dgreca – Page 510 – Dielli

AMBASADORI AMERIKAN QË DHA DORËHEQJEN PËR TË SHPËTUAR SHQIPËRINË

June 26, 2020 by dgreca

“Dashuroj Shqipërinë, dashuroj Kombin shqiptar, siç dashuroj Amerikën”-George Fred Williams/

Nga Frank Shkreli/

Edhe ky një mik amerikan që nga ditët e para të ekzistencës së Shqipërisë si shtet, ndoshta jo aq i njohur nga shqiptarët. Emri i tij ishte George Fred Williams, ish-diplomat, ish anëtar i Kongresit dhe ish ambasador i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në Greqi dhe në Mal të Zi, i emëruar nga Presidenti Woodrow Wilson.

Ishte viti 1914, koha e Princ Wiedit në Shqipëri. Vendi ishte rrëmujë! Nga Greqia, ambasadori Williams viziton Shqipërinë. Si përfundim i vizitës së tij atje, duke qenë dëshmitarë i tmereve që pau në terren – i zemëruar nga situata e krijuar atje – aty për aty ai jep dorëheqjen nga detyra e ambasadorit, për të qenë më i lirë — nga kufizimet diplomatike — për të mbrojtur kauzën e popullit të vuajtur shqiptar. Ja si e përshkruan gazeta britanike, The Independent e datës 6 Korrik, 1914, vizitën e ambasadorit amerikan të akredituar në Greqi dhe në Mal të Zi, si dhe dorëheqjen e tij nga kjo detyrë pas vizitës së tij në Shqipëri, me qëllim për të folur më lirisht kundër qeverisë së atjeshme të Princ Wiedit dhe të fuqive të mëdha që ia kishin imponuar atë shqiptarëve:

Gaeta Independent shkruante se, “Shqiptarët kanë një aleat të ri. Ai është George Fred Williams, Ministri i Shteteve të Bashkuara në Greqi dhe në Mal të Zi, i cili pasi vizitojë Shqipërinë për të parë situatën nga afër në Principatën e re, është shqetësuar aq shumë nga ato që pa atje, nga punët e këqia të regjimit aktual, sa që dha menjëherë dorëheqjen, madje edhe pa pritur përgjigjen nga Washingtoni, ai e bëri publike deklaratën e tij protestë, për të mbrojtur kauzën e popullit shqiptar kundër Princit William Wied, i cili iu imponua shqiptarëve nga fuqitë e mëdha. Kur ai arrijti në Durrës”, shkruante gazeta The Independent, “Diplomati amerikan, ishte deklaruar kështu për ato që kishte parë atje: “Pesë të ashtuquajtura qeveri ishin të pranishme atje. S’pari, 6 fuqitë e mëdha me të gjitha fuqitë e tyre. S’dyti, Komisioni që kontrollon administratën civile dhe financat. S’treti, xhandarmëria e Hollandës, që kontrollon ushtrinë. S’katërti, Princi me aq pushtet që i ka mbetur. Dhe s’pesti, Ministria që nuk ushtron asnjë pushtet. Secila prej këtyre qeverive luftonte tjetrën, me përjashtim të të parës,(fuqitë e mëdha) të cilat siç duket, nuk mund të merren vesh mes vedi, sa që kanë hequr dorë plotësisht nga fati i katër enteve të tjera” të pranishme atje, citohet të ketë thenë ambasadori amerikan George Fred Williams, sipas gazetës britanike,The Indipendent e 6 Korrikut, 1914. “Të gjithë mallkojnë fuqitë e mëdha për mos-marrëveshjet midis tyre ndërkohë që pritet që të gjithë të dëbohen nga Durrësi dhe që sovraniteti i Shqipërisë të mbetet aty ku duhet të jetë – në dorë të popullit të atij vendi”, citohet në gazetën britanike Independent të 6 Korrikut, 1914, diplomati amerikan George Fred Williams. Ambasadori amerikan Williams ka dhënë dorëheqjen nga detyra e Ministrit amerikan në Greqi dhe në Mal të Zi, duke hequr dorë kështu nga një karjerë premtuese në diplomaci, vetëm e vetëm, për të shprehur indinjatën e tij të thellë mbi gjëndjen e tmershme në të cilën gjëndej në atë kohë Shqipëria.

Ambasadori amerikan George Fred Williams veproi në atë kohë i shtyr nga ndërgjegjësimi i thellë njerëzor kur sheh padrejtësi kudo qofshin ato si dhe nga qëndrimi moral diplomatik për të venë në dukje ato që ai i ka quajtur punë të këqia të autoriteteve vendore dhe të fuqive të mëdha të asaj kohe — duke hequr dorë, në protestë, nga një karjerë premtuese diplomatike.

. Amb.George Fred Williams

Po e kujtoj ish diplomatin amerikan të fillim shekullit të kaluar, për dy arsye. Një, për hir të datave të lindjes dhe të vdekjes së tij, pasi po i afrohemi Korrikut: (10-Korrik, 1852- 11 Korrik, 1932) dhe arsyeja e dytë është se situata aktuale sot në trojet shqiptare, por sidomos në Shqipëri dhe Kosovë, pothuaj i përngjanë situatës – domosdoshmërit më ekstreme në atë kohë — të vitit 1914, ku fuqitë e mëdha, madje edhe sot tre dekada në shekullin 21, “fuqitë e mëdha”, vazhdojnë të bëjnë çorbë punët e Shqipërisë e të shqiptarëve, fatkeqësisht, me ndihmën e vet shqiptarëve. Ndryshimi i gjëndjes aktuale politike në Shqipëri dhe në Kosovë, me ngjarjet e vitit 1914, (për të cilat ambasadori amerikan dha dorëheqjen me qëllim për të njoftuar botën për mjerimet e popullit shqiptar), është se në atë kohë mallkimi i popullit i drejtohej, me të drejtë, fuqive të mëdha dhe përfaqsuesve të tyre në Shqipëri. Ndërsa sot, për gjëndjen e krijuar në Shqipëri dhe në Kosovë – kryesisht, si rrjedhim i konflikteve politike mids përfaqësuesve politikë shqiptarë dhe partive të tyre që ata përfaqësojnë – shqiptarët e sotëm mallkojnë këtë klasë politike aktuale e cila për 30-vjet post-komunizëm, nuk di a po nuk do të rregullojë punët e shtëpisë, duke shkaktuar largimin e vazhdueshëm të shqiptarëve nga trojet e veta .

Pres me pa durim, dorëheqjen e ndonjë politikani të lartë shqiptar ose edhe të ndonjë ambasadori të fuqive të mëdha që sot merren me punët e shqiptaëve, që të japin dorëheqjen –si çeshtje parimore — për të protestuar gjendjen aktuale të krijuar në trojet shqiptare, nga “ndërkombëtarët” në bashkpunim me klasën politike aktuale shqiptare – ashtu siç ka bërë ambasadori amerikan George Fred Williams në vitin 1914. Kemi nevojë për njerëz me moral dhe ndërgjegje të thellë, por edhe të guximshëm, për ti parë dhe për ti deklaruar botës punët shqiptare ashtu siç vërtetë janë. Kemi nevojë për disa George Fred Williamsa modernë – shqiptarë dhe të huaj, të cilët besojnë në lirinë dhe në demokracinë e vërtetë për shqiptarët dhe për Shqipërinë “E vuajtur dhe të mbytur në gjak nga faji i Evropës…”, siç është shprehur më 1914 Ambasadori amerikan i akredituar në Greqi dhe në Mal të Zi, George Fred Williams. I përgjithëmonshëm qoftë kujtimi i tij!

“Nuk është çudi nëse njerëzit që kanë studiuar gjuhën shqipe të thonë se kjo është gjuha origjinale e Homerit dhe që grekët morën nga poetët Pellazgë të shumtën e këngëve të trimërive dhe ato heroike. Sa dituri e madhe e pret arkeologun kur toka Shqiptare do të hapi thesarin e historisë Pellzagjike! Këta dhe shumë rrjedhime të tjera dëshmojnë që Shqiptarët sot janë mbi tokën e të parëve dhe flasin gjuhën e stërgjyshërve të tyre. Edhe përpara se dega helene të njihej në malet e Thesalisë, Shkodra, qyteti kryesor i Shqipërisë, ishte pa dyshim kryeqyteti i mbretërisë madhështore të Ilirisë. Shqipja ishte gjuha amtare e Aleksandrit të Madh që pushtoi botën dhe e Pirros së Epirit, një nga gjeneralët më të mëdhenj që përmend historia dhe përballues i fundit i ushtrive pushtuese Romake. Një tragjedi, përtej përfytyrimit të tragjedisë, është kjo që një racë e vjetër dhe e fortë erdhi në një gjendje kaq të keqe dhe mizore, gjë e cila shikohet si skandal i qytetërimit Europian. Nuk është për çudi që otomanët nuk lejuan ndonjë gërmim në tokën Shqiptare, sepse ajo mund t’i sillte ndërmend këtij populli lulëzimin e parë.” George Fred Williams

DIASPORA AND GREY DIPLOMACY

June 26, 2020 by dgreca

BY MARTIN VULAJ/

Attached is the article i wrote back in 2013. I reposted this because I felt it is still relevant. I also attached the following comment which I thought needed to be heard:

“Below is an article I wrote in 2013 on the Diaspora . The US diaspora must fully engage in the current political process but they must do so by engaging with the US administration and leveraging our relationships with our congressional friends to influence the process to ensure Kosova’s territorial integrity and her speedy accession into NATO, the UN and, eventually, the EU.

We must be part of the process in order to influence the process. We cannot do it by throwing stones from the outside.

***

Diaspora derives from the Greek word diaspeirin which means to scatter about or disperse. The Hebrews used the word “galuth”, which means exile, for the same purpose. The Albanian diaspora has a history of contribution to the Albanian cause and Albanian state that goes back as far as Albanian history does. The purpose of this article is not to opine on Albanian history for I am surly not qualified and, if it is one thing the Albanians have is an abundance of historians.

Nevertheless, even the most cursory view of Albanian history reflects the critical role of the diaspora in the development of the nation, the state and the capacity for national and international interaction. From Skenderbeg to the actors of the Albanian renaissance to the Kosovar national resistance and the extraordinary courage of the predecessors and creators of the KLA, it becomes clear that the role of the diaspora was critical in every stage of development of Albanian national awareness.

In discussing the modern role of the Albanian diaspora it is clear that the assistance provided by the European diaspora in terms of funds (remittances as well as earmarked funds for special causes, movements or even arms) was irreplaceable but what transpired in the United States is unique and deserves special attention.

In addition to the same remittances, earmarked funds, moral and technical support, the Diaspora in the United States was able to access the very levers of power of the state and directly influence it’s application of both soft and hard power. This is not owing to the individual nature of each diaspora as, like a farmer’s seeds that are dispersed, while you have a better seed here and there, overall you have fairly even distribution in terms of quality, So too with the dispersion of the diaspora between Europe and the United States. No, what this owes to primarily is 1. The model of democracy in the united states and the unique social contract between the citizen and the state that not only enables but actively encourages the citizen to participate in the democratic process. Such participation is largely limited only by the citizen’s varying capacities; and 2. The largely non-discriminatory social policies of the U.S. that enable rapid economic movement by the citizen.

The Diaspora in the United States was able to take advantage of both of these aspects of American society and make considerable amounts of money within one generation and then leverage that money by applying it to the open political process gaining direct access to both policy and decision makers and thus influencing both by stressing policies that are in the interest of both the United States and the Albanian nation.

The culmination of this activity was the US led intervention in Kosova. The intervention was not of course solely owing to the activities of the diaspora but their role in influencing the climate within the US government should not be underestimated.

In the aftermath of the intervention, with the emergence of the new Kosovar state and Albania being on the path to a stable democracy and European participation, the considerable energy that the diaspora had brought to bear has seemed to dissipate for lack of a single concentrated rallying cry. This begs the question quo vadis diaspora?

With the extraordinary capacity the US diaspora has exhibited, the incalculable potential the US government (and business community for that matter) offers, the acute needs of the growing Albanian nation and the receptivity of the US government to citizen participation the potential to realize a growing and strengthening of mutual interests vis-à-vis the U.S. and the Albanian nation is there for the taking. For this to happen, several things are necessary:

First, the diaspora must continue to engage the Congress and State Department but do so in a structured way. The primary committees affecting our issues are the ones the deal with International Affairs and Appropriations. There are others of course but attention and resources should be concentrated on these four (2 in Senate, 2 in House). However, the Diaspora must also look past the Congress and State Department as the sole mechanisms of change and look to and engage the other Departments. The interaction with Capitol Hill and C Street must continue and, Congress is especially important in meeting objectives as they have that capacity either directly or indirectly through the power of the purse, legislation or the shadow thereof. The diaspora must focus on targeted, tangible goals such as agricultural, medical and military assistance, the development of a modern professionalized diplomatic corp., the strengthening of citizen organizations and technology that would serve to attract investment; This however cannot be done without structural interaction with Albanian decision makers overseas which brings up the next point;

Second, while there is an increasing capacity exhibited by the Albanian (read Kosovar and Macedonian as well) diplomatic corps, the host countries must understand that traditional diplomacy has its limits and its boundaries. The Diaspora doesn’t. There must be an institutionalized relationship with the diaspora and Tirana, Prishtina and Skopje where ideas and information is openly exchanged. It is worth noting that, perhaps until recently, these capitals were unaware at the astonishing opportunities afforded at the Department of Agriculture, Department of Health and Human Services, Department of Energy, etc. For example, the Department of Agriculture has programs whereby the recipient is given an amount of a surplus commodity (grain for example) to sell in the host country and use the proceeds to invest locally to spur on development.

Sitting in these bureaucracies are extraordinary sums of monies and bureaucrats whose sole job is to disperse them. Of course we are not always talking about cash but programs and assistance that can change lives and influence national direction. The ability of the formal diplomatic corps to leverage such opportunities is limited; not so for the diaspora who lives in the world of grey diplomacy cross pollinating between Capitol Hill, CStreet and the other government agencies until particular goals are realized. This is why a strategy is needed and why Congress must continually be engaged. I assure you the meeting with an Agency representative is quite different when a Senator has called for it or, even better yet, is sitting in the room.

Of course it is the job of USAID to deal with assistance but it is Congress that sets the budget and the Appropriations committee that oversees and directly influences it.

Third, the diaspora as well as the Albanian nation must not look at this assistance as handouts but rather a trade amongst partners. In addition to the strengthened relationship and the strategic interest that serves for the United States, the diaspora has something far more important to offer: The exporting of the American ideal! The United States is built upon the concept of the sovereignty of the individual; that each single individual is endowed with rights that are inalienable. The interrelationships of individual sovereigns are combined to make a collective sovereign and these relationships and therefore any curtailment of any right is governed by law.

While, to some, this may be a statement of the obvious, its gravity and value cannot be overestimated. While here in the U.S. it is, or has become, second nature, we need only look the countries of the middle east to see what value this concept, this ideal, this reality in fact has. So the notion of assistance as trade for expanding and strengthening the American ideal is a bargain for the United States. The diaspora is the key mechanism for this. Only through the diaspora can this become intrinsic and organic to the Albanian organism. Top down never works.

Fourth; the organizational development of the diaspora must move forward. The Diaspora has succeeded in procuring earmarked funds directly through interaction with the Appropriations committee. It is worthy to note here that was solely owing to Jim Xhema, the old lion of the community and his relationship with Senator Mitch McConnell who was the Chairman at that time. However that is a drop in the bucket of the existing potential. Other relationships such as the special relationship that Harry Bajraktari has with Elliot Engel and the ones that Joe DioGuardi has that have produced many hearings. The late Arber Xhaferi once told me that “Joe DioGuardi showed us where Washington was when we didn’t even know the address”. NAAC came along and gave the community new, younger and more polished approach but since Kosovar independence has seemed rather rudderless.

The old lions like Jimmy, Harry, Joe and so many others must not be allowed to fade away. Since the end of the war in Kosova, thousands of Albanian Americans have grown up, graduated from College and professional schools and entered the work force. This new talent must be drawn upon to build on what the lions have created and move the community forward pursuant to a coherent strategy. Institutionalizing this role is critical to the success of all parties but cannot be done without, in particular Tirana and Prishtina.

Fifth, over the course of the last two decades many American friends have appeared on the Albanian national scene. These friends must not be allowed to simply fade away. The withdrawal of The Albright Group from offering to invest in Kosova should send a shockwave down the Albanian spine and should never be permitted to be repeated. The overriding interests of such investment are far greater than the monetary investment itself. Friends like Secretary Albright must be encouraged to remain engaged in our success.

Albania is building roads that not only will link it to Europe but to it’s very future. Kosova is gaining in recognition every day while consolidating its institutions. In Macedonia the Albanians have established themselves as an integral part of the state. All have challenges but what is undeniable is that everywhere the eagle is spreading her wings. It must do so in a stable and predictable manner inspiring confidence rather than trepidation. The Diaspora must adapt to current needs and help lead the change into the future.

PRESIDENTI META NDEROI KENGETARIN E SHQUAR DEMIR ZYKO“NDER I KOMBIT”

June 26, 2020 by dgreca

– Kreu i Shtetit shqiptar çmoi gjithashtu edhe zotin Dule Caushaj (Malindi) me Titullin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin “Për kontributet e tij të shquara në përfaqësimin dinjitoz të polifonisë me iso të Toskërisë.

Nga Skrapari per Diellin- Sulo GOZHINA/

SKRAPAR – Sheshi në qëndror të qytetit të Çorovodës ishte kthyer në një ditë feste dhe kënge, për banorët e tij e të rethinave. Që herët në mëngjes grupet e këngës, i të rinjëve e të rejave të qëndrës kulturore “Riza Cerova”, të veshura me kostumet Kombëtare, jehonin me këngët e Skraparit, edhe grupi i polifonisë të këngës të kësaj krahine e të krejt toskëristes me këngët e tij kishte mbledhur qindra qytetar. Kënga jehonte grykave të maleve të Skraparit, ndërsa pritej të vinte sot mes tyre me një mission të veçantë edhe vet Presidenti Rrepublikës Ilir Meta. Në këtë shesh ku janë bërë me qindra takime të llojve të ndryshme elektorale e promovime për prodhimet buqësote, agro-industriale, ditët e sezionit turistik etj. Sot këtu do të nderohen dy këngëtarët e Skraparit e më gjerë dhe ky nderim vjen nga Presidenti i Republikës, Ilir Meta që nderon me: “Dekoratën e lartë “Nderi i Kombit” këngëtarin e shquar Demir Zyko (pas vdekjes)., me motivacionin: “Për vlerat e spikatura si këngëtar me zë të artë i polifonisë me iso të Toskërisë. Me mirënjohje ndaj bartësit të shquar të vlerave të trashëgimisë muzikore dhe shpirtërore shqiptare, i cili ishte dhe mbeti një model i rrallë për ruajtjen dhe përcjelljen e tyre ndër breza”.

Demir Zyko, korife i këngës, një yll vezullues, një meteor i zbritur nga qiejët që i buronte kënga nga shpirti e që i këndonte, jetës, halleve, mërgimeve, vuajtjeve, gëzimeve, trimerisë, mënçurisë, luftës e penës, dasmave e dashurisë. Demir Zyko, ngeli në pëjetësin e këngës në atë përjetësi që brezat që do kalojn një ditë do ta kthejë në legjendë.

“Dule Malindi,që me zërin e artë në këngët e polifonisë me iso të Toskërisë, tashëm i njohur në trevën e Skraparit, në të gjithë shqipërinë në diasporë e më gjerë,këngëtari që ka marë pjesë në qindra festival folkrorike të treva shqipfolse, por dhe në festivalet Kombëtare e ndërkombëtare etj, është cilsuar për nga zëri por dhe intepertimi edhe si një pasardhës i denjë i legjendës Zyko. Edhe këngëtari Malindi i këndon jetës, gëzimeve, vuajtjeve, trimërise, punës e jetës, madje edhe vetë kollofejit të këngës të Skraparit e të polifonisë me iso të toskërisë, Xha Demirit.

Kreu i Shtetit shqiptar çmoi gjithashtu edhe zotin Dule Caushaj (Malindi) me Titullin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin “Për kontributet e tij të shquara në përfaqësimin dinjitoz të polifonisë me iso të Toskërisë. Me mirënjohje për interpretimet e rralla si këngëtar me vlera të veçanta në shpalosjen e kësaj trashëgimie të vyer, brenda dhe jashtë vendit tonë”.
Fjala e Presidentit Ilir META:
Të nderuar personalitete të kulturës! Është kënaqësi dhe privilegj të nderoj sot dy personalitete të veçanta dhe tepër të spikatura jo vetëm të kësaj treve, por edhe të kulturës sonë.

Unë Demir Zykon, e kam njohur më shumë përmes Dritëro Agollit, këtij personaliteti shumë të madh të kulturës sonë kombëtare, i cili kishte një dashuri të veçantë për Skraparin, dhe një nga arsyet kryesore ishte adhurimi dhe vlerësimi i jashtëzakonshëm për këngëtarin e madh Demir Zyko. Ndaj sa herë që vinim në Skrapar, Dritëroi kërkonte me këmbëngulje që të vizitonim Gjerbësin për të nderuar familjen e Demir Zykos, por edhe për të kënduar dhe për të thënë gjithmonë se: ‘Jeton Xha Demiri, se jeton gjithmonë kënga e tij’! Malet dhe këngët e kanë shpëtuar kombin tonë! Malet, sepse gjithmonë ishin fortesat e lirisë dhe të qëndresës ndaj pushtuesit, dhe këngët sepse përmes tyre u ruajt gjuha dhe u transmetua brez pas brezi krenaria dhe identiteti kombëtar. Ndaj jam shumë i lumtur që sot të nderoj Demir Zykon, këtë personalitet të jashtëzakonshëm të kombit tonë, i cili ishte ‘maestro’ i isolopolifonisë toske dhe u shqua në mënyrë të rrallë për intepretimin e këngëve me grupin e tij, duke nderuar kështu edhe bashkëpunëtorët e tij: Medin Kushen, Shahit Gjinarin, Neshat Ebibasin, Agim Cakranin, e shumë të tjerë. Në kuadër të 500-vjetorit të Skënderbeut, në Festivalin Folklorik Kombëtar në Lezhë, ai këndoi këngën lapidare ‘Mbeçë more shokë!’:

‘Mbeçë, more shokë, mbeçë!./ përtej Urës së Qabesë! / Falëm me shëndet nënesë, /kaun e zi le ta shesë. / Në pyestë nëna për mua / i thoni që u martua. / Në pyestë se ç’grua mori / Tre plumba te kraharori.’ . Ai u këndoi si askush tjetër halleve, vuajtjeve, kurbetit, sakrificave të shqiptarëve, por i këndoi si rrallëkush lirisë: ‘39 mos ardhsh kurrë, Ti që na rrëzove flamur!’. Zëri i artë i Demir Zykos u dëgjua në të gjithë Shqipërinë, deri sa u nda nga jeta në vitin 1992. Për vlerat e interpretimit të tij muzikor mjaft të veçantë dhe njëkohësisht shumë të vështirë për t’u interpretuar nga kushdo, Demir Zykos iu akordua titulli i lartë ‘Artist i Popullit’. Edhe pse jo fizikisht mes nesh, tradita e këngës së Skraparit me iso të xha Demirit, vazhdon të mbetet e gjallë, nëpërmjet interpretimit nga këngëtarët e Skraparit dhe nga grupi polifonik i Shoqatës Kulturore ‘Demir Zyko’. Demir Zyko është vlerësuar për këngët e tij magjike nga studiues, muzikologë, shkrimtarë dhe artistë për zërin e një tenori lirik, të bukur e jashtëzakonisht të ëmbël. Dëshiroj të citoj fjalët e studiuesit të njohur Shaban Sinani: ‘Polifonia e Xha Demirit përveçoi dhe identifikoi një prej ligjërimeve më të pastra e më burimore të polifonisë shqiptare, polifoninë e Skraparit. Koncepti për polifoninë e pandashme vjen prej kohrash antike’. Demir Zyko e çoi më tej këngën polifonike toske, atë burimore të viseve të Tomorrit dhe ai, jo vetëm e ringjalli atë, por monumentalizoi këngën polifonike dhe mbetet një prej visarëve të traditës shqiptare. Demir Zyko mbetet një nga vlerat më të rralla e më të çmuara jo vetëm të isopolifonisë toske të Skraparit, por të gjithë Shqipërisë. Traditat e bukura të vendit tonë, veçantia dhe bukuria e isopolifonisë, e shumë vlera të tjera të çmuara që ne mbartim si komb duhen përçuar edhe te brezi i ri, të krenohemi me to dhe t’i promovojmë ato sa më shumë, sepse ato janë krenaria e pasurisë dhe trashëgimisë së vendit tonë.”
Ndërsa duke dekoruar zotin Dule Caushaj (Malindin), Presidenti i Republikës vuri në dukje se:
“Një vijues i çmuar i traditës më të mirë të isopolifonisë të Toskërisë i zonës së Skraparit është edhe Dule Malindi. Këngëtar me vlera të veçanta në përçimin e kësaj trashëgimie të pasur brenda dhe jashtë vendit, të cilit kam sot nderin t’i akordoj Titullin ‘Mjeshtër i Madh’. Pasioni i Dule Malindit për këngën popullore u shfaq që në fëmijëri duke kënduar këngët polifonike të Skraparit. I lindur në Malind, fshatin e poetit të madh Xhevahir Spahiu, magjinë e muzikës së tij, e transmetoi jo vetëm në vendlindjen e tij, por edhe jashtë kufijve. Zëri i tij melodioz dhe klarineta e tij përpiqeshin të shuante mallin e shqiptarëve të emigruar për atdheun e tyre. Dule Malindi ka një repertor të pasur këngësh, përmes të cilit transmeton thellësinë e bukurisë dhe shpirtit të iso-polifonisë dhe muzikës popullore. Ai e ka përçuar më së miri traditën e këngës së isopolifonisë së Skraparit dhe pa e cenuar atë, ka evoluar muzikën e tij duke sjellë risi në këngën përpunuese popullore me elemente qytetare. Dule Malindi ka realizuar deri më sot rreth 100 këngë, videoklipe dhe kolazhe të tematikave të ndryshme, duke bashkëpunuar për realizimin e teksteve me poetë të njohur si Xhevahir Spahiu, me krijuesit Arben Duka, Jorgo Papingji, dhe me kompozitorët më në zë në vend. Muzika e tij ka prekur të gjitha trevat e Shqipërisë, por është dëgjuar edhe në Kosovë dhe kudo në Diasporën Shqiptare, si Maqedoni, Turqi, Kroaci, Amerikë, Angli, Greqi, Itali e deri në Australinë e largët. Kjo karrierë kaq e pasur ka ardhur si fryt i punës përkushtuese ndaj këngës dhe muzikës, zërit të tij meliodoz, të ëmbël, tërheqës, që radhitet ndër më të mirët në Shqipëri. I jemi thellësisht mirënjohës Dule Malindit për vlerat që ka treguar dhe frymëzim që ka përçuar për të mbajtur gjallë traditën e këngës së Skraparit e asaj mbarë kombëtare. Ai është një pasues i denjë i Demir Zykos, ndaj dhe këto dy vlerësime i kemi bashkuar në këtë ditë të veçantë.
Në vijim – Presidenti i Republikës së bashku me personalitetet e të pranishmit në veprimtarinë e dekorimeve ndoqën koncertin festiv të grupeve popullore të këngëve dhe valleve të zonës si grupi polifonik i grave të Skraparit dhe këngëtarët Petrit Lulo, Irini Qirjako, Ylli Baka e Avni Lushka.
Vlenë të pëmendet: Takimi i Presidentit Meta me Poetin Xhevair Spahiu, takimi me një grup të moshuar në lokalin “Verori” si dhe trokitja e gotave e një dolli për legjendën e iso polifonise se Toskërisë, Demir Zyka si dhe pritja që fëmijët i bënë Presidentit me përqafime e me buqeta me lule.

Sa është larg Kosova për “analistët”nga Tirana…?

June 26, 2020 by dgreca

Kujdes,ndaj ,,analsitëve,,nostalgjikë me huqet e Ballkanit- Rreth (D)ebateve në TV në Tiranë/
Nga Skender KARAÇICA- Çikago/
Me rastin e lajmit,ekskluziv,,nga Haga lidhur me paraqitjen në krye në veti të prokurorit të Dhomës Speciale,që e bëri publike pa verdiktin e gjykatësit,paralajmërimin për ,,akuzat për krime lufte,,kundër presidentit Hashim Thaçi,në botën e lajmit në Tiranë nisën vërdallë (d)ebatet me ,,analsitë,,dhe disa figura të ,,diplomacisë,,rasti (Nasho)!
Është për të ardhur keq kur dëgjon ,,debatët,,për gjendjen në Kosovë dhe koha e pushtimit më të egër dhe më skenarë të gjenocidit të sajuara në shtabin e S.Millosheviç në Beograd,për shfarosjen deri në substancë të shqiptarëve dhe për tokën e djegur të Kosovës,ndërsa këta farë ,,analsitë,,të sojit (Nasho-Bushati)sikur flasin për ndonjë kontinent tjerët për ,,Bregun e Fildisht,,(siç!)e jo për Kosovën dhe historinë e saj të rëndë në pushtimet ndër vite të Serbisë.
Sa është larg Kosova për ,,analistët,,e sojit Nasho-Bushati nga Shqipëria,që flasin me sy mbyllur,sikur të jenë të pëzgjedhurit e nostalgjisë për Beogradin,kur e kur Kosovën e shohin përmes gishtave të tyre,që,dorën në zemër në këto (d)ebate ia fusin kot së koti…(siç!).
Mos të trezohet opinioni i gjerë shqiptar me ,,analsitët,,e përgjumur që nuk e njohin mirë e kanë notën e dobët në historinë dhe gjeografinë kombëtare dhe për Kosovën(sic!).
Kujdes,ndaj ,,analsitëve,,nostalgjikë me huqet e Ballkanit!
Çikago, qershor të motit 2020

Pak për Diasporën

June 26, 2020 by dgreca

Diaspora në SHBA duhet të angazhohet tërësisht në procesin politik të tanishëm, por kjo duhet bërë duke u angazhuar me administratën e SHBA-ve dhe duke përdor marëdhëniet tona me miqtë tanë në Kongres për të ushtruar ndikimin tonë tek ata që procesi të sigurojë integritetin territorial të Kosovës si dhe shpejtimin e hyrjes në NATO, OKB dhe, eventualisht, në BE.Ne duhet të jemi pjesë e procesit për të ndikuar tek procesi. Kjo duhet të bëhet nga brenda, dhe jo duke hedhur gurë nga jashtë…./

Shkruan Martin Vulaj*

Fjala “diasporë” rrjedh nga fjala greke “diaspeirin”, që do të thotë shpërndarje. Hebrenjtë e kanë përdorur fjalën “galuth”, që do të thotë azil, në të njëjtin kontekst. Diaspora shqiptare ka një histori të gjatë të kontributit për kauzën shqiptare dhe shtetin shqiptar, e cila është po aq e gjatë sa vetë historia e shtetit shqiptar. Qëllimi i këtij artikulli nuk është shprehja e mendimeve për historinë shqiptare, për ç’gjë nuk jam i kualifikuar. Historianë ka me bollëk në mesin e shqiptarëve.
Sidoqoftë, edhe vështrimi më i përciptë i historisë shqiptare pasqyron rolin kritik të diasporës në zhvillimin e kombit, shtetit dhe aftësisë për bashkëveprim kombëtar dhe ndërkombëtar. Prej Skënderbeut, figurave të rilindjes shqiptare, rezistencës kombëtare të kosovarëve e deri te guximi i jashtëzakonshëm i pararendësve dhe themeluesve të UÇK-së, është e qartë se roli i diasporës ka qenë kritik në çdo fazë të zhvillimit të vetëdijes kombëtare shqiptare.
Gjatë diskutimit të rolit modern të diasporës shqiptare bëhet e qartë se ndihma e mundësuar nga diaspora në Evropë në aspekt të fondeve (si remitencat dhe fondet e ndara për kauza të veçanta, lëvizje apo edhe armë) ka qenë e pazëvendësueshme, por ajo që ka ndodhur në Shtetet e Bashkuara është unike dhe meriton një vëmendje të veçantë.
Përveç ndihmës së njëjtë në formë të remitencave, fondeve të ndara, mbështetjes morale dhe teknike, diaspora në Shtetet e Bashkuara ka arritur të ketë qasje në vetë levat e pushtetit të shtetit, dhe të ndikojë drejtpërdrejt në aplikimin e fuqisë së butë dhe të fortë. Kjo nuk është bërë në saje të natyrës individuale të secilës diasporë, pasi që, si farat e bujkut që shpërndahen, diku më të mira e diku më të dobëta, në përgjithësi ekziston një shpërndarje bajagi e barabartë në aspekt të cilësisë. Kështu ka qenë edhe shpërndarja e diasporës ndërmjet Evropës dhe Shteteve të Bashkuara. Kjo është bërë kryesisht falë: 1. modelit të demokracisë në Shtetet e Bashkuara dhe kontratës unike sociale ndërmjet qytetarit dhe shtetit, që jo vetëm i mundëson, por edhe aktivisht e inkurajon qytetarin të përfshihet në procesin demokratik. Një përfshirje e tillë është kryesisht e kufizuar vetëm nga aftësitë e ndryshueshme të qytetarit; dhe 2. Politikave kryesisht jodiskriminuese sociale të SHBA-së, që mundësojnë veprimtari të shpejtë ekonomike të qytetarit.
Diaspora në Shtetet e Bashkuara ka arritur të shfrytëzojë të dyja këto aspekte të shoqërisë amerikane dhe të gjenerojë sasi të konsiderueshme parash brenda një gjenerate, dhe më pas t’i shfrytëzojë ato para duke i zbatuar ato në procesin e hapur politik për të fituar qasje të drejtpërdrejt te politikëbërësit dhe vendimmarrësit, dhe rrjedhimisht për të ndikuar te ta nëpërmjet theksimit të politikave që janë në interes të përbashkët të SHBA-së dhe kombit shqiptar.
Kulmimi i këtij aktiviteti ka qenë ndërhyrja e udhëhequr nga SHBA-ja në Kosovë. Ndërhyrja, natyrisht, nuk ka ardhur vetëm falë aktiviteteve të diasporës, por roli i saj në ushtrimin e ndikimit te qeveria amerikane nuk duhet të nënvlerësohet.
Pas ndërhyrjes, me themelimin e shtetit të ri të Kosovës dhe me Shqipërinë në rrugë drejt demokracisë së qëndrueshme dhe përfshirjes në Evropë, energjia e konsiderueshme që ka gjeneruar diaspora është dukur të jetë dobësuar nga mungesa e një zëri unanim. Kjo nxit pyetjen, “Quo vadis, diaspora?”.
Me aftësinë e jashtëzakonshme që ka treguar diaspora në SHBA, me potencialin e pamasë që ofron qeveria amerikane (dhe komuniteti i biznesit), me nevojat e thekshme të kombit shqiptar në rritje, dhe me gatishmërinë e qeverisë amerikane për të inkuadruar qytetarët në procesin demokratik, potenciali për të realizuar një rritje dhe forcim të interesave të përbashkët karshi SHBA-së dhe kombit shqiptar është i qartë. Që kjo të ndodhë, janë të nevojshme disa gjëra:
Një, diaspora duhet të vazhdojë të ushtrojë ndikim te Kongresi dhe Departamenti amerikan i Shtetit, por në një mënyrë të strukturuar. Komisionet kryesore që kanë të bëjnë me çështjet tona janë ato që merren me çështje ndërkombëtare dhe ndarje parash për një çështje të caktuar. Ka edhe të tjera, natyrisht, por vëmendja dhe resurset duhet të përqendrohen te këto katër (2 në Senat, 2 në Dhomën e Përfaqësuesve).
Megjithatë, diaspora duhet të shikojë përtej Kongresit dhe Departamentit të Shtetit si mekanizma të vetëm të ndryshimit, dhe të fitojë qasje dhe ndikim edhe te departamentet e tjera. Bashkëveprimi me “Capitol Hill”-in dhe “C Street”-in duhet të vazhdojë, ndërsa Kongresi është veçanërisht i rëndësishëm për realizimin e objektivave, pasi ata munden t’i realizojnë ato, ose drejtpërdrejt, ose tërthorazi, nëpërmjet forcës së parave, legjislacionit apo hijeve të tyre. Diaspora duhet të përqendrohet në objektiva të prekshme, si ndihma bujqësore, mjekësore dhe ushtarake, krijimi i një korpusi modern dhe profesional diplomatik, forcimi i organizatave qytetare dhe i teknologjisë që do të shërbenin për të joshur investime. Por, kjo nuk mund të bëhet pa bashkëveprimin strukturor me vendimmarrësit shqiptarë;
Dy, përderisa ekziston një aftësi e dukshme në rritje e korpuseve diplomatike shqiptare (lexo: kosovare dhe maqedonase, gjithashtu), vendet pritëse duhet të kuptojnë se diplomacia tradicionale i ka kufizimet dhe kufijtë e saj. Diaspora nuk i ka. Duhet të ekzistojë një marrëdhënie e institucionalizuar me diasporën dhe Tiranën, Prishtinën dhe Shkupin, ku idetë dhe informatat shkëmbehen lirshëm. Vlen të theksohet se, mbase deri së fundmi, këto kryeqytete nuk kanë pasur njohuri për mundësitë mbresëlënëse të ofruara nga Departamenti i Bujqësisë, Departamenti i Shëndetësisë dhe i Shërbimeve Njerëzore, Departamenti i Energjisë, e të tjerë. Për shembull, Departamenti i Bujqësisë ka programe në të cilat marrësit i jepet një sasi e një produkti që ekziston me tepricë (drithi, për shembull) për ta shitur në vendin pritës dhe për t’i shfrytëzuar të ardhurat për të investuar në vend për të nxitur zhvillimin.
Në arkat e këtyre burokracive ndodhen shuma të jashtëzakonshme parash, dhe burokratë të cilët detyrë të vetme e kanë dhënien e tyre. Natyrisht, nuk flitet gjithmonë për para të gatshme, por edhe për programe dhe ndihma që mund të ndryshojnë jetë dhe të ndikojnë në drejtimin kombëtar.
Aftësia e korpuseve formale diplomatike për të shfrytëzuar mundësitë e tilla është e kufizuar, por jo edhe e diasporës, e cila jeton në një botë të diplomacisë së ndërmjetme, dhe qarkullon ndërmjet “Capitol Hill”-it, “C Street”-it dhe agjencive të tjera qeveritare derisa të përmbushen objektivat e caktuar. Prandaj nevojitet një strategji dhe prandaj duhet të ndikohet të Kongresi. Unë ju siguroj se takimi me një përfaqësues të agjencisë është shumë më i ndryshëm kur atë ta ketë kërkuar një senator, apo edhe më mirë, kur një senator merr vetë pjesë në të.
Natyrisht, është detyrë e USAID-it të merret me ndihmat, por është Kongresi ai që cakton buxhetin dhe komisioni për ndarje parash ai që e mbikëqyr dhe ushtron ndikim të drejtpërdrejt mbi të;
Tre, diaspora dhe kombi shqiptar nuk duhet ta shohin këtë ndihmë si bamirësi, por si një tregti në mes të partnerëve. Përveç marrëdhënies së forcuar dhe interesit strategjik që i shërben Shteteve të Bashkuara, diaspora ka për të ofruar diçka shumë më të rëndësishme: eksportimin e idealit amerikan! Shtetet e Bashkuara janë të ndërtuara mbi konceptin e sovranitetit të individit; se secili individ gëzon të drejta të patjetërsueshme. Raportet reciproke të individëve sovranë kombinohen për të bërë një kolektiv sovran, prandaj këto raporte dhe cenimi i cilësdo të drejtë mbrohet nga ligji.
Përderisa për disa ky mund të jetë një formulim i ditur, graviteti dhe vlera e tij nuk mund të mbivlerësohen. Përderisa këtu në SHBA ai është, apo është bërë, i rëndësisë së dytë, ne vetëm duhet t’i shikojmë vendet e Lindjes së Mesme për të parë se çfarë vlere ka në fakt ky koncept, ky ideal, ky realitet. Prandaj, nocioni i ndihmës në shkëmbim të zgjerimit dhe forcimit të idealit amerikan është marrëveshje e mirë për Shtetet e Bashkuara. Diaspora është mekanizmi kyç për këtë. Vetëm nëpërmjet diasporës kjo mund të bëhet esenciale dhe organike për organizmin shqiptar. Nga lartë poshtë kurrë s’mundet;
Katër, zhvillimi organizativ i diasporës duhet të ecë përpara. Diaspora ka arritur të sigurojë fonde të ndara drejtpërdrejt nëpërmjet bashkëveprimit me komisionin për ndarje parash. Vlen të theksohet këtu se kjo është arritur vetëm falë Jim Xhemës, luanit të vjetër të komunitetit, dhe lidhjes së tij me senatorin Mitch McConnell, i cili ka qenë kryetar asokohe. Megjithatë, kjo përbën vetëm një pikë të vogël të potencialit ekzistues. Lidhjet e tjera, si lidhja speciale që Harry Bajraktari ka me Elliot Engelin, dhe ato që ka Joe DioGuardi kanë prodhuar shumë rezultate. Arbën Xhaferi i ndjerë njëherë më pat thënë se “Joe DioGuardi na ka treguar neve se ku ndodhet Uashingtoni, kur ne as nuk e dinim adresën”.
Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan ka pasur sukses dhe i ka dhënë komunitetit një qasje të re dhe më të sofistikuar, por që prej pavarësisë së Kosovës ai është dukur i pakoordinuar.
Luanët e vjetër, si Jimmy, Harry, Joe dhe shumë të tjerë nuk duhet të lejohen të veniten. Që prej fundit të luftës në Kosovë, mijëra shqiptaro-amerikanë janë rritur, kanë diplomuar nga universitetet dhe shkollat profesionale, dhe i janë bashkuar forcës punëtore. Ky talent i ri duhet të shfrytëzohet për të vazhduar atë që kanë krijuar luanët, dhe për të shtyrë komunitetin përpara me një strategji koherente. Institucionalizimi i këtij roli është kritik për suksesin e të gjitha palëve, por nuk mund të bëhet pa Tiranën dhe Prishtinën në veçanti;
Pesë, gjatë rrjedhës së dy dekadave të fundit, shumë miq amerikanë janë shfaqur në skenën kombëtare shqiptare. Këta miq nuk duhet të lejohen të veniten. Tërheqja e “The Albright Group” nga investimi në Kosovë duhet të përçojë valë drithëruese në shpinën shqiptare dhe nuk duhet të lejohet të përsëritet. Interesat thelbësore të një investimi të tillë janë shumë më të mëdha se vetë investimi monetar. Miqtë si sekretarja Madeleine Albright duhet të nxiten të mbesin të përfshirë në suksesin tonë.
Shqipëria po ndërton rrugë që do ta lidhin atë jo vetëm me Evropën, por edhe me vetë të ardhmen e saj. Kosova po shton njohjet vazhdimisht përderisa po konsolidon institucionet e saj. Në Maqedoni, shqiptarët janë bërë pjesë përbërëse e shtetit. Të gjithë kanë sfida, por ajo që është e pamohueshme është se shqiponja është duke i hapur krahët e saj gjithandej. Ajo duhet të vazhdojë t’i shtrijë krahët e saj në një mënyrë të qëndrueshme dhe të parashikueshme, për të frymëzuar vetëbesim në vend të pasigurisë. Diaspora duhet t’u përshtatet nevojave aktuale dhe të ndihmojë për ta udhëhequr ndryshimin drejt së ardhmes.

*Autori Martin Vulaj, e shoqeron shkrimin me kete sqarim: Artikullin e kam shkruan me 2013, por mendoj se ruan aktualitetin.Po shtoj këtë koment: Diaspora në SHBA duhet të angazhohet tërësisht në procesin politik të tanishëm, por kjo duhet bërë duke u angazhuar me administratën e SHBA-ve dhe duke përdor marëdhëniet tona me miqtë tanë në Kongres për të ushtruar ndikimin tonë tek ata që procesi të sigurojë integritetin territorial të Kosovës si dhe shpejtimin e hyrjes në NATO, OKB dhe, eventualisht, në BE.

Ne duhet të jemi pjesë e procesit për të ndikuar tek procesi. Kjo duhet të bëhet nga brenda, dhe jo duke hedhur gurë nga jashtë.