• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

TRE PROBLEME PЁR T’U PЁRBALLUAR NЁ LUFTЁN NDAJ TERRORIZMIT

October 16, 2017 by dgreca

Shkruar nga Angelo Panebiancop/

1-eugjen-merlikaPerktheu per Dielli-n:Eugjen MERLIKA/Mbёrritur nё kёtё pikё, nё kёtё fazё tё luftёs qё terrorizmi po drejton kundёr nesh, Evropa ka para saj tre probleme, dy tё fundit, kryesisht, tepёr tё vёshtirё pёr t’u zgjidhur. I pari, nё teori (por vetёm nё teori) ёshtё mё i thjeshtё, ka tё bёjё me foreign fighters, ata qё, qoftё edhe nё zotёrim tё njё nёnshtetёsie evropiane, kthehen n’Evropё mbasi kanё luftuar nё rradhёt e Shtetit islamik. I dyti – me njё rrugёzgjidhje shumё mё tё vёshtirё – ka tё bёjё me quantum (sa) liri Evropa ёshtё e gatёshme tё flijojё nё shkёmbim tё njё sigurie mё tё madhe, tё njё aftёsie mё tё madhe pёr tё mbrojtur jetёn e qytetarёve tё saj tё paarmatosur, nga veprimet e luftёs tё kryera nga “ushtarёt” – pasues tё luftёtarёve tё lashtё tё fesё myslimane – tё zotuar me xhihadin. Sё fundi, problemi i tretё ka tё bёjё me çfarё çmimesh, politike e shoqёrore, duhet tё paguajmё pёr tё fituar bashkёpunimin veprues tё bashkёsive myslimane evropiane me qёllim identifikimin, mёnjanimin e ndjekjen e xhihadistёve.

Mbi çёshtjen e parё  nuk duhet tё jetё e vёshtirё tё gjendet zgjidhja. Bёhet fjalё pёr tё vendosur nё nivel evropian, e pёr tё pёrkthyer  nё ligjёshmёritё kombёtare, norma qё i shpallin luftёtarёt e kthyer tё Shtetit islamik kriminelё lufte – njerёz qё kanё kryer krime kundёr njerёzimit, e qё mund tё kryejnё ende – pёr t’u arrestuar e pёr t’u dёnuar me burgime tё gjata. Pёrndryshe do tё mbeteshin atёherё nё gjendje tё lirё tё rij tё kёrcyer, fajtorё pёr mizori, tё stёrvitur nё pёrdorimin e armёve dhe luftёtarё tё regjur. Nuk ka asnjё shkelje tё parimeve liberale (ёshtё vetёm njё veprim parak vetёmbrojtjeje) nёse ata vihen nё kushte tё mos bёjnё dёme. Ёshtё absurde qё kёto vendime ende nuk janё marrё.

Shumё mё i ndёrlikuar ёshtё problemi i dytё. Ka tё bёjё me mёdyshjen liri/siguri. Ka tё bёjё me çёshtjen , aq tё vёshtirё pёr t’u trajtuar nё demokracitё liberale, tё pushteteve tё gjёndjes sё jashtёzakonshme. Shumё prej atyre qё rrezikojnё jetёn e evropianёve nuk janё foreign fighters, janё njerёz qё janё radikalizuar sё fundi (siç ka shkruar Guido Olimpio nё Corriere tё djeshme ) Ҫёshtja, nё dramaticitetin e saj, ёshtё e thjeshtё : ose ndalohen mё parё se tё godasin ose duhet t’i nёnёshtrohemi faktit se do tё vdesin shumё njerёz tё pambrojtur. Por nёse kёrkohet tё ndalohen mё parё se tё veprojnё, kur ende mjaftohen me shfaqjen e ideve xhihadiste dhe me shoqёrimin e tё tjerё tё radikalizuarёsh si ata, atёherё duhet tё kuptojmё se si kjo mund tё pajtohet me mbrojtjen e lirisё sё fjalёs apo tё shprehjes. Duke u kufizuar me pёrzёnien (masё herё herё e pёrdorur nga qeveritё evropiane, edhe nga e jona), nuk ёshtё e mjaftueshme. Qoftё se njё pjesё ёshtё e pёrbёrё nga qytetarё evropianё, pёr tё cilёt ajo masё nuk mund tё zbatohet. Qoftё sepse i pёrzёni mbetet gjithmonё njё bumje e gatёshme tё shpёrthejё diku tjetёr. E pёrze nga Franca apo nga Italia dhe ai gjen mёnyrёn tё shkojё tё vrasё (apo tё rekrutojё ata qё do tё vrasin) nё Gjermani apo nё Spanjё. Ҫ’duhet bёrё pra ? Ёshtё e qartё se i takon Evropёs (nё kuptimin e Bashkimit Evropian) t’i tregojё atij qё kundёrshton dobinё se ajo i vlen diçkaje edhe nё fushёn e sigurisё. Pёr tё shmangur mundёsinё qё normat e prirura tё bllokojnё xhihadistёt kur paraqesin ende njё kёrcёnim tё mundshёm, tё kalojnё shtegun, nёpёrmjet tё cilit me kohё mund tё kalojnё masa iliberale nё gjendje pёr tё goditur tё gjithё, n’Evropё duhen marrёveshje tё qarta, vendime tё kthjellta, caqe tё vendosura mirё. Por diçka duhet bёrё. Kush thotё jo, kush thotё se nuk duhen masa ad hoc pёr tё pёballur terrorizmin islamik ( dhe qё duhet vetёm t’i nёnёshtrohemi bashkёjetesёs me tё) kujton shprehjen e mrekullueshme tё Ennio Flaiano-s mbi revolucionarёt qё ndёrtojnё barrikadat me mobiliet e tё tjerёve. Ata luajnё mbi mundёsitё : e quajnё pak tё mundёshmeqё viktimat e ardhёshme tё atentateve tё jenё ata vetё, t’ afёrmit apo miqtё e tyre. Liberalёt gjithmonё kanё ditur tё dallojnё situatat nё tё cilat siguria ёshtё relativisht e garantuar nga situatat kur nuk ёshtё, dhe kanё kuptuar gjithmonё se nё rastin e dytё, nёse bёhet fjalё pёr tё flijuar disa liri, ёshtё mё mirё qё kjo tё bёhet de jure, mbas njё rrahje mendimesh publike, se sa tё bёhet nё fakt, nё heshtje, fshehurazi, nёn trysninё e gjёndjes sё nevojёs.

Problemi i tretё ka tё bёjё me marrёdhёniet e ardhёshme me bashkёsitё myslimane  evropiane. Qeveritё duhet tё zhvillojnё bisedime (nё mёnyrё tё lёvdueshme janё duke e bёrё) me ato bashkёsi. Bёhet fjalё pёr tё qartёsuar pёrmbajtjet e shkёmbimeve tё pashmangёshme politike (tё kёrkohet bashkёpunimi i tyre me aparatet evropiane tё sigurisё, nё shkёmbim tё çfarё gjёje?) Ёshtё shqetёsuese qё nuk flitet haptas. Duhet tё vendoset se çfarё ёshtё e trajtueshme e çfarё jo, çfarё shpagimesh janё tё pranueshme e cilёt janё tё papranueshme. Bёhet fjalё edhe pёr faktin se duke biseduar, nuk duhen ligjёsuar pёrbёrёsit mё skajorё t’atyre bashkёsive. Shpesh n’Evropё bёhet gabimi i tmerrshёm tё quhen “tё moderuar” integralistёt qё nuk vrasin. Ata nuk vrasin por janё, kulturalisht, familiarё t’afёrm t’atyre qё e bёjnё. Bёhet fjalё pёr tё zgjedhur me kujdes bashkёbiseduesit, me qёllim qё çmimi i paguar nё shkёmbim tё njё ndihme kundёr terrorizmit, mos tё jetё shumё i lartё, mos tё jetё i tillё qё tё largojё nё krye tё disa viteve Evropёn nga vetvetja, nga historia e saj, nga parimet e veta. Sa mё parё tё fillojmё tё flasim aq mё mirё ёshtё.

 

Filed Under: Analiza Tagged With: Eugene Merlika, NDAJ TERRORIZMIT, PЁR T’U PЁRBALLUAR NЁ LUFTЁN, TRE PROBLEME

The Capital of Albania Has Transformed Into a Lively, Affordable Destination

October 16, 2017 by dgreca

 by ALIA AKKAM/
Tirana, Albania
Photo: Alamy
 There is nowhere to sit at the roomy Radio in Tirana, the capital of Albania. It’s a Thursday night, a New Orleans–style band is cranking out swing tunes, and the tables, surrounded by a vintage stash of the bar’s namesake electronic contraption, are filled with revelers sipping Aperol Spritzes. On the colorful, greenhouse-like patio, dressed with shelves of plants and dangling birdcages, a happy mix of young and old chat and laugh on yellow benches in between puffs of dwindling Marlboro Lights. The positive and carefree vibe is palpable, and it is echoed in restaurants, bars, and cafés throughout the neighborhood and across Tirana. Invitingly peculiar, this former stronghold of Communism is lively and affordable, its residents open and friendly.

Interest in Balkan countries has soared significantly in recent years, with curious travelers now regularly seeking out the serenity of the Adriatic Sea and medieval, stone-walled cities like Dubrovnik in Croatia and Kotor in Montenegro. Tirana does not embody such traditional, picturesque allure. Instead, it impresses as a soulful, urban hub with a strong personality shaped by a turbulent history. Much like Sarajevo remarkably moved past the atrocities of the 1990s to evolve into a thriving Eastern European capital, Albania is looking past its own decades of horror and isolation to the future.

Radio is located in a neighborhood called Ish-Blloku, also known as Blloku. Today “the Block” is a pulsating, upmarket entertainment vortex, lined with countless outdoor terraces that teem with well-dressed guests. It has a decidedly sultry, relaxed aura that is at turns reminiscent of Athens and Palermo. Yet during the Communist years, Blloku was off-limits to anyone who wasn’t a member of the party’s elite.

The National Historical Museum in Tirana
The National Historical Museum in TiranaPhoto: Alamy
 Until the fall of Communism in 1991, the region was no stranger to socialism. But Albania’s strain, under the leadership of the Stalinist-Maoist, teacher turned dictator Enver Hoxha, was especially concentrated and oppressive. Hoxha reigned over Albania for more than 40 years until his death in 1985, and he purportedly imprisoned, tortured, and killed some 100,000 Albanian citizens in the process. Extremely paranoid, he ordered the construction of more than 750,000 bunkers—dome-shaped, concrete salves meant to assuage his chronic fear of foreign invasion. Delving into this twisted past is essential to understand present-day Tirana, and a prime starting point is the National History Museum on Skanderbeg Square, a chronologically organized trove of archaeological artifacts. Even more gripping is Bunk’Art, one of those covert, nuclear war–proof bunkers on the hillside fringes of Tirana that has been transformed into a museum. Here, in a warren of galleries, wander through Hoxha’s preserved clubby office, and watch a hypnotic video of his funeral. In the city center is the Bunk’Art 2 outpost, a memorial to victims of the Hoxha regime packed with more insightful photographs and documents. It’s fittingly located across the street from House of Leaves. Once the headquarters of Hoxha’s Sigurimi secret police, the petite museum illuminates fascinating surveillance tactics of the era.
The entrance of Bunk’Art 2 in Tirana
The entrance of Bunk’Art 2 in TiranaPhoto: Alamy

Armed with knowledge of Albania’s heritage, one riddled with death, tyranny, and espionage, it perhaps becomes clearer why Tirana is now so convivial, its people so joyous: They are finally living lives of freedom and creativity, inspired and buoyed by the very nations they were forbidden from interacting with for decades. Tirana is not yet a tourist haven, undoubtedly part of its charm, but vacationers are seeing the potential in spending time here. The Central and Eastern European tour specialists JayWay Travel added Albania to its roster of locales last year, and CEO and founder Jay Ternavan says he understands why Tirana is increasingly resonating with visitors. “With all the talk of over-tourism it’s refreshing to go to a capital city and be the only person walking around with a camera slung around his neck,” he says. “It has an energy that surprises people. It’s a young city in a country that’s seen some tough times, but the warm welcomes make you feel optimistic for their future.”

The Skanderbeg Square in Tirana
The Skanderbeg Square in TiranaPhoto: Alamy

A day organized by JayWay is defined by Gëzim, a savvy guide from Tours Albania, who confidently explains the intricacies of his home city over an espresso at the rotating Sky Club bar, pointing to the panorama of Tirana below. He punctuates a string of visits to landmarks with lunch at the kitschy, homey King House, a restaurant he worked at as a teenager, where waiters rove with trays holding oversize pizzas and large, aromatic platters of grilled meat in equal measure. He suggests going for a drink of raki, Albanian fruit brandy, at Komiteti, where the brick, lace, and walls are graced with plates, contributing to the old-fashioned atmosphere.

Food and drink are vital social elements of Tirana culture. One of the city’s finest restaurants is Mullixhiu, adjacent to the Grand Park of Tirana, home to a tranquil artificial lake. A cozy, modern farmhouse covered in wood, Mullixhiu espouses a slow-food
mentality, with chef Bledar Kola, who worked in London and at Copenhagen’s fabled Noma, pairing from-scratch sausage with polenta and cloaking ribbons of tagliatelle-like jufka noodles in Balkan Mishavine cheese. Tirana is the essence of Albania, says Kola, a “vibrant city full of energy and hope. It is also becoming, more and more every day, a gastronomic destination,” he adds, pointing to the country’s diverse climate and landscape, which allow him to experiment with ingredients like Albanian saffron, wild leaves, and mulberry. “Access to fresh and organic products is not a luxury for us,” he says. “We can have wild fish direct from the sea or mushrooms from the mountains within hours.”

Healthier eating is becoming more important to the residents of youthful Tirana, and so they spend mornings on the terrace of Bioteka, with velvety smoothies that combine avocado, green apple, pineapple, and mint, or bantering with the waiter at À la Santé, where the menu, at once wholesome and inventive, leans toward homemade daily soups like an herbaceous fennel and crab as well as bright spinach salads strewn with orange and feta. At E7E, a bookshop, gallery, and café with a surprisingly expansive food menu, they relax for hours out back on the sprawling patio with ricotta-and-pepper casseroles bubbling away in skillets, accompanied by homemade bread and grape juice. Close to the eye-catching Pyramid of Tirana, a crumbling Communist
monument, they order glasses of wine in the lounge of the Padam Boutique Hotel and Restaurant’s lush, theatrical garden.

Tirana, Albania
Tirana, AlbaniaPhoto: Alamy

Back in Blloku, when Radio begins to feel too cramped, there is a margarita waiting at Colonial Café, a cocktail bar outfitted with calming Southeast Asian décor and hookah. There is also a negroni, and moody tracks like Madeleine Peyroux’s rendition of “Dance Me to the End of Love” to be found at the indoor-outdoor Tribeca. “The population of the city has more than tripled in 20 years, bringing in Albanians who once emigrated and now returned with excellent know-how of bars, restaurants, and nightlife. The best chefs and bartenders came from big European cities, where they learned their skills, which they are exercising and successfully passing on to others,” says Tribeca’s DJ Lura Elezi. “Great energy comes from the young population that has inherited the hospitality and warmth of the Balkans combined with the Mediterranean spirit. All these youngsters travel and see the world, and we think that Tirana has all it takes to be a new favorite location.”In tandem with the Albanian Riviera’s beaches and the staggering natural vistas in the southwestern part of the country on the Ionian Sea, buzzy Tirana is a delightful, cosmopolitan beginning to a seaside Balkan adventure.

Filed Under: Featured Tagged With: Alia Akkam, The Capital of Albania

Eksperimenti i suksesshëm i LSDM për ti tjetërsuar shqiptarët kombtarisht

October 16, 2017 by dgreca

1-arben-llalla-250x299Nga Arben LLALLA/Zgjedhjet vendore që u mbajtën në Maqedoni më 15 tetor treguar se eksperimenti i LSDM për të tjetërsuar votat shqiptare doli me suksese. Ky eksperiment u zbatua në fillim në zgjedhjet për deputetë të mbajtura në dhjetor 2016, ku dy shqiptar kandiduan për deputet me partinë sllavo-maqedonase LSDM e cila gjithnjë kur ka qenë në pushtet i ka vrarë dhe masakruar shqiptarët si në rastin e Gostivarit 1997, ishte kjo LSDM me BDI në qeveri që i ngritën kurthin shqiptarëve në rastin e Sopotit, ishte po kjo garniturë e qeverisë që në Tetovë policia vrau brenda në banesë një studentë shqiptar nga Kosova me pretekstin se po ndiqnin kriminelët. Gjatë qeverisjes LSDM-BDI, 2002-2006 u arrestua ish-luftëtarja e UÇK, Rajmonda Maleçka bashkë me babain e saj të cilët u dënuan padrejtësisht. Ndërsa në të njëjtën periudhë dy intelektualët shqiptar, profesori universitar Ylber dhe Adelina Lili u shpallën NON GRATA.

Eksperimenti i dhjetorit 2016, tregoj se për interesa të ngushta personale shqiptarët në masë të madhe mund të votojë çdo parti sllavo-maqedonase. Ndërsa eksperimenti i dytë i zbatuar në zgjedhjet Vendore po tregon se LSDM dhe BDI mund të votojnë njeri-tjetrin pa problem kundër kandidatëve shqiptar për Komunat. Ku u tregua në Tetovë, Kërçovë, Strugë, etj., por fenomeni më i ri është Komuna e Haraçinës e cila u fitua nga kandidatja shqiptare që përfaqëson partinë sllavo-maqedonase LSDM. Këto lloj eksperimentesh treguan se një pjesë e mirë e shqiptarëve në Maqedoni me dhimbje po braktisin programet kombëtare përballë programeve ekonomike. Pra, gjaku i dëshmorëve i derdhur brez pas brezi mund të mohohet, mund të shkelet dhe nuk është çudi që me mijëra shqiptar mund të ndërrojnë edhe kombësinë e tyre për interesat e ngushta ekonomike për bukën e barkun. Por a kanë të drejtë këta shqiptarë që votojnë apo do ndërrojnë kombësinë e tyre për interesat e mbijetesës? Parë nga aspekti momental, afat shkurtër kanë të drejtë. Por kush janë shkaqet që po i çojnë shqiptarët drejtë partive vrasëse sllavo-maqedonase? Shkaqet duhen kërkuar tek vetvetja tek partitë shqiptare, në veçanti tek BDI e cila ka 16 vite në pushtetin qendror dhe vendor, partia që erdhi në emër të çlirimit kombëtar duke u premtuar shqiptarëve bashkim me Shqipërinë, më tej barazi qytetare dhe përfundojë në programin për Unitarizimit të Maqedonisë për një gjuhë sllavo-maqedonase, një komb sllavo-maqedonas, një kulturë sllavo-maqedonase. BDI me politikën e saj çojë në degradimin e arsimit, gjuhës dhe kulturës shqiptare. Janë me mijëra shqiptar që u mohohet shtetësia edhe pse u takon, janë me mijëra biznese shqiptare të falimentuara, janë me mijëra shqiptar që kanë emigruar gjatë qeverisjes së BDI, janë me qindra shqiptar të burgosur dhe vrarë. Pa faj nuk janë edhe Shqipëria e Kosova të cilat i kanë shfrytëzuar shqiptarët në Maqedoni për interesa përfitimesh ekonomike e politike personale, pra të dy këta shtete shqiptare i kanë shitur interesat kombëtare në Maqedoni tek partitë sllavo-maqedonase.

E pra, çfarë e gjetur këtë racë të fortë, trime shqiptare që të degradohet në këtë gjendje? Çfarë i ka gjetur shqiptarët e Maqedonisë që janë varfëruar kaq shumë, kur ishin këta shqiptar të Maqedonisë që mbështetën ekonomikisht Shqipërinë më 1990, 1997, dhe Kosovën më 1998-1999? Janë këta shqiptarë të Maqedonisë që mbajtën peshën e Kongresit të Manastirit më 1908 dhe mbrojtjes së Pavarësisë më 1912.

Në Maqedoni vazhdon dhe do të vazhdojë loja Kuka-Msheftas kombëtare, politike, ekonomike dhe fetare midis qytetarëve të saj sepse vijnë nga kombe dhe fe të ndryshme.

Filed Under: Analiza Tagged With: arben llalla, LSDM, Tjetersimi i shqiptareve

LETRA E LLAMBRO XHAVELLAS PËR ALI PASHËN :“TRADHTAR, KUSAR, DO TË HAKMERREM !”

October 16, 2017 by dgreca

1 aurencNga Aurenc Bebja*, Francë – 16 Tetor 2017/

1-ali-pashaNë librin “Voyage en Grèce, fait dans les années 1803 et 1804, par J. L. S. Bartholdy”, gjejmë një kapitull, që detajon luftën e ndërmarrë nga Ali Pashë Tepelena kundra suljotëve gjatë vitit 1792, me titull “Guerre d’Ali-Pacha contre les Souliotes”.

Në fakt, autori i këtij libri është mbështetur në veprën “A Survey of the Turkish Empire” të anglezit William Eton. Autori nuk ka folur vetë, por ka sjellë rrëfimin e një personi tjetër, që tregon se në vitin 1792, i gjendur në shërbim të Francës, në rolin e përkthyesit, u dërgua nga konsulli francez pranë Ali Pashës, në kryeqytetin e Epirit, Janinë.Në vijim, do të gjeni rrëfimin e plotë, në lidhje me shkembimet ndërmjet Llambro Xhavellas dhe Ali Pashë Tepelenës, të sjellë në shqip nga Aurenc Bebja – Blogu “Dars (Klos), Mat – Albania” :…Dy ditë pasi vendosi kampin e tij ushtarak në fushat e Sulit, ai urdhëroi që të sillnin para tij kapiten Xhavellan (i zënë rob), dhe jo vetëm që i ofroi atij lirinë, por madje i propozoi që ta bënte atë “buluk-bash” të krahinës, vetëm nëse do të ndihmonte Ali Pashën që të bëhej zot i malit. Xhavella u përgjigj se, për sa kohë që ai ishte i lirë, ai ishte i gatshëm të shkonte në mal dhe të bindte mbështetësit e tij, domethënë gjysmën banorëve, që t’i nënshtrohen dhe të marrin armët kundër Bogias (Boçari); në këtë mënyrë, ai mund të fuste trupat e pashait në Tripë, ndërsa pala e kundërt do të ishte e lumtur të qëndronte në paqe pa luftuar. Pikërisht për këtë, Pashai e pyeti se çfarë garancie mund ti jepte atij në lidhje me mbajtjen e premtimit të tij :

“Djalin tim të vetëm, dymbëdhjetë vjeç – u përgjigj Xhavella – që unë do të të jap si peng, i cili është më i rëndësishëm sesa jeta ime, dhe që ti mund ta dënosh nëse unë të mashtroi.”Si rezultat, Xhavella e thirri të birin që të zbriste nga mali ; por sapo u ngjit vetë në mal, i shkroi Pashait letrën në vijim :“Ali Pasha, unë gëzohem që mashtrova një tradhtar. Tani jam këtu për të mbrojtur vendin tim kundër një kusari. Djali im do të vdesë ; por para se të shuhem, do të hakmerrem për të. Do të trajtohem si një baba i pashpirt, sepse  kam sakrifikuar birin tim për sigurinë time personale ; por unë mund t’i përgjigjem kësaj, se nëse ti do të ngjiteshe në mal, ai do të vdiste gjithsesi me të gjithë pjesën tjetër të familjes sime, dhe se nuk do të kisha qenë më këtu për të marrë hakun e tij. Nëse fitojmë, mund të kem fëmijë të tjerë : gruaja ime është ende e re ; por nëse djali im, që është i ri, nuk di të vdesë i lumtur për të mirën e vendit të tij, atëherë ai nuk meriton që të jetojë, dhe as që ta pranoi atë për djalin tim. Eja, pra, tradhtar ! Po vloj të hakmerrem, dhe jam armiku yt i papajtueshëm.”

Kapiten Xhavella

Pashai, pavarësisht tërbimit të tij, nuk e gjykoi të domosdoshme që të digjte Xhavellën e ri, dhe e dërgoi atë në Janinë, pranë djalit të tij, Veli Pashës, i cili qeversite gjatë mungesës së tij. Unë kam qenë me të kur i dërgoi atij këtë fëmijë ; ai u përgjigj të gjitha pyetjeve që i bënë, me një lloj shpirti dhe guximi, që ngjalli admirim tek të gjithë. Veli Pasha i tha atij se priste urdhërin e babait të tij për ta pjekur në hell. “Unë nuk kam frikë prej teje” – iu përgjigj fëmija ; “Babai im do të bëjë të njëjtën gjë me babanë apo me vëllanë tënd, nëse ai do të mund ti zë robër.” Atë e hodhën në një birucë, me bukë dhe ujë.

 

 

 

 

Filed Under: Histori Tagged With: Aurenc Bebia, Letra e Llambro Xhavellas, per Ali Pashen

SI U VODHEN KLEITIA ILIRE, DHE U ZEVENDESUAN ME VAZO GREKE

October 16, 2017 by dgreca

Ja si u vodhën Kleitia Ilire pa vlerë tregtare, por me vlerë historike, dhe u lanë vazo greke 50 mijë USD copa/kleitia

Gazetari i vjetër durrsak, Thanas Mustaqi, në një postim në Facebook, ka hedhur dritë mbi një moment të trishtë të historisë së Muzeut Arkeologjik në Durrës./

3 vazo2

Në vitin e mbrapshtë 1997, edhe Muzeu Arkeologjik nuk i shpëtoi vjedhjes dhe shkatërrimit të disa objekteve që ndodheshin në ambientet e tij, e që sipas arkeologëve të njohur të Durrësit “hoqën e grabitën atë pasuri, e cila në treg nuk është e kushtueshme, por në studimet arkeologjike dhe në identitetin tonë si pasardhës të qytetërimit dhe kulturës ilire ishte me vlera të jashtëzakonshme”.1 vazo

Zoti Mustaqi nënvizon në postimin e tij, se gjatë grabitjes nuk u morën vazot greke që në tregun e zi kapnin vlerën 50 mijë USD copa, por u vodhën Kleitia ilire pa vlerë tregtare, por që ishin objekte të periudhës ilire. Mustaqi nuk harron të kujtojë edhe Uran Sabriun, që ndërsa po përpiqej të mbronte muzeun, është qëlluar nga hajdutët dhe ka vdekur.  “Uran Sabriu, një dëshmor monumentesh i kohëve moderne, në vitin e mbrapsht 1997”, shkruan gazetari Mustaqi.2 Arkeol

Postimi i plotë:Një korrigjim i nevojshëm 1997.
Në muze u vodhën Kleitia ilire pa vlerë tregtare dhe u lanë vazo greke 50 mijë USD copa. “Bust i një gruaje ilire nga Dyrrhachium-i me emrin Kleitia (Kleitia Lusand Haire). Shekulli II p.e.s. Punuar në gur. 34 cm i lartë. Gjendet në Muzeun Arkeologjik të Durrësit”, që e postova në FB. Kështu shkruhej në albumin “Shqipëria arkeologjike”, 1971. Por m’u kujtua se në 14 mars 1997, bashkë me prof. Fatos Tartarin, kemi qenë në mjediset e muzeut të vjetër arkeologjik, që sapo ishte grabitur (për këtë kam botuar një fotoreportazh me ngjyra në ish-gazetën “Dita Informacion”). 
Po më thoshte prof. Tartari: “Shih, paskan grabitur objekte të periudhës parahelenistike, ilire. Këto sende të grabitura janë enë prej balte, armë prej metali, bronzi, hekur. U morën figurina e skulptura. Një e tillë është skulptura Kleitia (busti i saj) me veshje ilire. Emër të tillë nuk e kanë as grekët, as sllavët. Të shohësh atë skulpturë, vëren kulturën e krehjes së flokëve, mjeshtërinë e punimit të metalit”.
Kështu, Kleitia nuk dihet se ku ndodhet.
Prof. Tartari thotë objektet që vodhën grabitësit misteriozë ishin të gjitha të ekspozuara. Hynë në fonde dhe prishën disa objekte me keqdashje. Ata vodhën vetëm objekte të periudhës ilire. 
Aty kishte vazo që shkonin në 50 mijë dollarë copa, por nuk i morën. Nuk morën asgjë përveç objekteve të periudhës ilire. 
Morën një qelq mozaik, që ishte i periudhës ilire, që është shumë i rrallë. 
Vjedhja u bë jashtë orarit të punës, pas orës 17:30. Ishte e mirorganizuar nga specialistë. Për prof. Tartarin vjedhja ishte e organizuar nga brenda, kjo është e padiskutueshme. 
Nuk morën monumente e objekte të kulturës së periudhës greke, që kushtojnë shumë në treg (shih fotot). 
Përkundrazi, hoqën e grabitën atë pasuri, e cila në treg nuk është e kushtueshme, por në studimet arkeologjike dhe në identitetin tonë si pasardhës të qytetërimit dhe kulturës ilire ishte me vlera të jashtëzakonshme. 
Ndërkaq, pati dhe një ngjarje tragjike, që më ka prekur personalisht. Mësova se shoku im dhe i Bardhyl Agasit në gjimnazin “Naim Frashëri”, Uran Sabriu, që kishte një lokal përballë muzeut arkeologjik, teksa po përpiqej të mbronte muzeun, është qëlluar nga hajdutët dhe ka vdekur. 
Uran Sabriu, një dëshmor monumentesh i kohëve moderne, në viti e mbrapsht 1997.

Fotot:

  1. Busti i femrës ilire me emrin Kleitia (Kleitia Lusand Haire), emër që nuk e kanë as grekët as sllavët. Shekulli II p.e.s. Punuar në gur. 34 cm i lartë. Gjendej në Muzeun Arkeologjik të Durrësit dhe u vodh më 13 mars 1997. Nuk kishte vlera tregtare, por historike dhe kombëtare.

Objekte që nuk u vodhën dhe që kishin vlerë tregtare mbi 50 mijë dollarë copa:

1.Enë me figura të kuqe (shek. III para erës sonë), sipas albumit “Shqipëria arkeologjike”, 1971. 
 2.Amforë me figura të kuqe (shek. III para erës sonë), sipas albumit “Shqipëria arkeologjike”, 1971. 
3. Amforë me figura të kuqe (shek. III para erës sonë), sipas albumit “Shqipëria arkeologjike”, 1971.

{Përgatiti për “Diell-in”, Shefqet Kërcelli}

Filed Under: Histori Tagged With: KLEITIA ILIRE, Shefqet Kercelli, SI U VODHEN

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 1734
  • 1735
  • 1736
  • 1737
  • 1738
  • …
  • 5724
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • QERIM VRIONI DHE FOTOGRAFËT QË SHKRUAN HISTORINË
  • Çamëria, kur e vërteta kërkon shkrim, përgjegjës dhe afat!
  • Dhurata, buzëqeshje dhe urime në shkollën shqipe “Skenderbej”
  • ROLI I PRESIDENTES OSMANI NË RIKTHIMIN E BESIMIT DHE BASHKËPUNIMIT TË KOSOVËS ME SHBA-NË DHE BE-NË
  • WHEN KOSOVA WORKS, AMERICA SPEAKS
  • Shkolla shqipe “Gjergj Fishta” – Long Island, New York festoi festat e fundvitit
  • Fotografia e Gjon Milit dhe CHARTRES CATHEDRAL -Një monument i entuziazmit Kristian
  • Lamtumirë legjenda jonë e mikrofonit në gazetarinë sportive Ismet Bellova!
  • Politika e mençur…
  • VEPËR NGA MË TË PASURAT E MË NJERËZORET NË MENDIMIN KRITIK
  • KOZMOPOLITIZËM
  • “Kur shpirti kthehet në gërmadhë lufte”
  • VATRA TELEGRAM URIMI AKADEMIKES JUSTINA SHIROKA PULA ME RASTIN E ZGJEDHJES KRYETARE E AKADEMISË SË SHKENCAVE DHE ARTEVE TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS
  • Suzana Shkreli: “We can make history by electing Michigan’s first Albanian Secretary of State”
  • NDAA i SHBA-së dhe pozicioni i Kosovës në arkitekturën e sigurisë

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT