Shkruan: Shpend Sollaku Noé/
*Dy janë rrymat e sotme sunduese për gjykimin e letërsisë shqiptare, që të dyja të nisura nga kriteri politik./
*Rryma e pare idealizon tërësisht letërsinë e 1945-990 – ës. Sipas saj ekzistojnë vetëm autorët e realizmit socialist, pas tyre – Hiçi./
Largimit nga kjo jetë e Agollit, buja që e pasoi nga një sferë e caktuar e shoqerisë shqiptare, shfaqi në mënyrën më të kjartë idenë e kësaj rryme se shkrimtarët e asaj periudhe mbeten e do të mbeten më të mirët. Kjo ide sundon në social network-ët dhe në shtyp, dhe ata që e shfaqin proklamohen hapur të krahut politik të majtë. Me ketë pikëpamje jane shprehur edhe poetë apo shkrimtarë që i shërbyen regjimit, përfituan prej tij apo patën pozita kyçe në periudhën e çenzurës të praktikuar po prej tyre. Sa herë që të vdesë ndonjë shkrimtar i realsoci-it (të moshuarit akoma në jetë të asaj letërsie janë të shumte, një emër mbi të gjithë: Kadare), do ta ridëgjojmë këtë refren, edhe dhjetra herë. Sa të jenë gjallë kalemxhinjtë e regjimit, edhe ata më pak të mplakur, do ta mbrojnë me xhelozi pozitën dominuese të pushtuar që atëherë, pothuajse gjithmonë nga një katapultë politike. Në situatën e sotme të sundimit të të majtës postdiktatoriale ata ndihen në habitatin e tyre, madje më mirë se dikur. Kanë nën kontroll shtëpitë botuese kryesore, mbajnë në dorë yzengjitë e pjesës dërmuese të shtypit, shpallin çmime letrare të dedikuar ish korifejve të Partisë, bëjnë pjesë po vetë në zhuritë që japin këto cmime, ngazëllehen prej fitimeve materiale e morale, duke ngatërruar vetëshpalljen fitues me suksesin e vërtetë të dekretuar nga Shën Lexuesi.
Rryma e dytë – me pikënisje politike jo të majta, çuditerisht, mohon edhe kjo letersinë e pas 1990-ës. Nuk e bën këtë mohim drejtpërdrejtë, por duke mos e marrë në konsideratë. Kjo rrymë, duke injoruar tërësisht realsocin, e gjen shpëtimin e letërsise shqiptare tek autorë të para 1945-ës, Sjella e saj është tipike i një romantizmi anakronik. Shpesh risillen e lëvdohen poetë që nuk kanë arritur as të ngrihen në nivel kombëtar. Edhe këtu kriteri i vlerësimit dominues (me keqardhje e them), ështe ai polilik. Quhen gjeni të letrave edhe autorë të superuar prej kohesh për nga forma dhe idetë, vetëm sepse nuk kanë shkruar për regjimin, apo sepse kanë jetuar shume vite para vendosjes së tij.
Tjetër gjë është njohja e traditës letrare, tjetër imponimi si model. Pasi edhe kjo shkollë jo më pak dominuese e mendimit, si pikënisje të vlerësimit, nuk ka parimin e vlerave artistike.
Letërsia shqiptare nuk ka prodhuar asgjë të rëndësishme pas 1990-s? Është një bosh i përsosur?
Unë them të kundërtën. Me bindje.
Nëse niset të studiohen autorët e postregjimit, do të vihet re se ata nuk janë vetëm një sasi kaotike mediokrësh të vetëshpallur poetë e shkrimtarë nëpër social network-et. Shumë shqiptarë që jetojnë jashtë atdheut kanë arritur prej kohesh të vlerësohen prej krtikës dhe lexuesit të huaj, por nuk gjejnë hapësirë në Shqipëri. Si në politikë, edhe në letërsi atyre u trëmben, pasi elementë që mund të shkatërrojne ekuilibra të vendosur prej më se shtatëdhjetë vjetësh.
Nuk janë të pakët edhe autorët e pavarur me nivel të lartë që jetojnë në Shqipëri. Por edhe ata ndihen të mënjanuar, sidomos kur nuk përkrahin ndonjë forcë politike.
Statusquoja e letërsisë shqiptare është thyer prej kohësh, por nuk ka kush guximin,forcën dhe karizmën të vlerësoje zyrtarisht këtë apo atë. Do ta bëjë koha? Sigurisht. Shpresojmë pa viktima të ndritura.
-Norvegjia është shteti i 34-të që ka njohur Kosovën në 28 Mars të vitit historik 2008 të shpalljes së pavarësisë në 17 Shkurt, të njohur deri tani nga 113 shtete anëtare të OKB-së/
Edhe kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, priti në takim ministrin e Punëve të Jashtme të Norvegjisë, Borge Brende, me të cilin kanë biseduar për bashkëpunimin ndërmjet dy shteteve si dhe zhvillimet në Kosovë dhe rajon.Duke e falënderuar për përkrahjen e madhe të Norvegjisë, kryeministri Mustafa shprehu përkushtimin e Kosovës për zgjerimin e bashkëpunimit në shumë fusha, me theks të veçantë në ekonomi. “Kosova ofron kushte të shumë të favorshme për investitorët norvegjezë të cilët mund të shfrytëzojnë edhe Ligjin për Investime Strategjike, që tashmë ka hyrë në fuqi, që të jenë sa më prezentë me investimet e tyre shumë të mirëpritura në Kosovë”, tha kryeministri, duke shtuar se Norvegjia ka qenë dhe mbetet partner i rëndësishëm i Kosovës.Më tej, kryeministri Mustafa e ka njoftuar për proceset tjera në Kosovë, për rrugën euroatlantike të Kosovës si dhe për zhvillimet në rajon dhe më gjerë.Në këtë kontekst, kryeministri Mustafa theksoi përkushtimin e qeverisë së Kosovës për fuqizimin e subjektivitet ndërkombëtar, për proceset evropiane, si dhe avancimin e marrëdhënieve të mira me të gjitha shtetet fqinje.Ministri i Punëve të Jashtme të Norvegjisë, Borge Brende, shprehu përkrahjen e mëtejme të Norvegjisë për Kosovën, në shumë fusha.Duke vlerësuar progresin e arritur deri më tani në Kosovë, ministri Brende, shprehu vullnetin e Norvegjisë për fuqizimin e bashkëpunimit dhe të shkëmbimeve ndërmjet dy shteteve.Gjatë takimit, u bisedua edhe për mundësitë e bashkëpunimit të mëtejmë në fushën e drejtësisë, ekonomisë, në fushën e barazisë gjinore si dhe në fusha të tjera.
Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, priti poashtu sot në takim ministrin e Punëve të Jashtme të Norvegjisë, Borge Brende, me të cilin bisedoi për raportet që të dy shtetet kanë ndërtuar midis tyre, si dhe për mundësitë e zgjerimit të mëtejmë të tyre, në interes reciprok.Kryetari Veseli e njohu kryediplomatin norvegjez me zhvillimet e fundit në Kosovë dhe në veçanti me jetën parlamentare.Veseli e falënderoi Brende për mbështetjen që Norvegjia i ka dhënë Kosovës në faza të ndryshme, ndërsa theksoi nevojën që kjo përkrahje të vazhdojë edhe në të ardhmen, si në forcimin e demokracisë dhe zhvillimin ekonomik, ashtu edhe procesin euro-integrues dhe anëtarësimin e Kosovës në organizata të ndryshme ndërkombëtare.Marrëdhëniet shumë të mira dhe miqësore me Norvegjinë, Veseli i konsideroi si vlerë të veçantë për Kosovën, të cilat, sipas tij, kanë ndikim pozitiv në rrugën e Kosovës drejt integrimeve euro-atlantike.Ministri i jashtëm norvegjez, Borge Brende, nga ana e tij, shprehu kënaqësinë e veçantë që gjendet për vizitë në Kosovë dhe për zhvillimet pozitive në vendin tonë.Kreu i diplomacisë norvegjeze konfirmoi vazhdimin e mbështetjes së shtetit të tij për Kosovën dhe aspiratat e saj euro-atlantike, duke e konsideruar këtë si rrugën e vetme për të gjithë rajonin. Ministri i Punëve të Jashtme të Norvegjisë, Børge Brende, po viziton sot Kosovën, ku në takimet e zhvilluara gjatë pasditës në axhendë është edhe pritja nga ministri i Punëve të Jashtme, Enver Hoxhaj.Pas takimit, ministrat Hoxhaj dhe Brende do të mbajnë konferencë të përbashkët shtypi në ambientet qeverisë së Kosovës.Norvegjia është shteti i 34-të që ka njohur Kosovën në 28 Mars të vitit historik 2008 të shpalljes së pavarësisë në 17 Shkurt, të njohur deri tani nga 113 shtete anëtare të OKB-së.
