Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909
Analizë nga Rafael Floqi
UASHINGTON — Javët që kur Presidenti Donald Trump u rikthye në detyrë kanë qenë një vorbull aktiviteti për t’u treguar amerikanëve se administrata e tij po i ndjek pa pushim premtimet e tij. Trump bëri premtime të mëdha dhe veproi me shpejtësi frenetike.
Me një Kongres të kontrolluar nga republikanët, Trump ka pasur dorë të lirë për të filluar riorganizimin e qeverisë federale dhe përmbysjen e politikës së jashtme të gabuar.
Ndërsa Trump mbush 100 ditë në detyrë të martën, gjurma e tij është kudo. Por ndikimi afatgjatë është shpesh i paqartë thonë kritikët.
Disa nga urdhrat ekzekutivë të presidentit republikan janë deklarata qëllimi ose punë themelore për të arritur atë që ende nuk është bërë. Në Ditën e Parë, për shembull, ai shpalli një emergjencë energjitike për të nxitur prodhimin. Por ai nuk premton një shpërblim deri vitin tjetër, kur u tha votuesve të mbështeten në një rënie të madhe të faturave të tyre të shërbimeve.
Qëllimet e Trump herë pas here bien ndesh me njëra-tjetrën. Ai premtoi si të ulë koston e jetesës ashtu edhe të vendosë tarifa për mallrat e huaja, të cilat ka shumë të ngjarë të rrisin çmimet. Çështje të tjera po mbeten pezull pasi nuk mund të bëhen në 100 ditë.
Shumë e pazgjidhur sipas demokratëve është nëse Trump e ka rritur rezultatin e tij në mënyrë të ligjshme. Ai është përballur me padi për disa nga veprimet e tij, që do të thotë se shumë nga ato që ka bërë mund të anulohen ndërsa çështjet zhvillohen. Por paditë janë bërë nga gjykatës demokratë të distrikteve juridiksioni i të cilëve nuk shtrihet mbi gjithë SHBA-në, dhe çështja e vendimeve të tyre mund të shkojë në Gjykatën Supreme.
Ja një vështrim se ku qëndron progresi në premtimet e tij:
Ai premtoi të ishte një ulje çmimesh
Inflacioni ka qenë në rënie që nga një kulm prej 9.1% në vitin 2022. Ishte në 3% në janar, muajin kur Trump u inaugurua, dhe 2.4% në mars. “Ne tashmë e zgjidhëm inflacionin,” u mburr Trump. Por Rezerva Federale paralajmëroi se planet tarifore të presidentit ka shumë të ngjarë të çojnë në çmime më të larta, duke taksuar importet e huaja. Masa të tilla nuk mund të jenë afatshkurtra, dhe masat e tilla shërbejnë si mjete presioni.
Përveç kësaj, nuk ka gjasa që Trump të arrijë të “shlyejë të gjithë borxhin tonë”. Planet e tij për uljen e taksave do të ulnin të ardhurat për të mbuluar faturat e vendit. Përveç kësaj, ai bëri një premtim të ngjashëm në vitin 2016, dhe më pas borxhi kombëtar u rrit gjatë presidencës së tij të parë.
Ai ka marrë masa të ashpra kundër imigracionit të paligjshëm
Trump ka bërë qartë përparim në një premtim të nënshkruar për të kontrolluar kufirin. Numri i njerëzve që përpiqeshin të kalonin ilegalisht në SHBA nga Meksika ra ndjeshëm vitin e kaluar të Presidentit Joe Biden, nga një rekord prej 249,740 në dhjetor 2023 në 47,324 në dhjetor 2024. Nën Trump, numrat ranë në vetëm 8,346 në shkurt dhe 7,181 në mars.
Ndërkohë, Zbatimi i Imigracionit dhe Doganave po arreston një numër të madh njerëzish në të gjithë vendin. Shumë që pretendojnë pafajësinë e tyre janë deportuar pa proces të rregullt ligjor. Rasti i Kilmar Abrego Garcia është një nga ato që varen në fije të perit. Ai u deportuar në një burg të Salvadorit pavarësisht se nuk kishte të kaluar kriminale në dukje dhe nuk kishte seancë dëgjimore nëse ishte anëtar i një bande, i arrestuar disa herë dhe me masë mbrojtje nga e shoqja e dhunuar. Ndërsa demokratët e kanë kthyer një anëtar të MS 13 në heroin e tyre, dhe kongresmenë demokratë kanë fluturuar deri në EL Salvador, pasi edhe ai është nga ai vend.
Ai premtoi të ulte faturat e energjisë
Gjatë fushatës, Trump u dha votuesve një premtim se do të jenë në gjendje të gjykojnë vetë, thjesht duke parë faturat e tyre të shërbimeve. Ai premtoi të ulë kostot e tyre të energjisë me gjysmën deri në tre të katërtat në 12 deri në 18 muaj.
Ndonjëherë, ai u mbrojt: “Nëse nuk funksionon, do të thoni, ‘Oh, mirë, unë votova për të, dhe ai prapë e uli shumë.'”
Herë të tjera, ai nuk u mbrojt. “Sipas planit tim, ne do t’i ulim çmimet e energjisë dhe energjisë elektrike përgjysmë,” tha ai në një tubim në Mint Hill, Karolina e Veriut, në shtator.
Ai solli tarifat si mjet për arritjen e një tregtie të drejtë
Trump nuk e mbajti sekret simpatinë e tij për tarifat ose bindjen e tij se vendet e tjera po i mashtronin Shtetet e Bashkuara në tregtinë ndërkombëtare. “Do të vendos tarifa të përgjithshme për shumicën e mallrave të prodhuara jashtë vendit,” tha ai gjatë fushatës.
Periudha e tarifave është periudha e kurës shtoi ai.
Ai e ka ndjekur premtimin, me të madhe, megjithëse me paralajmërime që ndryshojnë shpesh. Trump filloi duke përshkallëzuar tarifat ndaj Kanadasë, Meksikës dhe Kinës, në dukje si ndëshkim për lejimin e fentanilit në SHBA. Pastaj ai njoftoi taksa edhe më të gjera mbi importet e huaja më 2 prill, pjesë e asaj që ai e përshkroi si “Dita e Çlirimit”. Trump u tërhoq nga pjesë të atij plani, duke zgjedhur të ndjekë negociatat në vend të kësaj, por la në fuqi tarifat ndaj Kinës deri në 145%.
Tregu i aksioneve është lëkundur nga taksat e larta të importit dhe çrregullsia në zbatimin e tyre. Trump ka treguar më shumë tolerancë për kaosin e tregut sesa në mandatin e tij të parë.
Ai dështoi të përfundojë një luftë siç premtoi
Në tubim pas tubimi verën e kaluar, Trump premtoi paqe midis Rusisë dhe Ukrainës vetëm duke fituar zgjedhjet. “Para se të mbërrij në Zyrën Ovale, menjëherë pasi të fitoj presidencën, do ta kem zgjidhur luftën e tmerrshme midis Rusisë dhe Ukrainës”, tha ai në një konferencë të Shoqatës së Gardës Kombëtare në Detroit në gusht. Deri atëherë, ai kishte bërë të njëjtin premtim të paktën që nga maji. Kjo nuk ndodhi. Ndonjëherë, ai e formuloi premtimin ndryshe, duke thënë se do ta përfundonte luftën brenda një dite. Ajo ditë nuk ka ardhur ende.
Ai premtoi ulje ambicioze të taksave
Trump ka testuar kufijtë e asaj që mund të bëjë me dekret, por do t’i duhet Kongresi për të arritur uljet e premtuara të taksave. Ai u zotua të eliminojë taksat mbi bakshishet, orët shtesë dhe pagesat e Sigurimeve Shoqërore dhe tha se do t’i bëjë të përhershme uljet e taksave që skadonin që ai miratoi gjatë mandatit të tij të parë. Asgjë nga kjo nuk ka ndodhur. Dhe me tarifat e mëdha që hyjnë në fuqi, barra tatimore është në rrugën e duhur për t’u përkeqësuar përpara se të përmirësohet. Por presidenti po punon me republikanët në Kongres për të çuar përpara legjislacionin. Me shumicën e vogël të republikanëve në Dhomën e Përfaqësuesve dhe në Senat, mund të jetë e vështirë të merret mbështetje pothuajse unanime brenda partisë për atë që Trump e quan një “projektligj të madh dhe të bukur”.
Ai u sul arsimit të lartë të indoktrinuar
Kërcënimet e Trump për të bllokuar miliarda dollarë nga taksat për institucionet e arsimit të lartë rrjedhin nga premtime të shumta në fushatë – për të luftuar antisemitizmin në kampuse, për të ndërmarrë programe për diversitetin, barazinë dhe përfshirjen dhe për të hequr kampuset nga studentët e huaj që ai i konsideron armiqësorë ndaj vlerave amerikane. Pasi disa shkolla të tjera të shquara sinjalizuan gatishmërinë e tyre për t’u pajtuar me kërkesat e Trump, Harvard qëndroi i vendosur kundër presionit. Në përgjigje, Trump ka bërë thirrje për tërheqjen e statusit të Harvardit të përjashtuar nga taksat, ka kërcënuar ta bllokojë atë nga regjistrimi i studentëve të huaj – më shumë se një e katërta e regjistrimeve të tij – dhe ka ngrirë më shumë se 2 miliardë dollarë në grante dhe kontrata. Por përpjekje të tilla shtrihen shumë përtej Harvardit. Administrata Trump po sulet edhe universitete të tjera dhe të paktën përkohësisht i dha fund statusit ligjor të shumë studentëve të huaj në shkolla në të gjithë vendin qw shihen si qendra të indoktrinimit marksist .
Axhenda e premtuar e presidentit kundër politikës së “woke” përfshiu shpejt qeverinë ndërsa programet DEI nga vitet e Biden u ndaluan dhe referencat për diversitetin në komunikimet federale u spastruan. Kjo përpjekje u shtri thellë në institucionet kulturore dhe përtej punësimit federal të DEI dhe praktikave të vendit të punës. Në Pentagon, në veçanti, pasoi një revizionizëm i çrregullt pasi mijëra imazhe në faqet e internetit dhe përmbajtje të tjera online u shënuan për heqje. Një imazh i bombarduesit Enola Gay nga Lufta e Dytë Botërore u shënua për fshirje – për shkak të “homoseksualitetit” – si dhe materialet që i bënin homazh heronjve të luftës me ngjyrë dhe Navajo dhe grave pioniere. Shumica e materialit të synuar në fund mbijetoi. Një urdhër ekzekutiv nga Trump mbi “rivendosjen e së vërtetës dhe mendjes së shëndoshë në historinë amerikane” ndaloi fondet federale për programet Smithsonian që promovojnë “ideologji të papërshtatshme”.
Ai premtoi të hiqte të drejtat transgjinore Trump bëri fushatë kundër pjesëmarrjes së atletëve transgjinorë në sportet e femrave dhe kundër lëvizjeve më të gjera në shoqëri, veçanërisht në juridiksionet e udhëhequra nga Demokratët, për të akomoduar pikëpamjet se gjinia nuk është në thelb binare. Ai u zotua të merrej me “çmendurinë transgjinore”. Si president, ai ka nënshkruar urdhra ekzekutivë për të ndaluar atletët transgjinorë nga ekipet e vajzave dhe grave. Ai gjithashtu i ka kërkuar Gjykatës së Lartë të vendosë kundër gjykatave më të ulëta që kanë bllokuar përpjekjen e tij për të larguar…trupat transgjinore nga ushtria.
DOGE? ‘Si do të më pëlqente’
Vitin e kaluar, Elon Musk i propozoi Trumpit idenë e tij për një Departament të Efikasitetit të Qeverisë, i cili do të ngarkohej me zvogëlimin e burokracisë federale. “Do të më pëlqente”, u përgjigj Trump.
Rezultati ishte më praktik nga sa imagjinonin shumë. Musk filloi të punonte drejtpërdrejt për administratën, duke sjellë disa nga aleatët e tij. Besnikët u përhapën në të gjitha agjencitë federale për të aksesuar të dhëna të ndjeshme, për të pyetur zyrtarët e karrierës dhe për të nxitur shkurtime.
Rezultati ka qenë i përzier. Trump dhe Musk ia dolën të dërgonin valë tronditëse përmes burokracisë dhe të largonin dhjetëra mijëra punonjës, me ndryshime të tjera që do të vijnë. Megjithatë, kursime të konsiderueshme nuk janë materializuar.
Musk uli kursimet e tij të synuara në koston e qeverisë në 150 miliardë dollarë pasi fillimisht premtoi të paktën 1 trilion dollarë. Nuk është e qartë nëse ai do të arrijë edhe qëllimin më të vogël. DOGE zbuloi mashtrime korrupsion dhe manipulime dhe shpenzime tw ekzagjeruara.
Ai premtoi të falte protestuesit e 6 janarit, dhe e bëri.
Pasi një turmë mbështetësish të Trumpit zbritën në Kapitolin e SHBA-së më 6 janar 2021, ai e denoncoi “sulmin e urryer” dhe deklaroi se ishte “i indinjuar nga dhuna, paligjshmëria dhe kaosi”.
Melodia e tij ndryshoi shpejt. Gjatë fushatës, Trump i festoi protestuesit si “patriotë” dhe “peng” të sistemit të drejtësisë dhe premtoi: “Do t’i nënshkruaj faljet e tyre në Ditën 1”. Ai bëri pikërisht këtë.
Rreth 1,500 njerëz, përfshirë ata që sulmuan oficerët e policisë, morën falje.
Ai është përpjekur të mbrojë mjedisin.
Si pjesë e përpjekjes së tij të premtuar për të favorizuar prodhimin e naftës, gazit natyror dhe qymyrit, Trump nënshkroi urdhra ekzekutivë drejt këtij qëllimi. Por këtu nuk ka aq shumë sa duket.
Një urdhër revokoi atë që Trump e quajti një “mandat për automjetet elektrike” të epokës së Bidenit, por nuk ka asnjë për t’u revokuar. Ai thjesht u largua nga një qëllim jo-detyrues i Bidenit që automjetet elektrike të përbënin gjysmën e makinave të reja të shitura deri në vitin 2030. Urdhri gjithashtu kërkon t’i japë fund një përjashtimi federal që i lejon Kalifornisë të heqë gradualisht shitjen e makinave me benzinë deri në vitin 2035. Por Trump po ia lë Kongresit miratimin e një ligji që heq përjashtimin, dhe kjo nuk është bërë ende.
Në 100 ditët e para të mandatit të tij të dytë në vitin 2025, Donald Trump është përballur jo vetëm me sfidat politike të zakonshme, por me një rezistencë të organizuar dhe të thelluar nga strukturat e shtetit të thellë, të ndërtuara dhe të forcuara gjatë administratës Biden dhe viteve të sundimit demokrat. Gjyqtarë të emëruar politikisht, burokratë të lidhur me interesat e vjetra dhe media e mbështetur nga establishmenti kanë vepruar në koordinim për të penguar dhe minuar çdo përpjekje për rikthimin e pushtetit në duart e popullit amerikan. Nëpërmjet vendimeve të motivuara politikisht, shumë gjyqtarë kanë shkelur haptazi kompetencat e pushtetit ekzekutiv, duke e kthyer sistemin gjyqësor në një armë kundër presidentit legjitim. Mbështetësit e Trump theksojnë se, ndryshe nga administrata e mëparshme Biden, e cila mbolli dobësi, kaos ekonomik dhe përulje ndërkombëtare, Trump po përballet pa frikë me këtë sistem të kapur, duke luftuar për të rikthyer një Amerikë sovrane, të fortë dhe të lirë nga ndikimi i elitave politike dhe korporatave globale.
Artan Nati/
Kur Jul Cezari kaloi lumin Rubikon gjatë rrugës për në Senatin Romak me Legjionin e tij të 13-të në vitin 49 pes, ai krijoi jo vetëm një moment historik të krijuar për të shfaqur fuqinë absolute të fuqisë dhe autoritetit të tij ushtarak, por ai gjithashtu dha një shembull të gjallë që sqarojnë historinë, por edhe portretizojnë kohët moderne në shumë mënyra. Shembujt historike janë të freskët me fitoren e Trump në Amerikë, por edhe të Makron në Francë. Këto shembuj na tregojnë se historia përsërit vetveten, ose më saktë njeriu nuk ka ndryshuar në përmbajtje, por vetëm forma ndryshon. Makron sjell një risi në histori se si një forcë e re politike mund të fitojë zgjedhjet e përgjithshme, ashtu si Davidi kundër Goliatit. Trump në thelb është i njëjti fenomen, por duke na treguar se duke ndryshuar tërësisht, si të thuash rizbuluar, fytyrën e partisë republikane, por edhe përmbajtjen e saj, është e mundur, por edhe e vetmja rrugë, të fitosh zgjedhjet dhe të bëhesh presidenti i vendit më të fuqishëm në botë. Është pikërisht kjo histori që shpjegon edhe shumë fenomene që po ndodhin, por edhe parashikimet për të ardhmen e vendit tonë në këtë sezon zgjedhjesh.
Të gjithë shpresojmë që fenomeni i kalimit të Rubikonit nga Çezari, të përsëritej në Shqipëri. Në këto momente kritike, kur PS e lodhur nga lufta me SPAK duket më e raskapitur se kurrë. Gjysma e kabinetit është në burg, ndërkohë që kjo luftë nuk ka të mbaruar dhe PS duket se e ka humbur betejën me drejtësinë. Nga ana e kampit opozitar, situata nuk është aspak më optimiste, me një lider në burg dhe tjetri i shpallur non grata. Duket sikur ky është rasti më oportun për partitë e reja. Ato mund t’i japin shqelmin politikës së vjetër, duke i dhënë zjarr zemërimit popullor dhe të sjellin përfundimisht ndryshimit aq të dëshiruar nga populli, diaspora dhe komunitet ndërkombëtar. Nga ana tjetër sondazhet tregojnë të kundërtën. Çfarë po ndodh kështu? A janë gabim sondazhet, apo partitë e vjetra vërtetë kanë ndryshuar, apo partitë e reja nuk janë të dëshiruara nga elektorati shqiptar? Mendoj se çdo gjë është e mundshme, por mundësia më e madhe është që asnjë nga këto supozime të jetë i vërtetë.
Megjithëse krijimi i partive të reja është për tu përshëndetur dhe inkurajuar, ato kanë shumë pak ngjashmëri me fenomenin “Makron”. Fat i mirë është kur mundësia takohet me përgatitjen, ndërsa fati i keq është kur mungesa e përgatitjes takon realitetin. Partitë e reja duket sikur nuk kanë sjellë risinë aq shumë të kërkuar, por janë parti e liderit pa eksperiencë, pa mbështetje të figurave ekonomike dhe politike. Duke u paraqitur si parti e njëshit si edhe pa demokraci të brendsheme, ato na kujtojnë partitë e mëdha. Kjo situatë nuk i lë shumë opsione elektoratit shqiptar, por të abstenojë ose të votojë pa dëshirë, apo duke mbajtur hundën. Më mirë me djajtë që njeh se me djajtë që nuk i njeh, kështu do të mendonin shumë prej nesh. Po ashtu partitë e mëdha vijnë në këto zgjedhje më të lodhura se kurrë, biles më autoritare dhe me premtime tërësisht të pabazuara, sikur të ishin magjistarë, duke forcuar pozitat me elektoratin e mbetur tradicional të tyre, por duke rritur elektoratin gri, i cili është pa alternativë dhe më i dëshpëruar se kurrë. Partitë dhe individët që nuk janë në gjendje të përshtaten dhe të ndryshojnë bindjet ose opinionet e tyre mbeten mbrapa dhe në thelb “vdesin” mendërisht ose intelektualisht.
Ashtu si një gjarpër duhet të heqë lëkurën e tij që të rritet dhe të lulëzojë, një mendje duhet të jetë e hapur ndaj ideve dhe perspektivave të reja për të mbetur gjallë dhe aktive. Jeta e brendshme e partive të mëdha ka vdekur dhe e vetmja alternativë e anëtarëve të tyre ka mbetur servilosja. I tillë ishte vallëzimi për 80 vjetorin e liderit demokrat (sikur ky i fundit kishte fituar pavdekësinë). Po ashtu kryetari i PS-së është kurorëzuar si Skënderbeu nga servilët e PS-së, duke i dhuruar atij shpatën se cilat koka do të priten dhe cilat do të vegjetojnë, ndërkohë që ai shijon përjetësimin e tij në këngët të denja për një lider komunist të tipit të ish diktarorit komunist. Lidershipi i PS-së, pasi morri drejtimin e socialistëve me meritë dhe inspiroi socialistët dhe më tej vendin duke i dhënë fitoren, dha një shembull se si mund të merret pushteti. Koha tregoi më vonë se ai do të bëhej një kopje e shëmtuar e paraardhësit të tij.
Duke lejuar drogën të mbizotëronte ekonominë dhe politikën e vendit. Rritja e korrupsionit dhe ndalimi i reformave në vend, tregoi se shumë pak kishte ndryshuar dhe gjithçka ishte bërë për pushtet. Po ashtu lideri demokrat, pas marrjes së pushtetit tregoi se nuk i kishte harruar metodat dhe stilin komunist të drejtimit të vendit. Të dy këta donin të vrisnin simbolikisht babanë e tyre politik, për të qenë vetë baballarë të vendit apo partive të tyre. Tani që këta zotërinj morrën rrolin e paraardhësve të tyre, ata janë praktikisht të vdekur si vetë paraardhësit, sepse as nuk frymëzojnë dhe kanë ndalur proçesin e transformimit.
A ka diçka në gjakun tonë që hedh poshtë përparimin e vërtetë? Ndoshta ka diçkça të vërtetë të fshehur në historinë tonë të ndikuar edhe nga gjeografia. Këto nuk varen nga ne, por ajo që varet nga ne është njohja dhe dalja në dritë e tyre. Vetën kur ne bëhemi të ndërgjegjshëm për to, ne mund të reflektojmë
Rrënjët e lashta dhe bazat fetare të një kulture mund të kenë vërtet një ndikim më të madh në rrugën që një vend ndjek sesa çdo konsideratë racionale, gjeopolitike ose ekonomike. Nëse është kështu, kombet si Shqipëria me prejardhje myslimane dhe ortodokse nuk janë vërtet rehat në një botë të dominuar nga perëndimi, një burim tensioni që vetëm mund të zbutet, jo të hiqet. “Ruaje Zot Shqipërinë nga shqiptarët” thoshte Konica. Ndërkohë që Europës i morri 5 shekuj prej rilindjes europiane deri te revolucioni borgjez në Angli e Francë, Shqipëria dhe gjithë ballkani mbetën në errësirë të plotë e ndoshta edhe më keq nën errësirën otomane. Thënë të gjitha këto duket sikur Shqipëria dhe votuesit e saj në Shqipëri apo diasporë janë përpara një dileme të madhe që mund të hapi rrugën e një transformimi të madh ose jo.
Çështja shtrohet nëse ne duhet të votojmë për “djallin” që e njohim mirë, apo për “ëngjellin” që nuk e njohim. Duke ditur historinë dhe përvojën tonë në të kaluarën, investimin perëndimor në SPAK si dhe preferencat e tyre mendoj se ne duhe t’i besojmë instikteve tona, por duke mbajtur vështrimin drejt perëndimit. Duket se perëndimi kësaj rradhe është plotësisht në anën tonë, por zgjedhja është në fushën tonë.
The Pan-Albanian Federation of America “VATRA” expresses its deep concern and strong opposition to the tendering process and agreement for the development of beaches in Ulcinj by the private company “Eagle Hills,” which is backed by capital from the United Arab Emirates. According to recent reports, “Eagle Hills” has obtained the right to manage nine out of 19 beaches on the Plazhi i Madh – Velika Plaža (Long Beach) in Ulcinj until the year 2028, following a tendering process that has sparked significant controversy and concern among the local community and relevant institutions.
The Mayor of Ulcinj has strongly criticized the way this process was conducted, describing it as a “pre-planned scenario” that has been carried out without transparency and in contradiction with the interests of the citizens of Ulcinj.
Moreover, it has been reported that the company “Eagle Hills Montenegro” was registered in Montenegro in March of this year with a symbolic capital of just one euro, raising serious doubts about its long-term capabilities and intentions in the region.
Rightfully, this risky project has been denounced by several political parties, as well as by President Jakov Milatović. It has met with serious opposition from civil society, environmental organizations, and several institutions that have pointed to violations of existing laws to facilitate a development project of such scale.
According to the government, the agreement is expected to bring investments worth around €30 billion, but the authorities have not provided any information regarding the basis for these projections.
“VATRA” emphasizes the importance of preserving the integrity of the tendering and economic development processes, by upholding local laws and ensuring full transparency at every step.
We call on the Montenegrin authorities to review this agreement, to take into account the concerns of the local community, and to ensure that any development project aligns with national and community interests.
Dr. Elmi Berisha
President
Pan-Albanian Federation of America “VATRA”
Kristina Nano/
Jetojmë tashmë në momente në histori kur gjithçka e njohur fillon të lëkundet. E vjetra nuk është shuar ende, por e reja nuk ka lindur plotësisht. Antonio Gramsci i quante këto si “interregnum”, momente të frikshme ndërkalimi, ku krizat lindin pikërisht nga bllokimi i lindjes dhe ikjes. Kjo është koha ku jemi sot. Që nga 20 janari 2025, me rikthimin e Presidentit Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë, bota ka hyrë zyrtarisht në një cikël të ri tensioni, riartikulim interesash dhe rishpërndarje fuqish. Politika nuk mund të jetë më thjesht menaxhimi i së zakonshmes. Liderët nuk mund të sillen sikur jetojnë në versionin lokal të një bote që nuk ekziston më.
Ndaj, në këtë fushatë elektorale të 11 majit 2025, ku garuesit shqiptarë përpiqen të marrin votën e qytetarëve, unë do t’u këshilloja me urgjencë të ndalin së menduari në terma të vjetra, në mendime elektorale e taktika banale, dhe të fillojnë të sillen si udhëheqës të epokave të rënda.
Sepse koha jonë ka ndryshuar. Sepse bota po ridizenjohet. Sepse askush nuk e di ende se çfarë do të ndodhë me Europën. Sepse edhe kur Kryeministrja Meloni shkon në Zyrën Ovale, askush nuk është i sigurt nëse kjo do të sjellë afrim, ndarje apo tension të ri mes SHBA dhe BE.
A ka Shqipëria një plan? A ka doktrinë të qartë? A ka udhëheqës që i lexon epokat?
Lideri nuk duhet të jetë produkt i fushatës, por pararendës i kohës.
Një nga mëkatet më të mëdha të politikës shqiptare është që liderët sillen si pasqyrë e opinionit publik, dhe jo si pararendës të vetëdijes kolektive.
Ata marrin forma sipas sondazheve, jo sipas nevojave të historisë. Por sipas James MacGregor Burns, lideri transformues nuk ndjek opinionin publik, por e formëson atë. Ai shfaqet me vetëdije të thellë, vizion afatgjatë dhe ndërton realitete të reja.
Në një kohë të paparashikueshme gjeopolitike, ku BE mund të fragmentarizohet, ku Amerika kthehet në strategji unilaterale, dhe ku Rusia dhe Kina shtrihen si perandori me interesa të zgjeruara, Shqipëria nuk ka luksin të prodhojë liderë sondazhesh.
Ajo ka nevojë për liderë me busull epokale.
Lideri i vërtetë duhet të dijë të mendojë me gravitet gjeostrategjik.
Carl von Clausewitz shkruante se “lufta është vazhdimi i politikës me mjete të tjera”.
Sot, fushata gjeopolitike është pa armë por plot tarifa, embargo, ndikime teknologjike dhe operacione hibride.
Një lider që nuk ka vizion strategjik, që nuk kupton ku po shkon bota, që nuk kupton rendin e ri energjetik, digjital, teknologjik dhe ushtarak, është i destinuar ta zhysë vendin e vet në humbëtirë.
Unë do t’u këshilloja liderëve shqiptarë të nisin me urgjencë të formulojnë një doktrinë kombëtare të politikës së jashtme dhe të sigurisë.
Të dinë të pozicionohen, të japin orientim, të kenë platformë.
Mjaft me ndjekjen servile të fuqive të mëdha.
Koha e imponon përgjegjësi.
Lidershipi duhet të ndërtojë institucione që i mbijetojnë liderit.
Asnjë vend nuk është i fortë nëse lidhet pas emrit të një individi.
Forca e një shteti matet me fuqinë e institucioneve të tij, jo me famën e liderit që i prin.
John Locke shkruante se sundimi pa ndarje pushtetesh është rruga drejt tiranisë. Shqipëria është një vend ku liderët vijnë si mesia dhe shuhen si diktatorë.
Unë do t’u këshilloja liderëve shqiptarë të ndërpresin kulturën e personalizimit.
Të ndërtojnë mekanizma llogaridhënieje, transparence, ndarjeje pushtetesh dhe konkurrimi real politik.
Qytetarët nuk kanë nevojë për prijës, por për shërbëtorë të republikës.
Shqipëria duhet të ketë një plan ekonomik që lidhet me realitetin e ri global.
Tarifat amerikane, proteksionizmi europian, shpërndarja e zinxhirëve të furnizimit, krizat energjetike, trazirat monetare, lëvizin tregjet globale.
Shqipëria nuk ka as kapacitete prodhimi të brendshëm, as vizion industrial, as strategji eksporti.
Vetëm turizmi, betoni dhe remitancat nuk mjaftojnë për një vend të lirë dhe sovran.
Unë do t’u këshilloja liderëve që duan të qeverisin: Filloni me vetë sensibilizim.
Shqiptarët nuk jetojnë vetëm në Tiranë dhe vetëm në rrjetet sociale.
Ata janë të mjerë, të vetmuar, të papaguar, të papunë, të pashpresë.
Planet ekonomike të të ardhmes nuk duhet të jenë slogane, por strategji zhvillimi të territorit, njeriut dhe dijes.
Lidershipi nuk është pushtet, por barrë.
Të jesh lider, thotë Dietrich Bonhoeffer, nuk do të thotë të shfaqesh si i fortë, por të mbash barrën e të gjithëve mbi supe.
Koha jonë është barrë e rëndë.
Ne jetojmë në një botë që çdo ditë ndërrohet në rregulla, orientime dhe frikë.
Vetëm ata që dinë të mbajnë barrë, të udhëheqin me drejtësi, durim, qartësi dhe dije, do të mbijetojnë si udhëheqës të epokës.
Liderët shqiptarë në këtë fushatë të 11 majit 2025, nuk duhet të premtojnë më rrugë, ndriçim, dhe internet falas.
Ata duhet të shfaqen si udhërrëfyes të një kombi në krizë orientimi.
Si pararendës të epokave që vijnë, jo si jehonë e epokave që shkuan.
Ata nuk duhet të konkurrojnë për pushtet, por për besim.
Nuk duhet të shfaqen si fitimtarë, por si mbartës të barrës së madhe të kombit që u është besuar.
Sepse bota ka ndryshuar.
Sepse rregullat janë thyer.
Sepse askush nuk e di se çfarë do të vijë.
Por historia gjithmonë i është nënshtuar vizionarëve, jo menaxherëve.
Dhe Shqipëria nuk mund të mbetet pa ta.
Këto do të ishin këshillat e mia të sinqerta për liderët shqiptarë që vijnë.
Marrëdhënia me të ardhmen nuk matet me vota, por me përgjegjësi.
When: May 4, 2025
W
Time: 12pm–6pm