Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

DASHURI NE SHTEGTIM

by

Intervistë me shkrimtarin dhe poetin e njohur Muzafer Ramiqi/

Nga E.B., Nju Jork /

Shkrimtari dhe poeti Muzafer Ramiqi, ka lindur në vitin 1967, në fshatin Pozharan, Kosovë. Rrjedh nga një familje atdhedashëse, fisnike, bujare dhe sakrifikuese. Shkollimin fillor e ka përfunduar në vendlindje, kurse shkollimin e mesëm në vendëlindje dhe në Viti.

Ka përfunduar studimet bachelor në drejtimin Menaxhimi i Burimeve Njerëzore në Kolegjin “Pjetër Budi” si dhe studimet në master në drejtimin Menaxhment i Përgjithshëm në Kolegjin “Universum” në Prishtinë.

Me shkrime merret që nga fëmijëria dhe deri tash ka botuar katër përmbledhje me poezi.

Në kohën e rinisë ka botuar në shtypin periodik të kohës në revistat “Zëri”,” Bota e Re”, revista e Fakultetit te Mjekësisë “Refleksi”. Ka marrë pjesë në orë të numërta poetike. Si student ka qenë udhëheqës i grupit letrar dhe recitator të fshatit.

Përveç se në gjuhën shqipe, Muzaferi ka shkruar ose përkthyer vepra edhe në gjuhën angleze, frënge, rumune dhe kineze. Është prezentuar me një cikël poezish në gjuhën shqipe dhe rumune në antologjinë “Apele iubirri” (Ujërat e dashurisë), në vitin 2012 në Bukuresht të Rumanisë. Poashtu në revistën Pelegrin, ka botuar një cikël poezish si dhe së fundmi edhe në revistën Poetry Hall, revistë bilingual Angleze dhe Kineze, volumi 3, 15 Prill 2020 i janë botuar dy poezi në gjuhën angleze dhe kineze.

Librat e botuara: 

1. “Anemia e kujtimeve”, poezi, 1997, Shtëpia botuese Asdreni, Viti.

2. “Mendoj për ty”, poezi, 2003, Shtëpia botuese Buzuku, Prishtinë.

3. “Portat e heshtjes”, poezi, 2011, Shtëpia botuese Prishtina Press, Prishtinë.

4. “Dashuri në shtegtim”, poezi, 2019, Shtëpia botuese “Meshari” Prishtinë.

Para afër dy vitesh revista Pelegrin, të cilën e nxjerr klubi letrar “Drita” ka botuar një cikël poezish. Poashtu ka qenë redaktor ose recenzent i disa librave me poezi të autorve të rinj.

Muzaferi është gjithashtu edhe tekstshkrues i këngëve.

Cili është libri juaj më i ri dhe kur e keni botuar?

Muzafer Ramiqi: Libri im më i ri titullohet “Dashuri në shtegtim” dhe është botuar në verën e vitit 2019.

Për çfarë bën fjalë libri? 

Muzafer Ramiqi: Si gjithë librat e mia edhe në librin e ri “Dashuri në shtegtim” dominon motivi i dashurisë, dashurisë si ndjenjë universale, e cila gjendet në çdo qenie, jo vetëm te njeriu. Flas për dashurinë ndaj njeriut, ndaj partnerit, prindërve, fëmijëve, vllezërve, motrave, miqve, te panjohurve, ndaj tokës, qiellit, ajrit, gjithësisë…me një fjalë çdo gjëje.

Çfarë mesazhi keni dashur të përcillni përmes tij?

Muzafer Ramiqi: Mesazhi im është një vetëdijsim për të investuar më shumë në ndjenja, ngase njerëzimi kohëve të fundit e ka humbur fokusin. Njerzit çdo ditë e më shumë po bëhen vetjak, injorues ndaj tjerëve dhe rrethinës, fare nuk iu bëhet vonë për tjerët dhe nuk lodhen aspak në kultivimin e marrëdhënjeve me njëri-tjetrin.

Çfarë strukture ka libri?

Muzafer Ramiqi: Në libër kam përfshirë 102 poezi gjithësejt dhe është i ndarë në katër kapituj ose cikle: 1. Rrugët, 2. Ecje, 3. Qëllimi dhe 4. Dashuria.

Çfarë e ka frymëzuar këtë zhanër të librit? 

Muzafer Ramiqi: Mua më frymëzojnë jetërat e njerzve, historitë e tyre, fatet e njerzve, fati i njerëzimit. Nga po shkon kjo botë, ka po shkojmë ne si shoqëri dhe mundohem që t’i thërras vetëdijes së njerzve për t’u vetëdijësuar për fatin e botës.

Sa libra keni botuar deri tani? Na tregoni më tepër për veprat e tjerat letrare tuajat.

Muzafer Ramiqi: Deri tani kam botuar gjithsej 4 (katër) libra me poezi: 1. “Anemia e kujtimeve”, 1997, Shtëpia botuese Asdreni, Shkup. 2.”MEndoj për ty”, 2003, Shtëpia botuese Buzuku, Prishtinë, 3. “Portat e heshtjes”, 2011, Shtëpia botuese Prishtina Press, Prishtinë dhe 4. “Dashuri në shtegtim”, 2019, Shtëpia botuese Meshari, Prishtinë.

Cilin libër do të veçonit nga veprimtaria juaj?

Muzafer Ramiqi: Të flasësh për librat, është si të flasësh për fëmijët e tu. Është vështirë të dallosh se cilin do e doje më shumë, përkundër dallimeve që mund të kenë mes vete. Por, për nga realizimi teknik dhe artistik, do e veçoja librin “Portat e heshtjes”, që për mua është një realizim 

gati i përsosur dhe do dëshiroja të përkthehet dhe në gjuhët e huaja, sidomos në angleze për vlerat që ka, vlera që i reziston kohës.

Cili libër/autor që keni lexuar ju ka tërhequr më shumë dhe pse?

Muzafer Ramiqi: Në kohën e rinisë kam lexuar shumë libra dhe besoj se ajo ka qenë koha e formësimit tim si krijues i ardhshëm. Nga poetët më eminent dhe që ka lënë mbresë të thellë në mua është poeti rus Sergej Jesenin, arsyeja pse mund të them se ishte një qasje krejt ndryshe ndaj poezisë dhe shtjellimit të temave.

Çfarë pasione dhe qëllime të tjera keni në jetë? 

Muzafer Ramiqi: Për mua pasion është poezia. Por kam mjaft tërheqje edhe ndaj arteve tjera, nga filmat sidomos. Herë pas here edhe gatimi, sidomos në kohën e pandemisë kam zhvilluar mjaft shkathtësi për gatim. Por mbi të gjitha ajo që më flen në zemër është bamirësia, t’u ndihmoj njërzëve me dijen dhe kapacitetet që kam. Pa dashur njerëzimin, s’mund t’i ndihmosh, prandaj rrjedhimisht del se edhe dashuria ndaj njerzve është një lloj pasioni.

Çfarë temash ju interesojnë të trajtoni në shkrimet tuaja? 

Muzafer Ramiqi: Siç e kam përmendur edhe më lart, më interesojnë fatet e njerzve, raportet ndërnjerëzore, ngjarjet. Mbi të gjitha dashuria si ndjenjë më fisnike dhe më e lartë. Synimi im është që të trajtoj tema sociale, diversitetin kulturor, dallimet në pikëpamjet e njerëzve, luftimi i paragjykimeve dhe emancipimi kulturor, një urë lidhëse mes të kaluarës dhe së ardhmes.

Çfarë mendoni për letërsinë që krijohet sot?

Muzafer Ramiqi: Sot, teknologjia i ka mundësuar secilit që dëshiron të shkruaj çfarë dëshiron, shprehja e lirë është në nivelin më të lartë; kjo ka mundësuar që ti shmangemi cenzurave të ndryshme, qoftë atyre me karakter politik, fetar etj. Por prapë mendoj se duhet një lloj auto-cenzure, ku secili që shkruan të reflektoj pse jo dhe të konsultohet me ndonjë krijues professional para postimit. Në anën tjetër, çështja e botimeve ka dalë prej kontrolli ngase shtëpitë botuese janë shëndërruar në biznese, ndaj për të botuar sa më shumë libra nuk vendosin asnjë kriter, shëtpitë botuese as nuk bëjnë më as redaktimin as lektorimin, krejt çfarë bëjnë është vetëm se marrin numrin ISBN dhe këtë e bëjnë në marrëveshje me shtypëshkronjat për të marrë ndonjë pjesë të fitimit.

Si ka ndryshuar stili i shkrimit tuaj gjatë viteve? 

Muzafer Ramiqi: Unë kam filluar të shkruaj poezi që nga fëmijëria, diku përafërsisht nga mosha 12 vjeçare, në atë kohë krijimet e mia të para ishin të thjeshta kushtuar nënës, mësuesit, zogjve, natyrës…me rritjen time edhe natyra e krijimeve vinte e pjekej, në vitet 80ta, ka sundu një stil I poezisë hermetike, dhe kam qenë mjaft I ndikuar nga gjendja e rëndë politike dhe nga mitologjia greke, të cilën si i ri e kam dasht shumë. Gjatë kohës studentore poezia ime ka marrë stilin e tanishëm dhe jam munduar ta trasoj këtë stil të poezive meditative refleksive, me pak fjalë më thënë shumë. Poezinë time e kisha krahasu më parfumin, siç duhen shumë e shumë lule për të prodhuar disa pika parfum, ashtu është edhe poezia..

Çfarë e bën të suksesshme një shkrimtar?

Muzafer Ramiqi: Përkushtimi ndaj poezisë, dashuria ndaj lexuesve, krijimi i një rrethi krijuesish të cilët të përkrahin dhe vullnet i forte për të përballuar sfidat sepse të qenit shkrimtar do edhe sakrificë, për këtë duhet edhe përkrahja e familjarve.

Ku mund të blihen librat e tu? 

Muzafer Ramiqi: Nëse e keni fjalën për librat e mi, unë nuk kam shitur libra: ato i dhuroj; poezia ime nuk ka çmim, unë krijoj për lexuesit. Sidoqoftë, dëshira ime është që librat e mi të jenë të qasshëm edhe në versionet elekronike, që të mund t’u ofroj sa më afër lexuesve kudo qofshin ata.

Na flisni më shumë që qytetin nga vini, ku jetoni tani, jetën dhe disa nga veprimtaritë e tuaja. 

Muzafer Ramiqi: Unë jam lindur e rritur në fshat, fshati im quhet Pozharan, fshati im gjeografikisht i takon regjionit të Anamoravës, nën administrimin e komunës së Vitisë dhe është ndër fshatërat më të mëdhenjë në Kosovë dhe shquhet me nivelin e lartë të shkollimit të njerzve. Tash jetoj në Prishtinë, qyteti që ka shpirt dhe zemër. 

JONUZ NDREU EDHE PAS VDEKJES NDIHMON VATRËN E SHQIPTARËVE TË AMERIKËS

by

-Në vend të Falenderimit për Familjen e Jonuz Ndreut dhe miqtë e tyre-Në ceremoninë e 1 vjetorit të kalimit në amshim të Jonuz Ndreut,organizuar të shtunën, 3 Prill 2021, në varrezat Totowa në New Jersey, komuniteti shqiptar e nderoi dhe e respektoi siç e meritonte fisnikun e Dibrës. Mes disa qindra pjesmarrësish ishte e përfaqësuar edhe Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA me kryetarin e saj Z. Elmi Berisha, zv/Kryetarin Dr. Pashko Camaj, sekretaren Nazo Veliu, anëtarët e Kryesisë Marjan Cubi me zonjën Dila, Anton Raja, Mark Mrnaçaj, Dalip Greca, Çezar Ndreu, Ramiz Ndreu dhe një grup vatranësh, miq të Jonuz Ndreut. Gjatë drekës që u shtrua në Venetia Restaurant në Garfield, kryetari i Vatrës z. Elmi Berisha përcolli një mesazh të ngrohtë për Jonuz Ndreun, si një shqiptar model i atdhetarizmit, i karakterit,devocionit ndaj Kombit,një vatran i përkushtuar derisa mbylli sytë.Familja Ndreu e falenderoi kryetarin Berisha dhe Federatën Vatra, për vlerësimin ndaj figurës së Jonuz Ndreut. Në fund familja Ndreu, e bija Desi, dhuroi për Vatrën $500.00 dhe një anëtarësim të ri, përveç vajzës së Jonuzit, Desit, që pas vdekjes të të atit zuri vendin e tij duke u anëtarësua në VATËR. Po ashtu gjatë drekës edhe një tjetër vatran i vjetër, mik i Jonuz Ndreut- z. Hazis Cemenia dhuroi $500.00 për Vatërn, ndërkohë që pesë vatranë, nga miqtë e Jonuzit, paguan anëtarësitë: 1- Ilir Spata $200.00; anetaresi 2020-21, Arif Mata $100.00-anetaresi 2021; Lirim Shehu $100.00-anetaresi 2021; Naim Xheleshi $100.00, anetaresi per 2021, Dardan Gashi- $100.00-anetar i ri….Faleminderit te gjitheve! Faleminderit Jonuz Ndreu, që edhe pas vdekjes e ndihmon VATRËN, dhe që i shërbeve dhe e deshe me shpirt!Pusho në Paqë fisnik i Dibrës, ikonë e shqiptarëve të Amerikës!

Në vend të polemikës me historianë turq

by

NGA GEZIM ZILJA/

Ky shkrim është përgjigje modeste ndaj studimeve të disa historianëve turq, botuar në shqip vitet e fundit, mbi qeverisjen e perandorisë osmane në vendet e sunduara prej tyre. Në këto studime mbrohet teza se turqit nuk kane qenë pushtues, se devleti (qeveria) osman ka qeverisur me drejtësi dhe “… të gjithë popujt kanë qenë të lumtur ( ky term përdoret) nën këtë qeverisje të cilën e kanë pranuar me dëshirë…Shih M. Maksudoglu: Historia osmane dhe institucionet fq.169.”

Nga plagët e rënda të kombit shqiptar nën sundimin turk, ka qenë shërbimi ushtarak . Veçanërisht me Tanzimatin, në shek e XIX, kur ky shërbim i quajtur nizamllëk u bë i detyrueshëm. Mijëra djem e burra i nisën në vende të largëta nga ku shumica nuk u kthyen kurrë. Edhe në rastet e rralla kur nizamët ktheheshin ata ishin sakatë ose të veremosur, të pa aftë për punë, me ditët e jetës të numëruara.

Fillimisht në bregdet mbërrin vapori me ushtarakët turq, që do të bënin mobilizimin e të rinjve në listat ( kura’-ja) shumë të sakta, të hartuara nga qeveritarët turq. Njerëzit pyesin e marrin përgjigjen e përherëshme: 

Na vjen një vapor ka deti

Ç’ish haber na sell i shkrreti?

Të mbëlidhen djeltë rrëpjeti

I kërkon Sulltan Memeti…

Atje te rrapi, simbol në krahinat e Jugut ku janë bërë kuvende e janë marrë vendime të rëndësishme, për fatet e Atdheut, do të mblidhen rekrutët “kuraja,” që u ka ardhur fletëthirrja. Ata do të shkojnë në luftë, dhe do të pajisen me të gjitha sendet që u duhen. Si për herë këngët folklorike japin të dhëna sikur të jenë dokumenta të shkruara e të vulosura dhe përcillen me një bukuri artistike të rrallë. Vargjet në të gjitha rastet janë të “qepura e të qethura’’ dhe nuk ke se ç’heq apo shton:

Ne rrapi ne Bajua’

U mblodhë shtatë kura’

U vunë sira’-sira’

Me dufeq, silah,amza’

Me çamt, me matara’ .

Ka di çift bukë u dha

Seç i nxorri në derven

I nisi për në Jemen. ….

Treqind dhën e katërqind dhi ka Beqir Aliu, nga fshati Vërmik i Vlorës siç thotë kënga gati 200 vjeçare, që këndohet edhe sot në ato vise, një pasuri e madhe për kohën. Tani që ai do të iki nizam, familja do të shkatërrohet sepse djali është ende i vogël dhe vëllai në moshë të madhe:

I shkreti Beqir Ali

Treqind dhën, katërqind dhi

Se Çerçizi (djali) çilimi

Dhe Hoxha (vëllai) plak njeri

Më tej vijnë dy vargje të tjera dhe kënga mbyllet.

Mbenë koperia malit

Qajnë të zonjat e stanit

Me lotë e djersë ballit

Listat e bëra nga qeveritarët turq zbatoheshin me përpikmëri. Shpesh burrat e djemtë ia dilnin të fshiheshin maleve por koshadhja i ndiqte këmba-këmbës, duke i rekrutuar me forcë të fshehurit ose duke i ekzekutuar të pabindurit, të quajtur kaçakë:

Dovleti e pastë lanet

Në kope erdhi më gjet.

Më mori për gjashtë vjet

Malli më mbet për ibret

S’ka kush t’u japë përpjetë. 

Po ka keq e më keq. Kënga vijuese flet për një familje ku “defteri turk” s’dihet për ç’arsye shënonte tre djem të saj për të shkuar nizam: 

Te sheshi u ndothç i mjeri

Kur u këndua defteri

Tre vëllezër që jemi 

Të tre nizamë do vemi…

Pamja që jepet më poshtë, duket sikur të jetë ngjarje e zakonshme, ku të rinjtë nisen për shërbim ushtarak. 

Dal në gërxh e shikoj fshanë

Derë më derë po qajnë

Kush i pyeti se ç’kanë

U venë djemtë nizamë

Selanik, Arapistanë…

Më tej ngjarjet do të marrin ngjyrën e vdekjes. Kënga “thyhet” dhe rekruti nizam shpërthen duke parandjerë fatin që e pret:

…Qani moj të zeza qani

Shami të zeza të mbani !

Sa të vijmë nga nizami

Lotët për ne mos i thani.

Deri në Arapistan rruga është e gjatë, rrokullimë, gjithë tmerr e vuajtje. Kishte dhe nga ata që nuk do të arrinin deri atje e do të vdisnin rrugës nga vuajtjet e sëmundjet. Pa bukë, pa ujë, nën kërbaçin e komandantëve, që nuk u dinin as gjuhën e as zakonet, në vendet ku piqej kulaçi në diell, rruga zgjatej pambarim në marshimin cfilitës drejt të panjohurës, që më shumë ngjante me rrugën drejt ferrit (xhehnemit). 

Dhe ne nizamët e shkrretë

Jemen shkojmë si qetë

Tre sahat kaha xhehnemi

Aq afër ishtë Jemeni

As ujë as bukë u dhanë

Barit ju qepnë te hanë.

Në atë lemeri që po shikojnë çdo ditë ( të shkosh deri në Azi apo Afrikë në këmbë), të paditur e asnjë herë të larguar nga fshati i lindjes, nizamët e rinj pyesin njëri-tjetrin gjithë frikë e shpresë: 

Ki nizamllëku sa mba?

Mbase një vit e ca

Se kemi të zezat gra.

Dikush nga shokët ndoshta më i ditur dhe më me përvojë përgjigjet gjithë pezm: 

Ç’pijet o i zi ç’piet

Më shumë se shtatë vjet. 

Halli qenkish shumë më i madh nga sa ishte menduar! Nizami i ri i pafuqishëm tashmë me shpresa të humbura, i drejtohet gruas së re, në ligjëratë të drejtë sikur ta kishte aty pranë, të re e të bukur me trupin si ngjalë, e jelekun (peshlinë) e prerë plot sqimë ( hajduçe) zbukuruar me zogj e lule: 

O peshlilara hajduçe 

Kaqë qe kismet për ne.

Kaq qe kismet o njalë

Gjashtë vjet do shkoj nizamë

Nuk di në kthenem i gjallë…

Dheu s’do ma tretë mallë.

Sidoqoftë nusen ia ka lënë amanet nënës së vet: të kujdeset për të, t’i mbajë nderin e shtëpinë se edhe mund të kthehet një ditë:

Nanës i dërgon selam

Amanetin si e ka?

Nana thotë: “mirë e kam”

Mbillturë bërna në xham

Nuk të del as për bajram.

Më tej vjen britma-dëshpëruese si dërgesë-porosi, mijëra kilometra larg vendlindjes, se ndoshta zogjtë e qiellit apo era e shkretëtirës do ta çonte atje ku duhej. Porosia vjen nga djemtë e rinj, të pamartuar që u kërkojnë baballarëve:

O baballarë të mjerë

Vështroni bëni të tjerë

Se ne jemi për dovlenë.

Që kur mbërthiem dufeqnë

Edhe ngjeshëm xhephanen.

Për nizamët e rinj po bëhet e qartë se çfarë i pret ende pa vajtur në luftë. Duket një fatalitet, nga i cili shqiptarët nuk kanë për të shpëtuar kurrë.

Medet o shokë medet

Nizami për gjashtë vjet.

Si për gjashtë si për njëzetë

Shqiptari e ka haxhet.

Po ç’thonë e ç’bëjnë të afërmit atje në dheun e largët, në vendlindje, në anën tjetër të botës në vendin e bekuar që quhet Shqipëri? Meraku dhe dhimbja është e nënave për djemtë atje larg dhe për nuset e reja që tashmë s’dihet si do tu shkojë jeta. Nënat janë simbol i sakrificës, zëmërbardhësisë e faljes: ato do të bëjnë si do të bëjnë edhe pse nuk u ka ardhur ende lajm, por e kanë dhe një peng tjetër …

Edhe djelt u nisnë e vanë

Haber nanave s’u lane.

More djelm faqeburbuqe

Ku i latë të shkrretat nuse?

Nga ana tjetër nusja e heshtur dhe e bindur vajton gjithë brengë mungesën e të shoqit: 

Xullufe vetullkatran

Ç’ke që natë e ditë qan?

Më mbeti burri nizam…

Mbi shkaktarin e këtyre vuajtjeve të pafundme ngrihet mallkimi i tmerrshëm që bën të tundet malet e të dridhet toka. Është mallkimi i nënave që mbetën pa djemtë dhe nuseve që mbetën të veja me burrat gjallë:

O Stamboll more i shkretë

Raftë zjarri e të djektë

Që na mba trimat rrëpjetë!(lart) 

Të na vijnë tatëpjetë(posht)

Se janë të ra luletë

Pa zbardhur xullufjetë.

Sikur të mos mjaftonin vargjet e mësipërme, mallkimi i dalë nga thellësia e shpirtit vazhdon edhe më i fortë dhe plotësohet me vargun përgjithësues, të pamëshirshëm: “Stamboll u djegsh anembanë” , që nënkupton: “u shofsh me gjithsej,” “u zhduksh nga faqja e dheut”, “gur mbi gur mos të mbettë”:

Stamboll u djeksh anembanë

Që more burrat tanë

Ca redif e ca nizamë.

Më tej vargjet vijnë e qetësohen, janë më të shtruar, më të lodhur, plot helm e vrer, gati të pashpresë për gjendjen e krijuar nga gjarpri apo kuçedra që i ka zënë. Duket plaga e thellë ka zenë kore por dhimbja aty është. Është një këngë e shtruar, me iso të tejzgjatur, si kuje e ulërimë, që merr pllajat e luginat shqiptare e përfundon ndoshta në Arapistan. 

Shokë do të them një këngë

Gjarpëri që na ka zënë

Me këtë sulltanë qënë

Na mori kokën e gjënë. 

Tashmë fakeqësia është ulur këmbëkryq në vatrat shqiptare. Bagëtitë janë pa çoban, arat pa mbjellë, kopetë pa barinjë, ndërsa taksat e perandorisë rriten e rriten. Durimit po i vjen fundi dhe paralajmërohet kryengritja e rradhës: 

Nizam e xhelepe s’ka 

Është vendi fukara 

Jetojmë me lakëra

Katër shtëpi me një ka….

Vargjet monumentalë: Pse lufton a derëzi/ Sos për mua a për ti/Po për gjithë Shqipëri, lajmërojnë se kryengritja e rradhës ka filluar. Ajo do të shtypet me zjarr e hekur, më vonë do të pasohet nga një tjetër e kështu me rradhë: Një histori plot fatkeqësi, luftra e sakrifica që do të vazhdojë katër shekuj e gjysëm. 

*Këngët që shoqërojnë këtë shkrim janë marrë nga folklori i Jugut, kryesisht ai çam

SI E SULMONIN KOMUNISTËT SHQIPTARË FESTËN E PASHKËVE NË SHTYPIN ATEIST

by

Sokol PAJA – DIELLI

Në propagandën ateiste të regjimit komunist shqiptar, feja cilësohej si një helm për ndërgjegjen e njerëzve. Pashkët sipas propagandës ateiste në shtypin komunist, përgjatë diktaturës, etiketoheshin si mbeturina të besimeve të kota të lindura mijëra vjet më parë, në kohën kur njerëzit nuk ishin në gjendje të shpjegonin fenomenet e natyrës. Ritet fetare dhe festat fetare propaganda komuniste në shtypin ateist i shihte si forma me qëllim errësimin e mendjeve të njerëzve, që synonte mbajtjen në kontroll dhe errësimin e botës psikologjike dhe shpirtërore të besimtarëve dhe mbajtjen e atyre që besojnë sa më larg botës reale, duke i gënjyer dhe ushqyer me iluzione të kota hyjnore. Shkrimi ateist “Pashkët dhe origjina e tyre”, botuar në gazetën Luftëtari të datës 9 prill, në numrin 29, në faqen 3, të vitit 1967, propagandon ndër të tjera se Pashka, ngjallja e Krishtit prej së vdekuri është një legjendë që nuk ka asnjë bazë reale dhe si Pashka dhe Krishtlindja sipas ateistëve të kohës janë fund e krye një trillim. Gazeta ateiste ngulmon festën e Pashkëve duke shkruar se nga faktet historike nuk vërtetohet asgjë rreth jetës së Krishtit. “Ai është vetëm një qënie fantastike që nuk ka jetuar asnjëherë. Ashtu si vetë kristianizmi, edhe Pashka nuk është gjë tjetër veçse një përsëritje e dogmave dhe besimeve të kohëve të vjetra”- thuhet në shkrimin ateist. Festa e Pashkëve sipas autorit të shkrimit ateist e ka fillin gjithashtu, tek festat që organizonin popujt e lashtë për ringjalljen e perëndive të tyre dhe se besimi tek Zoti, tek Krishti dhe festat fetare si Pashkët u kanë shërbyer gjithmonë interesave të klasave sunduese, argumentonin komunistët ateistë. Gazeta shkoi më tej në shkrimin propagandistik teksa citon se me qëllim për ta mbajtur të gjallë dhe për ta përforcuar, këto besime që probagandonin nënshtrimin e të varfërve dhe pajtimin midis klasave, kisha, kleri dhe e gjithë veprimtaria dhe ideologjia fetare kanë përdorur të gjitha mjetet për tu rrënjosur thellë në popull, akuzonin komunistët në shtypin ateist. Komunistët sulmonin fenë katolike se gjoja propagandon të jetojnë njerëzit në varfëri e përvujtëri si Krishti. Sipas shkrimit ateist të kohës “Klasa sunduese duan ti bindin me këta masat e shtypura se po të durojnë, po t’i nënshtrohen fatit, vuajtjeve, shtypjes dhe shfrytëzimit të klasave sunduese, do të fluturojnë në qiell si Krishti”. Komunistët akuzonin krishtërimin se mashtronte më anë të legjendave. Feja sipas shkrimit të gazetës Luftëtari të datës 9 prill, në numrin 29, në faqen 3, të vitit 1967, duhet luftuar dhe zbuluar me këmbëngulje çdo shenjë e besimeve dhe paragjykimeve fetare dhe bëhej thirrje që të bëhej një punë e gjallë propagandistike e bindëse me njerëzit, duke ndikuar që edhe shokët, të afërmit dhe prindërit të flaknin çdo besim fetar që komunistët e quanin neveri, opium, helm për ndërgjegjen e njerëzve. Në shkrimet ateiste të periudhës komuniste, kisha katolike akuzohet pa fakte e pa prova si gjoja qendër spiunazhi dhe imoraliteti. Pashka për besimin katolik është festa më e rëndësishme ku themelohet baza e këtij besimi që është trinia e shenjtë, ati-biri-shpirti i shenjtë që në Pashkë simbolizon ngjalljen e Krishtit dhe ngjitjen e tij në qiell te Ati. Sistemi propagandistik antifetar komunist duke sulmuar dhe bindur njerëzit gjoja për kotësinë dhe trillin e të pavërtetat që qarkullojnë rreth këtyre festave, tentonte të bindte njerëzit se besojnë në një mashtrim dhe se duhej të hiqnin dorë sa më parë. Servet Pëllumbi në shkrimin “E vërteta mbi Pashkët”, botuar në gazetën “Zëri i Rinisë” të datës 21 prill, të vitit 1962, me numër 32, në faqen 5, deklaron se historia e festës së Pashkës që vjen nga greqishtja që do të thotë “Passiejn” vuajtje, është një histori e pabesueshme pasi sipas komunistit Pëllumbi, nëse perendia sakrifikoi të birin e vet për të shlyer mëkatet e njerëzimit, perendia mund ta shpëtonte njerëzimin pa tragjedi, pa e vrarë djalin e tij të vetëm. Sipas propagandistit komunist Pëllumbi, ky besim që përbën bazën e Pashkës është një tregim fantastik, një fabul që s’pasqyronte asgjë reale. Propagandisti komunist K. Xhavara në shkrimin “Si ka lindur Pashka”, botuar në revistën “Vatra e Kulturës” në numrin 1, në Janar – Shkurt të vitit 1963, në faqen 28, deklaron se festa e Pashkës nuk është asgjë tjetër veçse përsëritje në mënyrë të stërholluar të perëndive që vdisnin dhe ngjallëshin që në kohen përpara lindjes së Kristianizmit. Kjo festë sipas propagandistit ateist Xhavara, është përdorur nga kisha me qëllim që “të propagandojë nga njëra anë idetë që i leverdisnin shfrytëzuesve dhe në dëm të punonjësve, pra idenë e nështrimit, të përuljes, të durimit, të vuajtjes  dhe nga ana tjetër atë të dashurisë dhe të paqes midis shfrytëzuesve dhe të shfrytëzuarve, midis të pasurve dhe të varfërve”. Në këtë shkrim propagandistik thuhet se ideja e dashurisë dhe kuptimit të fesë së Pashkës është komplet reaksionare në jetën e klasave. Pasi sipas shkrimit ateist të cituar më lart, feja katolike që feston Pashkën, me anë të kësaj feste propagandon dashuri për besimtarin e njërit besim dhe jo të besimeve të tjera. Sipas propagandistit ateist Xhavara, kjo festë është intolerante dhe armiqësore pasi “feja propagandon në popull mungesën e durimit ndaj besimtarëve të besimeve të tjera dhe ndaj ateistëve, megjithëse ata mund të jenë vëllezërit e tij punëtorë apo fshatarë. Intoleranca fetare i ka ndihmuar dhe u ndihmon klasave shfrytëzuese të mbajnë të nënshtruar popullin e tyre si dhe popujt e tjerë – akuzonin komunistët. Ateistët në shtyp e quanin festën e Pashkëve si një festë katolike në kundërshtim me shkencën dhe moralin komunist të kohës. 

BATUTA

by

Nga Astrit LULUSHI/ Çfarë s’po shihet në fushatë. Shqipëria ka dalë në shitje, lirë fare, e ndarë në copa. Vetëm kryetarë shihen, që premtojnë gjëra që nuk i kanë, ose ato që s’kanë mundur t’i realizojnë gjatë viteve në pushtet. Njëkohësisht s’pranojnë asnjë gabim dhe thërrasin se zgjedhjen e kanë të sigurt; të tjerët janë thjesh numra, qofshin edhe kandidatët për në Foltore, ku vetëm një parti flet e dëgjohet; Kuvend nuk mund të quhet. Populli përdoret për konsum a ‘mish për top’, dhe vendi konsiderohet si pronë për ta ndarë me cilin ‘numër’ të duan. Kreu i qeverisë mendon se është Perandori: “Me këtë opozitë, qendroj në pushtet 1500 vjet”, thotë. Pak më tej nga Kryeministria, në të njëjtin Bulevard, Kreu i shtetit bërtet se është opozitë, edhe pse çdo ditë paraqitet për punë në pallatin e Presidentit. Partia e tij LSI duhej të quhej Lëvizja Socialiste Informale, si e gjindshme në kohë të vështira. Sa të mbrapshtë janë këta njerëz dhe nuk e kuptojnë se janë; si hordhi, sytë iu janë veshur; ata që u shkojnë pas janë të një lloji, në mos më keq bëhen kur marrin një post. ‘Psikologji e kundërt’ quhet kjo taktikë që përdorin për të sulmuar kundërshtarin; manipulojnë për t’i shtyrë njerëzit të bëjnë të kundërtën; inkurajojnë kundërshtarin të mos arrijë synimin. Dhe e përdorin këtë teknikë qëllimisht, djallëzisht, duke e shtrembëruar – ndryshe nga një prind që mund të përdorë psikologji të kundërt tek fëmija i tij, duke i thënë – “Ti ndoshta nuk je në gjendje ta mbarosh pjatën” – në mënyrë që fëmija ta mbarojë. Ndërsa mund të shihet si mënyrë për të manaxhuar sjelljen e një personi tjetër, kjo psikologji e kundërt përdoret si formë manipulimi; dhe gjuha e saj është “batuta” – fjalë nga spanjishtja për “shkop dirigjenti” – që jep shenjën, se kur duhet të fillojë dhe kur duhet të mbarojë e qeshura.