Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

GËZUAR 247 VJETORIN SHBA

by

 ASLLAN  BUSHATI/

 4 Korriku i këtij viti, është 247 vjetori i SHBA-së. Kanë të drejtën legjitime ta festojnë me shumë krenari këtë ditë madhore të historisë tyre  Kombi i madh Amerikan, fuqia më e madhe politike, ekonomike , diplomatike e ushtarake e botës. Kanë të drejtë të jenë kryelartë për ate cfarë ky Komb ka bërë për qytetarët e vet, si vendi i lirisë, demokracisë, përparimit e prosperitetit. Vendi i mundësive të mëdha  në arsim, shkencë, ekonomi, biznes, kulturë, sport e gjithcka  tjetër të mundëshme  për një shoqëri të lirë. Kanë të drejtë të jenë kryelartë për gjakun që kanë derdhur për lirinë e kombeve të tjerë në dy luftërat botrore dhe në ato rajonale, të cilat kanë sjellë lirinë, demokracinë, përparimin  e progresin në mbarë botën. Kanë të drejtë të mburren me lidershipin  e fuqisë drejtuese të botës për gati 80 vite  dhe e vetme për 33 vitet e fundit.

Shqiptaro- amerikanët dhe ato në trojet etnike e në diasporë, po ashtu kanë plotësisht të drejtë ta festojnë këtë ditë të lumtur përkrah Kombit të madh Amerikan, sepse pa ndihmën e tij sot nuk do të kishte as Shqipëri si  shtet sovran dhe as Kosovë shtet të pavarur e demokratik. Kujtojmë se më 4 korrik 1918 (105 vite më parë), Presidenti Willson i premtoi Kryetarit të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra (Fan Noli), se në Lidhjen e Kombeve do ta mbronte pavarsinë e Shqipërisë  nga synimet pushtuese të fqinjëve ballkanik dhe do ta përdorte fjalën dhe votën e SHBA-së që vendi ynë të bëhej antar i Lidhjes dhe shtet sovran.

Vendosja e marrdhënieve diplomatike midis SHBA-së dhe Shqipërisë, ngriti në një shkallë më të lartë afërsinë midis dy popujve dhe lidhjen e fortë shpirtërore midis shqiptarve dhe Kombit Amerikan. Këto lidhje u dëmtuan në vitet 1946- 1990 nga diktatura komuniste në Shqipëri, por pas viteve 1990, shqiptarët panë tek SHBA mikun e madh, shpëtimtarin, aleatin e vetëm strategjik dhe u bënë populli më amerikandashës në botë.

Shpërbërja e Jugosllavisë dhe agresiviteti serb, shtoi shtypjen, represionin, dhunën, arrestimet, burgosjet, vrasjet, përdhunimet, heqjen e lirisë në Kosovë dhe  gjenocidin e shumanshëm mbi një popull nga më të vjetrit në Europë dhe autokton në trojet e tij etnike mijra vjecare – Kosovën Dardane.

Ishte fat i madh për shqiptarët, qenia në postin e Presidentit të 42- të SHBA-së e Bill Clinton, i cili me një  lëvizje strategjike e rreshtoi NATO-n në transhenë shqiptare kundër pushtuesve serb, fitoi luftën, shporri serbët nga Kosova  dhe krijoi mundësinë që në vijim ajo të bëhej shtet demokratik e i pavarur. Ai sot është për vizitë në Shqipëri, të cilin e përshëndesim me përzemërsinë më të madhe dhe me të drejtë ai konsiderohet nga cdo shqiptar si heroi i Kombit tonë.

Mirënjohje dhe respekt pakufi edhe për Presidentin George H Bush i cili i tregoi në krishtlindjet 1990 vijën e kuqe Sllobodan Milloshevicit. Mirnjohje  edhe Presidentëve: George W Bush, Barak Obama, e Joe Biden që që bënë gjithcka për mbrojtjen, përkrahjen, mbështetjen  e pa kursyer e të  gjithanëshme  për Kosovën dhe përparimin e Shqipërisë.

Mirnjohje për SHBA-në në ditën e tyre të flamurit, kanë edhe  gjithë popujt europiano-perendimorë, sepse pa ndihmën amerikane ata do të ishin nën thundrën nazifashiste dhe nën kërcënimin e tankeve sovjetike  e sot ruse. Po ashtu mirnjohje kanë edhe popujt e Europës Lindore të cilët pas rënies së komunizmit patën përkrahjen amerikane në rrugën e demokracisë dhe integrimit në NATO si elementi më themelor i ombrellës tyre mbrojtëse.

Mirnjohje për SHBA-në sot kanë vecanërisht ukrahinasit të cilët luftën e tyre të drejtë për mbrojtjen nga agresioni rus, nuk do të kishin mundësinë ta realizonin pa ndihmën e gjithanëshme amerikane.

SHBA-ja ka gjeneruar e gjeneron energji të gjithanëshme, besim e shpresë për qytetarët e vet, (pjesë e të cilve jemi edhe ne shqiptaro- amerikanët), por edhe për qytetarët  e botës demokratike. Lidershipi, fuqia e madhe ekonomike, politike, diplomatike e vecanërisht ushtarake e bën ate symbol të sigurisë për të ardhmen.

Ne shqiptarët, lypset ti përafrojmë qëndrimet tonë me aleatin tonë strategjik.  Të jemi më të kujdesshëm (por jo servilë), më bashkpunues dhe jo inatcor.

 SHBA e gëzofsh 247 vjetorin dhe mijra të tjerë pas tij. God bless America.

    ASLLAN  BUSHATI

Shoqata Skëndërbej feston ditëlindjen e 247 të Amerikës

by

Presidënti i Shoqatës Skëndërbej

Prof.Asc.Dr.Gëzim Mustafaj

Amerika është kthyer në atdheun tonë të dytë, prandaj festimi i ksaj dite është kthyer në traditë për shoqatën tonë. Kështu më datën 2 Korrik, Shoqata u mblodh në ambjentet e Rory Dolan’s Restaurant, Yonkers, për të festuar ditëlindjen e 247 të Amerikës.

Në 17 shtator 1787, Anëtarët e Konventës Kushtetuese, nënshkruan draftin përfundimtar të Kushtetutës së SHBA. Në 52 fjalët e para të këtij dokumenti shkruht; Ne populli i SHB, me qëllim që të krijojm një bashkim më të përsosur, të vendosim drejtësinë, të sigurojmë qetësin në vend, të sigurojmë mbrojtjen e përbashkët, të nxisim mirqënjen e përgjithshme dhe të sigurojmë bekimet e lirisë për veten tonë dhe pasardhësit tonë, caktojm dhe vendosim këtë Kushtetutë të SHBA.

Për dy shekuj e gjysëm, Amerika ka ndjekur atë ëndërr për të formuar një bashkim më të përsosue. Ato kanë përdorur fuqin e tyre për të sjell paqe dhe begati më të madhe, jo vetëm për popullin Amerikan, por edhe për botën. Historia e Amerikës është një histori unike suksesi.

Miqësia midis SHBA dhe Shqipërisë është e hershme. Rreth 100 vite më parë ato përdorën fuqin e tyre për të mbështetur vëndin tonë dhe i hapën rrugën që edhe Shqipëria ti bashkohej Lidhjes së Kombeve më 1920.

Presidënti Klinton me fuqin e tij dhe të shtetit të tij, si dhe përpjekjet, sakrificat dhe gjakun e derdhur, u arrit që në vitin 1999 populli i Kosovës të fitonte lirinë. 

Me mbështetjen dhe fuqinë e Presidëntit Bush, në vitin 2008 u njoh edhe shteti i dytë Shqiptarë, Kosova. Një vit më vonë Shqipëria u antarsua në NATO, duke e bërë vëndin tonë më të sigurtë. Kombi ynë ka qënë dhe është një nga partnerët dhe amerikanëdashësit kryesorë në botë.

Na nderuan me prezëncën e tyre, Kryetari Forumit të ushtarakëve nga Philadelfia z.Ali Sopi, Kryetari i Nderit të ketij Forumi z.Eqerem Murati,  sekretari  Forumit z. Lutfi Brami dhe z.Hys Hasa. Kryetari Veteranëve të UÇK-së z.Astrit Huskaj, K/Admiralit  z.Muharrem Kuçana dhe z.Sylejman Avdia, Anëtarë nderi të shoqatës tone.

Festa filloi me hymnet kombtare të Shtetit Amerikan dhe të shtetit shqiptar. Znj. Nadire Xhakolli e cila moderoi gjithë aktivitetin ja dha fjalën Presidentit të shoqatës”Skënderbeg”, Prof.Asc.Dr.Gëzim Mustafaj,i cili shprehu mirëseardhjen në ketë eveniment të veçantë për të gjithë pjesmarrësit. Ai midis të tjerave theksoi se populli dhe kombi shqiptar do t’i jemi mirnjohës Shtetit e popullit Amerikan për ato që kanë bërë për Kombin Shqiptar.

Pastaj fjalën e mori kryetari Forumit të ushtarakëve të shoqatës social – kulturore “Bijtë e Shqipes”, në Philadelfia, z.Ali Sopi, i cili mes tjerash falenderoi kryesinë e shoqatës ”Skënderbeg” për ftesën e bërë, që të jemi bashkë në ketë festë të madhe të pavarësisë Amerikës.

Përshëndeti kryetari i veteranëve të UÇK-së z.Astrit Huskaj,i cili falenderoj shoqatën ”Skënderbeg”për ftesën, si dhe për mbështetjen që ka marr UÇK-ja nga shumë anëtarë të kësaj shoqate dhe për këtë i dha shoqatës një ”Çetërfikatë –Mirnjohje”.

Një kujtim i bukur në këtë ditë të shënuar për popullin amerikan do të jetë për anëtarin e shoqatës z.Astrit Xhakolli, të cilit i uruam  Gëzuar 70 vjetorin e lindjes edhe nëpërmjet një torte  të porositur enkas për ketë eveniment ditlindje.

E gjithë festa kaloi nën tingujt muzikës me këngë e valle popullore nga gjitha trevatë shqiptare, nën drejtimin e DJ Agim Shiqerukaj.

GËZUAR FESTËN E PAVARSISË SË SHBA

New York 2 Korrik 2023

Bill Clinton, një President në zemrën e gjithë shqiptarëve

by

Clinton: “Dua t’ju falënderoj për një moment që do ta ruaj si thesar për gjithë jetën time. Faleminderit Shqipëri”.

Kosova/ Clinton: T’i jepet fund kësaj marrëzie, zgjedhjet s’duhet të ishin zhvilluar.

Clinton:” Kontaktet e mia me Shqipërinë që në moshën 18 vjecare. Shqipëria ishte mister, kurrë se kisha menduar që do vija këtu si President”.

Nga i dërguari i Diellit në Tiranë Albano Kolonjari

Bill Clinton, Presidenti i 42-i SHBA- është padyshim Presidenti Amerikan që Shqiptarët e duan më shumë. Njeriu që i dha vendimin historik për çlirimin e Kosovës, krijimin e Shtetit Kosovar dhe përcaktoi të ardhmen e Ballkanit ndodhet në Shqiperi në një vizite 2 ditore. Në shenjë respekti dhe për të përjetësuar emërin e tij por edhe te bashkshortes së tij, pas luftës shumë kosovarë u vendosën emrat Bill, Clinton dhe Hillary fëmijëve të tyre. Predidenti Clinton mbeti pa fjalë nga një suprizë që iu bë para Kryeministrisë, me disa fëmijë qe vinin nga Kosova dhe të cilët mbanin mbiemrin e tij si emër por edhe te bashkshortes, në shenjë vlerësim për atë cfarë ai bëri duke mbrojtur jetë të pafajshme gjatë terrorit dhe gjenocidit Serb në Kosovë. “Sot më dhatë një dhuratë të madhe. Më të madhe edhe sesa nderi. Më latë të shoh çfarë bëhet për të ardhmen, në një kohë që e shkuara mund ta kishte vrarë. Vazhdoni kështu. Zoti ju bekofte. Faleminderit jam pa fjalë. Po të kisha një gjykim të shëndoshë nuk do të thoja asgjë. Jam vërtetë pa fjalë. Dua t’ju falënderoj për një moment që do ta ruaj si thesar për gjithë jetën time. Ka më shumë se dhjetë vite që kur bashkëshortja ime erdhi këtu si sekretare e shtetit dhe gjithmonë e pyesja se si po ndihej si po shkon dhe ndjej se edhe pse jam një qytetar privat pa asnjë pushtet publik mund të flas për këtë çështje në emër të popullit amerikan. Unë dhe Hilary jetojmë 30 milje nga New York që është vendi me përqendrimin më të madh të shqiptarëve në Amerikë. Eshtë për të qeshur se një javë më parë kalova afër tre restoranteve shqiptare atje dhe njerëzit filluan të më tregonin për agjendën time këtu e dinin më mirë ata se unë” Gjithashtu Presidenti Clinton zbuloi edhe nje histori te bukur:” Kur isha në një restorant në Nju Jork një kamerier erdhi të merrte porosinë. Uli tabakanë që kishte ujin dhe u ul në gjunjë dhe më tha falë teje familja ime është gjallë. Dhe njerëzit e tjerë me të cilat isha nuk e kishin idenë se çfarë kishte ndodhur dhe u shpjegova se ishte shqiptar nga Kosova. Ai u çua foli pak për jetën familjare dhe tha vazhdoni kështu. Mos i hidhni njerëzit poshtë . Ju keni ndërtuar këtu diçka të lavdishme dhe bëni që njerzit që të vijnë këtu që vendi i tyre te jetë më shumë si i juaji”. “Jam shumë mirënjohës që dhëndri im është këtu dhe para se të vinim fola me tre nipërit e mi në celular. Kur e pashë të ndodhte në Kosovë e në Bosnjë ajo gjë gjithë ato vite më parë e pashë të ndodhë një djalë i ri në vendlindjen time. Sa herë e kam parë këtë gjë në jetën time, kurrë nuk ka pasur lidhje me të vërtetën në zemër të vet por është vërë për të fituar pushtet pa asnjë llogaridhënie nga ata njerëz që shtyjnë kufijtë e mendojnë se janë krijuar të epërm nga zoti. Për ata që shërbejnë në qeveri e atyre që i shërbehet dhe praninë e grave në këtë qeveri. Për të rinjtë mbresëlënës që folën, disa prej të cilëve mbajnë emrin tim e të tjerët të familjarëve të mi ju kërkoj të mos shkurajoheni sepse këto probleme i kanë rrënjët tek një impuls që është më i vjetër se shtetet kombe dhe besimet tona fetare. Ka pasur gjithmonë një frikë se në momentin që do të shkojmë përtej llojit tonë diçka e keqe mund të ndodhë. Shihini këta fëmijë, gëzimi më i madh në jetë ndodh kur ne hapemi ndaj mundësisë që çdo person mudn të marrë. Edhe njëherë, e kam të vështirë të them diçka për atë që është bërë e thënë sot, mësimet e jetës time në politikë nuk janë ato që mësova në universitet apo në zgjedhje e sallën të diskutimeve në qeveri. I kam mësuar kur isha një djalë i vogël që rritesha duke parë njerëzit ët jetonin jetën e tyre dhe jam ndjerë përherë se fjala dhe nderi kishin një vlerë konstante për çdokënd dhe e mendoj se është e rëndësishme të pranojmë që dallimet ton kanë rëndësi dhe duhet të jemi të lirë e në gjendje të dëgjojmë njëri tjetri por nuk duhet të harrojmë se e vetmja mënyrë me të cilën do të lejohen të gjithë te kenë zërin e tyre është se të qënurit njerëz dhe humanzimi i përbashkët vlen më shumë”.

Presidenti i 42-të i SHBA Bill Clinton, tregoi se e njihte Shqipërinë në moshën 18-vjeçare kur ishte student në shkollë dhe studionin Luftën e Ftohtë” Kur isha i ri dhe studioja luftën e ftoftë, botën komuniste, e shihja Shqipërinë në hartë dhe paraqitej si një mister i pamatë, e mbyllur ndaj botës. Më kujtohet kur isha 18-vjeç dhe i thoja vetes a do shkojë ndonjëherë aty, pyes veten si do jetë dhe kurrë nuk ma merrte mendja se do vija si president. Isha një njeri që vija nga një rrugë e gjatë, doja të shihja historinë e këtij vendi. Mendoj që më keni dhënë një dhuratë mjaft të madhe thjesht duke iu thënë përshëndetje, duke më lënë t’iu shoh”. Bill Clinton, presidenti i 42 i SHBA-së u ndal edhe tek situate ne Kosovë. “Ka një mosmarrëveshje që po ndodh tani në Kosovë që do të doja të mos kishte ndodhur kurrë. Nuk është më vendimi im. Kosovarët i krijuan ato katër qyteza në të mirë të serbëve për tu dhënë katër kryebashkiakë më tepër. Kështu që mendoj se kanë bërë një gabim që të votohej. Mendoj se është e lehtë për shqiptarët, tani në shumicë që të përpiqen që të përfitojnë nga momenti, për të paraqitur argumentin tyre, por gjëja e vërtetë që duhet të bëjmë është ta ndalim këtë marrëzi. Çfarë çështje e madhe politike mund të krijohet duke pasur këtë tension, qytetarët ka nevojë që tu thuhet u duhet të votojnë. Nëse mendoni për këto 4 qyteza, shumë larg nga çdo laborator modern shkencor, ku modelohet sjellje që po e nxit botën sot, pasi drejtohet nga njerëz që preferojnë dominancën në vend të bashkëpunimit. Shpresoj që Shqipëria të jetë në gjendje ti tregojë botës sesi duket një e ardhme gjithë përfshirëse”. Dikur ishit një derë e zymtë e mbyllur, ndërsa sot jeni një derë e hapur. Ju falënderoj që morët gratë e OJQ-ve në Afganistan dhe i larguat nga rreziku. Më lini t’iu them se në moshën time pyet veten se pse njerëzit harxhojnë energji për shkatërrim. Gjithçka mbaron dhe ato vlejnë nëse e ardhmja është më e ndritur dhe ka bashkim në vend të ndarjes. Vazhdoni kështu. Zoti ju bekoftë!”, deklaroi ish-Presidenti amerikan Bill Clinton. Kryeministri Edi Rama dekoroi me “Yllin e Mirënjohjes” Presidentin e 42-të të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Bill Clinton. Çmimin e nderit ia dha kryeministri Edi Rama, sebashku me femijet e ardhur nga Kosova. Ramatha se Bill Clinton është njeriu që i dha shpresën e shqiptarëve. “Njeriu nga shpresa, keni qenë me ne gjatë kohës, sot jeni mes nesh për të na kujtuar mësimet nga një histori jo fort e largët për të konfirmuar riangazhimin e Amerikës ndaj paqes sonë dhe njëherë të na thërrasë në shpresë. S’ka fjalë që mund të shprehin atë që ndjej tashmë duke iu kërkuar me përulje të pranoni yllin e mirënjohjes për arritjen publike, që është çmimi më i lartë që jepet nga zyra e kryeministrit dikujt që e meriton këtë mirënjohje.

Festimi i ditëlindjes së Amerikës: 247 vjetori i Pavarësisë

by

Nga Beqir SINA – New York/

4 korriku – 247 vjetori i pavarësisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe rëndësia historike e kësaj dite të veçantë në Shtetet e Bashkuara. Dita e Pavarësisë, e njohur edhe si katër korriku, shënon lindjen e kombit të madh Amerikan dhe shërben si një festë për të reflektuar mbi parimet dhe vlerat që e bëjnë Amerikën unike. Në kontekstin historik, pavarësia e SHBA ka traditat dhe frymën e festimit të lidhur me këtë datë të rëndësishëme.

Më 4 korrik 2023, Amerika ka 247 vjet pavarësi. Kjo llogaritet nga data e nënshkrimit të Deklaratës së Pavarësisë në 1776, e cila shënoi lindjen zyrtare të Shteteve të Bashkuara si një komb i pavarur.

Së pari dhe më kryesorja, Dita e Pavarësisë përkujton nënshkrimin e Deklaratës së Pavarësisë në 1776, kur trembëdhjetë kolonitë amerikane, shpallën zyrtarisht pavarësinë e tyre nga sundimi britanik. Ky akt i guximshëm hodhi themelet për formimin e një kombi të ri, i bazuar në parimet e lirisë, barazisë për të gjithë dhe prosperitetit dhe të lumturisë.

Një nga simbolet më ikonike të festimit të Ditës së Pavarësisë së Amerikës, 4 korrikut janë fishekzjarrët. Tradita e ndezjes së fishekzjarreve në 4 korrik daton që në ditët e para të krijimit të kombit amerikan. Spektakli mahnitës i fishekzjarrve në qiellin e Eldorados, dhe spektri i ngjyrave që ndriçojnë qiellin e natës së 4 korrikut, shërbejnë si një kujtesë e pasionit dhe shpirtit që i shtyu baballarët themelues të Amerikës, të luftonin për liri.

Për më tepër, në 4 korrik paradat janë një tjetër traditë e bukur dhe e dashur gjatë festimeve të Ditës së Pavarësisë. Amerikanët mblidhen në sheshet e bulevardet e qyteteve për të nderuar historinë e kombit, të tyre.

Në rrugët kryesore zakonisht në qender të qyteteve dhe lokaliteteve nisin parakalimet me bandat muzikore, kalorsit dhe marshi i fitimtarve me uniformat e luftëtarve të pavarësisë, kuadratet e nxënsve të shkollave , dhe institucioneve , grupe të rinjësh me uniforma sportive, të gjitha me simbole patriotike, të cilat janë shfaqjet e krenarisë kombëtare. Po ashtu paradat ofrojnë një mundësi për të shfaqur kulturat e ndryshme dhe trashëgiminë e pasur që i kontribuojnë shoqërisë amerikane.

Dalja me familje në pikniqe jashtë qendrave të banuara gatimet dhe pjekja e mishit barbekju (zgarë) janë gjithashtu një pjesë integrale e festimeve të Ditës së Pavarësisë. Familjet dhe miqtë mblidhen për të shijuar ushqime të shijshme, të tilla si hamburger, hot dog dhe misër kalli, ndërsa përfshihen në biseda të gjalla dhe krijojnë kujtime të bukura. Këto festime jo vetëm që nxisin ndjenjën e komunitetit, por edhe japin shembullin e frymës amerikane të lirisë dhe miqësisë.

Është e rëndësishme të kujtojmë se ndërsa Dita e Pavarësisë është një kohë festimi, është gjithashtu një rast për të reflektuar mbi përparimin që ka bërë si komb Amerika, dhe shikimin gjithmon për nga ardhmja. Festimi i 4 korrikut shërben si një kujtesë për të çmuar liritë që gëzonë populli amerikan dhe për të njohur kontributin e atyre që kanë luftuar dhe vazhdojnë të luftojnë për lirinë .

Ndërsa festohet ditëlindja e Amerikës këtë vit, në 247 vjetorin e saj , amerikanët përqafojnë vlerat që kanë formësuar kombin e tyre dhe të riafirmojmë angazhimin e tyre për t’i mbështetur ato. Festa e Pavarësise se SHBA është për unitet, mirëkuptim dhe barazi për të gjithë: “Së bashku, thonë amerikanët ne mund të ndërtojmë një të ardhme që nderon sakrificat e atyre që erdhën para nesh dhe krijon mundësi për brezat që do të vijnë.”

Në këtë Ditë Pavarësie, amerikanët marrin një “ftesë” që të kalojnë një ditë për të reflektuar mbi bekimet e të jetuarit në një vend ku të gjithë kanë lirinë që i frymëzon për të ndjekur ëndrrat e tyre, për të shprehur mendimet e tyre dhe për të përqafuar dhe mos harruar prej nga kan ardhur, prejardhjet e tyre nga vende të ndryshme të botës.

DITA E PAVARËSISË SË SHTETEVE TË BASHKUARA

by

Mesazhi i 4 Korrikut, 2023  

”Patriotizëm do të thotë të duash Atdheun tëndë gjithmonë, por të mbështetësh qeverinë e vendit tëndë, vetëm, atëherë kur ajo e meriton”. (Mark Twain) 

Nga Frank Shkreli                          

A person standing at a podium with a flag behind him Description automatically generated with medium confidence

Çdo vit me 4 Korrik, Shtetet e Bashkuara festojnë Ditën e Pavarësisë.  Sivjet, 4 Korriku shënon 247-vjetorin e shpalljes së pavarësisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA) nga Britania e Madhe, kur 13 kolonitë origjinale amerikane të asaj kohe kanë shpallur përgjithmonë pavarësinë dhe lirinë e tyre nga sundimi mbretëror britanik. 

Dokumenti i Shpalljes së Pavarësisë së SHBA është njëri ndër dokumentet – ndoshta dokumenti politik më me rëndësi në botë – që përcaktoi fatin dhe kornizën për mbijetimin dhe zhvillimin e këtij vendi, por është gjithashtu edhe dokumenti i cili frymëzoi lëvizje të njëjta për pavarësi, anë e mbanë botës.

Gjatë gjithë historisë, popujt kanë besuar se të drejtat e tyre vinin nga qeveria, mbreti ose pushtetit dhe si të tilla, ato edhe mund të shkeleshin e të mohoheshin sipas deshirës e qejfit të autoritetit, ose mbretit, Sepse, sipas tyre, ato ishin privilegje që akordoheshin e hiqeshin sipas dëshirës së pushtetit në fuqi.  Shpallja e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara me 4 Korrik, 1776 ka hedhur poshtë këtë besim ose nocion, njëherë e mirë, duke shpallur se të drejtat e një personi dhe në populli nuk i jepen nga qeveria ose autoriteti, cilido qoftë ai, por nga vet Krijuesi I gjithësisë –nga Perendia.  ”Ne i konsiderojmë këto të vërteta si krejtësisht të qarta se të gjithë njerëzit janë krijuar me të drejta të barabarta, se Perëndia u ka falë atyre disa të Drejta të pamohueshme, ndër të cilat janë Jeta, Liria dhe mundësia për të ndjekur suksesin dhe lumturinë.” Është kjo fraza, ndoshta  më të famëshme në tekstin e dokumentit të Shpalljes së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara.

Mesazhi kryesor i kësaj dite, si për Amerikanët ashtu edhe për popujt anë e mbanë botës, është se këto mund të jenë fjalët më me rëndësi – jo vetëm në tekstin e dokumentit të pavarësisë së Amerikës – por edhe në historinë e njerëzimit në përgjithsi.  Duke shpallur se është Perëndia dhe jo qeveria, mbreti ose parlamenti — që jo vetëm amerikanëve, por të gjithë njerëzëve kudo, u ka falur të drejta themelore, të barabarta dhe të pamohueshme. Dhe se qeveritë krijohen nga populli për të vetmin qëllim e që është për t’i shërbyer atij në mbrojtjen e këtyre të drejtave natyrore dhe në ushtrimin e tyre në mbështetje të interesave dhe mirëqenjës së qytetarëve.A flag with fireworks in the background Description automatically generated with low confidence

247 vjetë më parë, shpallja e Pavarësisë së Amerikës shënoi shkëputjen e kolonive nga Britania e Madhe por pavarësia ishte vetëm fillimi i vendosjes së lirisë në këtë vend, pasi në atë kohë në shumë koloni praktikohej skllavëria, gratë nuk gëzonin të gjitha të drejtat për të cilat bëhej thirrje në Shpalljen e Pavarësisë dhe fatkeqësisht, indiano-amerikanët vendas u detyruan të shpërnguleshin nga toka e tyre ndërkohë që kolonët e ri kishin filluar të vendoseshin anë e mbanë vendit.  

Por ç’prej nënshkrimit të këtij akti dramatik pthuaj dy shekuj e gjysëm parë, përpjekjet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës për të siguruar barazi dhe të drejta të barabarta për të gjithë, ndonëse kanë triumfuar me shumë fitore gjatë dekadave të kaluara, prapseparapë ekziston vetdija se mbetet ende shumë për t’u bërë.  Se ruajtja e këtyre të drejtave që na i ka falë Përëndia dhe natyra, kërkon vigjilencë të vazhdueshme për t’i ruajtur ato, sidomos nga intervenimet e qeverive, cilatdo qofshin ato – që kanë për obligim kushtetues t’i mbrojnë dhe jo t’i shkeli e t’i shkatërrojë liritë dhe të drejtat e popullit, të garantuar në Shpalljen e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara.

Koncepti i fjalës liri, kjo e drejtë e pamohueshme e njeriut, për herë të parë u vendos në skenën botërore si një e drejtë e pamohueshme për të gjithë njeërzit pa dallim, më 4 Korrik 1776.  Ideja se njerëzit duhet të gëzojnë këto të drejta të pamohueshme, të akorduara nga Përendia dhe jo nga ndonjë pushtet i kësaj bote, ishte objekt talljeje nga bota e atëhershme e ”qytetëruar”, madje edhe sot, Shtetet e Bashkuara vazhdojnë të urrehen gjithnjë në shumë pjesë të botës nga diktatorë, autoritarë të llojllojshëm dhe regjime shtypëse, të cilat mendojnë se të drejtat dhe liritë e njeriut janë privilegje që vetëm ata si autoritarë të gjithpushtetshëm i rregullojnë dhe i zbatojnë sipas dëshirës dhe vullnetit të vet, për interesa personale.  Diktatorë të tillë edhe sot urrejnë gjithnjë Shtetet e Bashkuara se kanë mbrojtur dhe mbrojnë parimin e atëhershëm radikal të lindur nga Shpallja e Pavarësisë së Amerikës, më 4 Korrik 1776.  Parim ky , sipas të cilit, është e drejta e popullit kudo e në çdo vend të botës, të ndryshojë regjimin ose qeverinë dhe ta zëvendësojë atë me një tjetër pushtet, i cili do të mbrojë këto të drejta e liri të pamohueshme, jo vetëm për amerikanët, por për të gjithë popujt anë e mbanë botës.

Për tu siguruar se këto të drejta do të ishin gur-themeli i shtetit të ri, kolonitë amerikane miratuan Kushtetutën e re më 1789 me dhjetë amandamente të cilat – sot e asja dite — garantojnë liritë bazë të njeriut, përfshirë lirinë e fesë, lirinë e fjalës dhe të shtypit si edhe amandamente të tjera në mbrojtje të qytetarit nga abuzimet e mundshëme të shtetit dhe nga autoritetet qeveritare. Patrik Henri, njëri prej udhëheqësve të përpjekjeve të shpalljes së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara, ka thënë se, “Kushtetuta nuk është një instrument i qeverisë për të kufizuar të drejtat e popullit, por është një instrument i popullit për të kufizuar veprimtarinë e qeverisë, për ndryshe qeveria do të dominojë jetën dhe do të kufizojë të drejtat tona”.A picture containing building, fireworks, new year's eve, new years day Description automatically generated

Është me vend që kto vlera e të drejta bazë e të pamohueshme të njeriut, të skalitura në dokumentin e Shpalljes së Pavarësisë dhe më vonë në Kushtetutën e Amerikës të kujtohen dhe të celebrohen sot, në në këtë 247-përvjetor të Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara, por është gjithashtu e nnevojshme që këjo ngjarje historike për popullin amerikan, të kujtohet edhe nga popujt anë e mbanë botës, pasi këto parime të mishëruara në Shpalljen e Pavarësisë Amerikane, pasqyrohen gjithashtu në kushtetuta të shumë vendeve dhe janë të përfshira në Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut, e nënshkruar nga shumica e shteteve të botës, anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara. 

Le të jetë pra 4 Korriku, 2023, një festim i garancisë dhe të mbrojtjes së të drejtave të njeriut, jo vetëm për çdo shtetas amerikan, por të kujtohet gjithashtu edhe nga popujt anë e mbanë botës – përfshir Kombin shqptar — e që nga kjo ditë e shënuar patriotike për amerikanët, mund të na mësojë, se sipas Mark Twain, ”Patriotizëm do të thotë të duash Atdheun tëndë gjithmonë, por të mbështetësh qeverinë e vendit tëndë, vetëm kur ajo e meriton”.

Si e tillë, megjithë të metat dhe mos-kënaqësitë dhe sfidat që shprehen dhe me të cilat përbvallet ky vend, nga koha në koha – edhe 247-vjet pas Shpalljes së Pavarësisë së sajë, Amerika vazhdon përpjekjet e saja për një, “bashkim edhe më të pësosur” të këtij kombi të madh, ndërkohë që mbetet gjithnjë simboli i lirisë, demokracisë dhe i pavarësisë për popujt anë e mbanë botës, përtshir Kombin shqiptar.  Dita e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara shënohet si një festim i vlerave të përbashkëta njerëzore, të bazuara në lirinë dhe të drejtat e pamohueshme për të gjithë, të pasqyruara në Shpalljen e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe në Kushtetutën e Shteteve të Bashkuara.

Në këtë 247-vjetor të Shpalljes së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara, Zoti e bekoftë Kombin amerikan dhe Kombin shqiptar – në miqësi të përjetshme me njëri tjetrin!

Red and white striped letters Description automatically generated with medium confidence

Frank Shkreli