Histori – Page 373 – Dielli

Rëndësia ndërkombëtare e Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës

February 7, 2017 by dgreca

Nga Prof. dr. Nusret Pllana/

–Dr. Veton Zejnullahu, Menaxhimi dhe zgjidhja e konflikteve rajonale dhe ndërkombëtare, Prishtinë, 2016/

HYRJE/

Studimi i dr. Veton Zejnullahut, njërit nga njohësit më të mirë të konflikteve me përmasë ndërkombëtare, siç e ka përkufizuar edhe në titullin e veprës së tij, trajton dhe analizon shkaqet dhe pasojat e konflikteve, mënyrën e krjimit të tyre, si dhe mënyrën e zgjidhjes së tyre. Një tematikë shumë e gjerë, shumë specifike, edhe për faktin se është trajtuar pak në kulturën tonë, sidomos ndikimi i raporteve të këtyre konflikteve, sdomos në përmasë botërore, e veçanërisht në pjesën e tokave shqiptare që kanë mbetur jashtë shtetit amë, Shqipërisë. Harta e këtyre konflikteve në veprën e dr. Veton Zejnullahut është shumë e gjerë. Ajo shtrihet në të tri kontinentet, duke përzgjedhur rastet ku konfliktet kanë pasur ndikim jo vetëm në mes vendeve ku janë zhvilluar, por edhe në hapësira të tjera të globit.

Konfliktete ballkanike dhe shqiptarët

Unë nuk do të marrë në shqyrtim tërësinë e strukturës së ndërtimit të kësaj vepre, por do të ndalem në konfliktet brenda hapësirës së Ballkanit, duke specifikuar rëndësinë ndërkombëtare të Luftës së Ushtrisë Çlirimtare, jo vetëm si pjesëmarrëse në konfliktet e përmasës së Ballkanit, por edhe si faktor vendimtar për zgjidhjen e çështjes shqiptare, në një të ardhme historike, kuptohet, varësisht nga rrethanat e përgjitshme që do të mbretërojnë në botë. Por, pa marrë parasysh raportet e frocave ndërkombëtare, Lufta e Ushtrisë Çlirimtare ka hapur procesin e madh historik të zgjidhjes së çështjes shqiptare.

Duke u marrë me konfliktet në hapësirën e Ballkanit, autori ka trajtuar kushtet dhe rrethanat në të cilat kanë lindur këto konflikte, duke filluar nga Sllovenia e deri te Lufta e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare në Maqedoni. Nëse merret në shqyrtim periudha kohore e këtyre konflikteve, duke filluar nga viti 1991 në Slloveni e duke përfunduar në vitin 2001 në Maqedoni, mund të thuhet se konfliktet në këto hapësira kanë zgjatur më shumë se një dhjetëvjeçar. Pra, janë konfliktet, ku shqiptarët janë përballur me të tjerët që nga vitit 1997, deri në vitin 2001, kur nënshkruhet Marëveshja e Ohrit për ndërprerjen e luftës në mes shqiptarëve dhe maqedonasve.

Një karaktersitikë është shumë e veçantë për natyrën e konflikteve, ku pjesë e konfliktit janë edhe shqiptarët. Ata, shqiptarët pra, edhe nën ndikimin e faktorit ndërkombëtar, sidomos nën ndikimin e Evropës, ishin të shtrënguar të zhvillojnë luftë çlirimtare, jo në tërësinë e hapësirës shqiptare nën ish-Jugosllavinë, por ashtu të ndarë nëpër disa shtete, prandaj pasojat ishin shumë të rënda dhe shumë të mëdha, kurse realizimi i të drjtave të tyre edhe sot e kësaj ditë le shumë për të dëshiruar, sidomos në Kosovën Lindore, siç do të duhej të quhej ana e Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës, por edhe në ish republikën jugosllave të Maqedonisë, e cila edhe sot ka mbetur pa emër.

Rruga e njohjes ndërkombëtare të Luftës së popullit shqiptar

Autori ka theksuar rëndësinë e madhe të ndërhyrjes ndërkombëtare në Kosovë, ku faktor vendimtar ishte Ushtria Çlirimtare e Kosovës. Mirëpo, procesi i njohjes së kësaj lufte çlirimtare kishte kaluar nëpër disa faza. Dilemat dhe mëdyshjet e qendrave të vendosjes evropiane, por edhe atyre amerikane, mund të thuhet ishin dilema dhe mëdyshje, që këmbëngulnin në ruajtjen e tërësisë së Jugosllavisë, mbase edhe pas shpalljes së pavarësisë së Sllovenisë dhe të Kroacisë.

Mirëpo, ky faktor ndërkombëtar, nën peshën e luftës çlirimtare të shqiptarëve në Kosovë, më në fund kshte pranuar realitetin që ishte krijuar, andaj bëhet përkrahës i kësaj lufte çlirimtare, kurse Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës e bën aleate të sigurisë ndërkombëtare.

Ndërhyrja e Aleancës Veriatlantike (NATO-s) në caqet ushtarake serbe në Jugosllavinë e mbetur dhe në Kosovë, është dëshmia më e saktë e mbështetjes së një lufteje që ka karakter çlirimtar.

Kosova që në vitin 1995 kishte marrë përgjigjen për pamundësinë e zgjidhjes së gjendjes në Kosovë pa luftë, kur diplomatët amerikanë, Perina dhe Hollbruk, kishin deklaruar, njëri pas tjetrit, se në Dejton është shqyrtuar vetëm çështja e popujve që kanë luftuar.

Po ashtu, një rol vendimtar që të organizohej, të mbahej dhe të përfundonte me sukese një konferencë ndërkombëtare për Kosovën, ishte lufta e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, e cila jo vetëm ishte pjesëmarrëse, por ishte faktori që vendoste për luftën dhe paqen, ishte faktori që vendoste për ndërhyrjen ndërkombëtare në Kosovë, siç ishte edhe faktori vendimtar i bashkëpunimit ndërkombëtar në gjithë procesin e ndërhyrjes së NATO-s dhe pranisë së trupave të saj në Kosovë.

Autori dr. Veton Zejnullahu, duke trajtuar këto anë të konflikteve, edhe në hapësirat shqiptare që kishin mbetur jashtë shtetit amë, Shqipërisë, që nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër, më 1913, e deri të Konferenca e Paqes në Paris, më 1920, në një mënyrë, apo në një tjetër, ka specfikuar edhe mundësinë e pranisë së përhershme të konflkteve etnike, kur nuk zgjidhet drejtë çështja kombëtare e një populli, si dhe kur një popull tjetër kërkon ta realizojë të drejtën e tij përmes pushtimeve të territoreve që historiksht nuk janë të atij populli.

Natyra e konfliktit në ish-Jugosllavi, sidomos i luftërave në hapësirat shqiptare, ka qenë dhe është i kësaj natyre.

Përfundim

Studiuesi dr. Veton Zejnullahu i ka vënë theks të veçantë zgjidhjes së konflikteve përmes dialogut dhe bisedimeve. Kjo anë e studimit të tij, më thotë mendja, dëshmon edhe për hulumtimin e shumëanshëm që ka bërë autori, duke ndjekur secilën anë të konflikteve kudo në botë, si dhe mundësinë e heshtjes së armëve, si njëra nga rrugët e dosmosdoshme për praninë e paqes në mes popujve.

Autorit, studieusit shumë të vyeshëm, dr. Veton Zejnullahut respekt për punën e vyeshme që ka realizuar përmes këtij libri të mrekullueshëm, andaj i dëshiroj shëndet e punë të palodhshme shkencore në këtë fushë të dijes.

Prishtinë, janar, 2017

50 VJETORI I “REVOLUCIONIT IDEOLOGJIK E KULTUROR” NGA TERRORISTI ENVER HOXHA

February 2, 2017 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/* Nisi me 6 SHKURT 1967/

PAPA GJON PALI II ka thanë: “Ajo që ka ngja në Shqipni, të dashtun Vëllazën dhe Motra, nuk asht pa kurrë në historinë e njerëzimit…”

■HAPJA E DOSJEVE tregon sot të saktë Historinë e pashkrueme të Shqiptarëve!

Vetmija e Popullit Shqiptar në dallgët e ngjarjeve të mnershme të viteve 1944 – 1991 dhe, permbytjet, apo shkapetjet per shkambijtë e sllavëve e grekëve armiqë shekullor, lojnat tinzare të italianëve, francezëve apo turqëve lakmues nder ambasadat e tyne në Tiranë, perforcon mendimin e saktë të Don Ndre Zadejës në bisedë me kolonelin anglez Neell: ■DOSJA 677, SHKURT 1945: “Aty nga shtatori 1944, ka ardhë në Sheldi nji kolonel anglez i quejtun Neell me do ushtarë e Jup e Halit Kazazin, gjithashtu me té ishte nji oficer gjerman dhe nji ushtar italjan. Këta vijshin prej Cukalit, shkojshin në Shëngjin dhe së andejmi për Itali. Në qelën teme kanë qëndrue vetëm nji natë. Gjatë ndejtjes në qelen teme unë ju mbajta nji bisedë, ku i kam theksue nëvojën që ka populli shqiptar i varfën në mes të armiqve shekullorë, të cilët janë: Sllavi, Bullgari, Greku dhe Italia.

Shqipnia ka nëvojë për nji mbrojtje nga fuqitë e hueja”.

■Atëherë, duhet të studjojmë edhe arkivat historike, me nxjerrë perfundimin se cili asht kenë qellimi që Konferenca e Jaltës, “arrijti me fshij nga harta e Ballkanit ‘Shqiptarët”?!

Fakti historik i kësaj katastrofe asht shkrue nga z. H. Kissinger në librin “Diplomacia”…

1945 “Dy vitet e para pas luftës, vetëm Jugosllavia dhe Shqipëria vendosën diktatura komuniste.” (fq. 443) Shqipnia ju la sllavokomunistit Tito, që jo vetem vazhdoi shtypjen pamëshirë mbi Popullin Shqiptar me injorantin karrierist Enver Hoxha, por edhe e shkatrroi perfundimisht tue e shkëputë nga Europa, me pelqimin e diktatorit Stalin…

1961 Nikita S. Hrushov në kujtimet e veta shkruen: “Shqipnia asht vend i vogel, por populli jeton në një pozitë të tillë gjeografike ku nderthuren kundershtitë e Europës dhe armiqtë i ka të shumtë… Kufini nuk ishte ai që donin ata…

Ne donim të ngrinim një ekonomi në Shqipni në nivelet bashkëkohore, me ba një Shqipni perlë, e cila do të terhiqte drejt komunizmit vendet muslimane, sidomos ata të Lindjes së Aferme dhe të Afrikës. Këta ishin synimet tona dhe politika që ndiqnim ne atje… Ata mendonin se Kina asht qendra e Botës… Ashtu vepron edhe Mao Ce Duni!”

■Shqiptarët e rraskapitun e të dhunuem nga sllavo shovenistët antieuropjan, “vetem per me ruejtë kolltukët e tyne një grup terroristësh”, i trokasin dyerve të Murit kinez dhe “gjeneralët” tanë vishen me uniformat ushtarake të Mao Ce Dunit, por “pa spaleta”! Merthehen deri në fyt, por harrojnë të zberthyeme pantollonat me shirita të kuq!..

■Kush ishte ky Enver Hoxha, që zgjodhën shovenistët sllavë per me sundue Shqiptarët?!

■At Konrrad Gjolaj në librin “Çinarët” shkruen: “I vetmi në botë që ka mujt me realizue dëshirën e Leninit asht kenë Enver Hoxha, që e ka qeverisë këte popull si shaka (bushtra – shen. FR), tue hangër klysht e vet e, tue shkye njerzit e pafajshëm për andjet e tija të ndyta, në të gjitha normat e moralit njerzor.

Tregonte i nderuemi Prof. Petro Fundo (që nuk e kuptoj si i ka shpëtue): “Ishim duke ngrënë në një trapez, kur ishim studentë në Francë, unë dhe Foto Bala nga Himara. Erdhi aty edhe Enver Hoxha, ky ishte i rregjistruar në universitet, por nuk di me se merrej. Provime nuk jepte. Ishte i pashëm. Pak mbasi u ul, e pyeti Foton, çfarë do të dëshroje të bëje kur të mbarosh shkollën? Foto iu përgjigj, do të doja të tregëtoja me Francën. Më pyeti edhe mua, po ti Petro? – Unë i përgjigja, Profesor.

Mbas pak u kujtova ta pyes edhe unë atë, po ti Enver, çfarë do të bëhesh? – Ai u përgjigj: “TERRORIST”! Edhe sot nuk e dij sësi më shpëtoi nga dora piruni që isha duke ngrenë … e, për çudi, vetëm atij ia plotësoi Zoti dëshirën!…” (“Çinarët”, fq 216).

■Ndersa, i Ndjeri Martir Muntaz Kokalari, nga Gjinokastra shkruen më 9 Nandor 1944: “Fatkeqësia e kombit tonë dhe e Shqipërisë së gjorë është se ka rënë në dorë të një njeriu përbindsh, tinzar, hakmarrës, inatçi, dinak, magalloman, egoist, që i do njerëzit nën vete, kumarxhi, gënjeshtar e kur qe jashtë për studime nuk dha asnjë provim, mbeti pas kabareve, kazinove, etj. Fëlliqi botën me borgje. Ne intelektualët e Gjirokastrës ia dimë të gjitha dhe sa i vlen lëkura, prandaj, kërkon të na asgjësojë. Po, kam besim se këtij batakçiu bashkë me djajtë e kuq, shpejt ka për t’i dalë boja.”

■Ky, ishte “Enveri ynë”, për të cilin ka shkrue dishepulli i tij Ramiz Alia, ky ishte ai që shokët e tij lindin njëherë në shekull, madje, zor se i gjindet monstra ndër njëzet shekuj; ky ishte “komandanti lëgjendar” i Luftës Nacional-Çlirimtare, që do të na sillte “Lirinë”!

1966 Kina komuniste filloi një “Revolucion ideologjik” po që e quejti dhe “kultural”, ndonse, drejtohej nga injorantët… Ja çka thonte vetë “krijuesi dhe zbatuesi i tij” Mao…

SHKURT 1967 Në fillim të shkurtit Mao Ce Duni bisedon haptas me Hysni Kapon:
“– Kryetari Mao: Më kanë vënë edhe disa epitete, si p.sh, mësues i madh, udhëheqës i madh, strategu i madh dhe timonieri i madh, mua nuk më pëlqejnë. Por s´kam ç´bëj. Kudo po veprohet kështu. Ka njerëz që propozojnë që të mbetet vetëm epiteti “mësues”. Unë kam qenë mësues në shkollën fillore, sa mirë që të jem një mësues i thjeshtë.

Sa për profesor, nuk mund të bëhet fjalë. Unë nuk kam ndjekur universitetin.

Ju keni bërë studime në universitet?

– Shoku Hysni: Asnjë.

– Kryetari Mao: Po ju (duke iu drejtuar shokut Beqir Balluku).

– Shoku Beqir: As unë.

– Kryetari Mao: As ju (duke iu drejtuar shokut Hyni Kapo).

– Shoku Hysni: Kam ndjekur vetëm shkollën e mesme.

Kryetari Mao: Marksi ka qenë universitar, Lenini gjithashtu. Stalini ka mbaruar shkollën e mesme, edhe unë po ashtu. Unë dyshoj në një pjesë të mirë të universitarëve, sidomos ata që kanë studjuar shkencën shoqërore. Këta njerëz, po të mos edukohen, po të mos kryhet revolucioni kultural, janë shumë të rrezikshëm, këta njerëz do të bëhen revizionistë në të ardhmen…” (E. Bytyçi, “Shqipëri-Kinë dështimi i një bashkjetese”)

Mbas kongresit të pestë të PPSh në nandorin e 1966, goditja e parë e “Revolucionit Ideologjik dhe Kulturor” në Shqipni, u dha në Janarin e 1967 nga rinia e shkollës së mesme “Naim Frashëri”, në Durrës, ku u shpall publikisht nisma revolucionare “të luftojmë deri në fund ideologjinë fetare, bestytnitë dhe zakonet prapanike”.

6 SHKURT 1967, Tirani Enver Hoxha mbajti fjalimin famkeq “Revolucionarizimi i mëtejshëm i partisë dhe pushtetit”. Gazeta “ZP” mbas dy ditësh i bante jehonë nismës së nxanësve dhe mësuesve të shkollës nëpërmjet kryeartikullit “Me shpatën e mprehtë të ideologjisë së partisë kundër ideologjisë fetare, paragjykimeve, bestytnive dhe zakoneve prapanike”. Nga Durrësi nisën debatet dhe fletë-rrufetë: “Të djegim me zjarr zakonet e njohura prapanike duke filluar nga Kanuni i Lekë Dukagjinit..!”, shoqnue me veprime të tjera kundër Fesë. Nisma gjoja ishte e Rinisë dhe e Organizatave të Frontit në vend…

Më 26 mars organizohet kuvendi i tre brezave në Lezhë, si simbol i karakterit masiv të asaj lëvizje. Enver Hoxha, ato ditë, insistonte për punë bindëse me Rininë. Ai thonte: “Populli duhet të bindet për kotësinë dhe rrezikshmërinë e Fesë, e kishës, të xhamisë, të çdo institucioni e zakoni fetar dhe vetë të marrë vendim të prishë ose jo, ta braktisë Fenë menjëherë ose ngadalë”. Orientimi ma i sakti i dokumentacionit të asaj kohë asht vetem Vepra XIX, botimi i parë, Tiranë 1967. Ma vonë Vepra si të gjitha tjerat u “redaktue” ose ma sakt u fallsifikue, tue u ndryshue edhe kuptimi i thanjeve të diktatorit.

■Kur në 1946 duhej me “futë armët në Kishen Françeskane të Gjuhadolit në Shkoder, pat ardhë gjeneral Hulusi Hako dhe Dilaver Sadikaj me ndihmue Zoji Themelin per me realizue vepren ma të poshter kunder Kishës së ngarkueme nga Enver Hoxha. Ky Hulusi Hako, tregon prap edhe në 1967 sekrete të poshtersive kunder Klerit katolik:“Kryesia e komunitetit mysliman dhe atij bektashian ishin të parët që lëshuan shpejt poshtë qarkoren, ku porosisnin vartësit të dorëzonin çelësat e faltoreve, kur e kërkonte një gjë të tillë populli. Në këtë moment ndërhyn Enver Hoxha, duke thenë: “Po të na kishin pyetur, nuk do t´ua sugjeronim një qarkore të tillë, por meqë e bënë vet, ashtu qoftë!”. Sigurisht, kjo qarkore thjeshtësonte dhe percaktonte qellimin e Revolucionit!Revolucionit i mbetej vetem me u zbatue! “Shumë interesant!”, a besohet se Populli ynë ishte vetë ideator i shkatrrimit dhe i perdhosjes së Fesë dhe institucioneve fetare?!

■Me dashtë një njeri me shkrue per këte “Revolucion” të ashtuquejtun jo vetem ideologjik por, edhe “kulturor”, po, që nuk e ka jetue atë kohë të mnershme ai vetë në Shqipni, nuk besoj se mërrinë me thanë të verteten historike që ka provue mbi shpatullat e veta Populli i shumvuejtun Shqiptar, në pragun e 500 vjetorit të vdekjes së të Madhit Hero Kombtar Gjergj Kastrioti – Skenderbeu, në vitin 1967 e ma vonë…deri në 1991.

Ndersa, agjentët e sigurimit që i kanë sherbye me aq perkushtim vet Enver Hoxhës, Nexhmije Hoxhës, Ramiz Alisë dhe sherbtorëve të tjerë të Byrosë Politike të Komitetit Qendror të PPSh, të mbathun me tituj “akademikë, dr. Prof.” Apo, “heronjë” edhe sot të “paprekshem”…, vazhdojnë me errsue, fallsifikue dhe deformue faktet historike, deri aty, sa me thanë se “Shqipnia mbas viteve 1946… “nuk kishte fare kundershtarë politik”!

*Pjesa e I(Vijon)

Melbourne, Shkurt 2017.

Zëri i Amerikës mbush 75 vjet

February 1, 2017 by dgreca

Afro shtatë javë pasi Shtetet e Bashkuara u përfshinë në Luftën e Dytë Botërore, një njoftim i shkurtër radiofonik u transmetua në Gjermani nga një studio në Nju Jork. Ishte data 1 shkurt 1942 që ka hyrë në histori si dita e lindjes së Zërit të Amerikës. Gjermanishtja ishte gjuha e parë, por në përfundim të lufës, emisionet transmetoheshin në 40 gjuhë të ndryshme.

Sot Zëri i Amerikës është i pranishëm në çdo kontinent me mbi 40 gjuhë, duke përcjellë përmes çdo platforme ekzistuese lajme e informacion neutral, objektiv dhe të pavarur.Zëri i Amerikës e hapi transmetimin e parë me tingujt e këngës “Himni i Betejës për Republikën”, më pas u dëgjua zëri i prezantuesit William Harlan Hale: “Ne ju sjellim Zërat e Amerikës. Sot dhe në transmetime të përditshme në vijim, do t’ju flasim për Amerikën dhe luftën. Lajmi mund të jetë i mirë. Lajmi mund të jetë i keq. Ne do të tregojmë të vërtetën”.

Me këtë moto filloi 75 vjet më parë Zëri i Amerikës, që sot vazhdon të transmetojë nga redaksia qendrore në mbi 40 gjuhë në të gjithë botën:

“Zëri i Amerikës vazhdon të transmetojë në valët e radios; ne transmetojmë në televizion. Zëri i Amerikës transmeton përmes internetit, celularëve, dhe nëse do të shpiken forma të reja transmetimi, ne do të jemi të pranishëm. Misioni ynë është fare i thjeshtë: Atyre që nuk kanë qasje ne u ofrojmë informacion e lajme neutrale, të drejta, objektive dhe të pavarura,” shprehet në mesazhin e saj të urimit drejtorja e Zërit të Amerikës, Amanda Bennett.

Lajme që rrëfejnë historinë e Amerikës, me të gjithë ngjyrat dhe dimensionet e saj. Jo vetëm politikat, ligjet, zgjedhjet e dinamikat e Uashingtonit, por çdo element të shoqërisë amerikane. Që nga shpirti sipërmarrës i epiqendrës së teknologjisë dixhitale në Silicon Vallery, në universitetet e mrekullueshme, e deri tek shpikjet e përparimet në mjekësi. Por historia e Amerikës përfshin edhe historinë e diasporave, e njerëzve që kanë ardhur në Amerikë nga e gjithë bota.

“Unë e fillova karrierën në gazetari mbi 50 vjet më parë. Sot këtu tek Zëri i Amerikës kujtoj përse u bëra gazetare. Është një privilegj i veçantë të punosh me këta profesionistë të mrekullueshëm që rrëfejnë historinë e Amerikës dhe përcjellin në të gjithë botën lajme e informacion neutral. Është kënaqësi e madhe për mua të jem pjesë e Zërit të Amerikës në këtë 75 vjetor,” thotë drejtoresha Bennett.

Në këtë përvjetor, ashtu si në transmetimin e parë në vitin 1942, Zëri i Amerikës i përmbahet të njëjtit mision për të përcjellë informacion objektiv, neutral e të pavarur audiencës që tashmë ka arritur në mbi 236 milionë vetë në mbarë botën.

MËHALLA E DIBRANËVE NË TIRANË

February 1, 2017 by dgreca

MËHALLA E DIBRANËVE NË TIRANË,DËSHMI PËR MIREPRITJEN VLLAZËRORE TIRANASENga Vjollca SADIKU, Diber/DIBËR, Edhe pse kanë kaluar më se një shekull nga shpërngulja masive nga genocidi ndaj dibranëve, për mirpritjen vëllazërore që kanë patur në Tiranë flt qarët edhe ,,mëhalla e dibranëve ,, që faktikisht është një histori e kryqitetit shqiptar. Në vitin 1913 mijra dibran kanë arritur në Tiran për të shpëtzar jetën e tyre dhe ata në pjesën dërmuese janë vendosur në afdërsi të medereses e sotme që në atë kohë ky lokacion është quajtur Xhamëllëku ,në mëhallën e tyre , që sot vazhdoj ta mbaj emrin rruga e dibranëve. Dibranët në Tiranë jetojnë edhe në pjesët e tjera të saj por mëhalla e dibranëve mbetet gjithmon një sinonim i së kaluarës .

Në këtë rrugë në të cilën arrihet duke ecur në këmbë nga hoteli Tirana, mbrenda dhjet minutave edhe sot janë prezent familjet të njohura dibrane. Janë gjenerata të reja të cilët vazhdojnë të jetojnë në shtëpit të gjyshërve dhe prindërve të tyre. Dibranët që janë shpërngulur në Tiran atë kohë sipas dokumenteve zyrtare , janë vendosur në disa pika edhe atë tek namazgjaja, tek mahalla e shebekëve, selvia, tek tregu i ri etjer , por koncentrimi kryesor ka qenë pikërisht në lokacionin ku sot është mëhalla e dibranëve. Por, edhe gjeneratat e reja shum bukur i dijnë shkaqet përse u detyruan dhunshëm të largohen nga shtëpit e tyre nga Dibra e Madhe. Pothuajse nuk ka dibran në Tiran e veçmas në këtë mahallë që nuk dije migrimin masiv që kanë bë dibranët viteve 1912-1913 nga dhuna sërbe. Bujar maxhari dibran i cili ka lindur në Tiran thotë se kultura dibrane në Tiran ka ardhur pikërisht me shpërnguljen para më shum se 100 viteve. Këtu në këtë mahallë thot Bujari mund të gjejsh familje të shumta që vazhdojnë të mbajn me fanatizëm dhe patriotizëm mbiemrat e tyre siç janë Shatku, ballanca, Gorenca, Çanka, Ostreni, saraçi, Klloboçishta, Shanku, Torozi, basha, Pustina, Jegeni, varvarica etjer.

Është një karatkeristikë që edhe sot karakterizon dibranët që jetojnë në Tiranë. Dibranët shpesh herë quhen edhe shehërli . Sipas të moshuarve dibranë këtë veçanti banotët e sotëm të kryqitetit shqioptar për dibranët e thonë për shkak se Dibra e m,adeh anë e mban trojeve shqiptare ka pasë sinonimin e qytetit urban, respektivbiosht është quajtur sheher. Pothuajse për çdo familje dibrane që sot jeton në Tiran është përdorur fjala shehler dhe dibranët janë mburur me këtë epitet. Sipas Sipas aktivistëve të njohur të shoqtës të dibranëve në Tiran, dihen qarët edhe drejtimet e udhëtimeve të dibranëve para një shekulli kur kanë lën vatrat e tyre dhe kur kan migruar në Tiran. Aktivisti i njohur Farkuk Bokova në valën e parë të dibranëve që mbrini në Tiran janë shfrytëzuar dy rrugë. Një grup ndoqi rrugën Dibër- Strug – Elbasan dhe Tiran ndërdss tjetri Dibër- Mat- Shkallë e Tujanit- Tiranë. Pak familje mbetën në Elbasan ndërsa pjesa më e mahde u koncetrua në Tiran. Të dhënat flasin se pjesa më e madhe e shehërnjinjve mbritën vetëm me rrogat e trupzt sepse nuk patln koh të mernin ndonjë plaçkë tjertë. Vuajtijet e atij udhëtimi të vështir të parëve të familjeve dibrane i morën me vehte në varet, dhe i u lënë pas ndjenjën e mirnjohjes të thellë tiranasve që i pritën me dyer e hapura dhe bujari.

Familjet dibrane u integruan në shoqërin e kohës dh ejanë dalluar për përkushtimin e tyre ndaj familjeve por edhe ndaj punës. Sipas Borovës kjo gjë i bëri ata ti tjekalonin me shpejtësi vujtjet e atij egzodi të tmershëm. Për mahallën e dibranmëve sot e dijn të gjith banorët e Tiranës e cila nga viti në vit rritet me mjijra banor të rinj.

Dibranët janë preznet në jetën shoqërore politike dhe në të gjith sferat e tjera të Shqipërsië. Gjatë dekadave ata dhanë shum për zhvillimin e Shqipërsi dhe mund të thuhet se me të drejtë gëzojnë statusin e tyre pozitiv . Ndër dibranët të cilët arritën suksese të ,ëdja në shum sfera janë edhe basketbollistët feti Borova dhe Luan Greva, futbollistët Luan Senga dhe Ramiz Pregja, kompozitorë[t Agim Krajka, Munir Shehu, naim Plaku, aktori Sulejman Pitarka, regjistori dhe karakteristi Bujar kapexhiu, Adriatoik metuli solist dhe koreograv i ansamblit të valleve popukkore pastaj balerina Adivije Sharofi si dhe Mukades Erebara dhe shum e shum të tjer. Themelimi i shoqtës bashkësia dibrane në Tiranë ose siç i thon shoqatat e shehërlinjve në Tiran gjatë viteve të 90-ta, mundëso një organizim të tyre . pikërisht kjo shoqta tani është edhe fuqia që mban në mënyr të organizuarr të gjith aktivitet tradiconm ale dhe kulturore dibrane.

***

Mbiemra të familjeve dibrane në Tiranë:Pitarka, Pustina, Saraçi, Klloboçishta, Sengla, Jashari, Shamku, Torozi, Çanka, Ostreni, Muhaxhiri, Gorenca, Varvarica, Çoku, Basha, Pregja, Oshafi, Reka, Kapexhiu, Erebara, Strazimiri, Kodra, Menzelxhiu, Xhuglini, Dibra, Agolli, Najdeni, Cami, Hysa, Borova, Jorganxhiu, Daci, Abule, Çausholli, Verzivolli, Kuçuku, Kosovrasti, Juca, Kërçiku, Sakiqi, Langu, Lata, mund të përmendim këtu dhe familjet tregtare dibrane si: Spahiu, Zeqja, Turkeshi, Zllatku, Dibra, Lazimi, Haxhiymeri, Haxhirexha, Pilku, Tërshana, Leksani, Laçi, Qylafku, Resuli, si dhe familja Shijaku ndër familjet e mëdha tregtare në Shqipëri etj. Rusi, Fishta, Zeraliu, Kuriu, Kujofska, Brekofska, Pasholli, Lleshi, Mullahi etj(Pjesa e fundit, mbiemrat e familjeve dibrane ne Tirane, u huazua nga shkrimi i Roald A Hysa)

Mal Berisha in Boston: “A Promise and a People: The Albanian Jews and the Holocaust”

January 31, 2017 by dgreca

Following the International Holocaust Remembrance Day, a special event, co-sponsored by the Jewish Caucus, Israel Caucus, and European Club, featuring Mr. Mal Berisha, a distinguished Albanian ambassador of career, is going to bring the Albanian – Jewish History to the fore.

Get The Times of Israel’s Daily Edition by email  and never miss our top stories FREE SIGN UP!This event, open to the public, is entitled “A Promise and a People: The Albanian Jews and the Holocaust.” It will be held on February 1, at 7 p.m. in the premises of Harvard Kennedy School (Starr Auditorium, Belfer Building, Second Floor, John F. Kennedy School of Government, 79 John F Kennedy St. Cambridge, MA 02138.)

Albania, the only Muslim-majority country in Europe, emerged from the atrocities of the Holocaust with a tenfold increase in its pre-war Jewish population. Based on the highest moral values of “BESA”, the Code of Honor for Albanians, thousands of Jews were sheltered unconditionally by ordinary people, mostly in rural areas of the country, the announcement explains.

During this presentation, Mr. Mal Berisha, a writer and a seasoned diplomat (the last posting was an Ambassador of Albania to the United Kingdom), is expected to examine the political, cultural, and historical accounts through the eyes of a Jewish American Ambassador to Albania, the Monarch of Albania, and everyday Albanians who risked their lives to come to the help of fleeing Jews.

Ambassador Berisha will offer remarks, followed by a moderated discussion and Q&A with journalist and public radio host, Christopher Lydon (Radio Open Source, WBUR).

“If there is a single Gentile nation that has the right to commemorate, being proud of its history of the time of Holocaust, that is the Albanian Nation. To remember that Day, I have the honor and privilege to hold this presentation, Mr. Mal Berisha said earlier this week via a posting to his official Facebook.

Mal-USA

Photo courtesy: www.malberisha.com

In 2014, Berisha presented his first English book in Manhattan at the YIVO Institute of Jewish Studies in New York City and the US Embassy in London: “Herman Bernstein, US Ambassador to Albania” where he detailed the close relations between Jews, Albanians and the United States Government. The work of the U.S. Ambassador to Albania, Herman Bernstein (1930-1933), championed positive Albanian-Jewish relations.

This book raised a lot of interest but even more the fascinating spectrum he found to explore the relations between the Albanians and the Jews.

Ambasador Berisha, KCFO, has served as the Ambassador of the Republic of Albania to the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and Ireland from 2012 to 2015. Previously Berisha served as General Consul of Albania to Istanbul from 1993-1997. Berisha has graduated from the Academy of Arts of Albania. His life has been tightly linked with cultural anthropology in Albania. He is a history scholar and has published a number of books and articles about various subjects of history, culture and diplomacy.