Besim NDREGJONI/

Çështja e hapjes së dosjeve është një  problem  madhor, e cila më shumë se si një mjet për vendosjen në vend të një të drejte legjitime atë të “ dënimit” të autorëve të ushtrimit të genocidit, shërben si mjet për presion politik nga forca të ndryshme politike. Odiseja e dosjeve është mjaft e gjatë, një hap konkret u bë vetëm në 1996 me “Komisionin  MEZINI”, vazhdoi me komisioni BEZHANI por që dështoi për faj të politikës e cila për të mbuluar njërën apo tjetrën figurë të politikës, e la në heshtje këtë problem. Duke e parë nga ana morale ky problem është penguar për shkak të të ashtuquajturit reagim negativ social që do të sillte hapja e tyre, e vërteta u përdor  më shumë  për interesa të  klasës politike postkomuniste e cila ka përdorur  interesat e saja të pushtetit se sa ballafaqimin me të  vërtetat tragjike të  një  diktature që  nuk kishte asgjë  të  përbashkët me pushtetet komuniste në Europën juglindore, por vazhdonte genocidin mbi kudërshtarët e saj siq ishim ne të përndjekurit politikë shqiptare, që kaluam një  kalvar vuatjesh, traumash, përcmimesh, fyrjesh, degradimi sot e pabesushme për shoqërinë apo  dhe për miqtë e vendit tonë.  

Shqipëria është vendi i vetëm ish-komunist Stalinist e cila nuk ka marrë masa serioze për të pastruar jetën e politikës nga “mbeturinat” e ish Sigurimit të Shtetit, një institucjonal kriminal në funksion të  pushtetit diktatorial, të cilat më shumë se kurrë, sot janë  në funksion të politikës e pushtetit. Do të ishte më mirë që hapja e dosjeve të kalonte fillimisht në një rrugë vetdeklarimi për një periudhë të caktuar kohore e pasuar kjo me një dorëheqje nga politika ose institucjonet qeverise  e kushtetuese nëse është pjesë e saj, duke sqaruar kushtet që e detyruan për tu bërë pjesë e makinës së genocidit, rolin përkatës dhe më pas të bëhej deklarimi publik i atyre që e dyfishojnë fajin ndaj popullit shqiptar me anë të heshtjes. Pra problemi kryesor në Shqipëri nuk qëndron tek mungesa e dëshirës për ti hapur, por tek fakti se për çfarë funksioni shërben kjo hapje. 

Politika i mëshon me forcë hapjes së dosjeve për bashkëpunërorët, por asnjëherë në këto 31  vjet nuk është marrë në shqyrtim seriozisht fakti se: Kush i krijoj dosjet!

Kush ishin përgjegjësit kryesor të zbatimit të skemës enveriste-staliniste e  ngritjes të një  pushteti diktatorial komunist, që vendet e lindjes europiane  e kishin denuar që në vitin 1956.

Kush ishin ata që me zellin e madh e  praktikuan  këtë skemë të veçantë në llojin e vet.

Kush ishin ata që injorancën e tyre e vunë në zbatim të eleminimit të klasës së intelektualëve,  duke patur si postulat shprehjen “ Armik i Popullit dhe i Partisë”. 

Përpara se të kërkohet hapja mekanike e dosjeve të bashkëpunëtorëve duhen hapur njëherë dosja e asaj ideologjie që u injektua tek këta bashkëpunëtorë, të bëhet një analizë e të gjithë përmbajtjes së saj për të arritur në një përfundim produktiv të  shkakut dhe pasojës. Vetëm duke bërë një analizë të lidhjes shkak-pasojë në rrugë profesionale dhe nga njerëz që do e realizojnë atë me objektivitet larg pasioneve dhe subjektivitetit do arrihet që të krijohet një tablo e qartë se çfarë do të kërkohet të arrihet nga hapja e dosjeve të bashkëpunëtorëve. Fillimi duhet të jetë hapja e dosjeve të puntorëve të “sigurimit”.

Asnjehere  deri më  sot nuk janë  analizuar shkaqet që  çuan në  hartimin e skemës e stalinizmit diktatorial  shqiptar si një  lloji të  veçantë. Analiza  ka ngelur vetëm në stadin e hipotezave apo dyshimeve të  shpërndara të  cilat rrallëherë  kanë  një  lidhje kronologjike dhe logjike të ngjarjeve gjë e cila ka ngritur një  tymnajë  mbi opinionin publik, i cili një  ditë lexon një dokument ku X evidentohet si komunist,  apo nacionalist i orëve të  para, kurse të  nesërmen shfaqet në kahun e kundërt. Kjo është  një  tymnajë ideologjike e demagogjike që përdoret me fortë se kurrë nga politika aktuale shqiptare e cila si pjellë e atij regjimi e përdor këtë ideologji për pushtet dhe jo për të i shërbyer të vërtetës dhe demokracisë për të cilën ka nevojë shoqëria jonë. Çfar kan dosjet e ish sigurimit? Studime jo të plota tregojnë; se çdo tre ditë një shqiptar ekzekutohej me ose pa gjyqe për motive politike. Çdo javë një i burgosur politik vdiste në  burg nga torturat. Çdo  dy ditë internoheshin tre persona për motive politike.Çdo 2 muaj një i burgosur politik pësonte gjymtime trupore për shkak të keqtrajtimit në hetuesi, burg ose kamp përqëndrimi. Ndërsa 3 milion shqiptar jetonin me frikën e përhershme të persekucionit pa ligje. Lista është e gjatë…Në diktaturë veprohej dhe mbahej në këmbë kjo skemë sundimi: Diktator – Institut Marksist&Leninist – Sigurim i Shtetit. Jo pa qëllim në krye të institutit diktatori  kishte bashkëshorten e tij e cila përveç besnikërisë kishte të drejtën dhe të kontrollit të materialeve që prodhoheshin dhe shpërndaheshin nga ky institut. Mijëra leksione udhëzonin sesi të shtypej mendimi i lirë, ekonomia e tregut dhe si të përgatiteshin kuadro për të mbajtur politikisht diktaturën. Nga ky institut do të shpërndaheshin volume të tëra si brenda dhe jashtë vendit literaturë për sofistikimin e mekanizmit të funksionimit të diktaturës. 

A u dënua ky institucion i krimit në pluralizmin politik? Jo, me keqardhje konstatojmë se lektorë të këtij instituti janë pjesë përbërëse themelore e politikës tridhjetvjeçare pluraliste dhe janë të shpërndarë me funksionet e tyre  si në parti politike, në drejtim të shoqërisë civile, diplomaci apo institucione kushtetuese. Strategjia e këtij institucioni synoi dhe realizoi depersonalizimin e individit dhe shkatërrimin e familjeve fisnike që kishin dhënë gjithçka për kombin, por që  ishin kundërshtarë të regjimit. Stacionimi i strukturës u përqëndrua në veprime psikologjike, fizike dhe ekonomike. Ambienti ku jetonin dhe punonin këta qytetarë, ushtrohej dhunë psikologjike ndaj intelektit dhe përçmohej personaliteti publikisht, qytetarët kundërshtarë të këtij regjimi pavarësisht nga dija, arsimimi apo qytetaria që kishin ata ishin te detyruar te provonin këto trauma përçmime psikologjike e fizike. Organizoheshin të ashtuquajturat mbledhje popullore në të cilat cdo qytetar kundërshtar, atakohej psikologjikisht, ose do të etiketohej me nofkën armik dhe bashkëpunëtor i imperializmit. Një pjese të mirë të popullësisë do t’i  imponohi me ligj të gjunglës dhe votimi. 

Në aspektin fizik individi dënohej me punët më të rënda, nuk lejohej që të punonte në bazë të aftësive, reklamohej me etiketën “dembel”  pavarësisht nga aftësitë që kishte. Individët ishin të detyruar që të mos kundërshtonin asnjë dhunë fizike dhe t’i nënshtrohej asaj. Në planin ekonomik, sado aftësi të kishte për të përmirësuar gjendjen ekonomike, individit i konfiskohej pasuria dhe nuk lejohej të zhvillonte mirëqënien. Metoda e depersonalizimit do të ishte bashkëudhëtar i epokës diktatoriale dhe sa përmendëm më sipër këto trauma dhe tortura ishin të përgatitura po nga ai institut. Dhe zbatoheshin nga ish sigurimi i shtetit.

Së bashku me masat që përmendëm më sipër do të përgatiteshin edhe ligje diskriminuese të aprovuara kundër kundërshtarëve politikë. Si neni 55 e disa të tjerë.

Policia sekrete e quajtur ‘Sigurimi i Shtetit’  në fillimet e pluralizmit do të deklarohej publikisht sikur u dënua, por strukturat e tij ishin dhe janë ende të pacënuara.  Çdo denim në sistemin demokratik bëhet me ligj. Shtojmë se dhe sot ata që kan mbaruar atë shkollë janë deputet në parlamentin aktual. Pra kjo strukturë kriminale ish sigurimi nuk u dënua me ligj.

Kërkesa e shoqërisë shqiptare  insiston në hapjen e dosjeve për të zgjedhur politikanë të pastër moralisht dhe politikisht, apo qeveritar të pastër e të devotshëm për të qeverisur por kjo gjë tek ne nuk ndodh. Stalinizmi-enverist  nuk e lejon, e anashkalon këtë problem madhor të pastërtisë së politikanëve. Dhe këtu në mënyrë të fshehtë apo të hapur, u përmenden dosjet atyre që kërkojnë dekomunistizimin e politikës aktuale, që të ndërtojmë shtet të së drejtës. Shteti i së drejtës dënon kriminelin që është punëtori i sigurimit e ka krijuar dosjen dhe bashkëpunëtorin që i ka shërbyer kësaj dosje. Por PS dhe PD kërkojnë dënimin e bashkëpunëtorit në krim duke mbrojtur kriminelin që organizoi dhe kreu krimin.

Pa u dënuar strukturat e ‘Sigurimit të Shtetit’ “Institutit marksist-leninist” Komiteti Qendror i Partisë dhe të rretheve” që kanë përgatitur dosjet, nuk mund të shkëputen politikanët nga stalinizmi i tyre, dhe të hapen dosjet.

Të drejtat dhe liritë e njeriut gjatë këtij 31 vjeçari nuk u zbatuan për ish të përndjekurit politikë, të cilët luftuan një gjysëm shekulli për to. Politika e komunistizuar luan rolin më negativ në këtë drejtim. Ajo dezinformon komunitetin ndërkombëtar për këtë shtresë që është 1/3 e popullësisë dhe i sjell asaj dëme të pallogaritshme në integrimin e shoqërisë.  Kjo analizë nuk mund të realizohet me shkrime sporadike gazetash apo botime kujtimesh bruto nga “ kaviet e eksperimentit” komunist apo eksperimentuesit të  cilët  sot shfaqen në shtyp me “lëkurën e qengjit”, por me anë të asaj analize që u përmend më sipër.

Për tu theksuar është  se duhet bërë  një  kategorizim dhe një  vleresim real i pozicionit të gjithsecilit, pavaresisht se numri i bashkepuntorëve është i madh, por i puntorve është më i vogël, dhe kjo do të kërkojë një pune  kolosale. Ky proçes do të  shërbejë  për të krijuar një tablo të  plotë se kush u bë  pjesë e mekanizmit totalitar, (“se antarët e partisë komuniste ishin  pjesa e këtyre strukturave kriminale,”) dhe drejtojnë politikën aktuale dhe sot, sepse e ndiente si pjesë  të  jetës apo për të  arritur një qëllim të caktuar dhe kush u bë  pjesë e tij, sepse gjate  kohës që ai vetë  ndodhej nën trysninë  e dhunës fizike dhe psikike, shihte që prindi, motra, vëllai, fëmija apo një i afërm tjetër ndodheshin në një pozitë  më  të rëndë se ai vetëm se këtij të fundit i kërkohej që  të  bëhej pjesë  e mekanizmit të eksperimentit.  “ spiunët në çdo moment  janë të dëmshëm, por spiunët e burgut janë më të poshtrit” (Referenca e pregaditur nga krijuesit e dosjeve, nga Sigurimi i shtetit). Përsa i përket kësaj shprehje ekzistojnë rezerva sepse ka individë që e kanë bërë këtë poshtërsi sepse me të vërtetë kanë qënë të tillë, por ka patur edhe nga ata që e kanë nënshkruar “ kontratën e njëanshme të spiunit” me Sigurimin e Shtetit për të mos parë fëmijën apo çdo të afërm duke u torturuar nga xhelatët me veshje moderne, por me teknika mesjetare. Ka më shume se 16  vite që A.K. P. Europës ka aprovuar rezolutën për denimin e krimeve të komunizmit, dhe Shqipëria që  vuajti ma shumë se çdo shtet tjeter në Europe hesht ndaj denimit të këtyre krimeve monsturoze dhe çnjerzore, ndaj genocidit të shkatrimit të 30-40% të popullsisë që u masakrua nga këto krime. Megjithse ka dhe një rezolutë të parlamentit shqiptarë të viti 2006 e plurosurn në syrtarët e këtij institucjoni që të denohej krimi komunist si vazhdimi i rezolutës europiane,. Dhe ky Kryeministër e kjo mazhorancë në at kohë opozitë nuk e votuan rezolutën e denimit të krimeve të komunizmit. Sot në pushtet pretendojn të hapin dosjet. Dosjet hapen kur diktatori, institucjonet e krijimit të dosjeve janë denuar moralisht dhe ligjërishtë, e kur të arrihet kjo  nuk  do të lejohet , ping-pongu i politikës aktuale, hapen apo nuk hapen dosjet.