Gjekë Gjonlekaj/

Disa vjet më parë Hashim Thaçi më kishte dhënë dhuratë, bile me nënshkrim librin me titull: “New State, Modern Statesman” që në gjuhën shqipe do thotë: “Shteti i Ri i Burrështetit Modern”. Libri ishte botuar në Londër nga autorët Roge Boys dhe Suzy Jagger. Parathënien e këtij libri e kishte shkruar senatori i mirënjohur amerikan Robert Dole dhe komentet kyesore në faqen e kopertinës së fundit ishin shkruar nga Sekretarja e Shtetit Madeline Albright. Bobe Dole shkruan gjërsisht në hyrjen e kësaj monografie. Ai thotë: “Kosova kishte pas një rrugëtim të vështirë dhe një burrë të rëndësishem për zvillimet demokratike në këtë bastion të demokracisë në Ballkan që është Hashim Thaçi. Si një djalë i ri që ishte më pak se 30 vjeç, ai drejtoi Delegacionin Shqiptar të Kosovës në Konferencën në Rambuje të Francës. Ai erdhi në tryezën e bisedimeve si i panjohur, por pas përfundimit të konferencës dy javë më vonë, ai u pranua si zë i arsyes gjatë kohës të disa përçarjeve të brëndshme.

Aftësia e tij e rreptë për të bindur shokët e luftës për të arritur një kompromis, nuk ishte punë e lehtë sidomos për ata në fushëbetejë që ishin dëshmitarë të mizorive të shkaktuara nga forcat sërbe. Rrugëtimi i Thaçit ishte rrugëtimi i Kosovës ngase na kujtonte amerikën për pavarësi. Ne i pamë vlerat tona që u pasqyruan në përkushtimin e Kosovës për vetëvendosje dhe të drejtat e njeriut. Kosova është shëmbull i suksesit. Kosova kishte edhe “baballarë të tjerë ” gjatë dekadave të fundit. Ata u përpoqën të organizojnë qëndresë paqësore. Por Millosheviçi nuk besonte dialog me shqiptarët e Kosovës. U desh një udhëheqje e gjeneratës së re e drejtuar nga Hashim Thaçi për të thirrur aleatët e Kosovës për veprim. Thaçi i humbi zgjedhjet e para elektorale, por i pranoi rezultatet e zgjedhjeve pavarësisht se kishte qënë udhëheqës politik i UCK- ës, duke dhënë sinjale për një epokë të re dhe sjellje demokratike midis shqiptarëve të Kosovës.

Në vitin 2008 i posazgjedhur kryeministër Thaçi shpalli deklaratën e pavarësisë, duke themeluar shtetin më të ri në Evropë dhe duke siguruar lirinë demokratike për të gjithë qytetarët e Kosovës. Këto ishin disa nga komentet e Senatorit Bob Dolle për Hashim Thacin dhe librin e tij lartëpërmendur.

Në pranerë të vitit 1998 isha emëruar nga Anesty International zëdhënës i Ushtrisë Clirimtare të Kosovës. Për mua ishte një lajm i mirë sepse një organizatë botërore siç është kjo i kishte si organizate çlirimtare e jo terroriste. Në cilësin e zëdhënësit kisha pranuar dokumente shumë të rëndësishme sepse ato ishin në shqip dhe anglisht pjesë të Konventës së Gjenevës të vtit 1949 për robërit e luftës dhe trajtimin e tyre nëse ata zihen robër. Këtë dokument ua kisha bërë të ditur Hashim Thaçit dhe Fatmir Limaj gjatë vizitës së parë në Shtetet e Bashkuara në verën e vitit 1999, Ata thanë se në mënyrë absolute nuk kishin bërë asnjë vepër që shkon ndesh me Konventën e Gjenevës të vitit 1949.

Ne kemi bërë vetëm ato veprime që na kishte kërkuar NATO. Gjatë Luftës në Kosovë isha shumë kurioz për shkrimet në shtypin amerikan dhe komentet e luftës së UCK-ës. Gazeta The New York Times kishte botuar disa qindra shkrime por asnjëherë nuk kisha lexuar përshkrime të mbrapshta, bile disa revista sic ishte për shëmbull Neësëeek shkruante mrekullisht mirë për Ushtrinë Clirimtare të Kosovës. Gjatë Konferencës së Rambujesë u kisha dërguar me fox artikuj të shypitt amerikan. Hashim Thaci më i kishte kërkuar shkrime e tilla. Disa herë edhe i kisha përkthyer në gjuhën shqipe. Gjatë asaj konference kisha shkuar dy herë në Rambuje, bile kisha marrë pjesë në konferencën e parë të shtypit të cilën e drejtonte ambasadori Christopher Hill.

Nuk e di pse por as ne si vëllazër e motra nuk kem bërë mjaft në mbrojtjen e tyre. Shumë institucione organizata private dhe qëndra fetare nuk kanë bërë detyrën e tyre. Ato sot veprojnë lirisht për faktin se UCK-ja solli lirinë. Nuk kemi dëgjuar që ndonjë klerik mysliman apo katolik të ket bërë ndonjë lutje fetare për lirimin, e tyre, edhe pse libri i shejtë thotë: “vizitoje të burgosurin”. Përveç Imzot Rrok Gjonlleshaj klerikët tjerë nuk kanë bërë asnjë hap për t’i ndihëmuar ata. Profesor Jakupi Krasniqi është akuzuar gjoja për veprime antikatolike që në mënyrë absolute nuk është e vërtetë , ai kurrë në jetën e tij nuk ka bërë vepra të tilla, spse është i edukuar, i arsimuar dhe i vuajtur për qëndrimet e tij patriotike. Jakup Krasniqi ka drejtuar dy tri ceremoni fetare për Nënën Tereze në Katedralën e Prishtinës. Kështu kishte vepruar edhe Kandri Veseli e Petrit Selimi. Menjëhrë pas Luftës në verën e vitit 1999 një grup shqiptarësh nga New Yorku i ishim drejtuar kryeministrit të perkohshëm Hashim Thaçit që të bënte thirrje për fillimin e punimeve të katedralës në Prishtinë.

Ai e kishte bërë publke kërkesën tone dhe ishte drejtuar Imzot Mark Sopit për këtë çështje. Të gjithë e pranojnë se Hashim Thaçi kishte mbajtur një fjalim të shkëlqyeshëm ne përurimin e katedralës Nënë Tereza në Prishtin, në atë kohë ishte President i Kosovës. Nuk kemi dëgjuar që Akademia e Shkencave dhe Arteve ose Universitetet e Kosovës ose shkollat e larta dhe akademitë e ndryshme të kenë bërë ndonjë reagim serioz për këtë çështje. Hashim Thaçi ishte dhe është një politikan dhe diplomat me renome ndërkombëtare. Ai jetoi e punoi tërë jetën për të mirën e Kosovës. Ky kolos i politikës shqiptare kudo shkonte nëpër botë pritej me nderime të jashtzakonshe. Zoti Thaçi ishte pritur me nderime të mëdha nga presidentët Bill Clinton, George W. Bush dhe nga Joe Biden. Të gjitha këto pritje ishin bërë në zyrën ovale të Shtëpisë së Bardhë. Joe Biden e kishte quajtur George Washingtoni i Kosovës.

Ai ishte pritur me nderime të mëdha në Vatikan nga Papa Françesku. Të mos flasim më për liderët tjerë të bortës. Papa Francesku i kishte thënë një kleriku shqiptar nga Kosova që ju duhet të jeni të lumtur që keni një burrështeti siç është Hashim Thaçi. Gazeta The New York Times në verën e vitit 2016 kishte botuar një artikull të gjatë për jetën dhe veprën e tij. Bile një komision i Kongresit Amerikan kishte propozuar që Hashim Thaçit t’i jipej Cmimi Nobel për Paqë. Është detyra jonë njerëzore dhe kombëtare të bëjmë cka është e mundur për lirimin e këtyre 4 burrave legjendarë të Kosovës. Unë personalisht gjatë këtyre ditëve do të ndezi disa qira në kishën time për lirimin dhe kthimin shëndosh e mirë në Kosovën dhe familjen e tyre të dashur. GOD BLESS YOU MEN.

Nga Rafael Floqi

Në Hagë, diplomati amerikan Christopher Hill, një nga arkitektët më të përfshirë në proceset diplomatike që çuan drejt Rambujesë dhe më pas ndërhyrjes së NATO-s, përfundoi dëshminë e tij në procesin kundër ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi. Dëshmia e tij, ndonëse e kujdesshme dhe e matur në ton, hodhi dritë mbi mënyrën se si diplomacia amerikane e perceptonte Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës dhe strukturën e brendshme të saj në fund të viteve ’90.

Hill, ndryshe nga shumë diplomatë të tjerë të kohës, nuk e shihte UÇK-në si një organizatë tërësisht të strukturuar apo të unifikuar. Ai e përshkroi si një lëvizje të armatosur që vepronte për një qëllim të përbashkët – çlirimin e Kosovës – por që në terren kishte grupe me autonomi të madhe dhe mungesë të një zinxhiri të qartë komandimi. Kjo, sipas Hillit, e bënte bashkëpunimin ndërkombëtar të vështirë, por edhe e shpjegonte pse figura politike si Thaçi arritën të marrin rol të rëndësishëm në arenën ndërkombëtare, pa qenë domosdoshmërisht vendimmarrës realë brenda strukturës së UÇK-së.

Në këtë kontekst, Hill vlerësoi Thaçin si “bashkëbisedues të besueshëm”, por jo si njeri që “mund të lëvizte gjërat brenda UÇK-së”. Diplomati amerikan e përshkroi ish-udhëheqësin kosovar si të kujdesshëm, konsultues dhe të vetëdijshëm për rrezikun që mund të përbënte një vendim pa miratimin e të tjerëve. Ky vlerësim bie ndesh me perceptimin e mëvonshëm të Thaçit si figurë dominante në proceset politike të pasluftës, duke e vendosur pyetjen thelbësore: a ishte ai lideri që përfaqësonte unitetin e UÇK-së apo një negociator i aftë në sytë e Perëndimit?

Në këtë dritë, Rambujeja del si simbol i dyfishtë: për diplomatët perëndimorë ishte përpjekje për paqe, ndërsa për përfaqësuesit e UÇK-së – një provë e vështirë e legjitimitetit të tyre politik. Hill e shpjegoi qartë se pavarësia nuk përmendej në dokumentin e Rambujesë dhe se kjo ishte arsyeja kryesore pse Thaçi dhe grupi i tij nuk mund ta pranonin atë pa pasoja të rënda brenda Kosovës. 

UÇK-ja dhe Rugova: lufta për “zërin e Kosovës”

Një pjesë e rëndësishme e dëshmisë së Hill-it lidhet me marrëdhënien mes UÇK-së dhe Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), e udhëhequr nga Ibrahim Rugova. Hill dëshmoi se UÇK-ja “nuk donte që Rugova të ishte zëri i Kosovës”, por dëshironte ta zëvendësonte atë me përfaqësuesit e saj politikë.

Ky vëzhgim shpjegon një pjesë të dinamikës së brendshme politike të Kosovës së asaj kohe: dy strategji paralele për pavarësinë — njëra përmes rezistencës paqësore dhe tjetra përmes luftës së armatosur. Për Hill-in, kjo ndarje e brendshme ishte një nga arsyet pse Perëndimi e kishte të vështirë të identifikonte një palë unike që fliste në emër të Kosovës. “Ishte e vështirë të gjente dikë që fliste me autoritet,” përsëriti ai.

Hill përmendi edhe takimin mes Rugovës dhe Millosheviqit në Beograd, të cilin e kishte nxitur diplomacia amerikane. Ai vetë ishte skeptik për përfitimet e atij takimi, duke pranuar se më shumë e dëmtoi Rugovën në sytë e shqiptarëve të Kosovës, sepse u perceptua si lëshim ndaj Beogradit. Kjo tregon se edhe në mesin e diplomatëve amerikanë kishte dilema mbi qasjen e duhur ndaj krizës.

Adem Demaçit “njeri me qëndrime të forta dhe i vështirë për bashkëpunim

Në pjesën tjetër të dëshmisë, Hill foli për raportet e tensionuara me figurat tradicionale të rezistencës paqësore, si Ibrahim Rugova, dhe distancën që mbante ndaj Adem Demaçit, të cilin e cilësoi si “njeri me qëndrime të forta dhe i vështirë për bashkëpunim”. Ky vlerësim, sado personal, reflekton qëndrimin e diplomacisë amerikane të asaj kohe: prioriteti ishte bashkëpunimi me ata që mund të ofronin stabilitet dhe fleksibilitet politik, jo domosdoshmërisht me figurat më të ndershme apo simbolike të rezistencës.

Hill kujtoi gjithashtu se Sllobodan Millosheviqi ishte thellësisht i shqetësuar për afrimin e Uashingtonit me UÇK-në dhe për mënjanimin e Rugovës nga dialogu. Ishte ky moment, sipas tij, që shënoi kthesën e madhe në strategjinë serbe – nga përpjekjet për dialog, në përgatitje për luftë.

Nga “terroristë” në bashkëbisedues: kthesa amerikane ndaj UÇK-së

Një element tjetër i rëndësishëm i dëshmisë ishte referenca ndaj deklaratës së ish-ambasadorit amerikan Robert Gelbard, i cili në fillim të vitit 1998 e kishte cilësuar UÇK-në si “organizatë terroriste”. Hill e quajti këtë një gabim diplomatik, duke kujtuar se deklarata u interpretua si sinjal për Beogradin për të ashpërsuar veprimet kundër shqiptarëve, përfshirë edhe sulmin ndaj familjes Jashari në Prekaz.  Sipas Hill-it, më vonë vetë Gelbard e ndryshoi qëndrimin e tij dhe mori një linjë shumë më të ashpër ndaj Millosheviqit. Kjo kthesë tregon evolucionin e qëndrimit amerikan ndaj konfliktit: nga përpjekja për ta trajtuar si çështje të brendshme të Serbisë, në njohjen graduale të UÇK-së si faktor politik në procesin e zgjidhjes.

Në këtë kontekst, dëshmia e Hill-it e vendos UÇK-në në një kornizë më të afërt me realitetin e asaj kohe — jo si organizatë terroriste, por si reagim i armatosur i një popullsie të shtypur, me strukturë të brishtë dhe me objektiv politik të qartë: pavarësinë e Kosovës.

Rëndësia politike dhe gjyqësore e dëshmisë

Dëshmia e Hill-it nuk është një përpjekje për ta shpëtuar Hashim Thaçin, por një rishikim historik i fakteve nga një dëshmitar kyç i kohës. Ajo nuk përmban deklarata që mohojnë krimet e luftës, por sfidon idenë se ato ishin rezultat i një urdhri të centralizuar apo i një zinxhiri të unifikuar komandues.

Në aspektin ligjor, kjo mund të dobësojë pretendimin e Prokurorisë se Thaçi kishte kontroll efektiv mbi veprimet e UÇK-së në terren. Në aspektin politik, ajo mund të forcojë perceptimin publik se Thaçi ishte figurë politike dhe jo ushtarake, pra më afër rolit të përfaqësuesit të kauzës kombëtare sesa të një komandanti lufte.

Për Kosovën, dëshmia e Hill-it ka një domethënie të dyfishtë: nga njëra anë, e forcon narrativën se lufta për pavarësi nuk ishte e udhëhequr nga individë me ambicie personale, por nga një lëvizje spontane popullore; nga ana tjetër, rikujton se diplomacia ndërkombëtare shpesh ka qenë e ndarë mes parimeve dhe interesave.

Përfundim: një dëshmi që e zhvendos fokusin nga personi te konteksti

Në fund, dëshmia e ChristopherHill-it nuk është akt mbrojtjeje, por një përpjekje për të rivendosur realitetin kompleks të luftës së Kosovës në kornizën e duhur historike. Ajo e zhvendos fokusin nga individi tek konteksti: nga Thaçi si komandant, tek Kosova si shoqëri në luftë për mbijetesë dhe përfaqësim politik.

Në analizë të gjerë, dëshmia e Hillit nuk ndryshon vetëm një faqe të historisë së Kosovës, por risjell pyetje të mëdha për mënyrën se si u ndërtua legjitimiteti politik i udhëheqjes së dalë nga lufta. A ishte Rambujeja triumf diplomatik apo kompromis i detyruar? Dhe më e rëndësishmja: a u vendos fatet e Kosovës në tavolinë nga një udhëheqje e bashkuar apo nga një grup që ende nuk kishte konsoliduar pushtetin e vet të brendshëm?

Në fund, dëshmia e Hillit ngjan më shumë me një kujtesë e diplomacisë amerikane sesa me një qëndrim gjyqësor. Ajo konfirmon se UÇK-ja, me gjithë fragmentimin e saj, arriti ta bindë botën se ishte forca reale në terren dhe për këtë arsye mori mbështetjen vendimtare të SHBA-së. Historia e mëvonshme tregoi se pikërisht ky perceptim, më shumë se organizimi real ushtarak apo politik, përcaktoi fatin e Kosovës.

Nëse kjo dëshmi do të ketë ndikim të drejtpërdrejtë në vendimin e gjykatës mbetet për t’u parë. Por ajo tashmë ka një efekt të qartë në opinionin publik – rikthen debatin mbi mënyrën se si është ndërtuar narrativa e drejtësisë ndërkombëtare për luftën e Kosovës dhe mbi atë se sa vërtet është kuptuar.

Sa më shumë shqiptarët e trajtonin Perëndimin si fat historik dhe garanci ekzistence, aq më shumë një pjesë e elitave maqedonase e shihnin atë si proces që duhej kontrolluar, modifikuar dhe zvarritur. Nëse shqiptarët flisnin me gjuhën e idealit, elitat maqedonase flisnin me gjuhën e interesit. Nëse të parët besonin se integrimi do të shndërronte shtetin në hapësirë të barazisë qytetare, të dytët e përdornin integrimin si makijazh politik për të shmangur transformimin real. 

Nga Prof.dr.Skender ASANI

Në historinë moderne të Maqedonisë, euro-integrimi nuk ka qenë kurrë vetëm një proces teknik; ai ka qenë projekt identiteti, akt legjitimimi dhe shpesh instrument i pushtetit. Por pas kësaj fasade të retorikës evropiane, janë shfaqur dy realitete të kundërta: njëri idealist, që e pa Evropën si horizont emancipimi dhe barazie; tjetri pragmatik, që e përdori atë si mburojë për ruajtjen e status quo-së së brendshme. Kjo dykuptimësi e procesit ka prodhuar një histori kontradiktore, ku shqiptarët u shfaqën si shtytës të pandalur të orientimit perëndimor, ndërsa elitat maqedonase si administruese me hezitime, kalkulime dhe frikë nga barazia e brendshme që Evropa nënkupton.

Sa më shumë shqiptarët e trajtonin Perëndimin si fat historik dhe garanci ekzistence, aq më shumë një pjesë e elitave maqedonase e shihnin atë si proces që duhej kontrolluar, modifikuar dhe zvarritur. Nëse shqiptarët flisnin me gjuhën e idealit, elitat maqedonase flisnin me gjuhën e interesit. Nëse të parët besonin se integrimi do të shndërronte shtetin në hapësirë të barazisë qytetare, të dytët e përdornin integrimin si makijazh politik për të shmangur transformimin real. Kështu, çdo krizë, çdo kompromis, çdo vonesë u shpjegua si “çmim për Evropën”, ndërsa në thelb shërbeu për ruajtjen e asimetrisë së pushtetit dhe të mendësisë hegjemoniste.

Në këtë lojë të gjatë të perceptimeve, shqiptarët nuk hynë si spektatorë, por si garantë të kursit perëndimor. Ata investuan më shumë se kushdo tjetër në arkitekturën e këtij orientimi nga Marrëveshja e Ohrit e deri te anëtarësimi në NATO, duke mbajtur mbi supe peshën e reformave dhe stabilitetit, shpesh në dëm të vetvetes. Subjekti politik shqiptar që lindi nga Marreveshja e Ohrit nuk ishte thjesht një parti; ishte kolona e shtetit, ura midis paqes dhe transformimit, garancia që Maqedonia do të qëndronte në kursin euro-atlantik. Por ky mision, sa historik aq edhe tragjik, pati një kosto ekzistenciale: sa më shumë ky subjekt mbronte proceset shtetërore, aq më shumë zvogëlohej politikisht; sa më shumë siguronte paqen, aq më shumë akuzohej për stagnim; sa më shumë gar synonte Perëndimin, aq më shumë rrezikonte të mbetej pa vend në brendësinë e tij. Historia, në mënyrë ironike, i ndëshkon ata që mbajnë urën, para se të kalojnë mbi të.

Kështu, euro-integrimi, që u shpall si projekt i përbashkët, u shndërrua në projekt me barrë të pabarabartë. Shqiptarët investuan besim, energji dhe durim; elitat maqedonase shpesh investuan taktika vonese, krizash të simuluara dhe premtime që zhdukeshin në mjegullën e tranzicionit. Integrimi u përdor për të shtyrë reformën, jo për ta përshpejtuar; për të mbuluar asimetrinë, jo për ta shëruar atë. U krijua një doktrinë e heshtur: “stabiliteti sot, barazia nesër” por “nesër” u bë formula e përhershme e mosbarazisë.

Shqiptarët nuk e sfiduan asnjëherë orientimin perëndimor; ata sfiduan padrejtësinë brenda tij. Sepse një shtet nuk evropianizohet duke u njohur nga Brukseli, por duke njohur vetveten në frymën e vlerave të Evropës: në respektin për barazinë, në reciprocitetin e të drejtave dhe në dinjitetin qytetar të paprekshëm. Kjo është arsyeja pse euro-integrimi i Maqedonisë sot nuk mund të matet vetëm me nënshkrime marrëveshjesh, por me sinqeritetin e brendshëm për ta bërë shtetin pjesë të Evropës së vlerave, jo vetëm të Evropës së institucioneve.

Dhe sot, kur procesi integrues përplaset me lodhjen politike, me rikthimin e nostalgjive sllave dhe me instrumentalizimin e retorikës evropiane për qëllime të brendshme, bëhet e qartë se rreziku më i madh nuk vjen nga jashtë, por nga brenda: nga mungesa e vullnetit për ta bërë Perëndimin pjesë të ADN-së institucionale të shtetit.

Kjo është koha për ta thënë me zë të lartë: Evropa nuk është më premtim i ardhshëm, është provim i tashëm. Dhe Maqedonia nuk mund të kalojë këtë provim duke ruajtur logjikën e vjetër të dominimit etnik e institucional. Shqiptarët e kanë dhënë provimin e tyre me stabilitetin, me besimin, me përkushtimin ndaj kursit perëndimor. Tani është radha e tjetrit, e shtetit, që ta provojë se nuk kërkon integrim për legjitimitet të jashtëm, por për transformim të brendshëm.

Sepse pyetja nuk është më: “A do të shkojmë drejt Perëndimit?”, por: “A do të guxojmë të bëhemi Perëndim brenda vetes?”

Nëse kjo pyetje mbetet pa përgjigje, atëherë procesi euro-integrues rrezikon të shndërrohet në një referendum moral për të ardhmen e shtetit: midis idealit që frymëzon dhe politikës që devijon; midis Perëndimit si fat dhe instrumentalizimit të tij si alibi. Dhe në këtë referendum të heshtur, shqiptarët për të disatën herë në histori do të jenë përsëri busulla që e mban anijen në drejtim, edhe atëherë kur spiranca e së vjetrës përpiqet ta ndalojë lëvizjen.

Ky është alarmi i kohës: Euro-integrimi nuk është më strategji; është provë ekzistence.
Dhe kush dështon ta kuptojë këtë, rrezikon të mbetet jo vetëm jashtë Evropës, por edhe jashtë historisë.

Prof. Dr. Sylë Ukshini/

Ambaasadorin austriak Wolfgang Petritsch të gjithë e kujtojmë për angazhimin e tij në çështjen e Kosovës që përkon me luftën e armatosur dhe emërimin e tij me 1997 si i dërguar i Posaçëm i BE-së për Kosovën. Gjatë atyre viteve 1997/1998 ai së bashku me të dërguarin amerikan ambasadorin Chriss Hill, intensifikuan të ashtuquajturën “shuttle diplomacy” në kërkim të një zgjidhje për konfliktin midis forcave serbe të sigurisë dhe UÇK-së që po përshkallëzohej me shpejtësi.

Tani Petritsch vjen edhe në shqip me një libër tejet interesant “Ndërrimi i epokave- Rikthimi i luftës në shekullin autoritar-digjital”. Në këtë botë që po ndryshon me shpejtësi marramendëse, Wolfgang Petritsch analizon kthimin e luftës si mjet në shekullin autoritar-digjital.

Nga Ukraina deri në Lindjen e Mesme, nga përplasjet gjeopolitile deri te luftërat e informacionit, autori shtron pyetjen thelbësore: a po hyjmë në një epokë të re ku teknologjia, propaganda dhe autokracia bashkohen për të riformësuar rednin botëror?

Me përvojën e tij të gjatë diplomatile dhe analizën e hollë politike, Petritsch na udhëheq përmes kontradiktave dhe autoritarizmit, progresit teknologjik dhe rrezikut të manipulimit total.

“Ndërrimi i epokave” është një libër i guximshëm, aktual dhe i domosdoshëm për ta kuptuar shekullin ku po jetojmë.

Në një nga netët më të veçanta për komunitetin shqiptar në Shtetet e Bashkuara, më 7 nëntor në rezidencën historike Gracie Mansion në Nju Jork, artistja shqiptare Linda Lupi arriti një moment të paharrueshëm në karrierën e saj artistike, prezantimin e veprave të saj përpara Kryetarit të Bashkisë së Nju Jorkut, Eric Adams, në kuadër të eventit “Albanian Diaspora Night”.

Në këtë mbrëmje të mbushur me emocione, art dhe krenari kombëtare, Linda Lupi, e njohur për stilin e saj të veçantë ekspresiv dhe për mënyrën si përzien simbolikën shqiptare me estetikën bashkëkohore, i dhuroi një nga pikturat e saj Kryetarit Adams – një gjest i ngrohtë që u prit me entuziazëm dhe respekt nga të pranishmit. Eventi mblodhi emra të njohur shqiptare të diasporës nga bota e politikës, artit, sportit dhe biznesit.

Në fjalën e saj, Lupi theksoi rëndësinë që ky moment ka për një artiste shqiptare që përfaqëson vendin e saj në një qendër si Nju Jorku, simbol i diversitetit, mundësive dhe bashkëjetesës kulturore. “Të ekspozosh veprat e tua në shtëpinë historike të Kryetarit të Bashkisë së Nju Jorkut nuk është vetëm një nder personal, por një dëshmi se arti shqiptar ka zë dhe vend në skenën ndërkombëtare. Kjo për mua është një ftesë për të vazhduar të krijoj me pasion e përkushtim ndaj identitetit tim kulturor,” – shprehet Lupi.

Mbrëmja u karakterizua nga një atmosferë e ngrohtë, ku arti, muzika dhe fryma e bashkimit të diasporës shqiptare krijuan një mozaik të vërtetë të shpirtit tonë kombëtar. Pjesëmarrja e Lindës në këtë ngjarje madhështore përbën një arritje të rëndësishme jo vetëm për karrierën e saj, por edhe për artin shqiptar në diasporë, duke dëshmuar se krijimtaria e lindur nga pasioni dhe rrënjët kulturore mund të prekin edhe skenat më prestigjioze të botës.

Linda Lupi vazhdon të afirmohet si një nga zërat më të spikatur të pikturës bashkëkohore shqiptare, duke bartur me krenari ngjyrat, emocionet dhe historinë e Shqipërisë në çdo ekspozitë ku ajo përfaqëson vendin e saj. Në fund të mbrëmjes, Linda Lupi u shpreh me emocion: “Ishte një natë që do ta mbaj mend gjithë jetën, një natë ku ndjeva se arti im nuk flet vetëm për mua, por për gjithë shpirtin shqiptar që udhëton, krijon dhe mbetet gjithmonë krenar për origjinën e vet.”