• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Take A Break From Your Taxes

May 14, 2021 by dgreca

A condensed history of the origins of the personal income tax from the Civil War to the Economic Depression of 1893 to the disruption caused by the pandemic of 2020 

This year the IRS has postponed the federal income tax day to May 17.  In 2020, the deadline was extended from April 15 to mid July due to the pandemic. The tax preparers believe that this year you may need that extra time more than ever, given the new and potentially thorny issues including unemployment insurance claims, stimulus check income and pandemic-driven changes in residence, which impact your taxes. Yet, if you need to take a break before or after filing your taxes these days, you might be interested in a condensed history of the origins of the personal income taxes in the United States, including a brief description of how taxes are calculated, how refunds are decided, and even a glimpse at some excuses people have tried in order to avoid paying taxes. 

Individual income taxes have been the primary source of revenue for the U.S. federal government starting from the year 1950. The American Taxation History goes back to the Civil War. President Abraham Lincoln signed into law the first tax on personal income. In 1909 President Taft came up with an ingenious solution—combining tariff reduction legislation with a Constitutional amendment authorizing the federal government to collect income tax. In late 2018, President Donald Trump signed the Tax Cuts and Jobs Act, which represented the most significant change to the tax code in more than 30 years. The references of this compilation come from Records of Congress, Tax History Project and History.com.  

During the Civil War President Abraham Lincoln signed into law the first tax on personal income to help pay for the Union war effort. In 1861, Lincoln convinced Congress to pass the Revenue Act and impose a temporary 3 percent tax on incomes over $800, as an emergency measure to help finance the massive military expenditures required by the Civil War. That measure was allowed to expire in 1872. 

The idea of a federal income tax resurfaced after the Panic of 1893, an economic downturn so severe that it caused a quarter of the nation’s labor force to lose their jobs. 

After it was repealed a decade later, Congress tried again in 1894, enacting a flat rate federal income tax. But the following year the U.S. Supreme Court ruled the tax unconstitutional because it didn’t take into account the population of each state.  

In 1894, Congress Democrats joined forces with progressive Republicans to pass legislation that created a 2 percent tax on incomes over $4,000, along with reduced tariffs. But that tax didn’t last long. In an 1895 case, Pollock v. Farmers’ Loan and Trust Company, the Supreme Court found that directly taxing Americans’ income was unconstitutional. William Taft succeeded Theodore Roosevelt as president in 1909. He was a progressive Republican with moderate instincts and also an institutionalist, especially with regard to the Supreme Court. Taft faced a dilemma. A debate raged anew in Congress, with Democrats and progressive Republicans rallying to back a new income tax, while GOP leaders in both the House and Senate remained strongly against the idea. 

President Taft saw a personal income tax as a political move that would help him to get Congress to pass the law to get the tax on businesses that he needed to replace tariff revenue. His goals were tariff and corporate tax reform. He came up with an ingenious solution—combining tariff reduction legislation with a Constitutional amendment authorizing the federal government to collect income tax, which the court wouldn’t be able to overturn. 

In July 1909, Congress passed the 16th Amendment to the Constitution allowing the federal government to tax individual personal income regardless of state population.. To the shock of conservatives, the amendment was approved by enough state legislatures so by 1913, Congress enacted a federal income tax and ever since then Americans have been required to pay federal income taxes. Since 1950, individual income taxes have been the primary source of revenue for the U.S. federal government. Together with payroll taxes (used to fund social programs like Social Security and Medicare), income taxes amount to roughly 80 percent of all federal revenue, and are the essential fuel on which our government runs.

When is the Federal Tax Day?

Initially, in 1913 the official due date for paying taxes was March 1, but in 1918, Congress changed the federal tax day to March 15. In 1955, another tax overhaul pushed back the deadline an entire month, to April 15, giving the government more time to hold on to tax dollars before paying any refunds it might owe. In the case that April 15 falls on a Saturday, Sunday or holiday, Tax Day becomes the first succeeding business day after that date.

In 1955, Congress moved it back another month, to April 15. 

Who Pays Taxes?
By law, any American whose gross income is over $10,000 (or $25,000 for married couples filing jointly) or who earned more than $400 from self-employment must file a federal income tax return. There are also a number of other circumstances that might require you to file, including selling your home or owing taxes on money you withdrew from your retirement account. 

How are Taxes Calculated?
The federal income tax system is designed to be progressive, which means the more taxable income you make, the higher the tax rate. Taxpayers can often reduce the amount of tax they owe by using various tax credits, deductions and exclusions (or loopholes).

Tax rates have varied widely over the years, especially for the nation’s highest earners, ranging from an initial low of around 7 percent in 1913 to a top rate of 91 percent in the early 1960s. In 2016, taxpayers in the top tax bracket (income level) paid a tax rate of 39.6 percent, according to the Tax Policy Center, they included some 860,000, or 0.5 percent of the total number of U.S. households. Nearly 80 percent of U.S. households were in the 15 percent bracket or lower, including those Americans with no taxable income and those who don’t file tax returns.

Because the United States has a marginal tax rate system, not all of an individual’s income may be taxed at the same rate. When you earn enough income to put you into a higher tax bracket, only the extra income in that bracket is taxed at the higher rate, not all of your income. For individuals in the highest tax bracket, their first dollars of income are taxed in the lowest bracket, and they go up from there.

How are Refunds Decided?
Most Americans pay their taxes as they go through the year, rather than in one lump sum on Tax Day. Employees often have their income tax deducted from each paycheck and sent directly to the IRS while self-employed workers are required to pay estimated taxes quarterly. At the end of the year, if you’ve paid more than what you owe, the federal government will issue you a tax refund. The IRS typically sends out refunds within 21 days of receiving tax returns, but in some cases it can take as long as eight weeks.

What Has Changed in the Recent Tax Law?
In late 2018, President Donald Trump signed the Tax Cuts and Jobs Act, which represented the most significant change to the tax code in more than 30 years. The bill lowered tax rates in five out of the seven tax brackets, starting in 2018 and going through 2025. While it increased the standard deduction for both individuals and married couples filing jointly, the new law eliminated the personal exemption, which every individual had been entitled to claim on their tax return (provided they weren’t dependent of someone else).

Among various other changes, the new tax law raised amounts that workers can contribute to retirement savings accounts, doubled the existing Child Tax Credit to $2,000 for every child in a household under 17 and expanded the use of funds in specialized college savings accounts (called 529s) to include other levels of education, like private K-12 schooling. In a benefit that applies only to a small percentage of wealthy Americans, the new law also doubled the estate tax exemption to $11.2 million per individual and $22.4 million per couple, greatly reducing the amount of families subject to the estate tax. 

Some of the fascinating statements people have made to avoid paying taxes range from “taxes are actually voluntary” to claims that the IRS isn’t a real government agency, and even arguments that “my kind of income isn’t taxable”. The IRS addresses this and other tax evasion schemes in a report called The Truth About Frivolous Tax Arguments. According to the report, the word “voluntary” in that decision “refers to our system of allowing taxpayers initially to determine the correct amount of tax.” In other words, you do get to volunteer how much tax you think you owe instead of having the government tell you. But you don’t get to volunteer whether to pay any taxes at all. 

Filed Under: Opinion Tagged With: From Your Taxes, Rafaela Prifti, Take A Break

BASHKËATDHETARË NGA KOSOVA ME BANIM NË ANGLI VIZITUAN VATRËN

May 14, 2021 by dgreca

   Sot, 14 Maj 2021, në mesditë, në selinë e Vatrës pritëm mysafirë të nderuar me banim në Angli, inxhinierin nga Kosova Abdullah Bekteshi me zonjën e Tij Remzije. Mysafirët shoqëroheshin nga aktivistët e njohur të komunitetit shqiptar në SHBA, poetja dhe humanistja Rita Saliu me bashkëshortin inxhinier Adem Saliu. Dy inxhinierët i lidh profesioni dhe Miniera. Ata kanë qenë kolegë dhe ende e ruajnë miqësinë e dikurshme. Të dy kanë se çfarë tregojnë për grevën e minatorëve të Trepçës dhe luftën për mibiejetesë të shqiptarëve në Kosovë. Inxhinieri Avdullah Bekteshi ka qenë një nga drejtorët e Minierës së Trepçës, për sektorin Krishnicë-Noviberde.Tash jeton në Angli, ku kanë emigruar dy djemtë e tij, ndërkohë që një djalë jeton në New Jersey.

Mysafirët u pritën nga editori i Gazetës Dielli(anëtar i kryesisë së Vatrës) Dalip Greca dhe ish nënkryetari i Vatrës, z. Asllan Bushati.

    Vizitorët u njohën me rrugëtimin e diasporës shqiptare të Amerikës,shoqatat e para, historikun e gazetës Dielli dhe paraardhëses së saj KOMBI;  si dhe historinë e organizimin dhe bashkimit të shoqatave shqiptare të fillim shekullit të shkuar në Federatën Panshqiptare të Amerikës”VATRA”. Editori tregoi me fakte e dokumente për rolin e  Vatrës në kohën e shtetformimit, dhe periudhat e më pasme, për kontributet e sotme, për misionin e gazetës Dielli në mbrojtje të çështjes së Kosovës etj.

         Mysafirët bënë pyetje rreth zhvillimeve në Diasporë, rrugëtimin e Vatrës në periudha të ndryshme,mbijetesa, përçarjet dhe bashkimet, kontributet e saj dje dhe sot, dhe u debatua për defektet tona kombëtare në organizimin e shtetit…

  Në fund të vizitës 2 orëshe inxhinier Abdullah Bekteshi shkroi në librin e vizitorëve mbresat nga kjo vizitë. Shkëpusim një fragment:” Ishte nder dhe kënaqësi e veçantë të jem sot për vizitë në këtë qendër kombëtare të Shqiptarëve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Vatrën Shqiptare. Kjo është një Vatër me rëndësi të jashtzakonshme për Kombin tonë. Këtu gjeta dhe preka gjurmët e historisë të shqiptarëve të Amerikës dhe rolin e madh të Vatrës. I falenderoj zotërinjtë e Vatrës zotëri Dalip Greca dhe Asllan Bushati, për mikpritjen e ngrohtë dhe të përzemërt, spjegimet shumë të vlefshme…. Faleminderit Vatër për çfarë ke bërë dhe bën për Kombin!”

 Familja Saliu, Adem dhe Rita, dhuruan 100 dollarë për Diellin, ndërkohë që inxhinieri Avdullah Bekteshi bëri një abonim vjetor për Gazetën”DIELLI”.

 Editori u dhuroi mysafirëve simbole të Diellit dhe Vatrës.

Filed Under: Featured Tagged With: Inxhinier Abdullah bekteshi, vizite ne Vater

Thirrje organeve drejtuese për luftën kundër varfërisë!

May 14, 2021 by dgreca

Nga Silvana BEGAJ/

Demokracia ekziston aty ku askush nuk është aq i pasur sa të blejë dikë tjetër dhe askush aq i varfër sa për t´u shitur (Rousseau)Detyra themelore e një shteti është garantimi i një jete dinjitoze për shtetasit e tij. Fokusi i cdo qeverie, pushteti, duhet patjetër të përfshijë shtresat në nevojë duke quajtur të tillë cdo të papunë, të sëmurë, me aftësi ndryshe, pensionistët etj ,përndryshe nuk kryhet thelbi i punës për të cilën është votëbesuar.Sot, 600 mijë qenie njerëzore janë në prag të minimumit jetik. 600 mijë jetë,600 mijë dinjitete njerëzore të nëpërkëmbura e të trajtuara pa respekt.15% e familjeve shqiptare jetojnë në varfëri të plotë dhe vetëm 7% prej tyre marrin ndihmë ekonomike. Edhe kjo pjesë merr një ndihmë ekonomike turpëruese e cila shkon nga 37 mijë lekë deri në 45 mijë lekë në pjesën më të madhe.Shoqëria duhet të jetë kontributor për këtë kategori edhe pse është shteti dhe qeveria me autoritetin që i buron nga ligji të bëjë shpërndarjen e drejtë të kontributit financiar. Qeveritë ndër vite, në fondet e shpërndarjes së të ardhurave kanë dështuar në këtë sipërmarrje për t´u ardhur në ndihmë familjeve në nevojë duke e zhytur vendin në këtë errësirë.Ne ende sot pas 30 vitesh sistem pluralist nuk kemi një përcaktim të detajuar dhe real të minimumit jetik,bazën për një jetë minimale dhe dinjitoze të shtresave në nevojë duke i lënë në mëshirë,varfëri dhe skamje.Duhet patjetër të llogaritet dhe minimumi jetik për fëmijët i cili as nuk është zënë në gojë nga politika e as nuk po planifikohet për të ardhmen.Minimum jetik është shumatorja financiare e një numëri produktesh ushqimore për konsumim që realizojnë minimumin e mbijetesës dhe ruajtjen e shëndetit të popullatës duke shtuar këtu dhe një numër artikujsh jo ushqimor bazik minimal për të përmbushur shërbimet e nevojshme.Sot, minimumi jetik është llogaritur 2 dollarë në ditë.A është i mjaftueshëm ky 2 dollarë në vendin tonë? Përse nuk është ndërmarrë asnjë studim nga INSTAT apo nga qeveria duke e lënë këtë problem të hap më shumë plagë shoqërore?Unë mendoj se: paftësitë ,arroganca dhe padrejtësitë e qeverive, mosndjeshmëria njerëzore dhe moszbatimi kushtetutes për një jetë dinjitoze nuk janë në fokus të tyre sepse interesat personale zotërojnë dëshirën e absurdes dhe sepse ende nuk kemi mekanizma ligjorë detyrues për këtë.Qeveria jep 2 miliard euro për koncesione dhe nuk kujdeset për shtresat në nevojë. Pse të duam një qeveri të tillë që përvec kësaj ka reduktuar dhe numrin e familjeve që marrin ndihmë ekonomike?Por përse duhet saksionuar minimum jetik?Është detyrim kushtetues dhe i të drejtave njerëzore,Është pika ku pragu i pensioneve dhe i pagave minimale do ketë mundësinë e shtimit dhe vetë tregu do të gjej mundësinë e vetrregullimit,Ulet niveli i varfërisë dhe skamjes,Rritet fuqia blerëse dhe fuqizohet tregu,Rritet dinjiteti njerëzor dhe mundësia më e mirë për të mbijetuar,Qeveria mund të operojë dhe në mënyra alternative në ndihmë të kësaj kategorie:Uljen e energjisë elektrike për këto familje sipas masës dhe përqindjes së caktuar e të rregulluar me ligj,Uljen e çmimit për transportin publik si tarifë ose falas,Disa shërbime bazike financiare si përshembull pagesën e një përqindjeje të caktuar të qerasë së banesës etj.Shteti duhet të pajisi me numra personal këdo dhe të ketë detyrim pasqyrën financiare për këdo që në fund të vitit të përllogariten të ardhurat familjare dhe individuale dhe në bazë të kësaj të përcaktohen ndihmat dhe kushtet për marrjen e tyre dhe të mos lihen në dorë të abuzimeve apo dëshirave të komunave dhe administratës.Pa minimumin jetik jemi shumë larg dinjitetit njerëzor, do vazhdojmë të kemi probleme sociale të rënda dhe cdo pasojë që vjen prej saj.Sepse jeta nuk është vetëm të marrësh frymë dhe të presësh pa shpresë për një ndryshim që nuk vjen kurrë! Sepse jeta nuk jetohet duke lejuar blerjen tuaj vetëm ditën e votimeve.Unë, ju, familjet tuaja, Ne sëbashku meritojmë dhe na takon më shumë. Sepse për një jetë dinjitoze duhet një luftë dinjitoze! Dhe në një luftë të tillë nuk shitet e drejta duke pranuar të shitet e ardhmja.

Filed Under: Analiza Tagged With: Silvana Begaj, thirrje, Ulje e Varferise

E NESERMJA, DJE DHE SOT E NAZARKOS… dhe heroi i paemër…

May 14, 2021 by dgreca

NGA GEZIM BARUTI/

Refleksion Mbi librin e Nuredin Nazarkos “ E nesërmja, dje dhe sot “/

 E mbarova së lexuari këtë libër e pas një pushimi sa për të pirë një kafe, fillova të sjell ndër mend ato që kisha lexuar. Libri ishte i shkruar sipas shijeve të mia madje më futi edhe më thellë. Pasi nëpërmenda disa gjëra të bukura, që kujtesa ime i kish vendosur në një vend më të dukshëm, po vrisja mendjen për personazhin e këtij libri që mund ta quaj një ese, rrëfenjë, novelë, tregim apo thjesht një traktat mbi idealizmin, puritanizmin e virtytet e një njeriu që falë moralit e personalitetit të tij, si edhe dijeve të fituara me një përkushtim e vullnet të hekurt në kohën e leximeve dhe studimeve të tij, ka mundur të sjellë një krijim disi të veçantë për nga mënyra e kompozicionit dhe mjaft intrigues për të na bërë të ndjejmë kënaqësi gjer edhe thellë subkoshiencës sonë. Pra, nuk m`u kujtua fare emri i heroit të këtij libri dhe unë vendosa ta lexoj përsëri. Në leximin e parë të një libri lexuesi kënaqet me vlera që janë lehtësisht të kapshme, ndërsa me leximin e dytë arrin të hapë shtigje të tjera që falin ëndje artistike e estetike të një shkalle më të lartë. Të mos flasim pastaj për një studiues, që nuk do ta hiqte nga xhepi këtë libër derisa ta “shtrydhte” mirë! Autori e nis me një truk librin. Heroin e tij (nuk ia gjeta emrin edhe pas rileximit) na e paraqet si një plak që rikthehet në fshatin e tij për të mos u larguar më prej andej. Ky plak, në një natë të bukur plot yje, bën një retrospektivë të jetës së tij shkollore e studentore dhe vetëm kaq. Lexuesi kupton pastaj heroin e vërtetë, djaloshin e heshtur e mendimtar. Gjatë leximit, madje qysh në faqet e para, lexuesi prezantohet me heroin e ri dhe, hap pas hapi, fillon të krijojë fizionominë e nxënësit që provon jetën e një asketi në internat e deri sa mbaron studimet e tij, të detyruara e të zgjedhura. Sfera e mendimeve të tij është e gjërë dhe e gjithanshme. Vit pas viti ai ka lexuar e përvetësuar shumë gjëra e në shumë drejtime të të nxënit. Atij nuk i pëlqejnë aq shumë ato që serviren rëndom në shkollë e në jetë që, edhe pse të vlefshme, nuk e kënaqin plotësisht ambicjen e tij. Heroi ynë është një i ri shëmbull, krejt i veçantë me të rinjtë e kohës sonë. Është i mbyllur në veten e tij sepse ngado që hedh hapin nuk arrin të gjejë të ngjashmin me veten, që me siguri do të përbënte një binom të patundshëm e imponues. Në vetëdijën e tij ka mjaft lëndë të pastër e të pasur në embrione. Nuk ka fushë ku mëndja e heroit tonë të ri të mos ketë ckërfitur ndonjë brazdë për të mbjellë dhe rritur idetë e tij, mendimet e tij mbi jetën e njerëzit që e rrethojnë e që ai, pasi i ka njohur mirë, kërkon t`i ndryshojë duke iu dërguar kumte prej së largu! Vetmia e tij është njëherësh edhe tregues për shkallën e lartë të njohjes që sa vjen e zmadhohet, falë atij vullnetit për të mos qënë pjesë e një shoqërie që vlerëson paranë e fituar me pa të drejtë, snobizmin, të dukurit, hipokrizinë dhe shtirjen bajate si të vetmin art të atyre që formojnë këtë farë shoqërie. Autori Nazarko, edhe pse me profesionin e historianit, nuk ka bërë veç fare pak histori në këtë libër. Atë e ka rrëmbyer dashuria për ta shfaqur para nesh heroin e tij, pa u munduar t`i presë kostumin që mund t`i pëlqejë lexuesit të rëndomtë. Dhe na e pikturon apo skicon atë ashtu siç është e siç paraqitet në ambjentin studentor, shoqëror e akademik. Madje lexuesi arrin në përfundimin se autori, megjithë dashurinë e madhe për heroin e tij, i ka hyrë në hak duke na i paraqitur si një shëmbull të përkryer modestie. Heroi i tij, njëherësh edhe i yni, me mendimet e tij për shkollën, paranë, shoqërinë, të metat e virtytet e njeriut, mistikën, nënshtrimin ndaj fatit, individualizmin, egoizmin e të tjera “izma” që gëlojnë nëpër rreshtat e librit, na bind se është një enë, që edhe pse nuk i shfaqet diellit në të gjallojnë plot embrione. Mirëpo nuk ka jetë pa pak diell dhe heroi ynë, më shumë se për t`u ngrohur, del nga guaska e tij sepse është rritur tashmë dhe ajo guaskë nuk e nxë. Ai kërkon të mbetet një maturant i dikurshëm, anipse ka mbaruar universitetin. Por është e vështirë! Ambjenti ka ndryshuar tërësisht. Heroi ynë ka njohur tipa e prototipa njerëzish dhe egoja e tij për të mos lëvizur nga istikami e bën që të rezistojë por jo deri në fund. Heroi kërkon të mos ndryshohet asgjë me forcë duke na sjellë ndërmend Tolstoin e pavdekshëm, që e kish lexuar prej kohëve të vetmisë. Atij nuk i pëlqen kjo shoqëri e zvetënuar labirinthesh të errëta. Nuk e mohon këtë shoqëri që nuk arrin të kuptojë mendimet e tij të vyera; sepse ka besim të palëkundur për atë ç`ka i ka caktuar vetes të jetë. Kërkon të jetë një njeri model, pa të meta dhe i vendosur për të mos qënë pre e egos së tij; pra, të mbetet i përkorë në formimin e tij të hershëm prej puritani. Kërkon të ndryshojë botën që e rrethon e është në një dualizëm me egon e tij, kur ende nuk i ka arritur vitet e pjekurisë. Heroi ynë është disi i pazakontë. Monologjet e tij, si një shprehje dhe nevojë prej mungesës së të ngjashmëve me personin e tij, të kujtojnë idealizmin e kulluar rob i të cilit ai kish vendosur të ishte deri në fund. Duke dyshuar nëse ka qënë përherë në anën e duhur dhe të drejtë të kujton, pa mëdyshje, tolstoizmin që fle brënda tij. Vetmia e tij në mendime e në veprime përforcohej sa herë që ai nuk mund të futej në rezonancë me turmën. Ishte dhe mbeti një ëngjëll mes djajsh! Çiltërsia dhe sinqeriteti i heroit të bën për vete kur shprehet për botën femërore. Ai ishte tamam puritan në këtë fushë por mendimet e shprehura tregojnë për përftimet prej hulumtimeve e studimeve të shumta e këtu bie në sy prirja për të mos harruar, pse jo për ta çuar më tej mendimin filozofik, e them me bindje të plotë, të shprehur nga Platoni e Shopenhaueri. Nëse kritika jonë institucionale, krejt apatike qysh se vdiq realizmi socialist, nuk do të kishte harruar për tu shprehur, heroi i librit të Nazarkos do të kundrohej si prototipi i letërsisë së re shqipe; madje edhe vetë libri do të ishte një risi për nga stili i veçantë dhe thurja dhe ai është i tillë, paçka se kritika jonë është e zënë me nxjerrjen në pah të aradhes së madhe të miqve mediokër. Mirëpo tek ne që të glorifikohesh, kurorëzohesh apo të marrësh atë që të takon, duhet të kesh firmosur diku në ndonjë korridor të errët dhe N. Nazarko nuk është aq i vjetër në moshë që të ketë lënë dikund nënshkrimin e tij të pastër të bëhet lak për armiqtë e pushtetit popullor… Por, le të mos e harrojmë heroin tonë të dashur, që ndoshta nuk kam shumë të drejtë ta quaj të paemër sepse më kujtohen thëniet e shumë autorëve që shprehen se kur flitet për njeriun, si specie, flitet për gjithë njerëzit e tjerë, madje po citoj një ndër të shumtët dhe pikërisht Karl Jaspers-in, në mos u gabofsha, i cili thotë tekstualisht: “Kur shkruajmë për njeriun, kemi shkruar për të gjithë njerëzit”. Nazarko ka pasur mundësi që ta pagëzonte heroin e tij por duke e lënë pa emër ka lënë të kuptohet se gjithsecili mund të vendosë emrin e vet; sepse shqetësimi për çështjet morale nuk është vetëm për një njeri apo një periudhë kohe të caktuar të historisë së njeriut mbi tokë por shqetësim i qënies njerëzore si emërues i përbashkët i shoqërisë dhe shqetësim që kapërcen kufijtë e kohës fizike. Mund të shkruhet mjaft gjatë për këtë hero të paemër, që nëse do të njihej mirë në rrethet letrare e artistike do të kishte bërë vërtet emër, por po mjaftohemi më tepër me ndërtimin e brendisë së tij që mund të shërbejë si shëmbull për të ndërtuar një shoqëri krejt tjetër nga ajo që ka provuar ai. Një shoqëri me njerëz plot virtyte, që e duan njëri-tjetrin e ku të mos ketë vend për urrejtje; që të jenë të lidhur ngushtë e pandashëm me të drejtën e të vërtetën; që të jenë të dhënë pas mësimit e dijes, larg zvetënimit e rendjes pas fitimit në mënyrë të pandershme, larg veseve të këqija dhe shthurrjeve pa fre. Pra, është një hero shumë edukativ për kohën që po jetojmë dhe autori e ka ngjyer penën në kallamarin e shpirtit të tij për ta bërë shumë të dashur edhe për lexuesin. Heroi ynë është një talent i padiskutueshëm kur shpalos dhuntitë e tij nëpërmjet atyre monologjeve të brendshëm e atij nuk i mjafton gjithë ajo kohë me të cilën s`ngopet duke punuar; e kjo më kujton një thënie të harruar ndoshta të Shopenhauerit në lidhje me kohën sipas të cilit “njerëzit e zakonshëm shqetësohen vetëm se si të kalojnë kohën; njerëzit që kanë talente se si t`i përdorin ato.” Heroi ynë kërkon të ndryshojë botën, realitetin e hidhur që na rrethon dhe kur nuk sheh asnjë rrugëdalje, gati del nga vetja e tij; madje me ngarkesën brënda vetes, me mendimet e shumta, me të cilat nuk po arrin ta ndryshojë këtë realitet, dyshon nëse ka qënë apo jo i njëmendët e ne na shkon mendja se mos heroit tonë, prej ngarkesës së tepërt mendore mundet t`i ndodhë ajo që iu ndodhi të ngjashmëve të dikurshëm të tij Gogolit, Van Gogut apo Mickieviçit e ndonjë tjetri. Njeriu nuk mund të shprehë lehtë mendimin e tij pa pasur një motiv, një shtysë. Kështu është edhe për heroin tonë. Autori arrin ta shpëtojë duke e bindur dhe pajtuar me veten e tij të dytë, që e shqetëson kaq shumë heroin. Nëse ia nxjerr në dukje mendimet e tij këtë e bën vetëm për t`i ardhur në ndihmë shoqërisë dhe realitetit, që ndoshta do të nisë të ndryshojë sado ngadalshëm. Është me vend të theksoj se siç ka shtysa nga kujtime të bukura apo të zeherta qofshin, ka motive e shtysa edhe më të forta, që shfaqen prej ngarkesash e embrionesh metafizike të cilat duan të shpërthejnë për të gjetur dhe ndriçuar edhe më qartë shpirtra dhe embrione të tjerë të ngjashëm me ta. Janë një zgjidhje krejt racionale monologjet e mrekullueshëm që autori ka shprehur me anë të heroit që nuk ka të ngjashëm për të qarë hallet, në këtë botë që nuk ka nge ta kuptojë askush veç tjetrit që rritet e përgjon brenda tij. “E nesërmja, dje dhe sot” na tregon vullnetin e njeriut për të ruajtur fizionominë e së shkuarës së afërt në konfiguracionin e të nesërmes tjetër e cila do të nënshtrohet aq bukur dhe në perfeksion të plotë nga autori Nuredin Nazarko. Pra, nëpërmjet autorit ne mësojmë se kur në moshën e rinisë, duke qënë krej të dëlirë, të drejtë e të pafajshëm, shfaqim meditime të ndryshme filozofike, jetësore, shkollore, profesionale etj. duhet t`i ruajmë ato e t`iu japim një hov të ri kur të jemi pjekur plotësisht, sepse ato kanë kaluar nëpër atë monopat ku ka lindur e është rritur një shpirt i lirë e plot veti të vyera që do t`i shërbejnë shoqërisë. “E nesërmja, dje dhe sot” paraqet me një figuracion të thjeshtë besimin që duhet të ketë njeriu te forcat e veta mendore e shpirtërore, edhe pse shprehja e tyre e mundon shkrimtarin i cili, bash për këto, e vendos heroin përballë një dualizmi të pastër; besimin te vetëdija plot zhvillime embrionale, shpirtërore e metafizike e heroit të ri përballë një shoqërie dhe realiteti tjetër për të cilin heroi ynë shfaq dyshimin e tij si një ambjent i molepsur që has vështirësi në të kuptuarit me saktësi të mendimeve të tij. Për këtë libër prej 85 faqesh mund të zgjatesha shumë për nga sasia e brumit që mbart por po mjaftohem me mendimin tim të fundit për këtë rëfenjë të një ndërtimi krej të veçantë. Në libër është e pranishme edhe ndonjë e metë e vogël në lidhje me korrektimin dhe redaktimin por pas një leximi plot kënaqësi lexuesi sqimëtar do të dijë ta harrojë duke mos e përfillur vogëlsinë e saj. “E nesërmja, dje dhe sot”është shkruar me një stil të veçantë, të dallueshëm nga sa kemi njohur deri sot. Mjetet shprehëse të gjuhës së përdorur e bëjnë stilin e tij autentik. Ritmi dhe harmonia, disi ndryshe edhe këto, e formulojnë më së miri temperamentin flegmatik dhe personalitetin e shkrimtarit. Mjetet e jashtme teknike të ndërtimit të librit si ritmi i frazës dhe toni i fjalës nuk mungojnë. Ndiehet pak mungesa e metaforës por kompensohet me praninë e thjeshtësisë që është kudo e që mbart me vete shumë më tepër seç do të shprehte një metaforë e munguar. Kjo thjeshtësi e gërshetuar krejt natyrshëm me mjetet e mësipërme na bën që ta ndiejmë gjatë ëndën estetike e artistike që ky libër na fal. “E nesërmja, dje dhe sot”, shkruar nga shkrimtari Nuredin Nazarko, dhe heroi i paemër i këtij libri i vë në ngasje lexuesit e sidomos ata me shpirt të llagartë. E përgëzoj autorin për atë llavë plot erupsion dalë nga shpirti i tij i ndjeshëm e i dëlirë.

Filed Under: LETERSI Tagged With: E nesermja, Gezim Baruti, Nuredin Nazarko

KRIMET SEBE NE NASHEC TE PRIZRENIT

May 14, 2021 by dgreca

Masakra e ushtrisë serbe e vitit 1913 në familjet Kalaj dhe Manreca në Nashec të Prizrenit/

Shkruan: Nue Oroshi/

Marsi i vitit 1913 për fshatrat e Komunës së Prizrenit ishte një muaj vdekjeprurës ku forcat kriminale serbe kryen dy masakra të tmerrëshme në komunën e Prizrenit.Masakra e parë u krye në Kabash ku u vranë dhe u masakruan 112 shqiptar të Kabashit.Për këtë masakër se bashku me publicistin Enver Sulaj, në fillimin e viteve të nëntëdhjeta, kemi botuar shkrimin e parë në revistën “Qellimi“ me titull “Boria ra të pritet Kabashi“ më  pas, pas vitit 1999 kanë shkruar edhe disa studiues të tjerë.Por për masakrën e Nashecit të vitit 1913 ende nuk është botuar asnjë shkrim.Kjo masakër ishte kryer nga ushtria serbe ku ishin masakruar 19 burra të dy familjeve shqiptare.Për familjen Kalaj nga Nasheci e cila humbi 15 djem për një ditë dhe për familjen Manreca po ashtu nga ky fshat, humbi katër djem në po këtë masakër, marsi i vitit 1913 ishte një muaj i tmerrëshem.Kjo Masakër është kryer në Kodër të Nashecit e cila ishte e njohur më herët si Kodra e familjes Kalaj.Kjo ishte një Masakër e cila i mbështjelli në  zi dy familje por nuk mundi që ti shfaros.Të dy këto familje pas kësaj masakre mbijetuan me sakrifica të mëdha ku edhe sot e asaj dite pasardhësit e tyre jetojnë në fshatrat Nashec,Grazhdanik dhe Atmaxhë por të shpërndarë në Evropë dhe Amerikë.

Sa herë që shkruaj për masakrat serbe mbi popullin shqiptar dhe para se ti shënoj emrat e të vrarëve e të masakruarve në mendje me rri gjithmonë vaji i nënave shqiptare kur e kanë marrë lajmin për vrasjen e burrave dhe djemve të tyre.Më rri në mendje vaji i motrave për vëllezërit e tyre që i menduan t´ia qojnë përpara dhe t´ia rrisin votrën por ja që kriminelët serb nuk njohin ligje të luftës kur janë në pyetje shqiptarët por gjatë tërë historisë kanë masakruar popullin shqiptar në të gjitha mënyrat e mundëshme.Në marsin e vitit 1913 nga familja Kalaj u maskaruan 15 meshkuj kurse nga familjes Manreca 4 po i japim emrat e tyre:

            Familja Kalaj :

1.     GJOKË Dodë Kalaj

2.     LAZËR Dodë Kalaj

3.     MARK Gjokë Kalaj

4.     GJOKË Mark Kalaj

5.     DEDË Gjokë Kalaj

6.     BIBË Gjokë Kalaj

7.     LLESH Prekë Kalaj

8.     SIMON Llesh Kalaj

9.     NIKË Llesh Kalaj

10.                       PJETËR Prek Kalaj

11.                       FRROK Pjetër Kalaj

12.                       NUE Prekë Kalaj

13.                       GJON Nue Kalaj

14.                       MARK Nikollë Kalaj

15.                       ZEF Tunë Kalaj

Familja Manrecaj:

16.                       PREN Manrecaj Spaqi

17.                       PJETËR Manrecaj Spaqi

18.                       GJON Manrecaj Spaqi

19.                       MARK Manrecaj Spaqi

Këto familje edhe më vonë kontribuan kombëtarisht ku vlenë të veçohet kontributi kombëtar i Luigj Nikolla Kalaj i cili ishte udhëheqës i Grupit të Lëvizjes Nacional Demokratike      Shqiptare në rrethin e Prizrenit.Ky grup pas veprimtarisë atdhetare në mes të 20 majit  e deri në 26  maj 1959 u arrestuan. Grupi i Luigj Nikolla Kalaj qe i takonte LNDSH(Levizjës Nacional Demokratike Shqiptare) pas nëntë muajsh hetime  u denuan siç vijon:Luigj Nikolla-Kalaj 9 vjet burgë te rëndë,Destan Bajraktari 4.5 vjet,Vehbi Ukimeri 5 vjet,Vahid Kabashi 4 vjet  dhe Jashar Bajraktari 3.5 vjet.

Luigj Nikolla Kalaj pas përfundimit të burgut për t´iu larguar represioneve komuniste vazhdon jetën në Shkup ku pas vdekjës e lenë amanet që të varroset në varrezat e familjes Kalaj në Nashec ku edhe i pushojnë eshtrat këtij atdhetari të Shqiperisë Etnike.

Një qëndresë heroike në këtë familje e tregon edhe Frrok Kalaj.Frroku gjatë sherbimit në armatë mundohet dhe maltretohet psiçikisht nga një oficer serb, i cili e kishte në plan që ta vriste Frrokun.Me siguri do të ketë pasur njohuri ai oficer për atdhetarizmin e familjes Kalaj.Në një mbremje gjatë rojës Frrokut i vjen në kontroll ai oficer dhe pas tri ndalesave që i thotë ti bëj ai nuk ndalet dhe Frroku e vret oficerin serb dhe denohët me disa vite burgim.Pas kryerjes se burgimit shkon në Francë për të punuar, ku pas pensionimit kthehët për të jetuar serish në Kosovë deri në vdekje.Nuk duhet harruar edhe faktin se në familjen Kalaj për një kohë të shkurtër ka gjetur strehim edhe nacionalisti atdhetar dhe luftëtari i Shqiperisë Etnike Ndue Përlleshi.

Një veprimtar i shquar në këtë familje ishte edhe i ndjeri  Nikë (Boqaj) Kalaj veprimtar i viteve të nëntëdhjeta ku e dha edhe një kontribut humanitar,politik e kombëtar edhe pas përfundimit të Luftës së Kosovës 1999. Vdiq në moshë relativisht të re.Duke mos perjashtuar edhe shumë të tjerë nga kjo familje që dhanë kontribute të ndryshme kombëtare nëpër periudha historike siç është rasti i të riut Gjon Zef (Boqaj) Kalaj i cili plagoset rend pas një bastisje që e bën policia serbe në familjen Kalaj në Grazhdanik.

Pasi  që gjaku dhe kujtesa e të rënëve për mbrojtjen e trojeve shqiptare nuk harrohen do të ishte e udhes që këtyre 19 atdhetarëve shqiptarë t´iu ngritët një memorial përkujtimor si shenjë respekti dhe kujtimi për këta burra atdhetar.Një borxh të tillë në dokumentimin e fakteve e kanë edhe institucionet shkencore e politike në Kosovë, për t´iu treguar pushtuesve serb se asnjëherë nuk do ta harrojmë gjenocidin e kryer mbi familjet shqiptare siç  ishte rasti me familjen Kalaj dhe Manreca nga Nasheci,ku Pjetër Manrecaj-Spaqit një  muaj pasi që masakrohet i lind djali Augustini i cili do rritet pa e parë babain e ti kurrë por që do ta ngritë nga hiri i djegur dhe do ta rrisë e zgjeroj trungun familjar .

Të dyja këto familje Kalaj dhe Manrecaj pas disa kohësh u përtrinë me djem të rinj dhe si shenjë kujtimi të posalindurit i pagëzonin me emrat e familjarve të tyre të vrarë në masakrën e vitit 1913 nga ushtria pushtuse serbe.Mirpo kujtimi nuk duhet t´iu lihet vetëm familjarve duhet të kemi kujtesë institucionale dhe shteterore për të gjitha vrasjet dhe masakrat që i ka kryer Serbia në trojet shqiptare prej vitit 1912 e deri në vitin 1999.

Filed Under: Analiza Tagged With: Masakra e Nashecit, Nue Oroshi

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 80
  • 81
  • 82
  • 83
  • 84
  • …
  • 5724
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT