Archives for September 2023

Vërtetë ironike

September 7, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

“Ironia” është një nga ato terma që njerëzit duket se e kuptojnë në mënyrë intuitive, megjithëse mund të jetë e vështirë të përkufizohet saktësisht. Kënga hit e vitit 1996 “Ironic” është kritikuar nga pothuajse çdo letrar kërkues dhe mësues i anglishtes së shkollës së mesme, sepse situatat që ajo përshkruan janë më shumë “fatkeqe” sesa “ironike”. (Shiu në ditën e dasmës konsiderohet gjithashtu fat i mirë nga disa, kështu që jo aq fatkeq.)

Ironia, në terma të thjeshtë, është kur një situatë rezulton në diçka që është e ndryshme ose e kundërt me atë që synohej, ose ndodh diçka kontradiktore që kalon përballë asaj që të gjithë prisnin. Shembujt përfshijnë një zjarrfikëse që digjet ndërsa zjarrfikësit janë jashtë në punë, ose një pilot që ka frikë nga lartësitë.

Megjithatë, më shumë sesa të papritura, situatat ironike shpesh shoqërohen me një valë humori: Pavarësisht se sa befasues është rezultati, ka tendencë të ketë një ndjenjë “c’est la vie”. Deklaratat ironike, gjithashtu, vështirë se ndonjëherë duhet të merren shumë seriozisht; ironia na ndihmon të njohim kontradiktat e të qenit njeri në këtë botë dhe nuk ka asgjë më përulëse se kaq. Shkrimtarët janë ironikë, ndoshta nga që pësojnë shumë “dështime” para suksesit dhe famës, që vijnë kryesisht pasi largohesh nga kjo jetë. Është vërtetë ironike sesi lulëzojnë shkresat dhe shkrimet pa vlerë – i shërbejnë sistemit, e ushqejnë atë – ndërsa artistët e vërtetë thyhen, lihen në varfëri, burgosen, poshtërohen, në mos vriten (Rrno për me tregue, At Zef Pllumi).

Nuk pata kohë të shkruaj një letër të shkurtër, kështu që shkrova një të gjatë, thotë Mark Twain. Si ai që kur shte i ri nuk kishte mjete, dhe kur kishte mjete dhe kohë, nuk kishte rini. Ironia më e madhe e jetës është se vështirë se dikush do të dalë i gjallë prej saj.

Citoj të tjerët vetëm që të shprehem sa më mirë, thoshte Michel de Montaigne. Ironia e së vërtetës është, se sa më i madh potenciali për ofendim, aq më i madh është potenciali për të dhënë shpresë.

Është kontradikta e jetës: Kur je larg, e vetmja gjë është të dëshirosh që edhe një ditë të ishe pranë. Mbani mend: Koha kur ndiheni të vetmuar është koha më e nevojshme për të qenë vetëm.

Nuk e keni kuptuar, të paktën këto 30 vite, ironinë e jetës? Gjërat gjithmonë ndodhin kur nuk jemi gati. Kur të jeni gati, filloni të provoni t’i dreqni; do ta keni shumë më të vështirë. Ironia është se çdo gjë për të cilën ia vlen të vdesësh, ia vlen të jetosh.

Intervista e fundit e Ferid Murad-it, “Nga nitroglicerina drejt viagra-s”

September 6, 2023 by s p

Përgatiti dhe përktheu: Rafael Floqi/

Kjo është një nga intervistat e fundit të shqiptarit fituesi i çmimit Nobel Ferid Murad flet për kërkimin, motivimin, larjen e enëve, ndërtimin e pishinave dhe objektivat e reja terapeutike. Raporton Mark Nicholls. Laureati i Çmimit Nobel në Mjekësi, shqiptaro-amerikani Ferid Murad i cili më 14 shtator do t’i mbushte 87 vjeç, vdiq dje.

Mjeku dhe farmakologu arriti kulmin në karrierën e tij në vitin 1998, kur e fitoi Çmimin Nobel në Fiziologji dhe Mjekësi. Për të është thënë disa herë se “e ka zbuluar viagran”, medikamentin që përdoret për ta kuruar çrregullimin erektiv mashkullor dhe hipertensionin arterial pulmonal.

Por s’është ashtu. Më 1977, Murad kishte zbuluar se nitroglicerina dhe disa ilaçe të lidhura me zemrën nxisin formimin e oksidit nitrik dhe se gazi pa ngjyrë dhe pa erë vepron për ta rritur diametrin e enëve të gjakut në trup. Ky zbulim përfaqësonte një parim të ri në transferimin e sinjaleve ndërmjet qelizave. Ky dhe disa zbulime tjera, thuhet se çuan në zhvillimin e ilaçit kundër impotencës (Viagra), por Murad nuk mund të cilësohet si “zbuluesi i Viagras”. Siç shkruante CNN, është Dr. Nicholas Terrett që në vitin 1991 mori “patentën” për sildenafil citrate, ose Viagra, si një ilaç për zemrën.

Murad lindi më 14 shtator 1936 në Whiting në Indiana të SHBA-së. Prindërit e tij ishin Henrietta Josephine Bowman nga Alton, Illinois dhe Xhabir Murat Ejupi, një emigrant shqiptar nga Gostivari.

Nga Mark Nicholls

Qysh para se të ishte adoleshent, Ferid Muradi e dinte se çfarë donte të bënte. Në moshën 11-vjeçare, ai u tha mësuesve të tij se do të ishte mjek, mësues dhe shkencëtar kërkimor.

Rreth shtatë dekada më vonë, ai reflektoi: ‘Unë u stërvita në mjekësi, po bëj shumë mësimdhënie dhe punoj në farmakologji duke zbuluar dhe zhvilluar barna të reja’.

Ajo që ai ndoshta nuk mori parasysh, ishte se gjatë rrugës do të merrte një çmim Nobel për punën e tij së bashku me shumë çmime të tjera të lakmuara dhe grada nderi.

Duke larë enët

I lindur në shtator 1936 dhe i rritur në Whiting, një qytet i vogël me rreth 10 000 banorë në cepin veriperëndimor të Indianës në liqenin Miçigan dhe rreth 15 milje nga qendra e Çikagos, ai shkoi në shkollat publike lokale dhe ishte një “student shumë i mirë i nderuar”.

Duke u diplomuar i katërti në klasën e tij prej 100 nxënësish, ai kujtoi: “Shumica e mësuesve të mi ishin të shkëlqyer dhe klasat e mia të preferuara ishin matematika dhe shkenca. E dija që në moshën 11-vjeçare se çfarë doja të bëhesha.

Në atë kohë prindërit e tij drejtonin një restorant të vogël dhe atij dhe dy vëllezërve të tij më të vegjël iu kërkua të punonin atje për të larë enët, për t’u shërbyer klientëve dhe për të menaxhuar arkën.

Babai i tij lindi në Shqipëri dhe u rrit në Maqedoni dhe emigroi në SHBA në vitin 1917 në moshën 17-vjeçare, ndërsa familja e nënës së tij kaloi nga Anglia në vitet 1700 dhe përfundimisht u vendos në Illinois. Ai ruan lidhje të forta në vendet e Ballkanit me vizita të shumta, leksione dhe grada nderi. Në Maqedoni, një spital quhet ‘Spitali Ferid Murad’, është bulevardi Ferid Murad në kryeqytetin e Shkupit dhe një nga vajzat e tij adoptoi një foshnjë shqiptare nga Maqedonia.

Programi shtatëvjeçar

Prof. Murad (Figura 1) mori bursa për të ndjekur kolegjin, shkollën e mjekësisë dhe shkollën pasuniversitare, por vazhdoi të shërbente në tavolina, të jepte mësim në laboratorë shkencorë dhe zakonisht kishte dy punë çdo verë. Kjo do të thoshte se pas stërvitjes për 12 vjet pas shkollës së mesme, ai nuk kishte asnjë kredi apo borxh.

Pas katër vitesh në Universitetin DePauw në Greencastle, Indiana, me një diplomë të shkencave dhe kimisë para mjekësisë, ai ishte një nga studentët e parë që iu bashkua programit të ri 7-vjeçar të diplomës së kombinuar në Universitetin Case Western Reserve në Cleveland për të marrë një doktoraturë dhe Diplomë PhD në Farmakologji dhe Biokimi.

“Unë isha studenti më i mirë në klasën time për shumicën e shtatë viteve në program”, tha ai. “Ky program i ri shtatëvjeçar i diplomës së kombinuar më vonë u bë mjaft i popullarizuar në shumë prej shkollave mjekësore amerikane të mbështetur nga grantet e trajnimit nga NIH si Programet e Trajnimit të Shkencave Mjekësore (programet MSTP)”.

Që atëherë ai ka punuar në disa universitete amerikane, duke përfshirë Universitetin e Virxhinias (1970–81), Stanford (1981–88), Abbott Laboratories (1988–93), Shkollën Mjekësore të Universitetit të Teksasit në Hjuston (1997–2011) dhe George Universiteti i Uashingtonit (2011–16) dhe tani është profesor (adjunct) në Mjekësi në Universitetin Stanford.

Molekulat e lajmëtare

Pas programit 7-vjeçar MD–PhD, ai ishte praktikant dhe rezident në mjekësinë e brendshme në Spitalin e Përgjithshëm të Massachusetts në Boston, i cili u pasua marrja e një burse trevjeçare kërkimore në Institutin Kombëtar të Zemrës (NIH). Ai kujton se kishte shumë mësues të shquar në shkollën e mjekësisë, shkollën pasuniversitare dhe gjatë shoqërimit të tij në NIH.

“Kërkimet e mia janë fokusuar gjithmonë në molekulat e dërguara jashtëqelizore dhe ndërqelizore”, shpjegoi Prof. Murad. “Të dërguarit jashtëqelizor ishin hormonet, neurotransmetuesit dhe faktorët e rritjes. Lajmëtarët brendaqelizorë ishin AMP ciklike, GMP ciklike, kalciumi dhe prostaglandinat. Ndërsa pjesa më e madhe e kërkimit tim ishte farmakologji, biokimi dhe fiziologji bazike, unë gjithashtu bëra kërkime klinike në lidhje me efektet e këtyre molekulave të lajmëtarëve në sëmundje të ndryshme.

Hulumtimi i tij me guanozinë monofosfatin ciklik (cGMP) çoi në zbulimin e oksidit nitrik (NO) në 1976, kur ai dhe kolegët zbuluan se nitroglicerina dhe ilaçet e lidhura me to, ishin pararendës, ose prodroga, për të gjeneruar NO në inde.

“Kjo ishte një seri eksperimentesh emocionuese për të gjetur një gaz dhe radikal të lirë të aftë për të aktivizuar një enzimë (guanilate ciklazë) dhe për të shpjeguar mekanizmin e efekteve të nitroglicerinës, e cila ishte përdorur klinikisht për më shumë se 100 vjet, duke mos ditur se si funksiononte te pacientët. ’, vazhdoi ai. ‘Shumë shkencëtarë nuk donin të besonin se një gaz dhe radikal i lirë reaktiv mund të aktivizonte një enzimë dhe të ishte një lajmëtar brendaqelizor dhe jashtëqelizor.

Nitrovasodilatorët

Ai ishte i magjepsur nga koncepti se një gaz mund të rregullonte funksione të rëndësishme qelizore dhe spekuloi se faktorët endogjenë si hormonet mund të vepronin gjithashtu nëpërmjet NO. Megjithatë, nuk kishte asnjë provë eksperimentale për të mbështetur këtë ide në atë kohë. Por ky ishte një zbulim që përfaqësonte një parim të ri për transferimin e sinjaleve midis qelizave, një gaz si një molekulë që transferon sinjalin, nuk ishte vërejtur kurrë më parë.

Në vitin 1978, Prof. Murad kishte shpikur termin ‘nitrovazodilator’ për këto prodroga NO.

Katër vjet pasi zbuloi mekanizmin e shndërrimit të nitroglicerinës në NO për të shkaktuar relaksim vaskular, Robert F. Furchgott zbuloi (në vitin 1980) se qelizat endoteliale që mbulojnë të gjitha enët e gjakut prodhonin një substancë që ai e quajti Faktori Relaksues i Derivuar nga Endoteli (EDRF).

Në një bisedë në vitin 1981, pas seminarit të tij në Universitetin e Virxhinias ku Prof. Murad ishte profesor, ai i tha Furchgott se EDRF mund të jetë JO. Në 1986, ai dhe Louis Ignarro propozuan që EDRF është JO dhe konfirmuan propozimin për Furchgott.

Mungojnë hapat e duhur

Pavarësisht një shkalle rezistence në fushën shkencore, me Prof. Murad duke kujtuar se për disa vite shumë shkencëtarë nuk do të besonin se NO mund të kishte efekte kaq të rëndësishme biologjike, linja e kërkimit u ndoq.

Me hapat e munguar në procesin e sinjalizimit të plotësuar siç duhet nga Furchgott dhe Ignarro, të tre ndanë Çmimin Nobel në Fiziologji ose Mjekësi të vitit 1998 “për zbulimet e tyre në lidhje me oksidin nitrik si një molekulë sinjalizuese në sistemin kardiovaskular”.

Gjetjet kanë revolucionarizuar kujdesin mjekësor – veçanërisht në mjekësinë kardiovaskulare – duke hapur rrugë të reja të terapive dhe trajtimeve të mundshme.

Në vitet që kur zbulimi i tyre u nderua nga komiteti i Nobelit, është bërë më e qartë se si NO mbron zemrën, stimulon trurin dhe vret bakteret, me kërkime të mëtejshme që konfirmojnë se NO – një lajmëtar qelizor i radikalit të lirë lipofilik të gaztë – luan një rol të rëndësishëm. në mbrojtjen kundër shfaqjes dhe përparimit të sëmundjeve kardiovaskulare.

Në vitin 1988, Furchgott dhe Murad kishin marrë çmimin Ciba nga Shoqata Amerikane e Zemrës (AHA), me AHA që më pas deklaroi se zbulimi i NO për të shpjeguar veprimin e nitroglicerinës ishte një nga zbulimet më të rëndësishme kërkimore në mjekësinë kardiovaskulare.

Më vonë, revista Science e quajti NO “molekula magjike e mrekullueshme”. Në vitin 1996, Furchgott dhe Murad ndanë çmimin Albert Lasker, përpara se të tre të merrnin çmimin Nobel në 1998.

Nga një familje e madhe, duke përfshirë pesë fëmijë, Prof. Murad kujton festimin e çmimit Nobel, duke marrë një festë prej 51 vetësh nga familja për ceremoninë në Stokholm.

“Kaluam shumë mirë, ishte një udhëtim i mrekullueshëm”, kujtoi ai.

Qelizat burimore

Në vitet që pasuan, Prof. Murad ka marrë 21 diploma nderi nga universitete të shumta dhe gjithashtu konsulton dhe këshillon shumë kompani bioteknologjike dhe ka themeluar ose bashkëthemeluar të paktën tetë kompani bioteknike. Ai vazhdon të jetë aktiv në mjekësinë akademike (2021) dhe industrinë dhe mbetet i pasionuar pas kërkimit të tij për të dhënë një kuptim më të mirë se si informacioni transmetohet midis qelizave.

“Për 20 vitet e fundit shumica e kërkimeve të mia me oksid nitrik dhe GMP ciklike janë fokusuar në qelizat staminale dhe kancerin”, tha ai. “Shpresa është të dalim me terapi të reja të reja për kancerin, por nuk është një problem i lehtë”.

Ai tha se duke trajtuar qelizat staminale me NO dhe cGMP ju mund të ndikoni në përhapjen dhe diferencimin e tyre – gjë që ka aplikime në kancer – dhe ai sugjeron që NO mund të ketë efekte në angiogjenezë.

“Unë mendoj se kjo do të jetë një fushë tjetër e terapisë në rrugë, por ne nuk jemi ende atje dhe duhet të kuptojmë se cili është objektivi molekular për GMP ciklike dhe transkriptimin”, shtoi ai.

Megjithatë, megjithëse mund të jetë joshëse të ëndërrosh për një çmim të dytë Nobel, ai e zbut atë me realitetin: “Tre shkencëtarë kanë marrë dy çmime Nobel. Do të ishte e mrekullueshme të merrje një tjetër çmim Nobel, por kjo mund të marrë 20 deri në 30 vjet punë të tjera, siç ndodhi herën e parë që e mora. ( Dhe fatkesisht ai nuk mundi R.F)

Fusha mbetet sfiduese dhe ka fusha komplekse, por ai gjithashtu vë në dukje se “pak kompleksitet ofron shumë përparësi në aspektin e terapisë”.

“Nëse i kuptoni detajet, tani mund të vini së bashku me agjentë selektivë për të ndikuar në biologji dhe ky ishte qëllimi im”, shtoi ai.

Ndërsa shumë degë kërkimi kanë rrjedhur nga zbulimet e tij, ai beson se më të dukshmet kanë qenë në fushën e aplikimeve kardiovaskulare.

Pat ndërtuar një pishinë

Prof. Murad rrëfen se ai ka qenë gjithmonë një punëtor, duke punuar 70-80 orë në javë, por gjithashtu ka gjetur kohë për projekte jashtë mjekësisë dhe kërkimit, veçanërisht me një temë ndërtimi.

“Më pëlqejnë projektet e ndërtimit dhe kam ndërtuar një pishinë, një garazh me tre makina, shtesa dhomash dhe punëtori”, tha ai. ‘Më pëlqen të jem i zënë, jam gjithmonë i zënë’.

Me kalimin e viteve, ai ka takuar bashkëpunëtorë të shumtë të talentuar në kërkimin e tij.

“Unë kam qenë në sinjalizimin e qelizave që nga viti 1958 dhe ka qenë argëtuese”, tha ai. “Më ka çuar në shumë shtigje – të gjitha llojet e biologjisë, biokimisë dhe indeve dhe shumë probleme mjekësore – dhe shumë marrëdhënie mjekësore kanë ardhur prej saj. Kjo është ajo që më pëlqen – të shndërroj kërkimin bazë në aplikime klinike për të trajtuar sëmundje të ndryshme dhe ato marrëdhënie më kanë lejuar ta bëj këtë.

Unë kam qenë shumë me fat që kam punuar me shumë klinicistë të talentuar, biokimistë, farmakologë dhe jam me fat që jam ndikuar nga të gjithë ata njerëz që kam takuar.’

Por ai gjithashtu ka disa këshilla të përmbledhura për kërkuesit e rinj, ndërsa ata nisin një rrugë drejt suksesit brenda fushës: “Ata qw trajnohen të punojnë me shkencëtarët dhe këshilltarët më të mirë në vendet më të mira”.

Prof. Murad ishte një profesor (adjunct) në Mjekësi në Universitetin e Stanfordit dhe një këshilltar i lartë kërkimor në Institutin e Kërkimeve Palo Alto VA të Stanfordit duke qenë qysh në vitet 1980 Shef i Mjekësisë në Spitalin Palo Alto VA, kryetar i asociuar i mjekësisë dhe përkohësisht Kryetar i Mjekësisë në Stanford.

Shënim : Botuar në emër të Shoqatës Evropiane të Kardiologjisë. Oxford University Press European Heart Journal, Volume 43, Issue 14, 7 Prill 2022, Faqe 1372–1374, https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehab591

See Insights and Ads

Create Ad

All reactions:

MALLKIMI I LIDERËVE HEROIKË

September 6, 2023 by s p

Artan Nati/

Libri “Jeta e Galileos” i Berthold Brecht-it, ka një shkëmbim midis astronomit të madh dhe një studenti të tij. Nxënësi, Andrea, thotë: ‘I palumtur vendi pa heronj!’ Mësuesi shpejt përgjigjet: ‘Jo. I pakënaqur vendi që ka nevojë për ta”. A po bëhet Shqipëria tani një nga vendet e pakënaqur të Galileos? Historianët kanë debatuar prej kohësh se sa ndryshim mund të sjellë lidershipi në politikë. Në shekullin e 19-të pati një debat të famshëm mbi idetë e kundërta të udhëheqjes heroike të përshkruara nga Thomas Carlyle dhe Leo Tolstoy. Carlyle, në librin e tij “Mbi heronjtë, adhurimi i heroit dhe heroizmi në histori” (1840), argumenton se heroi është jashtëzakonisht i rëndësishëm, ndërsa në “Lufta dhe Paqja” (1869), Tolstoi mohon që udhëheqja heroike nuk është fare e mundur. Tolstoi argumentoi se historia formon dhe përcakton liderët, ndërsa Carlyle mendonte se ishte anasjelltas. Në epilogun e tij te “Lufta dhe Paqja”,Tolstoi shkruante për heronjtë se: “Individët shpesh besojnë se po veprojnë me vullnetin e tyre të lirë dhe po bëjnë zgjedhje të pavarura. Megjithatë, në një kontekst historik këto veprime nuk janë vërtet të lira, por përkundrazi janë pjesë e një modeli më të madh historik ose “shkaku i historisë” që ka qenë i paracaktuar”. Ky qëndrim i Tolstoit ishte shumë larg pikëpamjes së Carlyle se “historia është biografia e njerëzve të mëdhenj”. Teoria e lidershipit të Njeriut të Madh të Carlyle ra shpejt në disfavor. Të qenit i vetëdijshëm për pashmangshmërinë absolute të një fenomeni të caktuar mund të rrisë energjinë e një njeriu që e simpatizon atë dhe që e konsideron veten si një nga forcat që e kanë krijuar atë. Çdo njeri me talent që shfaqet në të vërtetë, d.m.th., çdo njeri i talentuar që bëhet forcë shoqërore, është produkt i marrëdhënieve shoqërore. Duke qenë se është kështu, është e qartë pse njerëzit e talentuar, siç thamë, mund të ndryshojnë vetëm veçori individuale të ngjarjeve, por jo prirjen e tyre të përgjithshme; ato janë vetë produkt i kësaj prirjeje; po të mos ishte për këtë prirje, ata kurrë nuk do të kishin kaluar pragun që ndan potencialin nga realja. Me fjalë të tjera, forcat sociale janë përcaktuese, por udhëheqësit individualë kanë një rol jetik në kapjen dhe drejtimin e tyre drejt rezultateve specifike. Një nga njerëzit e mëdhenj të shekullit të 19-të, “Kancelari i Hekurt” që bashkoi Gjermaninë, Bismarku, i tha vetë Rajhstagut në 1869: “Ne as nuk mund ta injorojmë historinë e së kaluarës dhe as të krijojmë të ardhmen. Ndikimi im në ngjarjet nga të cilat kam përfituar zakonisht ështtë i ekzagjeruar; Ne nuk mund të bëjmë histori: [në vend të kësaj] duhet të presim derisa të bëhet”. E megjithatë, unë besoj se individët bëjnë një ndryshim. Në vend të kësaj, unë do të argumentoja se edhe në demokracitë moderne të shekullit të 20-të dhe të 21-të të ndërtuara mbi kushtetuta liberale, të rrethuara nga kontrollet dhe balancat institucionale, një opozitë e fuqishme politike dhe një shtyp i lirë, janë shfaqur liderë individualë që rezultuan të ishin më të mëdhenj se sistemet që i prodhuan ata. Personaliteti i jashtëzakonshëm i Churchill-it e përjetësoi atë si buldog britanik me zemër luani që qëndronte sfidues në këmbët e mureve të qytetërimit perëndimor. Gënjeshtra impulsive dhe shpesh vulgare të Trump-it u tregoi amerikanëve se sa të brishta ishin shtyllat e republikës që ata kishin ngritur. Gjithashtu Margaret Thatcher bëri reforma të mëdha e të paimagjinueshme në Mbretërinë e Bashkuar, duke shkatërruar sistemin dominues të sindikatave që kishte mbytur rritjen ekonomike britanike dhe duke hapur kështu rrugën për iniciativën e lire. E njëta gjë mund të thuhet për Ronald Regan në USA,që bëri të mundur të shkatërrojë këtë “konglomerat të egoizmit, servilizmit politik dhe verbërisë morale” siç e quante Thaçer.
Individë të tillë mund të jenë më të mëdhenj se ideologjitë dhe sistemet në të cilat operojnë shumë në Shqipëri e përshëndetën Edi Ramën si një figurë kaq transformuese. Ai ndërtoi mbi mesazhin klasik të partisë socialiste një kult personaliteti që çoi në konceptin e “Edi Ramës”. Rama kënaqej duke e portretizuar veten si hero,duke zotëruar të gjitha përgjigjet, i gatshëm për të prerë nyjen gordiane të problemeve të pazgjidhshme të kombit. Çdo fushatë zgjedhore, lokale apo e përgjithëshme, u ndërtua rreth personalitetit të lartë të liderit të saj. Nuk ishte një parti apo një ideologji që fitoi zgjedhjet, ishte një individ.
Nuk ka dyshim se dështimi spektakolar i Ramës në të gjitha frontet si, emigracioni masiv dhe largimi i intelektualëve, rrogat më të ulëta në rajon,korrupsioni masiv, kapja e shtetit nga oligarkët, kriminalizimi i jetës së vendit dhe shumë të tjera – konfirmon përsëri kufijtë e asaj që mund të arrijë lidershipi i pandërprerë individual. Ndërsa neveria popullore rritet ndaj trajtimit të krizës aktuale në vend, është e qartë se lidershipi individual i Ramës nuk mjafton për të shpëtuar Shqipërinë. Me zgjedhjet në prag, mbështetësit e Ramës strehohen në teorinë “Nuk ka alternativë”. Por kjo ofron ngushëllim të pakët. Historianët ushtarakë shpesh citojnë Marshallin gjerman Rommel i njohur gjithashtu si “Dhelpra e Shkretëtirës”, si një shembull të një gjenerali të madh, i cili u mposht nga armiq shumë më inferiorë se ai. Kundërshtarët e tij gëzonin avantazhe që kishin më shumë rëndësi sesa cilësitë e lidershipit të Rommel-it, si fuqia organizative, burimet e duhura dhe një kauzë që njerëzit mund të mblidheshin rreth e qark. Rama është me fat që dy vetitë e para nuk janë ende në dispozicion të kundërshtarëve të tij. Por pasi të jenë, nuk do të mjaftojë vetëm udhëheqja më e madhe se sistemi për ta shpëtuar atë, ose për të fundosur Shqipërinë. Ndoshta në atë pikë, Shqipëria nuk do të jetë më vendi i pakënaqur i frikës së Galileos.

BUZËQESHJET KINEZE

September 6, 2023 by s p

Shqiprim Pula/

Autoritetet politike të kohës së pasluftës, me pak përjashtime, kishin nevojë për alibi, dhe atë jo vetëm për veten e tyre të përfshirë në procese por edhe për të argumentuar vendim-marrjen në nivelet ndërkombëtare, që ndërlidhej me argumentet e qëndrimeve politike për nevojën e rivendosjes lidhur me statusin juridik-politik të Kosovës.
Bisedimet e Vjenës rezultuan me pakon gjithëpërfshirëse të Ahtisaarit, si kompromis për mëvetësinë e shumë pritur, por edhe me bisedimet e Brukselit, padyshim, mendohej si zgjidhje, njohja nga Serbia dhe anëtarësimi në organizata ndërkombëtare, përfshirë OKB-në. Por, e gjitha e menduar veç hipotetikisht, referuar gjendjes reale politike!. Për aq sa bisedimet e Vjenës dhe të Brukselit, kishin për objekt trajtimin e realitetit politik, në esencë, prekën edhe aspektin subjektiv atë të ndërgjegjes kombëtare Shqipëtare. Nga propozimi gjithëpërfshirës i Ahtisaarit n’a derivoi kushtetuta e cila u arsyetua me ardhmërinë Europiane të vendit, duke krijuar “Kosovarët” e rrinjë nga Shqiptarët e hershëm. Sistemi politikë i krijuar përmes frymës kushtetuese Ahtisaariane, është që ne të mos mund të shprehim atë që ndjejmë e besojmë, por t’a shprehim atë që nuk e besojmë, multietnicitetin!, këtë n’a e servuan me buzëqeshje Kineze.

Kosova e marrë peng! Kosovës i është marr peng gjithëçka, e para së gjithash integriteti kombëtar, sepse 94 përqind Shqiptarë nuk mund të vendosin pa 6 përqind minoritar!. Dhe kjo mendësi politike kushtetushmërie është antikushtetushmëri kombëtare Shqipëtare. Madje, për t’i dhënë kuptim herëshmërisë Shqipëtare edhe arkeologu Francez, Christophe Goddard, pjesë e ekipit të zbulimit të mbishkrimit të Justinianit në Kishën paleokristiane për qytetin Dardan, në Ulpianën e herëshme, nga gjykimi i tij, theksoi; të gjithë ne në Europë kemi përqindje Dardane, “ne Europianët dhe Shqiptarët e sotëm, jemi Ne pak si Ju dhe Ju jeni pak si Ne”.

Frikësimi e terrorizimi politik nga të buzëqeshurit Kineze! Ndërkohë që, Europianët e ndërkombëtarët me buzëqeshjet e tyre Kineze vazhdojnë kërkesat për betonizimin e Serbisë brenda Kosovës, përmes Kishës Serbe Ortodokse dhe Bashkësisë së Komunave me shumicë Serbe (“zajednica”), të cilat paraqesin gjymtim për shoqërinë Shqipëtare, po edhe për idealin historik dhe liridashës por edhe për pakicat jo Serbe!, kështu, duke i dhënë pakicës Serbe epitet hyjnie (religjioze) dhe epërsie (institucionale). Shikuar në kronologji, dy çështjet; e para, Kisha Serbe Ortodokse u zyrtarizua si kërkesë, gjatë bisedimeve të Vjenës me dakordësi të palës Shqipëtare (fatkeqësisht), e cila mëpas u shkrua tek propozimi gjithëpërfshirës i Ahtisaarit, përkatësisht tek Aneksi V mbi Trashëgiminë Fetare dhe Kulturore – ku flet për të drejtat, privilegjet dhe imunitetet e Kishës Serbe në Kosovë!, e që më parë, nuk ishte as tek Rezoluta 1244, dhe as tek Korniza Kushtetuese për Vetëqeverisje të Përkohshme – ngaqë përgjithësisht i referohej vetëm parimeve të ruajtjes së trashëgimisë kulturore, fetare e historike; dhe e dyta, Bashkësia e Komunave me shumicë Serbe (“zajednica”) që u zyrtarizua si kërkesë, gjatë bisedimeve të Brukselit me dakordësi të palës Shqipëtare (fatkeqësisht), në Dokumentin 19 Prill, 2013. Po prej kohësh tashmë, procesi i bisedimeve përmbajtësisht në tërrësinë e temave të trajtuara e të mbetura hapur kanë marrë ngjyrim kompleksiteti, sepse Serbia, vazhdon të ketë pretendim territorial; nuk e njeh pavarësinë dhe e minon sa herë e kudo ku mundet; pengon anëtarësimet në organizma ndërkombëtar përmes fushatave të pandërprera si dhe e pretendon trashëgiminë të krishtere Ortodokse në Kosovë, të përvetësuar veç si Serbe!. Nga të buzëqeshurit me buzëqeshje Kineze, në kohë ‘paqe’ e në tavolinë bisedimesh, për epilog kanë, betonizimin e Serbisë në Kosovë.

Është detyrë e jona me i dal Zot amanetit të t’parëve tanë Iliro-Arbnorë, kishte shkruar Papa Klement Albani.
Po si t’a ribëjmë e ruajm kombërinë Shqipëtare? Duke e rrënjosur fuqinë e të së vërtetës autentike Shqipëtare, për t’i mbajtur larg forcat e jashtme manipuluese; duke e ushqyer ndërgjegjen kombëtare Shqipëtare, që ndikon në nivelin e vetëdijes dhe aftësisë së veprimit politik për çdo situatë politike; duke e kultivuar fuqinë mbarë kombëtare, si forcë të brendshme tek secili pjesë e politikës për t’a ruajtur hershmërinë dhe vlerat Shqipëtare; duke e tejkaluar çdo frikë apo kërcënim politik, si motivim për përbashkim në guxim kombëtar; duke risjellë në vëmendje tek secili domosdoshmërinë e fuqisë individuale për reagime kombëtare Shqipëtare; duke e ruajtur ndershmërinë kombëtare, si një themel i fortë për të vepruar politikisht me integritet; duke marrë politikisht përgjegjësi kolektive, për rrethanat dhe realitetin e fateve tona kombëtarisht; duke vendosur qëllime të qarta politike, që u paraprijnë rezultateve të dëshiruara kombëtare Shqipëtare; duke mos i haruar idealet historike, dhe vlerat e rezistencës politike të Rilindasve tanë; duke e kultivuar përbashkimin, e garantojmë rezistencën e fuqisë tonë politike; duke qenë të unifikuar në qëndrimet politike kombëtare Shqipëtare, paraqesim fuqinë dhe aftësitë politike për t’iu përgjigjur me menquri çdo situate; si dhe, duke e kuptuar fuqinë kombëtare reale, veprojmë si forcë politike rajonale e Europiane. Pra, secila, veç e veç dhe të gjitha së bashku, n’a ofrojnë buzëqeshje kombëtare Shqipëtare, sepse Republika nuk është e garantuar, ajo duhet ruajtur e mbrojtur.

Konferenca e XX-të europiane nga Federata Mjekët Shqiptarë Europë

September 6, 2023 by s p

Federata Mjekët Shqiptarë Europë realizoi me sukses Konferencën e XX-të europiane e akredituar më 2 Shtator në Zürich, ku u themelua edhe dega e federates AMFE-Zvicër. Në fjalën përshendetëse në konferencë Presidentja e Federatës Dr. Aurora Dollenberg pergezoi të sapozgjedhurit:

Kryesisë të degës së AMFE-Zvicër:

1. Dr. Avni Ramadani MD, CEO: kryetar

2. Majlinda Sulejmani, MAS, RN, HF experte në shëndetësi: nënkryetare

3. Prof. Fadil Çitaku, MME, CEO: nënkryetar

4. Dr. Salih Sefa, MD, diplomat: anëtar i bordit

5. Isa Hajdari, laborant, HF: anëtar i bordit

Bordi i Kontrollit

1. Prof. Rexhep Gashi, MSc, MBA: kryetar

2. Prena Shabani, RN, HF eksperte në shëndetësi, CEO: anëtare

3. Dr. Muahamet Durmishi, MD, CEO : anëtar

4. Fjollalba Markaj, RN, HF, eksperte në shëndetësi: anëtare

5. Xhavit Lipaj MAS, menaxher në shëndetësi, CEO: anëtar

Falenderojmë të gjithë mjekët pjesëmarrës në konferencë dhe referentët për prezantimet e tyre shkencore mbi ”LONG-COVID”:

1. Prof. Dr. Fadil Çitaku-CEO i Akademisë së Lidershipit Shkencat Zvicër-Zvicër

2. Bernarda Radoncic -Kryetare AMFE-Danimark, Specialiste Bioteknologjisë

3. Dr. Aurora Dollenberg-Presidente AMFE, Specialiste për Mjekësinë Emergjente dhe Familjare, Psikoterapiste

4. Prof.Rexhep Gashi– Vice Chair of ´Instituti për Avancim Kombëtar IPAK

5. Dr. Gazmend Berisha, AMFE-International Board, Specialist of Anesthesy

6. Xhavit Lipaj -Intensiv Care Specialist

Presidentja e Federatës zonja Dollenberg falenderoi për mbështetje dhe motivim të gjithë pjesëmarrësit në Konferencë që edhe në Zvicër, Federata e shtriu aktivitetin e vet! Një falenderim i veçantë shkon për të gjithë anëtarët e Shoqatës së Shqiptarëve” Vatra”-Zvicër me kryetar Lulzim A Krasniqi, të cilët perfomuan shkëlqyeshëm në skenë dhe paraqitën një darkë me ushqime tradicionale për pjesëmarrësit në konferencë! Falenderojmë përzemërsisht Grupin Valltar “Arbëresha” për shfaqjen artistike të tyre dhe Asamblen “Trojet”- Kryetar Zeqë Gashi për mbështetjen organizative e gatishmerine e bashkepunimit afatgjate.

Një falenderim të veçantë do e bëj edhe për pianistën me renome botërore Prof. Lule Elezi, gazetarën e moderatoren e Konferences Alketa Gashi Fazliu si dhe fotografit Z. Fidan Saini për regjistrimin e këtij aktivitetit!

Në fjalën e saj përmbyllëse zonja Dollenberg, presidente e Federatës së Mjekëve Shqiptar në Europë, përgëzoi kryesinë e zgjedhur për vitin akademik 2023/2024 me punë të mbarë dhe suksese!

Me një kolazh fotosh ju ofrojmë atmosferën e konferencës në Zvicër

AMFE: “We make Medicine”