ESSE – Page 476 – Dielli

ANDRRA E ULQINAKVE PER GJUHEN SHQIPE

March 30, 2015 by dgreca

*Andrra që keni pasë pamë tash sa`kohë, sot u shfaq me ate gjuhë që ju e ruejtët si prushi në gji./
*Fjala e mbajtur para prindërve dhe qytetarëve Ulqinakë nga Jahja Domnori,Drejtori i shkollës së parë shqipe në Ulqin 1941-42, Jahja Domnori/
Zotni të ndershëm dhe vllazen ulqinakë,
Ma parë ju kërkoj të falun që keni pasë mirësinë me marrë mundimin e me urdhnue deri ktu. Arsyeja e mbledhjes së sotme s’âsht tjetër vetem se dishroj me pasë nji marrdhanie me ju me qellim që t’u apim edukaten e duhun fëmive tuaj.
Andrra që keni pasë pamë tash sa`kohë, sot u shfaq me ate gjuhë që ju e ruejtët si prushi në gji.
Sot po ju flet nji vlla i përzemërt i jueji. Më kujtohen fjalët e shkrimtarit Francez Builo i cili thote : se nji popull që ruen gjuhen e vet aj ka ruejt çilsin e rrugës së indipendencës. Por kjo gjuhë e ruejtun prej jush si drita e syve duhet punue, e këte punë e ban shkolla.
Prandaj ma parë do t’ju flas për randësinë e shkollës e mandej do të flas marrdhanien që ka shkolla me ju, per me rritë fëmit si duhet.
Shkolla si dihet ka për qellim të mbramë me mësue e me zhvillue inteligen e fëmis. ajo dishron me përpunue përnjiherësh e armonikisht të gjitha vetitë shpirtnore të fëmis. E aj nuk asht vetem nji shpirt, e as vetem nji trup që do t’i jepet edukata, por asht nji njeri.
Shkolla vegon me formue qenie të plotsueme d.m.th. burra e gra me trup te shëndoshë, me zemër trime,me vullnet të fortë,me nji shpirt te drejtë,por edhe njers që të jenë të zotët me mprojtë të drejtat e veta. Prandaj djelmve dhe varzave që do t’u bahet teslime edukata në dorën e tyne,do të jenë fëmit tuej ,fëmi shqiptarësh të shekullit XX.

Shkolla përpiqet me pregaditë qytetar e qytetare të rrespektueshëm ndaj ligjeve,me dashtë tek s’ban Atdheun e tyne e krejtë të gadshëm me ba çdo sakrificë për te.
Nji njeri që s’ka dashtni për atdhe aj s’ka besimin e sigurtë. Për këte arsye shkolla duhet me siguru vemendjen e të gjithë shpirtnave të njomë për nji qellim: Atdheu mbi të gjitha.
Shkolla e sotshme nuk do të japi njohuri të thata, por do të mundohet që me anë të punve të vogla me j’a pregaditë të gjithë ata cilësi shpirtnore që ka prirje fëmija.
Prej c’thame, se shkolla e jonë pregaditë përnjiheresh njeriun në kuptim të vërtetë të fjalës,qytetarin e mëtejshem.
Shkolla e sotme jo vetem që e mpron të drejten fetare të sejcilit, por edhe i ep shkas
e zhvillim të përhapjes se çdo feje tue e lanë të lirë mësimin e ushtrimin.
Âsht shumë i gabueshëm në qoftë se ndokuj i përshkohet nepër mend se shkolla shqiptare përbuz fetë. Kjo mund të jetë vetem nji propagandë e flligët e atyne që dishrojnë me ju ba varrin ju.

Me hi e me folë se ç’randsi kanë fenat, unë nuk jam kompetent për këte punë por di t’ju tham se nji njeri që hjek shpresen prej zotit aj nuk do të ketë shtyllë ku me u pshtetë ose shkop ku me u mbajtë.Të tanë jeta do t’i shkonte si i mbytuni nepër shkumë.

Por faktorët që përbajnë shkollen janë fëmitë e mësuesit e siç do mjeshtër, për me e krye zanatin (mjeshtrine) e tij i duhen veglat e brumi, ashtu edhe na, për me krye misionin e naltë t’tonin duhet të kemi brumin,që jane fëmitë të formuem si duhet.
Ju bie si shembull nji zdukthatar, se sado veglat e mira me i pasë, kur brumi asht i keq nuk mund të krijojë nji gja të përsosun.
Pra e para e punës na dona me pasë fëmit të gatuem deri diku prej nanave ulqinake e mandej na me i vu ne rrugë të mbarë.
Shkolla pra kërkon qi m’i vue fëmitë në marrdhanie me ju në kondita hygjenike si c’e lypë nevoja trupore e shpirtnore e tyne.Duhet ta dini se në pikëpamje të pastërtisë fëmija asht nji pasqyrë e nanës dhe e babës.
Prandaj puna e parë asht që me anë të pastertisë, fëmija munden me e pasë trupin e shendoshë e asht e dijtun se latini kot s’ka thanë: Mendja e shndoshë, ne trup të shndoshë.(Men sana in corpore sana).
Nji fëmi që ka trupin e shendoshë,aj ka edhe mendtë e shndoshtë e asht i gadshëm me i rrokë mësimet si duhen.Familja duhet të ketë kujdes, që femitë me i dërgue të pastër në shkollë.
Tash do te flasi për edukaten e shpisë e mandej të shkollës.
Ma pare se kërkushi, i takon nanës kujdesimi i fëmivet, për arsyet se:
1-Ndërmjet prindve e fëmive,gjindet lidhnije ma e ngushtë,pse fmija din me dashtë ma fort njate që i plotson dishirat e nevojat e tij. Nji fëmis po ju afrue nji i huej menjiherë nisë me u ngërvallë.
2-Ndërmjet prindve e fëmive, në mnyrë të veçantë, frymzimi nanës ka fuqinë ma të madhe,pse nanë e fëmi gjinden ma afër se kërkushi,aq afër sa gadi me u thane nji.
Pestalozi, themelues i edukatës na mësoj me i lshue nanës vendin e parë.
Nanat e edukueme, lindin e rrisin fëmi të edukuem. Këte fuqi të nanës e gjejmë edhe te fjala popullore: Ban nanë se të gjas e dy kambë i rreshqas.

Vepra e prindve ndaj fëmive asht çmos e fuqishme pse pak a shumë prind e fëmi kanë nji gjak e nji natyrë. Fëmija pa dalë mirë prej djepit mundohet me i ndihmue vllazënve të vet ma të dobët,këtu kuptohet edhe veprimi i përbashkët.Aty në shpi mundohet me u marrë parasysh personaliteti i fëmis.
Tue kenë se në familje janë fëmi ma pak,munden me ju plotsue të gjitha nevojat secilit fëmi
Por ktyne të mirave u rrinë përballë edhe këto te kqija :
Janë disa prind që nuk dien a as nuk ju vjen përdoresh edukata.
Disa për shkak të punve të shumta që kanë jashta shpijet,nuk mund t’ua barin kujdesin e as nuk mund t’u vien rreth fëmive.Disa të tjerë, nuk i japin randsien që i përket edukatës.Kto gjana ndodhin edhe nepër familje ku nanës e babës i del koha me rritë fëmit.
Jane disa nana,zoja shpijash,të cilat ja japin vet tamlin e gjiut fëmive.Kjo asht ndera e stolija ma e madhe për nji nanë shqiptare.Ka disa nana të tjera,të cilat për me i dhanë vedit randsi ose për me u dukë se janë shpijash të mira nuk merren aspak me rritjen e fëmivet, edhe tamlin e gjiut nuk ja japin atyne. E ktu vjen edhe rrenimi i familjeve të mëdha. Fëmit e tyne jane lanë ne dorën e disa të rejave, që janë ma fëmi se fëmija.
Prandaj tue marrë për bazë se shteti ynë të gjithë shpresen e ka pshtetë në familje,të cilat sa ma nalt që të jenë, aq ma nalt qendron shteti.
Duhet ta dimë se pasqyra e fëmijve në shkollë asht nana, e pasqyra e konstruktorit të shtetit asht shkolla.
Prej shka thamë deri ktu,kuptohet se shkolla e parë e fëmive asht familja,por edhe shkolla ka të mirat e saj.
Fëmija në shkollë gjindet si nji gjymtyrë e nji shoqnije e kjo gja asht ndër faktorët ma kryesor që e bajnë ate me përfitue ndiesit e rrelacionit shoqnuer. Aty shef se si mundet me i ndihmue nji ma t’vobegtit, nji ma të dobtit fizikisht.
Në shkollë e kqyrin edukatën njers kompetent (që e kane për zanat) të cilët kane mësue po për njate punë e janë të rrahun me çashtje fëminore.
Mësuesi në shkollë i rrin fëmis pa paragjykime e kjo punë i ndihmon fort për me pru nji gjykim të madh mbi sjelljen e mbi të metat e fëmis.

Në shkollë tue punue nxansit krijohet nji fare zelli me ja kalue njeni tjetrit. Kjo punë ka nji njoftje të madhe për fëmi deri sa të ruhet e të mos kalohet kufini.
Në shkollë, fëmija din me njoftë fuqitë e veta mendore e trupore e mos me i besue vetes
ma tepër se sa vlen, pra i zhduket madhështija.
Në shkollë, ku pa ndryshim rrin e mëson si i vobegti si pasaniku, përpjeket e afrohet ma tepër gjaja shoqnore. Ktu fillon pra, me ja diet pasaniku të vobegtit,zengjini fukarasë.
ktu mëson fëmija ç’asht zeqati, sadakaja, buka e shndandout. Sidomos në kohë të sotshme, ku popujt nji palë kane rrezervue kapitale e nji palë të tjerë janë denue me vdekë ûje, për kte shkak po përligjen me lufta e gjaqe.
Dhima për të vobegtin e drejtsia për të gjithë jane bazat esenciale të shkollës së sotshme.
Këtu do t’ju flas pak për edukimin e përbashkët ku do të mesojnë pa ndryshim varzat edhe djelmtë.
Në statistiken që kam në dorë,shof se janë regjistruem 227 djelm e 97 varza.
Kjo gja më ban me dyshue mbi formimin e nanave shqiptare (ulqinake) prej të cilave do të mvaret e ardhshmja e fëmivet.
Ndeja e pandame e djelmve me varza i ban të parët ma të paqët në fjalë.
Kur të dy palët do të edukohen në shkollë do të kenë respekt për njeri tjetrin.
E keqja asht, kur prindja i lanë fëmit, djelm e varza pa shkollë, ku asnji njeri s’merr mbi ta kurrfarë përgjegjsije. Prandaj ju thrras, o vllazen ulqinake që te mos i leni fëmit t’u rrugve, pse ktu në shkollë ecin zbashku djalë e vajzë, si në votër vllau me motër.
Prej shka thamë deri ktu, kuptohet se shpija asht baza e edukatës, ndërsa shkolla i çon përpara me disiplinen e vet.Prandej shkollë e shpi duhet të kenë nji lidhni e krahasueme si njena dore lanë tjetren e te dyja lajnë fytyren.
Femija në shkollë hyen 6 vjetsh, e aj i ka kenë shtrue edukatës se prindve e vazhdon gjithnji nën mbikqyrjen e tyne.
Në qoftë se nji fëmi kalon nji orë në shkollë e shumë orë në shpi ç’do të ngjante në qoftë se familja asht në kundërshtim me shkollen.
Po e xamë se në shkollë ndalohet kumbara,alkooli etj.c’do të ngjante në qoftë se familja i ep letra me luejt për natë ose pjek rakinë vetë .Puna e mësuesit në kte mnyrë shkon kot,në Buen.( në lum)
Pra nji gja që e ndalon mësuesi duhet të jetë e ndalueme edhe prej prindve.

Për kte âsht e domosdoshme me përmbledhe njohuni mbi jeten e fëmive tuej. Nji prind ankohet se djali s’kap libër me dorë.
Mësuesi ankohet se djali vjen vonë në shkollë.
Ka fëmi qe rrinë të mërzitshem në shkollë, mesuesi duhet të dijë në qoftë se ka ndonji hall apo ndonji smundje,e tue dijtë shpirtin e nji fëmije ,din me gjetë edhe shkakun për te.
Ka fëmi që vuejnë me smundje të ndryshme,prindi duhet të bisedojë me mësuesin, e mësuesi ka me kenë i gadshëm me u sjellë me te si i përket.
Shumë fëmi që kanë probleme, vehen në rrugë të mbarë prej nji mësuesi specialist,kur prindi e mësuesi punojnë zbashku. Por nji gja duhet me pasë parasysh,mos me i msue fëmit vetëm me urdhna.
Fëmija e sahati nuk duhen me u ngrehë shpesh por duhen lanë me ecë edhe vetiut.Në daç me e vu fëmin në rrugë të mbarë duhet me i kallxue ate c’ka do të bajnë e jo kurrë gjanë e ndalueme.
Në qoftë se mësojmë nji fëmi me punue vetem me urdhna, ka me mbetë gjallë e ngusht,e kur t’i bien ndonji gja mbi krye s’ka me diet me e plotsue .
Fjala që i thue fëmis duhet me kenë nji mur çeliku,nuk duhet të thyhesh e të bajnë ate që nuk e ke lejue ma parë.
Kurrë mos i fol me gjak të nxetë, e aty ku mundesh me krye punen me nji fjalë t’ambel. Fëmija bindet ma shpejt me fjalë të mira se sa me fjalë të ashpra apo me rrahje.
Fëmija asht tue u formue dhe na duhet ta respektojme ate që edhe ai mandej të na respektojë ne …….
Jahja Domnori Ulqin 1941
Pegatiti:Pertefe Leka

Mësoni gjuhën e bukur shqipe

March 30, 2015 by dgreca

Nga Pertefe Leka/
Thirrja që u bëri Presidenti Nishani autoriteteve të Komunës së Ulqinit “Të punohet sa më shumë në ruajtjen e gjuhës,traditave dhe identitetit kombëtar,si vlera më e çmuar që kemi” më zgjoj kujtimin e mësuesve shkodranë që vepruan me devotshmëri për përhapjen e gjuhës shqipe në Ulqin e rrethina, 75 vjet më parë .
Shqiptarët jashtë kufijëve po ndihen të përfaqësuar.Vizita e Presidentit Nishani në Cetinjë,Tuz,Ulqin Tivar, u prit ngrohtësisht nga qytetarët autokton.Komunikimi shpresëdhënës se mbrojtja nga shteti amë është evident të mbush me optimizëm për të ardhmen.
Presidenti përballë mediave theksoi :”Të respektohet e drejta e pronës private dhe e administrimit të saj,si edhe të gëzojë të gjithë hapësirën e nevojshme ligjore për shkollimin në gjuhën shqipe dhe në përdorimin e simboleve kombëtare.”
Ndër të tjera, Presidenti ofroi gatishmërinë e institucionit që përfaqëson duke theksuar: ”Institucioni i Presidentit do të jetë kurdoherë pranë jush, në ndihmë të lidhjeve sa më të mira dhe të respektimit të çdo të drejte tuajën qytetare dhe kombëtare.”
Kjo vizitë e Presidentit na zgjon shpresën se kjo duhet të ndodhi edhe në Çamëri,që shqiptarët të ndihen të plotësuar. Shqipërinë natyrale askush nuk mund ta tjetërsojë.Ajo ekziston.Shqiptarët nuk e harrojnë historinë.
Kështu veproi ish ministri i Arsimit,Ernest Koliqi, kur dërgoi mësues në trojet shqiptare për përhapjen e arsimit në gjuhën shqipe,në Kosovë dhe në pjesën veriore të Shqipërisë që kishin mbetur jashtë kufijëve të 1913-tës
Duke shfletuar kujtimet e disa mësuesve shkodranë,të cilët punuan me përkushtim për arsimimin në gjuhën shqipe në Ulqin, mbushesh me krenari sepse këta shembuj duhet të përsëriten.Ata i kërkon koha.Këtë porosi e dha edhe presidenti Nishani, gjatë vizitës së tij në Mal të Zi.
Ja si vepruan 75 vjet më parë mësuesit shkodranë.Jahja Domnori,Prenkë Jakova,……
Në vitin 1941,Ministria e Arsimit emëroi për zonën e Ulqinit mësuesin Jahja Domnorin i cili ishte i pajisur me një kulturë të gjerë pedagogjike dhe me një përvoje të mirë pune për hapjen e shkollave të reja, si në Dibër,Vlorë,Durrës e në Shkodër. Ai do të kryente detyrën e Drejtorit dhe Inspektorit të zonës në N/prefekturën e Ulqinit.
Duke pasur në varësi të gjitha rrethinat e Ulqinit, kishte nevojë për mësues të devotshëm, pasi njerëzit atje ishin të etur për shkollën shqipe e cila deri atëhere ishte e ndaluar.
Këte detyrë e mori përsipër vetë inspektori i zonës,mësuesi Jahja Domnori,që të zgjidhte mësues nga familje të nderuara intelektuale, duke shfytëzuar njohjet që kishte me ta.
Mësuesi J. Domnori, ishte njohur me babain e Prenkë Jakovës,Kolen, kur ishin bashkë në luftën e Koplikut,me 1920. Kola,me origjinë nga Gjakova, ishte ndër organizatorët e mbrojtjes së kufijëve kombëtar nga agresioni jugosllav.Dy familjet kishin ruajtur një miqësi të sinqertë.Për këte, trokiti në derën e Gjakovarëve, për të inkuadruar djalin e tyre, Prenkën, në këte detyrë fisnike.
Më mirë e përshkruan vetë Prenka këte lidhje në kujtimet e tij.Ai kishte respektin me te madh për Zotni ,Jahon,(kështu e thërriste Prenka) Ke andje t’i lexosh ato shënime, me një gjuhë të bukur shkodrane, ku Prenka i ka dhënë melodinë e shpirtit te tij.
“Nji ditë, tek po lexojshe diçka në revisten “Hylli I Drites,”në oden e vogël u fut nana Rozë,me duert e saja tanë shkumë sapunit e tanë preokupim, e më thotë se ka ardhe nji mik i shtepisë tonë,Jaho Domnori, që ishte drejtor i shkollës fillore të Ulqinit.Unë tue e njoftë mirë zotni Jahon,lashë librin e dola menjëherë në oborrin tonë të vogël,ku nana Rozë e kishte vendue në nji karrike thuprash .Pasi u falme me njeni tjetrin, ai me propozoj që të shkojshe si mësues në katundin e Katërkollit,në Anë të Malit,se në ate zonë kishte marrë edhe mësues të tjerë prej Shkodret, si Viktor Kicin,Prenke Shiroken,Shuk Shllakun,Ramadan Millen,Zef Berishen e shumë të tjerë.
Unë si me marifet ja hodha fjalën,për me më marrë në Ulqin,e aj plot deshirë,me premtoj,se do ta realizonte këte deshirë timen,por në të ardhmen.
Me që të gjithë mësuesit, që më përmendi Zotni Jahoja i njifshe mirë,pranova pa ma të voglin hezitim.
Nana tuj i prue nji kafe tarnake, e tuj fluturue prej gzimit e falnderonte zotni Jahon për interesimin e tij. Ajo ju lut edhe për vllaun tem,Çeskun,për me i gjetë nji vend edhe atij,se i pelqente natyra dhe puna si mësues”.(nga kujtimet e P.Jakoves )
Pa urdhëra nga lart,por me një bisedë të hapur e të sinqertë drejtori i shkollës e zgjodhi personelin me mësues që e donin Atdheun dhe përparimin e Kombit.
Eshte historik ,fjalimi që mbajti drejtori i shkollës J.Domnori ditën e hapjes së shkollës shqipe në Ulqin,me prindër,mësues dhe autoritetet vendore.
“Arsyja e mbledhjes sotme s’asht tjetër vetem se dishroj me pasë nji marrdhanie me ju, me qellim qe t’u japim edukaten e duhun femijve tuaj.
Andrra që keni pasë pamë tash sa kohë, se nji popull që ruen gjuhën e vet ,aj ka ruejt çilsin e rrugës së indipendencës u shfaq sot si drita e syve .Kjo gjuhë e ruejtun prej jush,si prushi në gji duhet punue, e këte punë e ban shkolla…
Shkolla përpiqet me pregadite qytetarë e qytetare të respektueshem ndaj ligjeve, me dashtë tek s’ban Atdheun, e krejtë të gadshëm me ba çdo sakrificë për te.”(nga shenimet e J.Domnorit)
Ky ishte motive kryesor i të gjithë atyre që punuan pa u ndalur për të përhapur dijet me gjuhën e bukur shqipe.
Kështu veproi edhe Prenka,djale i ri.Ai shpesh ndeshej me prindër të cilët ia drejtonin pyetjet pa kuptuar, në gjuhën sllave,por Prenka me dashuri dhe admirim për ata njerëz të mrekullueshem,u thoshte :”O vllazen,kjo asht shkolle shqipe, mos ma permendi ma pjevanjen por me thoni :A..din..me ..këndue ..mirë ..shqip.”

“ATDHEUT I KAM BORXH JETËN…”

March 29, 2015 by dgreca

Nga:SEJDO HARKA/
Nuk ka shumë ditë qëkur u nda përgjithnjë nga jeta, poeti përmetar Rrapo Këlliçi. Në nderim e kujtim të tij, më poshtë po botojmë një shënim për librin me 160 faqe dhe me titullin “Flladet e vjeshtës”(Tiranë, 2006).
Ai lindi më 23 prill 1943, në fshatin Leskaj të Përmetit. Mbaroi shkollën e mesme pedagogjike “Pandeli Sotiri”, në Gjirokastër dhe pastaj shërbeu mësues në disa shkolla të rrethit Përmet. Në vitin 1981, u diplomua për gjuhë-letërsi shqipe, në Universitetin e Tiranës dhe dy vjet më vonë kreu studimet psuniversitare për filozofi. Në vitet e fundit jetoi në Tiranë e dha mësim në shkollat e mesme të përgjithshme “Petro Nini Luarasi” dhe “Eqrem Çabej”. Ka botuar librat “Bardhi piktor”, “Alo, Alo!” dhe “Mëngjese e perëndime”. Ky është libri i katërt i tij.
xxx
Të shkruash për poezitë e Rrapo Rëlliçit,në radhë të parë, duhet ta njohësh mirë shpirtin e tij.Për këtë, mjafton të lexosh vargjet :”Nga jashtë, jam i ashpër si stralli,/Shkëndija , flakë e dritë në gji mbaj,/Si t’i kam zemër ,nuk jam një copë zall…/Cingërisëm pak…/Më puth/ të shohësh sa ëmbël di të qesh apo të qaj”,me të cilët mbyll poezinë “Autoportret”. Sado fjalë të bukura të përdorësh për të karakterizuar portretin poetik tij,ato do të tingëllonin të paplota,para vargjeve të mësipërm , të cilët e pikturojnë, jo vetëm autorin, por dhe kredon e tij poetike. Në këto vargje, ai shfaqet sa i ashpër aq dhe i butë, sa rrebel , aq dhe i arsyeshëm ,sa i egër aq dhe njerëzor ,me shpirt të bardhë si bora.
Për të vërtetën është thënë e shkruar shumë. Populli, për të theksuar pavdekësinë e saj, ka krijuar një mori aforizmash dhe sentencash filozofike, të tilla si “E vërteta zhytet, por nuk mbytet”. Vërtetësia e kësaj thënieje është absolute. Askush nuk ka mundur ta varrosë përjetësisht të vërtetën ,edhe kur mbi të derdhen male me shkëmbinj e baltë. Atë nuk e kanë helmuar as gjarpërinjtë ,që mbytën Laokontin, i cili guxoi të thoshte të vërtetën për Kalin e Trojës.
Rrapo Këlliçi është autor i katër librave me poezi. Ato, që e kanë bërë të njohur në botën e letrave, janë vëllimet “ Mëngjese dhe perëndime” dhe “ Flladet e vjeshtës”, të clët kanë dalë në qarkullim kohët e fundit.Tematika e krijimtarisë së tij është sa e gjerë,aq dhe aktuale.Kredoja e poetike e saj është e vërteta dhe pavdekësia e saj. Për këtë poet, e vërteta mund të baltoset ,por nuk “ndryshket”, mund të gjakoset e mbytet ,por nuk vdes kurrë. Ja ç’shkruan autori për pavdekësinë e saj: “Mëngjese dhe perëndime janë dashuritë,/ Mëngjese dhe perëndime kanë qeveritë, /mëngjese dhe përëndime ka gjithë jeta,/veç lindë dhe s’vdes kurrë,/vetëm e vërteta”.Autori dëshiron ta shohë të vërtetën në sy.Atë e gjen te dashuria dhe miqësia e sinqertë , te bukuritë e shpirtit dhe besa e fjalës, te poezia dhe trupi nudo,te kthjelltësia e syve dhe mendimi i qartë, dhe jo te falsiteti e gënjeshtra, xhelozia dhe hipokrizia , te grykësia dhe përçmimi. Ndaj ai shkruan:”I urrej/ xhelozitë, /mëritë”, sepse ato e zbrazin dhe e brejnë shpritin e njeriut,si krimbi mollën. Ndërsa më poshtë vazhdon:”I dua miqësitë, /dashuritë”,që fatkeqësisht janë “mungesat e kohës”. Të vërtetën autori e gjen tek e dashura e zemrës ,për të cilën thurë vargjet më të bukura:”Të dua të bukur, si drita e ylberit,/të dua me shpirt/si beben e syrit,/të dua të pastër,të çelur/si zemra pa borxhe”.Autori, të dashurën e çmon,”edhe kur qeshë edhe kur qan/edhe kur qetësinë ia prishë/ edhe kur shan”. Por, “që të mos mbetet si akullnajë /vetëm indiferentizmin s’ia fal”.
Poezia e tij e ndjenjës është sa tradicionale, aq dhe moderne. Në to, bashkëjeton koncepsioni i Naimit, me atë të Eseninit, për dashurinë. Në poezinë “Përjetësi”,dashurinë e koncepton të përjetshme , gjë që e shpreh në vargjet:” Ç’u plekse kështu me mua,/ Si pjergulla pas lisit të vjetër?/ As ti s’shqitesh, /As unë s’dua/ të pranoj kalorës tjetër…”. Për të, dashuria është përmendore. Për njeriun e zemrës, ai shkruan:”Le të vdesim të dy në një ditë,/ Në heshtje dashurisë ne i ngritëm përmendore”!Megjithatë ,autori nuk mbetet rob arkaik i dashurisë,që shuhet si flaka e kashtës pas shiut .Në poezinë “Kërkoj”,ai përputhet me ndjesinë e Eseninit për dashurinë,sipas së cilës njeriu,për të gjetur dashurinë e vërtetë ,kërkon tërë jetën.Aq më tepër sot,kur jorrallë, dashuria shitet e blihet me para.Ndaj poeti shkruan:”Kërkoj dikë të ndjekë gjurmët e mija/…në rrugë më lënë,s’u bëmë kurrë dy./Ta gjejmë,/ta ndjejmë,/ku është dashuria”!
Ndjenja më e veçantë njerëzore, për autorin, është dashuria për nënën .Ajo është sa tokësore aq dhe qiellore . Në vargjet:”Në i fala kaq dashuri Hënës./Dhe s’ndahem prej saj asnjëherë,/e dua se më ka emrin e Nënës,/të dyja të bukura/… pranverë mbi pranverë”, autori nëpërmjet një paralelizmi të bukur figurativ, e vë shejën e barazimit ndërmjet nënës së tij dhe Hënës, të cilat i bashkon bukuria e rrallë.
Edhe lirinë e do të vërtetë e jo fasadë e falsitet. Për të, liria është : “Enigma më e madhe e kohërave, /dashuria më e madhe e brezave,/ krahu më i fuqishëm i shpendëve”. Prandaj ai e thërret:”Eja e pastër, pa maska , veshje e stoli,/siç lind fëmija nga nëna/e thjeshtë /Nudo…Liri”. Autorin e frymëzojnë e bukura dhe e mira, sinqeriteti dhe ndershmëria, komizmi dhe tragjizmi i jetës. Në penën e tij ato marrin vlerën e sentencave filozofike gjithëkohore, si p.sh:”Vdekja është më e shtrenjtë se jeta”, “Kush di të vuajë, s’ka frikë nga vdekja”etj.
Simbol i së vërtetës dhe bukurisë shpirtërore , i mençurisë dhe sinqeritetit për autorin, është bërë Naim Frashëri, cili për të është “lule, që s’vyshket kurrë”dhe”bilbili i gjuhës dhe i poezisë shqipe”.Autori vendosë raporte të drejta ndërmjet njeriut e Atdheut, të vërtetës dhe jetës. Me njerëzit ai shlyhet ,kur u thotë të vërtetën, ndërsa për Atdheun e falë edhe jetën.
Në krijimtarinë e Këllçit, krahas poezisë së pejsazhit, gjejmë të lëvruar edhe poezinë e meditimit, siç është ajo me titullin ”Një fije floku”, ku autori mediton për lindjen dhe vdekjen, për jetën, të vërtetat dhe paradokset e saj, për kohën , ndryshueshmëriënë , shndërrmin dhe vlerat e saj.
Autori, ashtu siç i respekton njerëzit, që e vlerësojnë dhe e mbrojnë të vërtetën, po me aq force i fshikullon ata, që e shtrembërojnë atë. Mbytësit e së vërtetës janë gënjeshtarët, hipokritët, egoistëst ,sadistët dhe grykësit. Hipokritët.ta qajnë hallin, kur hiqesh zvarrë.Ndërsa, “kur të dhëmb shpirti,/të quajnë të marrë!”.Grykësit, “si krimba lëvrijnë në kërma e pleh”, ndërsa servilët dhe egoistët.”si qeni, vetëm për vete lehin”.Për autorin, bartës kryesorë të këtyre veseve janë politikanët dhe pushtetarët ,të cilët janë shkaktarë të varfërisë dhe amullisë ,të deforimit të votës, të gjallërimit të korrupsionit dhe krimit, duke errësuar të vërteten. Në poezinë me titull ‘”Politikanëve”, ai u drejtohet me pyetjet retorike:”A keni sy e veshë, zotërinj politikanë?!/Si nuk u vjen keq, kur e shihni…Atdheun, që përpëlitet si zogu në mes të llohës” ?!”Ata,edhe kur “përgjërohen” për popullin, “çirren për kolltuk e para”. Politikanët dhe pushtetarët e korruptuar janë ata, që “…me gjakun tonë bëjnë tregëti ,ata që edhe zanat i nxorën në pazare rrospish”. Ata, që “as gjak, as nder, s’na lanë në faqe”. Në vend që të gjenerojnë qetësi e paqe, “i gjakosin e vrasin njerëzit ,si në përralla me kuçedra”. .Është kjo arsyeja ,që autori shpërthen nga zemërimi: “Edhe në xhungël ka më shumë qetësi, /më shumë mirëkuptim mes shumë egërsirash”. Protesta e autorit e arrin kulmin në vargjet:”Na lodhët! Na vodhët! Duam paqe”!
Për t’i fshikulluar veset e njeriut , autori krijon shumë fabula të bukura. Edhe pse narracioni e karakteret janë të njohura, në trilin e tij krijues marrin vlera të papërsëritshme . Nëpërmjet tyre përçohen mesazhe unviersale e tepër aktuale. Mund të themi se fabulat janë krijimet më të bukura poetike të Rr.Këlliçit. Pas bëmave dhe veseve të kafshëve fshihen karakteret njerëzore. Kështu, pas mizës, e cila për të ndyrë dhallin, mbytet në të, fshikullon mburravecët sadistë, të cilët për t’u bërë keq të tjerëve, sakrifikojnë dhe veten.Pas këpushës së shtypur nga lopa, së cilës i pi gjakun , kur zhgërryhet ledheve, fshihet njeriu, që fryhet e pasurohet, duke pirë gjakun e të tjerëve.
Një nga fabulat më të bukura të krijimtarisë së këtij autori është ajo me titullin “Ujku rojtar” , Narracioni i saj është sa i bukur ,aq dhe tallës, sa i vërtetë aq dhe paradoksal. Vesi i grykësit, herë duket sikur kalon nga egërsiarat te njerëzit e herë nga njerëzit te egërsirat, por kjo e fundit duket më finoke.Për të treguar rrjedhën e narracionit të fabulës, po citojmë disa vargje. “Ca mishngrënës ndanin gjahun, njëri kofshën ,tjetri krahun”. Ata ,u grindën kaq shumë me njëri- tjetrin, “sa tundi vendin shamataja,/ për mëlçitë u bë hataja”. Në këto cast, ujku thotë:” Mos u zini, ja u ruaj unë,/ sa të merrni një sy gjumë”. Kur egërisrat u zgjuan të uritura dhe kërkojnë pjesën, ujku u përgjigjet me sentencën e mençurisë popullore: “Ç’pjesë kërkoni, or qyqarë,/ kini parë ujqër rojëtarë”?
Poezia e Rrapo Këlliçit është e çiltër ,sponatne dhe tepër e ndjeshme. Ajo vjen natyrshëm ea sforcime, me fjalë, shprehje e figura të kërkuara . Brendia e saj mban shqetësimin e njeriut të kohës për Kombin dhe formimin e tij,për fatin e Kosovës dhe të Çamërisë , për krijimin e një shteti unik dhe të një shoqërie të përparuar. Në to, gjallon dashuria njerëzore, freskia e maleve të vendlindjes, shushurima e dallgëve të Vjosës, ëmbëlsia e vargjeve të Naimit dhe shpirti i ngrohtë i njerëzve të atyre anëve. Autorin e ngazëllen gjithçka e mirë dhe e nervozon gjithçka e keqe ,që e pengon njeriun dhe shoqërinë të ecë përpara. Për t’i afirmuar virtytet më të mira të njeriut , autori fshikullon vese të tilla të tij, si gënjeshtra, hipoktrizia, servilizmi, egoizmi e sadizmi, të cilat i mjergullojnë shpirtin dhe i turbullojnë mendjen. Herë me humor e herë me ironi e sarkazma, autori synon ta zhveshë njeriun nga veset dhe të këqijat , për ta bërë pjesë të ndryshimeve të mëdha të kohës. Gjuha e përdorur është e bukur dhe me një figuracion të pasur.Është kjo arsyeja, që poezitë e këtij autori i mbeten lexuesit në mendje , si një këngë e bukur, edhe kur dëgjohet për herë të parë.Poezitë e Rr.Këlliçit dallohen ,jo vetëm për origjinalitetin e papërsëritshëm, por edhe për shumëllojshmërinë e vargjeve dhe të strofave.Nervi poetik i autorit është sa spontan,aq dhe i kultivuar në vite,që tregon pjekurinë e një poeti të formuar.
Tiranë, mars 2015

MIKU I MIRË DHE TË QESHURAT TA ZGJATIN JETËN!

March 29, 2015 by dgreca

Nga Makfire M Canolli/
Libri është miku më i mirë dhe nuk plaket kurrë! Por kur edhe autorin e librit e ke mik atëherë libri të bëhet dy fish mik edhe më i mirë dhe më i dashur! E unë për fat, të tillë miq kam shumë e një ndër ta është edhe Profesori i nderuar Salih Zogiani!
Para pak ditësh më erdhën librat e tij të mbushura përplot thesare të Kombit dhe Atdheut tonë dhuratë nga vetë dora e autorit qe i kishte nisur përmes një mikut tonë të përbashkët Shaban Mehmetit i cili jeton e vepron këndej oqeanit. Ne mërgimtarët jemi mësuar të qajmë edhe në raste gëzimi edhe atëherë kur duhet të qeshim ne qajmë sepse largësia dhe malli po e bëjnë të vetën dhe ne jemi si ai fëmiu qe është me vaj në buzë!. Por ,të qeshi me lotë ka kohë të gjatë qe nuk më ka ndodhur dhe falë librave dhe anekdotave të profesor Salih Zogianit unë këto ditë pranvere qe nuk të ngjajnë aspak me pranverën dhe të shkakton një lloj mërzitjeje, malli e nostalgjie i kalova duke u çmallur me pasuritë shpirtërore dhe trashëgëminë tonë të lashtë qe falë profesorit të nderuar z. Zogiani ajo sot ruhet dhe bartët tek brezat e rinjë. Edhe pse ndodhem larg Atdheut e na ndajnë mijëra kilometra, male, fusha dete e oqeane në mes,unë përmes librave të profesorit Zogiani shëtita gjithë andej në trojet tona dhe më dukej vetja si një shqiponjë duke fluturuar në çdo cep të Atdheut tonë.
Sado që lexuesi të jetë i pa disponuar dhe ndoshta e ka filluar një ditë pa humor të mirë anekdotat e profesor Salihut lexuesin e bëjnë për vete qysh në fillim dhe vështirë e ka të ndalet së lexuari. Ato jo vetëm qe të sjellin disponim dhe të qeshurat e ke vështirë t’i ndalësh por në vete bartin edhe mesazhe edukative. Profesori ynë i nderuar me një talent prej një mjeshtri të rrallë që ia di rendin dhe peshën fjalës i ka gdhendur dhe skalitur aq bukur anekdotat dhe ka arritur qe lexuesin ta mëshiroj nga afër sa me anekdotën aq edhe me personazhet e tyre apo vetë rrëfyesit e anekdotave. Këto ditë dimri ndiehsha shumë e mërzitur dhe shpesh herë më dukej se po më përfshinë thellë në shpirt një lloj depresioni por falë anekdotave të profesorit të nderuar unë tani ndihem sikur të kisha ngrënë mjaltin e të gjitha bletëve të cilat e kan thithur nektarin e të gjitha luleve të Shqipërisë! Hoqa mallë për Prishtinën, Prizerenin, Gjakovën, Pejën, Llapin e Gollakun e të gjitha fshatrat e Kosovës, pa i harruar ato andej nga Presheva, Kumanova e deri në Shqipëri!
Me të drejtë autori thotë se “Anekdota nuk i tregohet gjithkujt dhe gjithkund”! Prandaj ai që nuk e kupton anekdotën dhe nuk e zbërthen formulën e saj ai i lexon kotë sepse në disa raste ndodh edhe ta ngatërron me barcoletën. Unë falë babait tim i cili shpesh mbrëmjeve na tregonte anekdota, ato i dua dhe me kënaqësi i dëgjoj e i lexoj.
Shpesh herë më dukej se pranë meje ndodhet i ulur babai im i ndjerë dhe më bëhej se po e dëgjoja zërin e tij kur e lexoja ndonjë anekdotë qe ai ma kishte treguar dhe kështu e hoqa edhe mallin e tij e më dukej se po bisedonim e po qeshnim së bashku. Ndieja emocione edhe kur hasja në ndonjë anekdot të treguar nga ndonjë mik i babait dhe më dukej se po e shoh të ulur në konakun e babait tim! Te anekdotat e profesorit Salih Zogiani gjejmë shumë virtyte njerëzore si trimërinë, bujarinë, mikpritjen, zgjuarsinë, etj. por edhe gjejmë anët negative si dembelinë, kopracinë, gënjeshtrën, mendjemadhësinë e disa veti tjera negative.
Ajo që më bëri përshtypje është se duke i lexuar anekdotat nga profesor Salih Zogiani shpesh herë lexuesit i duket se po i sheh bashkëbiseduesit e asaj ngjarje dhe vetvetiu të pasqyrohej skena çka i jepte shpirtë akoma më shumë me plot humor, pa e harruar edhe dialektin apo të folurën e gjuhës pavarsisht se cilit rajon apo zonë i takonte anekdota.
Kur ka ndërruar jetë i pavdkeshmi bacë Anton Çeta të gjithë kemi menduar se aty morrën fund edhe anekdotat dhe trashëgimia jonë gojore, por nuk e kemi ditur se krah i djathtë i tij paska qenë Profesor Salih Zogiani dhe ai do ta vazhdon rrugëtimin dhe do të ecë gjurmëve të bacës Anton për të mbledhur margaritarë të çmuar gjithë andej në trojet tona dhe trashëgimin kulturore gojore nuk do ta lë të mbulohet me pluhurin e harresës por do ta stolisë e do ta hedhë në letër për të mbetur përjetssisht si thesar i kombit trashëgim për brezat e rinjë!
Ne mërgimtarët jemi mësuar t’i nderojmë të tjerët, të japim për Atdheun, t’i presim e t’i nderojmë politikanët tanë sa her vinë në vizita në diasporë por nuk jemi mësuar qe dikush nga ata të ketë bë diçcka për nder tonin. Për ne mërgimtarët nder dhe respekt pati profesori ynë Salih Zogiani kur një libër përplot anekdota ua dedikoi mërgimtarëve në shenjë respekti dhe dashurie!
Thonë se e qeshura ta zgjatë jetën! Prandaj profesori ynë i nderuar anekdotat që ai i mbledh gjithandej trojeve tona si thesar dhe trashëgimi gojore e shpirtërore dhe na i sjell neve lexuesve dhe admiruesve të tyre duke e përcjellur mesazhin e tyre sa edukativ aq edhe humoristik ai edhe na e zgjatë jetën secilit nga ne, prandaj uroj nga zemra që të të ketë shëndet, lumturi familjare dhe mbarësi e suksese në rrugëtimin e mbledhjeve të thesareve tona kombëtare gjithandej trojeve tona!
Ju e pasuruat jo vetëm bibliotekën time por edhe mendjen dhe mbi të gjitha shpirtin tim duke i sjellur freski, frymëzim dhe aromë Shqipërie!
T’u zgjat’të jeta profesori ynë i nderuar Salih Zogiani ashtu siq po i zgjatni Ju jetët tona duke na sjellur humor dhe ëmëlsi shpirti përmes anekdotave dhe po e bartni këtë pasuri kombëtare ndër breza me radhë. Ne mërgimtarët nuk duam para, as nuk kemi nevojë pë asgjë më shumë se sa për dashuri dhe një fjalë të ngrohtë e të ëmbël e ato na i dhuruat Ju përmes librit tuaj “Anekdota shqiptare 5” dedikuar mërgimtarëve!
Faleminderit profesor i nderuar për këto dhurata me shumë vlerë dhe për mjaltin që ma dhurove si mehlem shpirti nga trojet e Atdheut tonë!

LUM KOSOVA QE TË KA DJALË

Kush gjithë jetën nëpër oda
mblodhi për ne anekdota,
fjalë me peshë, fjalë shqiptare
bacë Salihi me zemër të madhe!

Qysh i vogël në fëmijëri
me urtësi e mençuri
kur moshatarët loznin me lodra
Profesorit në shpirt i flinte anekdota!

Fjalët ne oda qe i dëgjonte
në shpirt e mendje i strehonte,
kur në dritë me libra i qiti
na i dhuroi s’i mehlem shpirti!
Ja dinë vlerën tanë Kosova

por më së shumti diaspora,
mërgimtarët të gjithë i nderoi
enkas për ta librin e botoi.
E nderon gjithë shqiptaria

me të krenohet Shqipëria,
brezat shekujve do ta kujtojnë
Profesorin me anekdotë!
Mos të shterroftë mendja e pena

njëqind vite t’u zgjatë jeta,
për të mbledhur gjithmonë thesar
anë e kënd trojeve mbarë.
Ju tregove gjuhëve tjera

se ne kemi më shumë vlera,
gjuha jonë me margaritarë
i ka fjalët përplot thesar!
Dritë pastë nëna qe të lindi

bekuar djepi qe të rriti,
nder për kombin shqipëtarë
lum Kosova qe të ka djalë!
Në shenjë respekti këto vargje dhuratë për Prof. Salih Zogiani

nga Diaspora motra mërgimtare!
©Makfire M Canolli
New York

NË BORÅS TË SUEDISË U MBAJT FESTIVALI I POEZISË ”SOFRA POETIKE BORÅS 2015”

March 29, 2015 by dgreca

Nga Sokol Demaku/
Poezia ka veti dhe aftësi të mrekullueshme për të shprehur gëzime dhe hidhërime, vuajtje dhe fitore, shpeshherë në pak rreshta./
Në një atmosferë madhështore në qytetin Borås të Suedisë në organizim të Qednrës Kulturore Shqiptare Migjeni nga ky qytet dhe Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptar në Suedi ”Papap Klemnti XI” Albani për herë të tretë me radhë u mbajt Festivali i poezisë ”Sofra poetike Borås 2015”.
Të prnanishëm anëtar të QKSH ”Migjeni”, anëtar të ShShASh në Suedi, poetë, poete, miq suedez, anëtare të shoqatave kulturore shqiptare si motra të QKSH Migjeni në Suedi, anëtar të shoqatave suedeze që kanë miqësi dhe bashkëpunim me QKSH Migjeni, albanologu i njohur dhe miku i madh i shqiptarëve Ullmar Qvick, poetë dhe poete nga Norvegjia, Gjermnai, Zvicra dhe peot suedez dhe shqiptar që jetojnë dhe veprojnë në Suedi. Puntor kulturor dhe udheheqës të enteve kulturore të qytetit Borås ku edhe e zhvillon akvitietin e vetë QKSH Migjeni.
Me fjalën e moderatorës solide dhe sharmante Saranda Iseni filloj punën Festivali i tretë me radhë i poezisë ”Sofra poetike Borås 2015” në qendër të qyteti të textilit në Borås. Hapjen solemne të këtij evenementi e bënë Krystari i ShShASh në Suedi Hysen Ibrahimi dhe Kryetari i QKSH Migjeni në Borås Bahtir Latifi.
Ata në fjalën e tyre thanë se janë krenar me ate cka bejnë për zhvillimin dhe kultivimin e gjuhës dhe kulturës shqipe në mërgatë dhe se edhe me do angazhohen në të ardhmen në këtë drejtim, ata u dëshiruan të pranishmëve momentet ë këndshme në shijimin e krijimeve poetike të autorëve tanë nga vendlindja dhe mërgata.
Pastaj mori fjalen anëtari i kryesisë së QKSH Migjeni Hamit Gurguri i cili në emër të kësaj shoqate falendertoj së pari miqt suedez për ndihmen që japin në punën e shoqatave tona kulturore këtu dhe respetkin që tregojnë për gjuhën dhe kulturën tonë.
Fastivalin përshendeten edhe Erika Strömber nga Borås, Bardha Mance nga Athina, Behide Hasani nga Zvicra një humanitare e nohur nga mergata atje, si dhe me fjalën e tij prej albanalogu i dha ate që meriton ky manifestim peotik pra me fjalne e tij Ullmar Qvick.
Fjala e mikut të shqiptarëve në Festival Ullmar Qvick
Kära deltagare i poesidagen ”Sofra Poetike”!
Först vill jag rikta ett varmt tack till arrangörerna för denna albanska poesidag, då framför allt till Sokol Demaku och Albanska kulturcenret Migjeni här i Borås. Jag vill också hälsa ledningen för den albanska författar- och konstnärsföreningen, med Hysen Ibrahimi som ordförande och som uppkallats efter påven Clemens XI, som hade albanskt ursprung.
Min hälsning till er alla denna poesidag anknyter till poesins egenart och den innebörd och betydelse som denna konstart har. För många år sedan läste jag om en skald under vikingatiden, som uttryckte varför han blivit diktare. Han sa med det högtidliga språk som användes för 1000 år sedan:
JAG UNDFICK SMÄRTANS GÅVA, OCH DÄRFÖR BLEV JAG SKALD. Denne okände poet för ettusen år sedan ger oss budskapet att lidandet och smärtan kan ses positivt, som en gåva, eftersom den kan förvandla det onda till något gott och vackert, till poesi.
Den albanska poesin har mycket smärta och likaså mycket längtan efter frihet. Därför tror jag att denne vikingatidens nordiska poet har en samhörighet med de albanska poeterna i våra dagar.
Smärtan över hemlandets öde, över grymma fienders dåd, över döden som drabbar hårt och skoningslöst, allt detta är ingredienser i albansk poesi. Naturligtvis finns där också kärlekslycka och optimism, men ändå inte så mycket som smärta och längtan.
Jag undfick smärtans gåva och därför blev jag skald. Genom tusen år talar forntidens poet till oss.
Här finns tanken på rening och försoning genom lidandet och att smärtan förvandlas till en gåva, som kan räckas fram till nästan. Det är poesins underbara förmåga att föra fram glädje och sorg, lidande och seger till oss, ofta på några få rader. Poesin går genom årtusenden och har viktiga budskap också till nutidens människor. Jag hälsar därför med stor glädje detta initiativ att på nytt sätta den albanska kulturen och poesin e centrum för vår uppmärksamhet och hoppas att alla får en god behållning av dagen.
Të dashur pjesëmarrës në ditën e kulturës ”Sofra poetike”!
Së pari dua të shpreh falënderimet e mia të ngrohta për organizimin e kësaj dite të poezisë shqipe, në plan të parë Sokol Demakut dhe Qendrës së kulturës shqiptare ”Migjeni” këtu në Borås. Përshëndetja ime i drejtohet edhe kryesisë së Shoqatës së Shkrimtarëve, Artistëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Suedi, me në krye Hysen Ibrahimi, shoqatë që mban emrin e Papës Klementi XI, i cili ishte me prejardhje shqiptare.
Përshëndetja ime për ju të gjithë në këtë ditë të poezisë është e lidhur me karakterin e poezisë dhe me domethënien dhe kuptimin e kësaj lëmie të artit. Para shumë vitesh lexova për një poet në kohën e Vikingëve i cili spjegoi pse ishte bërë poet. Ai e shprehu me gjuhën solemne të përdorur para njëmijë vitesh. E MORA DHURATËN E DHIMBJES, DHE PRA U BËRA VJERSHËTAR. Ky poet i panjohur para një mijë vitesh na jep mesazhin se si vuajtja dhe dhimbja mund të shihen pozitivisht si dhuratë, duke qenë se ajo mund të shndërrojë të keqën në diçka të mirë dhe të bukur, në poezi.
Poezia shqipe ka shumë dhimbje dhe në të njëjtën kohë shumë mall për lirinë. Për atë arsye besoj se ky poet nordik nga koha e lashtë ka një lloj ngashjërie me poetët shqiptarë deri në ditët tona. Dhimbja për fatin e atdheut, për krimet e armiqëve mizorë, për vdekjen që vjen papritur dhe pa mëshirë, të gjitha këto janë pjesë përbërëse në poezinë shqipe. Kuptohet se në këtë poezi jetojnë edhe lirika, lumturia e dashurisë dhe optimizmi, prapë jo aq shumë sa dhimbja dhe malli.
E mora dhuratën e dhimbjes, pra u bëra vjershëtar. Nga koha e lashtë na flet poeti nordik. Këtu shihet mendimi për një pastrim dhe një pajtim përmes vuajtjes, se si shndërrrohet dhimbja në një dhuratë për ti dorëzuar njeriut tjetër. Poezia ka veti dhe aftësi të mrekullueshme për të shprehur gëzime dhe hidhërime, vuajtje dhe fitore, shpeshherë në pak rreshta. Poezia kalon nepër shekuj dhe përmban mesazhe të rëndësishme edhe për njerëzit e kohës sonë. Për atë arsye mirëpres me gëzim të madh këtë iniciativë për të futur përsëri kulturën shqipe dhe poezinë në qendër të vëmendjes duke shpresuar që të kemi të gjithë dobi dhe kënaqësi nga dita e Sofrës poetike.
Fetah Bahtiri
Recension

NJË ROMAN AUTOBIOGRAFIK PLOT ME NDJENJA, EMOCIONE E PËRRMALLIM PËR VENDLINDJEN

NUHA ZULLUFI: ”LARG VENDLINDJES”, Roman, PRISHTINË, 2014
Botues: Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi.
Libri roman me titullin ”Larg vendlindjes” i kushtohet familjes së autorit, prejardhjes së saj, vendosjes si muhaxhir në Kosovë e në Suedi, jetës së rënduar gjithnjë larg vendlindjes.
Libri fund e krye është i sajuar në bazë të kujtimeve, mbushur me përmallim plot me travaje për vendlindjen, për florën e faunën e saj, për gjeografinë dhe për njerëzit e saj.
Gjërat janë shtruar dhe thënë ashtu si i ka parë syri, si i ka kuptuar mendja dhe si i ka ndier shpirti i autorit.
Në libër hasim shkrirje ndjenjash dhe emocionesh të cilat depërtojnë me lehtësi edhe në shpirtin secilit lexues.
Prej nga lind gjithë ky frymëzim, ky përmallim, kjo dashuri dhe kjo vuajtje kaq e madhe e autorit?
Fati jetësor deshti që familja muhaxhire e autorit përsëri u bë muhaxhire – në Suedi, larg vendlindjes, me çka tani edhe një herë, pra përsëri, u bë muhaxhir në vendlindje – në Koliqin dhe Kosovën e tij të dashur. Muhaxhir në Kosovë, muhaxhir në Suedi!…
Muhaxhir një herë…
Muhaxhir dy herë!…
Muhaxhir shumë herë!…
Romani është i shkruar larg vendlindjes, në formën e vetës së parë (unë) dhe ka karakter autobiografik. Pra, është i mbështetur në kujtimet e autorit për ngjarjet e ndodhitë me të cilat jeton dhe në të cilat ai ”gjen ngushëllime”, i përshkuar me mall e përmallim për vendlindjen – Koliqin, me dashuri për atdheun, për familjen e farefisin (sidomos për nënën dhe babain), me përshkrime edhe romantike e edhe realiste të ngjarjeve, ambienteve e të njerëzve të vendlindjes, por edhe me shumë tabllo të jetës muhaxhiriane në Suedi.
Naracioni në formë të një kronike për familjen dhe vendlindjen gjatë një kohe të caktuar është një mënyrë e të shprehurit dhe e derdhjes së kujtimeve me ngjyra artistike, të cilat librit ia ndërtojnë vlerën dhe kriterin për t´u klasifikuar edhe në beletristikë, por më shumë i përket publicistikës.
Romani është i pasur me figura stilistike, me primesa të një gjuhe e nëndialekti të vendlindjes së autorit, me shumë shprehje e fraza të bukura popullore, cilën gjuhë autori dëshiron dhe insiston ta ruaj e ta kultivojë, karakteristika këto të cilat paraqesin një kolorit interesant për lexuesin dhe librit ia shtojnë vlerën. Ndërkaq, me një sistematizim më të mirë struktural romani do të mund të ishte edhe më i suksesshëm.

Libri: “Vec një zemer”
Autor: Shuquri Sejdijaj

U vazhdua me promovimin e librit të autorit Shuquri Sejdijaj me titull “Vec një zemer” për të cilën foli Hysen Ibrahimi, e ku në mes tjerash ai tha se ky libër është një në të cilin lexuesi do gjejë vendlindjen dhe mallin e autorit për te, do gjejë idilin e vendlindjes, o do gjejë edhe ndjenjen e atdhedahsurisë dhe daurinë ndaj vendlindjes. Eshtë një libër që lexuesi memzi pret të kaloj nga poezia në poezi për të mbushur shpirtin me ndjnejn e poetit.

Recension
Qibrije Hoxha

RINOJE JETËN EDHE ATËHERË KUR TË BËHET SHTRIGË PLAKË

Të nderuar miq, pjesëmarrës të festivalit të poezisë ”Sofra poetike Borås 2015” edhepse fizikisht sot nuk jam me ju, sepse gjindem në Kosovë, kam nderin që të flas për poezinë e poetes tonë Lebibe Zogiani.
Êshtë shumë e lehtë ti lexosh dhe të ndjesh kënaqësi me poezitë e bukura të Lebibes. Êshtë kënaqësi e jashtëzakonshme të lundrosh lehtë nëpër vargjet kuptimplota herë herë të trazuara të poetes.
Por nuk është aspak e lehtë që të dish të përcjellësh bukurinë e fjalës saj dhe mesazhin tejet njerëzor të shpirtit të dlirë të Lebibes. Për ta bërë këtë me sukses duhet të kesh bukurinë e shpirtit të saj dhe fuqinë e lapsit të saj gjë të cilën jo të gjithë ne kemi fatin ta posedojmë.
Ajo që mua më dha guximin që ti shkruaj këta rreshta modest për poezinë e Lebibes, është mesazhi të cilin e përshkon mrekullueshëm me anë të poezisë RINOJE JETËN EDHE ATËHERË KUR TË BËHET SHTRIGË PLAKË.
Ju lutem me guximin tim sot dhe çdo ditë Qoftë edhe një ëndërrë të vetme, mos e kaloni Jepni jetë, dritë , rinone jepni shpirt Provo, të rilindish edhe për herën e dytë Nuk ka më bukur se të vdesësh guximshëm Kur edhe nata të bëhet dritë…! Poezia e Lebibes nuk është vetëm shprehje e lineare e ndjenjave të saj. Ajo përcjell mesazhe të cilat afirmojnë vlerat njerëzore. Poezitë kushtuar Nënës, Atëdheut, Nënë Terezës, këngëtareve të kombit Nexhmije Pagarushës dhe Vaçe Zelës dhe disa të tjera, përbajnë mesazhin e vlerave, të cilat lenë gjurmë te lexuesit, mësojnë për vlerat dhe rëndësinë bukurisë dhe traditave kombëtare.
Êshtë kënaqësi të njohësh dinjitetin e lartë të një femre e cila këtë dinjitet e fitoi me ”luftë” të guximshme me vehten dhe ngadhnjen në betejat e saj. Këto mesazhe krijojnë respekt për poeten por edhe mesojnë se si ngadhnjehet:
Jo, nuk mund ta falë krenarinë Më falë Nëse nuk e dua veten time
Nuk do t’më duash as ti …………………………..
Sa herë desha të jem ti
Nuk isha më unë
E shkurt e gjatë
Më duaj kështu si jam
Fjala më e bukur që ma fale
Krenari të kam, më the atë ditë aq ëmbël
Dhuratë që e ruaj me shumë mall…
Betejat e Lebibes për fitoren e dinjitetit të saj ajo i pasqyron jashtëzakonisht bukur tek poezitë: SHPRESA NUK VDES ME TY dhe DASHURIA NUK VDES ME TY. Guximshëm dhe bukur poetja ligjëron për jetën e saj, përvojat e saja të hidhura të cilat në vehte mbartin mesazhin shumë të fuqishëm femror apo njerëzor.
Më së bukuri, për ruajtjen e dinjitetit, Lebibja i bën thirrje femrës, bën thirrje dhe lutet shpirtërisht, pafundësisht që guximi të mbizotërojë shpirtin e femrës në mënyrë që të ngadhnjejë dinjiteti i saj. Dhe këtë poetja e bën fuqishëm në poezinë e saj TË THËRRAS ME MALLIN E GËZIMIT TËND
Të thërras me mallin gëzimit tënd O NËNË
Vlerat themelore të traditës tone kombëtare, që është falënderimi, poetja Lebibe Zogiani i sjell në poezinë MIKUT ULLMAR QVICK
Dashurinë për Atëdheun poetja e shpreh me një ngrohtësi dhe thellësi të mrekullueshme njerëzore në poezitë:
MI MORI FJALËT DHEMBJA, 100 VJET DESHA TË UDHËTONTE GËZIMI e tj.
Presim edhe shumë tituj librash poetja jonë e mrekullueshme Lebibe Zogiani, sepse pa mesazhet tua për dashurinë, për njerëzoren dhe drejtësinë ne do të mbetemi më të etshëm, më të zbrazët dhe më të paguximshme.
Të uroj shëndet, rrezatim të bukur të buzëqeshjes tënde, dridhjen e këndshme të zërit të të bukur me recitimet tua të cilat na mbushin me energji, mirësi dhe dashuri!
Suksese të tjera me tituj të ri, poetja e dashur Lebibe Zogiani!

FESTIVALI I POEZISË ”SOFRA POETIKE BORÅS 2015”
VENDIMI I JURISË

Festivalin e poezisë ”Sofra poetike Borås 2015” e kanë organizuar bashkërtisht Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë ”Papa Klementi XI Albani”, Suedi dhe Qendra Kulturore Shqiptare ”Migjeni”, Borås, Suedi.
Bartësit e manifestimit kanë formuar një juri të cilës i është dhënë detyra që t´i vlerësojë të
gjitha poezitë konkuruese në Festival dhe t´i ndajë çmimet. Juria ka këtë përbërje:
Fetah Bahtiri, kryetar
Xhavit Çitaku, anëtar dhe
Bahtir Latifi, anëtar.
Jurisë i janë dërguar të gjitha poezitë që kanë konkuruar për çmimet. Sipas kërkesës së Jurisë, poezitë janë dorëzuar të koduara, pra me shifra dhe juria nuk ka pasur njohuri se cilët janë autorët e krijimeve letrare. Kështu, të gjithë autorët kanë qenë anonimë.
Ka pasur edhe ndonjë poezi pa shifër, pa kod – me emrin e saktë të autorit, por këto poezi nuk janë marrur fare në konsiderim për ndonjë çmim.
Juria e ka pranuar detyrën dhe çështjen e ka shtruar me përgjegjësi të plotë dhe ka punuar shumë seriozisht, në mënyrë vetëmohuese. Juria ka hasur në vështirësi serioze. Ka hasur në shumë poezi tepër të bukura, shumë të suksesshme, ashtu që ka pasur vështirësi t´i përcaktojë 4 + 4 për çmime.
Pas shumë konsultimesh të ndërsjella, Juria ka vendosur:
Së pari, të gjithë pjesëmarrësve që kanë konkuruar për çmime në Festivalin e poezisë ”Sofra poetike Borås 2015” e që sot janë të pranishëm këtu në manifestim, t´u ndahet nga një fletëfalënderimi.
Juria u shpreh falënderime dhe respekt të veçantë për miqtë suedezë të cilët kanë konkuruar me krijime e tyre në gjuhën suedeze dhe kështu e kanë pasuruar veprimtarinë tonë dhe është konkretizuar një bashkëpunim i frytshëm shumëvjeçar i dy kulturave – asaj shqiptare dhe suedeze.
Tack ska ni ha, våra svenska vänner! Tack så mycket!
3. SHSHASHS i ndan këto çmime:
– Çmimi i parë për peozinë më të mirë dhe 300:- kr i ndahet autorit ”Bora 7” për poezinë ”Vëllaut tim”. Autore Lebibe Zogiani.
– Çmimi “Gjergj Fishta” dhe 200:- kr i ndahet autorit “Bora 8” për poezinë “Nëse koha pret”. Autore Myrvete Almazi
– Çmimi “Lasgush Poradeci” dhe 200:- kr i ndahet autorit “Bora 28” për poezinë “Zhgënjimi”. Autor Bajram Muharremi
– Çmimi prej “Ali Podrimja” dhe 200:- kr. i ndahet autores Lusi Hordvardson të poezisë në gjuhën suedeze “Lyssna, lyssna”.
4. QKSH Migjeni i ndan këto çmime:
– Çmimi i parë për peozinë më të mirë dhe 300:- kr i ndahet autorit “70VL44-12-W-8”për poezinë “Hapma zemrën, o nënë!” Autor Vilhelme Vranari
– Çmimi “Naim Frashëri” dhe 200:- kr i ndahet autorit “Bora 4” për poezinë “Ik ti!…”Autor Isa Ferizi
– Çmimi “Migjeni” dhe 200:- kr i ndahet autorit “Bora 21” për poezinë ”Uuuuuu!…”Autor Vaso Papaj
– Çmimi Azem Shkreli prej 200:- kr. i ndahet autorit Henrik Mimersson të poezisë në gjuhën suedeze “Du”.

Borås, 28.03.2015 Juria e Fesdtivalit ”Sofra poetike Borås 2015”