Në përfundim të emisionit, Saimir Pirgu lë vulën e tij duke kënduar këngën „Dua më shumë Shqipërinë“, me të cilën entuziazmon publikun dhe nikoqirin e tij, Aschbacher /
Tenori i famshëm shqiptar, Saimir Pirgu ka qenë pak ditë më parë mysafir në emisionin shumë të popullarizuar të televizionit publik të Zvicrës (SRF1) Aeschbacher show. Në një prezantim që moderatori Aeschbacher i bëri Pirgut, u shpreh veç tjerash se ai ka bërë një karrierë „përrallore e të rrufeshme“, duke mbërritur për pak vite në lartësinë e yjeve të operës së sotme botërore.
„Me 22 vjet Saimir Pirgu feston suksesin e tij në festivalin e Salzburgut, Austri. Ndërkohë, sot, Pirgu 31 vjeçar është bërë tashmë tenor i famshëm. Pak ditë më parë ai ka kënduar në krah të Placido Domingos dhe Diana Damrau në shtëpinë e operës të Nju Jorkut „Metropolitan“, ndërsa gjatë muajit maj ai është i pranishëm në shtëpinë e operës në Cyrih me „Traviata-n“ e Verdit“.
Në emisionin e përmendur, Pirgu imponohet me spontanitetin e tij dhe thjeshtësinë prej artisti të madh që nuk i pëlqen pozat por paraqitet ashtu si është. Ai, duke folur me një gjermanishte të mirë, evokon fillimet e tij në muzikë, në Shqipërinë komuniste, kur e kishin zgjedhur të shkollohej për violinë. Por më vonë ai ka parë se violina nuk kishte qenë zgjedhja e tij dhe ka zbuluar pasionin e madh për këndimin operistik.
Pirgu më tutje flet për kohën e fillimit të studimeve në Bolzano (Bozen) të Tirolit jugor (Itali), për peripecitë e tij si një student i varfër nga Shqipëria. Por, në saje të angazhimit dhe talentit të rrallë, ai shumë shpejt mbaron shkollimin muzikor. Madje, aq shpejtë sa që edhe prindërit e tij, laikë në muzikë, dyshojnë se mos ai po merrej me punë të këqija, atje në Itali. Sidoqoftë, Saimiri i bind ata se është bërë këngëtar i operës, vetëm kur i fton të marrin pjesë si shikues në festivalin e Salzburgut.
Në përfundim të emisionit, Saimir Pirgu lë vulën e tij duke kënduar këngën „Dua më shumë Shqipërinë“, me të cilën entuziazmon publikun dhe nikoqirin e tij, Aschbacher.(Albinffo.ch)
http://www.srf.ch/player/tv/aeschbacher/video/saimir-pirgu?id=491292f4-7a9a-4df0-b4f8-9638cff36201
Në vend të debatit me Dr. Shefqet Krasniqin !
(Novi Pazari dhe Banja e Pejës, nga epoka e hekurit e këndej )/
Foto: Gjetjet në banjën e Pejës./
Nga Fahri Xharra/
“Shqiptarët nuk guxojnë të dinë asgjë nga e kaluara e tyre; nuk guxojnë të gërmojnë as mbi dhe e as nën dhe; nuk guxojnë të shkollohën ; ata gjithëmonë duhet mbajtur të përgjumur .” (Dreqi me të birin ,për ne)
Në tokat që jetojmë apo në tokat që kemi jetuar e që nuk jemi më ,janë gjurmët tona; pëllëmbë e hisori ,pëllëmbë e trashëgimi ,pëllëmbë e dokumente të gjalla për egzistencën tonë .Mohimi i asaj që ishim dikur dhe jemi sot, sa do që të jetë “bindës” ,ai nuk ka bazë ,s`ka ku të mbështetet sepse nëse ne nuk reagojmë ,atëherë e përgënjeshtron nëntoka. Kemi me çka të mburremi ,kemi me çka t`iu rrimë përballë të gjithë atyre që në vazhdimësi po mundohen të na tjetërsojnë ,të na humbasin në vorbullën e nihilimit dhe të na bëjnë një “creature” po origjinë ,pa rrënjë dhe pa identitet.
“Tollovia filloi kur Dr. Olsi Jazexhi, në konferencën “Images of the Other in Textbooks and Popular Culture in the Balkans,” organizuar nga Universiteti Bilecik në Turqi në prill 2011, habiti akademikët ballkanas dhe përfaqësuesit e qeverisë dhe ushtrisë turke pjesëmarrës në këtë aktivitet me prezantimin e tij rreth përshkrimeve të turqve, muslimanëve dhe të krishterëve në sistemin shkollor kosovar. Menjëherë pas saj erdhën edhe reagimet nga pala turke. “ E kotë . Nëse njeriu nuk flet ,flet e vërteta e mëshefur nëntokë .
Rajoni i Novi Pazarit ,është shumë i pasur me vendgjetje parahistorike. ),gjurmët na tregojnë për jetën e njeriut të Paleolitikut në këto anë. (Јевтић, М. 1996 О истраживању млађих праисторијских култура у новопазарском крају )Numri shumë i madh i varrezave tumulare që i takojnë kohës së herëshme të Hekurit ,si dhe prania e Hallshtatit të vonëshëm (shek 8 deri i 6-të) na sigurojnë që kjo anë ishte pjesë e zhvillimit të Kompleksit të Kulturës së njohur e ”Glasinac-Matit”.Një gjë e sigurt se atributet i ipen popullatës së këtyre anëve Ilirëve. (Jevtiç M.)
Qyteti i Novi Pazarit është i lidhur me Kosovën nëpërmjet Luginës së Ibrit ,e edhe më tepër Kosova në jug është e lidhur me Bazenin e Shkupit me lumenjt e Nerodimës dhe Lepencit si dhe me Luginën e Toplicës me lumenjt e Lapit dhe të Kosanicës. Në anën tjetër platoja e Peshterit është afruese e një jeteje me kushte shumë të mira klimatike. Jo shumë largë në vitin 1952 ,fillojnë hulumtimet historike arkeologjike në anën e Novi Pazarit kur në vendin e quajtur Naprilje u gjetën gjurmë të Neolitit. Naprilje e kulturës së Vinçës.
Më vonë u gjet e famëshmja “ Trezori i Novi Pazarit ” gjatë restaurimit të kishës së Shën Pjetrit dhe Shën Palit në Rashka me 1957. Mbi 80 vendzbulime u gjetën në Peshter më 1982 . Kohërat e shkurtëra i qitën në sipërfaqe 10 tumule në 8 nekropole në Peshterin e vogël.
Varrezat tumulare të Novi Pazarit i takojnë (sipas arkeologëve serb) Kohës së Hershme të Hekurit. Fshtrat Cërnoça ,Glagovik, Delimegje ,Graçane , Melaje , Raspogançe ,Doljani dhe Banja e Novi Pazarit janë plot e përplotë me artifakte të së kaluarës sonë Ilirike.
Është për tu theksuar se në këto anë janë gjetur praktikat e varrosjes së të parëve tanë që i takojnë dy priudhave të lashta historike: Epokës së vonë të Bronzit, Epokës së Hekurit
Ritualet funerale (të varrosjës) (varret e skeletëve) , rregullimi i varrezave (të përqëndruara ) dhe gurët periferik janë identike në të dy Epokat e hekurit. Të vdekurit vëndoseshin në “shtratin prej guri” . Anësorët e varrit behëshin nga gurët gjithashtu. Çdo gjetje në varre (stoli ,armë) ishte e kohës së Hallstatit . Dëshmitë e gjetura në horizonte të ndryshme tregojnë për një kulturë të lartë luftarake të të parëve tanë dhe vazhdimësia kulturore vërehet edhe praktikimin e funeraleve dhe të poçarisë.
“ Mos i lejoni shqiptarët të gërmojnë në të kaluarën e tyre” Pse?
“ Rreth vitit 1994, kur nisa të shkojë për herë të parë në xhami, më kujtohet si tani sesi një ditë në xhaminë e sapondërtuar të Kombinatit, shoh një grup të rinjsh që po talleshin me një plak të moshuar. Plaku i cili, nëse nuk gaboj ishte me origjinë nga zonat e Pogradecit, djemve që vinin në xhami ju thoshte që ne muslimanët jemi turq. Sipas plakut, turk ishte edhe vetë profeti Muhamed.” (olsi jazexhi) , “Ndërsa në Fjalorin e Orientalizmave në Gjuhën Shqipe të Tahir Dizdarit gjeta këto shpjegime për fjalën Turk: ‘1. Banues i Turkisë aziatike e ballkanike. Dhe: 2. Tue qenë se konvertimi në Islam i shumicës së madhe të popullit tonë ndodhi nën pushtimin osman, në çdo krah të vendit të konvertuemit u thirrën turk, turq, turkë, turkeshë, turkinë, tue mos pasë tjetër vështrim as qëllim veçse të cilësimit të besimtarit musliman, rrjedhimisht në bashkëfetarësi me pushtuesin.’ Me pas autori jep një seri përdorimesh të fjalës turk gjatë kohëve të parambretërisë Disa shembuj janë: “Mo, në je turk!” Dibër. “Në je turk e bir turkut, mos, se stë ka hije”. Shkodër. “Kush është turk n’Muhamenë / Të mos lshoj dervenë” VD 30. “More turk i Perëndisë:/ (M)Syna derën e xhamisë/…” – nga nji vajtim në Shkrel, ke HD. “Djali i dadës në kosh turk/ Këto dy faqe mos mi puth!/ Nkosha turk me imanë/ sti la faqet pa ti ngranë!”” ( Olsi Jazexhi ) . A kemi nevojë për këto humbje në vorbullën e shkrirjës kombëtare?
Në varrin Mbretëror në Kishën e Shën Pjetrit dhe Shën Palit ,në vitin 1957 u gjet i ashtuquajturi ”Trezori Ilir” ,afër Novi Pazarit i cili e paraqet inventarin funeral të varrimeve të tumulusve parahistorik në mbrendinë e Kishës Mesjetare.Pra edhe këtu një dëshmi e lashtë e lashtë Iliro-Dardane e të kaluarës sonë. Gjetjet mbrenda kishës së përmendur e zbuluan edhe stilin evarrosjes së herëshme ; djegëjen .E njeta është gjetur
edhe në Romajën e Hasit ( dëshmi tjetër e Kulturës së Vinçës).
”Hafiz Dalliu tregon që në vitin 1908 kur Refik Bej Toptani që ishte kryetar i Xhemijetit (Xhon Turqve) të Tiranës dhe një nga pak propagandistët e shqiptarizmit, nisi të shpërndajë disa abetare me gërma latine në qytet, u përballë me rebelimin e popullit, hoxhallarëve, oficerëve, qeveritarëve, tregtarëve dhe pasanikëve. Propaganda kundër të mësuarit të gjuhës shqipe dhe të qenit shqiptar ishin aq të mëdha saqë hoxhallarët thonin: Shqipja të ban kaurr, të ban me marrë për grue i vëllai motrën, të ban me shembë teqe e xhamija, të ban me lanë Kuranin, agjinesën, të lamen e të tjera. Në rrugët e Tiranës, fëmijët ju bërtisnin ‘shqiptarëve’ ‘Ngordhi shqipja jahu!’ Ndërsa halldupët e Tiranës këndonin: Gjithë të zezat i kam punue / por shqip shyqyr s’kam këndue. Biles katunaria e Tiranës e cila ishte urdhëruar nga Xhon Turqit e Tiranës për të vrarë ‘kaurët shqiptarë’ kur del në qytet dhe takojnë Refik Bej Toptanit e pyesin: – zotni, po na thonë se jeni ba shqiptar.” ( olsi jazexhi ) . Sa largë që shkohet nga ky maskara i jazegjive të porositur.!
Nga rreshtat e më sipërm të këtij jazexhiu e shohim se sa vështirë ishte në atë kohë të ndahesh nga e kaluara turke. Po sot ? Pse vallë. sot?
“Territori i Kosovës dhe Metohisë , që nga koha parahistorike është pjësë e kulturës dominuese në Balkan dhe Europë. Me mijëra vjet ,këto anë e kishin parë edhe zhvillimin e civilizimit buqësor të Neolitit , ngritjen e shkritoreve te para të metaleve në Kohën e Brozit dhe asaj të hekurit. (Dr. Aleksandar Palavestra,”The Archaeological Treasures of Kosovo and Metohija )
Varri i gjetur mbretëror i kohës së hekurit ,në Banjën e Pejës na ofron një evidence të re të përkatësisë parahistorike të kësaj aneje. Këto varre të mëdha ,të pasura me gjetje luksoze e tregojnë të vërtetën: ari, argjend ,qelibar si vet fuqinë dhe prestigjin e kohës.
Të gjitha janë vazhdimësi e shek.të VI-të dhe të V-të prK ; një simbol i sigurt e fuqisë dhe pasurisë së udhëheqësve të kohës. e në të njetën kohë një shtrirje dhe pasqyrë kuptimplote e tërë shoqërisë së kohës.Në varrin e një mashkulli u gjetën stoli të argjendit , tri helmeta të tipit Ilir , rruaza dhe gjerdan qelibari , gjerdan prej qelqi , zbukurime bronzi, pulla të mëdha bronzi të mveshura me argjend. ; kurse në varrin e femrës bizhuteria më e hollë e luksoze si dhe gjerdani me kokë të gjarpërit .
Gjetjet arkeologjike të banjës së Pejës janë Beograd dhe ato tregojnë që kjo tokë ishte e Europës me mijëra vjet.
Historia jonë e përmbysur , e përvetsuar dhe e mëshefur qëndron ende krenare nën dhe e mbi dhe. Vetëm prej nesh duhet që ta duam dhe ta kërkojmë, Ajo është aty dhe këtu ,por asaj duhet t`ia japim gjuhën që të flet shqip.
Fahri Xharra,
14 Maj 2013, Gjakovë
Kongresiti Engel: Lëvizja e kufijve, biletë drejt konflikteve të së kaluarës
Nuk do të ketë ndarje të Kosovës, shkëputje të ndonjë pjese të saj dhe ky është një parim shumë i rëndësishëm”, thotë Eliot Engel, ligjvënës në Dhomën e Përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara, në intervistën dhënë Radios Evropa e Lirë. /
RADIO EVROPA E LIRË-Zoti Engel, Kosova dhe Serbia arritën një marrëveshje me 19 prill për normalizimin e marëdhënieve. Por, palët kanë tejkaluar afatet për hartimin e planit të zbatimit të saj. A mendoni se procesi i normalizimit është në rrezik?
ELIOT ENGEL-Jo. Mendoj se kur keni një proces të tillë normalizimi, gjithnjë do të ketë gjëra që dalin në rrugë, do të ketë pengesa, por mendoj se të dyja palët janë të përcaktuara për një marrëveshje, gjë që e bën dhe ta zbatojnë atë.
Mendoj se gjërat do të jenë në rregull. Qartazi që kjo është një situatë serioze. Të dyja palët kanë dyshime nëse kjo është gjë e mirë. Por, mendoj se ky është një hap i domosdoshëm që duhet të ndërmerret dhe besoj se do të funksionojë. Bashkimi Evropian natyrisht është aty dhe Shtetet Bashkuara do të jenë gjithnjë në krah të popullit të Kosovës në çdo hap.
RADIO EVROPA E LIRË
Kongresmen, debatet brenda dhe jashtë Kosovës po vazhdojnë rreth çështjes nëse marrëveshja po krijon mundësi për krijimin e një mini-shteti apo një Republika Sërpska në pjesën veriore të Kosovës. A po ndodhë kjo?
ELIOT ENGEL
Jo. Këto janë negociata mjaft të vështira. Ka shumë opinione nga më të ndryshmet, kishte armiqësi për shumë vjet. Viti 1999 është ende i freskët në mendjet e të gjithëve, posaçërisht tek pala e Kosovës. Unë mendoj se kjo marrëveshje është e domosdoshme.
Mendoj se në një marrëveshje asnjë palë nuk merr çdo gjë që dëshiron.
Marrëveshja është kompromis dhe kompromisi nënkupton se njëra palë merr diçka nga ajo që dëshiron dhe pala tjetër diçka nga ajo që dëshiron. Dhe si rezultat, asnjëra palë nuk është tërësisht e kënaqur, por të dyja palët kuptojnë se kjo është në interesin më të mirë, sepse ata mund të lëvizin përpara, mund të lënë të kaluarën apo të përpiqen të kenë të kaluarën prapa dhe të shohin drejt së ardhmes.
Për mua është shumë e thjeshtë. A duan popujt e Ballkanit të shohin gjithnjë nga e kaluara, ku gjithnjë kishte gjakderdhje, luftëra dhe urrejtje shekullore, apo duan të shohin përpara dhe të përpiqen që të ndërtojnë një jetë më të mirë për të ardhmen e tyre apo jetë më të mirë për fëmijët e tyre.
Mendoj se në këtë marrëveshje Kosova ka përfituar, sepse për herë të parë, Serbia “de facto” e ka njohur Kosovën dhe qeveria e Prishtinës do të shtrijë kontrollin në tërë Kosovën. Nuk do të ketë ndarje të Kosovës, shkëputje të ndonjë pjese të saj dhe ky është një parim shumë i rëndësishëm.
Pra qeveria e Kosovës është përgjegjëse për tërë Kosovën, qoftë Mitrovica veriore, jugu apo cilado pjesë e saj. Në shkëmbim të kësaj, serbët në veriun e Mitrovicës do të kenë një shkallë të autonomisë. Mendoj se ky është një pazar i mirë, sepse mendoj që autonomia nuk është gjëja më e keqe në botë.
Ju e dini se Kosova kishte autonomi në sistemin e vjetër jugosllav. Ajo nuk funksionoi sepse Millosheviqi e rrënoi atë në vitin 1988. Por, nëse kjo është autonomi e vërtetë dhe BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara dhe të tjerët e njohin faktin që Kosova është një dhe jo e ndarë, jo e copëtuar, në shkëmbim të një forme të autonomisë për serbët, mendoj se është një marrëveshje shumë e mirë për Kosovën dhe qeverinë në Prishtinë.
RADIO EVROPA E LIRË
Në kuadër të pikëpamjeve të ndryshme, kolegu juaj nga Dhoma e Përfaqësuesve, ligjvënësi Dana Rohrabacher, hodhi idenë e shkëmbimit të territoreve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë si rrugë për zgjidhjen e konflikteve. Ju, me gjasë nuk pajtoheni?
ELIOT ENGEL
Unë nuk pajtohem. Më lejoni të them se kolegu im Dana Rohrabacher është njeriu shumë i arsyeshëm dhe mendoj se ai e ka në zemër interesin më të mirë të Kosovës. Unë kam punuar për shumë vjet me të dhe jemi miq.
Por, unë nuk pajtohem se ndarja e Kosovës është rruga që duhet ndjekur. Kosova është në Ballkan, ku nuk e dini ku është fundi. Nëse lëvizni kufijtë në Ballkan, nëse ndani Kosovën, çfarë do të ndodhë kur Republika Sërpska dëshiron të jetë pjesë e Serbisë, çfarë ndodhë kur pjesë të Maqedonisë duan të ndryshojnë, çfarë do të ndodhë me Bosnjën? Nuk do të kishte fund dhe kam frikë se nuk do të kishte zgjidhje edhe për njëqind vjet të tjera.
Unë më me dëshirë do të pranoja zgjidhje si kjo me marrëveshjen ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe të provoja të ndërtoja mbi të rrugën e përparimit drejt së ardhmes. Mendoj se nëse filloni të lëvizni kufijtë, do të jetë një biletë e sigurt drejt konflikteve të së kaluarës. Do të ishte biletë për palë të ndryshme që ndjehen të rrezikuara dhe duan të jenë në këtë apo anën tjetër të kufirit.
Nëse do të kishim mundësi të ndërrojmë pjesë të Kosovës me të Serbisë dhe nuk do të ndodhte asgjë, do të thosha, në rregull. Mbase është diçka që ia vlen të mendosh për të. Por, është e pamundur të ndodhë kjo pa pasoja për pjesë të tjera të Ballkanit dhe prandaj mendoj se ky nuk është një propozim i mirë.
RADIO EVROPA E LIRË
Zoti Engel, në debatet në të cilët keni marrë pjesë bashkë me zotin Rohrabacher, ju keni bërë thirrje që Kosova të përfshihet në Evropë bashkë me fqinjët e saj për të shmangur krijimin e një “vrime të zezë” në Ballkan. Në disa raste zyrtarët në Prishtinë kanë kritikuar Brukselin për injorimin e arritjeve të Kosovës. A pajtoheni me këtë kritikë?
ELIOT ENGEL- Pajtohem më disa nga kritikat. Mendoj se atë çfarë ka bërë Kosova që nga shpallja e pavarësisë, është e mrekullueshme.
Mendoj se ka probleme, pa dyshim, të gjithë e dimë se ka probleme çdo vend dhe Kosova ka probleme si një shtet i ri. Por, mendoj se në përgjithësi Kosova ka përparuar dhe duhet të ecë përpara drejt së ardhmes. Mendoj se është me rëndësi që Shtetet e Bashkuara të qëndrojnë të përfshira.
E di se populli i Kosovës u beson Shteteve të Bashkuara dhe unë mendoj se nëse ia lëmë Evropës, nuk jam i sigurt që Kosova do të marrë çfarë meriton.
E di që nëse Shtetet e Bashkuara qëndrojnë atje do të kujdesen për popullin e Kosovës.
Kjo marrëveshje qartazi e vë Kosovën në rrugën drejt Bashkimit Evropian, po ashtu e vë Serbinë në rrugën drejt Bashkimit Evropian. Nuk më pengon nëse Serbia i bashkohet BE-së nëse edhe Kosova po ashtu i bashkohet Bashkimit Evropian. Nuk dua që Serbia të ketë mundësinë që të bllokojë Kosovën.
Mendoj se kjo marrëveshje nuk lejon që njëri vend ta bllokojë tjetrin. Mendoj se Bashkimi Evropian meriton përgëzim, për zonjën Ashton që punoi shumë, unë kam biseduar me të personalisht për situatën në Kosovë, në Serbi. Mendoj se Evropa po pret ditën kur të dyja Kosova dhe Serbia mund t’i bashkohen.
Sërish, mendoj se kjo është një marrëveshje shumë e mirë për popullin e Kosovës. A i jep Kosovës krejt çfarë ajo dëshiron? Jo. A është marrëveshje e përkryer? Jo. Por, këto veprime duhet të shihen si ecje përpara, prandaj mendoj se është marrëveshje e mirë, sepse, nuk ka rëndësi për mua nëse Serbia ka marrëdhënie formale diplomatike dhe e njeh Kosovën, por me nënshkrimin e kësaj marrëveshjeje, Serbia “de facto” e njohu të drejtën e Kosovës që të ekzistojë si një komb i pavarur.
RADIO EVROPA E LIRË-Më lejoni të përfundoj këtë intervistë duke ju kërkuar një pikëpamje për Shqipërinë dhe zgjedhjet e përgjithshme të muajit të ardhshëm, duke pasur parasysh fushatën e tensionuar dhe ndikimin që do të kenë këto zgjedhje në integrimet evropiane të Shqipërisë…
ELIOT ENGEL-Do të ketë ndikim shumë shumë të madh, e di që të gjithë i kanë sytë andej. Kishim një dëgjim javën e kaluar në Komitetin e Helsinkit për zgjedhjet në Shqipëri.
Shpresoj që zgjedhjet të ecin mbarë dhe shpresoj që kushdo që fiton të jetë fitues dhe të mos ketë mashtrime. Shqipërinë, e cila sot është një anëtare krenare e NATO-s, isha shumë i lumtur ta shihja duke hyrë në NATO dhe do të doja ta shihja që të anëtarësohet edhe në BE.
Bashkimi Evropian do t’i vëzhgojë këto zgjedhje dhe do të vendos nëse Shqipëria është kandidate për anëtarësim në BE, bazuar në masë të madhe në mbarëvajtjen e këtyre zgjedhjeve.
Shpresoj që mosmarrëveshjet që ekzistojnë tani në Shqipëri në raport me Komisionin Qendror të Zgjedhjeve dhe mosmarrëveshjet tjera do të adresohen. Shpresoj që kushdo që fiton, të ketë një fitore që do të respektohet nga të gjithë.
Nuk mund t’i kemi konfrontimet që patëm para disa vjetësh, nuk mund të kemi një situatë në të cilën një parti politike nuk merr pjesë në kuvend, cilado parti politike qoftë ajo. Kushdo që zgjidhet duhet të marrë pjesë në kuvend.
Shqipëria duhet ta dëshmojë se e meriton t’i bashkohet BE-së dhe zgjedhjet do të zënë një pjesë të madhe në gjykimin e BE-së për kandidaturën e Shqipërisë. Unë mendoj se Shqipëria duhet të jetë kandidate.
Do të doja të shihja si Shqipërinë, ashtu edhe Kosovën, por për Shqipërinë këto zgjedhje janë jashtëzakonisht të rëndësishme dhe mbarë bota i ka sytë nga këto zgjedhje.(Arbana Vidishiqi)
Interview: U.S. Congressman Says Deal With Serbia Gave Kosovo ‘Nothing’
Representative Dana Rohrabacher (Republican-California), who sits on the House Foreign Affairs Committee, is one of the United States’ staunchest supporters of Kosovo’s independence.
He has noted that, like Kosovo, the United States itself was born out of a struggle for self-determination.
In an interview with RFE/RL, Rohrabacher is critical of the EU-brokered agreement reached last month between Belgrade and Pristina, saying it did not create the preconditions for long-term peace and stability in the Balkans.
Kosovo, in his opinion, did not gain sovereignty in its northern region, and Kosovo’s ethnic Serbs will not accept living in the Kosovar state. Because of this, Rohrabacher says, a chance has been missed to solve the problem between Kosovo’s ethnic Serbs and Albanians permanently.
RFE/RL Balkans Service correspondent Branka Trivic spoke to Rohrabacher about the agreement.
RFE/RL: Could we start with your assessment of the recent agreement initialed by the prime ministers of Kosovo and Serbia?
Dana Rohrabacher: Let’s recognize that Kosovo got absolutely nothing for what they gave up. And what they gave up was the ability to govern the northern tier of their country and a few communities within Kosovo itself.
RFE/RL: Getting sovereignty over the north of Kosovo is nothing to you?
Rohrabacher: They didn’t get sovereignty — it is just the opposite. This agreement undermines Kosovo’s claim for sovereignty because it does not give them the authority to exercise their sovereignty. And if you have to make an agreement that you can exercise your sovereignty, you don’t have sovereignty. And so, what they gave up — they gave up that northern tier.
Now, I’m not saying they shouldn’t have. I think that the people of the northern tier that is in question here should have the right of self-determination. There should be a vote. And if the people north of the river [Ibar in the divided city of Mitrovica] vote — which they probably would — by 90 percent to become part of Serbia, they should.
But Kosovo had a real chance to get something for this. Meaning, there are groups of Kosovars in Serbia that would like to be part of Kosovo.
RFE/RL: You are talking about the Presevo Valley?
Rohrabacher: Yes, and they could have gotten an equal exchange of land and population by agreeing to an adjustment of borders. Instead, they got nothing, zero. They can’t even now send their police up to the northern part of the country. They can’t send their military into the northern part of the country. They are not going to have judges that are chosen by their government — they are going to be chosen by the Serbian people in the northern part of the country.
This was a great loss of sovereignty for Kosovo. Now, what’s going to happen? The Serbs up in the northern part of the country are still going to be seething because they are not citizens of the country they want to be part of. And you can imagine there’ll be political groups in Serbia that will try to manipulate that.
RFE/RL: In the recent congressional subcommittee hearing that you chaired, people expressed the opposing view — namely, that allowing such a territorial exchange would open up a Pandora’s box that would affect dangerously the existence of Macedonia, Bosnia-Herzegovina, and even Serbia.
Rohrabacher: That’s ridiculous. Totally. There is always an excuse not to do something. There’s always something right behind the bush waiting to jump out at you if you do the right thing here.
No, in this case, we have many examples where peoples have changed their borders and have gotten along fine. You have the Czechs and the Slovaks changing their borders. You have Bangladesh declaring itself independent. And you have Kosovo — that was basically the argument against Kosovo declaring its independence. Because, oh, everybody else would have to…
Around the world, you will have all these — the Basques will want to be independent. But no, this is a matter between the Serbs and the Kosovars. And adjusting the border between those two countries is their business. It is not everybody else in the world…. It is their business. And other people were just using scare tactics to get the Kosovars to accept a deal that gave them nothing.
RFE/RL: But where would that process end? Every little village would want…
Rohrabacher: The end of the process — this is totally a nonsense argument. Because the Czechs and the Slovaks splitting, the Montenegrins splitting, the Bangladeshis splitting, the South Sudanese splitting — did not result in a huge national domino effect in which people all over the world rose up at that moment…or even in the Balkans rose up. How many people rose up after Montenegro got their vote and said, “See?” No, this is a matter. This is a singular issue.
But what you’ve got is the Europeans, basically the Europeans and the Americans, who will always find a reason not to do something. And, until people who are brave and actually step forward like the people in northern Kosovo, who want to be part of Serbia. One day they will be so raucous that the Americans and the Europeans will then tell Kosovo, “Well, you’d better accept it that they are actually independent now; after all, they are autonomous.” And then Kosovo will have zero, because this agreement gave Kosovo zero.
THE RESCUE OF JEWS IN KOSOVA
By Saimir Lolja/
The World War II in Europe began with the invasion of Albania by the Italian Army on 7 April 1939. As a result, Albania lost its independence to become officially a protectorate of the Kingdom of Italy and existing as an autonomous part of the Italian Colonial Empire. The independence of Albania was de jure reestablished in October 1943. Albania was de facto an occupied country by Italian or German Armies that had unlimited authority on it throughout WWII.
The German, Italian and Hungarian Armies invaded ex-Yugoslavia in the period of 6-17 April 1941 and the German Army invaded mainland Greece in the period of 6-30 April 1941. Then, the German Army controlled the north of Kosova, including the north of Presheva Valley. In addition to most of Macedonia and eastern Greece, the Bulgarian Army controlled a small section of southeast of Kosova and the south of Presheva Valley. Besides Montenegro, inner Albania and two third of Greece, the Italian Army had the largest part of Kosova and western Macedonia.
Within the German sector in northern Kosova was the town of Mitrovica and its mine of Trepça. Without that mine, the Reich III military industry could hardly keep the war machine moving on. The head post of the German Army was in the town of Vushtri, 27 km away from Prishtina, the capital of Kosova which was under Italian control. The German and Italian Armies had an agreement that allowed the German Army to enter the Italian sectors in Kosova anytime and without any permission. The German Army occupied the Italian sectors after the capitulation of the Italian Army on 8 September 1943 and adjacent Bulgarian sectors after the Bulgarian Army changed side and joined the soviet forces of the 3rd Ukrainian Front on 9 September 1944.
From April 1941 to November 1944, many of the Albanian-inhabited areas that had been previously taken away from Albania and given to the Kingdom of Yugoslavia, such as in the central and southern Kosova, western Macedonia, southern and southeastern Montenegro, joined Albania. Only the Southern Albanian province of Çamëria (occupied by Greece in March 1913) did not become yet part of Albania throughout WWII.
Documents from Albanian archives recently published help for an accurate view of what happened in the province of Kosova for the duration of WWII. The Albanian Prefectures in the period of WWII were complementing segments of the overall salvation of Jews from Albanians during the Holocaust and cannot be disjointedly comprehended. For instance, the main channel for Jews pouring into central Albania was that starting from the Prefecture of Prishtina. The Prefectures of wartime Albania had not even a Jew wearing any badge or sign that would distinguish him or her.
The anti-Semitism was well spread in Serbia before WWII and supported by politics, Army officers and Serbian Orthodox Church; it flourished in wartime. On 20 January 1942, a meeting of senior officials of the Reich III took place in the Berlin suburb of Wannsee. It has been known since as the Wannsee Conference that specifically made a decision for completing “the final solution to the Jewish question”. It assigned the numbers of Jews that should be exterminated in each of the European countries. Within three months and without German interference, the Serbian state and Chetniks completed the task to make Beograd the first “Judenfrei” city in Europe and liquidated almost all Jews in Serbia. Jews who could escape the holocaust in Serbia were bringing with themselves into Kosova the dreadful message of the holocaust conscientiously performed by Serbian state and Nazis.
The resident Jews of Kosova lived in towns and numbered 409 persons (the list exists). The Italian Army gathered resident Jews of Kosova and those caught as escaping the holocaust in ex-Yugoslavia and other countries into its military camp of Prishtina. It is the same spot of today where there is the Faculty of Philology of the University of Prishtina. The Italian Army had gathered more than 3000 Jews in that camp. Jews in Kosova were in a non-stop danger by Nazis and Serbs, and were not free to move in the open. The only survival option was to move deeper into Albania. Albanians did whatever they could and what their governmental authority was allowed to help. Apart from the Albanian officials in the central administration in Tirana who organized the rescue of Jews from the Prefecture of Prishtina in undisclosed cooperation with the highest Italian authority in wartime Albania, the Albanian officials in the Prefecture of Prishtina mentioned in this instance were: Riza Drini, Prefect of Prishtina 1941-1942; Hysen Prishtina, Prefect of Prishtina 1942-1944, Preng Uli, Secretary of Prishtina Town Hall, 1941-1944, and Dr. Spiro Lito.
By fearing that sooner or later the German Army would lethally deal with Jews in the Italian military camp of Prishtina, Halim Sh. Spahija, Arsllan Mustafa Rezniqi, Kol Biba, Hysen Prishtina, Preng Uli, Hasan Rrem Xerxa and Dr. Spiro Lito accomplished a plan. The Prefect of Prishtina, Hysen Prishtina, and Secretary of Prishtina Town Hall, Preng Uli, declared the camp infected by typhus. Then, Halim Sh. Spahia transported almost all “infected” Jews by trucks or busses to Kruma, Kukës, Burrel, Tirana, Durrës, Kavaja, Berat, Vlora, etc. A few Jews did not want to go and those who were still there when German Army reached the camp in September 1943 sealed their own fate.
Halim Sh. Spahia and brothers were businessmen from the town of Gjakova. They used the buildings of their business in Kukës, Kruma, Prizren, Tirana and Durrës to house relocated Jews before they found safe houses in the Albanian towns and villages or safe ways to travel by sea from Durrës to safer countries. Arsllan Mustafa Rezniqi built another house in his court to house Jewish families. His family rescued 42 Jewish families. In 2008, he received the title of “Righteous Among the Nations” from Yad Vashem. Arif Musa Aliçkaj, was an employee of the Town Hall of Deçan. Like Preng Uli, he made and issued false passports or documents for Jews of ex-Yugoslavia by registering them as Bosnian. With such documents, they traveled south to safer locations in Albania. Hasan Rrem Xerxa from Gjakova transported with his car Jews from Shkup to Deçan and deeper to Albania. Other Albanian families who sheltered Jews in Kosova until they ensured their safe journey to inner Albania are the following: the families of Bajram Voca and Sejdi Sylejmani in Mitrovica, the family of Sabit Haxhikurteshi in Prishtina, the families of Ruzhdi Behluli and Riza Çitaku in Gjilan, the families of Hasan Shala Mullashabani and Asim Luzha in Gjakova, and the Belegu family in Peja.
Only through official channels, Jews were sent from the Prefecture of Prishtina to central Albania in groups of dozens and hundreds. Since the transfers were in haste, it is common to find Albanian archival documents written in Italian or Albanian languages with lists of names each associated with the number (only the number) of the family members accompanying that name. Those rescuing transfers have been mentioned in the publications of Harvey Sarner, Martin Gilbert, Ariel Scheib, Gavra Mandil, etc.
Some typical examples from the Central Archive of Albania (CAA) follow. There is an archived dossier (F.152, V. 1942, D. 319) containing a group of 551 Jews relocated from the Prefecture of Prishtina to Berat in 1942. The document has the names of 87 individuals and 94 heads of families “con la famiglia – associated with their own family”. In a document of 30 March 1942, the Internal Ministry of Albania ordered the Prefects in the “liberated lands” to reposition all Jews of their districts into “old Albania”. On 1 April 1942, the Internal Ministry of Albania ordered the Prefecture of Prizren to send all its Jews to a gathering field for all Kosova and those, together with 69 Jews in the prison of Prishtina, were soon relocated to Kavaja, Burrel, Kruja, and Shijak. On 5 April 1942, a group of 100 Jews arrived in Berat. Some days later, 79 Jews from the town of Peja arrived in Preza, near Tirana; and so on.
Another salvation case is affirmed by the Lieutenant of the Italian King to wartime Albania, Francesco Jacomoni, in his book “La Politica dell’Italia in Albania (The Italian Politics in Albania), Cappelli Ed. 1965”, pages 288-289. Francesco Jacomoni asserts the secret cooperation with the Albanian Prime-Minister Mustafa Merlika Kruja and the chief of the Confidential Affairs Department in the Italian Foreign Ministry, Luigi Vidau, for saving Jews in Kosova. In April 1942, two months after the Wannsee Conference, the German Consul General had required from the Albanian Prime Minister the delivery of more than 300 Yugoslavian Jews that had taken refuge in Kosova. Mustafa Merlika Kruja had immediately sent his officials to Kosova for issuing Albanian passports to those Jews and transported them to Gjinokastra in southern Albania by buses [of the company SATA].
Another rescuing example is a list of 256 Jewish families, totaling 860 persons, who temporarily sheltered in Kosova before being relocated to central Albania in the period 1942-1943. This comprehensive list comes as a courtesy of the Friendship Association Kosova-Israel “Dr. Haim Abravanel”. There is another list of 55 ex-Yugoslavian Jews that on the pages 101-102 of the book “Jevreji Kosova i Metohije, Beograd, 1988” by P. D. Ivanov had been reported as transported from Prishtina to the concentration camp of Bergen-Belsen in 1944. In fact, the documents in the Central Archive of Albania prove that they survived the holocaust by being relocated into central Albania. This information with broad archival references was published for the first time in the book “Jews in Albania: The Presence and Salvation, Naimi, Tirana, 2009; pages 297-301” by Shaban Sinani.
After the capitulation of Italian Army on 8 September 1943, Albania de jure reestablished its independence on 16 October 1943 and declared to be neutral. De facto, the war atrocities, military operations and fighting continued without interruption, though Reich III and its passing Army recognized the independence and neutrality of Albania. As a flash, things looked better and 185 Jews from Prishtina, who were safely residing in Berat went as families back to Prishtina. When they arrived there, they found themselves trapped; some could return with time to Berat while others remained in hiding. Khaim Adizhes (heading the Jewish Community in Prishtina after the war) that time was a small boy who returned to Prishtina with his family. According to his testimony, at a time when German Army was making massive arrests, Serbian neighbors spied on them. As a result, many Jews were arrested and the rest could escape to inner Albania. Those arrested were sent to the camp of Sajmishte near Beograd and later to the concentration camp in Bergen-Belsen. A few of them survived the war and Khaim Adizhes was one of them. The arrests and transportation to Sajmishte camp occurred in May or June 1944. Khaim Adizhes and his family were not in the “Transportenliste” of August 1944 from Prishtina to the camp of Sajmishte.
The conclusion goes by repeating that the salvation of Jews in Kosova was not different from that of inner Albania. They were complementing parts of the overall salvation of Jews from Albanians and cannot be separately understood. Jews were totally rescued by the Albanian governments and population in the entire Albania of WWII. When the German Army entered Kosova in September 1943, almost all Jews of Kosova were already relocated to inner Albania. An acknowledgement comes from the Encyclopedia “Pinkas haKehillot Yavan, Yad Vashem, 1998, p. 413-425” in writing that Germans requested from the Albanian administration in Spring 1944 the list of Jews and permission to act on them. The Albanian administration did not supply the list and also declared that the Jewish community was an internal Albanian affair and gave no permission for acting against Jews. Albanians saved Jews wherever they had jurisdiction on Albanian lands. Çamëria was not part of Albania during WWII and Jews terribly suffered there, though many could reach Albania and survived the holocaust. If Çamëria had been part of Albania, all Jews would have been rescued there. Absolutely.