dgreca – Page 1158 – Dielli

Hartat e lashta të Francois Belforest të Durrësit, Vlorës dhe të porteve shqiptare

January 1, 2019 by dgreca

NGA RAFAEL FLOQI/

1 harte 3 2 Harte 4

Pas disa gjurmimeve në arkivat e Bibliotekës Kombëtare të Francës kam gëzimin t’u njoftoj se zbulova një përshkrim të historisë dhe gjeografisë të Shqipërisë, të Durrësit dhe të qyteteve porte të Shqipërisë mesjetare që prej Durrësit deri në Igumenicë, nga hartografi i Mbretit të Francës Fransua Bellforest, botuar në shek. e XVI-të. Në të cilin vendin kryesor e zë një hartë e Durrësit dhe Vlorës e kësaj kohe.

Por cili ishte François de Belleforest (1530 – 1 janar 1583).Ai ishte një autor mjaft frytdhënës francez, poet dhe përkthyes i Rilindjes. por dhe një hartograf i mbretërisë Franceze, https://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_de_Belleforest.

Ai në librin e tij me harta, Kosmografia në zërin “ L’Albanie” bën një përshkrim të qyteteve shqiptare, duke dhënë dhe hartat përkatëse. Ai në këtë vepër na ka dhënë gjithashtu edhe një historik të shkurtër enciklopedik të Durrësit të lashtë dhe të porteve: të Vlorës, Orikumit Butrintit dhe Igumenicës, të bazuar tek historianët antikë, interesant për t’u ditur, të cilat i quan, porte tipike të Shqipërisë, sipas të vërtetës historike të kohës dhe të autorëve antikë. Kozmografia është shkenca që përshkruan karakteristikat e përgjithshme të kozmosit ose të universit, duke përshkruar si qiellin ashtu edhe Tokën (por pa kaluar në gjeografi ose astronomi të mirëfilltë ). Vepra e parë është ajo e mjekut persian të shekullit të 14-të Zakariya al-Qazwini.
Belforest lindi në Comminges, në një familje të varfër dhe babai i tij ishte një ushtar që u vra kur ai ishte shtatë vjeç. Ai kaloi disa kohë në oborrin e Marguerite të Navarre, udhëtoi për në Toulouse dhe Bordeaux (ku takoi George Buchanan), pastaj në Paris, ku erdhi në kontakt me anëtarët e brezit të ri letrar, përfshirë poetët: Pierre de Ronsard që hartoi një poemë për Skënderbeun, përkthyer së pari nga Konica tek revista “Albania”, si dhe Jean Antoine de Baif, Jean Dorat, Remy Belleau, Antoine Du Verdier dhe Odet de Turnèbe. Në 1568 ai u bë historian i Mbretit Henry III, por u desh të heqë dorë për shkak të pasaktësive. Ai punoi si përkthyes dhe përkthyes i Kozmografisë së Sebastian Munster në frëngjisht. Kozmografia Universale e të gjithëve u botua 1575 në Paris dhe u krijua nga Nicolas Chesneau dhe Michel Sonnius. Ai nuk e ka përdorur Sebastian Munster si burim i vetëm, disa harta dhe pikëpamje bazohen tek Ortelius dhe Braun / Hogenberg, por ka mjaft burime të panjohura por dhe pune origjinale të tij, sipas https://www.vintage-maps.com/en/de-belleforest-francois-165?p=3

Në vitin ai 1568 u bë historiograf i mbretit. Ai vdiq në Paris duke lënë vepër që konsiderohet të jetë një vepër e hershme e kozmografisë, ai është edhe autori i Hartës dhe tekstit te mëposhtëm, për Durrësin, Vlorën dhe qytet e tjera të Shqipërisë, botuar në frëngjisht në vitin 1575.

Durrësi

Durrësi apo Epidauri, është një qytet që shtrihet përtej Deltës së Drinit dhe Kepit te Rodonit, duke kaluar përtej bregdetit të Lissus, në jug ne do të mbërrijmë në qytetin e lashtë të Dyrrahut, apo nëse preferoni Durrazze, (Durrës) i quajtur kështu nga romakët, por që kishte një emër më të lashtë Epidaurie, (Epidamus) që mesa duket qe emri i parë, por që banorët e ndërruan pasi kishte rezultuar fatkeq (qyteti qe shembur nga tërmeti RF).

Ky qytet u quajt Durrahie siç thotë historianin romak Pausania në emër të themeluesit te tij megjithatë ishte Epidauri i cili i hodhi themelet në kodër, po kur shekujt kaluan me tej qytetit iu shtua dhe porti dhe e pagëzuan me emrin Dyrrache, Starboni e quan si një koloni te korfiotëve ( banorëve te Korfuzit të cilët e pagëzuan qytetin, por historianë të tjerë thonë se ishin kolonët Korinthas ata të cilët i dhanë emrin Ephire, por ajo që është më e mbështetur, ashtu, siç thotë, dhe Tukididi edhe Korfuzi ishte i populluar nga epirotas (Ephirien) pra Corithianë që qenë gjithashtu dhe Korfiotë të cilët e pagëzuan qytetin Epidaurie, por se nuk duhet harruar se themelet e këtij qyteti i atribuohen zotërinjve kolonë të Korinthit.

Por ka nga ata, në mes së cilëve, historiani Apian Alexandrini, i cili në librin Lufta Civile shkruan:” Një mbret barbar i quajtur Epidauri ndërtoi një qytet pranë detit, dhe se ai mendon se e mban këtë emër, për nder të themeluesit të tij. Me emrin Durrache njihet (në mitologji RF) i biri dhe e bija e një nimfe dhe e Neptunit (siç besohet) ndaj dhe porti i qytetit u quajti Durrache. Nga ana tjetër, sipas tij meqë Herkuli luftoi aty, qyteti i Epidmamit e zgjodhi atë si Zot Mbrojtës dhe si qytetar të qytetit, kështu ndodhi madje që edhe deti Jon mori emrin e Jonit, të birit të Durrahut. që na le të mendojmë dhe prandaj Herkuli e zgjodhi atë qytet, pasi ishte afër detit. Ne këtë qytet kanë banuar dhe popullsi të ndryshme si Frigasit, pastaj Taulantët, Ilirë dhe Liburnët te cilët kishin anije shumë, të lehta të cilat mund të përdoreshin për pirateri, banorët vendas ilirë në atë kohë u shkëputën nga korfiotët, të cilët e banonin atë më parë. Dhe ishte po në Durrah, apo në Durrës, ku ndodhën edhe betejat Pharsalike midis Cesarit dhe Pompeut, një ndër betejat më të mëdha që përshkruhet në Luftërat Romake, sipas Lukianit.

Ky qytet mbështetet nga një shkëmb që hyn në det, duke krijuar gati një ishull, edhe qe ky qytet që e ndihmoi me ushqime dhe drithë, Kampin e Pompeut, edhe pse qyteti është i rrethuar nga deti, ka një shkëmb që futet thellë në det, por ajri është moçalor dhe malarik deri sa më vonë qyteti u shpopullua fare, saqë Lukiani e përmend ne poemën e tij të Luftërave Romake, kur thotë që arritja në qytet nga greminat ishte mjaft e vështirë.

Ky qytet deri vonë zotërohej nga venecianët. Këtu ata mbanin shumicën e forcave që kontrollonin Shkodrën. Drishtin dhe Lezhën, por aktualisht, Durrësi zotërohet nga turqit ashtu si dhe pjesa tjetër e Shqipërisë, të cilën do ta përshkruajmë më poshtë

Orikumi dhe Vlora

Duke filluar me qytetin e Orikumit, që tani quhet Orche, si te thuash i Lidhur me Valonën në Maqedoni në Gjirin e Lodrin (Drinit) është gjithashtu një vend ilirik që e merr emrin nga emri i mbretit ilir Aulon. Onche është ndërtuar në breg të detit në një fushë ballë për ballë me Italinë, që quhej atëherë Hydrus dhe sot Otranto, në Lindje ka Antagoninë, malet Ceraune dhe Amantian një qytet maqedonas në mes dhe në Perëndim ka detin dhe Italinë. Ajo banohej nga Colchiens. Larg 2 milje prej aty është ishulli i Sazanit, ndërsa Italia është larg 25-30 milje. Orche zotëron kontinentin dhe portin si edhe ishullin e banuar nga Dardanët, sipas Domenique Marie , Geografia. libri 11. (Interesant ky autor bën si banorë të Sazanit Dardanët. RF)

Ky qytet përmendet nga Tit Livi ne librin e tij “Lufta në Maqedoni” dhe për faktin se nuk ka ushtri dhe burra të fortë për të kapërcyer muret, megjithatë ata u kapën në befasi natën nga Filipi, i biri i Dhimitrit, i cili dhe aty ai ndeshi me rezistencë. Romanët e përmendin këtë qytet, pasi ai u qëndroi me shumë forcë ushtrive të Romës , të cila donin të ndalonin aty para se të kalonin në Greqi, duke kaluar në Thesali përmes Epirit. Nga ana tjetër, ishte e nevojshme për ushtarët e Romës, që të ndalonin në Orikum, apo Oche para se të kalonin në Itali për në Brunduse, qytet i Kalabrisë, që tani quhet Brindes (Brindisi, RF)

Por ai që përfitoi nga ky qytet ishte Jul Qezari dhe Apiani e përmend në luftërat civile të Romës që thuhet se kanë ndodhur aty. Pranë Orches ndodhet edhe qyteti i Antigonës i ndërtuar nga mbreti Antigon që mund të jetë dhe Gjirokastra e sotme, që ndodhet në këtë pjesë të Epirit, që përmendet në kohët e shkuar si Kaonia ose ajo që sot është Shqipëri e vërtetë.

Butrinti

Pas kësaj mbërrijmë në Hercatompe që mund të quhet kolonia më e lashtë e Thesprotëve, Buthrote që dhe tani mban emrin Butrinti, që ka formën e gadishulli pranë një liqeni, që ka po të njëjtin emër, si në kohën e atij që e ndërtoi. Fundi i liqenit ka mjaft lym edhe baltë dhe shume pellgje të cekët. Të tjerë autorë tjerë lënë të besohet se ka një arsye tjetër për emrin e Butrintit, ata thonë se Helena e Trojës deshte të kalonte në Perëndim për t’u sakrifikuar zotave, por duke kaluar detin vetëm me një këmishë dhe e plagosur, por qëndroi në breg dhe mbeti aty e vdekur, dhe thuhet se i dha emrin këtij qyteti . Por kjo gojëdhënë mbetet mjaft e dobët për t’u besuar, kundrejt madhështisë së trojanëve dhe të historisë që ata përçojnë, po edhe për faktin se ai që e zuri Helenën robinë, ishte Pirroja biri i Akilit. Por ky ishull përmendet nga Virgjili, kur flet për aventurat e Eneas, në udhëtimin e tij si thuhet për në Dodonë.

Menjëherë tokat e Feakëve ne tej i lamë

Dhe Tokat e Epirit para nesh u shfaqën ;

Mbërritëm në portin e bukur të Kaonëve ,

Dhe në qytetin e madh të Mbretërisë së Epirit,

Në Buthrot më në fund ne mbërritëm.

Virgjili , Eneida

Dhe thuhet se këtu qëndroi Enea, duke dashur të gjente një breg ku të ndërtonte qytetin e ri të Trojës për këtë bën aluzion edhe Ovidi tek Metamorfozat , për të përjetësuar kujtimin e atij vendi, ndërtoi Trojën e Re, siç thotë Halicarnassi tek Romanët.

Nga tmerri se Feakët qenë afër ata ngritën velat,

Anash fushave të bukura plot pemë i shtynë erërat

Dhe mbërritën në Epir ku zotat i patën komanduar

Dhe drejt Buthrotit kjo turmë ikanake u ndalua,

Duke imagjinuar një Trojën e tyre të re

Ashtu si i pat urdhëruar prijësi i tyre

Ovidi, Metamorfoza e 13

Çamëria, Igumenica

Përveç kësaj porti i Butrintit ishte shumë me baltë dhe me lym nga se ai është i vendosur në një luginë rrethuar me male dhe me pyje në afërsi të një kepi te madh që në kohët e lashta quhej Tchamis, i cili fatkeqësisht është i vështirë për t’u ngjitur, që tokat janë krejtësisht djerrë, që fatkeqësisht shkojnë për gjatë këtij bregu të quajtur Nifte, ne brendësi të së cilit e ka burimin lumi që i jep emrin këtij kepi që quhet Kalamas dhe tokat e grykëderdhjes se këtij lumi në det thonë se u takonin tokave të fisit të Kasiopeasve , në përfundim të tokave te Kaonëve, prijësve të Epiriotëve. Më poshtë shohim një gji të vogël të cekët, gati kalueshëm me va, që nuk lejon të ankorohen një numër I madh anijesh e që tani quhet Gumenica, jo larg prej të cilit ndodhet një port. që quhej Suite, tani Sibote (Vola sot Gr RF) që e merr emrin nga ishulli që ka po të njëjtin emër Siute , të cilin Korinthasit ua kishin marrë si një trofe pasi kishin mundur, Korfiotët në një betejë detare.

Dodona

Dhe të gjithë të lashtët përmendin fatthënat, e Orakullit profetik të Dodonës prandaj dhe ne po përshkruajmë këtu qytetin e Dodonës, në përmjet dëshmive që na kanë lënë autorët e lashtë, por edhe ata autorë kanë qenë kaq e paqartë, për përcaktuar se kujt u takonin tokat e Epirit, saqë dikush i quan ato të Thespriotëve dhe dikush të Mollosëve. por, ata thonë se sidomos tokat bregdetare në shumicë u takonin Thesprotëve.

Këto toka ishin populluar shumica me pyje dushku që në lashtësi i përkushtoheshin Jupiterit/Zeusit, prandaj një guvë frekuentohej nga orakujt, për shkrimet për këtë janë të shpeshta, ndër të cilat më i lashta i takon historianit grek Herodoti, i cili thotë se qe ngritur për nder të Dodonës, nimfës së Oqeanit të cilët e quajnë, si bijë të Zeusit dhe e Evropës.

Ne u munduam jo pa vështirësi, për t’i përkthyer këto shënime nga frëngjishtja mesjetare në shqip. Në to për mbahen shumë të dhëna nga autorët antikë, greko-romakë për qytetet e lashta bregdetare shqiptare një pjesë e tyre të sakta por ka edhe mjaft pasaktësi të kuptueshme për kohën, pasi autori nuk i pat shkelur vetë ato që përshkruan.

KUJTESA:Fishta- Nga testamenti te vlerësimet për korifeun e letrave shqipe

January 1, 2019 by dgreca

Demalia kujton përvjetorin e vdekjes së Fishtës: Nga testamenti që la te vlerësimet për korifeun e letrave shqipe-/

LIR DEMALIA/Më 30 dhjetor të vitit 1940, në moshën 69 vjeçare, pas një plomonie që kishte marrë gjatë një vizite në Troshan, në fillim dhjetor 1940, atje ku kishte filluar jetën shërbestare dhe letrare, kthehet në Shkodër, i sëmurë rëndë, dhe pushon për të shkuar në amshim, Ai, i cili, sundoj për gati gjysëm shekulli letrat shqipe, politikën, diplomacinë,..

Ai që na dha alfabetin latin në Kongresin e Manastirit si kryetar i Komisisë letrarë të Alfabetit, i cili, me dijen, autoritetin, dashurinë për vendin dhe kombin, detyroi kongresin që mos futeshin harfet turke dhe ciriliket, por, alfabeti i Shoqerise Bashkimi krijuar nga kleri franceskan, Abati Mirditës Prenk Doçi dhe nga Ndoc Nikaj e Pashk Bardhi dhe at Fishta. Vigani-veriut, me alfabetin latin e niste Shqipërinë nga Europa Perendimore nën pushtimin Otoman 500 vjeçar.

Para se me mbyllë sytë Vigani Veriut At Gjergj Fishta, i rrethuar nga françeskanët e populli i Shkodrës dhe mbarë Shqipërisë, të përlotur për dhimbjen që po I shkaktonte njeriu që kishte punue për pese dekada për popull e komb e vend të vetin, At Fishta lëshoj këtë testament:

“Nuk po më vjen keq se po des, mbasi të gjithë atje do të shkojmë, por deka po më vjen e randë, se tan jetën e kam shkri për me pa një Shqipni të lirë e në vedi, ndërsa sot po e lâ të shkelun prej ushtrive të huaja.
Po des. Ju tash keni me mendue për salikim, por edhe kombi ka të drejtë për rreth meje.
Po des konden (i kënaqur) përse kam punue për fe, Atdhe e për provincën tonë. “
Në historinë e Shqipërisë dhe shqiptarëve, por edhe atë botërore nuk mund të gjëndet një figure kaq e larte, kaq poliedrike.
Meshtar, politikan, poet, publicist, linguist, arkitekt, piktor, diplomat, filozof të gjitha këto në një shkallë të epërme
Këtë Vigan të tokës shqiptare e gjen kudo.
Si maratonomak I pavarsisë.
Si njeriu I alfabetit shqip.
Si mbrojtës i çështjes shqiptare në Kancelarite Europiane dhe deri në Washington me argumentat dhe charmin e tij troditi kancelaritë.
Si mësues që hapi shkollat shqipe dhe pregatiti nje program brilant për sistemin shkollor, në nje kohë që 90% e shqiptarëve nuk dinin shkrim e këndim. Me që jemi në aktualitetin e krizës universitare, ja çfarë shkruan Vigani Veriut ne programin e tij:
“Po këtu, gjithkund e prej gjithkuj po bahet politikë… E mbas këso qëllimesh politike e fetare kjo ministri ep bursat shkollore, emnon mësuesit e drejtorët e shkollave, dan materialin shkolluer
Unë,ma tepër Ministrinë e arsimit e padis se shkollat nuk i çilë mbas nji kriteri të arsyeshëm, të caktuem e të parashkoqitun mbas interesave të përbashkëta t’Atdheut, por mbas hamendjes së Ministrit apo të këshilltarëve të tij, thue se në këtë veprim ishin tuj përdorue gjanë e pasuninë e vet e jo të komit”
Të flasësh për at Fishtën poetin që ka 64 mij vargje e dyti botë mbas Nekrasovit të Rusisë, dhe për njeriun që ka pasuri leksikore të pakrhasueshme, 14 mij fjalë në veprën tij, i dyti mbas Shekspirit, i cili ka 17 mij fjalë, do të duhen fashikuj pafund gazetash e librash.
Le ta kojtojmë sot këtë njeri që i dha aq shumë kombit dhe ende nuk e ka një monument!!! Eshtë njësoj sikur Italia mos të ketë monument për Dante Aligerin, Gjermania për Gëten, Anglia për Shekspirin, Franca për Balzakun, Rusia për Nekrasovin apo Pushkinin, e…
Shtëpia ku jetoj vigani rrënohet, varrin ja shkatërruan komunistët të cilët e ndaluan çdo gërmë të veprës së tij, sa nu e përmendnin as si kryetar I Komisisë Letrare të Kongresit Manastirit.
O Zot, -shkruante Vigani,- pse gjuen me rrufe lisa e male kot?!
Tradhëtarët na lane pa atdhe.
Le ta kujtojmë sot me çfarë kanë thënë për Padren e madh, nga elita e mendimit europian dhe shqiptar për të thyer heshtjen e qeverive qe bëhet për këtë vigan, të cilin e nderoj Europa me titujt ma të naltë dhe në 1936 ishte kandidat për çmimin Nobel, megjithese nuk i përmndet.
Kurorë Argjëndi, nga Klubi “Gjuha shqipe” i Shkodrës (1911).
Dekorata Mearif, nga Mbretëria Turke (1912).
Dekorata Ritterkreuz, nga Mbretëria e Austrisë (1912).
Penë floriri, nga qyteti i Beratit (1913).
Medaglia di Benemerenza, nga Papa Piu XI (1925).
Lector Jubilatus, nga Paria e Urdhnit françeskan (1929).
Dekorata Phoenix, nga Greqia (1931).
Anëtar i shtatë akademive europiane, të Francës, Austrisë, Malit Zi, Greqisë, Italisë, Turqisë, Kroacisë.
Ja çfarë thonë për At Fishtën të cilin elita francize e ka quajtur “Tirteu Shqipërisë”
“Pak kush kujtoj, në letërsi të mbarë botës, ia del at Fishtës si poet satirik, si i tillë me nji furi të çuditshme ther e pren aty ku djeg.”
Albanologu Fulvio Cordignano
“Fishta është ndër të parët e ndër më të mëdhenj atdhetarë, të cilët në kohë më të vështira bënë çmos për t’a mbajtur gjallë lëvizjen kombëtare kundër dhunës barbare të qeverisë turke, kundër lakmisë dhelpërake serbe dhe kundër propagandës greke. Kudo që shtrohej çështja e Shqipërisë, At Fishta gjëndej aty pranë e, ku me vepra e ku me shkrime, sidomos me poezinë e tij të gjallë, zgjonte nga gjumi më të plogështit dhe mbante gjallë gjithmonë shpresën e ardhmërisë.”
Geatano Petrotta
“Fishta, shikuar n’atë qënien e vet, pa dyshim është krejtësisht romantik. Rëndësija e tij mbi kombësin, zgjedhja e lëndës, fuqija, gjallnija e nderimi i shprehjevet të tija, sidomos trajta e përmbajtjes së veprës së tij kryesore Lahuta e Malcís – me mbishkrimin tërhjekës të dokeve e të zakoneve kombëtare e bëjnë dëshmí mjaft t’qartë … Fishta, ky gjenueni i rrënjosun në tokën amtare të popullit shqiptar, qi për shkak të njohjes së thellë të tij mbi literaturën e popujve klasikë e mbi jetën shpirtnore të kombeve të tashme të Evropës, u kap në majë ma të naltat të kulturës.”
Dr. Norbert Jokl
“… Lahuta e Malsisë e Gjergj Fishtës, jo vetëm që ka rândësi në pikëpamje artistike, por ajo, porsi vêna e mirë që sa mâ shumë vjet kalojnë aq mâ vlerë merr, tue qenë se ajo âsht pasqyra, magazina e kopja besnike e jetës, e shpirtit, e dëshirave e përpjekjeve, e luftës dhe e vdekjes së shqiptarëve: me nji fjalë, Lahuta âsht shprehja mâ e kjarta e dokeve të fshatarëve, banorë të Maleve të Veriut. E prejse doket e lashta të fiseve malore janë gjykue të zhduken nga tallazet e forta të civilizimit, lexuesi, letrari, folkloristi, juristi e historiani i nesërm kanë për t’ia dijtë për nder në dhetë a qindvjetët e ardhshëm Poetit, i cili në Lahutë të Malsisë na la nji ritrat (portret) të shqiptarit, të përshkruem nga goja e dëshmitarëve njikohsorë, ashtu si këta e gjetën në agimin e shekullit të XX-të, me atë ndryshim të vogël që shqiptari pësoi ç’prej kohëve të largëta të iliro – thrakëve.”
Shqipnia pat nji fat t’ madh e t’jashtzakonshem, shka nuk e paten popujt e tjer, veçse mbas qindra vjetsh të nji jete letrare, pat të madhin, të naltuemin përmbi t’gjith, atë, qi u pshtet në popull t’vetin e n’ gjuhen e tij e qi me vjersha t’veta ndezi flak zemrat n’popull, pat zhenin poetike t’At Gjergj Fishtes
I rrënjosur krejtësisht në popullin e vet, Fishta ka dashur të përgjonte si flasin burrat e gratë e maleve. Ka marrë prej tyre mënyrat e nëmëve, të mallkimeve e të urimeve dhe çdo gjë e ka shkrirë me mjeshtri në poezitë e veta”.
…”Koha e ardhshme ka me dijtë me çmue edhe ma mirë randësinë e këtij njeriut, sidomos kur vjershat e tij të jenë përkthye ndër gjuhe ma të përhapuna.
Maxmilian Lambertz
Aq sa mund të kuptohet Greqia pa Homerin, Italia pa Dante Aligerin, Anglia pa Shekspirin, Gjermania pa Eposin e Nibelungëve, Franca pa Balzakun, aq mund te kuptohet dhe Shqipëria pa At Gjergj Fishtën.
Gustav Mayer
“Patër Fishta njihët si poeti më popullor i shqiptarëve, si poeti më i përzemërt i këtij populli… Si këte kemi edhe një të madh tjetër: Rabindranath Tagora.”
Erwin Stranik
“Patër Fishta…me veprat e tij në poezi e në prozë arriti të kurorëzohej me dafinë si më i madhi poet kombëtar, ai është tharmi i poezisë popullore shqiptare dhe më i kulluari shkrimtar i Arbërisë.”
Anton Baldacci
“Fishta mori prej popullit gjithçka që gjet të hijshëm, të madhnueshëm e të fuqishëm, e porsi një piktor i Zoti, e shndrroi në shpirtin e vet, tue e riprodhue në një mënyre e cila asht vetëm e tija, prandej, origjinale.”
At Anton Harapi
“Atë Fishta është marrë me secilën gjini letrare dhe në
të gjitha ka qenë i suksesshëm. Mirëpo, jashtë Shqipërisë ai është i njohur vetëm si autor i Lahutës së malcis”, një epope pastorale e kalorsiake, përkthimi gjerman i së cilës botuar në Laipsig është i dobët, meqë nuk ka qenë e mundur të përkthehet muzika e ritmit Fishtës dhe coloriti tij.
Kot së koti përpiqen grekët e sotëm të kërkojnë në letërsinë e tyre një vepër më të plotë se “Lahuta” e Gjergj Fishtës.”
Faik Konica
“Tue lexue Lahutën e tij, përplot me teprica kangësh rapsodike të pa emën, të duket se je tu e vështrue popullin shqiptar kah i këndon vedvetit, me fjalët e Fishtës, ma t’kulluetën kangë, e cila shpërthen nga një gjak misterioz që rrjedh në zemrën e tij Ilire”.
Ernest Koliqi
“Shkëmb i tokës dhe shkëmb i shpirtit shqiptar,ky është si të thesha monopolitetioliteti” gjenetik i artit të Fishtës, kështu do t’i thesha me dy krahasime paralele gjithë poezisë që na ka falur ky vigan i kombit…
Gjithë vepra poetike e shoqërore e At Gjergj Fishtës u pat zhvilluar rreth postulatit fetar dhe kombëtar. Me të vërtetë, ku ka ide dhe ndjenjë më të madhe, më të denjë për të derdhur dhe kënduar në art, se sa ideja e Zotit, ideja e Atdheut!
Fishta e ka veshur lirizmën e tij të vërtetë si tërë kryeveprën epike në një stil thelbësisht origjinal të shkulur për rrënje nga trupi dhe nga truri i racës, dyke fituar me këtë atavizmë artistike gjithë të drejtat e përjetësisë ndaj Kombit- anasjelltas dyke i dhënë Kombit privilegjin e mburrjes dhe të mbështetjes së kurdoherëshme mi Këngëtorin e math të fateve të tija. Sikundër e pat lënë shprehursisht për trashëgim me verbin solemn të gojës së vet përmes shokut të pandarë At Pal Dodajt dy ditë përpara vdekjes, të Premten më 27 Dhjetor 1940, ora 3.30′ pas mesdite, në Spitalin e Shtetit në Shkodër: trashëgim i shqiptuar për kuptim të math në gjuhën paralajmëronjëse dhe të djegur për Atdhe të Dantes: … fundi i fundit, dhè Kombi ka të drejta mi mua
Lasgush Poradeci
Ne vitin 1935 At Fishta pat përfunduar “Lahutën e Malcis”. Ati i dërgon Lahutën Eqerem Cabejt i cili ishte në Viene sëbashku me një kartolinë urimi për Vitin e e Ri. Pas dy tre muajsh Cabej i kthen përgjigje At Fishtës, ku ndërmjet të tjerave i shkruan:
“Padre, të falenderoj për urimet e Vitit te Ri, por të falenderohem njëmijë herë për veprën që më dërgove Lahuta Malcis, të cilën, pasi e lexova dhe rilexova mbi 100 herë, jam dashurue aq shumë e këtë vepër sa po më detyron të bëhem katolik.”
Në vitin 1936, gjuhëtari i shquar dhe studiuesi i letërsisë, albanologu më i madh, Eqerem Çabej në studimin “Për gjenezën e literaturës shqipe”, kur flet për Fishtën dhe veprën e tij, ndër të tjera shprehet: Një provë që nuk e kishte bërë me sukses letërsia shqipe më parë, bëhet me sukses të jashtëzakonshëm nga ky autor. Me Lahutën e Malcisë, Gjergj Fishta na tregohet poet me fuqi epike të lindur, rrëfimi i tij është plot gjallëri dhe rrjedhje. Vepra e këtij autori është e mbështetur në këngët e veriut mbi trimëritë të cilat në veprën e re thuren duke u përsosur e fisnikëruar.
Fishta zë fill me njësinë e vogël të fisit për të mbaruar në njësinë e madhe të kombit, ia fillon me bariun e moçëm Marash Ucin dhe mbërrin ke Abdyl Frashëri me Lidhjen e Prizrenit. Duket qartas përpjekja e tij të zgjëroj botën në një brendi më fort nacionale, të ngrejë kështu veprën në sferën në një brendi kombtare. Kështu vepra e tij ka marrë karakterin e një eposi kombëtar
… duke qenë njëkohësisht në një farë kuptimi edhe një eposballkanik. Një dritë jete homerike shkëlqen mbi veprën e tij: si nëdukje të zanave që u përngjajnë Dianës e Atenës
Gjergj Fishta është bërë sidomos me Lahutën e Malcisë përfaqësuesi më i parë i literaturës së sotme shqiptare.
Eqerem Çabej
” Lahuta e Fishtës çfaq ndjesitë më të thella dhe karakteristikat me të kristalizuara që i ruajti raca shqiptare përmes shekujve plot shtrëngata…Shqipëria e tërë përfshihet e dehur nën vargjet e kësaj Lahute, e cila bëhet pronë kombtare, mish e gjak, ndjenjë e mish i përbashkët”.
Sterio Spase
“Si vetimë u përhap an’ e kand të Shqipnisë lajmi i hidhët i vdekjes së poetit t’onë Kombëtar, At Gjergj Fishtës dhe e mahnitun mbeti sot mbarë bota shqiptare, tue kujtue emnin zamadh të autorit të “Lahutës së Malcisë” që ka këndue, si dikur Omeri, burrnin e besën e fisit tonë, që ka ndezë zemrat e Shqiptarëvet, si dikur Tirteu, i vjetërsisë. E me të drejtë i kan thënë Fishtës “Tirteu i Shqipnisë, se sikurse ai me elegjitë e tij ndezi zemrat e Spartanëve për luftë, njashtu dhe epopeja e “Lahutës”, odet dhe elegjitë e “Mrizit të Zanave” e të poezive të tjera kanë mbledhë në zemër të djelmnisë sonë dashuninë e pamasë për truellin e të parëve dhe për gjuhën amtare. Këto dy ideale: Atdhedashunia dhe rujetja e gjuhës si dritë e synit, lavrimi dhe përdorimi e saj kanë qenë polet rreth së cilave shtrihej vepra e çmueshme e Fishtës. E s’ka kush tjetër veçse ne arsimtarëve që kemi pasë e kemi nëpër duer edhe ua kemi mësue nxënësve poezitë e tij, që e çmon ma mirë veprën zamadhe të tij, e cila sot si një far i madh dritëdhanës ka ndriçue mendjen e djelmënisë sonë, si një Ungjill shkëndimadh morali ka zbutë e ka edukue zemrën e saj“
Aleksandër Xhuvani (Fjala e tij ne varrimin e Fishtës)
“ Fishta është elefant i mbuluar nga pluhri gjatë regjimit komunist”
Petro Marko
“Lahuta Malsisë” një vepër për analfabetët, për çobanët, për ambientet pastorale, për antishqiptarët, proitalian, për zyrtarët, që nuk u pononte truri për me gjetë thelbin e saj monstruoz. Siç ndodhte shpesh me krijimet që kanë vulën e nacionalizmit, vepra e Fishtës, e sidomos “Lahuta Malsisë”, fitoi një popullaritet të veçantë, qoftë me rrethet zyrtare, sidomos ato proitaliane e më pas kuislinge, qoftë me shtresa të prapambetura e disa herë analfabetë të popullsisë, të cilat nuk ishin në gjëndje të kapnin thelbin e saj, por e shihnin ate pjesërisht si një zinxhir episodesh.
Veprës së Fishtës, sidomos “Lahutës së Malsisë” i u ngrit një kult e iu u bë një reklamë e tillë , saqë rrezikonte ta kthente në një gur varri sa ti merrte frymën gjithë letërsisë shqipe.”-Ismail Kadare.
Kortezi-Panorama

Kosova priti gëzuar 2019-tën e jubileut të 20 vjetorit të lirisë

January 1, 2019 by dgreca

-“Në robëri pritet veç festa e lirisë” dhe “Shpresë se s’ndërrojnë veç vitet” ishin raportimet që bëja nga Kosova në fundvitet e para 1999-ës…/

-Presidenti Thaçi: 2019-ta, viti i hapjes së kufirit Kosovë – Shqipëri/

– Kryeministri Haradinaj: Falënderim të posaçëm për ushtarët dhe ushtaret që bëjnë sonte roje/

– Kryeparlamentari Veseli bëri nderime te obelisku i të pagjeturve/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari/

PRISHTINE, 1 Janar 2019/ Në Kosovë, edhe me koncerte në sheshe e plot njerëz në festë, u prit gëzuar 2019-ta e jubileut të 20 vjetorit të lirisë nga 12 qeshori 1999 i hyrjes së forcave paqeruajtëse shpëtimtare të NATO-s e të përvjetorit të 11-të të pavarësisë së shpallur në 17 shkurtin historik 2008.

Në kryeqytet, Prishtinë, festa “PRite n’shesh” me shumë urime e nën shkëlqimin e fishekzjarreve ka vazhduar edhe pas mesnatës, në orët e para të ditës së sotme.Ngjarja e vitit 2018 e Kosovës vlerësohet se ishte pakoja e tre projektligjeve për Forcën e Sigurisë – Ushtri, e miratuar me unanimitet nga Kuvendi në 14 dhjetor, ndërsa ngjarja më e rëndësishme e 2019-tës pritet të jetë liberalizimi i vizave për kosovarët.

Në vitin 2019, vajzë lindi fëmija i parë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës në Prishtinë.Sipas Statistikave të Lindjeve, të publikuara në verën 2018 nga Agjencia e Statistikave të Kosovës, brenda një viti – në 2017-tën në Kosovë ishin 23 402, kurse jashtë vendit 6 712. Binjakë u lindën 654 foshnje, ndërsa trenjakë e më shumë u lindën 21 foshnje. Emrat më të shpeshtë, të rekordit, për fëmijtë e lindur në vitin 2017, për vajza ishte Sara me 148 pagëzime dhe Jara me 141, ndërsa për djemtë Ajan me246 dhe Noar me 226 pagëzime.

Pritja në sheshe e ndërrimit të moteve është tradicionale që nga viiti i madh i lirisë së Kosovës, 1999, kur në mbrëmjen e 31 dhjetorit qinda mija njerëz për herë të parë të lirë ishin në sheshet kryesore të Prishtinës e të qyteteve tjera kosovare në pritjen e Vitit të Ri 2000.

“Afro 100 000 qytetarë e pritën Vitin e Ri në sheshet e Prishtinës”, ishte titulli i raportimit që kam bërë për Agjencinë shtetërore-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë në 1 janar 2000, ku theksoja se, “Kryeqyteti i Kosovës, që festoi Vitin e Ri për herë të parë në liri,
ishte një nga pesë qytetet e botës prej nga qendrat më të mëdha televizive
bënë transmetime të drejtpërdrejta”.

Ndërsa “Në robëri pritet veç festa e lirisë” dhe “Shpresë se s’ndërrojnë veç vitet” ishin raportimet që bëja nga Kosova në fundvitet e para 1999-ës, në vitet e shtetrrethimeve ushtarako-policore, luftës, masakrave, spastrimit etnik e gjenocidit kundër shqiptarëve.

PRESIDENTI THAÇI: 2019-ta, VITI I HAPJES SË KUFIRIT KOSOVË-SHQIPËRI

Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, në postimin e parë në Vitin e Ri 2019 shkruan:

Mirëmëngjesi miq,

Përderisa viti 2018 ishte viti i Ushtrisë së Kosovës, viti që sapo filluam do të jetë viti i hapjes së kufirit Kosovë – Shqipëri dhe i arritjes së marrëveshjes përfundimtare Kosovë – Serbi. HTH.

KRYEMINISTRI HARADINAJ: FALËNDERIM TË POSAÇËM PËR USHTARËT DHE USHTARET QË BËJNË SONTE ROJE

Prishtinë, 31 Dhjetor 2018-Gazeta DIELLI/

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, e përfundoi ciklin e vizitave të sotme, duke vizituar edhe Forcën e Sigurisë së Kosovës dhe vendqëndrimin e rojeve kujdestare. Kryeministri Haradinaj, i shoqëruar edhe nga ministri i FSK-së, Rrustem Berisha si dhe gjenerali Rrahman Rama, tha se kjo vizitë për të është shumë domëthënëse.

“Jam sot këtu për t’i takuar ushtarët e Kosovës, ata që bëjnë roje sonte. Më vjen mirë për pritjen që ma bënë gjenerali Rama dhe Ministri Berisha, pra e ndjejë situatën nëpër të cilën kalon secili ushtar dhe ushtare sot, në këtë të ftohtë në të gjitha qendrat”, theksoi kryeministri Haradinaj.

Dhe për këtë, kryeministri Haradinaj tha se shpreh falënderimin për shërbimin e tyre që të jenë në gjendje gatishmërie e nevoje për t’iu përgjigjur kërkesave tjera nëse ka nevojë.

Ministri i FSK-së, Rrustem Berisha, e falënderoi kryeministrin për vizitën në Ministri dhe vendqëndrimin e rojeve kujdestare si dhe për mbështetjen në vazhdimësi, duke thënë se në fund të këti viti u hap një kapitull i ri për FSK-në dhe se viti që vjen është mjfat sfidues.

Gjenerali i FSK-së, Rrahman Rama, tha se është nder dhe privilegj vizita e sotme e kryeministrit Haradinaj dhe se urimi për këta ushtarë e ushtare që shërbejnë sot është i veçantë.

KRYEPARLAMENTARI VESELI BËRI NDERIME TE OBELISKU I TË PAGJETURVE

Prishtinë, 31 Dhjetor 2018-Gazeta DIELLI/

Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, sot, në prag të Festës së Vitit të Ri, i shoqëruar nga familjarë të të pagjeturve, bëri nderime dhe vendosi lule pranë obeliskut të të pagjeturve, në oborrin e Kuvendit.Kryeparlamentari Veseli tha se fati i kombit tonë ka qenë i tillë që edhe tani pas 19 vjetëve, për shumë nga familjarët tanë të mos dimë asgjë. Veseli tha se mallkimi mbi Serbinë do të vijë pikërisht nga fëmijët tanë, vëllezërit dhe motrat tona, nënat e baballarët, të cilët ende nuk janë gjetur.Kreu i Kuvendit shtoi se tashmë është e qartë se Kosova, si shtet i pavarur dhe sovran, shkon në dialog për ta njohur Serbia dhe se alternativë tjetër nuk do të ketë.

“Ne jemi krenarë për të kaluarën tonë dhe nuk do të ndalemi në rrugën tonë të zhvillimit. Kemi partnerë të fuqishëm, SHBA-të dhe vendet perëndimore. Si shtet dhe si institucione, nuk do të ndalemi. Familjet duhet të jenë të forta dhe krenare. E di që kanë të drejtë të jenë të pakënaqur edhe me ne, por të gjithë duhet ta dimë se Serbia është ajo e cila ia ka shkaktuar këto dëme Kosovës dhe për këtë ajo duhet të paguaj”, tha kryeparlamentari Veseli.

Më pas kryeparlamentari Veseli priti në hollin e Kuvendit familjarët e të pagjeturve me të cilët ka bashkbiseduar dhe i ka siguruar se në fazën finale të dialogut Kosovë-Serbi, delegacioni kosovar do ta ketë në prioritet diskutimin për të pagjeturit, pasi sipas Veselit, Serbia e din për fatim e tyre dhe ka obligim të tregojë dhe të përgjigjet për këtë plagë të madhe që kanë familjarët e të pagjeturve tash e dy dekada.

Viti 2019, viti i vendimit historik

December 31, 2018 by dgreca

Shkruan: Hashim Thaçi/

Kthesat e mëdha historike, të cilat e kanë vendosur fatin e shteteve dhe popujve anekënd botës, shpesh kanë qenë rezultat qoftë edhe i një vendimi të vetëm. Kështu ka ndodhur edhe me ne. Historia e popullit tonë është e përcaktuar nga momente të ndritshme, kur ne kemi marrë vendime të drejta, por edhe të mençura në momente të duhura, të cilat janë përkrahur nga shtetet e fuqishme. Nuk do të ishim të sinqertë me vetveten nëse mendojmë se nuk ka pasur raste kur kemi humbur mundësi historike, për shkak të mungesës së vendimmarrjes ose vendimeve të gabuara.

Një moment i tillë përcaktues apo vendimtar yni, i cili duhet të ndodhë në të ardhmen e afërt, ndërlidhet me marrëveshjen përfundimtare për normalizim të plotë të marrëdhënieve me Serbinë. Mendoj se nuk ka moment më të mirë se tani për të arritur paqen e qëndrueshme dhe përfundimtare. Rrethanat politike në Kosovë dhe Serbi mundësojnë një marrëveshje të tillë. Ndërkaq, në favor të shfrytëzimit të plotë të kësaj mundësie historike janë SHBA-ja dhe BE-ja. Nuk kemi kohë për të humbur tani, por me zgjuarsi dhe të bashkuar duhet të vendosim për të mbyllur konfliktin shekullor me Serbinë dhe për ta hapur atë të paqes. Historia, koha dhe gjeneratat e ardhshme do të na gjykojnë për veprimin e duhur apo humbjen e mundësisë. Unë dua që të mbahemi në mend për të parën.

Një letër, një kuptim

Letra e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, pritshëm bëri bujë të madhe në Kosovë. Nuk ka si të ishte më e drejtpërdrejtë dhe të mos linte aspak hapësirë për keqinterpretim. Amerikanët nuk është se janë të njohur për qasje dykuptimshme, aq më pak presidenti aktual i Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Ai është i drejtpërdrejtë dhe mesazhi i tij drejtuar Kosovës nuk ka si të jetë më i qartë. Por, asnjëherë nuk bën t’i nënvlerësojmë tendencat tona për t’i interpretuar gjërat ashtu siç i përshtaten agjendës sonë personale, grupore ose partiake. Jetojmë në një botë, ku secili është i lirë t’i kuptojë e keqkuptojë gjërat ashtu siç ia do qejfi, dhe pa asnjë përgjegjësi t’i paketojë ato për publikun e gjerë. Por, e vërteta është një.
Letra e presidentit Trump ka vetëm një kuptim krejt të qartë. Dhe është tejet e rëndësishme që opinioni ynë publik të mos i devijojë porositë që na dërgoi shteti më i fuqishëm në botë, aleati kryesor i vendit tonë.

Përmbajtja e letrës së Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, kishte dy qëllime thelbësore. Së pari, ishte një thirrje dhe inkurajim për të gjithë liderët e Kosovës, për të shfrytëzuar momentumin e krijuar dhe për të bërë marrëveshje gjithëpërfshirëse të paqes me Serbinë. Gjithashtu, i vetëdijshëm për polarizimet ekzistuese, të cilat janë të rrezikshme, presidenti Trump na bëri thirrje edhe që të jemi të bashkuar dhe të flasim njëzëri për marrëveshjen.

Ndërsa, mesazhi i dytë thelbësor, ndërlidhet me kuptimin e seriozitetit të situatës dhe të shfrytëzimit të mundësisë unike për të arritur marrëveshjen. Presidenti Trump e bëri të qartë se dështimi ynë eventual për të arritur marrëveshjen mund të ketë pasoja tragjike, jo vetëm për Kosovën, por edhe më gjerë. Prandaj, edhe na tërheq vërejtjen që ne duhet të jemi të kujdesshëm dhe të përmbahemi nga vendimet, të cilat mund ta vështirësojnë edhe më shumë arritjen e një marrëveshjeje paqësore.
Vendimi është yni

Ne jemi të bekuar që kemi aleatë të fuqishëm në botë. Mbi të gjitha, që kemi mbështetjen e SHBA-së. Këtë vit shënuam dhjetëvjetorin e pavarësisë së shtetit tonë. Të gjithë kanë pritur nga ne, si liderë dhe nga institucionet tona shtetërore, që të sillemi më ndryshe. Të dëshmojmë se kemi pjekuri dhe maturi të mjaftueshme politike për ta mbajtur Kosovën në drejtimin e duhur, atë drejt integrimeve euroatlantike. Kanë pritur që mos të jemi kaq të përçarë me njëri-tjetrin në çështje të cilat në mënyrë të drejtpërdrejtë ndërlidhen me interesin tonë shtetëror. Por, ne i kemi zhgënjyer shpeshherë miqtë tanë ndërkombëtarë. Prandaj, ata edhe dhjetë vjet pas krijimit të shtetit tonë, detyrohen të na japin këshillat e tyre më të mira. Do të ishte mirë për vetë ne që të gjenim urtësinë dhe guximin, që një herë të marrim një vendim të guximshëm, të mençur dhe në kohën e duhur. Për më tepër, ne edhe kësaj radhe kemi përkrahje për këtë vendim nga aleatët tanë, të cilët e kemi për obligim t’i respektojmë. Prandaj, nuk ka vend për frikë dhe hamendje. Të kujtojmë episodin e fundit të dështimit tonë. Përkundër këshillave dhe insistimit të partnerëve tanë ndërkombëtarë për ratifikimin e demarkacionit me Malin e Zi në vitin 2016, si kusht i vetëm për liberalizimin e vizave, ne dështuam ta bëjmë një gjë të tillë. Për më keq, Kosova papritmas u shndërrua në arenë të protestave të dhunshme. Kështu, me lehtësinë më të madhe dhe falë kauzave të rrejshme politike, humbëm momentin dhe ia pamundësuam BE-së që ta marrë vendimin për heqjen e vizave. Në fund, u deshën dy vite debate monotone dhe shterpe për këtë çështje, që e njëjta marrëveshje të ratifikohet nga Kuvendi i Kosovës. Çfarë fitoj Kosova nga e gjithë kjo? Asgjë, përveç vazhdimit të izolimit.
Prandaj, unë shpresoj se liderët e vendit në vitin 2019 do të jenë të gatshëm, që pa hezitim të marrin vendime të vështira, por të domosdoshme, për interesin shtetëror dhe paqen në Ballkan e më gjerë. Nga ana ime, dua t’i siguroj qytetarët se nuk do të ngurroj për asnjë moment që të marrë vendime në interes të shtetit tonë dhe në përputhje me këshillat miqësore të aleatëve tanë, respektivisht të SHBA-së.

Gazeta Rilindja 31 Dhjetor 2018, Ribotimi si Protestë

December 31, 2018 by dgreca

31 Dhjetor 2018–RILINDJA-PROTESTË, ridalje simbolike pas 10 vitesh e gazetës historike të Kosovës/

Gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja në këtë ndërrim motesh, në pritje të 2019-tës, sot në mbrëmje (31 Dhjetor 2018) ridel simbolikisht (botim digjital) për PROTESTË dhe me kërkesën e përsëritur për t’u rikthyer e përditshme – për privatizim.

Në 2019-tën, në 21 Shkurt, bëhen 17 vjet nga dëbimi i kundërligjshëm dhe i padrejtë i gazetës Rilindja – detyrimisht mbyllja e të përditshmes së parë shqiptare në Kosovë, e cila ka nisë të dalë para 74 viteve, në 12 Shkurt 1945 në Prizren, në frymën e Konferencës së Bujanit e me angazhimin e intelektualëve më të shquar të asaj kohe, me shkronja plumbi që u sollën me arka nga Tirana.

Gazeta historike Rilindja nuk u ndal edhe kur u mbyll, nuk është ndalur edhe kur ishte ndaluar në kohë paralufte e tw luftws për liri e pavarësi të Kosovës.

Pas luftës, pas mbylljes – dëbimit që i bëri administrata e UNMIK nga shtëpia e saj, në ngjarje historike të lirisë e pavarësisë Rilindja vazhdoi të jetë histori e Kosovës duke dalë me numra specialë e të jashtëzakonshëm, edhe protestues, të kohëpakohshëm.

Numri i parë i pas dëbimit – i jashtëzakonshëm i gazetës Rilindja ka dalë në 5 Mars 2002 me raportime për zgjedhjen e presidentit e qeverisë në seancën e një dite më parë të Kuvendit të Kosovës të zgjedhjeve të para në liri.

Gazeta Rilindja, kronikë e zhvillimeve historike të Kosovës, pasi doli me botime speciale edhe për ngjarjen historike të shpalljes së pavarësisë dhe njohjet ndërkombëtare që pasuan, ka përmbyllë daljet e mëse 40 numrave të jashtëzakonshëm të kohëpaskohëshëm në 30 Dhjetor 2008, me numrin festiv të Vitit të Ri 2009, me paralajmërimin në ballinë: DUKE BESUAR NË SUNDIMIN E LIGJIT NË SHTETIN E KOSOVËS PRESIM QË NGA NUMRI I ARDHSHËM RILINDJA TË DALË PËRDITË.
Kryetitulli në ballinën e gazetës Rilindja ishte i ëndërres dhe i të ardhmes: KOSOVA SHTET NË OKB. Dy nga titujt tjerë në ballinë: 53 SHTETE NJOHËN SHTETIN E KOSOVËS dhe VITI 2009 I SHQIPËRISË NË NATO.

Kaluan plot 10 vjet nga numri i fundit i jashtëzakonshëm e protestues i 30 Dhjetorit 2008 i gazetës Rilindja e të drejtës së shkelur dhe pa sundim ligji në rastin e saj…

Rilindja duhet të ridalë e privatizuar, duke pasur edhe shembullin e gazetave tjera në rajon që kishin status të njejtë si ndërmarrje shoqërore, e që vazhdojnë të dalin të privatizuara…

Kërkesa për privatizim-ridalje të gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja i është bërë edhe Agjencisë Kosovare të Privatizimit, e cila është themeluar si një organ i pavarur publik, në bazë Ligjit të miratuar nga Kuvendi i Republikës së Kosovës, si pasardhëse e Agjencisë Kosovare të Mirëbesimit e themeluar nga Misioni i OKB i pas luftës në Kosovë.

Një nga titujt e kësaj ridalje simbolike të gazetës Rilindja në 31 Dhjetor 2018 është: “23 Tetor 2018: Lajm i mirë nga Qeveria e Kosovës – Vendimi për kryerjen e pagesës për shpronësimin e Ndërtesës së ish-Ndërmarrjes Shoqërore ‘Rilindja’”.

“Punëtorët e gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja presin që në 2019-tën Qeveria të bëjë pagesën për shpronësim dhe të realizojnë 20 përqindëshin, se tepër shumë gjatë presin të drejtën – 17 vjet nga dëbimi i dhunëshëm, i padrejtë e i kundërligjshëm nga adminisrata e UNMIK-ut në 21 shkurt 2002 nga Pallati Rilindja, ku pastaj pas shpalljes së Pavarësisë së Kosovës ka 10 vjet që janë vendosur disa ministri të Qeverisë së Shtetit të Kosovës”, theksohet në shkrimin e gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja që ridel pas 10 vitesh.

“RILINDJA-PROTESTË, ridalje simbolike pas 10 vitesh”, është një nga titujt tjerë të gazetës, e cila riboton edhe disa shkrime të para një dekade – numrit të 30 dhjetorit 2008, me tema që edhe tani janë aktuale.