s p – Page 825 – Dielli

Në Prizren nis DokuFest

August 3, 2024 by s p

PRIZREN, 3 Gusht 2024-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/ Behlul Jashari

Nisi në Prizren në atmosferë feste Festivali Ndërkombëtar i Filmit të Shkurtër dhe Dokumentar DokuFest, në edicionin e 23-të, i shpallur i hapur për t’u mbajtur nga 2 deri në 10 Gusht 2024 me shfaqjen e 103 filmave në garë dhe mbi 200 filma në përgjithësi.

Festivali Ndërkombëtar i Filmit Dokumentar dhe të Shkurtër, DokuFest, e nisi udhën e tij në vitin 2002, me shfaqjen e një numri të madh filmash dhe me pjesëmarrjen e një publiku të gjerë, artistësh nga rajoni dhe bota, duke e shndërruar qytetin historik të Prizrenit, më të madhin jugor të Kosovës pranë kufirit me Shqipërinë, edhe në një kryeqytet filmi çdo verë.

Ndërsa para 25 viteve, në 15 Korrik 1999, në qytetin historik të Lidhjes Shqiptare, Prizren, ishte aktiviteti i parë i përbashkët kulturor Kosovë-Shqipëri i pas luftës – një koncert i artistëve shqiptarë për festimin e arritjes së lirisë së Kosovës.

IL PICCOLO DI TRIESTE (1986) / EKSPOZITA MADHËSHTORE KUSHTUAR AKTORIT TË MADH ALEKSANDËR MOISI (PROGRAMI I AKTIVITETEVE)

August 2, 2024 by s p

Burimi : Il Piccolo di Trieste, e premte, 21 mars 1986, faqe n°16

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 2 Gusht 2024

“Il Piccolo di Trieste” ka botuar, të premten e 21 marsit 1986, në faqen n°16, një shkrim rreth ekspozitës madhështore dedikuar asokohe nga qyteti i Triestes aktorit të madh Aleksandër Moisi, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Trieste nderon personalitetin e aktorit të madh Aleksandër Moisi

“Një shok që kemi humbur, i cili ishte ylli i rinisë sonë”

Në kuadër të ekspozitës kushtuar aktorit Aleksandër Moisi, të ngritur nga Muzeu i Teatrit Qytetar “Carlo Schmidl” në sheshin Verdi 1 në Trieste, në ditët në vijim janë planifikuar dy momente të tjera për studimin e thelluar dhe njohjen e veprimtarisë dhe personalitetit të interprestuesit të madh të lindur në Trieste në 1879 nga një nënë triestine dhe një baba shqiptar, dhe që vdiq në Vjenë më 22 mars 1935.

Pasnesër, e diel 23 mars, në orën 11:00 në kinemanë “Ariston Kapela Underground” dhe Muzeu i Teatrit Qytetar do të prezantojnë para publikut një nga dy filmat e mbijetuar mes atyre të xhiruar nga Moisiu, “Lorenzino de’ Medici” (1935) nga Guido Brignone, i vënë në dispozicion nga Arkivi Kombëtar i Filmit i Romës.

Megjithatë, të hënën, më 24 mars, në sallën Baroncini (nëpërmjet Trento 8) në bashkëpunim me “Assicurazioni Generali”, Klubin e kulturës italo-austriak dhe selinë rajonale të Rai-t, Muzeu i Teatrit Qytetar do të propozojë në orën 16:45 “Dy dëshmi për Moisiun : Maria Fabbri dhe Roberto Campa.”

Aktorja Maria Fabbri ishte pranë Moisiut më 2 shkurt 1934 : në Teatro Manzoni në Milano (tempulli italian i teatrit të prozës së kohës) në debutimin e kompanisë së sapokrijuar Moisi – Capodaglio, me debutimin në italisht të aktorit të famshëm, i cili deri atëherë kishte qenë i dashuri i publikut gjermanofolës, në një seri organike shfaqjesh.

Gjatë dy turneve italiane të viteve ‘34 dhe ‘35, triestinja Fabbri luajti role të tilla si Ofelia në “Hamlet”, “Le Opere” në “La leggenda di ognuno”, Mascia në “Il cadavere vivente”, Marta në “Tutto il male vien di lì”.

Roberto Campa, djali i komedianit të kompanisë Pio Campa dhe aktores Wanda Capodaglio, ishte dëshmitar i ngjarjeve që çuan në themelimin e kompanisë dhe turneut historik në Itali që nga viti 1933.

Zëri i dy të ftuarve do të ngjallë një fragment autentik të historisë teatrore dhe, siç shprehej Cvajgu në vitin 1935, “një shok që e kemi humbur, por që nuk duam të humbasim… yllin e rinisë sonë”.

Gjithashtu të hënën e ardhshme, në orën 17.45, programi televiziv i prodhuar nga selia rajonale për “Friuli-Venezia Giulia” të Raitre në 1985 “Moisiu. Tregim për një aktor të shekullit të njëzetë” : tekste dhe regji nga Lilla Cepak. Aktiviteti do të mbyllet me një debat.

Ndërkohë, ekspozita e organizuar nga Muzeu i Teatrit Qytetar “Carlo Schmidl” vazhdon me sukses, e ndarë në dy seksione, një i kuruar nga Adriano Dugulin i Muzeut të Triestes, tjetri nga Ulrike Riss i Bibliotekës Kombëtare Austriake – Koleksionet Teatrore të Vjenës.

Krahas fotografive dhe dokumenteve të çmuara, dorëshkrimeve dhe posterave me autograf, libra dhe prerje shtypi, në sheshin Verdi 1 janë ekspozuar edhe dy pulla shumë të rralla të emetuara në Shqipëri për nder të Moisiut.

Është gjithashtu e mundur të admirosh rripin (brezin) dhe kurorën që aktori i madh i Triestes kishte veshur, shtatëdhjetë vjet më parë, në “Edipi mbret” dhe një xhaketë të shfaqjes “Der Graf von Charolais”.

Së shpejti do të ekspozohen edhe kostumi i “Hamletit” dhe llullja (çibuku) i Osvaldit, protagonistit të “Spettri” të Ibsenit.

Kronologjitë, mbështetjet informative biobibliografike të ekspozuara dhe libri i botuar nga Muzetë Qytetare të Historisë dhe Artit na lejojnë të rigjurojmë etapat e karrierës së këtij interpretuesi të madh të skenës evropiane të dekadave të para të shekullit, që pesëdhjetë vjet pas vdekjes së tij është rikthyer në plan të parë falë operacionit teatror inteligjent dhe të dashur të nënshkruar nga Giorgio Pressburger dhe prodhuar nga Stabile del Friuli-Venezia Giulia : “Eroe di scena, fantasma d’amore (Moissi)”, të cilin e pamë në janar në Politeama Rossetti.

Për ata që nuk e kanë vizituar ende ekspozitën për Moisiun, ju kujtojmë se gjatë ekspozitës mund të dëgjoni zërin e aktorit në disa lexime dhe monologje të famshme të rikuperuara nga disqet dhe regjistrimet e vjetra.

Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 29 prill me orët e mëposhtme të hapjes : e martë në të premte nga ora 09:00 deri në 13:00 dhe nga ora 17:00 deri në 19:00; të dielën nga ora 11:00 deri në 13:00; si dhe gjatë intervaleve të shfaqjeve operistike të planifikuara në Teatrin Verdi.

“Programi Trump-2, për ShBA edhe më të fortë, edhe më vitale”

August 2, 2024 by s p

Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Ndërsa kanë mbetur 90 ditë, establishmenti politik, mediatik dhe opinioni publik jo vetëm në Sh.BA por edhe në kryeqytetet e BE, NATO-s, Kiev, Moskë, Pekin, etj mbeten të fokusuara nga zgjedhjet në USA.

Nga njëra anë, në garë për herë të dytë është rikthyer fuqishëm bizmesmeni Donald Trump, i cili edhe mbasi “Zoti e shpëtoi nga atentati me armë zjarri”, ka konfirmuar se: “të gjitha akuzat politike dhe gjyqësore ndaj tij do të gjykohen dhe marrin përgjigjen e merituar nga qytetarët Amerikanë në 5 Nëndor 2024”.

Nga pala tjetër, llogaritë e demokratëve duke konfirmuar z. Jeo Biden për presidencë-2, rezultuan drejt një fitore të sigurt për Trump. Prandaj, për ta rikuperuar është pothuajse e konfirmuar që zv/presidentja Kamala Harris, në 3 muajt në vijim do të përballet me fuqinë e sloganit të Trump-2: “për një Amerikë edhe më të madhe/vitale si dhe Amerikanët të parët”, por edhe me performancën si zv/Presidente në 4 vitet e fundit.

Që në fillim të herës, me duhet ta nënvizoj se kjo analizë nuk është gjithësesi “për të rikonfirmuar simpatinë personale”, por të paraqes një “food for thought”, ose përmbledhje strategjike rreth “Platformës -Trump-2ʺ, zhvilluar nga Fondacioni Heritage, një ʺthink tankʺ Republikan Amerikan në DC, i cili edhe pse “i pavarur”, njihet për qasjet konservatore si dhe lidhjet me ish-Presidentin Trump.

Më konkretisht, Projekt-Platforma 2025 (920 faqe), përmban: “një axhendë qeverisëse, jo vetëm nga janari i 2025, por për të ardhmen e USA”. Ndërsa edhe vetë hartuesit e Platformës, konfirmojnë se synimi kryesor i Trump-2025, është promovimi i një pakete politikash të djathta për të çliruar USA nga kapja e mekanizmave të shtetit, pra nga interesat e aktorëve të nënëdheshëm (pa votuar), burokracia me kollare demokratike, korrupsioni, philanthropistët, etj. Me fjalë të tjera për ta ç’bunkerizuar, ç’burokratizuar, reformuar, modernizuar dhe forcuar pushtetin ekzekutiv, ose qeverinë federale të Sh.BA duke e “ri-kthyer përsëri Amerikën në një superfuqi të pamposhtur dhe pakonkurueshme edhe për shekujt që vijnë”.

Ndërsa New York Times e konsideron: “një projekt radikal të politikës konservatore”, CNN paralajmëron se autorët, rreth 140 personalitete që kanë shërbyer edhe në administratën Trump-1: “pritet të marrin pozicione kyce edhe në administratën e Trump-2”. Gjithësesi z. Trump e ka mohuar të ketë lidhje të drejtpërdrejta me këtë projekt. Kështu në 5 korrik 2024, në platformën e tij Truth (e vërteta) ka konfirmuar: “Unë nuk di asgjë për Projektin 2025, nuk e kam as idenë kush qëndron mbas tij”.

Në kapacitetin e ekspertit të Sigurisë Kombëtare, Rajonit dhe NATO-s si dhe nga konsultimet me kolegë/miq në Washington, në vijim po paraqes një përmbledhje të ideve thelbësore, ose rreth “4 kollonave të projektit ose Platformës Trump – 2025”:

Kollona nr 1: ri-vendosjen e familjes amerikane dhe rikthimin te vlerat konservatore të Ronald Regan si qendër e gravitetit të Plaftormes Trump-2, për ta bërë ameriken “great again/përsëri të madhe ndërsa Amerikën superfuqi të pakonkurrueshme edhe për shekujt në vijim”; centralizimin dhe modernizimin e shtetit administrativ; mbrojtjen e sovranitetit dhe kufijve të kombit; garantimin e të drejtave individuale të dhëna nga Zoti. Në parathënie presidenti i Fondacionit Republikan Kevin Roberts ka ngritur alarmin: “ka ndodhur një marshim i gjatë i marksizmit kulturor nëpër institucionet e ShBA. Qeveria federale është kthyer në një gjigand të armatosur kundër qytetarëve amerikanë dhe vlerave konservatore, ndërsa liria e qytetarit dhe të drejtat e njeriut gjenden të kërcënuara/ rrethuara si kurrë më parë”

Edhe pse jo vetëm në dukje “një platformë radikale por me vullnetin dhe parakushtin për konsensus sa më të gjerë për t‘i bashkuar Amerikanet”. Kështu, Paul Dans, ndër kontribuesit e projektit thekson: “përgatitje sistematike për të formuar një armatë/ushtri të re të konservatorëve, të gatshëm për tu përballur me shtetin e kapur nga rrenjët (deep state), pra nga fuqia e interesave të nënëdheshme e aktorëve te pa-votuar, korrupsioni, burokratët, etj. Kjo korespondon edhe me retorikën e fortë të Trump-it, po e citoj: “do të pushojë nga puna prokurorët marksistë që po shkatërrojnë Amerikën” dhe “do të zhdukë nga rrënjët deep state”, si dhe emërimin e “një prokurori special për të ndjekur dhe ndëshkuar politikanët dhe pushtetarët e lartë (përfshi presidentin) më të pa-aftë dhe më të korruptuar në historinë e ShBA-ve”!

Nga ana tjetër, projekti rekomandon orientimin e qeverisë dhe shoqërisë amerikane drejt vlerave kristiane si dhe balancave konservatore. Për të arritur këtë synim, Russell Vought, një nga drejtuesit e projektit, sugjeron për të futur parimet e nacionalizmit kristian në qeveri dhe jetën publike, nëse/mbasi Trump të fitoje mandatin e dytë. Po kështu kandidati presidencial Trump u tha anëtarëve të një organizate të krishterë të premten e kaluar ne Florida se:“nëse votojnë për Të në nëntor, për katër vjet nuk do të duhet të votojnë më”, deklaratë shumë e fortë që edhe pse të gjithë e kuptojnë …, mbetet ende e pa komentuar nga shtabi i Trump ?!

Kollona nr 2, zgjerimi domethënës i kompetencave, ose forcimi i fuqisë vendimarrëse të presidentit të ShBA si dhe rritje e kontrollit të shtepisë së bardhë mbi departamentet e qeverisjes federale. Kështu kujtojme se, Trump-1, që në 2019 mendonte se neni i dytë i Kushtetutës së ShBA-ve i jepte Atij “të drejtën për të bërë gjithçka ekzekutive si president”. Ndërsa po kështu, drejtori i Heritage, Kevin Roberts argumenton se: “Nocioni i agjencive të pavarura federale që nuk i përgjigjen presidentit cenon vetë themelin e Republikës së ShBA-ve”. Prandaj, Platforma Trump-2 sugjeron vendosjen e shumicës së departamenteve të qeverisë federale nën kontrollin e drejtpërdrejtë të Presidentit: “duke eliminuar pavarësinë dhe burokracinë e këtyre institucioneve”. Me konkretisht, propozon marrjen nën kontrollin e Presidentit të Departamentit të Drejtësisë (DOJ), Byrosë Federale të Hetimit (FBI), Departamentit të Tregtisë (DC), Komisionit Federal të Komunikimeve (FCC), Komisionit Federal të Tregtisë (FTC); si dhe transformimin e Departamentit të Sigurisë Kombëtare (DHS), etj.

Projekti bazohet në një politikë edhe më të rreptë (përveç murit me beton-diçital) të kontrollit të kufijve nga emigracioni paligjshëm në SHBA. Ai rekomandon arrestimin dhe dëbimin e emigrantëve pa dokumente që jetojnë në SHBA, si dhe propozon edhe përdorimin e ushtrisë për zbatimin e ligjit. Stephen Miller, arkitekt i njohur i politikës së Trump për imigracionin, që mendohet te marrë një post të lartë në një administratë e Trump-2, konfirmon se Projekti përfshin: “ndalimin dhe largimin e shkelësve të emigracionit në ShBA.”

Në këndvështrimin e këtij Projekti, Departamenti i Drejtësisë (DOJ) është: “një burokraci e fryrë me një bërthamë kritike të personelit që orientohet nga një axhendë radikale liberale/majtiste” dhe që ka “humbur besimin” e popullit amerikan. Prandaj, ajo duhet të reformohet tërësisht nën mbikëqyrjen e Shtëpisë së Bardhë. Po ashtu, Drejtori i Byrosë Federale të Hetimit (FBI) duhet të jetë përgjegjës para Presidentit. Projekti 2025 pranon se dënimi me vdekje është një çështje e ndjeshme popullore dhe angazhohet për t’u marrë seriozoisht me promovimin e këtij ligji … përfshi për krime të urryera si pedofilinë, i cili do të lihet në kompetencë të shteteve të veçanta të SHBA.

Projekti rekomandon reforme radikale të Departamentit të Shtetit: “të gjithë punonjësit në role drejtuese ne DASh duhet të shkarkohen deri në fund të 20 janarit 2025”! Kiron Skinner, e cila ka shkruar kapitullin e DASh të Projektit (ajo ka drejtuar për rreth 1-vit zyrën e planifikimit të politikave të DASh gjatë administratës Trump1), e konsideron shumicën e punonjësve të DASh shumë të majtë dhe rekomandon që ata të zëvendësohen nga ata që janë më besnikë ndaj një presidenti konservator. Pra projekti “i pavarura”, përputhet me planet e Trump për të pushuar nga puna mijra qeveritarë duke rikthyer “Programin F”, që Trump e vendosi në urdhër ekzekutiv të tetorit 2020 dhe Biden e anuloi në Janar 2021.

Kollona nr 2, reformë domethënëse ekonomike. Projekti, si edhe biznesmeni Trump, mbetet kritik ndaj Rezervës Federale dhe propozon shfuqizimin të tij. Projekti parashikon si zgjidhje radikale: “kalimin nga taksë mbi të ardhurat në një taksë konsumi, siç është taksa kombëtare mbi shitjet”.

Po ashtu rekomandon thjeshtimin e taksave mbi të ardhurat individuale në dy normat tatimore të sheshta nga: “15% mbi të ardhurat deri në bazën e pagave të sigurimeve shoqërore dhe 30% të ardhurat mbi të. Të ulë normën e taksës se korporatave nga 21% në 18%, duke e quajtur atë “taksën më të dëmshme” për vendin, reduktimin e normës së fitimeve kapitale në 15% nga niveli asktual/2024-ës prej 20%, për bizneset me fitim të lartë, ndërsa me krenari kujton që Trump-1, e uli normën nga 35% në 21%”.

Kollona nr 3, Arsimimi, Shëndetësia, mbrojtja klimaterike, media, etj. Shkrirja e Departamentit të Arsimit (DoE), programet e të cilit ose do të transferohen në agjenci të tjera ose do të ndërpriten. Arsimi do t’u lihet kompetencë e 52 Qeverive/shteteve të SHBA për të përzgjedhur programet dhe standardet federale, ndërsa kërkimi shkencor do ti nënshtrohet një reforme të gjithëanshme për të dominuar edhe mijëvjeçarët në vijim.

Instituti Kombëtar i Shëndetit (NIH) do të reformohet sipas parimeve konservatore. Projekti kërkon të shkurtojë ndjeshëm fondet për “Medicare dhe Medicaid”. Ai propozon që pornografia të quhet krim, heqjen e mbrojtjeve ligjore kundër diskriminimit bazuar në orientimin seksual dhe identitetin gjinor si dhe mbylljen e programeve të diversitetit, barazisë dhe përfshirjes (DEI) duke detyruar Departamentin e Drejtesisë të ndjekë penalisht “racizmin kundër të bardhëve”, etj.

Departamenti i Shëndetësisë dhe Shërbimeve Njerëzore (HHS): “do të shndërrohet në Departamentin e Jetës”. Në vitin 2022, në çështjen Dobbs kundër Organizatës së Shëndetit të Grave, Gjykata e Lartë vendosi që Kushtetuta nuk i jep të drejtën abortit, duke j’ua lënë shteteve të krijojnë legjislacionin. Mbi këtë bazë, Projekti inkurajon presidentin e ardhshëm “të miratojë mbrojtje më të fuqishme për lindjet e reja”, megjithëse as nuk promovon ndalimin absolut të abortit, por parandalimin e shtatzënisë në adoleshencë.

Projekti këshillon se në rast fitore presidenti republican, Trump-2 të shkojë më tej sesa thjesht të anullojë urdhrat ekzekutivë të Presidentit Biden për ndryshimet klimaterike. Ai propozon braktisjen e strategjive, përfshirë shfuqizimin e ligjeve të Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit (EPA) dhe Administratës Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike (NOAA), të cilat i konsideron: “nxitësit kryesorë të industrisë së alarmit të ndryshimeve klimatike.”

Projekti Trump-2 akuzon rrjetet sociale, Facebook, Instagram, Twitter dhe TikTok, se rrezikojnë shëndetin mendor dhe lidhjet sociale të të rinjve amerikanë duke krijuar një formë varësie: “Politika federale nuk mund të lejojë vazhdimin e tyre”, të cilat jane po ashtu “si makineri/armë dezinformimi si dhe spiunazhi kundër sigurisë si dhe interesave kombëtare amerikane”.

Kollona nr 4: Të gjitha vendimet që lidhen me politikën e jashtme duhet t’u japin përparësi Nr.1 interesave kombëtare “America First”, e thënë më qartë: “Amerika një superfuqi e pakonkurueshme si dhe interesat e amerikanëve të pacënueshme”. Transformimi i Pentagonit dhe institucioneve kryesore të sigurisë për të reduktuar burokracinë dhe rritur fuqinë/aftësitë ushtarake të Sh.BA në mbrojtjen e sovranitetit dhe interesave Amerikane. Programet e modernizimit të forcës/fuqisë hapësinore, kibernetike, inteligjencës artificiale do j’u alokohen triliona €, duke e bërë kështu USA shumë shekuj përpara të gjithë të tjerëve.

Ristrukturimi thelbësor dhe uljen e shpenzimeve administrative/burokratike të UN. Ndërsa përtej gjysëm konteksteve: “një SHBA e pakonkurueshme, një NATO dhe BE më e fortë, një botë edhe më e sigurt, mbeten qasja e fortë e projektit Trump-1/2”. Por është pranuar, që falë edhe kërcënimit të Tij të shumëpërfolur: “vendet që nuk respektojnë këto kuota (2%) nuk do të mbrohen nga NATO”, nga më pak se 5 sot 23 vende anëtare (2017) kanë rritur shpenzimet ushtarake në 2% të GDP (2024), dhe po ashtu BE mbi 500 milard € shpenzimet për mbrojtjen. Nga ana tjetër, ka përsëritur publikisht se: “nëse do isha President (pra jo Biden), Putini që e njeh mirë vendosmërinë time, nuk do kishte ndërmarrë këtë marrëzi në 02/2022”, ndërsa garanton se: “Trump-2 do ta mbyllë për 24 orë luftën e ndaj Ukrainës…”!

Kështu “zgjidhje të forta ka” edhe për ndalimin e përshallëzimit të konfliktit në lindjen e mesme, përballjen e Izraelit me Shtetet dhe Organizatat Terroriste (Hamasin, Hezbullah) ndërsa sa për paqen në Ballkan, do të “imponohet” nga zbatimi i marrëveshjes së nënëshkruar në dhomën ovale, midis Serbisë dhe Kosovës në kohën e administratës Trump-1 (shtator 2020).

Kiron Skinner, e cila ka shkrua kapitullin e Departamentit të Shtetit e konsideron Kinën një kërcënim serioz per USA dhe është kritik ndaj çdo marrëveshje pajtuese me të. Projekti shpreh gjithashtu shqetësim për vjedhjen kineze të pronësisë intelektuale dhe akuzon “Big-Tech” se veprojnë në emër të PKK për të minuar SHBA-në. Do inkurajohet evitimi i investimeve kineze në SHBA dhe kompanitë që kërkojnë të investojnë në sektorë të ndjeshëm në Kinë do të përballen me kufizime deri te revokimi lejes.

Në përmbledhje, përtej zhurmës elektorale rreth Platformës konservatore/Trump/2:“nese ka apo s’ka lidhje me Trump me këtë fondacion”, mund të themi me siguri: “ky projekt si dhe kjo analizë janë bazuar në supozimin që Trump fiton zgjedhjet e 5 Nëndorit 2024” !

Në shtesë, për të mbetur i ndershëm me lexuesin dhe mijëra ndjekësit (përfshi respektin ndaj kritikëve), mund të konfirmoj se edhe si autori kësaj analize, megjithë përpjekjen e sforcuar për ta parë si i paanshem këtë Platformë (Trump-2) (kujtoj se kam patur privilegjin të jem pjesëmarrës në ceremoninë e presidentit Trump-1, Janar 2017), nuk mund të mohoj konsideratën e lartë për qasjen e fortë konservatore, kurajon shtetare, vendosmërinë shembullore të Presidentit Trump-1 si dhe shpresën se Trump-2 do t’ja dalë jo vetëm për USA, në përballjen me shtetin e kapur nga establishmenti i nënëdheshëm (pa-votuar), interestat e philanthopistëve, korrupsioni, demokracia burokratike, etj.

Përtej analizës në tërësi, po paraqes edhe “tre mesazhe strategjike” që mund të nxjerrim nga Projekti-Trump/2, në raport me Rajonin, Kosovën, interesat kombëtare si dhe ardhmërinë Euroatlantike të RSh:

Së pari, duke përsëritur mirënjohjen për mbështetjen vendimtare që ShBA i ka dhënë kombit për: “njohjen e pavarësisë 112 vjet më parë; çlirimin e Kosovës para 25 vitesh; anëtarësimin e RSh në NATO në 2009, etj”, po ashtu do të mbetet e skalitura në memorjen e historis sonë kombëtare edhe “Marrevëshja Trump – 2020” nënshkruar nga dy vendet sovrane (Kosovë-Serbi) në dhomën ovale, pra nën përkujdesjen personale të Presidentit Trump-1: “pakete me investime strategjike, autostrada e paqes Beograd-Prishtinë; Port rajonal në ujërat e thella të adriatikut si dhe “qershia mbi torte”, njohja nga Izraeli e Kosovës, etj”. Thënë këto, mbetem besimplotë që kjo marrëveshje deri te njohja e Kosovës edhe nga Serbia, do të “imponohet edhe nga Trump-2”, përkundër riciklimit të oshilacioneve të Millosheviçit dhe të tjerë mëndjendryshkur jo vetëm në Beograd.

Së dyti, përveç regjimit të E.Hoxhes, që për 45 vjet paturpësisht e trajtonte USA si: “xhelat botëror dhe armikun e Shqiptarëve”, shpresoj se si në 33 vitet që lamë, edhe gjatë Trump-2 ose znj.Harris, do të dështojnë me turp bollshevikët e moderuar në Tiranë, që nga fuqia e mbipushtetit, fotot me Presidentët, vizitat e personaliteteve, stërvitjet e USA/NATO-s, mbështetjen/projektet ekonomike, luftën për vulën e opozitës zyrtare, etj, t’jua shesin shqiptarëve si mbështetje partiake nga ShBA. E kunderta është e vertetë, të gjithë presidëntet e USA (përfshi Trump) në 112 vjet: “kanë qenë dhe mbeten vetëm me Shqiptarët, si dhe me interesat gjeopolitike të USA në rajon dhe mesdhe”.

Së treti, konsideruar kontekstin e projektit Trump-2, besoj edhe më fort se edhe Shqipëria ka domosdosmëri jetike që pas 80 vjetesh, ti ri-kthehet modelit të së djathtës se Mit’hat Bej Frasherit, ku: “Familja, Atdheu, Zoti, Liria, Vota, Prona, Tregu, dinjiteti, Interesat Kombëtare, balancat demokratike e pushteteve si dhe besimi në vlerat Euroatlantike”.

Për më tej, përtej patronazhistëve të pushtetit dhe kamikazëve të vulës/listës së opozitës, mbetet misioni i përbashkët i shqiptarëve me arsye fisnike që, Shqipëria, të bëhet si USA dhe gjithë Europa, edhe për inat të politikanëve zullumqarë, shtetarëve kusarë, philanthopistët globale si dhe sekserëve të gjithëpusht-eteve që veçanërisht 33 vitet e fundit kanë pushtuar të djathtën dhe sundojnë me “kollare demokratike” kombin tonë të bekuar.

Ekspert për SK, Rajonin dhe NATO-n,

Zv/President i Këshillit të Atlantikut; & ish:

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare në PD,

Këshilltar i Presidentit të RSh; Zv/ShShPFA,

Congratulations to Captain Genti Bektashaj

August 2, 2024 by s p

AALEA/

The Albanian American Law Enforcement Association serves as a platform for Albanian-American professionals in law enforcement to network, support each other, and celebrate their successes. It also serves as a bridge between the Albanian-American community and law enforcement institutions, facilitating communication and understanding between the two groups.

As we congratulate Capitan Genti Bektashaj we also celebrate the diversity and success of the Albanian Diaspora in law enforcement and beyond. Their accomplishments serve as an inspiration to all of us to strive for excellence and make meaningful contributions to our American Albanian communities.

community with pride and honor.Congratulations to Captain Genti Bektashaj on his promotion and becoming a Captain in #NYPD adding to the number of # Albanian American Captains leading the finest officers in the best police department in the world.

The AALEA family is thrilled to congratulate you on your well-deserved promotion.

Wishing you continued excellence and fulfillment in your new role! Congratulations on your well deserved promotions. Continue to make yourselves, your family and the community proud.

Diskursi demografik – në Shqipëri jetojnë 2.4 milionë banorë

August 2, 2024 by s p

Nail Draga/

Të dhënat e publikuara nga Instituti i Statistikave(INSTAT) në lidhje me regjistrimin e popullsisë në vitin 2023, dëshmojnë se në Shqipëri banojnë 2,402,113 banorë, ku 50.4% janë të gjinisë femër, ndërsa 49.6% janë meshkuj, ndërsa sipas strukturës kombëtare 91% janë shqiptarë, 2,8% minoritete dhe 5,6% nuk janë deklaruar. Ne krahasim me regjistrimin e fundit(2011) del se janë rreth 420 mijë banorë me pak, që është dëshmi e procesit të emigrimit të popullsisë me pasoja të shpopullimit të vendit.

Më së fundi me 28 qershor nga Instituti i Statistikës(INSTAT) u publikuan të dhënat nga regjistrimi i popullsisë në Shqipëri, ku është vlerësuar se më datë 18 shtator 2023, në vend janë 2 402 113 banorë, të cilët përbëjnë 755 950 familje, me madhësi mesatare 3.2 anëtarë për familje, të cilët jetojnë në 1 082 529 banesa.

Ndryshimet demografike në kohën e tranzicionit

Ndonëse në regjistrimin e popullsisë në vitin 1989, popullsia e Shqipërisë kishte 3.2 milion banorë, pas vitit 1990, apo siç njihet koha e tranzicionit, ajo nisi të zvogëlohet duke shënuar një fazë të re në zhvillimin politik, ekonomik dhe demografik të Shqipërisë.

Kemi të bëjmë me ndryshime shoqërore e politike, sepse nga viti 1990 edhe në Shqipëri u miratu pluralizmi politik, ku rol të veçantë ka luajtur dukuria e emigrimit të popullsisë, me ç´rast ndikoj në uljen e lindshmërisë, e me këtë në zvoglimin e popullsisë, qe u dëshmu në regjistrimet vijuese të popullsisë: 3,1 milion(2001), 2,8(2011) dhe 2,4(2023). Pikërisht regjistrimi i fundit, është nën ate te mbajtur në vitin 1979, ku popullsia e Shqipërisë ishte 2,6 milion banorë.

Numër i lartë i të emigruarve

Në dekadën e parë poskomuniste në Shqipëri 1990-2001, numri i të emigruarve llogaritet rreth 650 mijë individë, duke vazhduar me të njëjtin trend edhe në vitet vijuese. Kështu, nga viti 2001-2011 vlerësohet se rreth 500 mijë individë emigruan nga Shqipëria, nga del se kemi të bëjmë me një mesatare prej rreth 50 mijë individë në vit. Në disfavor të shtimit natyror të popullsisë është edhe lindshmëria, sepse numri i lindjeve ka ardhur në rënie, nga 53 mijë në vitin 2001 në 34 mijë në vitin 2011, ndërsa, numri i vdekjeve në këtë periudhë mbeti në nivele të qëndrueshme, rreth 20 mijë vdekje në vit, duke rezultuar me një shtesë natyrore pozitive. Gjithashtu, referuar periudhës 2011-2023, popullsia e Shqipërisë karakterizohej nga një shtesë natyrore pozitive deri në vitin 2020, dhe në 2021 mbas pandemisë COVID-19, numri i vdekjeve tejkaloi numrin e lindjeve. Për vitin 2023, nga të dhënat administrative rezultuan rreth 24 mijë lindje dhe 22 mijë vdekje, duke shënuar rikthim në shtesën natyrore pozitive.

Nëse krahasojmë të dhënat nga regjsitrimi i fundit të popullsisë të mbajtur në vitin 2011, kur popullsia ishte 2.821.977 banorë, ajo pësoi rënie 420 mijë banorë më pak.

Në sajë të regjistrimit të popullsisë janë siguruar të dhëna të vlefshme për të hartuar strategji kombëtare, për të udhëhequr zhvillimin mbi ekonominë, arsimin, punësimin, shëndetësinë, kushtet e banimit, karakteristikat etno-kulturore dhe për të ndihmuar në kuptimin e nevojave në ndryshimet popullsisë si dhe objektivave të zhvillimit të qëndrueshëm.

Popullsia sipas qarqeve

Në sajë të dhënave të publikuara sipas qarqeve në Shqipëri pothuaj 1/3 e popullsisë jeton në qarkun e Tiranës(32%) ndërsa më pas me 10% janë Fieri e Elbasani, Durrësi(9%), Korça(7%), Shkodër, Vlorë e Berat(6%), Dibër e Lezhë(4%),ndërsa si më parë edhe tash qarqet me më pakë banorë janë ai i Kukësit dhe i Gjirokastrës(3%), të cilët veçohen jo vetëm me emigrim të theksuar të banorëve.

Struktura kombëtare me ndryshime të minoritetet

Në sajë të dhënave për strukturën kombëtare të popullsisë dominojnë shqiptarët me 2.186.917 banorë(91%), ndërsa pjesën tjetër prej 2.8% e përbëjnë minoritetet e 5.6% janë të pa deklaruar në aspektin kombëtar. Në kuadër të minoriteteve janë paraqitur ndryshime të theksuara. Në këtë aspekt me të numërt vazhdojnë të jenë grekët me 23.485 banorë, ndërsa të minoritetet tjera janë paraqitur ndryshime sasiore qe janë si ne vijim; të deklaruar si egjyptianë 12.375 banorë, romë 9813, bullgarë 7057, boshnjakë 2963, arumunë 2459, maqedonas 2281,serbë 584, malazezë 511, ndërsa pa përgjigje janë 134.507 qytetarë.

Struktura fetare pësoi ndryshime

Ne lidhje me strukturën fetare të popullsisë, del se kemi ndryshime ne krahasim me regjistrimin e fundit të popullsisë. Me të shumtë janë pjesëtaret e përkatësisë së fesë islame 45.7%, bektashi 4.8%, ateist 4.0%, ortodoks 7.2%, katolikë 8.4%, të papërcaktuar 19.4% dhe pa përgjigje 10%.

Reagime ndaj rezultatëve të publikuara

Në atë ditë qe u publikuan të dhënat nga regjsitrimimi i popullsisë, reaguan nga Partia Aleanca e Maqedonasve për Integrimin Europian (AMIE), si e vetmja parti që përfaqëson interesat e komunitetit maqedonas në Shqipëri, shpreh indinjatën dhe mospranimin e rezultateve të publikuara të Censusit 2023, duke theksuar se shifrat për minoritetin maqedonas janë të manipuluara dhe të falsifikuara. Procesi i regjistrimit të popullsisë nuk ishte i drejtë dhe transparent, dhe nuk u zbatuan standardet ndërkombëtare dhe ato të Eurostatit, duke kërkuar që të bëhet një census i ri. AMIE shton se në zonën e Prespës, Gorës dhe Gollobordës ku jeton minoritet maqedonas është bërë presion nga ana e Bullgarisë dhe janë dhënë pashaporta për qytetarët shqiptarë.

Një nga problemet që kemi pasur gjatë periudhës përpara fillimit të regjistrimit të popullsisë dhe gjatë tij ështe presioni nga ana e Bullgarisë që minoritetit maqedonas të deklarohet bullgar.

Ky presion vinte pas njohjes nga Shqipëria në vitin 2017, të një minoriteti inekzistent bullgar brenda kufijve të saj, pas kërcënimit të Bullgarisë me vendosjen e vetos ne rrugën evropiane, ku sipas të dhënave zyrtare të censusve të realizuara ndër vite si dhe censusi i vitit 1989 dhe ai i fundit në vitin 2011, në Shqipëri nuk është vetdeklaruar asnjë banor si bullgar.

Nga publikimi i të dhënave nga regjistrimi i popullsisë përveç maqedonasve nuk ka ndonjë reagim tjetër ne lidhje me prezantimin e të dhënave sa i përket strukturës kombëtare të popullsisë, çështje e cila ka të bëjë me identitetin e çdo qytetari në Shqipëri.

Ortodoksët e katolikët të pakënaqur me regjistrimin

Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë ka reaguar lidhur me regjistrimin e popullsisë, duke kundërshtuar rezultatin e deklarimit të besimit fetar. Sipas regjistrave tanë të pagëzimeve, thuhet në deklaratën e kishës tregohet qartë se numri i të krishterëve ortodoksë është shumë herë më i madh nga sa rezulton në Cens, duke kujtuar se sipas statistikës së vitit 1927 kemi këto të dhëna: myslimanët sunitë dhe bektashinj përbënin 67.5%; ortodoksët 22.3% dhe katolikët 10%.

Në lidhje me regjistrimin e popullsisë kanë reaguar edhe nga Konferenca Ipeshkvnore e Shqipërisë, ku kanë shprehur dyshime për numrin e katolikëve të regjistruar. Siç duket ky regjistrim ka nxitur qe ky komunitet të angazhohen për të kryer një regjistrim në famullitë e dioçezat, për të eliminuar dilemat e prezantuara për pjesëtarët e komunitetit katolik në Shqipëri.

Nga të dhënat e prezantuara për regjistrimin e popullsisë sipas strukturës fetare del qartë se qytetarët nuk kanë treguar ndonjë përkushtim personal ne lidhje me këtë strukturë që dëshmohet edhe nga të dhënat numerike. Kështu, numri i madh i besimtarëve të pacilësuar (13.8%), të atyre që preferuan të mos përgjigjen (10.2%), dhe të atyre që nuk ishin të disponueshëm (5.6%) – që në total janë 29.6% – e bën të paplotë tablonë e besimeve fetare në Shqipëri. Kemi të bëjmë me një te dhënë e cila meriton një analizë të veçantë, për të dhënë përfundime të pranueshme se cili ishte ai faktor për një deklarim të tillë, si asnjëherë deri më tash.

Popullsia po plakët

Në krahasim me regjistrimin e vitit 2011, kur mosha mesatare e popullsisë ishte 35 vjeç, kësaj here ajo pësoi ndryshime dhe është 42.5 vjeç, pra për 7 vjet më shumë që është dëshmi se popullsinë e Shqipërisë e ka përfshi moshënimi demografik, proces i cili do të jetë me pasoja afatgjate në popullsinë e vendit.

Shpopullimi proces me pasoja

Të dhënat e publikuara nga Instituti i Statistikave tregojnë se në regjistrimin e popullsisë i cili ishte i dymbëdhjeti në historinë e shtetit shqiptar, popullsia rezidente ishte 2,402,113 banorë. Ndërsa dymbëdhjetë vjet më parë, në regjistrimin e vitit 2011, popullsia faktike ishte 2.8 milionë banorë ndërsa shtesa natyrore për periudhën 2012-2023, pra diferenca mes qytetarëve të lindur dhe atyre të vdekur, është 88 mijë vetë. Kjo do të thotë se në rast se Shqipëria nuk do të kishte emigrim, popullsia do të shtohej me 88 mijë vetë në vend që të tkurrej me 400 mijë.

Por, nuk ka dilemë se numri i shqiptarëve që kanë përjetuar emigrimin ka gjasa që është më i lartë për shkak se në popullsinë rezidente 2023, përfshihen edhe shqiptarët që emigruan në dekadat e mëparshme dhe u rikthyen në vend në dekadën e fundit.

Pikërisht nga këto te dhëna del qartë se në çdo vit përgjatë 12 viteve të fundit nga Shqipëria janë larguar së paku 40 mijë vetë ose gati 1.5% e popullsisë rezidente. Kjo e dhënë dëshmon në mënyrë transparente se Shqipëria po shpopullohet, me pasoja të mëdha shoqërore e kombëtare tash e në të ardhmën.