“Njerёzit turpёrohen jo pёr fyerjet qё bёjnё, por pёr ato qё pёsojnё. Prandaj, pёr tё arritur qё tё paudhёt tё turpёrohen, nuk ka rrugё tjetёr veçse t’i shpёrblesh me tё njёjtёn monedhё”/

Giacomo LEOPARDI ( 1798 – 1837), poet e shkrimtar i njohur italian/

Shkruan:Eugjen MERLIKA/ DIELLI/

Nё festimet e pёrvjetorit tё Tiranёs, njё shkak pёr tё shpalosur tё gjitha bёmat e bujshme tё bashkisё sё Tiranёs, edhe se kjo e fundit ishte e rrethar nga qindra qytetarё qё kёrkonin paratё e mundit tё njё jete tё tёrё, tё investuara nё shtёpitё qё i kap plani i prishjes, nё emёr tё Qeverisё pёrshёndeti zv. ministri i Mbrojtjes, z. Petro Koçi, i vetmi qeveritar i pranishёm.

Fjala e tij trajtoi tema tё sё shkuarёs, natyrisht me qё kremtohej pёrvjetori i njё ngjarjeje tё saj. Oratori mori pozёn e historianit, duke risjellё nё kujtesёn e dёgjuesve, qё mbanin nё duar portretet e “udhёheqёsit legjendar”, Enver Hoxha, se lufta nacional – çlirimtare kishte qёnё njё “vendim i duhur politik e ushtarak, pёr t’i u bashkuar njё koalicioni tё madh antifashist, me armё nё dorё pёr tё çliruar vendin.” Gjynah qё zv. ministri nuk thotё se kur u krijua ky koalicion e kur kishte filluar lufta. Mbase ai nuk e di se para atij koalicioni kishte qёnё njё tjetёr, me emrin “pakt mos sulmimi”, i nёnёshkruar nё kryeqytetin e Rajhut tё tretё mё 23 gusht 1939, nga ministrat e Jashtёm tё Gjermanisё e tё BS, tё autorizuar nga krerёt e tyre Adolf Hitler dhe Josif Stalin. Ndoshta nuk ёshtё mungesё e tij, mbasi edhe historia zyrtare, dhe ajo e botuar mё 2008, nuk e pёrmend fare kёtё fakt historik tё stёrnjohur nё botё. Madje ai “harron” tё thotё se lufta kishte hedhur hapat e saj tё parё, mbas sulmit tё Gjermanisё kundёr Bashkimit sovjetik e krijimit tё Partisё komuniste shqiptare, nёpёrmjet katalizatorёve jugosllavё, duke tingёlluar qartё si njё pёrpjekje pёr t’i ardhur nё ndihmё mё shumё “atdheut tё socializmit”, simbas urdhёrave tё Moskёs, se sa trojeve tё Arbёrit, tё bashkuara pёr herё tё parё mbas tridhjetё viteve, nё njё administratё tё drejtuar nga Tirana.

Pёrpjekjeve tё komunistёve, gjatё luftёs, pёr tё diskredituar klasёn drejtuese atdhetare, qё kishte si yll polar tё veprimtarisё sё saj, bashkimin e shqiptarёve nё njё shtet tё vetёm, i shtohet mbas tre tё katёrtat e shekullit edhe zv.ministri Koçi, qё shprehet kёshtu: “Ata donin qё, duke bashkёpunuar me fashizmin dhe nazizmin, tё mbanin pushtetin politik duke tradhtuar interesat e vendit. Ata nuk luftuan pёr Shqipёrinё e madhe, por tё merrnin pushtetin, por populli shqiptar nuk i mbёshteti.” Njё interpretim tё tillё tё historisё sё asaj kohe do t’a kishte zili edhe gazeta “Zёri i popullit” e kohёs sё luftёs. Vlen t’i kujtohet zv. ministrit tё painformuar se, gjatё pesё viteve tё qeverisjes nёn pushtim nё Shqipёri, u ndёrruan shtatё kryeministra, fakt ky qё vёrteton jo vetёm se sa e vёshtirё ishte jeta politike e tyre, nё mbrojtjen e shpalosjen e vlerave tё trashёguara kombёtare (shpёtimi i hebrenjve ёshtё shёmbulli mё domethёnёs), por edhe se ata nuk ishin tё ngulitur nё idenё e pushtetit, tё cilin e aspironin me çfarёdo çmimi  kundёrshtarёt e tyre,   kryesisht Enver Hoxha.

Bёn pёrshtypje shprehja “Shqipёri e madhe”, qё pёdor zv. minstri socialist, duke i bёrё jehonё njё koncepti tё propagandёs sё vjetёr e tё re kundёr shqiptare tё politikёs dhe kulturёs serbe. Drejtuesit e kombёtarizmit shqiptar kanё pёrdorur gjithmonё shprehjen “Shqipёri etnike”, kur binte fjala pёr Atdheun e bashkuar nё kufijtё e tij natyrorё, por z. Koçi parapёlqen tё rrjeshtohet me politikanёt e studjuesit serbё, nё terminologjinё e tij tё urrejtjes patologjike.

Madje kjo urrejtje gjen shprehjen mё tё plotё kur ai, nga lartёsia e detyrёs sё tij, si pёrfaqёsues i Qeverisё, pёr mё tepёr nё njё dikaster tё rёndёsishёm, si ai i mbrojtjes, gjen rastin tё ftojё “tё gjithё ata qё janё pasardhёs tё atyre qё bashkёpunuan me fashizmin t’i kёrkojnё falje popullit, qytetarёve tё Tiranёs, se vetёm kёshtu mund tё arrihet ai qё quhet pajtim kombёtar”. Ndoshta, nё historinё e kёtyre viteve tё demokraturёs, Petro Koçi do tё mbahet mёnd pёr kёtё ftesё tё tij nё njё festё pёrkujtimore, mbasi nuk shquhet pёr asgjё tjetёr.

Ky zotёri neokomunist arrin tё kёrkojё diçka qё nuk kanё patur paturpёsinё t’a kёrkonin as krerёt e njohur tё komunizmit shqiptar, kёrkesёn e faljes nga ana e pasardhёsve tё kundёrshtarёve tё tyre politikё. Ёshtё njё paturpёsi, nё kufijtё e zvetёnimit tё plotё intelektual dhe moral, brёnda vёshtrimit mё dogmatik e kriminal tё dukurive njerёzore. Zv. ministri e din mirё se ata pasardhёs, tё cilёve u drejtohet me njё cinizёm skajor deri nё absurditet, janё viktima tё pafajshme e tё panumurta tё shtypjes mё mizore nё gjithё Evropёn komuniste, qё ka ushtruar diktatura e etёrve shpirtёrorё tё tij. Kёto fjalё, qё besoj se janё unike nё historinё e botёs, mbasi askush, sado vrasёs tё ketё qёnё, nё çfarёdo sistemi e nё çfarёdo diktature, nuk ka zbritur kaq poshtё nё honin e zvetёnimit moral, sa qё tё ketё mёtuar kёrkesё faljeje nga ana e viktimave tё krimeve tё tij.

Falje kёrkojnё gjithmonё njerёzit qё ndjehen fajtorё para dikujt pёr paudhёsitё qё mund t’i kenё bёrё. Por njerёz qё, nga djepi e deri nё plakje kanё mbajtur nё qafё kularin e “luftёs sё klasave”, qё janё privuar nga tё gjitha tё drejtat qytetare, qё kanё provuar mbi shpinё dhjetra vitesh burgimi apo kampesh internimi, qё kanё gjetur vdekjen tё zhytur nё llucat e kampit tё Bedenit, apo nё galeritё e minierave tё Spaçit apo Qafё Barit, qё janё rritur pa baballarё e nё sajё tё flijimit sipёrnjerёzor tё nёnave tё tyre, qё kanё qenё gjithё jetёn prè e poshtёrimit dhe fyerjes vetёm nё sajё tё mbiemrit qё mbanin, nuk ka asnjё ligj tё shkruar e tё pashkruar tё botёs sonё qё t’i bёjё tё “kёrkojnё falje” tek xhelatёt e tyre.

Qёndrimi i zv. ministrit tё Qeverisё shqiptare mund tё gjejё shembёlltyra vetёm nё botёn e kafshёve. Nga ajo botё mё vjen ndёrmend njё pёrrallё e mrekullueshme e fabulistit mё nё zё tё botёs sё lashtё, grekut Ezop, qё titullohet “Ujku dhe qёngji”. Pёr ndonjё qё mund t’a ketё harruar margaritarin e grekut tё madh, po e sjell atё tё plotё:

“Njё ujk pa njё qёngj qё pinte ujё pranё njё rrёkeje uji dhe i erdhi dёshira pёr t’a ngrёnё me ndonjё sebep tё mirё. Duke qёnё lart nё kodёr, filloi t’a padisё se ai i ndotёte ujin, kёshtu qё ai nuk mund t’a pinte atё. Qёngji i tha se pёr tё pirё ai vetёm sa vinte buzёn tek uji e se nuk mund t’a turbullonte atё, mbasi ujku ishte mё lart. Me qё i shkoi huq ai shkak ujku atёherё i tha: “Po ti je ai qё vitin qё shkoi ke sharё babain tim!” Qёngji atёherё i shpjegoi se n’atё datё ai nuk kishte lindur ende. “Mirё, pёrfundoi ujku, nёse ti je aq i zoti pёr tё gjetur gjithmonё rrugёdalje, un nuk mund tё rri pa tё ngrёnё.”

Besoj se zv. ministri rrin mirё nё rolin e ujkut, edhe se nuk ka mё mundёsi tё pёrsёrisё nё praktikёn e tij bёmat “zulmё mёdha” tё terrorit tё paraardhёsve tё tij. Por urrejtja, qё mbruan çdo qelizё tё trurit tё tij, nuk mund tё shprehet mё mirё se sa tek pёrpjekja pёr t’i fyer e poshtёruar deri nё pafundёsi viktimat e asaj pёrndjekjeje tё pashembulltё qё qe lufta e klasave nё Shqipёrinё komuniste. Ai poshtёrim bёhet n’emёr tё “pajtimit kombёtar”, i cili pёr tё ёshtё pёrjetёsimi i logjikёs sё luftёs e terrorit, duke i ligjёsuar ato nё kundёrshtim me çdo normё e parim tё moralit njerёzor. Ai parim, qё do tё kёrkonte normalisht kёrkimin falje nga dhunuesi e jo nga i dhunuari, nё mёndjen e çoroditur tё zv. ministrit kthehet pёrmbys e prodhon arsyetime tё denjё vetёm pёr ujkun e Ezopit.

Nuk e di se sa pajtohet mendёsia e tij me vendimin e lёvdueshёm tё Qeverisё, pёr tё nderuar kujtimin e njё atdhetari, duke sjellё eshtrat e tij me ceremoni n’atdhe. Nё logjikёn e tij si edhe tё shumё tё tjerёve edhe Mithat Frashёri ishte njё “kolaboracionist”. Heshtja e kёtyre ditёve kundrejt ftesёs shkandullore tё Petro Koçit, drejtuar pasardhёsve tё ish kundёrshtarёve politikё tё komunizmit, tё martirizuar pёr gjysmё shekulli, pёr tё kёrkuar falje, ёshtё njё miratim i tёrthortё i asaj mendёsie qё gjen shtratin e ngrohtё nё zyrat e larta tё shtetit shqiptar. Nёse ai qёndrim, pёr arsye tё kuptueshme fasade, nuk mund tё jetё pozicioni zyrtar i Qeverisё, ёshtё detyrё e kёsaj tё fundit duke filluar nga kryetari i saj dhe ministrja pёrkatёse tё distancohen haptas nga “ftesa” e turpёshme e vartёsit tё tyre.

Nё çdo Vend tё Evropёs njё ftesё si ajo e zv. ministrit Koçi do tё kishte shkaktuar njё pёshtjellim politik e mediatik, tё pasuar nga njё dorёheqje e menjёherёshme. Tek ne ajo kalon nё pavёmёndjen mё shqetёsuese, edhe se pёrbёn njё fyerje cinike pёr shumё mijra qytetarё tё kёtij Vendi. Nuk ёshtё njё shenjё e mirё, tregon se evolucioni i mendimit ecёn me hapin e kёrmillit, se nuk shkёputemi dot si shoqёri nga mendёsia e regjimit, nga ndarja famёkeqe “ne” dhe “ata”, se ajo mendёsi vazhdon tё ketё idhtarёt e saj jo vetёm nё veteranёt qё manifestojnё me portretet e Enver Hoxhёs, jo vetёm nё komentet analfabete tё hymnizimit tё sё shkuarёs nё internet, por ajo qё ёshtё mё keq, edhe nё instancat e larta tё shtetit.

Nёndor 2018