Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MARINSI SHQIPTAR – HERO I AMERIKES, QE U VRA ME 9 GUSHT,DITEN E HEDHJES SE BOMBES NE NAGASAKI

by

Histori nga jeta e 22 vjecarit Odise Koleka, nga Himara,qe u shua me 9 gusht 1945/
Nga Dalip Greca/
Ne pervjetorin e hedhjes se bombes atomike ne Nagasaki, perkrah me shume se 70 mije viktimave te cilet vdiqen nga hedhja e bombes se dyte, tri dite me pas asaj qe u hodh ne Hiroshima, “ku kishin humbur jeten me shume se 160 mije viktima), permendet edhe emri i nje shqiptari, qe nuk u trajtua si viktime, por si hero i Amerikes.
Edhe pse trupi i tij nuk u arrit te gjendej, emri i eshte shkruar ne historine e Amerikes me shkronja te arta; gjendet nje varr ne Arlington, ku eshte gdhendur pavdekesisht emri i tij, me numer 36-5 MF ne varrezat e Arlingtonit “VA). Por cuditerisht, deri para nje viti, emri i tij ka munguar ne literaturen shqiptare, madje dhe ne shtypin e diaspores. Emri i Odisese nuk gjendet as ne librin enciklopedik “Shqiptaret e Amerikes” te autorit Vehbi Bajrami, te botuar dy vite te shkuar, ku jane publikuar edhe listat me emrat e deshmoreve shqiptaro-amerikane, qe nga Lufta e Pare Boterore, e deri ne luften e fundit, ate te Irakut. Para se te tregojme aktin final te betejes qe u zhvillua mes anijes amerikane “Boria” dhe kamikazeve avioneve japoneze pas hedhjes se bombes ne Nagasaki, ku humbi jeten heroi i Amerikes, shqiptari nga Vunoi i Himares shqiptare, le te tregojme shkurtimisht historine e familjes se tij, sipas deshmive te percjella nga vete te afermit e ushtarit-hero.

Si dhe kur erdhen ata ne Amerike?

I ati i Odisese, quhej Anastas Koleka nga Vunoi i Himares. Ai ishte nder ata shqiptare qe emigroi ne Amerike aty rreth vitit 1906. Si shume mergimtare te tjere shqiptare, edhe Odiseja i mbante te forta lidhjet me familjen dhe vendlindjen. Keshtu vepronin shumica e shqiptareve, te cilet punonin ne Amerike por nuk e merrnin qe ne fillim familjen atje. Madje si gati te gjithe emigrantet e tjere shqiptare ai u kthye ne atdhe per te krijuar familjen. Kjo ndodhi pas 14 vjetesh; kthehet ne fshatin e tij Vuno, me qellim qe te martohej, sic vepronin pothuaj pjesa me e madhe e shqiptareve te emigruar ketu. Anastasi qe martuar me Ollgen dhe pa kaluar shume kohe pas dasme, se bashku me nusen e re, Ollga Koleka me 1920, merr rugen e gjate te rikthimit ne kontinentin e cudirave. Pas kthimit vendosen ne Lorean, Ohio. Familaj e re u pershtat me atdheun e ri. Aty ju linden dhe tre femijte e tyre Kristo “Chris) Odisea “Ulysses) dhe Joana “Johanna).
Anastasi dhe Ollga i edukuan femijet me dashurine per Ameriken, por dhe me mirenjohje per Atdheun nga vinin prinderit e tyre, Himaren dhe Shqiperine. Odise Koleka, ne moshen 7-vjecare se bashku me nenen Ollge, motren Joana dhe vellain Kristo”Chris) “qe ishin vetem 2 vjecar) u kthyen ne vendlindjen e prinderve te tyre ne Vuno. Gjate qendrimit te dy vellezerit vazhduan shkollen atje ne Himare. Me 1936 vellai i Odisese, Kristo “Chris) kthehet ne Amerike, ndersa Odisea do te qendronte atje dhe nje vit me pas. Me largimin e djemeve te saj u be dhe nje darje e tyre, nena nuk i pa me djemte e saj. Jeta u tregua e ashper, ndersa motra e tyre, Johanna, nuk pa me sy vellain e saj Odisene, ndersa me vellain tjeter, Kriston do ta takonte mbas shume vjetesh, kur ata ishin me floke te bardha. Ollga, nena e tyre, gjate te gjithe jetes se saj, mbeti nje nene me zemere shpirt te perveluar. Ajo do te mbetej gjate et gjithe kohes me veshtrimin e perqendruar diku, ne nje pike, duke pritur, si nenekthimine djalit. Me kete ndjenje qendroi ajo deri sa mbylli syte nga kjo jete ne vitin 1970, mbas nje semundje te gjate. Dhe pse e semure rende syte e saj gjate gjithe kohes mbaheshin tek dy fotografite qe i kishte ne mur, njera ishte fotografia e Odisese me uniformen ushtarake, ndersa tjetra ishte e familjes.

Bomba ne Hiroshima dhe Nagasaki

Japonia nuk e kishte marre seriozisht deklaraten e presidentit amerikan Harry Truman, i cili kishte paralajmeruar prere :”Japonia duhet te dorezohet pa kushte, si shans i fundit per te shmangur nje shkaterrim total.” Paralajmerimi i presidentit qe konkret dhe nuk fshihte tragjedine e tmerrshme qe mund te ndodhte si pasoje e mosnenshtrimit: “Nese ata nuk pranojne kushtet tona, ata duhet te presin nje shi qe do t”i shkaterroje nga ajri, ne nje menyre qe nuk eshte pare kurre ne toke”-paralajmeroi Truman. Llogarite qene bere te perpikta: Nese do te pushtohej Japonia do te rrezikoheshin jetet e jo me pak se 1 milione veteve, prandaj u vendos qe Japonai te ndeshkohej me bombat e tmerrshme. Pse u zgjodh Hiroshima? Arsyeja ishte se u konsiderua si vend ideal, ndoshat edhe per asryen se nuk po prekej nga veprimi i bombave konvencionale. Aty ndodheshin edhe depozitat kryesore te furnizimit te ushtrise japoneze.
Me 6 gusht 1945, aty rreth ores 8 e 15 minuta ne mengjes qe leshuar prej luftanijes amerikane”Augusta” njera prej bombave te tmerrshme, qe permbante 20 mije ton eksploziv. Bomba qe pagezuar me emrin “Little boy” duke iu referuar presidentit Rusvelt. Njerezia pane se si u ngrit nje re e madhe tymi ne formen e nje kerpurdhe gjigande mbi qytetin 350 mije banoresh te Japonise, Hiroshima. Pamjet qene te tmerrshme, demet gjithashtu. Bomba shkaterroi nje zone prej 13 Km katrore. Tri dite me pas, nje tjeter bombe e te njejtit lloj, do te hidhej ne qytetin tjeter japonez, ne Nagasaki. Kjo bombe qe pagezuar me merin”Fat Man””Thone se i referohej britanikut Einston Churchill). Kjo bombe peshonte 4050 kg. Nagasaki ishte si i fortifikuar prej natyre; rrethohej prej malesh te larte dhe efekti veprues qe me i kufizuar; vetem ne 6.7 KM katrore. Statistikat tregojne se gjate hedhjes te dy bombave pati shume te vdekur e te sakatuar. Rreth 160 mije te vdekur ne Hiroshima dhe 70 mije ne Nagasaki. Shume qene dhe ata qe vdiqen me vone nga pasojat e bombave. Viktima te shumta qene kontigjente te semundjeve kanceroze. Po t”u shtosh shifrave edhe viktimat e mevonshme, shifra e pergjithshme e te vdekurve per shkak te bombave arrin ne 237062. Me shume se 60 per qind e ndertesave u bene shkrumb e hi.Pas kesaj tragjedie Japonia qe e pat radhitur veten ne krahun e Hitlerit si pjese e trikendsheit Berilin-Rome -Tokjo, u terhoq dhe pranoi kapitullimin. Ky akt shenoi dhe fundin e Luftes se Dyte Boterore.

“Kamikazet” japoneze u sulen mbi anijen, ku sherbente edhe Odise Koleka

Ishte kohe lufte kur Odisea, qe pat lindur me 29 nentor 1923, kishte mbushur 20 vjec ate mot qe do te rreshtohej ne radhet e ushtrise me te madhe te botes, qe o te vendoste fatet e Luftes se II Boterore. Pikerisht me 25 tetor 1943, ne moshen e enderrave ai do te vishte uniformen e ushtrise me te forte ne bote dhe do te kontribuonte per shfarosjen e murtajes nazi-fashiste qe po kercenonte boten.Odisea u radhit ne ardhet e marines; aty ne US Navy e kreu sherbimin ushtarak ne kohe lufte.
Ne informacionin qe me solli ne Nju Jork, nje i aferm i heroit, Energjik Ndrenika, shkruhet se ate dite qe eshte hedhur bomba berthamore ne Nagasaki, me 9 gusht 1945, “kamikaze” goditi anijen, ku sherbente edhe Odise Koleka, anijen”Boria”.Kronikat percjellin faktet targjike: Ka qene ora 2:59 minuta kur anija e tyre pesoi nej goditje te befasishme. U krijua nje situate e jashtzakonshme. Por jo gjithcka e tmerrshme kishte mbaruar me ate sulm kamikaz te fillimit. Sulmet do te perseriteshin serish; anija u mbulua me zjarr perseri ne oren 3:26, ku nje tjeter kamikaz iu sul si nje skifter anijes”Borie”. Ekuipazhi amerikan beri te gjitha perpjekjet qe ta largonte te keqen qe po e kercenonte anijen e vet qe po perpihej nga flaka, uji dhe rreziku prej ajrit. Me mjetet qe dispononte anija “Borie) e goditi avionin 2700m larg. Por e keqja e kishte marre rrugen. Anija ishte e ekspozuar ndaj kamikazeve qe vazhdonin te vertiteshin si skifteret mbi gjahun e zbuluar.Qielli u mbush me avione japoneze.Ne kufijte e nje ore ekuipazhi goditi edhe tre avione te tjere, por c”mund te bente ai me shume?!.Ai ekip heronjesh qendroi deri ne vetmohim, deri ne rrahjen e fundit te zemrave.Luftohej per jete a vdekje qe beteja kunder kamikazeve japonez qe kerkonin shpagim, te shmnagej sa me me pak humbje.Por gjithcka qe e pabarabarte.Kamikazet kishin mbushur qiellin mbi Oqean.Lufta vazhdoi gjate. Vone aty rreth ores 4:30 zjarri ne “Borie” u shua dhe shume gjera ne anijen ishin prishur qe nga goditja e pare. Bilanci ishte tragjik: 35 te vdekur, nga te cilet 13 nuk u gjeten kurre, 34 marinsa te tjere amerikane qene te plagosur, gati te gjithe ata qe shpetuan gjalle ishin ne gjendje teper te renduar.Anijes”Borie” filluan t”i vijne ndihma.” USS Abbot” nje anije tjeter filloi te transportonte personelin mjeksor per t”i dhene ndihmat e para te plagosurve dhe per t”u kujdesur per te vraret.Por Odisea ishte pa fat, ai ishte ndare nga jeta e te gjalleve, dhe per aft te keq trupi i tij nuk u gjet.

Ndalim ne ditet e ditarit

Duke shfletuar ditarin e atyre casteve te veshtira, ndalim ne njeren nga ditet:
E Enjte, 9 gusht 1945: Ekupiazhi i anijes Boria sulmohet rrepte. Kamikazet zbrazin bomba si pikat e shiut.Marinaret qendrojne dhe u kunderpergjigjen. Sulmet jane te pafundme…Nje pjese e marinareve jane shuar dhe i kane perpire dallget.

E premte, 10 gusht 1945

Ne oren 3:30 filloi ceremonia ne det per te vraret, qe rane ne krye te detyres. Trimat po percilleshin sic e ksihin hije; me dhimbje dhe me krenari! Por, sa keq, trupi i i birit te shtrenjte te Shqiperise, Odisese, nuk u gjet. Me 15 gusht 1945 lufta e dyte boterore mbaroi.

Dhe me 2 shtator, 1945 Japonia shkroi aktin e dorezimit.

Jeta e 22 vjecarit Odise Koleka u shua me 9 gusht 1945.

***

Letra qe ndricoi aktin e ushtarit shqiptaro-amerikan

Ishte nje leter ajo qe me ra ne dore dhe qe u be shkas per te ndricuar aktin e ushtarit shqiptaro-amerikan. Ne leter shkruhej: Me keto dokuenta qe kemi te nxjerra nga arkivat po iu drejtohemi juve me besim te plote se ajo do te ndriconi kete histori ne faqet e gazetes shqiptaro-amerikane Illyria. Arsyeja pse iu drejtuam illyria-s eshte se kjo gazete jep informacion te shumte per kohen qe po jetojme si dhe per te kaluaren, kur shqiptaret shkruan me emrin dhe jeten e tyre historine e Amerikes. Ne ndjehemi krenare pse ne historine e Amerikes eshte dhe akti trimeror i shqiptarit nga Vunoi,i njeriut tone te shtrenjte. Duke u bazuar tek kjo e vertete po ju dergojme rrefimin real per nje njeri qe dha jeten, ne ushtrine amerikane, gjate luftes se dyte boterore, i quajtur Odhise Koleka “Ulysses Kollecas) si dhe dokumentacionin e ofruar nga shteti amerikan. Per te gjitha keto dokumenta, bisedime, fotografi, nje pune te mire e te pa lodhur, me nje interesim te madhe ka bere mbesa e nenes tone Enita Kushi. Besojme me anen e ketij shkrimi do te kujtojme ate qe ne moshe te re dha jeten e tij, e shume bashke fshataret e tij qe e mbajne mend, besojm se do te ndjejne interes ta lexojne jeten e Odhisese..
E mbi te gjitha e bejme per nenen tone per t”i mbushur sadopak boshllekun e krijuar per te vellain e saj. E beme per vallin e tij Chris “Kriston) qe gjate te gjithe jetes e ndjente mungesen e vellait te vogel, Odisese. Por qe ne takimin e pare me motren e tij pas 55 vjetesh, te gjithe dashurine qe ndjeu per te kaluaren ia dhuroi motres se tij te dashur, se ciles i ishte perveluar zemra nag mungesa e vellait hero.

I nderuar qofte kujtimi i tij!

Per t”i mbledh keto dokumenta ndihmuan edhe dy shoke te tij qe ende jetojne. Per nder te tij, ne varrezat e Arlingtonit “VA), ndodhet dhe nje gur me emrin e tij, me numer 36-5 MF.

Me respekt per te Energjiku, Eleni, Irakliu, Miranda.Kjo ishte letra qe u be shkas per te ndricuar aktin e Odise Kolekes.Kujt t”i bjere rruga ne varrezat e heronjeve te Amerikes, le te ndaloi hapat para varrit me numer 36-5 MF ne varrezat e Arlingtonit “VA) dhe et nderoi kujtimin e trimit shqiptar….

Shqiptaret, pjesmarres ne ushtrine amerikane qe nga Lufta e I Boterore

Shqiptaret e Amerikes jane pjesmarres gati ne te gjitha lufterat qe ky supershtet ka zhvilluar ne te gjithe kontinentet, qe nga Lufta e I Boterore e deri tek ajo me e fundit, Lufta ne Irak, ku mbeten dy shqiptare te vdekur. Ne Luften e I Boterore ne listen e nderit te atyre qe sherbyen ne front jane shenuar edhe emrat e 23 luftetareve shqiptare, te cilet u regjistruan ne radhet e Ushtrise Amerikane.Ata luftuan dhe u nderuan nga shteti amerikan.Ndersa ne Luften e Dyte Boterore lista eshte teper e gjate; jane me shume se 250 shqiptare qe kane sherbyer nen flamurin amerikan. Me shume se 60 eshte numri i shqiptareve qe ishin lufteare ne ushtrine amerikane gjate Luftes ne Kore; qindra shqiptaro – amerikane luftuan ne Vietnam, nderkohe qe dhjetera te tjere kane sherbyer ne Gjirin Persik, gjate konfliktit. Vetem nga Bostoni ne shtetin e Masachusset numri i shqiptareve qe sherbyen neper konflikte eshte me shume se 130 luftetare, nga Nju Jorku e rrethinat rreth 180, nga Kenektikat 55 luftetare etj.Pjesa me e madhe e shqiptareve kane sherbyer ne Forcat toksore, por te shumte jane dhe ata qe kane sherbyer ne forcat ajrore, vecanerisht ne Luften ne Vietnam. Jane te shumte dhe shqiptaret qe kane sherbyer ne forcat detare.Doemos se ne lufte ka dhe te vrare. Disa prej shqiptareve e paten fatin e keq qe te mos ktheheshin te gjalle nga luftrat. Keshtu psh Apostol Kosta, nga Filadelfia, luftetar i Luftes se Dyte Boterore do mbeste ne fushen e luftes, sic do te mbeteshin edhe Paul Prifti, Angelo Kosta, Louis Prifti, Eugene Rupi, Alex Kristo, Louis Notska, Charls Stephono, Petro Douris, Joseph Papas, Michael C Progri, Bill Visar, Joseph Pandeli, te gjithe kete me banim ne Filadelfia.

Nje nder ta edhe Islam Fetahu

Nje nder ata qe u shpallen si heronje te Amerikes, ishte edhe Islam Fetahu, i cili la jeten ne moshen me te re ne xhunglat e Vietnamit. Ai qe marins dhe sapo pat mbushur 21 vjec kur do te binte trimerisht ne fushen e luftes, atje mes xhungles vietnameze.Ka qene nje dite prill 1969, ku prinderit e Islamit, te cilet jetonin ne Brooklyn te Nee Yorkut, moren mandaten:Djali juaj ra heroikisht ne provincen Quang Nam te Vietnamit. Ra deshmor i Amerikes…Kjo familje kishte ardhur ne Amerike nga Podujeva e Kosoves, qe me 1941. Me 16 prill trupi i djaloshit kosovar u varros me nderime ne Nju Jork. Gazeta e legalisteve, Atdheu e majit 1969, ka shkruar se varrimi i Islamit u be me te tera nderimet e duhura ushtarake. Ceremonia u mbyll me lutjet fetare qe u bene nga I perndershmi Sali Efendi Myftija dhe Imam isa Hoxha. Marinsat, pasi e palosen en trikendesh flamurin amerikan, ia dorezuan nenes se deshmorit, e cila me nje skene, me te vertete renqethse, e puthi, e shtrengoi fort ne gji, si gje te shenjte, por, nuk u permbajt dot dhe u rrezua pertoke nga dhimbjet qe i thernin shpirtin. Ndersa Vebi Bajrami, ne librin e tij enciklopedik, prej ems hume se 1000 faqe, shkruan: “Familjen Islami e ngushelloi me nje leter edhe vete presidenti amerikan Richard Nixon me prill 1969. Ai shkruante: “Me dhimbje te madhe kam mesuar per vdekjen e djalit tuaj Islam Fetahu, vullnetar i klasit te pare. Nga te gjitha vuajtjet e luftes, me mizorja jane humbjete njerezve te tille si biri juaj. Ngushellimi i vetem, qe mund t”ju ofroj eshte ai qe kombi, per te cilin Islami dha jeten per t”i sherbyer, ndan me ju dhimbjen dhe gjithmone do te nderoje kujtimin e tij. Lutem per diten kur paqja te kthehet. Do te deshiroja qe biri juaj te jetonte, ta shihte ate dite. Por kur ajo dite do te vije, ai do et kete nje vend te vecante en zemrate bashkdhetareve et tij. Zonja Nixon bashkohet me mua ne shprehjene simpatise me te thelle dhe ne shpresenthelle, te cilin djali juaj kaq tragjikisht ka fituar do t”ju ndihmoje te perballoni dhemibjen dhe t”ju qetesoje.”…Kjo qe lufta me e gjate ne historine e Amerikes, lufte qe mori 58 mije jete luftetaresh te varre dhe me shume se 300 mije u plagosen. Shume shqiptare moren pjese gjate Luftes se II Boterore ne betejene e Normandise, ku disa mbeten atje ne fushen e nderit. Nder ata ishte shqiptaro-amerikani James Sotiri, i cili mori atje plaget vdekjeprurese per t”u shuar nje here e pergjithmone. Jani Papa nga Leskoviku, me dy bashkekombas, do te binte ne fushen e luftes ne Itali ne vitet e luftes se Dyte Boterore. Ja keshtu , gati ne cdo lufte i gjen shqiptaret, sic ishin te pranishem edhe ne Afganistan, por edhe ne Irak. Ne luftene fundit kemi dhe dy deshmore shqiptar,Gentian Marku dhe Dervishi, te cilet dhane jeten nen flamurin amerikan.

Pervjetori-Nagasaki përkujton 69 vjetorin e lëshimit të bombës atomike

by

TOKIO, 9 gusht /Me mijëra persona, si dhe të mbijetuar,u mblodhën te shtunen me 9 gusht, në mëngjes në Nagasaki për të përkujtuar 69 vjetorin e hedhjes së bombs atomike që, tre ditë pas asaj të Hiroshimës, vrau rreth 70 mijë persona në këtë qytet.
Këmbanat ranë për të treguar fillimin e një minutë heshtje në orën 11:02 me orë lokale (2:02 GMT), ora në të cilën bomba, më 9 gusht 1945, transformoi qytetin në një lëmsh të flaktë.
Ceremonia, që u zhvillua pavarësisht erës së fortë të shkaktuar nga afrimi i një tifoni, u zhvillua pranë vendit ku avioni amerikan kishte lëshuar bombën me pluton të mbiquajtur “Fat Man”. Gjashtë ditë më vonë, Japonia kapitulloi, duke i dhënë fund Luftës së Dytë Botërore.
Përpara një audience që përbëhej kryesisht nga të mbijetuar të moshuar dhe familjet e tyre, përgjegjës qeveritarë, kryeministri Shinzo Abe si dhe ambasadorja amerikane në Japoni, Caroline Kennedy, kryetari i bashkisë i kërkoi qeverisë japoneze të heqë dorë nga projekti i saj për të braktisur doktrinën paqësore që Japonia ndjek që pre përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.
“Betimi Kushtetues nëpërmjet të cilit Japonia heq dorë nga lufta është parimi themelor i Japonisë së pasluftës dhe i Nagasakit”, deklaroi Tomihisa Taue, duke shprehur keqardhje mbi debatin e fundit mbi çështjen e vetë-mbrojtjes kolektive që vër në rrezik këtë parim.
Qeveria vendosi muajin e fundit që t’i mundësojë ushtrisë japoneze, deri tani krejtësisht në rol mbrojtës, që të shkojë në luftë për të mbrojtur aleatët e saj.
Bomba e lëshuar mbi Nagasaki dhe ajo mbi Hiroshima janë dy bombat e vetme bërthamore që janë përdorur në kohë lufte.
Rreth 140 mijë persona vdiqën në Hiroshima dhe më shumë se 70 mijë në Nagasaki qoft menjëherë qoft nga fakti i ekspozimit ndaj radioaktivitetit, gjatë muajve që vijuan pas lëshimit të bombave.
SHBA-ja ende nuk ka kërkuar falje për përdorimin e bombave dhe asnjë president amerikan në detyrë nuk ka vajtur për vizitë në ndonjë nga dy qytetet martire japoneze.
Sipas disa burimesh diploamtike thuhet se Uashingtoni kishte propozuar në vitin 2009 një vizitë në Hiroshima të presidentit Barack Obama, i cili dëshironte të paraqiste faljet e tij zyrtare, dhe se kjo vizitë ishte refuzuar nga Japonia

MARTIRËT E LLASHTICËS

by

Nga Qamil S. LLASHTICA/
Kishte ma shumë se 100 vjet që turqit po I binin në qafë popullit të fushës së Moraves për punë të fesë. Perandoria turke kërkonte me ngulm konvertimin e shqiptarëve,ajo kështu synonte ta siguronte qetësinë e saj të mbrendshme. Katundet e rrafshit najna mbas tjetrës po sulmoheshin nga ushtria turke. Kudo që shkonin ata mbillnin tmerr dhe vdekje, mbrapa linin shkrumb e hi. Ishin rrahun njerëz e përgjakun, ishin kall shtëpi dhe katunde të tana. Nga casti në qast pritej që t’ia mësyenin edhe Llashticës, ashtu siq kishin veprue me shumicën e katundeve të tjera. Llashticasit po jetonin në ankth frikë e tmerr.
Tashma të gjithë e kishin të qartë se ushtria turke nuk do ta kursente as këtë katund. Pleqt e katundit thojshin se “edhe neve nuk kanë me na lanë ma kështu, veq kur t’i shohim nji ditë këtu”. Banorët mjaft kishin qëndrue po edhe mjaft kishin ba lëshime, po kjo nuk I kënaqte turqit. Ata e kishin pranue fenë e turkut vetëm sa për sye faqe; kishin hequn dorë nga mbajtja e derrave, shumica e mashkujve përpos emnit të tyne kishin marr edhe nga nji emen turk, mashkujt kishin fillue të rrethpriten, vet katundarët e kishin hequn kryqin e madh që ndodhej në mes të katundit me qëllim që ta largonin vëmendjen e turqve, kishte sa vjet që nuk mbahej mesha e së dielës, kisha kishte fillue të rrëzbitej. Për shërbime fetare vinte prifti nga Depca I bamun tebdil, të shumtën e herave ai udhëtonte natën dhe gjithmonë vet I dyti. Kryqi dhe ikona të Shën Marisë, ndodheshin në çdo shtëpi të tyne. Ishin vendosun përmbi derë, në ballë të oxhakut, përmbi votër, në magje, në çerepë, në djepat e fëmijeve, etj. Këtë e dinin turqit fort mirë. Dy herë ma parë për këtë punë kishte ardhun këtu nji hoxhë prej Kaçanikut I cili iu kishte folun për të mirat e fesë së re, hoxha ishte largue I paknaqun.
Ishte mëngjesi I nji dite të pranverës së hershme, gjashtë javë para Shën Gjergjit. Njerëzit ishin të lodhun e të rraskapitun dhe mezi që dolën nga dimni për shkak të mungesave të ushqimeve për njerëzit dhe kafshët. Ishte fillimi I pjesës së dytë të shekullit XIX. Dy toborre ushtarësh turq ia kishin mësye Llashticës, me ta ishte edhe “ hoxha” I Kaçanikut, pa u vonue shumë erdhi edhe nji tog tjetër ushtarësh, sigurisht si përforcim, ata kishin marr me vete edhe dy civilë zeshkanë nga qyteti të cilët në nji mushk kishin ngarkue dy hekura të randë, u nisën menjiherë drejt Vorreve të Vjetra që ishin përmbi katund. Ishte kjo hera e dytë që turqve u pengonin të vdekunit dhe vorret e shqiptarëve të këtij katundi. Para 30 vjetësh deri sa një tog ushtaresh turq po zdirgjej nga Malet e Depcës, kush e di se çfarë mund të kenë përjëtue ata atje, me t’i pa këto vorre , zabiti dha urdhnin e tij të kobshëm: ushtaret iu vërsulën vorreve, thyen, rrëzuen e damtuen gurët e tyne. Ma vonë katundarët u munduen me i rregullue dhe drejtue kryqat të cilët kishin shpëtue. Sot ishte puna ma ndryshe, sepse ata kishin marr me veti ata hekurat, donin që të vdekunve t’u jepej goditja e fundit.
Në katund ishte lamë e vërtet; ushtarët hynin nëpër shtëpi, shkallmonin dera, burra të lidhun e të përgjakun, gra e fëmijë të trishtuem, plakat, nuset dhe vajzat shprishnin flokët, qanin dhe vajtonin, bagëtia napër kambë, lehje qensh, britma dhe lebetitje. Nga shtëpitë dilnin ushtarët me kryqa në duer, ikona, qirij, rruzare, djepa fëmjësh, etj. Të gjitha këto I hidhnin në zjarr. Ato shtëpi të cilat nuk e kishin kryqin në derë shpëtuen ma leht ndërsa derat e shtëpive të tjera përfunduen në zjarr. Ma së keqi e pësuen ata burra të cilëve iu gjet kryqi në qafë. Ata të vorreve nuk u vonuen shumë, u bashkuan me të tjerët dhe u nisën në drejtim të Zhegrës. Mbasi ishin largue ata, populli filloi të merte frymë dhe ta merte veten, i zgjidhën ata burra që kishin mbetun të lidhun, ua lidhnin varrët të rrahunve dhe të të plagosunve dhe I futën nëpër shtëpi. Të rijtë I lëshuen kafshët dhe bagëtitë e imta për në kullosë. Atëherë katundi nuk kishte ma shumë se 30 shtëpi. Nji nga të rrahunit ishte edhe Brahim Larçi, i cili ishte trupmadh dhe ende I fortë ndonse I ishte afrue të gjashtëdhetave. Ai nuk fliste, vetëm fshante, shikonte njërzit,shtëpitë dhe katundin se çka e kishte gjetun. U nis kah cungu I druve, I mori dy druj dhe I lidhi me nji dredhë dhe ashtu si kryq I nguli në mes të yrtit, ra në gjuj dhe filloi t’i lutej Zotit. Në këtë kohë turqit kishin përdorun nji dredhi; mbasi ishin largue nga katundi, ishin kthye majtas, ishin ngjitun kodrës së ilisë dhe me shpejtësi hynë përsëri në katund kësaj rradhe nga ana e Lugut të Shtrembt. Me furi u futën në yrtin e Brahim Larçit të cilin e gjetën tue u lutun para kryqit, e rrahën pa mëshirë dhe e lanë për të vdekun. Kësaj rradhe nuk banë gja tjetër u mblodhën me shpejtësi dhe u nisën kah Pisjani për në Gjilan. Brahimin I cili nuk ishte as I gjallë as I vdekun, I përgjakun, thye brij e kurriz, e mbështollën në lëkura të deshve. As nuk hante ,as nuk pinte, as nuk fliste dhe në krye të dy javëve I mbylli sytë dhe kaloi në amshim. I thojshin Brahim Larçi sepse e kishte nji syë të larëm,Baçë ishte emni I tij I vërtet. I kishte pesë djem të cilëve Zoti iu kishte falë fëmijë, vajzat I kishte përcjell kaherë. Brahim Llashtica ishte burrë zotni,ishte në za, i mençëm dhe I pashëm. Rrinte vetëm në shpinë të atit. Ishte kapuç I fisit, e thirrshin me krenue, shkonte nëpër pajtime e marime, në dasma, ahengje, sparime e fatime,nëpër të pame e vorrime, në tregje e kuvende, etj. Shtëpia e tij ishte ma e mira në katund, kishte dy pend qe, pela hergele, tri torishta me lopë, dhen e dhi, bletë shumë, etj.
Plaka Kunë ishte nga familja Kaza, kështu quheshin ata përpara, ndërsa sot quhen simbas emnit të kësaj plake. Ajo ishte besimtare e devotshme, atë ditë shtëpia e saj kishte mbetun pa derë. Plakës Kunë I kishin shpëtue vetëm rruzaret të cilat I mbante në duer. Ajo kishte thanë “nuk due me jetue në atë shtëpi në të cilën nuk ka kryq”. Atë natë ajo e kaloi në nji kthinë në mes të hambarit dhe koshit. I lidhi dy krande me nji pe dhe ashtu si kryq I vari te koka. Ma vone asaj ia sollen nji kryq të punuem dhe nji ikonë të Shën Marisë të cilat I mbante te koka. Aty ajo e kaloi atë natë,u mbështoll me lëkura, çerga e plafa dhe aty jetoi për disa vjet deri sa në nji mëngjes të ftohët dimni u gjet e shtangun, ndërsa shpirti I saj ishte ngritun në qiell dhe ishte bashkue me engjuj. Këta janë dy martirët e Llashtices, nji burrë dhe nji grue të cilët përjetuen mundime, u flijuen dhe ranë theror për besën e Zotit, për fenë e të parëve tanë dhe për tokën e Shipnisë.

Qamil S. LLASHTICA
Toronto, Kanada

Dashuria shqiptare e Gerd Mylerit

by

Nga: Aleko Likaj/
Një histori e pazakontë dashurie në distancë. Deri ne kufijtë e të pabesueshmes. Por aspak e panjohur. E rrallë për atë kohë, por edhe me një personazh nga më të njohurit në fushën sportive të futbollit botëror, që ka lënë gjurmë të pashlyeshme në lojën magjike. Gerd Myler një nga yjet që sapo nis të përshkëndis në futbollin gjerman, nuk e kishte menduar asnjëherë se, në vendin më të izoluar e hermetik të Ballkanit, do të njihej me një vajzë shqiptare, e cila jo vetëm që i trazoi jetën atij, por edhe e « shkatëroi ». Ngjarja në fjalë është lakuar disa herë në shtypin gjerman, anglez dhe europian e midis yjeve të at’hershëm të futbollit të këtij vendi, por edhe në atë shqiptar. Madje sot gjënden edhe personazhe nga kjo botë e sportit, e bashkohës në aktivitetet të asaj kohe me « Mylerin e Madh » ,të cilët e pohojnë këtë histori. Madje edhe në medjat tona.
Edhe pse kanë kaluar më shumë se katër dekada, historia e dashurisë së futbollistit gjerman me vajzën krejtesisht të panjohur shqiptare, diku në ambjentet e brendëshme te « Hotel Dajti », vazhdon që të përmendet edhe tani. Këtë herë një gazetë periferike në perëndim të Francës, përmend faktin se Ylli gjerman, « vjedhësi i golave dhe tmeri i vërtetë i portave kundërshtare « ishte i trazuar nga dashuria, për një vajzë të vendeve nga lindja, të cilën e kishte njohur sapo kishte shkelur në kryeqytet. I është mohuar kjo dashuri, jo nga e sapo njohura, për nga vetë shteti komunist i asaj kohe. »
Gerd Myler, një futbollist krejt i ri dhe i konsideruar si një nga talentet e të ardhmes gjermane, ka mbritur në Shqipëri në vitin 1967. Nuk dihet se pse Helmut Shëni i Madh, tranier i përfaqsueses në atë takim përballë modestes shqiptare ku drejtonte i Madhi ynë Loro Boriçin, nuk e aktivizoi Mylerin. Pas dy ditësh në « Hotel Dajti », vendi ku ishte akomaduar ekipi i përfaqsueses gjerman, ai ka mundur që të qëndronte në stolin e rezervave në atë takim. Por nuk i ka ardhur keq që nuk ka qenë në fushë. Mbase aty në stol, ndërsa topi lëvizte në hapsirat e fushës tek të dy ekipet, ka patur mundësi që të përjetonte një tjetër ndjenjë, pas njohjes e takimit me një vajzë shqiptare, e cila i a ka robëruar menjëherë zemrën djaloshare. Ndoshta bukuria e saj, sharmi i një vajze krenare, e kanë bërë yllin e së ardhmes së ekipit të huaj që të vuaj shpirtërisht. Në vend që të mendonte për skema, ku mund të kalonte topi që të gjente rrugën e rrjetës te portës së vendësve, ai me siguri mendonte e thurte plane e skema njëkohësisht, për të siguruar qoftë edhe në një moment të vetëm, takimin që e tundonte dhe po e cfiliste, me vajzën që i kishte hyrë tashmë në ëndërat e tij. Nuk dihet në se këtë sekret at’ çast ai e kishte zbuluar edhe me të tjerët, shokët e ekipit, mikun e tij Bekenbauer, Netzerin apo Overatin që ishin në zenith të shkëlqimit të tyre, duke e bërë Gjermaninë të rëndësishme në fushën e blertë dhe një ekip trofesh. Por të nesërmen e ndeshjes ai është larguar, jo më shumë i shqetësuar nga ai barazim se sa nga « braktisja e vajzës së zemrës »
Pastaj do të duheshin plot katër vjet që të prekte sërish tokën shqiptare. Mezi e ka pritur. Në vitin 1971, Gjermania Perëndimore rikthehet në tokën shqiptare. Këtë herë pa Shenin e Madh. E plotë dhe me përforcime tepër serioze për të realizuar objektivin e vet. Ndërkohë që Gerd Myler tashmë është një futbollist i famshëm në të gjithë botën. Nga më të rëndësishmit në strategjinë e futbollit të skuadrës gjermane. Njeriu gol.
Ekipi shqiptar nga ana tjetër mendon për të. Për neutralizim total. Një prej mbrojtësve tanë më me emër të asaj kohe, Bujar Canit, i ngarkohet detyra që ta ndalojë Mylerin. Madje për shkëmbim « rregullimin e biografisë « pas kësaj. Gjë që nuk ndodhi në fushë. I “ përhumburi” Gerd që deri në minutat ku loja po shkonte drejt fundit të saj në baraspeshë, në një sparkade në krahun e majtë të portës, gjysëm i shtrirë ka devijuar dhe i ka ndryshuar drejtimin topit për ta përplasur në rrjetë. Mbase edhe për ti kujtuar vajzës shqiptare, e cila duhej qê tê ishte pas ekranit, se ishte një futbollist i madh, dhe se e meritonte një vend në zemrën e saj të drobitur.
Pas kësaj ekipi gjerman u kthye në “Hotel Dajti” triumfator. Protagonist ishte njeriu që kishte tentuar dashurinë shqiptare në të njëjtin vend, me një prej vajzave të personelit të tij. Hoteli atë mbrëmje pa tjetër që ka mundur ti rezevojë dashnorit-futbollist një çast tjetër magjik, fshehje nga « syu shqiponjë », i njerzve që kontrollonin gjithçkah tek të huajt.
Nuk dihet në se kishte rënë në sy të tyre, historia e gjermanit me vajzën e hotelit deri në atë çast, por dihet mirë se pas largimit te ekipit gjerman, në tavolinat e sigurimi të shtetit dhe ministrit të brendshëm të asaj kohe, ishte zbardhur romanca e dashurisë së Gerd Mylerit, nëntë herë « Kepuca e Artë e Europes ». Mund që të jetë bërë edhe objekt bisedime në njerëz të veçantë të byrosë politke, që kishin në varësi ministrinë e brendshëm dhe sigurimin. Njoftimi duhej që të ishte i plotë, ku përfshiheshin të tre ditët e qëndrimit të skuadrës gjermane në ambjentet e brendëshme te Hotel Dajtit, me vajzën që shërbente në atë lokal. Ndofta ka shërbyer vetëm një çast që e ka tradhëtuar këtë dashuri të heshtur e të mbyllur, e më pas hetimet kanë hedhur dritë mbi lidhjen që kishte filluar katër vite më parë.
Myleri ndërsa po largohej nga Rinasi është ndjerë keq shpirtërisht, edhe pse u kishte dhënë shokëve të tij dhe ekipit tre pikë të çmuara, pasi kishte lënë diçka nga vetja, atje në mes të Tiranës. Kishte mundur dhe ishte mundur. Kishte mundur ekipin shqiptar dhe ishte mundur nga një vajzë po shqiptare. Me këtë plagë në zemër pastaj, do të jetonte ditë të këqia në jetën e tij sentimentale. Ndërsa emri i tij kishte zënë pozicione të reja popullariteti në futbollin botëror. Mbreti i golit që shkatëronte ekipe dhe emra të mëdhenj në skakierën futbollistike , jetonte me një plagë në zemër, që shumë pak vete e dinin. Ky intimitet po e lodhte dhe po e sfiliste. Ashtu si gjithë dashnorët e kësaj bote mjerane, divi i futbollit gjerman jetonte të kaluarën, çastet që kalonte në fshehtësi atje në « Hotel Dajti », në qendër të kryeqytetit shqiptar. Shpesh herë në intervistat e shumta që jepte indirekt për jetën e tij, atë të fshehtë dhe të mbyllur, theksonte se në Shqipëri femrat ishin të bukura. E kishte përsëritur disa herë këtë gjë, si në Tiranë, ashtu edhe më vonë në Gjermani, apo para mediave të huaja. Siç duket kishte një arsye se pse ta bënte. Por fati me sa duket po e dënonte. Ekipi nacional nuk po bënte pjesë më në grup me shqiptarët. Çështje shorti. Por as edhe ndonjë nga ekipet gjermane që luanin në ligat europiane, nuk po përballej me ekipe nga vendi ku ndjehej tej i dashuruar. Kur po ndjente që po i afrohej tashmë edhe fundi i karierës, dhe pasi kishte luajtur për një kohë në kontinentin e largët përtej Atllantikut me ekipe amerikane, mëson se skuadrën e HJK Helsinki, shorti e ka vendosur përballë Flamurtarit tonë në Kupen e Kupave. I u duk se pa një dritë në fund të tunelit të dashurisë së tij. Këtë herë nuk mund që ta humbte këtë shans. Ishte vitit 1985 kur kishte vdekur edhe diktatori shqiptar. Por ndonjë nga shokët e miqtë e afërt që i a dinin hallin këtij dashnori klasik, që si futbollin e kishte edhe këtë një perëndi, me siguri nuk i a ka rekomanduar këtë marrëzi. Gerd Myler i vendosur në skemën e tij hyn menjëherë në tentativa, dhe arrin që tu mbushë mendjen drejtuesve të ekipit filandez, që të jetë në përbërje të grupit të tyre për të udhëtuar drejt Tiranës. Ishte i sigurtë që vajza e zemrës e priste atje, edhe pse nuk kishte mundur që të kontaktonte me të asnjëherë. Kjo edhe për shkak se ajo tashmë ishte në ndjekje të shumëfishte nga sigurimi i shtetit shqiptar
Por shtypi sportiv i ditës në Europë, që qëmton dhe publikon pikërisht qëllimin e vizitës së Yllit të futbollit gjerman në Shqipëri, ndofta i a dogji kartat në duar dashnorit të përvëluar. Me siguri që në Tiranë është gatuar mosardhja. Ai tashmë figuronte në skedat e sigurimit, e dikush nga lart ka dhënë edhe urdhërin fatal. Ndërkohë që popullariteti i tij në gjithë Shqiperinë e kishte kthyer atë në një mit. Në qytetin e Durrësit ishte ngritur edhe shoqata me emrin e legjendës gjermane. Shteti i asaj kohe, në agoni të plotë, me siguri që ka bërë një lloj kompromisi me veten, ndërsa kanë lënë të legalizohet kjo shoqëri me emrin “Gerd Myler”, si për ti thënë jo vetëm atij, se ishte i papërlyer në Shqipëri, dhe se historia e tij, as që edhe ishte diktuar. Ky futbollist i madh që me magjinë e këmbëve të tij, kish rrëmbyer zemrat dhe mendjet e mijra shqiptarëve, nuk kishte mundur që të bëhej më pas dhëndëri i tyre. Të pafat të dyja palët
Kjo ishte një goditje tej e madhe për Njeriun-gol, madje tronditëse e fatale. Më pas, ai nuk mund që ta përballonte dot këtë, dashurinë e tij të humbur, ndaj tashmë pa asnjë shpresë se mund që ta ritakonte sërish vajzën që i tronditi ëndërat djaloshare, u lëshua në krahët e alkolit. Kërkonte shpëtim aty. Ishin vite të një depresioni të madh e të fuqishëm që së bashku me alkolin e shkatëruan dhe e rënuan tërësisht si njeri. Miqtë i ka pasur kurdoherë pranë. Frans Bekenbauer e shkëputi më pas duke e afruar pranë dashurisë së tij të parë, topit magjik, si këshilltar e specialist. Atje ku është edhe sot.
Tashmë që i është afruar moshës së tretë është kthyer si një « qingj i butë » dhe i vëmendshëm, madje edhe i heshtur, thotë shtypi i huaj europian që nuk i a ka kursyer anjëherë kronikat rozë në qendër të Tiranës.
Po kush është vajza që e tjetërsoi dhe i a prishi ëndërat djaloshare, dhe e bëri që të vuaj legjendën e futbollit Gerd Myler?
Kronikat që e kanë ndjekur pas gjithë këtë histori dashurie, do ta quanin me emrin Hojna, shqiptaren e Hotel Dajtit. Ndërkohe që ish pjestarë e punonjës të Hotelit, rezidencës së të huajve në atë kohë, nuk pranojnë që ta kenë njohur me këtë emër, ndonëse historia pëshpëritej edhe në ambjente të mbyllura futbollistësh, edhe tek ekipi përfaqsues shqiptar. Por Myleri i Madh kështu e ka prezantuar atë, që ka njohur dhe takuar në vitin 1967, dhe katër vite me pas. Ta ketë gënjyer vajza për emrin e vërtetë të saj për shkak të frikës?. Apo vetë Ylli i kombëtares gjermane e ka prezantuar me këtë emër, edhe ky për të njëjtin shkak qe ka pasur edhe e dashura e tij, duke i a ruajtur të fshehtë e të gdhendur brenda mureve të zemrës së tij?
Dilemat janë për tu zgjidhur. Në këtë mes nuk përjashtohet edhe mundësia që e « dashura » e Mylerit mund që të kishte qenë veçse një punonjëse e fshehtë e sigurimit shqiptar, nga ato që ishin me tepri në ketë ambjent e mjedis të huajsh, të cilët kontrolloheshin si në birë të gjëlpërës, për ta tërhequr djaloshin që vinte nga veriu i Europës, si talenti i së ardhmes. Edhe pse nuk duhet që të jemi skeptik për këtë të fundit, gjasat janë. Kjo do të ishte më tepër se sa fyese për një Yll Bote si ai
Nuk dihet më pastaj, se si vazhdoi kjo sagë dashurie midis Gerd Mylerit dhe punonjëses së hotelit shqiptar, pas shumë vitesh, atëhere kur u rrëzuan muret dhe komunizmi ra si një dinosaur prej letre. Të paktën këtë herë nuk kishte kush ti pengonte zemrat e lidhura në një dashuri gati të perjetëshme. A erdh’ dhe e shkeli sërish tokën shqiptare Myleri në kërkim të asaj që kishte humbur këtu e 43 vjet më parë?. Të paktën për të mësuar të vërtetën. Qoftë edhe e hidhur kjo. Por ai nuk është prononcuar më. Aq më tepër që të flasë për të shkuarën e jetës së tij. Kjo mbetet ende enigmë. Të tjerat dihen tashmë. I gjen në shtypin e kohës, por edhe tani. Gazeta franceze « Sud west » e ripohon sërish këto ditë këtë të fshehtë të Gerd Mylerit te Madh, po pa e caktuar vendin e vajzës së ëndërave të trazuara e dashurisë fluide të legjendës.

AUSTRALI : Mrekullia Ted Johnson!

by

Djaloshi 3-vjeçarë i lindur pa këmbë, me”këmbë’ dhe këpucët e para……edhe pse lindi pa këmbë, tashmë, ai ka çdo të drejtë të buzëqesh!/
Nga Beqir Sina/
MELBURNE AUSTRALIA: Dy vjetë më parë, gazeta më e madhe në Australi Sunday Herald Sun – teksa bëntë thirrje për ndihma – do të shkruante se” Spitali Mbretëror Klinika e Fëmijëve me Mungesa të Gjymtyrëve, në Melburnë, i cili kohë pas kohe ka parë ( ka kuruar) fëmijët që lindin soe humbasin një këmbë, krahun, dorën ose këmbën, gjatë të aksidenteve apo sëmundjeve të ndryshme, në mënyrën e mrekullueshëme për të fituar një shpirt, për tu bërë një njeri energjik, kurrë nuk e kishte parë, një rastë të këtillë si ky, i tre fëmijëve të lindur pa gjymtyrët, e natyrore” thonë ata.
Simbas , mjekëve njëri prej tyre i quajtur Tedd Johnson një fëmijë, që tani është 3 vjeçarë, ka lindur pa gjymtyrët e poshtme pra jo normale si të gjitha lindjet – dy këmbët, i ka pasur pa lëkurë dhe pa kocka. Kjo, mbasi Scans Prenatal, e cila pati treguar se cilatjanë shenjat e parë, që gjymtyrët nuk janë zhvilluar në barkun e nënës, ose ata do të duhet të kenë një amputim të shpejt pas lindjes.
Mjekët e Spitalit Mbretëror – Klinika e Fëmijëve me Mungesa të Gjymtyrëve, në Melburnë, kan thënë se këto raste të rralla të lindjes së fëmijëve pa gjymtyrë ose me gjymtyrë të dëmtuara, ” vijnë kur ka siç i quajnë ata kan anomalitë kongjenitale, dhe ato duhet të shmangën me ultrasounds paralindjes, për të gjithë fëmijët të cilët kanë nevojë për amputimet, për shkak të kancerit tëkockave, të infeksionit ose aksidenteve me makinë”. Kjo, për një nga specialistë më të njohur në botë, drejtori i kësaj klinike në Victoria – Melburnë, Dr. Ian Tordoe – Orthopaedic Surgeon – Victorian Paediatric Orthopaedic, thuhet “Sidomos, për fëmijët të cilët janë të lindur me një mangësi të ulët në gjymtyrët, dhe prindërit të shqetësuar seriozisht, janë të detyruar të fillojnë e të mendojnë se është e mundur që kjo klinikë, të bëjë merkullinë për jetën e fëmijës,” ka thënë z Torode. “Puna ime është të u shpjegojë atyre se fëmija e tyre, do të ecë, edhe në qoftë se ata kanë nevojë për një protezë., thotë z.Tordore, duke shtuar se “Ata do të kenë një jetë normale, do të jenë në gjendje për të luajtur futboll edhe me një këmbëartificiale.”

Kështu ka ndodhur edhe me mrekullinë Ted Johnson

Ashtu si fëmijët e tjerë, që janë duke marrë hapat e tyre të parë, prindërit e Ted Johnson ishin në agoni mbi vendimine doktorëve që fëmijës së tyre për shkak të çrregullimeve , duhet të prisnin të dy këmbët e tij dhe zëvendësimin e tyre me proteza. Scans Prenatal – kishte zbuluar një linjdje të rrallë kongjenitale, me hemimelia dhe anomali tibial, në të cilën djali i tyre – ka lindurme mungesë të lëkurës së tij, i mungonte kockë, në gju dhe kyçin e këmbës. Mjekët vlerësuan zhvillimin e tij në 12 muajt e parë, por shumë shpejt ata e bënë të qartë, se duhej hequr të dy këmbët dhe zëvendësimin e tyre me ato të protezave, që do të ishin shansi më i mirë, që Ted të ishte një fëmijë, me një jetë të pavarur dhe i lirë të ecë vetë.
Kështuqë, edhe pse lindi pa këmbë, tashmë, ai ka çdo të drejtë të buzëqesh! 3-vjeçari Ted Johnson nga Melburni – Ausrtalia, sapo hodhi hapat e tij të para me… këmbët e tij të reja, të cilat në fund kane dhe këpucë. Kështu djaloshi vogël për herë të parë në jetë mund të mbaj këpucë. “Është e pabesueshme. Asgjë nuk e ndalon atë, ka shumë kurajo”, deklaroi nëna e tij.