Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

ORA ZENITH

by

Nga Agim  Xh. Dëshnica

Teksa kaloja i hutuar përmes një dyqani të madh me orë të mbyllura brenda xhameve, m’u kujtuan orët e viteve të shkuar. Qysh në fëmijëri dhe më vonë, në shkollë, kisha dëgjuar tregime nga më tërheqësit për matjen e kohës. Mjetin për këtë qëllim, njëri e quante orë me rërë, apo orë dielli, tjetri – orë dore, sahat xhepi, apo qostek me kurdisje. Në ditët tona kanë marrë dhenë orët e dorës me zë njeriu për ata, që nuk shikojnë mirë, orët që ushqehen me rreze drite, orët e murit me zogj e dollapët e drunjtë me xhama të sahatit me laviers. Pra, për kohën tingëllojnë miliona zile e kambana në tërë skajet e rruzullit tokësor. Thonë se ka pasur edhe orë mjeshtrash të mëdhenj, ku dëgjoheshin hymne korale për mbretër e princa me figura grash e burrash në skena, që hapeshin e mbylleshin. Edhe mjaft qytete hijeshohen nga kullat e larta të sahatëve, si Big-Bengu i Londrës, 96 metra i lartë, Kulla vigane shumëkatëshe e Bostonit, që shërben si sahat dhe hotel. Në sheshin San Marko të Venecies, mbi një kullë, në orë të caktuara, dy shtatore burrash të fuqishëm godasin me çekanë një kambanë bronzi. Kurse, edhe sot, nëpër fshatrat tona kohën e gjejnë me afërsi me hijen e pipës mbi shuplakën e dorës, apo me një shufër druri a hekuri mbi tokë. Dëgjohen edhe zëra, se dielli është ngjitur dy pashë apo një hosten mbi Sopot! Ndërsa ora e gjallë, këndesi, zgjon gjumashët, ashtu si në rubairat e Khajamit:

“A e di përse këndesi po këndon 

 Menatë dhe nga gjumi po të zgjon? 

 Që shkoi një ditë po të lajmëron 

 Dhe ti, çkujdesur, fle dhe ëndërron! 

 Zgjohu! Mëngjesi me shigjetë e grisi 

 Perden e Natës, Yjt’ i arratisi, 

 Dhe Dielli gjahtar me rreze kapi 

 Çdo majë mali e pallati e lisi! ” 

Në kohët e reja, orët elektronike janë vendosur në kompjutera e në celularë, disa me vlerë janë ndrydhur në muzeume, shumë të tjera presin të shiten, ose janë harruar nëpër sirtare, ose janë hedhur në kosha plehrash. Çmimet e tyre janë nga më të larmishmet. Orët e shtrenjta hyjnë në sferën e stolive. Kur i sheh çmimet e tyre, të dhembin sytë dhe koka. Të lirat u shërbejnë qytetarëve për të vajtur në punë pa vonesë, për takime në kafe, ndërsa orët e shtrenjta – për të udhëtuar në vende të largët. Orët e lira i quajnë edhe roskop. Ora të gëzon, por edhe të tmerron. Orët në botë kanë emra sipas gjuhëve: shqip atyre u thonë – orë, anglisht – clock, frëngjisht – horologe, italisht – oro’logio, turqisht – sahat, rusisht ças, etj, etj. Shpikësit e panjohur të orëve u bënë shkak për ndërtime punishtesh e fabrikash dhe për një varg dyqanesh me fitime për tregtarët, sidomos për sahatçinjtë.

Bota e orëve apo e sahatëve Omega, pas luftës te ne qe harruar. Në pazar na mjaftonte Kulla e Sahatit. Veçse, herë pas here akrepat, ndalonin. Kambana pushonte. Flitej se njerëz të caktuar me detyrat e sigurisë qytetare ndaj rreziqeve, sidomos natën, merreshin me çrregullimin e kohës së ndonjë kryengritjeje të mundshme nga armiqtë e popullit, që flinte. Mbase edhe mungesa e orëve në dyqane dhe e telefonave në shtëpitë e qytetarëve, lidhej me parandalimin e ndonjë plani kundër pushtetit popullor. Akrepët frenonin në pikat e zeza të fushës së bardhë te Sahati, posi një tren i prishur në shinat e hekurudhës. Kur ata nisnin të lëviznin, do të thoshte se rreziku qe larguar. Gjithsesi, kambana nuk ndihej me tingëllimin e fortë “dang!” në orën e plotë, “trang!” në gjysmën e orës dhe “tring!” në çdo pesëmbëdhjetë minuta.

Ishte ditë e diel. Për të vrarë kohën, hapa e mbylla disa dosje të pluhurosura. Në njërën prej tyre gjeta një tregim të harruar. Në atë letër të zverdhur nga koha munda të lexoja këto rreshta për orën Zenith të babait:

 “Kur punoja me shifra në një ndërmarrje ndërtimi në rrethinat e qytetit, isha fare i qetë për kohën. Për t’u nisur në punë, më zgjonte babai pensionist, pasi hapte kapakun e sahatit të xhepit të markës Zenith, nga vitet e marmalatës, të makaronave dhe vino Chiantit. Ora me fosfor e tryezës e po asaj kohe, e markës Veglia, nuk punonte më. Dikur zilja e saj binte fort tri herë në mëngjes. E treta binte pa pushim, deri sa zgjonte edhe fqinjët. Tashmë në atë orë relike ndrijnë vetëm numrat e akrepat me fosfor, ndërsa zilja e çtingëlluar bie kot më kot. E mbajmë si stoli mbi komodinë.

Kur punoja deri pas mesnate, harrohesha midis letrave dhe s’më shkonte ndër mend të pyesja se sa ishte ora, sepse si shumë të tjerë duhej të mbushja formularët e pafund për zyrtarët e lartë, të cilët në ato orë flinin rehat në vilat e partisë. As në sheshin e ndërmarrjes, apo në zyrat e drejtorisë, nuk shihej e as dëgjohej ndonjë orë. Ato dukeshin në çastin e përurimit, por pasi prisheshin, “mbeteshin në tako” e s’merrej më njeri me to. Ai mjet aq i nevojshëm ishte mall jashtë liste dhe i rastit nga importi. Orët e markave Gub e Zenith madje edhe Pabjeda ishin me çmime më të lartë se paga mujore e një nëpunësi, palé e punëtorit. Për çdo rast në shtëpi na ndihmonte ora Zenith e babait. Befas një nipçe, duke luajtur na e prishi Zenithin. Qysh atë ditë për të vajtur në punë më zgjonte babai, kur shkonte në radhën e kosit, sipas marrëveshjes me një komshi, i cili trokiste në portën tonë herët në mëngjes. 

Për fat të mirë, teksa kalova bregut të Himarës te një dyqan i harruar në Dhërmi, gjeta disa orë gjermane të markës Umf – Ruhla, të tipit roskop, të trashë sa një kokërr qepe, me çmime pothuaj falas. Pa e zgjatur, bleva një prej tyre. Kështu, me orën në dorë, u ktheva në shtëpi plot gëzim. Pra, shqetësimi, për t’u nisur në punë mori fund. Shpëtova dhe nga trokitja e komshiut në portë, nganjëherë. edhe në mes të natës. Por, një ditë, kur asfaltohej rruga pranë drejtorisë, u afrova të shihja ziftin në kazan. Për dreq, ora ime gjermane m’u shkëput nga rripi e ra brenda në llumin e zi. Një punëtor nxitoi me lopatën në dorë, e futi në fuçi, e gjeti dhe e nxori jashtë. Një mekanik i moshuar, mjeshtër për gjithcka, e mori orën dhe e zhyti në një enë me benzinë. Umf – Ruhla u pastrua për bukuri dhe nisi rrahjet: tik- tak, tik-tak, tik-tak! Qysh nga ai çast, ata që mburreshin me orët Zenith e Gub, kur më ndeshnin udhës, më thoshnin me buzën në gaz: “Të lutem, sa është ora ekzakt?…” 

Tregimi vazhdonte më tej, por qe e pamundur të lexohej. E pashë me vend ta plotësoja sipas kujtimeve dhe t’ua tregoja miqve të mi.

Kosova, mbështetje mësimit shqip në diasporë

by

-Ministret Gërvalla dhe Nagavci takojnë mësuesit e diasporës, u sigurojnë mbështetjen e Qeverisë së Kosovës për mësimin plotësues shqip. Të punohet në drejtim të shtimit të numrit të fëmijëve shqiptarë që ndjekin mësimin shqip në diasporë/ 

PRISHTINË, 28 Korrik 2021-Gazeta DIELLI- Behlul Jashari/  Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Republikës së Kosovës, znj.Donika Gërvalla, së bashku me ministren e Arsimit znj. Arbërie Nagavci dhe zëvendësministren e MPJD-së znj.Liza Gashi, ishin nikoqire të një grupi të mësuesve nga diaspora, me të cilët zhvilluan takim për të diskutuar për procesin e mësimit plotësues të gjuhës shqipe jashtë vendit. Me këtë rast, ministrja Gërvalla ka theksuar se qëllimi i këtij takimi është që të diskutohen nevojat dhe kërkesat që kanë mësimdhënësit e mërgatës. “Sot do të dëgjojmë kërkesat e juaja, do të ndërtojmë ura të komunikimit, të shqyrtojmë kërkesat dhe më pas të bëjmë hapa konkretë”, u ka thënë ajo mësimdhënësve. Kurse ministrja Nagavci ka thënë se Ministria e Arsimit dhe ajo e Diasporës janë në bashkëpunim të vazhdueshëm për të koordinuar punët për arsimin dhe mësimin e gjuhës shqipe në diasporë. Gjithashtu ka theksuar nevojën që të punohet në drejtim të shtimit të numrit të fëmijëve shqiptarë që ndjekin mësimin shqip në diasporë.  Zëvendësministrja Gashi, ka theksuar se mësimi plotësues i gjuhës shqipe në diasporë ka nevojë për përmirësim dhe institucionalizim. Në këtë drejtim ka thënë se do të ngritet nevoja për certifikim të gjuhës shqipe jashtë vendit.

KALIMI NGA PANDEMIA NË NJË KËRCËNIM ENDEMIK, SA RREZIKOHET E ARDHMJA?

by

Nga: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik *

COVID DHE VIRUSET ‟ENDEMIKE”

Shtatë muaj pasi vaksinat COVID u bënë të disponueshme, më shumë se dyzet e pesë përqind e të rriturve amerikanë nuk janë vaksinuar plotësisht. Por këto numra vetëm, nuk tregojnë historinë e plotë, nivelet e vaksinimit ndryshojnë shumë në të gjithë Shtetet e Bashkuara (Sh.B.A), dhe kështu variante te virusit më ngjitëse po përpiqen të përhapen në disa vende ndërsa shkaktojnë dëme të vërteta në të tjerët. Mospërputhjet në normat e imunizimit janë të dukshme, për shembull, norma e shtetit Vermont është afërsisht dyfishi i shtetit Misisipit, ku pothuajse gjashtëdhjetë përqind e të rriturve nuk janëplotësishttëimunizuar. Ky portret i errët i imunitetit ndaj koronavirusit do të formësojë të ardhmen tonë ndërsa Sh.B.A. perpiqen të vendosin COVID-19 nën kontroll. Pas infektimit me virus, vaksinimit, ose të dyja, të paktën njëqind e shtatëdhjetë milion amerikanë kanë fituar një formë të imunitetit. Globalisht, ky portret është edhe më i errët, ku nivelet e vaksinimit në shumë vende dhe rajone janë jashtëzakonisht të ulëta.Variantet e reja SARS-CoV-2 siç është Delta, e bëjnë një mundësi të veçantë perspektivën e një të ardhmeje afatgjatë me COVID. Hezitimi ndaj vaksinave në vende të tilla si Sh.B.A., dhe mungesa e qasjes në vaksina në shumë pjesë të botës, e bëjnë shumë të mundshme që vetë virusi të jetë këtu për të qëndruar.

Çrrënjosja e viruseve nuk arrihet lehtë. Në fakt, lija është i vetmi virus njerëzor që është çrrënjosur ndonjëherë. Ajo u eliminua me sukses në 1980, pas një fushate të gjatë vaksinimi; çrrënjosja globale e poliomelitit, një tjetër virus ngjitës, është në fazën e tij të fundit. Në Sh.B.A., vaksinat e fëmijërisë kanë krijuar imunitet të tufave kundër viruseve të zakonshme të mëparshme si fruthi dhe shytat, duke i kufizuar ato në shpërthime të rastit dhe të kontrollueshme. Ne do të dëshironim që edhe koronavirusi të mposhtet e të shkojë në kujtesën historike. Megjithatë, kujtesa imune nuk zgjat gjithmonë, veçanërisht për një virus që ndryshon siç është SARS-CoV-2. Dhënia e kohës dhe hapësirës ​virusit për të ‘tjerrë’ nuk na jep pothuajse asnjë shans që SARS-CoV-2 të çrrënjoset. Siç e dimë, shumica e viruseve, duke përfshirë disa koronavirusë sezonalë që shkaktojnë ftohje të zakonshme, si dhe viruse të tjera, që shkaktojnë gripin, nuk janë çrrënjosur.Këto viruse përshkruhen si ‟endemike”, një term që rrjedh nga fjala greke éndēmos, që do të thotë ‟te njerëzit”. Viruset endemike qarkullojnë vazhdimisht, zakonisht në nivele të ulëta, por me shpërthime të rastit, më të rënda. Këto viruse nuk mbyllen me karantina dhe urdhra për të qëndruar në shtëpi, ne thjesht jetojmë me ta. Po sikur SARS-CoV-2 të bëhet si një prej këtyre viruseve që ndodh sezonalisht, dhe nëse po, si mund të duket të jetosh me endemine e SARS-CoV-2? Përgjigja për këtë pyetje do të varet nga një numër gjërash, forca e sistemit tonë imunitar për të ‟kujtuar” këtë virus, efektiviteti i vaksinës kundër tij, imuniteti që do të zbehet me rritjen e varianteve të tilla si Delta. Si do të ndikojnë këta faktorë në cenueshmërinë tonë ndaj ri-infeksioneve? Ne kemi filluar të mësojmë përgjigjet e disa prej këtyre pyetjeve dhe të marrim një kuptim të asaj që mund të na presë në vitet që vijnë.

FUNKSIONIMI I  SISTEMIT IMUNITAR

Antitrupat nuk janë gjithmonë linja e parë në mbrojtjen tonë imune. Kur qelizat tona hasin një virus të ri, ato së pari reagojnë me anë të të ashtuquajturit sistem imunitar ‟të lindur” i cili mbyll shumë infeksione fillestare shpejt, para se të rriten jashtë kontrollit. Kjo përgjigje fillestare është jo specifike dhe për pjesën më të madhe, është e njëjtë për çdo patogjen, roman apo të njohur. Vetëm disa ditë më vonë sistemi imunitar ‟adaptues” –departi i kujtesës imune –fillon te aktivizohet. Një pjesë e kësaj rritjeje përfshin qelizat B dhe T, të cilat bëjnë antitrupa. Trupat tanë prodhojnë miliona qeliza B dhe T, secila e akorduar, në një mënyrë të rastësishme, për të bërë një lloj tjetër të antitrupave. Këta antitrupa janë aq të ndryshëm saqë njeriu do të përputhet në mënyrë të pashmangshme me çfarëdo patogjen që mund të na infektojë. Gjatë një infeksioni, qelizat B që janë shumë të përshtatshme për pushtuesin e ri, marrin një sinjal për t’u shumëzuar. Antitrupat që ata prodhojnë qarkullojnë në gjak, duke u lidhur me viruset dhe duke i shkatërruar ato.Përgjigja e antitrupave e frymëzuar nga një ekspozim fillestar i SARS-CoV-2 mund të mbrojë nga infeksionet pasuese për disa kohë. Prandaj, një pyetje e rëndësishme pa përgjigje në lidhje me SARS-CoV-2 është sa do të zgjasin antitrupat ndaj COVID-19. Për SARS-CoV-2, posaçërisht, është shumë herët për ta ditur. Por studimet afatgjata të të afërmve të saj, viruset që shkaktojnë SARS dhe MERS, kanë zbuluar se nivelet e antitrupave mund të bien në mënyrë të dukshme në dy ose tre vjet pas një infeksioni. Koha mund të gërryejë dhe nivelet e antitrupave ndaj COVID. Antitrupat kundër viruseve të caktuara, të tilla si fruthi, shytat, rubeola dhe lisë, vazhdojnë në nivele jashtëzakonisht të qëndrueshme për shumë dekada, është për shkak të kësaj këmbënguljeje që ne mund t’i rezistojmë këtyre sëmundjeve gjatë gjithë jetës sonë. Por, erozioni gradual i niveleve të antitrupave në gjak mund të ulë mbrojtjen dhe të na bëjë të prekshëm nga ri-infektimi.

SUGJERIMET E STUDIMEVE

Kohët e fundit, studime në shkallë të gjerë kanë filluar të përcaktojnë sasinë e frekuencës së ri-infektimit të koronavirusit. Studimet e hershme sugjerojnë, nivelet e ri-infektimit duket të jenë shumë të ulëta. Këto studime tregojnë se disa muaj pas testimit pozitiv për COVID-19, të rriturit kanë tetëdhjetë përqind më pak të ngjarë të ri-infektohen nga virusi. E rëndësishmja, kur ndodhin ri-infeksionet, ato ka të ngjarë të jenë të lehta ose plotësisht asimptomatike  edhe nëse virusi fiton një këmbë në trup, rezistenca mund të kufizojë efektet e tij. E njëjta perspektivë vlen për të ashtuquajturat ‘thyerja e vaksinave,’infeksione që ndodhin tek individët plotësisht të vaksinuar. Megjithëse pa dyshim ndodhin infeksione tek të vaksinuarit, këto raste, si ri-infektimet, ka shumë më tepër të ngjarë të jenë të lehta ose asimptomatike. Sipas Qendres për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, midis njëqind e gjasgtëdhjetë e tre milion të Sh.B.A.-së (49.3%) plotësisht të vaksinuar, kishte vetëm rreth dhjetë mijë infeksione në të vaksinuarit. Vetëm një mijë prej tyre rezultuan në shtrim në spital, domethëne vetëm një në njëqind mijë individë të vaksinuar u shtruan në spital me COVID gjatë asaj periudhe.Pothuajse të gjitha vdekjet nga COVID-19 në Sh.B.A tani janë të shmangshme. Të dhënat shkencore sugjerojnë se më shumë se 99% e vdekjeve nga COVID në muajt e fundit ishin midis amerikanëve që nuk ishin vaksinuar plotësisht, një zbulim kaq i jashtëzakonshëm sa që dikush mund të vërë në dyshim saktësinë e tij nëse statistika të ngjashme nuk do të raportoheshin në studim pas studimi. Sot, raportet e ri-infeksioneve dhe përparimet e vaksinave priren të vijnë si një befasi e frikshme. Por ata do të ndjehen gjithnjë e më normalë ndërsa faza akute e pandemisë po mbyllet. Pavarësisht suksesit spektakolar të vaksinave, shanset grumbullohen kundër çrrënjosjes apo edhe një imuniteti global të tufës, virusi është shumë i përhapur dhe i transmetueshëm për këtë te ndodhë. Pra, marrëdhënia jonë me virusin mund të ndryshojë rrënjësisht. Një vit e gjysmë më parë, ne ishim ishullorë të verbër nga një pushtues i ri. Ndërsa rezistenca jonë imune kolektive rritet, sidoqoftë COVID mund të kalojë nga një pandemi në një kërcënim endemik. Virusi mund të vazhdojë të qarkullojë në nivele të ulëta, por përhapja e tij do të jetë më e ngadaltë dhe shumica e infeksioneve do të jenë më pak të rënda. Në një botë me COVID endemik, ju mund të kapni virusin, ose të vaksinoheniçdo vit me një përforcues me me vaksinen kundra gripit. Me siguri do të ketë sezone COVID, si sezonet e gripit, në dimër.Çdo disa vjet, ndërsa akumulohen variante të reja, një sezon mund të jetë veçanërisht i keq. Mund të infektojë kryesisht fëmijë të pavaksinuartë cilët shpesh kanë infeksione asimptomatike dhe pothuajse kurrë nuk zhvillojnë simptoma të rënda  dhe të shkaktojë infeksione të lehta rastësore tek të rriturit e vaksinuar. Disa grupe, të tilla si të moshuarit dhe të dëmtuarit nga imuniteti, do të jenë akoma në rrezik më të lartë për komplikime të rënda, të prekurit mund të vdesin nga COVID-19 ashtu si vdesin nga gripi dhe pneumonia sot. Por rreziqet do të jenë më të ulëta për individët që kanë një farë rezistence imune. Për shumicën prej nesh, COVID mund të bëhet një armik i njohur, si gripi sezonal, një nga rreziqet e njohura në të gjithë botën për jetën e përditshme.

* Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës –VATRA.

2021, VITI AT PJETER MESHKALLA S.J.

by

120 VJETORI KUR U Lé
N’ SHKODER I MADHI

AT MESHKALLA ! 

(PERGATITI FRITZ RADOVANI, 2021)

Nga: Prof. SAIMIR LOLJA(Pj.XXX.)

Father PJETËR MËSHKALLA S.J.

by FRITZ RADOVANI

2nd Edition, 2004

The reader can touch the first book dedicated to an Albanian Catholic priest’s life and deeds. The book saw publication after the collapse of communism in Albania in 1991. Fritz Radovani is passing on to readers his collections for an impressive and noble figure from the Albanian Catholic clergy. He was Father Pjetër Mëshkalla S.J. who carved on the stone: “The first name I have received on earth and which I have kept with honor is the name Albanian, and I will remain Albanian until my death”. In the first part of the book, the author describes the friendly experience that he and his family had with Father Pjetër Mëshkalla. He recalls Father Pjetër Mëshkalla as an Albanian nationalist, a true Jesuit, authoritative in philosophy and theology, and a sharp voice for moral and human values. The author reveals him as a brave scholar with unbreakable character and a strong defender of free speech and justice. The second part of the book contains poems and articles authored by Father Pjetër Mëshkalla and published in the press until 1945. For Father Pjetër Mëshkalla, the sonnet starts where the philosophy ends. For him, gratification is the triangle of goodwill, agreement, and cooperation, and advancement is itself a product of actions based on sound principles. He wrote that we could not say that we value and love our faith if we condemn the other beliefs because the faith touch is a matter of personal conscience. Albanians of different religions are, first, Albanians. Therefore, we should be a brother to all, and peaceful coexistence is a reality. The third part of the book exposes a summarized curriculum vita for Father Pjetër Mëshkalla. He was born on 25 September 1901 in Shkodra.

He received his early education in Shkodra and then went to Linz in Austria to study Theology. Until the age of 33, he continued his theology and literature studies in Slovenia, Poland, and Italy. He chose the path of Jesuit Order S.J. After he qualified as a priest, he returned to Albania and was assigned to teach in the Jesuits’ elementary school and later as a professor in their Seminar. Those who were acquainted with him recall his deep background, persistence in education, determination for improving his writings and poems, and his attention to Albania’s future and advancement.

          He founded the youth assembly Shën Gjon Bosko in Shkodra in 1934. He relocated to Tirana in 1937 and initiated a similar body, Shën Pjetri. In 1938, he participated in the inauguration in Tirana of the Church of the Jesuits, “The Heart of Jesus”. In 1942, he openly expressed that partisans fighting under the direct leadership of Yugoslav and Albanian communists were soldiers of Tito and Stalin. Therefore, they were not going to bring freedom and democracy to postwar Albania. He was against any dictatorship. In addition to publications and speeches, Father Pjetër Mëshkalla and Father Gjergj Fishta told their students in 1940 not to salute in a fascist way. The fourth, fifth, and sixth parts of the book divulge through publications and pieces of evidence the inflexible disposition of At Pjetër Mëshkalla in facing the communist regime both before his arrests and in prison. His first arrest by the communist regime came in 1946, and he remained in jail until the end of 1961. In April 1967, he was again arrested and sentenced to ten years in prison. After Father Pjetër Mëshkalla got out of jail in 1977, he returned to Shkodra and stayed there until the end of his life on 28 July 1988. All citizens of Shkodra, of all faiths, expressed their farewell to him. The year 1967 was the year when anything religious became outlawed by the Albanian communist state. The freedom of speech and belief reappeared only in 1990, and Don Simon Jubani held the first Catholic mass on 11 November 1990 in Shkodra. Father Pjetër Mëshkalla considered the Albanian Catholic Clergy as the most heroic clergy in Catholicism history. There were only 32 years (1912-1944) of opportunities to form the Albanian Clergy, yet that period produced more catholic martyrs and heroes than any other clergy in the world. He was always worried about having young people educated with a strong background and well-built character. He exerted so much energy in this direction that his ex-students even today are proud of having him as a teacher. The time proved his saying: “If people express their thoughts freely, this [communist] regime will fall soon”. His intelligence was like a seal for his colleagues and friends, including the clerics of other beliefs. When he was in the prison of Burrel, his maxim was “Brother with all, independently of religious belief,” and his wisdom was definitive to all. His fellow sufferers in prison, independently of their spiritual beliefs, always helped him, and he helped them. The book ends with the official award “Beacon of Democracy” given to Father Pjetër Mëshkalla S.J. by the President of Albania in September 1992.

          Book Review

          by Saimir Lolja Assoc-Prof, PhD, PEng

          Canada, July 2011                          

      Melbourne, 26 Korrik 2021.

Kujtojmë Prof. ARSHI PIPEN në 101 vjetorin e lindjes

by

Nga Fritz RADOVANI

Prof. ARSHI PIPA (1920 – 1987)

A L B A N I C A – A Quarterly of Albanological Research and Criticism

          I dashtun Fric,

…Devocioni juej ndaj At Mëshkallës asht shembullor. Edhe shkrimi asht në rregull, i rrjedhshëm dhe shprehës. Ka të meta në pikëzim, por ti shkruej, shkruej…se ka me dalë ndonji … si unë e ka me i rregullue pikat e presat….Prap, po përsëris ti vetëm shkruej!.. Ju lumtë ju për guximin me i kujtue klerikët katholikë, se ata që pranojnë me shkrue në gjuhën e ndysuar, tue pasë trashigue gjuhën e Bogdanit, të Fishtës e të sa tjerë klerikëve shkodranë e Gegë, ata veçse turpnojnë vetën. Më vjen shumë mirë me ndigjue se Patër Mëshkalla asht nderue me nji ceremoni e cila qenka incizue prej jush. Me At Mëshkallën kam pasë miqësi, tue çmue fort karakterin e tij, e të cilit i përshtatet si pak kujt binomi i Fishtës për “Atme e Fé”.

                                                  Tue ju urue çka ju don zemra,

                                                                        Arshi Pipa.

Bashkë me këte letër të Prof. A. Pipës, kam marrë edhe një letër tjetër nga Z. Juljan Çefa, po nga Amerika, dhe po kaq të ngrohtë sa letra e të nderuemit Profesor. Mbetëm mirënjohës! Melbourne, 2002.                                                   Autori.

Prof. Arshi Pipa, shkruan për Padër Mëshkallën: “…Por, 25 vjet burg ndër burgjët staliniste, peshojnë ndoshta edhe ma randë në kandarin e martirizimit, se pushkatimi”. Në muejn qershor të vitit 1992, me rastin e vizitës së Prof. Arshi Pipës në Shkodër, një grup qytetarësh organizuem një peticion për dekorimin e At Pjetër Mëshkallës. Firmën e parë e mora nga Profesor Arshi Pipa, në muzeun e Shkodrës dhe tue nënshkrue, Ai më tha këto fjalë: “Asht kënaqësi e madhe për mue me nënshkrue këtë peticion për një Burrë të Madh të Kombit tonë si ishte Padër Pjetër Mëshkalla. Sigurisht, Ai ka me u dekorue me Titullin ma të naltë shtetnor, por për artistët ka për të qenë e vështirë me ngritë atë monument, në të cilin mund të shprehet Shpirti i Madh i Këtij Meshtari Katolik! U lumtë për këte mendim që keni dhe Ju falëmnderës, që më keni nderue me vu firmën e parë për një njeri të madh siç ishte Padër Mëshkalla!”.  Shkoder 1992. Shenim FR: Figura të mëdha, që vështirë se i vijnë ma qytetit tonë. Një nderim i madh edhe per Popullin e Shkodres. Sot nepermjet këtij shkrimi perkujtojmë edhe 101 vjetorin që u le i Madhi dhe i paharrueshmi Prof. Arshi PIPA…Melbourne, 29 Korrik 2021.