VATRA NGUSHELLON Z.KOLEC NDOJA PER HUMBJEN E NENES

December 21, 2020 by dgreca

Sot, e Hënë 21 dhjetor 2020, në Shkodër, është organizuar ceremonia e varrimit e Mrike Ndoja, nëna e z. Kolec Ndoja, kryetar i degës së Vatrës në Fort Landerdale, Florida dhe anëtar i Këshillit të Vatrës.

Në faqen e tij të facebook-ut, Kolec Ndoja shkroi:”Eh moj Nane…

Shpirti jot i mire pushofte ne amshim. Mundimet, dashnia dhe bekimi yt (dhe i juaji si prind) na e kane dhane te mbaren ne jete, dashni dhe bekim edhe nder Nipa e Mbesa.

Kjosh gjithmone e lumnueme mes nesh, si ne Parajse ku je nise, o model i Jetes se Shejtnueme!”

Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA dhe gazeta e saj DIELLI ngushëllojnë z. Kolec Ndoja me familje për humbjen e nënës së tij të dashur. Ngushëllime familjes Ndoja, Nëna Mrike pushoftë në Paqe!

Petro Marko, shkrimtari legjendë i Bregdetit

December 21, 2020 by dgreca

“Sa zor është t’i futesh tjetrit në zemër, në kokë! Po t’u shkruhej njerëzve në sy e në fytyrë mendimi, shpirti, rruga, puna, qëllimi atehere bota do të kishte marr tjetër drejtim….Po shumë fytyra jane si nata…dhe hajde kupto të lutem,se ç’mbulon dhe ç’fsheh nata!” P. Marko. Qyteti i Fundit.

Shkruan:GEZIM ZILJA/

Petro Marko, shkrimtari legjendë i Bregdetit

Historia e Petro Markos (25.11.1913-27.12.1991) është ajo e një luftëtari të madh të lirisë me përmasa ndërkombëtare, e një shkrimtari të pashembullt, e një idealisti të rrallë. Diktatura e qëlloi me të gjitha mjetet dhe format e saj për ta mposhtur, për ta kthyer në një shkrimtar oborri, ose ta detyronte të heshte si shumë të tjerë. Por ky shpirt i lirë i Bregut të Detit, nuk mund të bënte dot kompromise të tilla. As burgu, as varfëria, as izolimi nuk e thyen këtë burrë të shquar të Dhërmiut. Ai shkroi sa dhe si deshi, për luftën, për paqen, për dashurinë, për lirinë, atdheun dhe asnjëherë nuk i thurri lavde rregjimit komunist. Në librin “Intervistë me vetveten” që e shkroi në vitin 1977 dhe e plotësoi deri në ditët e fundit të jetës, ai bën një rrëfim të sinqertë, pa shtesa, pa zbukurime. Libri u botua i plotë në vitin 2000. Aty përshkruan fëmininë e hershme në fshatin e tij të lindjes Dhërmi, shkollimin, jetën në Tiranën e viteve tridhjetë, fillimin e shkrimeve të para në revistat e kohës, vajtjen në Greqi për studime të larta, pastaj vullnetar në luftën e Spanjës, jetën dhe burgun në Francë e Itali, dhe tmerrin e jetës në Shqipëri pas vitit 1944. Dy vjet pas çlirimit të Shqipërisë më 1947, arrestohet dhe bën tre vjet burg deri më 1950. Ëndrrat e shkrimtarit të ardhshëm, e idealistit të madh, u thërrmuan para realitetit vrasës në Shqipërinë e komunistëve. Ai pa sesi u shndrruan shumë nga miqte e tij të kohës së luftës në shërbëtorë të rregjimit të ri, në vrasës e kriminelë. Jeta e tij, e gruas dhe e fëmijëve, me talentin e veçantë që i kishte dhuruar natyra, atë të vëzhguesit të hollë dhe shkrimtarit, mund të kishte qenë shumë herë më e mirë dhe më e lehtë, pa atë kalvar vështirësish që kaloi, por si thotë edhe vet pak kohë para se të vdiste: “ … Kam shkruar dhe përsëri sa të kem frymë do të shkruaj, po me atë entuziazëm të Petros idealist, të pathyeshëm, të viteve të rinisë e të luftës, dhe qëndrimi im do të jetë gjthmonë kundër çdo lloj padrejtësie, kundër shkeljes së çdo lloj të drejte njerëzore, kundër çdo pushteti diktatorial, që të pengon frymëmarrjen, që vret ëndrrat e fëmijëve dhe idealin e idealistëve, që u vë kufij me tela me gjëmba horizonteve të lira….” (Intervistë me vetveten f.534.) I martuar me një piktore të talentuar si Safo Marko, ata e gjetën të dy gjuhën e përbashkët, duke mos bërë për asnjë çast servilin, shkrimtarin apo piktorin e realizmit socialist. Por liria dhe qëndresa ndaj diktaturës kishte një kosto që shpesh e kalonte njerëzoren. Kostua që pagoi çifti, Marko, ishte e pashëmbullt. Derisa ai burrë i jashtëzakonshëm mbylli sytë, nuk u qa, nuk u ankua, nuk u jargavit, nuk bëri asnjë lutje në komitetin e partisë për “t’i falur gabimet”, siç bënë shumë shokë të tij dhe që pastaj ia hodhën të keqes. Me një qëndrueshmëri si të heronjve mitikë, ai i piu deri në fund kupat e helmit, që diktatura ia mbushte çdo herë plot, por pa shkelur kurrë mbi veten e vet.Çifti Marko, lindi dy fëmijë. Edhe emrat e tyre i gjetën jo rastësisht: Jamarbër dhe Arianita. Të dy kam pasur rastin t’i shoh fare të rinj, kur vinin me pushime në Vlorë (Skelë) te kushërinjtë e tyre me të njejtin mbiemër. Jamarbëri (shkurt Madu) ishte një djalë as shtatëmbëdhjetë vjeç, që është pak të cilësohet i bukur. Kishte shtatin dhe bukurinë e të atit dhe delikatesën e brishtësinë e të ëmës. Shkruante që atëherë poezi, por që dalloheshin menjëherë nga ato të tjerat, që mbushnin faqet e “Dritës”, të “Yllit”, të “Nëntorit”, “Rinisë”, etj. Antikonformist si i ati, shkruante si njeri i lirë, i frymëzuar nga ideale të larta, nga natyra e bukur shqiptare, nga ndjenjat e pastra, nga dashuria njerëzore. Për ato poezi dhe sjelljet e tij prej “rebeli” e pësoi. Spiunët dhe larot e panumërt të Enver Hoxhës ia prenë hovit djalit të ri, duke e futur ende të parritur në burg. I brumosur me idealet e lirisë nga prindërit e tij, ai nuk bëri dot vjersha për partinë e socializmin, që hetuesit si hienat ia kërkuan ditë e natë. E dënuan atë, dhe u munduan të vrasin së gjalli dhe të pamposhturit Petro dhe Safo Marko. Ka një paralelizëm tragjik midis arrestimit të Petro Markos, nga komunistët në vitin 1947 dhe të birit më 1975. Ja si e përshkruan ai në libër këto dy çaste: “ …Në mes të natës erdhën njerëzit e sigurimit, më ngritën nga shtrati dhe më lidhën. Safoja qante më dënesa dhe thoshte: Pse? Ku do ta çoni?..Dhe nisi tragjedia. Më 15 maj 1947…” Interv. me vetv. f.469” Ndërsa për arrestimin e të birit shkruan: “… Më 7 gusht 1975 në ora 12 të natës djali u arrestua në shtëpi. Njerëzit e sigurimit e kryen detyrën duke qenë shumë të sjellshëm. Pasi i vunë prangat djalit dhe e morën, nuk lanë gjë pa kontrolluar….. Ishim të gjithë jashtëzakonisht të tronditur, por për mua ishte më e rënda. Se e pashë tim bir prapa hekurave njëlloj si veten time…” (f.530) Jamarbëri nuk e përballoi dot burgun e rëndë të diktaturës. I tmerruar nga ato që pa e jetoi në hetuesi e burg, pasi u lirua ai u bë i heshtur dhe dalëngadalë filloi që si shok të kishte vetminë dhe më vonë alkolin. Çfarë kishte ndodhur atje në burg, çfarë i kishin bërë djalit të ri, çfarë kishte pësuar shpirti i poetit të ardhshëm? Jamarbëri kurrë nuk e tha, por nuk është e vështirë për t’u kuptuar. Petro Markua vdiq më 27.12.1991. Kam qenë në varrimin e tij në Dhërmiun e bukur, bashkë me poetin Xhevahir Spahiu dhe qindra të tjerë poetë, shkrimtarë, artistë dhe njerëz të thjeshtë. Kam parë atë ditë lot në sytë e shumë burrave. Shqipërisë po i ikte një nga njerëzit e saj më të mëdhenjë të shekullit të njëzetë. Një Petro Marko, i dytë vështirë se vjen më, megjithëse toka e bregdetit është aq e begatë. Ai la pas një vepër të pavdekshme, librat, njëri më i bukur se tjetri dhe jetëshkrimin e tij të pangjashëm me të asnjë poeti dhe shkrimtari tjetër shqiptar. Petrua, nuk la para, as pasuri, sepse ai nuk dinte të bënte para, as biznes, as tregëti. Ai shkruante dhe kjo ishte detyra e tij, për këtë e kishte dërguar zoti në tokë. Megjithëse diktatura shumë libra ia bëri karton, nuk ia botoi ose ribotoi më, në Kosovë vepra e tij që në gjallje iu botua e plotë. Ai shkruan për këtë fakt: “… Unë isha një shkrimtar i mallkuar në vendin tim, ku me sa munda luftova, punova dhe shkrova si gazetar, si poet, si shkrimtar, si përkthyes… Mahir Kada, më telefonoi e më njoftoi se kishte dalë në treg seria e plote e veprave të mia në Kosovë dhe se duhet të shkoja atje për të marrë shpërblimin që më takonte si shkrimtar, kurse unë në telefon iu përgjigja: Asnjë shpërblim nuk pranoj, por ato që më takojnë do t’i vini në shërbim të ndërtimit të Shtëpisë së Kulturës, me emrin e Asim Vokshit që po ndërtoni…f.538”. E kush nuk ka nevojë në këtë botë për para, aq më shumë kur ato janë si rezultat i punës dhe djersës tënde?! Por ja që i tillë ishte Petro Marko dhe neve, dhe atyre që do të vinë pas nesh nuk na mbetet gjë tjetër, por të mësojmë e të mësojmë pambarimisht nga ky shqiptar i madh. Petro Markua, në këtë kuptim ishte një misionar dhe të tillë në botë lindin shumë rrallë.

A po shitet porti i Durrësit ?

Ditë më parë Kryeministri Edi Rama së bashku me ministrin Arben Ahmetaj u kthyen nga Emiratet e Bashkuara Arabe me lajmin e bujshëm se ky vend do të jap 70 milion dollarë për rindërtimin e shtëpive të dëmtuara nga tërmeti. Madje si kurrë ndonjëherë me një shpejtësi të pazakontë pamë përfaqësuesin arab në Shqipëri bashkë me kryeministrin, në vendin ku do të ndërtoheshin mbi 2.000 apartamente. Rama nga ana e tij nuk harroi të riktheksoi se miqtë e largët do të ndërtojnë portin e jahteve, aty ku sot është porti i Durrrësit, ndërkohë që Porti i Durrësit do të zhvendoset në Porto Romano. Kaq iu është thënë shqiptarëve nga kryeministri për këtë pasuri me vlera të shumfishta. Kryeministri nuk dha asnjë shpjegim nëse këto 70 milionë dollarë janë dhuratë neto, janë marrë borxh apo janë kapar (paradhënie) bër blerjen nga “miqtë” arabë, të Portit të Durrësit. Për të kuptuar rëndësinë e portit të Durrësit (Investimet gjatë tri dekadave në këtë port kalojnë qindra milionë dollarë) po jap shkurt disa të dhëna paraprake zyrtare: Pozicioni shumë i favorshëm gjeografik e bën portin e Durrësit portin më të madh në Shqipëri dhe ndër më të mëdhenjtë në detin Adriatik dhe Jon, një nyje shumë të rëndësishme për tregun ndërkombëtar. Infrastruktura operacionale e tij përbëhet nga 11 kalata me një thellësi kalate që varion nga 7.5m-11.5m. Mallrat kryesore që përpunohen e magazinohen në port janë mallrat të tilla si: rifuxhio të thata, rifuxhio të lëngshme, mallra të përgjithshme, kimikate, mallra të rrezikshme, plehra kimike, konteinerë, ro-ro, ngarkesa të rënda etj. Importohen mallra si miell, grurë, cimento, karburant, materiale ndërtimi, qymyr, mallra ushqimore, konteinerë. Eksportohen mallra si: mineral kromi, ferro-krom, skrap, konteinerë, klinker, mallra të përgjithshme etj. Porti i Durrësit kryen 78% të tregëtisë detare në nivel kombëtar. Ai është gjithashtu një vendndodhje kyçe për rrjetet e trageteve dhe tranzitin e pasagjerëve, duke i dhënë Durrësit nje pozicion strategjik në lidhje me Korridorin VIII, që do lehtësojë tranzitin e pasagjerëve dhe mallrave në kontinentin Europian. Porti i Durrësit administrohet nga Autoriteti Portual Durrës (DPA,) që është përgjegjës për planifikimin e strategjisë dhe hartimin e planeve të ndryshme për zhvillimin e Portit të Durrësit, duke marrë parasysh interesat e industrisë së portit, biznesit, dhe të tregtisë. Në dokumentin e Strategjisë së Sigurimit Kombëtar (SSK) botuar nga Minisria e Mbrojtjes në korrik 2014 për domosdoshmërinë strategjike thuhet: “SSK është dokumenti më themelor planifikues për sigurinë kombëtare të Republikës së Shqipërisë…” Për portin e Durrësit theksohet: “Nxitja e zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik do të arrihet duke nxitur projekte strategjike për ndërtimin e një aksi të rëndësishëm ndërkombëtar që lidh një port në bregun shqiptar të Detit Adriatik (Mesdheun) me Detin e Zi, përmes lidhjes rrugore, hekurudhore, energjetike dhe të telekomunikacionit.” Nga këto detyrime ligjore të shkruara dhe veprimin e kryeministrit, marrëveshja me Emiratet duket aferë e dyshimtë dhe jo me interes kombëtar sepse:

E para: A është kjo shitje apo dhënie me qira e Portit të Durrësit, ( i përcaktuar si një qytet, brenda qytetit të Durrësit) në në përputhje me Strategjinë e Sigurimit Kombëtar të Republikës së Shqipërisë? A është pyetur DPA-ja, komuniteti durrsak lidhur me këtë veprim të kryeministrit dhe gjithë grupet e interesit duke përfshirë specialist, inxhinjerë lundrimi, ndërtimi, arkitektë, ekonomistë, etj, etj?

E dyta: Sa do të jetë kostua e zhvendosjes dhe e rindërtimit të portit të ri dhe kur fillon e mbaron ndërtimi i tij??

E treta: Pse nuk ndërtohet porti arab i jahteve në Porto Romano, në Bish-Pallë apo Triport të Vlorës?

E Katërta: Porto Romano nuk lejon ndërtime kalate më shumë se 200m, është shumë më i cekët se Porti Durrësit dhe nuk i plotëson kushtet për një park industrial dhe ankorimin e anijeve të tonazhit të rëndë. Si do të zgjidhen këto probleme dhe sa do të jetë kostua e thellimit dhe mirëmbajtjes së portit të ri?

E pesta: Çfarë kapaciteti do të ketë porti i jahteve (është thjesht parking) dhe nga do gjënden këto anije qejfesh që do të parkojnë pikërisht në Durrës, kur bregdeti grek me ishujt, bregdeti dalmat dhe sidomos ai italian janë të mbushura me porte të tilla. E kemi një port jahtesh në Vlorë dhe ai nuk mbushet kurrë as në dimër e as në behar?!

E gjashta: Pse Shqipëria nuk ka ende një Strategji të Sigurisë Kombëtare Detare?

Shtesë 1. Për marrëveshjen e kufirit detar me Greqinë pozita dhe opozita shpallën tradhëtare njëra-tjetrën. Ndërkaq ne e kemi një vendim të Gjykatës Kushtetuese. Gjykata e Strasburgut nuk është zoti mbi tokë. Edhe atje luhet me lobingje si kudo në forumet botërore dhe Greqia është më e favorizuar. Po le të bëjmë “sehir” e mos nxitohemi në parashikime. Tani duam të japim Portin Strategjik të Durrësit me tokën dhe me detin!? E kuptoni se ç’po bejne rilindasit?

Shtesë 2. Dokumenti për Strategjinë e Sigurimit Kombëtar përpilohet çdo pesë vjet. Ai i vitit 2014 ka skaduar në 14 korrik 2019. Dokumenti i ri ende nuk ka dalë. Kjo tregon mungesë përgjegjësie dhe amatorizëm në drejtimin e shtetit.

Shënim 3. Dëshiroj shumë, që kjo marrëveshje të jetë një tollumbace elektorale e kryeministrit. Sa për dhurata e zemërgjërësi të “ vëllezërve arabë” unë nuk besoj. Arabët janë “baballarët e tregëtisë” dhe kurrë nuk investojnë qoftë një dollar pa fituar tre të tillë.

PROF. DR. MENTOR PËRMETI NË 100 VJETORIN E LINDJES

December 21, 2020 by dgreca

-KONFERENCA KOMBËTARE “BUJQËSIA, NJË SHKENCË JETËSORE ME RRËNJËT NË BIOLOGJINË E APLIKUAR”-

Universiteti Bujqësor i Tiranës zhvillloi në datën 3.12.2020 Konferencën Kombëtare: ‘’Bujqësia, shkenca jetësore me rrënjët në Biologjinë e Aplikuar’’ organizuar në kuadër të 100-vjetorit të lindjes së Akademikut Prof. Dr. Mentor Përmeti.

Konferenca shkencore u organizua në bashkëpunim me Akademinë e Shkencave të Shqipërisë dhe MInistrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural. Për shkak të kushteve të diktuara nga pandemia COVID 19, konferenca u zhvillua online në platformën Zoom.

Në të morën pjesë përfaqësues të stafit akademik e drejtues të Universitetit Bujqësor të Tiranës; studiues, akademikë, ish-pedagogë, kreu i Akademisë së Shkencave, përfaqësues e drejtues të lartë të MBZHR-së, specialistë të sektorit të bujqësisë dhe jo vetëm, familjarë të Prof. Dr. Përmetit, profesorë nga fakulteti i Shkencave të Natyrës, përfaqësues të Institutit të Kërkimeve Gjenetike, Institutit të Resurseve Gjenetike të Bimëve e shumë të tjerë.

Konferenca u hap nga Prof. As. Erinda Lika, zv/Rektore e Shkencës dhe Projekteve e cila në fjalën e saj pasi falënderoi pjesëmarrësit dhe organizatorët e ketij eventi, theksoi faktin që Universiteti Bujqësor e konsideron veprimtarinë kërkimore dhe krijimin e kontakteve dhe rrjeteve me studiues nga Institutet e ndryshme vendase dhe të huaja si një gur themeli dhe një faktor shumë të rëndësishëm për veprimtarinë e tij të përditëshme.

Fjala përshëndetëse në këtë konferencë u mbajt nga Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Fatbardh Sallaku i cili pasi falenderoi pjesëmarrësit për praninë e tyre në këtë event, përmendi ndër të tjera disa nga cilësitë e paçmuara dhe atributet e Prof. Mentor Përmetit.

-‘’Prof. Dr. Përmeti ishte një shkencëtar brilant i bujqësisë dhe Përmirësimit Gjenetik të Bimëve që me kontributin e tij të shquar shkencor dhe akademik, hodhi themelet e kërkimit shkencor të bujqësisë në Universitetin Bujqësor të Tiranës dhe më gjerë. Ai lartësoi emrin dhe vlerat e Institutit të Lartë Bujqësor si dhe të kërkimit shkencor në fushën e bujqësisë’’– tha Prof. Sallaku. ‘’Ai investoi shumë në burimet njerëzore dhe gjatë punës së tij si pedagog dhe si drejtues në universitet, përgatiti breza specialistësh të aftë të cilët udhëhoqën me sukses kërkimin shkencor në bujqësinë shqiptare, drejtuan institutet dhe stacionet kërkimore në vend’’– vijoi më tej Rektori i UBT-së.

Në cilësinë e të ftuarit special, një fjalim përshëndetës mbajti edhe kreu i Akademisë së Shkencave, Akad. Prof. Dr. Skënder Gjinushi i cili gjithashtu foli për kontributet dhe meritat e Prof. Përmetit si një studiues dhe dijetar i spikatur në fushën e tij.

-‘’Mentor Përmeti ishte dhe mbetet një figurë emblematike. Ai shkëlqeu në të gjitha fazat e jetës së tij dhe la gjurmë si një ndër themeluesit e UBT-së. Si anëtar i Akademisë së Shkencave ai mbajti një peshë të madhe të projekteve të rëndësishme që ka zhvilluar kjo Akademi veçanërisht në studimet albanologjike por jo vetëm. Ai meriton të quhet autor patentash shkencore, duke përmendur këtu punën e tij për grurin Dajti etj. Prof. Përmeti pati një kontribut të madh për brezat pasardhës’’– shtoi Prof. Gjinushi ndërsa falenderoi organizatorët dhe në veçanti UBT-në për organizimin e një konference të tillë.

Sesioni plenar i konferencës moderuar nga zv. Rektorja e UBT-së, Prof. As. Dr. Erinda Lika, vijoi me fjalën përshëndetëse të radhës nga zv. Ministri i Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, Roland Kristo; nga Prof. Dr. Vjollca Ibro e cila e konsideroi ndër të tjera Prof. Përmetin si një model në fushën e gjenetikës; nga Mira Përmeti, vajza e Akademikut Përmeti; nga ish- Rektori i UBT-së Prof. Dr. Lufter Xhuveli, etj.

Ndërkaq një pjesë e veprimtarisë shkencore dhe akademike e Prof. Përmetit u përcoll me mjaft interes nga Prof. Dr. Fetah Elezi, ish- Drejtor i Institutit të Resurseve Gjenetike të Bimëve, nëpërmjet një materiali përmbledhës shoqëruar me një kolazh fotosh e pamjesh nga jeta, puna dhe karriera e Përmetit në dekada.

Po aq me interes ishte edhe sesioni i parë, moderuar nga zv. Rektori për Marëdhëniet me Institucionet dhe Publikun, Prof. Dr. Alban Ibraliu dhe Drejtori i Institutit te Resurseve Gjenetike, Prof. Dr. Belul Gixhari; sesioni i dytë i konferencës, moderuar nga Prof. As. Dr. Rigers Bakiu dhe Prof. Dr. Anila Hoda. Gjatë këtyre sesioneve u prezantuan një sërë punimesh dhe studimesh të kryera nga pedagogë, kërkues shkencor të ndryshëm me larmishmëri tematikash të lidhura kryesisht me fushën e bujqësisë por jo vetëm.

Konferenca shkencore u përmbyll me zhvillimin e sesionit të tretë të posterave, moderuar nga Prof. Dr. Fetah Elezi dhe Prof. Dr. Arjana Kraja, gjatë të cilit u prezantuan postera me të dhëna e informacione mjaft të rëndësishme me tematika gjithashtu të larmishme në sektorin e bujqësisë etj.

Të gjitha prezantimet dhe punimet e realizuara në kuadër të kësaj konference kombëtare, si një vlerë e shtuar e institucionit organizator, u botuan në Librin e Abstrakteve dhe njëkohësisht do të jenë pjesë e një numri special në revistën shkencore të UBT (The Albanian Journal of Agricultural Sciences-AJAS) publikim i cili do të mund të aksesohet nga studiues të tjerë, pedagogë, studentë etj. Kontribut të veçantë për organizimin e këtij eventi dha Prof. Dr. Vjollca Ibro, ish-rektore e Universitetit Bujqësor si dhe një ndër nismëtarët e organizimit të kësaj konference.

Konferenca “Bujqësia, shkenca jetësore me rrënjët në Biologjinë e Aplikuar’’ pason Simpoziumin e I-rë Shkencor organizuar 5 vite më parë po nga UBT, për nder të Akademikut Mentor Përmeti.

MJEKËT SHQIPTARË NË ITALI PËRBALLË PANDEMISË COVID-19

December 21, 2020 by dgreca

Sokol PAJA – DIELLI/

Mjekët shqiptarë në Itali janë pjesë e sistemit shëndetësor në betejën që shteti italian po zhvillon ndaj pandemisë globale Covid-19. Mjekët shqiptarë Dr. Drieda Zaçe, Mjeke, Kërkuese shkencore, Romë; Dr. Ilda Hoxhaj, Mjeke, Kërkuese shkencore, Romë; Dr.Shk. Hektor Grazhdani, Mjek Radiolog, Romë; Dr. Vitan Demiraj, Mjek Pediatër, Romë; Dr. Anida Kondakçiu, Mjeke Anesteziste, Romë; Dr. Besar Kolçe, Mjek në specializim për Kirurgji të përgjithshme, Romë; Dr. Adela Sulejmani, Mjeke në specializim për Patologji Klinike dhe Biokimi Klinike, Milano, kanë themeluar Shoqatën e Mjekëve Shqiptarë në Itali. Kjo shoqatë jofitimprurëse, apartiake dhe apolitike, synon të mundësojë një rrjet bashkëpunimi multidisiplinor dhe ndër-sektorial ndërmejt mjekëve shqiptarë që kryejnë veprimtarinë e tyre profesionale në Itali, si dhe koordinimin e aktiviteteve me shoqata të tjera me qëllime të ngjashme në vendin e origjinës dhe gjithashtu në nivel ndërkombëtar.

ITALIA NË BETEJËN NDAJ COVID-19, MASAT E RREPTA SHTRËNGUESE

Italia që prej fundit të muajit tetor 2020 ka përjetuar një rritje të theksuar të numrit të të prekurve nga COVID-19. Sipas të dhënave zyrtare, numri më i lartë i të infektuarve në 24 orë që prej rastit të parë të konfirmuar në Itali, u shënuanë 13 nëntor, me 40.902 raste të reja ditore. Prej kësaj dite, numri i rasteve ka ardhur duke u ulur gradualisht,duke arritur në mesatarisht 21.220 të infektuar në ditë nëjavën e parë të dhjetorit. Numri i testimeve molekulare është rritur ndjeshëm, duke arritur dhe mbi 250.000 teste ditore. Rajonet më të prekura janë Lombardia, Piemonte, Kampania, Veneto dhe Emlia-Romana, në të cilat sistemi shëndetësor është i mbingarkuardhe në vështirësi për të përballur situatën aktuale.Sipas të dhënave të fundit, 39% e shtretërve të terapisë intensive janë tëzënë nga pacientë me COVID-19. Pjesa më e madhe e pacientëve janë dukë marrë trajtim në shtëpi dhe gjëndja e tyre po ndiqet nga mjeku i familjes. Përballë një ecurie të tillë, në 3 nëntor autoritetet klasifikuan rajonet dhe provincat në varësi të situatës së tyre epidemiologjike, në trezona: zona e kuqe, me rrezik të lartë; zona portokalli, me rrezik mesatar; dhe zona e verdhë, me rrezik të ulët. Qeveria ka ndërmarr masa kufizuese të pergjithshme sikurse mbyllja e bareve dhe restoranteve në orën 18.00, mbyllja e qëndrave tregtare në fundjavë, gjithashtu dhe masa specifike për rajonet sipas klasifikimit përkatës, duke moslejuar lëvizjen e qytetarëve midis rajoneve me ngjyrë të kuqe ose portokalli. Këto masabënë që të uleshin rastet e infektimeve ditore, duke arritur 16.803 të infektuar në24 orë në datën 19 dhjetor. Gjithsesi, duke qenë prag festash mund tëjetë në rrezik kontrolli i situatës duke e bërë kështu shumë të mundshme ardhjen e një vale të tretë në periudhën janar-shkurt 2021. Për të parandaluar një gjë të tillë dhe për të evituar grumbullimin e njerëzve gjatë festave të fundvitit, dekreti më i fundit i qeverisë, shton masa të tjera shtrënguese, sikurse moslejimi i lëvizjes në periudhën e Krishtlindjeve në të gjithë Italinë.

VAKSINIMI I POPULLSISË

Një pjesë shumë e rëndësishme e strategjisëështë vaksimi i popullatës. Ndërkohë që vaksinimi ka filluar në Mbretërinë e Bashkuar dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Europë do të fillojë më vonë, pasi Agjensia Europiane e Barnave pritet të mblidhet në datën 29 dhjetor 2020 dhe të bëjë vlerësimin e vaksinave që ofrohen deri më tani. Në Itali, vaksinat do t’i nënshtrohen dhe vlerësimit të mëtejshëm nga Agjensia Italiane e Barnave dhe sipas strategjisë kombëtare pritet që fushata e vaksinimit tëfillojë në janar 2021.Tëparët që do të vaksinohen do të jenë punonjësit shëndetësorë në vijë të parë, të cilëve u është kërkuar që tani konsensusi për aderim, duke qenë se vaksinimi nuk është i detyrueshëm. Prioritet gjithashtu do të kenë dhe të moshuarit, personeli i qendrave të kujdesit për të moshuarit dhe personat me patologji kronike. Me sigurimin e më shumë dozave të vaksinës, do t’i nënshtrohenvaksinimitdhe kategoritë e tjera të popullatës, të tilla si mësuesit dhepersoneli i shkollës, zbatuesite ligjit, personeli i burgjeve, etj.

ROMA KRYEQYTETI PA “KRISHTLINDJE”

Roma, si çdo qytet tjetër i Italisë, është përballur me situatën e vështirë të krijuar nga pandemia e COVID-19. Në periudhën tetor-nëntor 2020 është regjistruar numri më i lartë i rasteve në 24 orë. Në ditët e fundit, numri i të infektuarve në qytetin e Romës është ulur nën 900 dhe fatmirësisht është rritur numri i të shëruarve. Ajo që të bën përshtypje është së Roma e zhurmshme, e mbushur duket e tjetërsuar. Nuk gumëzhijnë më rrugët nga turistët e panumërt që kanë qënë çdo ditë. Qyteti është thuajse bosh. Shikon vetëm njerëz me maska, që nxitojnë të mbarojnëpunët e tyre dhe të shkojnë në shtëpi.Vendet turistike dhe muzetë duken si të lëna thuajse në harresë. Dëgjon nga ata pak kalimtarë që Roma është më e bukur kështu e boshatisur, sepse mund ta shijosh të gjithën për vete. Por, Roma kështu duket e trishtë…Aq më shumë tani për periudhën e festave. Do të jetë Krishtlindje e vështirë për italianët dhe familjet e tyre, sikurse për çdo qytetar tjetër në botë.Do të jetë ndoshta hera e parë që rreth dritave të pemës në qendër të qytetit nuk do ketë njerëz të mbledhur me familjet e tyre.

SHQIPTARËT NË ITALI

Sipas të dhënave statistikore, deri në vitin 2019 kanë qënë rezident në Itali 441.027 shqiptarë, të vendosur kryesisht në Milano, Breshia dhe Firenze.Pas viteve ’90 Italia ka qënë një nga destinacionet kryesore të diasporës shqiptare, për arsye punësimi, sikurse dhe shkollimi. Një numër i madh mjekësh shqiptarëjanë pjesë e strukturave shëndetësore dhe kërkimore, ndër më me emër jo vetëm në Itali por edhe më gjerë në Europë. Pavarësisht se komuniteti shqiptar ka krijuar shoqata dhe grupime të ndryshme që kanë organizuar aktivitete të shumta për bashkëveprimin e shqiptarëve, gjatë këtyre viteve ka munguar një organizim zyrtar i mjekëve. Për të mundësuar njohjen dhe bashkëveprimin e mjekëve shqiptar është krijuar Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Itali (Assocazione Medici Albanesi in Italia). Këshilli drejtues i Shoqatës së Mjekëve Shqiptarë në Itali përbëhet nga:Dr. Drieda Zaçe, Mjeke, Kërkuese shkencore, Romë; Dr. Ilda Hoxhaj, Mjeke, Kërkuese shkencore, Romë; Dr.Shk. Hektor Grazhdani, Mjek Radiolog, Romë; Dr. Vitan Demiraj, Mjek Pediatër, Romë; Dr. Anida Kondakçiu, Mjeke Anesteziste, Romë; Dr. Besar Kolçe, Mjek në specialzim për Kirurgji të përgjithshme, Romë; Dr. Adela Sulejmani, Mjeke në specializim për Patologji Klinike dhe Biokimi Klinike, Milano.

SHOQATA E MJEKËVE SHQIPTARË NË ITALI

Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Itali e krijuar si jofitimprurëse, apartiake dhe apolitike, synon të mundësojë një rrjet bashkëpunimi multidisiplinor dhe ndër-sektorial ndërmejt mjekëve shqiptarë që kryejnë veprimtarinë e tyre profesionale në Itali, si dhe koordinimin e aktiviteteve me shoqata të tjera me qëllime të ngjashme në vendin e origjinës dhe gjithashtu në nivel ndërkombëtar. Në situatën e krijuar nga pandemia, me mbingarkimin e sistemin shëndetësor dhe enigmat e përballjes me një virus të ri të panjohur më parë, ka qënë mëse e nevojshme bashkëpunimi dhe ndarja e përvojave dhe protokolleve të trajtimit. Një ndër problemet gjatë kësaj pandemie, jo vetëm në Shqipëri por në të gjithë botën, ka qenë keqinformimi i publikut mbi epidemiologjinë, diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjes, si dhe masat e shëndetit publik që duhen marrë e zbatuar për parandalimin dhe kontrollin e përhapjes së infeksionit nga SARS-CoV-2. Për këtë arsye një nga përparësitë e kësaj shoqate është dhënia e informacionit të saktë, të bazuar në të dhënat e përditësuara shkencore. Anëtarët e shoqatës, nëpërmjet hapësirës mediatike (televizione, gazeta, rrjete sociale), janë përpjekur të informojnë publikun shqiptar, brenda dhe jashtë vendit. Duke qenë se Italia ishte vendi i parë në Europë që u përball me pandeminë, u përpoqëm që të ndanim përvojën dhe mësimet e marra për të mundësuar një kontroll më të mirë dhe në kohë të situatës në Shqipëri.

KONTRIBUTI SHKENCOR GJATË PANDEMISËSË COVID-19

Nga ana tjetër Shoqata ka bashkëpunuar me një grup studiuesish nga vendet e Ballkanit për të krijuar një platformë informimi për popullatën në të gjitha gjuhët e Ballkanit të quajtur “Covid19Balcans”, si dhe me Universitetin e Montrealit në Kebek, për të zhvilluar një studim mbi perceptimin, sjelljet dhe përvojat e popullatës shqiptare gjatë pandemisë, nëpërmjet një pyetësori. Ky studim përfshin një ekip ndërkombëtar prej 150 studiuesish nga më shumë se 25 shtete, dhe të dhënat do të bëhen publike vazhdimisht. Së fundmi, Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Itali, ka marrë pjesë në konferencën e parë mjekësore ndërkombëtare multidisiplinore, të organizuar nga Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Gjermani dhe Mbretërinë e Bashkuar dhe “Albanian Committee of Medical Students”, me qëllimin e ndarjes së eksperiencave të mjekëve shqiptarë kudo nëpër botë dhe krijimin e urave të bashkëpunimit midis tyre. Konferenca pati një nivel të lartë shkencor dhe tregoi dëshirën e mjekëve shqiptarë që të vazhdojnë të kontribuojnë për vendin e origjinës pavarësisht se në cilin shtet ndodhen dhe ushtrojnë profesionin e tyre. Në vijim Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Itali, synon të organizojë dhe të jetë pjesë e konferencave dhe takimeve të mjekëve shqiptarë, si dhe të mbështesë publikun shqip-folës me informacione të sakta mbi çështje të ndryshme të shëndetit.

MESAZH I SHOQATËS SË MJEKËVE SHQIPTARË NË ITALI PËR SHQIPTARËT KUDO NË BOTË

Meqë jemi në prag festash Shoqata e Mjekëve Shqiptarë në Itali dëshiron tu urojë të gjithë shqiptarëve festa sa më të qeta e të bukura. Shpresojmë që vështirësitë, sfidat, humbjet e përjetuara gjatë vitit 2020 të lihen pas dhe që viti i ri të jetë sa më i shëndetshëm. Për këtë, secili nga ne mund të luajë nje rol të rëndësishëm, duke zbatuar rregullat e shëndetit publik dhe duke u kujdesur për veten dhe komunitetin. Së bashku mund t’ia dalim.

Mërgatë legjendare

December 21, 2020 by dgreca

Nga Qemal SAKAJEVA*/

Para se të kishte mërgatë shqiptare në Amerikë, pati emigrim të hatashëm arbëror në Kalabri, pas vdekjes së Skënderbeut, – janë Arbëreshët.

Para se të mbërrinte shqiptari i parë në SHBA, kishin shkuar me mijëra në Greqi, -janë Arvanitasit.

Para se të bëhej e pandërprerë udha e shqiptarëve për në Amerikë, nuk u ndal kurrë – ndërsa pat nisur herët – mërgimi i shqiptarëve në Turqi, por i menjëhershëm dhe masiv ishte sidomos pas spastrimit etnik serb të Kosovës veriore, të fshatrave të Nishit dhe nga Toplica, gjatë viteve 1878- 1880, – ishin Arnautët.

Kësisoj, edhe në shekullin e 20-të e më vonë, vijoi pa u ndalur në tri periudha të gjata: që nga fundi i shekullit të 19-të e deri në vitin 1945 të shekullit të 20-të, emigrim në SHBA ishte përgjithësisht ekonomik, por pati edhe emigrim domethënës të karakterit politik.

Pas vitit 1945, sistemi komunist e ndaloi emigrimin me ligj, mirëpo nuk u ndërpre dot krejtësisht. Në rreth gjysmë shekulli kohë, përpjekjet për të ikur nga vendi nëpërmjet arratisjeve ishin me sakrifica të jashtëzakonshme, dhe të gjitha për arsye politike, në mospajtim me regjimin, në shumë raste me përfundime tejet tragjike: të vrarë te gardhi i klonit në kufi; të kapur e të burgosur gjatë; apo si mësuesi dhe poeti Havzi Nela, i arratisur në Jugosllavi, të cilin shteti jugosllav e ktheu dhe ai u dënua me varje në litar mu në mes të qytetit të Kukësit dhe mu në fund të ekzistencës së sistemit, enkas për të përcjellë terror.

Qysh nga vitet 1990 dhe më vonë, përmasat e emigrimit masiv janë të paimagjinueshme, madje edhe në kohën e shkrimit e të botimit të librit “Mërgata legjendare e Amerikës”, të autorit Shefqet Saliu, numri i shqiptarëve që kanë aplikuar lotarinë amerikane, arriti të rrokë shifra të frikshme: sipas informacioneve të botuara e të transmetuara në media numri i tyre vetëm në një vit arriti në 285 000 – 300 000 vetë!

Pikërisht në këto kohëra më rastisi të lexoja librin voluminoz “Mërgata legjendare e Amerikës”, të Shefqet Saliut. Dhe, duke parë se vajza e tij është në SHBA, si dhe dy mbesat e tij të vogla amerikano-shqiptare, – se një degë e kanë nga Shqipëria, – kujtova se shtysë për të shkruar këtë libër të vështirë duhet të ishin edhe të tre këta individë: vajza e dy mbesat, si dhe qenia e tij rezident atje për rreth 20 vite. Por kur ia shpreha autorit këtë pikëpamje, Shefqeti më largoi nga e sotmja dhe të vërtetën e vërviti thellë në kohë, madje përtej një shekulli duke thënë: “Jo, unë jam përmetar dhe në familjen time kurrë nuk është pushuar së biseduari për kurbetin. Gjysma e pjesëtarëve të trungut të familjes time kanë emigruar që në vitin 1914, nën trysninë e luftës pushtuese greke”.

Të shkruash për mërgatën legjendare të shqiptarëve në SHBA është ndërmarrje tejet e vështirë. Për t’iu futur kësaj punë, të cilës nuk i delet lehtë në krye, Shefqeti ka pasur disa faktorë ndihmues.

Së pari, ai është autor i disa librave, më i veçanti i tyre “Hulumtime për Luginën e Sipërme të Përmetit (Rrëza dhe Shqeria).

Së dyti, me emigracion familjar e shqiptar të pandërprerë që nga viti 1914, të shkruarit e këtij libri është si në thënien “Ku dhemb dhëmbi vete gjuha”.

Së treti, vajza, sidomos miqtë e tij amerikanë, i kanë krijuar mundësinë e udhëtimeve nëpër SHBA, në këtë shtet sa një kontinent. Dhe, për habi, përmes përpjekjeve për informim në të gjitha mënyrat, nga libra, arkiva, muzeume, gazeta, revista, shoqata, veprimtari, interesimi plot kërshëri për të mësuar e njohur edhe hollësi e imtësi, personazhe të jashtëzakonshëm si Fan Noli, dijetarë të tjerë e patriotë të mëdhenj të mërgimit të hershëm shqiptar deri të sotmit, ai ndeshi në një fakt të panjohur jo vetëm për të: mërgimtarë shqiptarë në Amerikë gjenden thuajse në të gjitha shtetet e SHBA-së, deri në ishullin e ngrohtë Hawai’i në Oqeanin Paqësor e në shtetin e Alaskës së akullt, që shqiptari mesdhetar do ta karakterizonte si vend me gjysmëviti terr e gjysmëviti me diell që nuk perëndon.

Sidomos në vitet ’90-të – pas rrëzimit të sistemit komunist në Shqipëri dhe nga Kosova gjatë luftës në vitin 1999 – emigracioni shqiptar është bërë shumë i madh, mjaft veprues e ndikues, ai është plotësuar me individë në mënyrë masive nga të gjitha trojet shqiptare. Gazetarja e njohur amerikane Stacy Sullivan ka botuar librin “Nëna mos ki frikë se ke djemtë në Amerikë” (edhe në gjuhën shqipe, përkthyer nga Etleva Sakajeva), një titull i nxjerrë nga formulimi i famshëm i Fan Nolit për diasporën shqiptare, por edhe i fushatës nën emërtimin “Jepni për Nënën” (viti 1917), në të cilin shkruan se si mërgimtarët nga Kosova në SHBA kryen një vepër historike e heroike duke marrë pjesë me dollarë, me armatim dhe si luftëtarë trima për çlirimin e Kosovës.

Libri shtjellon formimin e këtij emigracioni duke u nisur nga vajtësi i parë në SHBA, vështirësitë dhe përpjekjet për t’u organizuar përmes shoqatash, hapjes së shkollave shqipe, ngritjen e kishës ortodokse, pastaj të kishës katolike, xhamisë së myslimanëve dhe teqesë së bektashinjve shqiptarë, integrimit të mërgimtarëve në jetën amerikane, pjesëmarrjes në luftëra në radhët e ushtrisë së SHBA, ndërtimit të bizneseve, studimeve në universitete, dhe ia arritën: janë të panumërt mërgimtarët shqiptarë të suksesshëm në Amerikën e madhe, si dijetarë të shquar, astronautë zbritur në Hënë, mjek nobelist, biznesmenë të suksesshëm, inxhinierë të njohur dhe artistë me famë botërore.

Por, ndaj mërgatës, autori nuk mban vetëm qëndrim brohoritës. Nëse ndikimi i shqiptaro-amerikanëve ka qenë i jashtëzakonshëm për fatet e atdheut – sidomos mbrojtjes së Shqipërisë nga copëtimi, si dhe çlirimi e pavarësia e Kosovës, – së brendshmi edhe kjo mërgatë vuan dukuri të atdheut: atje vijon ndarja e ballafaqimi për çështje të politikës historike dhe të ditës, gjë që i dobëson shoqatat, mjaft individë i mbanë larg tyre dhe veç njëri-tjetrit.

Megjithkëtë, mërgata shqiptaro-amerikane është legjendare për disa arsye: Ajo është e madhe numerikisht. Ka shoqata me ndikim të veçantë si Vatra historike. Janë edukuar individë dhe personalitete të fuqishëm e mjaft ndikues dhe këta i përkasin këtij vendi – Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Me këto faktorë, kjo mërgatë ka mundur të bëjë shumë për çështjen shqiptare në Shqipëri, në Kosovë, në Maqedoninë e Veriut, në Mal të Zi, gjë që nuk kanë arritur ta bëjnë mërgimtarët në shumë vende europiane, sepse politikat e atyre shteteve janë pa ndikim botëror, dhe mërgimtarët shqiptarë pa ndikimin e duhur në politikën e shteteve ku gjenden.

“Mërgata legjendare e Amerikës” , i autorit Shefqet Saliu, të fut në botën e kësaj mërgate duke e vështruar atë nga brenda përmes sistemit kapilar në territorin e Shteteve të Bashkuara, organizimit në shoqata të panumërta dhe përfshirjes të individëve me personalitet të lartë; shërbehet mjaft informacion; sillen plot rrethana; jepen deri hollësi që paraqesin interes; dhe në mbyllje një shtjellim me pretendime, ku e gjen veten secila familje dhe çdo individ, për arsyen e njohur , ngaqë Shqipëria tashmë është vend tipik emigrantësh në shkallë botërore: s’ka rëndësi se ku janë mërgimtarët shqiptarë, në SHBA, në Kanada, në Australi, në shtete të Europës Perëndimore, apo në çdo vend tjetër të planetit, por sepse – siç thuhet jo krejt me humor – ata i gjenë edhe te eskimezët.

* U botua ne Tirane libri “Mergata legjendare e Amerikes” me autor Shefqet Saliu dhe redaktor letrar Qemal Sakajeva.