Nga Refat Xh. Gurrazezi/
Janë shkruar shumë artikuj në fletore dhe të përkohëshme shqiptare mbi historin’ e DIELLIT prej njerësve të ndryshmë se si dhe qysh u-themelua ky kandil kombëtar, dhe pa dyshim njerës të tjerë do t’shkruajnë në t’arthmen mbi këtë pikë.
Me mbylljen e gazetës “Kombi” në Boston dhe të revistës “Albania” në London, qe nevojë e domosdoshme për botimin e një gazete kombëtare jashtë Shqipërisë që të lëftonte për të drejtat e popullit shqiptar. Dhe kjo nevojë u duk më tepër kur Xhon-Turqit burgosnë Dervish Himen sepse i gjetnë Flamurin e Shqipërisë me vete, dhe asnjë gazet’ e brendëshme nuk guxoj dot të fliste për mbrojtjen e tij nga frika e Xhon-Turqve.
Ahere Faik Konitza në London dhe Fan Noli në Boston u-muarnë vesh për botimin e një gazete shqip n’Amerikë.Ata nukë njiheshin personalisht, njohja e tyre qe me anë të shkrimeve në shtyp dhe të letre-këmbimit, dhe ashtu u-lith miqësia në mes të dyve. Natyrisht patnë dhe shokë të tjerë që e biseduan çështjen e gazetës, po fakti është se ata të dy qenë shkaktarët kryesorë për botimin e DIELLIT. Me përpjekjet e tyre u-ndes ky Kandil Kombëtar më 15 shkurt 1909, dhe është mbajtur ndezur gjer sot nga Vatranët e dedikuar dhe patriotë të vërtetë që s’janë larguar kurrë nga VATRA.
Kush e pagëzoj DIELLIN me këtë emër, nuk e di dot, kjo gjë munt të jetë shënuar në rekordin e shoqërisë “Besa-Besën” kur u vendos botimi i tij, po ku munt t’a gjejmë atë rekord? Kurse për themelimin e VATRES gjenden plot dokumenta historikë, ndonëse shumë herë janë shtrëmbëruar nga njerës të pakujdesur, besoj kjo është fjala më e urtë që munt të përdorim. Për shembëll, kur u-festua Dekata e Parë e Federatës Vatra, dolli një numër i posaçmë i DIELLIT me 16 faqe, dhe atje është botuar një artikull i gjatë prej Faik Konitzës mi historin’ e VATRES, i cili në paragrafin e fundit thotë këto: “Për emërin, formën federale, kanunorën, regulloren, dhe shpiritën e parë të VATRES, jam responsible (përgjegjës) unë. Po e drejta është që VATRA, të cilën un’ e lashë çilimi shtatë muajsh, u-rit, u-madhua, u-bë një forcë nga Fan Noli dhe Vatranët e Amerikës, më 1915-1919, dhe n’atë shvillim unë s’kam patur as një pjesë. (DIELLI: 31 Mars 1922).
NJOFTIM NGA AAOHA
Te Nderuar Vellezer e Motra
kerkojme ndihme me rastin e permbytjeve ne jugun e Shqiperise
( kontributet tuaja mund te jene te ndryshme ) jeni te mire pritur,
per te gjithe te interesuarit
Perkrahje kemi nga Zyrat ,
State Senator
Hassell-Thompson , Ruth
State Senator
Jeff Klein
Assemblyman
Mark Gjonaj
Councilman
James Vacca
Councilman
Richie Toros
Exit realty
Sony Vataj
Apple Bank
on Pelham Park Way
Si dhe Organizatat ne Bronx
Jewish Community Center
Pelham Park Association
Morris Park Association
Morris Park Patrol
Bronx Park East
Ju faleminderit te gjitheve
per mirekuptimin
Me Respekt te plote per te gjithe
HESHTJA VRASTARE E INATÇORIT TË PAPLAKUR
Nga Fadil LUSHI/
Ne, në kuadër të këtij shkrimi, do të ndërtojmë një paragraf që u dedikohet shtëpiakeve greke dhe turke, në veçanti atyre që banojnë në apartamentet pa ashensor, por që në hyrje të ndërtesës kanë “bakallin dhe bakalleshën paksa të moshuar”. Ata që i kanë vizituar banoret e këtyre hapësirave dhe që i njohin për së afërmi, thonë se e kanë paksa të theksuar “dembellëkun mediteran”(!?). Dhe, përkundër këtij “dembellëku”, ato janë shtëpiake të mira dhe të vyeshme…, kujdesen për të tjerët dhe nuk u hyjnë në “gjynah”. Ato në të gdhirë të çdo “sabahu”, gjegjësisht çdo mëngjes, përdorin shportën prej thuprash dhe me litar. Fillimisht në shportën prej thuprash fusin listën e produkteve që u nevojiten si dhe monedhat dhe e lëshojnë para derës së “bakallit”, kurse ky i fundit e “kryen” porosinë dhe ua kthen shportën shtëpiakeve…, “kusurin e mban për vete”(!?).
E gjithë kjo shportë e shtëpiakeve greke dhe turke (e cila tre herë në ditë lëviz poshtë e lartë) më krijon përshtypjen se i përngjan atij tranzicioni politik shqiptar të stërzgjatur, të sikletshëm, të bezdisshëm, atij ndërkalimi makiavelist, atij tranzicioni që nuk kurohet dot kollaj, atij tranzicioni që për kryefjalë ka krimin e organizuar, atij tranzicioni ku mezi mbijetojnë “axhaminjtë e moshuar”(!?). Kjo shportë me litar më ngjan me atë tranzicionin e vakive a meseleve të zeza, tranzicionin a ndërkalimin e skandaleve politike, atë ndërkalimin e vjedhjeve, atë ndërkalimin e antiligjeve, atë tranzicionin “futje hundë” në privatësinë e qytetarit, politikanit, atë ndërkalimin e fishekzjarrëve, bombave dhe tritoleve “të kurdisura”, atë tranzicionin e domateve, “patateve, specave, domateve, patëllxhanëve, trangujve dhe lakrave” të kalbura që kultivohen në Maqedoninë Lindore, atë “tranzicionin e ajrit të ndotur të Tetovës”, atë tranzicionin e “kallashit” nga Kosova dhe të tjerave “xharie” të ardhura nga Shqipëria, Serbia, Ukraina dhe Bullgaria, këtu në fshatrat shqiptare të Maqedonisë Perëndimore (!?). Është një tranzicion grotesk dhe dramatik…, ku qeni nuk njeh të zotin, ku jetojnë njerëz të hutuar dhe të çorientuar në kohë dhe hapësirë, ku prindërit nuk kanë “haber” se kah “degdisin” fëmijët e tyre, ku mësuesi nuk shqetësohet hiç fare për sintaksën e shqipes së denigruar. Është një ndërkalim të cilit i mungojnë shembuj korrektë karshi autoritetit të qytetarit dhe shtetit…, është një tranzicion i mbushur plot e përplot me shembuj që llafosin atë kaptinën e zbehtë të pushtetmbajtësve…, është një tranzicion që njerëzve më shumë u solli “zullume”, sesa ndryshime pozitive…, është një ndërkalim tejet i stërlodhur nga “vend-numëro!?”…,një tranzicion ku njerëzit kur nuk kanë çka të bëjnë, atëherë “prodhojnë cinikun, fodullin, inatçorin, folk-patriotin, doktorin e dijes së blerë dhe thashethemexhiun provincial”…, një ndërkalimi që i mungon dritarja…, që i mungon ajo dera dalëse, që i mungon edhe ajo “…, vrima e fundit e kavallit“. Ky tranzicion a ndërkalim, qoftë ai të jetë politik, ekonomik, kulturor e tjerë, kështu siç frymon, të duket si ajo baxhoja vjeshtake e braktisur nga ana e barinjve me pagë(!?).
Në kuadër të këtij tranzicioni do të “lindë” edhe fenomeni i përgjimeve a survejimeve (pavarësisht se ato janë të brendshme a të jashtme), në të cilin do të përfshihet gjithsecili shtetas, pavarësisht funksionit që bart, pavarësisht se është figurë publike apo diç tjetër. Toptan do të goditen në mënyrë idiotike pavarësisht se çështja e privatësisë i takon drejtësisë, pavarësisht se përgjimi “është jashtë normave bazë të së drejtës”. Do të përgjohet edhe lidershipi i partisë politike dhe, kur ai do të jetë në shënjestër, atëherë në këtë proces do të përfshihet edhe elektorati bashkë me votën e tij të lirë respektivisht deliberative. Do të përgjohen edhe ca përfaqësues të “miletit pa brekë” (siç do të thotë Mitrush Ku-teli), të cilët në këto “vakte e pa vakte” (mëtojnë) t’ia kthejnë fjalën titullarit të “hyqymetit-qeverisë dhe dovletit-shtetit!?”…, do të përgjohen edhe ata njerëz të cilët kur duan t’i shqetësojnë “shtrigat e fqinjëve”, aq shumë do të bërtasin e ulërasin, sa që s’do t’u mbetet “takat” t’i mbajnë pordhat, erërat e të cilave do të kundërmojnë “gjithë mëhallën e haxhi babës!”.
Në gjithë këtë “proces përgjimi” që hetohet në mëhallët e vilajeteve të Gadishullit Ilirik në veçanti në Republikën e Maqedonisë…, vihen në shënjestër edhe titullarët e rendeve të privilegjuara, titullarët e Akademisë së Shkencave e të Arteve, nuk do të lihen mënjanë as titullarët e bashkësive fetare, as “kodoshët”, as njerëzit që punojnë në Ministrinë e Punëve Botore, as ata njerëz anonimë apo ata që kanë mbetur pa “nam e nishan”, as titullarët gjegjësisht pronarët e “livadheve të pakositura shqiptare”, as njerëzit që u është bërë mendja havele, as “titullarët a pronarët e mejhaneve, nuk do të kursehen as titullarët e berberhaneve, as të kumarhaneve gjegjësisht kazinove politike të Shkupit, as të hamameve orientale e ca edhe aksidentale(!?)”, as të shoqatave joqeveritare, të cilat ashtu “padrejtësisht fusin hundë” në punët e pushtetarëve, në punët e “kryeshefave të kuzhinave ku zihet çorbë e thartë”, në punët e ca “qebaptoreve të Bit Pazarit”. Në këtë ndërkalim “bozë” nga përgjimi nuk do të kursehet as politikëbërja e partive politike të mëhallëve tona, një politikëbërje që kalon momente të vështira, të padefinuara, nuk do të kursehen as politikanët sidomos ata a ato, të cil(a)ët me hir a pa hir ndërtojnë një kapitull të ri krize të brendshme, një recidivizëm të rrezikshëm, një kapitull pa perspektivë…, do të përgjohen edhe ata që “vetëndihen shehërli, katundarë, intelektualë a edhe…”
Njohësit e mirë të teorisë së demokracisë thonë se shteti e ka për detyrë dhe me ligj ta mbrojë privatësinë e gjithsecilit…, dhe lëre që nuk e bën këtë, ai me përgjime “futet në jetën private dhe kur ti, unë dhe ai, nuk do ta vëmë gishtin mbi fajtorin, atëherë neve na mbetet të hamë këmbët tona, hajt të mos themi të hamë…(!?)”. Të gjithë ata që janë përgjuar, çuditërisht kanë një reagim të zbehtë, mospërfillës dhe mbase pak të vonuar…, ca të tjerë fare nuk bëjnë përpjekje që ta kundërshtojnë këtë pisllëk…, ndërkaq ai “inatçori i paplakur politik gjegjësisht ideatori i përgjimeve ka heshtje vrastare”.
Se bomba e z. Zaev shpërtheu krejt rastësisht…, se sa është e gjatë lista e njerëzve të përgjuar, mbetet për t’u parë, se përgjimet do t’i quash incident, budallaki, zallamahi dhe, në instancë të fundit, edhe veprim prej “axhamie” nuk është me rëndësi, me rëndësi është pyetja se ç’i duhej këtij shteti “ky azganllëk, ky luks i tepërt dhe perandorak(!??)”. Nëse ne nuk kemi të drejtë në këtë kundërshtim, atëherë neve na mbetet që t’u “dalim zot qenve dhe zagarëve endacakë të beut”, të cilët “padrejtësisht” mëtojnë t’i quajnë edhe si “lavire bulevardesh(!?)”.
P.S. Rroftë mbretëria e arsyes…, poshtë mbretëria e errësirës!
Vipat shqiptarë dhe poetët shqiptarë
Nga Ilir Levonja/
Facebook-u na ka dhënë mundësi të mëdha. Të paktën në komunikim. Mirëpo në të njëjtën kohë na lë dhe disa pezme, ose shije jo të këndshme. Sidomos me rastin e vipave. Në fillim e nisin me një akaunt të thjesht. Pastaj në web me administrator e tjerë. Në të njëjtën kohë të kërkojnë t’i ndjekësh. Gjithmonë të kërkojnë por asnjëherë nuk të japin. Qoftë dhe për mirësjellje. Qoftë dhe për t’i thënë ndjekësve, njerëzve, një xhest të mirsjelljes. Si falenderim që i ndjekin. Nga ana tjetër më bën përshtypje, ose siç thashë edhe më sipër, pra më lë në pezm, më lë shije jo të këndshme. Kur veendosin nga një foto dhe një tekst të lëmuar poeti a shkrimtari të huaj. Sepse më duket vetja si ajo nëna e dhembshur që kujton bijët, bijat, këngët, apo përpjekjet e tyre për tu lartuar etj. Për të kapur aspiratat e memorjes së vendit të vet. Dhe rri e gjëmoj në heshtjen time…, u shuan poetët tanë, u shuan zërat tanë, u shuan fjalët plot metafor e mjalt metaforash të shpirtit poetik shqiptar? Nuk kam asgjë me të huajt. Dhe as që do e shkruaja këtë artikullopinion nëse në muret e tyre do gjeja tek-tuk, apo hera-herës një zë prej letërsisë shqipe. Asesi nuk do ndihesha. Por një herë nuk i pashë. Vetëm emra të huaj, biles në këtë modë është dhe ndërfutja e emrave aspak të dëgjuar, mjaft të jetë i huaj, sepse përmes kësaj strategjie u thua të tjerëve se je me kulturë të madhe. Në fakt je me kulturë megallomane, me atë soj lloji kulture që po ia bjerr shpirtin atij vendi sa gjysma e gishtit të vogël. Ndonjiherë marrin edhe fragment të tërë, ta zëmë nga një libër i zakonshëm, i një shkrimtari të huaj dhe e thyejnë copash duke e prurë si poezi të jashtëzakonshme. Thua se me metafora trëndafilash nuk ka poezi në letërsinë tonë. Ka sa të duash, me mijra ditë poezi. Po kështu nuk mund të tregohesh i kulturuar. Që ke kulturë të madhe. Përshembull, s’mund të tregohesh i kulturuar që ke kulturë të madhe, duke përcjellur vargje të Nexhip Ejupit. Lirikut nga Elbasani. Ndryshon puna me një emër si Çengizi. Nga Mongolia. Sipas vipave njerëzit çojnë mendjen atje dhe thonë, ka kulturë të madhe tjetri. (Çengizi është askushi, një trill.)
Para disa javëve botova një artikullopinion në lidhje me letërsinë në pluhur. Ja këtë desha të thoshja. Pluhurin që u hedhin vipat përditë e përditë, poetëve tanë. Kemi plot të tillë, poetë, plot zëra, plot shkrimtarë nga kultura e jonë…, që flejnë nën hirin e zjarrit të vipave. Dhe u kërkojnë like njerëzve. Dhe njerëzit vrapojnë. Ka kaq shumë emra sikur nga katër rreshta tu kujtojnë hera-herës, në ato faqet e tyre me administratorë. Që vetëm presin prej teje. Do e kishim më njerëzore këtë të përditshmen tonë. Por edhe vipat do të ishin vërtet vipa.
Gjithsesi, me që nuk e bëjnë ata …, po u sjell unë disa strofëza, thjesht për të prekur, shijuar, ndjerë vetveten. Pasi jemi shqiptarë për së pari.
a)
Bari ma tregoi ëndrrën e vet:
majat më të larta e hëngrën qiellin e zjarrtë
e shtegu i rrezeve kërkon veten në breg,
e bregu bregun pas bregut në breg.
(D.Mehmeti)
b)
Si t’ia bëjmë?
Dita na la
Iu prenë gjunjët e ra përmbys.
Ç’faj të lëmë?
Qielli u tha.
Ofshamën tënde në ç’det ta mbys?
(D. Gjergji)
c)
Ulu këtu, pranë meje,
të presim bashkë edhe një herë,
ardhjen e mëngjesit si atëhere;
bashkë të presim hapjen e qiellit,
te ndajme bashkë ardhjen e Diellit.
(A. Lifschin)
ç)
Ti ike e para
malli akuzon,
ndërsa dimri dorovit
furtunat me borë.
(B. Trebicka)
d)
Me kërkue është art si me puthë diellin
Me lundrue nëpër natën e braktisur, oh!
Nga hëna bythprapë e ngjyrat e errëta
O natë e vetmuar me sy gjysmëqorrë.
(N. Ukaj)
dh)
sa shumë që duheshim
atë mbrëmje me borë
si s’ta bëra me dorë
si s’ma bëre me dorë
kur luanim qiellorë
me djallëzoren ironi
si s’ma bëre me sy
si s’ta bëra me sy
(A. Gojçaj)
e)
Atëhere po largohem unë
dhe ngrihem, eci kuturu,
larg vendeve që vegimin tënd
m’a sjellin më pranë se kurrë.
(I. Kurti)
f)
I pashpirtë ky dimër edhe pse i butë
Pa cicërima e zogj nën çati,
Ngryset e gdhihet njeriu i urtë,
Ngrohur e ftohur me frymën e tij.
(J. Margjekaj)
g)
Ti hyn në të djeshmen time,
humb rrugën si ai që ka humbur kujtesën.
Unë hyj në të ardhmen tënde,
Humb rrugën si ai që në pyll s’ka kaluar asnjëherë.
Sa do doje të kishe në duar të djeshmen time!
Sa do të doja të kisha në duar të ardhmen tënde!
(Xh. Spahiu)
Dhe me që jemi në fund dimri, një tjetër zë brilant;
gj)
Po del dimni me shkop n’dorë,
Gjeth e bar i ka kositë:
Qet ballkoni pjalm me borë,
E plak-shkreta, tue mërdhitë,
I thot’ vedit me za pak:
– Struku, struku i shkreti plak.
(N. Mjeda)
E plot e plot të tjerë… Jetë e mirësi për ju zëra të bukur, ju drunjflorinj, gjethe art, e fruta plot nga letërsia jonë.
Visar Zhiti: Nuk i kam kërkuar asgjë Presidentit
Rreth orës 11:00 të ditës së sotme, Visar Zhiti, i propozuar nga qeveria për ambasador në Vatikan, pati një takim me Presidentin Bujar Nishani, që ka deklaruar se do e refuzojë kandidaturën e tij.
“Nuk pati asnjë gjë të re, ato që janë thënë në shtyp,” tha Zhiti pasi doli.
“Më thirri dhe ato që kishte për të thënë me shkrim, m’i tha me gojë”.
“Nuk i kam kërkuar asgjë Presidentit,” tha Zhiti.
“Shqipërisë time i kam shërbyer edhe në burg, kur nuk donte Shqipëria. Në burg kam qenë edhe me priftërinjtë e Vatikanit, me priftërinjtë e burgosur. Kemi bërë dhe festa e kungime të fshehta”.
“Më vjen keq për vendin që ka njerëz kaq të dobët që nuk kanë interes të parë vendin por interesat e tyre vetjake”
“Dal duke thënë o Zot mëshiroje Presidentin se nuk e di çfarë bën”, theksoi Zhiti.