dgreca – Page 1954 – Dielli

PERGJAKJA E KALLMETIT

June 16, 2017 by dgreca

Kur diktatura komuniste donte të përgjakte Kallmetin ashtu sikur pushtuesit osmano-turq në vitet e Pavarësisë/

-Dështimi i kallmetoreve për të sulmuar qendrën e komunisteve në qytetin e Lezhës pas shtypjes se kryengritjes antikomuniste të Postribes dhe mençuria e një kallmetori që shpëtoi Kallmetin qendrën e ipeshkvisë së Lezhës nga hakmarrja e murtajës komuniste./

Rrëfim historik nga Lek Gjoka/ Jacksonville, Florida/

Vjeshta e vitin 1946 ishte ulur këmbëkryq mbi Kallmet. Bjeshka Velë ishte si gjithmonë dëshmitare jo vetëm për Kallmetin por edhe për Lezhën, Zadrimën , Shkodrën, Mirditën, madje deri në pafundësinë kaltëroshe të detit Adriatik. Shumë emocione kishte përjetuar kjo Bjeshke krenare bashke me Kallmetin që nga kohët e lashta , në kohën e Besëlidhjes se madhe të Gjergj Kastriotit në Lezhe, tek Kuvendi i Arbrit organizuar nga ipeshkvia e Lezhës me përkrahjen e Papës shqiptare Klementi , tek mbrojta qe biri i Kallmetit shkrimtari Frang Bardhi i bëri heroit tonë kombëtar, tek besa që i dhanë Dedë Gjo Lulit dhe Gjon Marka Gjonit në mbrojte të kombit shqiptar për mos copëtimin e truallit shqiptar dhe shpartallimit të ushtrisë se pushtuesve osmano-turq . Gjithmonë mençuria e kallmetoreve kishte triumfuar. Madje në luftën që bene tek Zalli i Rraboshtës kundër pushtuesve turq ku disa kallmetore ranë dëshmore të Pavarësisë së Shqipërisë garnizoni turk i Shkodrës u nis të digjte Kallmetin që me një gur të vriste dy zogj. Të hakmerrej ndaj kallmetoreve që kishin ngritur armët si dhe të digjnin ipeshkvine e Lezhës në Kallmet me qellim që i gjithë zona katolike Lezhë-Shkodër të kthehej në besimin e pushtuesit turk megjithëse ishte në prag të kapitullimit. Por mençuria e kallmetoreve triumfoi. Në drejtimin e kryeplakut të Kallmetit Llesh Gjokës të gjithë kallmetoret dëshmoret e Pavarësisë nuk u varrosen në varrezat e Kallmetit por në Kishën e Shën Eufemisë (kishe që në shekullin e XXII-të) në një shpat në Bjeshkën e Velës. Kur pushtuesit kontrolluan varrezat e Kallmetit dhe nuk panë varre të rijnë u detyruan të tërhiqen për në Shkodër pa kryer asnjë krim mbi Kallmetin.

Por përsëri Kallmeti po vihet në një provë të re edhe me të egër se pushtuesit turq nga kuçedra komuniste. Ngaqë Kallmeti ishte një qendër e ipeshkvisë se Lezhës dhe për pese shekuj me radhë kishte prodhuar verën Kallmet që përdorej në Romë nga Papa për meshën e shenjte e me gjere nuk shihej me sy të mirë nga pushteti i ri komunist sepse qarkullonin fjale se në Kallmet komuniste i quanin të dërguarit e djallit . Ndoshta ia kishin edhe friken ngaqë ishte një fshat me numër popullsie me të madhe se vete qyteti i Lezhës megjithëse një pjese e tyre kishin mërguar në Kroaci ku sot e kësaj dite kanë një komunitet te madh të cilët kanë mbajtura si mbiemër emrin e vendlindjes se të pareve te tyre Kalmet , ku kanë nxjerrë edhe një ministër për qeverinë Kroate nga komuniteti i tyre. Por si në të gjithë Shqipërinë edhe në Kallmet murtaja komuniste nisi përçarjen ndaj kallmetoreve dukë joshur disa banorë të Kallmetit që vinin nga shtresa e varfër pa toke, pasuri dhe dinjitet. Ne të njëjtën kohë Përveç Kallmetit edhe Mali i Rrencit u përgatit te sulmonte Shëngjinin (Shninin) si dhe siç dihet u nis edhe kryengritja e antikomuniste të Postribes minuar nga sigurimi i shtetit komunist që pastaj e përdori për hakmarrje kolektive ndaj zonave antikomuniste duke vrare dhjetëra shqiptare te pafajshëm.

Edhe kallmetoret nuk e donin ketë rrëgjim komunist ndaj lajmi mori dhënë në Kallmet për organizimin e një kryengritje në Lezhë ndaj zyrave te instaluara të pushtetit diktatorial dhe u grumbulluan në qendër të Kallmetit . Me sëpata, kmesa, kosa u shtruan në kuvend të thjeshtë por dukë parë që lajmi mund të ishte një kurth i sigurimit të shtetit dhe mos armatosura e duhur i detyruan të kthehen në shtëpi. Por kjo nuk i ka pëlqyer një kallmetori nga Kallmeti i vogël ish spiun i komunisteve dhe kaçakeve të malit dërgoi lajm në Shkodër se kallmetoret do të sulmojnë Lezhës ndaj një pjesë e brigadës se ndjekjes se kufirit me urdhër të Mehmet Shehut u nis për të djegur Kallmetin dhe vrarë qindra kallmetore antikomuniste. Fatmirësisht një tjetër kallmetor punëtor policie , një ish anëtar i Brigadës së shtatë sulmuese të Luftës diku jo shumë larg Kallmetit dhe Shkodrës takon një pjesë të brigadës se ndjekjes.

-Po ju !- iu drejtua komandantit të cilin e kishte pasur shok luftë.

-Po shkojmë drejt Kallmetit me urdhër të Komandant Mehmet Shehut për të shtypur me zjarr e hekur ato qindra antikomuniste kallmetor që do nisen për të sulmuar në Lezhë zyrat tona të pushtetit popullor.

– Nuk është e vërtete !- ia pret kallmetori- unë nga Kallmeti po vij dhe nuk pashe asnjë gjë të dyshimtë.

-Me të vërtete e ke sepse na lajmëroi një kallmetor që ishte me to.

– E di se ishte filani që ju tha.

-Po ai dora vete.

-Harrove ti kur ishim në luftë sa herë na ka rrejte?

-Me të drejtë !- ia pret komandanti kallmetorit dhe i jep urdhër kompanisë se ndjekjes të ktheheshin për në Shkodër.

Kallmetori M. punonjës i policisë dhe ndjekjes se kufirit ktheu kokën pas dhe që larg dalloi krenarinë e Bjeshkës se Velës dhe një ngrohtësi shpirtërore i vrapoi në vena sepse arriti që Kallmeti dhe kallmetoret edhe kësaj herë të shpejtojnë përsëri nga një tragjedi e rrethimit komunist falë një biri të tij që e rriti dhe e burrëroi me ndjenjat e trimërisë dhe besnikërisë ndaj vendit që e lindi dhe e rriti.

Jacksonville Floirda
Qeshor 2017

Presidenti Trump i dha zotit Mattis autoritetin për të dërguar më shumë trupa në Afganistan/

June 16, 2017 by dgreca

Nga MICHAEL R. GORDONJUNE /*The New York Times/

Perktheu per “Diell-in” Shefqet&Herion Kercelli/Washington- Presidenti Trump i dha diten e hene, Sekretarit të Mbrojtjes Jim Mattis, autoritetin për të përcaktuar nivelet e trupave në Afganistan, thane të martën tre zyrtarë të administrates. Ne kete menyre Ai i la dore te lire për dërgimin e më shumë forcave amerikane në një luftë që, shefi i Pentagonit pranoi se, Shtetet e Bashkuara nuk po e fitonin ende.

Z. Mattis besohet se. do të kerkoje dërgimin e disa mijëra trupave amerikane, për të këshilluar forcat afgane te forcojne përpjekjet e tyre ne lufte kundër talebanëve, shtetit islamik dhe grupet e tjera militante. Por zyrtarët thanë se, ai ende nuk e kishte vendosur se sa forca shtesë do të dërgonin në Afganistan, ose ku do t’i vendosnin ato.

Një zyrtar i Shteteve të Bashkuara, i cili foli me kushtin e anonimitetit, tha se z. Trump, vendosi të martën në mëngjes për t’i dhënë zotit Mattis autoritetin e duhur. Kjo mase ishte e fundit në një seri lëvizjesh te bera nga Shtëpia e Bardhë, për t’i dhënë Pentagonit dhe komandantëve ushtarakë më shumë hapesire për të shpërndarë forca dhe për të kryer operacione ne terren. Z. Mattis aludoi disi në mënyrë të fshehtë për vendimin, kur ai dëshmoi të martën në mëngjes në Komisionin e Shërbimeve të Armatosura të Senatit. Gjatë paraqitjes së raportit, Sekretari i Mbrojtjes i premtoi Kongresit se, administrata Trump do të zhvillonte një strategji të re për Afganistanin deri në mes të korrikut, për ta kthyer bilancin e kësaj luftë. Ky kalendar çoi në një debat të ndjeshëm me senatorin republikan John McCain, njëkohësisht dhe kryetar i komitetit, i cili u ankua se Pentagoni ende nuk kishte paraqitur një plan, për të rimarrë kursin fitues të një konflikti që po vazhdon për më shumë se 15 vjet.

“Ne jemi tani gjashtë muaj në këtë administratë”, tha zoti McCain. “Ne ende nuk kemi një strategji për Afganistanin. Kjo na e bën të vështirë për t’ju mbështetur kur nuk kemi strategji. “

Z. Mattis u përpoq të lehtësonte shqetësimet e tij, duke lënë të kuptohet se disa trupa mund të dërgoheshin si një hap i përkohshëm, para se të finalizohet strategjia e re e administratës. “Janë ndërmarrë veprime për të siguruar që ne nuk paguajmë një çmim për vonesën,” tha zoti Mattis.

Zoti Trump i ka dhënë tashmë shefit të tij të Pentagonit autoritet të ngjashëm dhe për Irakun dhe Sirinë. Qasja e ZotitTrump, ështe një ndërhyrje më e mprehtë se e ish-Presidentit Barak Obama, i cili kontrolloi fort vendimet mbi trupat ushtarake, një praktikë që disa kritikë u quanin një mikromenaxhim. Presidenti Trump i ka lehtësuar rregullat për operacionet kundër terrorizmit në Somali dhe Jemen. Ai gjithashtu veproi shpejt në miratimin e planit ushtarak për të hedhur raketa nga deti Mesdhe drejt një aeroporti, që forcat e presidentit Bashar al-Assad e përdorën për të hedhur armë kimike në Siri.

Përkrahësit thonë se, delegimi i autoritetit në Pentagon, do t’i mundësojë atij të kryejë fushata kundër kundërshtarëve të Shteteve të Bashkuara pa ndërprerje dhe do të lejojë që ajo të reagojë më shpejt ndaj ndryshimeve në fushën e betejës. Por rreziku, thonë kritikët, është që presidenti mund të jetë i shkëputur nga zhvillimet në fushën e betejës dhe mund ta përdorë këtë qasje, për t’u larguar nga një vendim që mund të jetë politikisht jo popullor.

Nuk ka debat se lufta në Afganistan nuk po shkon mirë. Gjenerali John W. Nicholson, Komandanti i forcës ndërkombëtare të udhëhequr nga amerikanët në Afganistan, i tha Kongresit në shkurt se, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj të NATO-s, po përballeshin me një “bllokim”.

Z. Mattis ofroi një vlerësim të ngjashëm të matur. “Talibanët ruajtën pozitat vitin e kaluar dhe po përpiqen të kenë një vit të mirë dhe 2017-ën”, tha ai. “Tani për tani, besoj se armiku po rritet”. Çështja kryesore para administratës sone është se si të ndryshojmë prirjet në fushën e betejës.

Këshilla e ushtarakëve nga fusha e betejes ka qenë prej kohësh e qartë. Në dëshminë e tij të shkurtit, gjenerali Nicholson tha se kishte nevojë për një “disa mijëra” trupa.

Pentagoni më vonë krijoi mundësitë për të dërguar 3.000 deri 5.000 trupa amerikane në Afganistan, duke përfshirë qindra forca të Operacioneve Speciale. Përforcimet do të shtohen nga kontributet e trupave nga vendet e NATO-s, të cilat zyrtarët amerikanë kanë filluar të kërkojnë. Rreth 9,800 trupa amerikane janë vendosur në Afganistan, shumica e të cilëve janë bashkuar në një forcë ndërkombëtare prej rreth 13,000 trupash, që janë duke trajnuar dhe këshilluar ushtrinë afgane. Rreth 2,000 trupa amerikane janë caktuar për të luftuar Al Kaedën dhe grupet e tjera militante. Por, zoti Trump kishte shprehur shumë skepticizëm për dërgimin e më shumë trupave, dhe kjo çështje kurrë nuk ka qenë e lehtë për një administratë që trumpeton një strategji “Amerika e para”. Ndërkohë që zoti Trump është zotuar se do t’i mposhtë grupet terroriste, dërgimi i më shumë forcave amerikane në Afganistan mund të kushtojë miliarda dollarë, dhe ende nuk garanci për një fitore të qartë.

Edhe pse zoti Trump i ka dhënë z. Mattis autoritetin për të vendosur nivelet e trupave, rishikimi më i gjerë i strategjisë së administratës s’ka përfunduar ende. Zyrtarët thanë se rishikimi i planeve te Afganistanit, per ta zgjeruar ate, duke përfshirë dhe politikën ndaj Pakistanit fqinj, veçanërisht çështjen se, si ta parandalojnë atë vend të jetë një strehë për talebanët dhe militantët e përfshirë në konfliktin afgan.

Kjo, nga ana tjetër, ka çuar në një diskutim brenda administratës për hapat që mund të ndërmerren për të zbutur ankthet e Pakistanit për disa dhjetëvjeçarë, mbi mardheniet me Indinë. Rezultati është se rishikimi i planit afgan është kthyer në një rishikim më të madh të politikës amerikane drejt Azisë Jugperëndimore.

Z. Mattis nuk i diskutoi detajet e shqyrtimit me senatorët të martën, por u zotua të ndryshojë kursin e luftës.

“Ne nuk po fitojmë tani në Afganistan dhe ne do ta korrigjojmë këtë sa më shpejt që të jetë e mundur,” tha ai. “Kjo do të kërkojë një ndryshim në qasjen tonë nga vitet e fundit”.

Duke iu nënshtruar planit për përforcimin e trupave që është diskutuar, gjenerali Joseph F. Dunford Jr., Kryetari i Shefave të Përbashkët të Shtabit, tha se Shtetet e Bashkuara dhe aleatët mund të ndihmonin në reduktimin e numrit substancial të viktimave nga forcat afgane, qe i kanë mbështetur aleatet. Kjo arrihet ” Në mënyrë më efektive duke i këshilluar ata, si në planifikimin e operacioneve dhe në shpërndarjen e armëve të kombinuara”, tha Gjeneral Dunford.

Një argument që propozuesit kanë bërë për dërgimin e më shumë trupave është se do t’u mundësohej ketyre trupave, t’i këshillonin njësitë afgane më afër fushës së betejës.

I pyetur se çfarë do të thoshte të fitonte në Afganistan, zoti Mattis dha një përkufizim që mund të ishte prodhuar nga administrata e Obamës.

Ideja, tha ai, do të ishte zvogëlimi i dhunës në një nivel që mund të menaxhohej nga forcat qeveritare afgane me ndihmën e trupave amerikane dhe aleat,e në trajnimin e homologëve të tyre afganë, duke ofruar informacion dhe duke dhënë atë që zoti Mattis e quajti ” Aftësi përfundimtare “, një aluzion i dukshëm ndaj Fuqisë ajrore dhe ndoshta Forcave të Operacioneve Speciale.

Rezultati, tha ai, do të ishte një “epokë e skremimit të shpeshtë”, por jo një situatë në të cilën qeveria afgane do përballej më me një kërcënim të rrezikshëm.

Qëllimi kryesor i seancës ishte shqyrtimi i kërkesës së shpenzimeve ushtarake të administratës Trump për 603 miliardë dollarë, që paraqet një rritje prej 3 për qind në krahasim me planin e fundit të mbrojtjes së zotit Obama.

Z. McCain dhe ligjvënës të tjerë skifterë, e përshkruan kërkesën, si shumë pak për të realizuar ndryshimet ushtarake që zoti Trump ka shpallur, një pikë që zoti Mattis dhe gjenerali Dunford e pranuan në mënyrë të pakëndshme.

Zyrtarët e Pentagonit pohuan se kërkesa aktuale e shpenzimeve, do të ndihmonte ushtarakët të përmirësonin gatishmërinë e forcave ekzistuese, ndërsa rritja nga 3 deri në 5 % , do të ishte e nevojshme gjatë viteve buxhetore 2019-2023, për të shtuar numurin e ushtrisë dhe për të blerë armë të reja.

*The New York Times,13 qershor 2017

Kosova drejt anëtarësimit në INTERPOL

June 16, 2017 by dgreca

–Kërkesa e Kosovës për anëtarësim në INTERPOL votohet në shtator/

–Komiteti Ekzekutiv i INTERPOL-it në takimin e fundit në Lyon të Francës nga 31 maj – 2

qershor 2017 ka vendosur ta përfshijë aplikimin për anëtarësim në INTERPOL të Republikës së Kosovës në axhendën e Asamblesë së Përgjithshme të 86-të e cila do të mbahet në Pekin të Kinës nga 26-29 shtator 2017/

PRISHTINË, 16 Qershor 2017-Gazeta DIELLI/ Kërkesa e Kosovës për anëtarësim në INTERPOL votohet në shtator 2017. Ministri i Punëve të Brendshme të Republikës së Kosovës, Skender Hyseni, ka marrë një letër nga Sekretari i Përgjithshëm i INTERPOL-it, Jurgen Stock, lidhur me aplikimin për anëtarësimin e Kosovës në këtë organizatë.

“Jam i lumtur të ju njoftoj se Komiteti Ekzekutiv i INTERPOL-it në takimin e fundit në Lyon të Francës nga 31 maj – 2 qershor 2017 ka vendosur ta përfshijë aplikimin për anëtarësim në INTERPOL të Republikës së Kosovës në axhendën e Asamblesë së Përgjithshme të 86-të e cila do të mbahet në Pekin të Kinës nga 26-29 shtator 2017”, thuhet midis tjerash në letrën e Sekretarit të Përgjithshëm, Jurgen Stock, drejtuar ministrit Hyseni, thekson njoftimi i sapodërguar.

Po ashtu, në këtë letër, ministri Hyseni njoftohet se këshilltari ndërkombëtar Hans Corell, i cili ishte emëruar për të udhëhequr një studim rreth procesit të anëtarësimit në INTERPOL, ka finalizuar punën e tij dhe raportin ia ka dorëzuar Komitetit Ekzekutiv.

Bazuar në këtë raport, Komiteti Ekzekutiv do t’i paraqesë Asamblesë së Përgjithshme për aprovim një kornizë të udhëzimeve për procesin e anëtarësimit. Pas aprovimit të këtyre udhëzimeve pritet votimi i aplikacioneve për anëtarësim, përfshi këtu edhe atë të Kosovës.

Ministri Hyseni, në kuadër të intensifikimit të aktiviteteve rreth anëtarësimit, sot ka kërkuar nga Grupi Punues ndërministror që të takohet rregullisht për të bërë çfarëdo që kërkohet në mënyrë që votimi në shtator të jetë i

KALTRINA HOTI NE SOFREN POETIKE TE DIELLIT

June 16, 2017 by dgreca

Dhjetë qershori i përjetuar nga dritarja ime/

Nga Kaltrina HOTI VENTIMIGLIA/ 1 nderim4

Kuvendi u shndërrua në hartë tokësore/

tokat e shkëputura u bashkuan me tokat e copëtuara/

dhe u bënë hije e Nënës së Madhe /

pa frikë shkele në Çamëri/

pa frikë ja zgjata dorën Shqipërisë së Vjetër/

Kuvendi u bë Shqipëri Etnike /

ishte bukur/

ishte frymëmarrje e thellë/

por kishe frikë të shfrynë atë frymë nga shpirti/

ende kishin mbetur vijat e kufizuara nga e kaluara

fjala fjalën e godiste

herë me qëllim herë pa vetëdije

secili në një moment u bë zjarr e prush

por në fund tymi tymoj nëpërmes të oxhakut

më kujtohet gjyshja në një rast më ka thënë;

kur kapërcen rrugës të katundit

vendoja mendjen tymit që del nga oxhaku

aty ku tymi është i lakuar

dhe shpërndahet pa drejtim shtëpia ka hidhërim

nga Kuvendi jonë tymi tymosi drejt

si vijë ngjyrë hiri e preku fillimin e qiellit

jo!

nuk ishte lehtë të tundesh nga fjalët e vjetra

dhe të mbulohesh me fuqinë e re

derisa hija e kolosëve u zgjua ta dëgjojnë zërin tonë

ne ende ecnim qosheve të shkelura pa drejtim

dhe pa e parë dritën në fund të rrugës

nëpërmes të qarave të tokës

fjala e Nolit mori fuqi

kërkonte zëri jonë të jetë ujë

për të bashkuar të qarat e dheut

një jehonë përhapej në hapësirë

nëse jeni të bashkuar

edhe zjarrin do ta fikni

leni fjalët e thëna të pushojnë

aty ku kanë lindur

fjala e re po shtrydhet

nëpër tokë që na mbuloj

por ne s’kemi fuqi të ecim me ju krah për krah

o Vatran!

në emër të shqiptarizmit

vendojeni dorën aty ku është plaga jonë

me melhemin që ua lamë

të shëroni koret e tokës

por ishte bukur

ishim duke folur për një konak

që ka një plis, një shkop dhe një nuse

Vatra u stolisë me një zë të ri

me jehonë të pleqërisë

Kaltrina Hoti, 10 Qershor, Riverdale, New York

Bardha e Temalit, Miti dhe Kujtesa, Pashko Vasa në vlerësimin e Olimpia Gargano

June 16, 2017 by dgreca

Si e vlerëson Pashko Vasën dhe Bardha e Temalit një studiuese e huaj/
Nga Gëzim Llojdia/

1.Olimpia Gargano një studiuese e pasionuar italiane ka hulumtuar rreth fushave të albanologjisë dhe identitetit kombëtar si dhe figurave të shquara të këtij identiteti.

Ajo eshte perqendruar tek- Miti dhe Kujtesa: Përfaqësimi dhe keq përfaqësimi i Kulturave Kombëtare dhe Popujve- tek shkruan:Procesi i ndërtimit të kombit shqiptar i njohur si Rilindja (dmth,”Rilindja”),lulëzoi në fund të shekullit XIX, u rrit shumë nga angazhimi i palodhur i intelektualëve shqiptarë që botonin veprat e tyre jashtë vendit për t’iu shmangur censurës osmane, me qëllim parandalimin e shfaqjes së një kulture kombëtare shqiptare. Ky material fokusohet në një rast të veçantë të përfaqësimit kulturor, lidhur me shkrimtarin dhe diplomatin shqiptar Pashko Vasa (1825-1892), i cili, për të paraqitur kombin e tij në një audiencë ndërkombëtare, zgjodhi gjuhën franceze për romanin e tij.

2.Studiuesja italiane në vëmendje të saj duke cituar këtë personazh si Pashko Vasa merë në shqyrtim, veprën e tij:”Bardha e Témalit” një botim të diplomatit shqiptar . Si dhe për një libër gramatikor që do të thotë t’i mësojë lexuesit shqiptarë për të huajt. Duke vepruar kështu, Vasa shkruan O.Gargano,vuri në vend atë që rezulton të jetë një dukuri mjaft e pazakontë në fushën e studimeve imagjinare, në atë që nuk bie në asnjë nga dy tipologjitë e përfaqësimit të identifikuara nga krahasuesi holandez Joep Leerssen, përkatësisht”vetë dhe imazh .Do të thotë si një përfaqësim letrar i bërë nga një autor në gjuhën e tij, që nënkuptohet si një përfaqësim i bërë me të vërtetë. Përfaqësim “, të arritur nëpërmjet t ëdhënave gjuhësore.

Rrjet tjetër nga ai në të cilin autori i përket. Në mënyrë interesante, në formësimin e imazhit të vendit të tij, Vasa përdorte të njëjtat stereotipa, që dilnin në literaturën evropiane të udhëtimit. Megjithatë, nëse në këtë të fundit ato mund të lexoheshin si sinjale të folklorit ekzotik, duke u ndezur kur erdhi në vendet e Ballkanit, në një intelektual të angazhuar në një zgjerim identitar të kulturës së tij kombëtare, ato shfaqen si një mjet i fuqishëm konceptual me të cilin imazhi i kombit shqiptar u themelua, për të thënë, nga brenda.

Dule vlerësuar këtë rast autorja italiane shkruan:Përfundimisht, përmes këtij studimi të rastit, ky dokument synon gjithashtu të theksojë një aspekt që deri më tani është lënë pas dore, përkatësisht roli ndërmjetësues i literaturës frankofone në fushën e studimeve shqiptare.

3.Prof. Zymer Mehani shkruan:Romani “Bardha e Temalit” priti një shekull që t’i jepej publikut në gjuhën shqipe. Shtëpia Botuese “Naim Frashëri” në Tiranë e botoi atë me përkthimin e Sotir Çaçit, duke e përfshirë në veprën seriale të Pashko Vasës më 1987; kurse Rilindja në Prishtinë e botoi liber më vete të përkthyer nga Ymer Jaka, më 1969.Edhe pse “Bardha e Temalit” që botuar frëngjisht një qind e ca vjet më parë, edhe pse iu dha lexuesit me një shekull vonesë, si një nga romanet e parë të letërsisë sonë, ai ishte dhe mbetet një nga krijimet më interesante të traditës. Duke e analizuar këtë vepër të shkruar frëngjisht, Prof. M. Gurakuqi, me gjalljen e tij , theksonte se “ajo asht pjesë përbamëse e letërsisë sonë, ashtu si janë veprat në latinisht të Barletit dhe Bicikemit”.Ky roman, ndër më të parët e llojit, dëshmonte se autorët e Rilindjes po ngriheshin dhe formoheshin nga ana e mjeshtërisë artistike dhe po nisnin, ashtu, edhe gjininë e prozës së gjatë.Romani “Bardha e Temalit” është një pasqyrë e gjallë e jetës shqiptare në shekullit të XIX. Me frymëzimin e tij pasionant autori ka pasqyruar skena të jashtëzakonshme familjare dhe sociale në ambjente tipike shqiptare, përmes një sfondi të theksuar romantik.