• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for August 2024

Kamala, kameleonia

August 31, 2024 by s p

Analizë nga Rafael Floqi/

Zëvendëspresidentja Harris e bëri më së fundi intervistën e saj të parë zyrtare si kandidate demokrate për presidente të vitit 2024, por ajo u përball me tallje në internet të enjten, pasi i tha CNN-it se pavarësisht kundërshtimeve të politikës, “vlerat e saj nuk kanë ndryshuar”. Kështu në intervistën e saj të parë si kandidate presidenciale, ajo u shoqërua si në ditën e parë të shkollës tok me kandidatin e saj, guvernatorin e Minesotës, Tim Walz, pranë saj, Harris iu kërkua të shpjegonte shumë ndryshime të mëdha politike.

Harris e bënë copë për pretendimin se “vlerat e mia nuk kanë ndryshuar” në mes të kritikave të politikave: “është ende një radikale”

“Në përgjithësi, si duhet t’i shohin votuesit disa nga ndryshimet që ju keni bërë?” e pyeti drejtuesja e emisionit të CNN, Dana Bash, Harrisin. “A është kjo, për shkak se keni më shumë përvojë tani dhe keni mësuar më shumë për informacionin? A është kjo sepse po kandidoje për president në zgjedhjet paraprake demokrate? Dhe a duhet të ndihen zgjedhësit rehat dhe të sigurtë se ajo që po thua tani, do të ecë përpara si politika juaj?”

“Unë mendoj se aspekti më i rëndësishëm dhe më domethënës i perspektivës dhe vendimeve të politikës sime është se vlerat e mia nuk kanë ndryshuar,” i tha Harris prezantueses të lajmeve. “Ju përmendët Marrëveshjen e Re të Gjelbër. Unë gjithmonë kam besuar dhe kam punuar për të, se kriza klimatike është reale, se është një çështje urgjente për të cilën ne duhet të aplikojmë metrika që përfshijnë ruajtjen e vetes ndaj afateve në kohë. E bëmë atë me ligjin për uljen e inflacionit”.

“Ne kemi vendosur synime për Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe si rrjedhojë, globin, kur duhet të përmbushim disa standarde për reduktimin e emetimeve të gazeve serrë,” vazhdoi Harris.

“Kjo vlerë nuk ka ndryshuar. Vlera ime rreth asaj që duhet të bëjmë për të siguruar kufirin tonë, kjo vlerë nuk ka ndryshuar. Kam kaluar dy mandate si Prokurore e Përgjithshme e Kalifornisë, duke ndjekur penalisht organizatat kriminale transnacionale, shkelje të ligjeve amerikane në lidhje me kalimet, e paligjshme, kalimin e armëve, drogës dhe qenieve njerëzore përtej kufirit tonë, nuk kanë ndryshuar”, tha ajo.

Shumë komentues në internet argumentuan se pretendimi i Harris, se ajo ruan të njëjtat vlera do të thotë se ajo është po aq radikale sac ishte në vitin 2019, ndërsa përpiqej të sillet si e moderuar për të fituar zgjedhjet.

Senatori Roger Marshall, R-Kans., tha: “Vlerat progresive të Kamala Harris së San Franciskos nuk kanë ndryshuar dhe nuk do të ndryshojnë kurrë. Një zebër nuk i ndryshon vijat e saj.”

“Kamala as nga larg sa nuk pretendoi se po shpjegonte, pse gjërat që ajo pretendonte se besonte kur kandidonte në 2020 tani janë gjëra, që ajo pretendon se nuk po i beson më,” tha gazetari i pavarur Glenn Greenëald. “Dhe në të gjitha përgjigjet se nuk pati asnjë përpjekje për të insistuar në një përgjigje sqaruese. Ndaj për këtë arsye ata zgjodhën Dana Bashin.”

Kolumnisti i Las Vegas Review-Journal, Victor Joecks sugjeroi se “Kur KamalaHarris thotë, “Vlerat e mia nuk kanë ndryshuar”, ajo që ajo do të thotë është sikur “Unë vetëm po pretendoj t’i moderoj, sa për të fituar zgjedhjet”. Kamala Harris është ende një liberale radikale e San Franciskos!

Ish-këshilltari i fushatës së Trumpit, Steve Cortes u përgjigj: “Uau. Kamala Harris thotë se i qëndron çdo pozicioni radikal të politikës që ka mbajtur ndonjëherë”. Pra, po, ÇDO politikë e 2020-ës që ajo ka propozuar është një lojë e ndershme në Zgjedhjet e 2024-ës.” Pra deklarata e Harris në fund të fundit përkthehet “Pra, duke mos ‘moderuar’ pikëpamjet e saj radikale të majta”.

“Është e pabesueshme ta shikosh Bash duke ofruar pyetje të buta dhe më pas t’i ofronte Harrisit opsione të ndryshme se si t’u përgjigjej tyre,” duket si një organizim patetik që të gjithë e dinim se si do të ishte.”

Autori dhe kontribuesi i lajmeve, Andy McCarthy, e përvëloi intervistuesen e CNN, po të qe “Në një sallë gjyqi, unë do të kundërshtoja veprimin si tentativë për ndikim të dëshmitarit”

Kolumnisti konservator T. Becket Adams me shaka e parodizoi intervistën: “Dana Bash: ‘Pse ke [fut eufemizëm për flip-flop ndryshimin e pozicioneve]? A është për shkak se tani je më e mrekullueshme tani se atëherë?”, tha ai. Duke vënë në lojë shprehjen se “Koha është një temë në të cilën ne besojmë se ne jemi mbajtësit, duke mbajtur kohë për ngjarje të tilla që ne e dimë se sa është ora.”, që po e njëjta sallatë fjalësh tipike për të.

Redaktori i DC Examiner, Kaylee McGhee White e përqeshi intervistën si një provë që shkoi “tmerrësisht keq” për nënpresidenten. “Edhe kur Dana Bash përpiqej ta vendoste Harris me një justifikim të lehtë, kjo ndodhte tmerrësisht për Harrisin. Fushata e saj fjalë për fjalë thjesht pretendoi se ajo nuk i mbështet mandatet e EV, dhe këtu ajo po pranon se mbështet afatet kohore të përcaktuara nga ato mandate. Po.”

Në një shembull të spikatur të rrokullisjes së politikave të Harris, është një reklamë e fundit e fushatës që e paraqiste murin kufitar të epokës Trump, po të njëjtin mur, që ajo e dënoi më parë si “jo-amerikan” dhe mesjetar.

Fracking është një shembull tjetër i spikatur, pasi fushata e Harris njoftoi muajin e kaluar se zëvendëspresidentja nuk mbështeti një ndalim të teknikës së nxjerrjes së naftës me ujë me presion që gëzon mbështetje të gjerë në shtetet e fushëbetejës si Pensilvania. Megjithatë, ky pozicion është e kundërta e vërejtjeve të saj si kandidate kryesore gjatë një ngjarjeje fushatës në CNN në vitin 2019, kur Harris tha se “nuk ka dyshim se unë jam në favor të ndalimit të fracking”.

Harris është distancuar gjithashtu nga programet “Medicare për të gjithë” dhe programet e blerjes mbrapsh të pushkëve gjysmë-automatike, pasi reklamoi publikisht të dy programet gjatë fushatës së saj të dështuar të zgjedhjeve parësore gjatë ciklit 2020.

Po për çfarë duhet ta kishte pyetur, Dana Bash?

Pyetja 1: Ju mbështesni taksimin e fitimeve të parealizuara mbi fitimet kapitale. Disa kritikë thonë se kjo do të dëmtojë tregun e aksioneve. Shpjegoni pse e kanë ata gabim?

Pyetja 2: Ju keni shprehur mbështetjen tuaj për qytetet e vakëfe për emigrantët. Pse besoni se ato funksionojnë?

Pyetja 3: Ju mbështesni kujdesin shëndetësor falas për ata që hyjnë ilegalisht në vend. Si do të paguhet kjo dhe pse ata që janë këtu në mënyrë të paligjshme duhet të marrin të njëjtat përfitime si ata në vend ligjërisht?

Pyetja 4: Ju mbështesni ligjet për lirimin me kusht pa para në kohën kur krimi po i dëbon qytetarët nga qytetet blu nga Nju Jorku, Çikago, Minneapolis dhe San Francisko. Pse mendoni se ligjet për lirimin me kusht pa para janë më të mirat për komunitetin?

Pyetja 5: Ju mbështesni që burrat biologjikë që konkurrojnë kundër grave biologjike në sport. Pse mendoni se është e drejtë, duke pasur parasysh avantazhin e qartë që paraqet rrezik për atletet femra?

Pyetje bonus: A mund të mbeten burrat shtatzënë?

Kjo është e qartë: kishte dhjetëra pyetje që mund të bëheshin, por e kuptoni qëllimin. Dana Bash dhe CNN e hodhën topin vetë këtu. Dhe dijeni këtë: Është një bast i sigurt që zëvendëspresidentja Kamala Harris nuk do të bëjë një intervistë tjetër përpara debatit më 10 shtator.

Tani po shkojmë në një fundjavë pushimi. Kamala Harrisit iu deshën gati 6 për të bërë një intervistë. Dhe bazuar në performancën e saj të paqëndrueshme, është e sigurt se nuk do ta shohim shumë prej saj në asnjë cilësi përpara debatit, ashtu siç nuk e pamë Presidentin Joe Biden për ditë të tëra ndërsa ai përgatitej për debatin e 27 qershorit në Atlanta.

Zëvendëspresidentja Kamala Harris për vitin 2024, guvernatori Tim Walz (D-Minn.), fajësoi polemikën e tij mbi “gramatikën e keqe” gjatë një interviste të enjten.

Ndërsa Walz fort i panjohur është përballur me reagime të konsiderueshme gjatë javëve të fundit për pretendimin e rremë se ai u tërhoq nga Garda Kombëtare e Ushtrisë Amerikane si një rreshter komandues, edhe pse Garda Kombëtare konfirmoi se ai u degradua në një rreshter major para daljes në pension, sepse ai nuk e mbaroi kurset e kërkuara në Akademinë Major të Rreshterëve të Ushtrisë Amerikane. Walz gjithashtu pretendoi se kishte mbajtur armë në luftë, pavarësisht se nuk ishte vendosur kurrë në një zonë lufte gjatë kohës së tij në shërbim. Gjatë intervistës të së enjtes, prezantuesja e CNN, Dana Bash, e pyeti Walz-in për polemikën, duke thënë: “Ju thatë se keni mbajtur armë në luftë, por kurrë nuk jeni vendosur në një zonë lufte. Një zyrtar i fushatës tha se ke folur gabim. A keni?”

Në përgjigje, Walz tha: “Epo, para së gjithash, unë jam jashtëzakonisht krenar. Kam bërë 24 vite që kam veshur uniformën e këtij vendi. Po aq krenar për shërbimin tim në një shkollë publike, klasë, qoftë Kongres apo guvernator. Rekordi im flet vetë.” Pasi shpjegoi se ai flet “veçanërisht me pasion” për dhunën me armë dhe “fëmijët që vriten në shkolla”, guvernatori i Minesotës pohoi se populli amerikan e di se kush është ai, dhe theksoi se të dhënat e tij flasin vetë.

Pas përgjigjes në dukje evazive të Walz-it, Bash e pyeti përsëri nëse foli gabim, kur tha se kishte mbajtur armë në luftë. “Në këtë rast, kjo ishte të shtënat pas shkollës, idetë e mbajtjes së këtyre armëve të luftës,” tha Walz. “Dhe gruaja ime, mësuesja e anglishtes, më tha se gramatika ime nuk është gjithmonë e saktë.”

Pasi fajësoi gramatikën e keqe për polemikën e trimërisë së vjedhur, Walz më pas pretendoi se ishte një nga sulmet e shumta politike kundër tij përpara se të shtonte, “E vetmja gjë që nuk do të bëj kurrë është se nuk do ta ulja në asnjë mënyrë shërbimin e një anëtari tjetër. Nuk kam dhe nuk do ta bëja kurrë.”

Natyrisht, nuk kishte rëndësi pasi Biden dhe Harris kanë të dy të njëjtin problem: të dy shndërrohen në një Çernobil njerëzor, kur u hiqet një teleprompteri dhe komentet e shkruara. Miliona njerëz do të shohin klipe nga intervista e së enjtes nga tani deri në fundjavë. Por se si do të luaj kjo mbetet e paqartë, por është një bast i mirë se do të jetë një neto-negative më shumë se një neto-pozitive.

Kështu pasditja e së enjtes, i dha ish-presidentit Donald Trump një shans më të mirë për të fituar në nëntor sesa Harris. Dhe e gjithë inervista e CNN Kamala Harris dhe Tim Walz mund të përmblidhet vetëm me dy fjalë” Kamala kameleonia”

Çfarë shakaje absolute dhe fyerje për inteligjencën e votuesve amerikanë.

Filed Under: Komente

KATËR TITUJ TË RINJ KUSHTUAR SHËN TEREZËS U PROMOVUAN NË SHKUP

August 31, 2024 by s p

Shkup, 30 gusht, 2024 – Në ITSHKSH, në kuadër të edicionit të katërt të manifestimit kulturor-shkencor “Drita e Gonxhës”, u bë promovimi i tri veprave dhe i revistës “Drita e Gonxhës” (nr. 3). Me këtë rast, në fjalën e tij hyrëse drejtori i ITSHKSH, Prof.dr. Skender Asani, vuri në dukje rëndësinë e këtij manifestimit kulturor-shkencor dhe faleminderoi autorët të cilët kanë sjellë vlera të reja në veprat e tyre që u promovuan sot.

ITSHKSH ka kohë që ka vënë në fokus të hulumtimin dhe studimit jetën dhe veprën e Gonxhe Bojaxhiut,- Nënës Tereze, me ç’rast është themeluar edhe një department i posaçëm, i cili deri më tani ka zhvilluar një veprimtari të denjë në avancimin e qasjeve ndaj kësaj figure madhe të njëzimit.

Për rëndësinë dhe ndikimin e këtij e këtij departamenti, foli Prof. dr. Anton Nikë Berisha , i cili është edhe autori i librit “Si dhe pse lindi Departamenti për studimin e trashëgimisë shpirtërore të Gonxhe Bojaxhiut – Nënës Tereze”. Prof. Berisha preku disa aspektze të qenësishme të figures së Nënës tereze, duke theksuar se ajo ende është e pastudjuar mjaftueshëm dhe për pasojë emri dhe vlera e saj ndërlidhen gabimisht me të qenit e saj bamirëse, një epitet ky që ajo nuk e kishte, pasi që Nënë Tereza, sipas prof. Berishës, e kishte flijimin kredo të angazhimit të saj jetësor.

I pranishëm në këtë promovim ishte edhe stërnipi i Nënës Tereze, Gjo Antoni, me banim në Opati të Kroacisë, i cili është edhe protagonist i librit “Gjon Antoni, një thesar kujtese për Shkupin e rinisë” të autorëve Skender Asani, Emin Azemi dhe Albert Ramaj. Për të sjellur para auditoriumit disa reflekse përmbajtësore nga ky libër, Gjon Antoni përmendi telegrafikisht rrugëtimin e tij jetësor nga Shkupi në Opati, duke u shprehur me një kolorit gjuhësor, që ishte karakteristike për të folmen e Shkupit të para 70 viteve.

Për librin “Porositë e Shën Nënës Tereze për ne” e autorit Don Lush Gjergji, foli Prof. dr. Skender Asani, I cili e ka shkruar edhe parathënien e këtij lbri.

“Don Lush Gjergji kësaj radhe vjen me një botim të ri – “porositë e Shën Nënës Terezës për ne”, si një fryt bashkëpunimi në mes të Shtëpisë botuese “Drita” nga Prishtina dhe Institutit të Trashëgimisë Shpirtërore dhe Kulturore të Shqiptarëve në Shkup. Edhe ky libër, i ndarë në 45 cikle tematike, që përkon me 45-vjetorin e marrjes së Çmimit Nobel për Paqe nga Shën Nënës Tereza, është vazhdimësi e përpjekjeve të Don Lush Gjergjit, që lexuesin ta mbaj gjithmonë të rinovueshëm me njohuri e detaje të reja nga jeta dhe vepra e kësaj gruaje me vlera të papërsëritshme njerëzore e shpirtërore”, nënvizoi Asani.

Kryeredaktori i revistës “Drita e Gonxhës”, Emin Azemi, foli për aspektin informativ dhe tematik të kësaj reviste, duke vënë në dukje se nga viti në vit, nga numri në numër, kjo revistë po pasurohet me autorë dhe tema. Ai në vazhdim u ndal edhe në shkoqitjen e vlerave që ofron libri “Gjon Antoni, një thesar kujtese për Shkupin e rinisë”.

Filed Under: Emigracion

A mund të zëvendësojë arti fenë?

August 31, 2024 by s p

Artan Nati/

Shumë thonë se nuk besojnë në Zot. Megjithatë, ata shijojnë perëndimin e diellit dhe e vlerësojnë artin dhe letërsinë nëpërmjet ndjenjave, të cilat nuk kanë lidhje me evolucionin e Darvinit apo racionalitetin njerëzor. Unë besoj se nuk mund të krijosh art pa besuar në hyjnoren. Disa thonë se feja është diçka që ne nuk mund ta vërtetojmë, sepse ne e pranojmë fenë përmes ndjenjave tona, kryesisht ndjenjës sonë të besimit, ose të habisë dhe frikës, duke ndjerë se duhet të ketë një qenie ose krijues të lartë. A mund të ketë art pa besim në hyjnoren dhe a mund të ketë fe pa art? Kjo pyetje është me të vërtetë thelbësore sepse shpesh mendohet se ato janë antagoniste dhe rrallë është menduar që feja dhe arti të jenë të ndërthurura. Sidoqoftë, a mund të ketë vërtet fe pa art, sepse si do t’i transmetonin njerëzit historitë e asaj që kanë parë e përjetuar pa art apo shkrim. Ka shumë mënyra se si feja dhe arti mund të ndërthuren. Për shembull, simbolet për të shprehur emocione të forta. Arti krijoi simbole për llojet e ndryshme të feve. Në të vërtetë këtë diskutim e solli Papa Françesku në fillim të këtij muaji, ku Ai u shpreh se leximi i romaneve dhe poezive është i vlefshëm në “rrugën e dikujt drejt të pjekurisë personale” dhe duhet të inkurajohet në trajnimin e priftërinjve të ardhshëm.

Unë besoj se feja, filozofia dhe letërsia janë thelbësore për përparimin njerëzor, sepse ato gjurmojnë të gjithë realitetin në çdo aspekt të jetës. Feja, filozofia dhe letërsia janë unike si dhe janë prezente e ndikojnë në jetën e njerëzve dhe në kulturën bashkëkohore, duke u mundësuar kështu njerëzve të ndjejnë dhe shohin realitetin e jetës. Disiplina të tilla u mundësojnë njerëzve të mendojnë për origjinën dhe kuptimin e jetës. Filozofia i mbështet pa masë njerëzit që të racionalizojnë jetën. Unë mendoj se filozofia, letërsia dhe feja janë mjete të vetë-zbulimit dhe të vetë-ekzaminimit që gërmojnë nën rrafshin e mendimit drejt sigurisë dhe së vërtetës. Tema të tilla ofrojnë zbulim filozofik, reflektim fetar dhe hipoteza letrare për jetën.

Njerëzit kanë zhvilluar besime dhe ide të ndryshme për të shpjeguar kuptimin e jetës. Njerëzit janë angazhuar në ideologji fetare, justifikim letrar dhe hipoteza filozofike për të zbuluar dhe kuptuar misteret e jetës njerëzore dhe botës.

Feja i udhëzon njerëzit drejt një rendi më të lartë ekzistence nëpërmjet organizimit kolektiv të besimeve, identiteteve kulturore dhe pikëpamjeve të botës. Feja kërkon të përcaktojë kuptimin e jetës dhe ekzistencës njerëzore përmes tregimeve historike, simboleve dhe besimit. Që nga lindja e feve, këto kanë përvetësuar një fokus qendror të mënyrës së jetesës së njerëzve, zgjedhjeve të stilit të tyre të jetesës dhe kufijve të tyre. Duke vepruar kështu, feja është përdorur si një temë kryesore në veprat e letërsisë që nga bota antike, pasi pjesa më e madhe e teksteve të para të shkruara ishin tregime fetare.

Ishte mjeshtëria artistike e Vaso Pashës që duke bashkërenduar artin me fenë i dha kuptim qëllimeve hyjonre për egzistencën dhe identitetin e vetëm të kombit shqiptar, pavarësisht besimeve të ndryshme fetare, të cilat në vetvete ishin përbërës të një identiteti. “Feja e shqiptarit osht shqiptaria” do të ishte motua e shqiptarisë e cila motivoi kombin dhe u kurorëzua me fitoren e pavarësisë në 1912. Kjo traditë e bashkërendimit të artit me fenë si edhe idealit hyjnor në shërbim të kombit vazhdoi më tej te shoqata mbarëkombëtare Vatra. Ishte ky qëllim final që bashkoi të gjithë shqiptarët të besimeve të ndryshme nën flamurin e shqiptarisë, që nën frymëzimin dhe bashkërendimin e fesë me artin si dhe të bashkëpunimit të Nolit me Konicën, i dhanë jetë kombit dhe shtetit shqiptar.

Disa njerëz besojnë se arti mund të zëvendësojë fenë, ose se arti dhe feja kanë ndërruar vendet në hierarki. Arti mund të jetë një përvojë që ndryshon jetën që mund të sigurojë një ndjenjë rehatie dhe paqeje, ose të na sfidojë. Mund të jetë gjithashtu një vend për të medituar, reflektuar mbi jetën dhe për të përpunuar filozofi personale. Disa thonë se vazhdimi i artit bashkëkohor mund të ndihet si një fe, me pjesëmarrjen në hapjet e ekspozitave dhe gjetjen e hapësirave të reja duke u ndjerë si një pelegrinazh ritual. Të tjerë thonë se arti është një fe mbizotëruese e vetë-shprehjes, e cila duhet të ketë të bëjë me njohjen e vetvetes, rezistencën ndaj institucioneve dhe shprehjen e ndjenjave.

Disa thonë se arti mund të zëvendësojë fenë dhe të na afrojë me Zotin. Arti mund të na frymëzojë, sfidojë, ngushëllojë dhe mund të na ndihmojë të lidhemi me Zotin. Për shembull, disa thonë se arti mund të na ndihmojë të pranojmë nevojën tonë për shpresë, dashuri dhe shëlbim dhe të na kujtojë vendin tonë në historinë e Perëndisë. Të tjerë thonë se procesi i krijimit të artit mund të na hapë për t’u lidhur me Zotin dhe se arti mund të jetë një dhuratë shpirtërore që na sjell në një marrëdhënie më të thellë me Zotin.

Arti dhe tregimet e shkëlqyera mund të na ndihmojnë të pranojmë gjendjen tonë të thyer dhe nevojën tonë për shpresë, dashuri dhe devotshmëri. Në fund të fundit, arti i madh dhe historitë e shkëlqyera mund të na kujtojnë vendin tonë në histori dhe univers që shpesh drejtohen nga forca të pashpjegueshme ose hyjnore. Ato mund të na ndihmojnë të kujtojmë se edhe kur ndihet sikur errësira mbizotëron, ekzistojnë forca të fuqishme të së mirës në punë në botën tonë dhe ato do të kenë gjithmonë fjalën e fundit.

Është kjo arësyeja që vepra të tilla si “Krimi dhe Ndëshkimi” dhe “Vëllezërit Karamazov” të Dostoevsky-it apo “Lufta dhe Paqja” e Tolstoy-it si dhe poemat e besimit të përshkruara te “Komedia Hyjnore” dhe “Parajsa e Humbur”, njerëzimi edhe sot i studion si veprat më të mira të kohërave dhe gjen përgjigje për shumë pyetje të egzistencës sonë në planet dhe kuptimit të jetës së njeriut si dhe raportin e besimit me artin. Është kjo arësyeja, që mohimi i natyrës njerëzore dhe besimi i njerëzve në një fuqi të mbinatyrshme si dhe raportet e tij me artin, sollën në botë dy nga tragjeditë më të mëdha në botë si fashizmin dhe komunizmin.

Në kontekstin kapitalist të shoqërisë tonë moderne në Shqipëri, paraja supozohet të jetë më e shenjtë se arti dhe besimi, por kjo është marrëzi sepse paraja është vetëm fuqia për të bërë këtë apo atë, gjë që ngre vetëm pyetjen ekzistenciale se çfarë duhet bërë me para dhe pushtet. Këtu përsëri arti dhe besimi dalin në plan të parë në vlerësimin se si paratë dhe pushteti shpërdorohen ose përdoren, se ato janë qëllim në vetvete apo funksion i egzistencës tonë dhe kuptimit të egzistencës sonë dhe i qëllimit tonë në jetë.

Filed Under: Sofra Poetike

NAPOLEON BONAPARTI…

August 31, 2024 by s p

Veri Talushllari/

Napoleon Bonaparti (i lindur Napoleone di Bonaparte, më vonë i njohur si Napoleon I), është padyshim një nga majat e mendimit dhe veprimit ushtarak botëror, pa përmendur veprimtarinë politike dhe udhëheqëse të Francës së fundit të shek. 18të dhe fillimit të shek. të 19të gjatë Luftrave Revolucionare dhe Luftrave Napoleonike (1796 deri më 1815.)

Bonaparti u lind në Korsikë në një familje me origjinë italiane, dhe pasi shkoi në Francë më 1779, mori bursë për të studiuar në Akademinë Ushtarake në Brien le Shato. Nuk kanë qënë vite të lehta për Perandorin e ardhshëm, pasi shokët e vinin në lojë për faktin që ish korsikan, theksin në të folur, shtatin e shkurtër apo fërngjishten jo të pasur. Megjithatë ai ishte i shkëlqyer në mësime dhe vitin e fundit (mbaroi dy vite shkollorë bashkë), e bëri në Shkollën Ushtarake në Paris ku titullua oficer artilerie më 1785. Pati një karierë të shpejtë në radhët e forcave Revolucionare.

Në një shkrim gazete është e pamundur sikur edhe kalimthi ta përshkruash jetën e këtij ushtari dhe komandanti të jashtëzakonshëm, por le të përmendim që Napoleoni mori pjesë në rreth 60 luftra e beteja, 17 prej të cilave shumë të njohura. Shumicën e tyre padyshim i fitoi, por disa dhe i humbi, e dy prej tyre, Beteja e Borodinos (7 shtator 1812) dhe më pas Beteja e Vaterlos (18 qershor 1815), patën pasoja fatale për të si Perandor dhe Kryekomandant. Megjithatë le të shënojmë se duke filluar nga Rrethimi i Tulonit (29 gusht- 19 dhjetor 1793) ku për herë të parë shkëlqeu gjenia e tij ushtarake nëpërmjet planit për pushtimin e fortifikatave mbi portin e qytetit e më pas me- sa për të përmendur ato më të famshmet- Betejën e Marengos (1800), atë të Austerlicit (1805), Betejën e Fridlendit (1807), të Vagramit (1809) etj., ne shohim të shpalosur gjeninë e tij ushtarake, trashëgimia e së cilës studjohet në shkollat ushtarake kudo në botë. Lëvizja e shpejtë dhe përqëndrimi i trupës në pikën strategjike është një nga shprehjet e kësaj gjenie. Napoleoni kish si parime të patundura mbajtjen e forcave të bashkuara, mbrojtjen e çdo pike të dobët të formacionit luftarak, shfrytëzimin e çda shansi të krijuar në dinamikën e betejës… Ai ishte sfidues, nuhatës, kërkues, krijues, reagues ndaj çdo zhvillimi në fushën e luftës, Lidhja e tij me trupën, me ushtarin më të fundit, është legjendare. Ai kurrë nuk i drejtohej një ushtari pa mësuar më parë emrin e tij. Natyrisht nuk mungojnë edhe legjenda, si ajo që kur e gjeti një ushtar në gjumë në vendroje, nuk e zgjoi, por mori armën dhe qëndroi në vend të tij. Ishte Napoleoni që bëri të harroej praktika e luftrave mesjetare e automanovrimit, shmangies së përballjes,në favor të grushtit të përqëndruar, shkatërrimit të armikut. Me Napoleonin kemi linjden dhe tendencat e para të asaj që më vonë do të quhej “Lufta Totale”.

Por studiuesit e jetës dhe veprës së Napoleon Bonapartit, bashkëkohës të tij dhe bashkëkohësit tanë, janë të një mendimi se gjenialiteti si ushtarak mbase nuk është ana e tij më e rëndësishme. Siç thotë Prof. Rafa Blafairb i Institutit të Studimeve të Napoleonit dhe Revolucionit Francez pranë Universitetit Shtetëror të Floridës, ShBA, më e rendësishme se ana ushtarake, është fakti që Napoléoni ishte një “qënie politike”,(politikal animal). Ai donte të sundonte. E kërkonte dhe dinte si ta merte e ta përdorte pushtetin. Dhe ai ishte më i suksesshëm si politikan se sa si udhëheqës ushtarak. Në llogari të fundit, ai humbi gjithçka për shkak të disfatave ushtarake. Por arritjet dhe reformat e tij politike jetojnë edhe sot. Ato endé i gjejmë në strukturat e jetës publike të Francës dhe shumë vendeve në Europë dhe në botë.

Le të përmendim Kodin e Napoleonit si një shembull të madh dhe si trashëgimi të Revolucionit Francez. Ky Kod është një sistem unik, i kompletuar dhe harmonik i legjislacinit civil që rregullon mardhëniet mes njerëzve dhe pasurisë së tyre. Kodi sanksionoi parimet e barazisë para ligjit, tolerancën fetare, të drejtën e pronës dhe të trashëgimisë së të gjithë fëmijëve,etj. Me pak ndryshime ai Kod është në fuqi edhe sot, jo vetëm në Francë, por edhe në mbi 20 vende, përfshi Japoninë, Iranin (para Revolucionit) etj. Por meritat e tij vijnë deri në ditët tona edhe në fusha të tjera, si për organizimin dhe funksionimin e pushtetit, vendor – një koncept dhe praktikë e panjohur deri atëherë-,organizimi i policisë, i sistemit bankar, sistemi i arsimimit në përgjithësi dhe atij ushtarak në veçanti,etj.

Bibliografia napoleoniane dhe ajo e Revolucionit Francez në tërësi dhe biografologjia e Napoleon Bonapartit në veçanti, zënë faqe të tëra të bibliotekave anëekënd botës. Penat më të ndritura të kohës së tij dhe gjer të ditëve tona- le të përmendim Shatobrianin, Lord Bajronin, Stendalin, Valter Skotin, Henrik Hajnen, Aleksandër Dymane e për të ardhur në ditët tona tek emra të tillë si Endrju Roberts, David Bell e deri tek filmi “Napoleon” i regjisorit Ridëll Skot i shfaqur nëntorin e kaluar(2023)- e kanë përshkruar e studiuar kohën, jetën dhe veprën e tij në të gjitha anët dhe me imtësi. E megjithatë kudo e kurdoherë ka diçka të re e të pazbuluar, endé të pathënë. Dhe më tepër se për këdo, kjo është e vërtetë për ushtarakët.

Foto: wikidata.org

Filed Under: ESSE

Përurohet pllaka përkujtimore kushtuar viktimave të Reçit

August 31, 2024 by s p

Me 27 korrik në Reç të Ulqinit u bë përurimi i pllakës përkujtimore kushtuar katër viktimave të cilët janë likuiduar nga ushtria jugosllave e kohës me 10 nëntor 1935, ku duke i kujtuar dëshmojmë se nuk janë harruar. Për organizimin dhe realizimin e këtij monumenti meritë të veçantë ka Kolë Zagreda, duke dëshmuar në praktikë përkushtimin shoqëror e kombëtar për vendlindjen, si rrallë kush në kohën tonë.

Nail Draga

Të nderuar pjesëmarrës,

Jemi mbledhur për përurimin e pllakës përkujtimore në nderim të katër viktimave të cilët janë likuiduar me 10 nëntor në vitin 1935!

Dita e sotme sa është e veçantë është edhe emocionale, sepse për herë të parë mbahet një takim publik në përkujtim të katër viktimave te Reçit(Ulqin).

Pllaka përkujtimore e cila po përurohet sot dëshmon nderimin e viktimave në 89 vjetorin e masakrës të realizuar nga ushtria jugosllave e kohës.

Nuk ka dilemë se ata ishin viktima të shoqërisë dhe të sistemit të kohës e cila kishte urrejtje patologjike kundër shqiptarëve.

Vrasja e katër shqiptarëve në Reç në tokë të tyre, dëshmon se sa vështirë ka qenë për të jetuar e punuar në zonën kufitare. Sipas informacioneve që disponojmë vrasje kundër shqiptarëve kanë ndodhur edhe në vendbanimet tjera shqiptare në zonën kufitare por kjo ishte me e rënda, sepse brenda disa minutave u likuiduan katër shqiptarë, tre nga familjet Zagreda e një nga Gazivoda.

Nga ana tjetër duke ditur qasjen e pushtetit ndaj shqiptarëve të cilët i trajtonte si element i padëshiruar, duke i diskriminuar në çdo aspekt, nuk ishte befasi vrasja e tyre nga ushtria e kohës.

Nga ajo kohë dhe më pas kjo masakër nuk është ndriçuar dhe askush nuk është marrë në përgjegjësi, sepse me sa jemi të informuar, nuk janë bërë hetimet, nga organet kompetente. Dhe jo vetëm kaq, por për këtë masakër çdo gjë ka mbetur enigmatike sepse ende nuk dihet shkaku i kësaj, sepse ka pasur spekulime të ndryshme.

Ndonëse kjo masakër ka ndodhur para Luftës së Dytë Botërore mendojmë se duhet të angazhohemi për të hulumtuar në këtë drejtim, sepse krimet nuk vjetrohen.

Përveç familjareve dhe banorëve të Reçit, për këtë masakër pak kush ka ditur si më parë edhe tash. Andaj nga sot kjo përkujtimore është dëshmi autentike për të gjithë ata që dëshirojnë të dijnë të vërtetën. Jo vetëm kaq, por ky vend nga sot është dëshmi autentike për krimet kundër shqiptarëve.

Nga ana tjetër sa herë qe do të trajtohet zona kufitare, kjo masakër duhet të evidentohet si e veçantë për kohën tonë dhe ato qe do të vijnë pas nesh. Sepse nuk është thënë kot “sepse ka ndodhur ajo qe është shkruar”.

Andaj edhe vendosja e kësaj pllake përkujtimore me emrat e katër viktimave ka këtë mision informativ, për ti kujtuar e mos me i harruar.

Nderim për ata qe e kanë inicuar këtë ide dhe e ndërtuan këtë përkujtimore.

Ndonëse me vonesë por duke i kujtuar dëshmojmë akt qytetarie dhe nderimi!

Ndërsa ne jemi të nderuar qe sot jemi në këtë ditë të shënuar jo vetëm për Reçin.

Nga sot të gjithë ata që duan të njihën me këtë ngjarje kriminale si udhërrefim do të shërbejë kjo pllakë përkujtimore, me emrat e martirëve: Kolë Gjini Zagreda(1897-1935), Mark Gjini Zagreda(1910-1935), Zekë Leka Zagreda(1918-1935) dhe Gjin Laca Gazivoda(1904-1935).

Dhe në fund duhet të them se për organizimin dhe realizimin e këtij monumenti meritë të veçantë ka Kolë Zagreda, duke dëshmuar në praktikë përkushtimin shoqëror e kombëtar për vendlindjen, si rrallë kush në kohën tonë.

Në vendet e qytetëruara dhe me kulturë demokratike, te tjerët edhe për ndodhi të rastit e jo ma për masakra ngrisin pllaka përkujtimore e memoriale. Andaj me këtë përurim të kësaj pllake përkujtimore që është nderim për viktimat, ne po veprojmë sikurse vepron bota e qytetëruar, duke qenë mesazh qe krime të tilla të mos ndodhin në asnjë vend.

Nderi i së cilit në vend të vet!

Ju faleminderit!

(Fjala e mbajtur me rastin e përurimit të pllakës përkujtimore në Reç, më 27 korrik 2024)

Filed Under: Analiza

  • « Previous Page
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • …
  • 57
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike
  • Lirizmi estetik i poetit Timo Flloko
  • Seminari dyditor i Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë: bashkëpunim, reflektim dhe vizion për mësimdhënien e gjuhës shqipe në diasporë
  • Ad memoriam Faik Konica
  • Përkujtohet në Tiranë albanologu Peter Prifti
  • Audienca private me Papa Leonin XIV në Selinë e Shenjtë ishte një nder i veçantë
  • PA SHTETFORMËSINË SHQIPTARE – RREZIQET DHE PASOJAT PËR MAQEDONINË E VERIUT
  • “Ambasador i imazhit shqiptar në botë”
  • “Gjergj Kastrioti Skënderbeu në pullat shqiptare 1913 – 2023”
  • Albanian American Educators Association Igli & Friends Concert Delivers Electrifying Evening of Albanian Heritage and Contemporary Artistry

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT