s p – Page 2101 – Dielli

LETRA TË PABOTUARA

August 24, 2022 by s p

Nga Eugjen Merlika/

Pjesa e parë/

E përditëshmja më e njohur e Italisë “Corriere della sera”, e datës 6 dhjetor 2007, në faqen 13, kushtuar ngjarjeve të politikës së jashtëme, i kushtonte tërësisht Kosovës përmbajtjen e asaj faqeje. Në gjysmën e saj jepej një intervistë mjaft interesante e ministrit të jashtëm britanik, 41-vjeçarit David Miliband, e titulluar me gërma të mëdha ”Londra gati për një Kosovë të pavarur”. Gjysma tjetër e faqes zihej nga një shkrim i prof. Carlo Bertelli-t i titulluar “ Monastiret, një pasuri në rrezik” me nëntitull “Të djegur nga shqiptarët, tashmë pa mbrojtje. Duhet një ligj ndërkombëtar:”

I lexova me vëmëndje të dy shkrimet, më shumë i tërhequr nga mendimet inkurajuese të ministrit anglez, se sa nga shqetësimet, ndoshta të tepruara, të profesorit torinez. Mbas dy ditësh mora një e-mail nga një mik që më ftonte për një replikë me profesorin për kishat ortodokse të Kosovës, në kuadrin e diskutimit, tashmë global, të statusit përfundimtar të krahinës. Me që bëhej fjalë për Kosovën, argument shumë për zemër, të cilin kam filluar t’a trajtoj nëpërmjet letrash fletoreve italiane që më 1992, u vura të shkruaj shkurt, për të shpërndarë pak mjegullën e pesimizmit të profesorit ekspert të arteve figurative, në lidhje me pavarësinë e pritme të Kosovës. Rreth mesditës letra e mëposhtëme u nis për rubrikën e Sergio Romanos.

“No a strumentalizzazioni sul Kosovo

Caro Romano,

Ho letto con interesse sul Corriere del 6 m.c. l’articolo di Carlo Bertelli, intitolato “Monasteri, un patrimonio a rischio”. Rispetto la preoccupazione dell’articolista riguardo alla protezione dei valori artistici e religiosi, considerati “patrimonio dell’umanità”, nelle chiese e monasteri ortodossi in Kosovo. La protezione dei monumenti culturali dei vari popoli dovrebbe essere una delle priorità di tutta la comunità internazionale.

In questo contesto la distruzione di alcune chiese in Kosovo da parte di pochi estremisti albanesi è un fenomeno da condannare fermamente a prescindere dalla considerazione che può essere la reazione sbagliata all’orrore dei crimini dei para militari serbi sulla popolazione civile. Ma generalizzare questo detestabile fenomeno fino a considerarlo un rischio permanente nella società kosovara mi sembra non soltanto eccessivo e strumentale, ma completamente fuori dalla realtà. A mio modesto parere la proposta di formulare nuove leggi internazionali ad hoc per un futuro Kosovo indipendente a protezione dei monumenti dimostra non soltanto la sfiducia nella popolazione albanese e nelle sue istituzioni, ma anche una superficiale conoscenza della realtà storica di quel Paese.

Vorrei ricordare al signor Bertelli che, durante parecchi secoli, i monasteri e le chiese serbe in Kosovo non sono state presidiate dai soldati italiani o tedeschi e nemmeno dalla amministrazione serba. Esse sono sopravissute a cinque secoli di dominazione ottomana, che hanno convertito nella religione mussulmana la stragrande maggioranza degli abitanti di quella regione, grazie alla mentalità tollerante di questi ultimi. Sono fermamente convinto che nel nuovo eventuale Kosovo indipendente la protezione dei valori religiosi e culturali delle minoranze sarà una priorità dei governanti, delle forze politiche, e dei cittadini a dimostrazione della vocazione europea della loro popolazione.

Sostenere il contrario significa strumentalizzare i comportamenti criminali di alcuni individui che non rappresentano il popolo del Kosovo, che non hanno niente in comune con l’aspirazione alla libertà, alla democrazia, alla pace ed all’indipendenza che contraddistingue oggi il cammino di quel popolo sotto la supervisione internazionale.

Distinti saluti”

Jo instrumentalizimeve për Kosovën!

Kam lexuar me interes në Korrierin e datës 6 të muajit në vazhdim artikullin e Karlo Bertelit, të titulluar “Monastiret, një pasuri në rrezik”. Respektoj shqetësimin e artikullshkruesit, përsa i përket mbrojtjes së vlerave artistike e fetare, të quajtura “pasuri e njerëzimit”, në kishat dhe monastiret ortodokse në Kosovë. Mbrojtja e monumenteve kulturore të popujve të ndryshëm duhet të jetë një nga përparësitë e gjithë Bashkësisë ndërkombëtare.

Në këtë kontekst shkatërrimi i disa kishave në Kosovë nga, ana e pak ekstremistëve shqiptarë, është një dukuri për t’u dënuar vendosmërisht, pa marrë parasysh konsideratën se mund të jetë kundërveprimi i gabuar ndaj tmerrit të krimeve të paraushtarakëve serbë mbi popullsinë civile. Por përgjithësimi i kësaj dukurie të përbuzëshme, sa të quhet një rrezik i përhershëm i shoqërisë kosovare, më duket, jo vetëm i tepërt dhe instrumental, por krejtësisht jashtë realitetit. Simbas mendimit tim modest, propozimi për të përpiluar ligje të reja ndërkombëtare ad hoc për një Kosovë t’ardhme të pavarur në mbrojtje të monumenteve, tregon jo vetëm mosbesimin kundrejt popullsisë shqiptare dhe institucioneve të saj, por edhe një njohje të sipërfaqëshme të së vërtetës historike t’atij Vendi.

Desha t’i kujtoj zotit Berteli se, gjatë shumë shekujsh, monastiret dhe kishat sërbe në Kosovë nuk kanë qënë të ruajtura nga ushtarë italianë apo gjermanë, madje as nga administrata sërbe. Ato kanë mbijetuar në pesë shekuj zotërimi otoman, që kanë kthyer në besimin mysliman shumicën dërmuese të banorëve t’asaj krahine, në sajë të mendësisë tolerante të këtyre të fundit. Jam plotësisht i bindur se, në Kosovën e re të pavarur, mbrojtja e vlerave fetare e kulturore të pakicave do të jetë një përparësi e qeveritarëve, e forcave politike dhe qytetarëve, në vërtetim të prirjes evropiane t’asaj popullsie.

Të mbështetësh të kundërtën do të thotë të instrumentalizosh sjelljet kriminale të disa individëve, që nuk përfaqësojnë popullin e Kosovës, që s’kanë asgjë të përbashkët me aspiratat e lirisë, paqes e pavarësisë që shquajnë sot atë popull nën mbikqyrjen ndërkombëtare.

Me nderime

Më kot prita dy ditë se mos letra botohej, ajo pati fatin e disa të tjerave që zoti Romano siç duket i fshin nga kompiuteri sapo i merr. Sigurisht është e drejta e tij dhe e gazetës të botojë ato letra që i duken më të dobishme për lexuesin e tij, por mendoj se për tema të shoshitura si ajo e Kosovës, një gazetë në përmasat e “Corriere della Sera” duhet të japë mundësinë e rrahjes së mendimit edhe nëse ky mendim nuk është në linjë me opinionin zyrtar të saj. Asgjësimi i këtij mendimi nëpërmjet heshtjes dhe mos botimit nuk i shërben atij multikulturalizmi, të cilin kjo shoqëri e quan si një nga vlerat e saj më të çmuara. Nëse quhet i dobishëm t’i lihet vënd shqetësimit të një profesori për rrezikun që, simbas tij, i kanoset vlerave artistike e fetare të monastireve ortodokse në Kosovën e pavarur, mendoj se është po aq e dobishme për lexuesit të ballafaqohen me mendimin e një tjetri që, nga pozita më modeste, përpiqet të argumentojë se ai rrezik është më shumë imagjinar se real. Detyra e një shtypi të lirë është të japë ndihmesën e vet në krijimin e një opinioni publik sa më objektiv e më pranë së vërtetës.

Duke u kthyer mbrapa në kujtesën e kompiuterit gjej të tjera letra drejtuar z. Romano e po ashtu të pabotuara. E mëposhtëmja datohet 1 korrik 2007 dhe synon të jetë një replikë me disa mendime të shprehura nga Romano, ish ambasador i Italisë në Moskën e Brezhnjevit, mbi çështjen e Kosovës dhe vizitën e Presidentit Bush në Shqipëri, e trajtuar me nota e penelata sarkastike.

“Sig. Romano,

Lo so in partenza che questa lettera non sarà pubblicata come tante altre che ho spedito.

Leggendo la sua risposta al sig. Cagliari sull’indipendenza del Kosovo e sulla visita del Presidente USA in Albania, mi sembra doveroso esprimere il mio punto di vista in dissenso con le sue affermazioni.

L’accoglienza calorosa ricevuta dal Presidente Bush in Albania fa onore al popolo ed al Governo albanese, al contrario di certe manifestazioni antiamericane di gente con la memoria storica corta o piena di reminiscenze vetero comuniste. Il Presidente degli Stati Uniti a Tirana non ha fatto una dichiarazione di circostanza, influenzato dall’entusiasmo dei cittadini albanesi, ma ha espresso il concetto del suo Paese sulla questione, ribadito diverse volte a vari livelli dell’Amministrazione americana. Non dobbiamo dimenticare che la Comunità internazionale, Italia compresa, ha lavorato durante un anno intero per formulare una strategia risolutiva del problema del Kosovo. Il piano Ahtisari è stato accettato dagli USA, dal UE, dal governo del Kosovo e respinto soltanto dalla Serbia ed in suo appoggio dalla Russia. Questo piano tende a pacificare i Balcani, considerati sempre la polveriera dell’Europa, e l’indipendenza del Kosovo va in questa direzione.

Il Kosovo è dagli albori della storia territorio abitato dai predecessori degli albanesi, gli iliri, e poi dagli stessi albanesi. I serbi sono arrivati nel settimo secolo d.C. in questa regione. È vero che ha fatto parte del Regno serbo di Stefano Dušan ma in quell’epoca la Serbia amministrava gran parte della penisola balcanica. Sotto dominazione turca il Kosovo era uno dei quattro vilajet (unità amministrativa ottomana) dell’Albania. Tanto è vero che quando la Serbia conquistò l’indipendenza dall’Impero turco non ebbe nessuna rivendicazione sul Kosovo. Il Kosovo serbo fu il regalo che le Grandi Potenze, Russia per prima, fecero alla nazione slava nel 1913, nella Conferenza degli Ambasciatori a Londra, a scapito del nuovo stato albanese, aggredito militarmente dai vicini, tra cui anche dai serbi.

Oggi, dopo la carneficina serba della primavera 1999, la Comunità internazionale, USA in testa, pare decisa a ripristinare la giustizia storica. Non penso che la prossima indipendenza del Kosovo possa scatenare un processo a catena a livello mondiale di rivendicazioni. La Scozia o la Corsica non hanno niente in comune con il caso del Kosovo, sono realtà completamente diverse. Non è successo con la disgregazione della ex Jugoslavia, tra popoli slavi, tanto meno può succedere nel caso di due popoli di etnie diverse.

Il tentativo della conservazione dello statu quo nei Balcani degli anni 90 è stato pagato a caro prezzo da quei popoli e non credo che sia una cosa saggia ritornare indietro e ricominciare da capo. Il piano Ahtissari verrà eseguito anche se la Russia e la Cina si opporranno al Consiglio di Sicurezza. Credo che il principio dell’autodeterminazione dei popoli vale più dei trattati internazionali o dei capricci dell’uno o dell’altro Stato, anche se potenze mondiali. Credo che questo sia il vero banco di prova delle democrazie dell’Occidente.

Il Presidente Bush a Tirana come l’ex primo ministro inglese Blair nella recente lettera ai kosovari hanno ribadito questo principio e gli albanesi gli sono riconoscenti.”

Zoti Romano,

“E di që në nisje që kjo letër nuk do të botohet, ashtu si mjaft të tjera që kam dërguar.

Duke lexuar përgjigjen tuaj z. Kaliari mbi pavarësinë e Kosovës dhe vizitën e Presidentit të SHBA në Shqipëri, më duket e detyrueshme të shpreh pikëpamjen time në kundërshtim me pohimet tuaja.

Pritja e ngrohtë që i u bë Presidentit Bush në Shqipëri nderon popullin dhe Qeverinë shqiptare, në kundërshtim me disa shfaqje kundër amerikane të gjindjes me një kujtesë historike të shkurtër ose plot me ndikime komuniste të hershme. Presidenti i Shteteve të Bashkuara në Tiranë nuk ka bërë një deklaratë të rastit, të ndikuar nga entuziazmi i qytetarëve shqiptarë, por ka shprehur konceptin e Vëndit të tij mbi çështjen, të ritheksuar disa herë në nivele të ndryshme t’Administratës amerikane .Nuk duhet të harrojmë se Bashkësia ndërkombëtare, përfshirë dhe Italinë, ka punuar një vit të tërë për të hartuar një strategji zgjidhëse të problemit të Kosovës.

Plani Ahtisari është pranuar nga SHBA, BE, Qeveria e Kosovës, duke u kundërshtuar vetëm nga Sërbia dhe Rusia në mbështetje të saj. Ky plan synon të paqëtojë Ballkanin, të quajtur gjithmonë “fuçi baruti”e Evropës e pavarësia e Kosovës shkon n’atë drejtim.

Kosova, që n’agim të historisë, është një trevë e banuar nga paraardhësit e shqiptarëve, ilirët, e më pas nga vetë shqiptarët. Sërbët kanë ardhur në shekullni e shtatë mbas Krishtit në këtë krahinë. Është e vërtetë që ka qënë pjesë e Mbretërisë sërbe të Shtjefën Dushanit por, n’atë periudhë Sërbia administronte pjesën më të madhe të siujdhesës ballkanike. Nën zotërimin turk Kosova ishte një ndër katër vilajetet (njësi administrative otomane) e Shqipërisë. Aq është e vërtetë saqë kur Sërbia fitoi pavarësinë nga perandoria nuk pati asnjë kërkesë për Kosovën. Kosova sërbe qe dhurata që Fuqitë e Mëdha, Rusia e para, i bënë kombit sllav më 1913, në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, në dëm të Shtetit të ri shqiptar, të sulmuar ushtarakish tnga fqinjët, mes të cilëve edhe nga sërbët.

Sot, mbas kasaphanës sërbe të pranverës 1999, bashkësia ndërkombëtare, SHBA në krye, duket e vendosur të verë në vend drejtësinë historike. Nuk mendoj se pavarësia e ardhëshme e Kosovës do të shkaktojë një proçes zinxhir kërkesash në shkallë botërore. Skocia apo Korsika nuk kanë asgjë të përbashkët me rastin e Kosovës, janë realitete krejtësisht të ndryshme. Nuk ka ndodhur me shpërbërjen e ish Jugosllavisë, mes popujsh sllavë, aq më pak mund të ndodhë në rastin e dy popujve me etni të ndryshme.

Përpjekja për ruajtjen e Statu quo në Ballkan, në vitet 90, është paguar me një çmim të lartë nga ata popuj e nuk besoj se do t’ishte një gjë e urtë kthimi mbrapa e rifillimi nga e para. Plani Ahtisari do të zbatohet edhe nëse Rusia e Kina do t’a kundërshtojnë në Këshillin e Sigurimit. Besoj se parimi i vetvendosjes së popujve vlen më shumë se traktatet ndërkombëtare ose tekat e një shteti apo të një tjetri, edhe nëse janë fuqi botërore. Besoj se kjo është bankëprova e vërtetë e demokracive të Perëndimit.

Presidenti Bush në Tiranë, ashtu si ish kryeministri anglez Bler, në letrën e fundit kosovarëve, kanë ritheksuar këtë parim dhe shqiptarët u janë mirënjohës.”

Dhjetor 2007

Vijon

Marrë nga vëllimi: “Përsiatje njerëzore, letrare, shoqërore, historike” OMSCA 1 Tiranë 2011

BOTIM ME VLERË PËR VESHJEN KOMBËTARE TË KRAJËS

August 24, 2022 by s p

Hamid Alaj, VESHJA E NUSËNISË KRAJANE, Art Club, Ulqin, 2021

Në hapësirën etnogjeografike shqiptare të rralla janë ata krahina etnografike sikurse është ajo e Krajës, e cila dallohet me veçoritë e saja etnokulturore. Kemi të bëjmë kryesisht me kulturën materiale, përkatësisht veshjet popullore të grave të njohura si shestanesha dhe ajo krajane, që janë autentike duke qenë pjesë e thesarit të veshjeve kombëtare shqiptare.

Në lidhje me këtë çështje ja vlen të cekim një thënie të Faik Konicës i cili ka thënë së ”ka aq kostume shqiptare sa ka edhe krahina”, që dëshmon për mozaikun e veshjeve kombëtare shqiptare me shumë së të asnjë popull tjetër në Evropën Juglindore dhe më gjerë. Në gamën e tyre veshjeve bën pjesë edhe veshja krajane, apo e nusënisë krajane siç e ka definuar Hamid Alaj në librin e tij, që paraqet një kontribut me vlerë për etnografinë shqiptare.

Pas rënies së socializmit si rend shoqëror dhe komunizmit si ideologji, në lidhje me krahinën etnografike të Krajës u kriuan mundësi për të organizuar takime të ndryshme shkencore, kulturore e shoqërore. Kemi të bëjmë me kohën e ndryshimeve shoqërore ku autor të ndryshëm si çështje preokupimi kanë pasur të kaluarën e krahinës së Krajës nga kohërat me të hershme e deri në ditët tona. Dhe nuk ka si të jetë ndryshe sepse në kohën e monizmit, çdo gjë kishte qasjen ideologjike, ndërsa trajtimi i çështjeve të identitetit kombëtarë shqiptarë ishte e ndaluar dhe me pasoja.

Por, në rrethana të reja shoqërore një numër i konsideruar autorë vendas janë paraqitur me botime të ndryshme me qasje shumëdimensionale, duke prezantuar çështje të panjohura të cilat janë mirëpritur nga opinioni i gjerë.

Në këtë gamë të autorëve bën pjesë edhe Hamid Alaj, i cili kohë më parë opinionit i paraqitet me botimin më të ri “Veshja e nusenisë krajane”.

Veshjet tradicionale përkatësisht popullore dëshmojnë identitetin kombëtar dhe atë kulturor të një populli. Ato përveç që përfaqësojnë një komb në tërësi, po ashtu përfaqësojnë edhe një krahinë apo një zonë të vogël , duke qenë të ndryshme me tërë përmbajten e tyre. Veshjet popullore janë zhvilluar dhe kanë ndryshuar vazhdimisht në sajë të rrethanave shoqërore në mjedisin përkatës, në varësi të kushteve ekonomike dhe shoqërore.

Duke lexur këtë libër del qartë se “veshja e nusënisë krajane” dallohet me tiparët e saj të veçanta, të cilat nuk i hasim te veshjet tjera të krahinave etnografike shqiptare, që ka tërhequr kureshtjen edhe të udhëtarët e rastit kur kanë vizituar këtë krahinë, apo në takime të ndryshme të rastit. Ajo është treguesi autentik i krahinës së Krajës, duke mbetur simbol i identitetit kombëtar deri në ditët tona. Veshja krajane nga tipologjia është e këmishës së gjatë ku dominuese janë ngjyra e bardhë dhe e kuqe.

Përbërja dekorative, forma, ngjyrat dhe elementet tjera te kësaj veshjeje, përmes talentit dhe mjeshtërisë së punuar nga dora e vashave krajane, shprehin dhe krijojnë ndjenjat shpirtërore të popullit tonë. Të gjitha këto elemente përbërëse shërbejnë për të shqyrtuar në detaje përbërjen e kësaj veshjeje.

Krahina etnografike e Krajës ruan tradita të pasura të kulturës popullore, si në fushën e folklorit po ashtu edhe në atë të veshjes, të cilat janë ruajtur me fanatizëm duke dëshmuar respektin e trashëguar nga të parët deri në ditët tona.

Botimi i një libri paraqet moment të veçantë për autorin, por kur nga tema dhe përmbajta të cilën e trajton i tejkalon ata përmasa atëherë ka vlerë të veçantë për popullsinë e mjedisit përkatës. Kemi të bëjmë me identitetin etnokulturor të krahinës së Krajës, përmes veshjes popullore e cila është e veçantë në hapësirën etmogjeografike shqiptare.

Autori në detaje trajton origjinën e veshjës popullore, duke vazhduar me materialin e veshjës,strukturën artistike të veshjës, motivet dhe vizatimet dekorative, mjeshtritë popullor,veglat e punës në përgatitjen e veshjës,endja dhe prerja e pëlhurës dhe e elementeve tjera të veshjes , stolitë dekorative , ngjyrat, qëndisjet, qepja e disa elementeve të veshjes , duke përfunduar me renditjën e elementeve të veshjes të nuses krajane.

Autori ka qenë i vetdjshëm se përgatitja e një libri të tillë nuk ka qenë punë e lehtë, sepse në këtë apekt krahina e Krajës ka qenë pak e hulumtuar. Por, në sajë të angazhimit dhe pasionit për vendlindjën e sidomos për veshjen popullore të nusënisë krajane, ai ia ka arritur qellimit duke i dhuruar opinionit një botim me interes sa kulturor dhe shkencor.

Nuk ka dilemë se libri do të lexohet me kureshtje jo vetëm nga krajanet në vendlindje, por edhe nga ata të cilët janë vendosur në mjedise të tjera e sidomos ata në diasporë, sepse ata kanë bartur me vete edhe veshjen popullore krajane e cila është si pasaportë e identitetit kombëtar shqiptar.

Nuk ka dilemë se në ruajtjën e kësaj veshje, meritë të veçantë kanë familjet krajane të cilat e kanë trasheguar brez pas brezi, që si e tillë vjen deri në ditët tona. Kjo veshje është bërë traditë të prezantohet në ceremoninë e dasmës por edhe në raste të tjera familjare apo shoqërore.

Veshja e nuseve krajane për nga forma dhe përmbajtja mbetet unike në mozaikun e veshjeve popullore shqiptare. Si e tillë ajo dëshmon së është autentike dhe vlerë e padiskutueshme e identitetit kombëtar shqiptar. Ajo së bashku me veshjen e xhubletës, shestaneshës dhe të anamaleshës mbesin emblematike në veriperëndim të hapësirën etnogjeografike shqiptare.

Botimi në fjalë paraqet një kontribut të veçantë për veshjen popullore të Krajës, jo vetëm në nivel lokal por edhe ate mbarëkombëtar. Si i tillë ky botim do të jetë referencë e nevojshme për studiuesit e ndryshëm të cilët do të trajtojnë veshjen popullore të krahinës së Krajës.

Përfundimisht, autori ka kryer një obligim moral ndaj vendlindjës duke dëshmuar se ndonëse fizikisht ka tre dekada qe ka emigruar nga ajo, ai ate e ka bartur me vete, që dëshmohet përmes këtij botimi që është një dhuratë për të gjithë krajanet në vend dhe ne mjediset tjera ku jetojnë e punojnë.

Dr.Nail Draga

(Lexuar me rastin e përurimit të librit në Ostros-Krajë, me 2 gusht 2022)

C:\Users\123456\Desktop\298676468_459447735823778_5256155447088678651_n.jpg

Përurohet përmendorja e Baca Kurt Gjokaj

August 24, 2022 by s p

Fjala e Nik Gjeloshaj, Kryetar i Komunës Tuz:

Të nderuar zonja dhe zotërinj

Të nderuar pasardhës të tribunit tone të madh popullor, Baca Kurt Gjokajt,

Ndjej mburrje e krenari të jashtëzakonshme, e njëkohësisht edhe privilegj që të përkulem sot këtu para përmendores së njërit nga veprimtarët më të mëdhenj të çështjes kombëtare, jo vetëm të Malësisë, por edhe të mbarë kombit shqiptar, përmendores së Baca Kurt Gjokajt.

Baca Kurti ishte njëri nga ata burra që, duke mos pyetur fare për fatin e vet dhe të familjes, por duke e parë momentin kur kombi shqiptar po zgjohej nga letargjia shekullore e robërimit otoman pas gati pesë shekujsh, për ta marrë fatin në duar të veta, u bashkëngjit bijve më të zgjedhur të kombit në Lidhjen historike të Prizrenit, më 1878.

Ishte koha kur me paqen e San Stefanit dhe me Kongresin e Berlinit po tentohej që përsëri trojet shqiptare të bëhen pre e fqinjëve gllabërues.

Ishte koha kur edhe fuqitë e mëdha bënin pazare për të na e zëvendësuar një okupator me tjetrin, se gjoja shqiptarë dhe Shqipëri nuk ka, se ata të përçarë në tri konfesione të ndryshme nuk do të jenë të aftë të krijojnë, e lërë më ta mbajnë shtetin e vet.

Koha kur edhe për vet Bizmarkun, Shqipëria ishte vetëm term gjeografik e asgjë më shumë.

Një malësor i devotshëm, e luftëtar për trojet shqiptare, Baca Kurti, mori rrugën për në Prizrenin, atëbotë të largët, për t’i dëgjuar dhe kthyer në realitet idetë e vëllezërve Frashëri për krijimin e një shteti shqiptar plot 410 vjet pas vdekjes së kryetrimit tonë, Gjergj Kastriotit – Skënderbeut, që mbrojti fatin tonë dhe të mbarë Evropës.

Kërkesat e Lidhjes së Prizrenit të dërguara Kongresit të Berlinit ishin një kushtrim për mbarë kombin. Ishin dritë në fund të tunelit, që jepte shpresë për një të ardhme më të mirë të shqiptarëve. Baca Kurti pas kthimit nga Prizreni iu përvesh organizimit të degës së Lidhjes në Shkodër dhe Malësi, për t’i mbrojtur trevat. Ai nuk u thye, as para kërcënimeve me jetë, e as para joshjes me para që të luftojë kundër bindjeve të veta dhe besës së dhënë në Prizren. Se ishte i papërkulur tregoi edhe vdekja e tij, kur e helmuan në kafen e Tuzit më 1881, por as ashtu i vdekur nuk u thye fryma e tij. Familja e Gjokajve brez pas brezi dha njerëz që luftuan me pushkë, me penë, por edhe me brushë për Malësinë dhe kombin shqiptar.

Ngritja e kësaj përmendoreje le të jetë përkujtim për të gjithë ne, gjeneratat e sotme se si duhet të angazhohemi dhe të punojmë për të mirën e vendit.

Qoftë i pavdekshëm kujtimi në Bacin dhe të gjithë malësorët tanë që luftuan për mbrojtjen e trevave tona.

Don’t Be Scammed!

August 24, 2022 by s p

Jeff Brindley/

Scams are increasing at an alarming rate! The electronic age has given criminals several avenues to scam young and old alike out of their hard earned money. Scammers can steal your information but they don’t have to do that to scam you out of thousands, tens of thousands and even hundreds of thousands of dollars. I am going to touch on a few of the scams that are out there. I’m sure there are more but here are a few to watch for and I hope it helps you protect your hard earned dollars.

The first category is the Too Good to Be True Investment Scams. There are a few of these out there but they are all too good to be true. The first one is the pyramid or Ponzi scheme. Most of you have heard of this one in the past. It is named after Charles Ponzi and it was recently popularized by Bernie Madoff. The scammer entices people with high earnings (too good to be true). This scheme creates earnings based on how many people sign up for the scheme. The scammer takes the money from the people that most recently signed up to pay the previous people that signed up. There is no real interest rate return for your money so the scam eventually blows up and the “investors” lose their money. These schemes are illegal.

The second Too Good to Be True Scam is the lunch or dinner presentation. In this scam the scammer offers some sort of investment opportunity and uses high pressure sales tactics to close the deal. In my experience if they are using high pressure sales tactics to sell their investment opportunity then you need to run from that “opportunity”.

The third Too Good to Be True Scam is penny stocks sold online. The scammers entice you with high returns. Then they get you to buy in and when the stock rises the scammers get out of the stock and leave the other investors with worthless investments. The best way to avoid these scams is to work with your trusted financial advisor.

Another category of scams is the Phishing Scam. This involves emails that look genuine and can hit your personal email or your work email. Generally this email will tell you that there is a problem with your bank account or some other financial account like Amazon. They will give you a link to click on so that you can verify your information. This link will take you to a site that looks authentic but it is a fake site that is designed to collect your login information. Do not enter your information! I always tell people that if you get an email like this, you should contact your financial institution using a phone number that you already know and ask them if there is a problem with your bank account. Nine times out of ten there is not a problem. Instead someone is trying to scam you!

Tax scams are another growing type of scam. This happens especially around tax time but can happen any time. You will get a phone call from someone that says that they are from the IRS. They will either demand money or they will try to collect your tax information. This is a scam. The IRS will never call you without prior notification. Again, I tell people to call the IRS using a published number to see if they are truly trying to contact you. Nine times out of ten they are not. Do not give your personal information out over the phone when someone calls you! It may look and sound legitimate but it is not!

Prize Winning scams are another crafty type of scam. Everyone wants to win something and that is what these scammers are counting on. This one can start out as a text or a phone call and they claim that you have won a prize. All you have to do is send them a wire for the processing shipping fees or give them your bank account information so that they can deposit a cash prize. This is a scam! Never give out your bank information to someone that calls you!

Even small businesses fall prey to scammers through fake invoices. They are generally marked “outstanding” so that you pay the invoice right away using your credit card or giving them your bank information. One of the scams for small business is a phone call asking for your credit card number so that your utilities or other bills can get paid before there is a problem. Another scam is when an IT professional calls and says that they need access to your system so that they can correct a problem.

Once you give them access then they install malware or download files from your computer. They won’t call the owner. They call an employee of the company since the employee wouldn’t know if there was truly a problem or not.

Charitable Scams prey on a person’s charitable heart. It is good to be charitable but you need to do a little homework. These scams can take advantage of a natural disaster and can use email, social media, or even door-to-door communication. My suggestion is don’t donate anything until you have a chance to do some homework on the charity. You can always give to the charity later after you have done your homework. Again, they will use pressure tactics like “We need the money now for the children. We don’t have time to wait!”

The Family Emergency Scam often targets grandparents and comes in the form of a phone call, email or text that their grandchild is in trouble and needs money wired right away! The scammer is counting on an emotional plea to get you to send them your bank information. The best way to avoid this scam is to call family members to find out what is going on. These are almost always a scam!

The Mailed Check Scam includes mailing you what looks like a real check. The scammers tell you that they accidently sent you the check for too much money and can you please wire the difference back to them. You wire the difference back to them and then the check is rejected by the bank a few days later. You are out the money you wired to them and of course you don’t get the money from the check that they sent you. Do your homework and act rationally before accepting any money or gifts from someone!

The Free Trial Scam seems pretty harmless right! You get a free trial for the next month or two. What could go wrong? It is free! Well, once the scammer gets your credit card information then they start up auto renew after your free trial. These subscriptions can be difficult to cancel. Also, the scammer now has your credit card information to potentially use for other purposes. Make sure you are dealing with someone that is reputable before going for the free trial.

The Romance Scam is another play on your emotions. This generally plays out over months and it starts gradually. The scammer befriends you online and an actual romance can ensue over time. They learn all about you so that they can determine what might convince you to give them money. They are counting on the fact that you are a kind person. It is hard to spot. Eventually the scammer will ask for money and the reasons they give are hard to refuse. The reason could be urgent medical bills or if you are a dog lover it could be a vet bill for their beloved pet. These are not real people! Never give money to people you haven’t met or do not know well!

Here is one that happened to me! This is the Online Shopping Scam. I was looking for an item that I found on Facebook Marketplace. The price was good and they had many photos. I contacted them and they said that they had moved out of the area and that they arranged for a broker to take care of the sale of the item for them. They would even have the item delivered to me! All I had to do was arrange payment via credit card and they would deliver the item. They said that they wouldn’t charge my credit card until they delivered the item and I had a chance to look it over. Of course my red flag went up and I

contacted Facebook Marketplace and they said that this was a scam and they would take down the advertising for the item. Scammers are pretty crafty! We need to be one step ahead of them.

Contrary to what you might think young adults are more likely to fall victim to financial scams. They are very trusting of anything online. Because of that financial scams involving financial aid have popped up. The scammers generally reference FAFSA applications for student loans and the scammers indicate that there was a problem with their application. Then they ask for financial information like bank account information. Nobody is immune to scammers!

Scams take on all forms and attack all people. They can be online, face-to-face, over the phone, via email and even via text. We all need to be vigilant to avoid these scams. Do your homework by calling phone numbers you know and never give your personal information like social security, credit card, or bank information to someone you do not know or have a strong relationship.

Jeff Brindley is a financial advisor at RWS Financial Group. He contributes his financial column Brindley’s Briefs to Gazeta Dielli every month. You can reach him at 833.797.4636 X137 or via email at Jeff.B@RWSGroup.org.

Securities offered through Registered Representatives of Cambridge Investment Research, Inc. a broker-dealer, Member FINRA/SIPC. Jeffrey Brindley, Investment Advisor Representative, Cambridge Investment Research Advisors, Inc. a Registered Investment Advisor. RWS Financial Group is not affiliated with Cambridge Investment Research.

Gjashtë muaj të rezistencës, qëndrueshmërisë dhe vendosmërisë së Ukrainës

August 24, 2022 by s p

Nga ambasadori i SHBA-së në Kosovë, Xhefri M. Hovenier/

Data 24 gusht shënon 31 vjetorin e pavarësisë së Ukrainës. Për keqardhje, në këtë ditë gjithashtu bëhen gjashtë muaj prej kur qeveria ruse filloi pushtimin e paprovokuar dhe në shkallë të gjerë të Ukrainës, sulm ky kaq tronditës për bashkësinë ndërkombëtare sa u dënua plotësisht nga Asambleja e Përgjithshme e OKB-së dhe nxiti dy vende të reja të kërkojnë anëtarësim në aleancën e NATO-s.

Ukraina, e sulmuar nga Rusia që nga viti 2014, ka gjysmë viti që po iu reziston bombardimeve masive, rrethimeve të qyteteve dhe mizorive kundër popullit të saj. Ukraina po lufton për të mbrojtur jo vetëm demokracinë e saj, por edhe mbijetesën si shtet i pavarur.

Kosova ka reaguar shpejt duke dënuar pushtimin e paprovokuar dhe të pajustifikuar nga ana e Rusisë dhe duke shprehur solidaritet të plotë me popullin e Ukrainës. Kosova u rreshtua menjëherë me sanksionet e SHBA-ve dhe BE-së në mbështetje të Ukrainës. Kosova tregoi zemërgjerësinë dhe përkushtimin e saj ndaj demokracisë duke ua hapur dyert ukrainasve që kishin nevojë për strehim, përfshirë edhe gazetarëve, që ata të mund të vazhdonin të përmbushnin rolin e tyre jetik për të mbajtur shtypin e Ukrainës të lirë dhe të pavarur.

Duhet të qëndrojmë të bashkuar në mbështetjen për sovranitetin, demokracinë dhe aspiratat evropiane të Ukrainës. Agresioni i Rusisë kundër Ukrainës është ndër ngjarjet më të rëndësishme për Evropën që nga Lufta e Dytë Botërore. Forcat ruse kanë kryer krime lufte dhe mizori dhe lufta e tyre në Ukrainë do të ketë pasoja negative në pasigurinë ushqimore në nivel botëror dhe ekonominë botërore për vite me radhë.

Reagimi mbarë-botëror ndaj luftës kundër Ukrainës ka qenë aq i thellë dhe i ka prekur aq shumë njerëz sepse në vazhdën e kësaj lufte, pothuajse çdo ditë kemi parë dëshmi të dhunës, shkatërrimit, rrënimit dhe vdekjes.

Njerëzit me të drejtë i kanë pritur me zemërim raportet që zyrtarët rusë po i mbikëqyrin të ashtuquajturat operacione të „filtrimit”, së bashku me provat se këto forca kanë marrë në pyetje, ndaluar, zhvendosur ose dëbuar me forcë miliona qytetarë ukrainas, përfshirë fëmijë.

Të gjithë i kemi parë pamjet e pasojave të bombave ruse duke i goditur civilët e strehuar në shkolla, teatro dhe spitale. Në qytetet si Bucha dhe Irpin, mediat ndërkombëtare dhe organizatat humanitare kanë dokumentuar ekzekutime, torturimin e personelit në uniformë dhe civilëve, kurse në qytete të tëra si Mariupoli kanë parë shkëputjen e shërbimeve elementare përderisa po përballeshin me pushtim shkatërrues dhe brutal.

Gjithashtu, ka prova se Rusia synon të përpiqet të aneksojë me forcë territor shtesë të Ukrainës, duke shpalosur një variant të „doracakut të aneksimit” që e kemi parë në vitin 2014, duke vendosur përfaqësues të paligjshëm për të aranzhuar referendum të kurdisur për t’ju bashkuar Rusisë. Aneksimi me forcë do të përbënte shkelje të rëndë të Kartës së OKB-së dhe ne nuk do të lejojmë që kjo të kalojë pa u sfiduar apo pa kosto.

Në mes të gjithë kësaj vdekjeje dhe shkatërrimi, ukrainasit kanë gjetur strehim në bunkerët nëntokësorë, duke rrezikuar jetën për të mbledhur prova të mizorive dhe kanë luftuar, nganjëherë nga një rrugë në tjetrën, për të mbajtur gjallë popullin, gjuhën, lirinë dhe identitetin e tyre. Qëndrueshmëria dhe vendosmëria e popullit të Ukrainës e kanë frymëzuar botën për të mbështetur luftën e tij për liri. Forcat e armatosura të Ukrainës kanë luftuar trimërisht për të mbrojtur vlerat që të gjithë i kemi për zemër.

Shtetet e Bashkuara po mbështesin një varg hetimesh ndërkombëtare për mizoritë e kryera në Ukrainë. Kjo përfshin hetimet nga Gjykata Ndërkombëtare Penale, Kombet e Bashkuara dhe Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë. Shtetet e Bashkuara janë të gatshme për të mbështetur gjykatat vendore nëpër tërë botën që kanë juridiksion mbi individët e akuzuar për kryerjen e krimeve ndërkombëtare. Gjithashtu, do të vazhdojmë të punojmë me bashkësinë ndërkombëtare për të ndihmuar rindërtimin e Ukrainës.

Pasojat e luftës së Rusisë nuk kufizohen vetëm në Ukrainë. Agresioni i Rusisë ka përmbysur tregtinë globale të grurit, duke rrezikuar sigurinë ushqimore për shumë popuj. Kriza e tanishme gjithashtu ka përshpejtuar inflacionin dhe ka rritur çmimet me pakicë anembanë botës.

Ukraina është përballur me sulme shkatërruese në tokën bujqësore, infrastrukturën transportuese dhe depot, duke penguar aftësinë e saj për të ushqyer qytetarët e saj dhe shumë të tjerë anembanë botës. Në shumë raste, forcat ruse thjesht i kanë djegur arat ukrainase. Bujqit ukrainas, që dikur shpresonin të kishin rekord të korrjeve të verës, tani përpiqen të zëvendësojnë pajisjet e vjedhura dhe të dëmtuara dhe luftojnë për të mbajtur gjallë familjet dhe komunitetet e tyre.

Shtetet e Bashkuara vazhdojnë të mbështesin të gjitha përpjekjet për të siguruar që prodhimet ushqimore ukrainase arrijnë në tregjet botërore. Do të vazhdojmë të shfrytëzojmë forumet si G20 për të shtyrë Rusinë të respektojë ujdinë e arritur rishtazi për të lejuar kalimin e dërgesave me mallra ushqimore nga portet e Ukrainës në Detin e Zi. Me sulmin e pacipë të Rusisë në portin e Odesës vetëm 24 orë pas arritjes së kësaj ujdie, bashkë me sulmet e vazhdueshme ndaj infrastrukturës transportuese dhe bujqësore, presioni ndërkombëtar për të zhbllokuar eksportet e mallrave ushqimore ukrainase do të vazhdojë të jetë thelbësor.

Pavarësisht kostos së madhe që Vladimir Putin i ka shkaktuar Ukrainës dhe botës, sanksionet e vëna nga Shtetet e Bashkuara dhe partnerët e aleatët tanë kanë për qëllim që të detyrojnë Kremlinin të ndërpresë dhunën dhe po e dëmtojnë ekonominë e Rusisë, për çka është nevojitur ndërhyrja e paprecedentë (dhe e paqëndrueshme) e Kremlinit për të parandaluar dëme të konsiderueshme.

Ekonomistët parashikojnë se, në afat më të gjatë, përderisa sanksionet zgjerohen dhe ashpërsohen, qeverisë ruse do t’i mbarojnë taktikat e zvarritjes dhe populli rus do ta përjetojë në lëkurë të vet koston e vërtetë të veprimeve të saj.

Provat tashmë mund të shihen nga të gjithë. Për muaj me radhë, Kremlini nuk i raportuar metrikat makroekonomike. Përkundër pretendimeve të Putinit se Rusia është në gjendje më të mirë se BE-ja, shifrat e vërteta tregojnë të kundërtën, meqenëse ekonomia e Rusisë është zvogëluar për katër për qind në tremujorin e dytë të vitit 2022, kurse ekonomia e BE-së është rritur për të njëjtën marzhë. Rusia tashmë nuk ka arritur të paguajë dy këste të borxhit dhe për herë të parë në më shumë se një shekull nuk ka arritur të paguajë borxhin në valutë të huaj.

Sanksionet e bashkërenditura kanë ngrirë më shumë se gjysmën e rezervave të Bankës Qendrore ruse, para këto që përndryshe Kremlini do t’i përdorte për financimin e makinerisë së tij të luftës. Mungesa e qasjes në mallra të importuara dhe të gatshme, veçanërisht mallrat me teknologji të sofistikuar të integruar, ka krijuar pengesa dhe, me kalimin e kohës, do të dëmtojë më shumë prodhimin, transportin dhe tregtinë, dhe më e rëndësishmja, prodhimin dhe mirëmbajtjen e pajisjeve ushtarake.

Përderisa sanksionet vazhdojnë të zvogëlojnë aftësitë luftuese të Putinit, forcat ukrainase me sukses po e mbrojnë vendin e tyre dhe populli ukrainas është më i bashkuar se kurrë më parë.

Prej shkurtit, kur Rusia filloi pushtimin në shkallë të gjerë, më shumë se 50 shtete i janë bashkuar Shteteve të Bashkuara për t’i dërguar Ukrainës ndihmë në aspektin e sigurisë. Bashkërisht, po përshpejtojmë dërgesën e më shumë armëve, të cilat Ukraina po i përdor me aq efikasitet për tu mbrojtur.

Shtetet e Bashkuara i kanë zotuar pothuajse 10 miliardë dollarë në ndihmë për siguri prej 24 shkurtit kur Rusia filloi luftën e paramenduar, të paprovokuar dhe brutale kundër Ukrainës. Kjo përfshin sisteme dhe municion artilerie, automjete të blinduara dhe sisteme të avancuara të mbrojtjes ajrore për Ukrainën.
Si rezultat i rezistencës së Ukrainës, më shumë se 2.6 milionë të zhvendosur janë kthyer në Ukrainë – më shumë se një e treta e atyre që ikën fillimisht.

Shoqëria civile ukrainase i ka zgjeruar përpjekjet për reagim humanitar, duke organizuar ndarjen e ndihmës dhe rindërtimin e komuniteteve. Punëtorët humanitarë, shumica e të cilëve janë ukrainas, po veprojnë në të gjitha 24 qarqet, duke i ndihmuar pothuajse 12 milionë njerëz. Shtetet e Bashkuara janë krenare për mbështetjen e këtyre përpjekjeve që vetëm gjatë këtij viti kanë arritur shumën prej pothuajse 1.2 miliardë dollarë për ndihmë humanitare.

Nga Rruga Kryesore e Majdani në Kapitol Hill e deri te Konsiliumi i BE-së, mbështetja e gjerë për Ukrainën ka treguar se sulmet e paprovokuara në shtetet sovrane e të pavarura nuk do të kalojnë pa reagim dhe do të kenë çmim tepër të lartë. Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e partnerët e saj nëpër tërë botën, përfshirë popullin e Kosovës, janë më të bashkuar se kurrë.

Do të vazhdojmë të qëndrojmë krah Ukrainës dhe të përkrahim luftën e saj për mbijetesë përderisa njëkohësisht do të punojmë në forcimin e sigurisë dhe vlerave demokratike të Evropës. Qëndrojmë krah Ukrainës sepse kufijtë dhe furnizimet me mall ushqimor nuk janë mundësi për pazar. Qëndrojmë krah Ukrainës sepse të drejtat e njeriut janë të pakundërshtueshme. Qëndrojmë krah Ukrainës sepse është gjëja e duhur për ta bërë.