Gjeneral * Piro AHMETAJ/

Jo vetëm Ne Shqiptarët por edhe kombe tjera të vogla, për të frymëzuar bashkëAtdhetarët në raste udhëkryqesh kritike,  citojnë ligjërime nga personalitete me peshë globale, kryesisht nga vende të mëdha, por sigurisht jo vetëm. 

Nënë Tereza, mbetet si simbol i krenarisë Kombëtare, por edhe si rast  “përjashtues” si, pse dhe në ç’masë është e mundur të tejkalohen vlerat përtej kufijve shtetërorë. 

Ndërsa kur vjen fjala për përkushtimin, përulësinë dhe përgjegjshmërinë e ushtrimit tē funksioneve shtetërore në vendet  demokratike, si referencë e përbotshme ështē jetësuar mesazhi i  Presidentit të 35 të SHBA-ve, John F. Kennedy: “Mos pyet se ç’ka bërë atdheu për ty, por çfarë bën ti për atdheun tënd”! 

Nuk po them aspak që bëjnë keq që të marrin si referencë personalitete të huaja në ligjëratat dhe aspiratat politike, por “unë” gjithësesi mendoj se (sh) përdorimi ekzagjeruar nuk i shërben interesit të shoqërisë në tërësi. 

“Si provë shtesë” sjell në vëmendje një personalitet (bio) Shqiptar, i cili rreth 5 vite mbasi të vinte në jetë, Presidenti JF Kenedi (1917), ose pothuaj 100 vite më parë, Mid’hat Bej Frashëri, shndrin fortë me mesazhin: “Meqënëse jeta dhe siguria e gjithë secilit, është e lidhur me fatet e gjithë atyre që, së bashku formojnë KOMBIN, do të na i donte shpirti që çdokush të sakrifikojë 5 minuta në 24 orë dhe të hetojë nga thellësia e vehtes se ç’shërbim ka bërë dhe c’të mirë mundet t’i bëjë kësaj shoqërie që e quajmë KOMB”. 

Edhe pse 4 dekada më herët se JFK si dhe rrethana krejt të ndryshme, mesazhet janë shumë të ngjashme dhe të përbotshme me  sa sipërpërmendur nga ish-Presidenti Kenedi, por edhe më fortë dhe më embël tingëllojnë në gjuhën Shqipe, dashuria, përulësia dhe përgjegjshmëria Atërore e Mid’hat Frashërit për përparimin e atdheut tonë të përbashkët.

Ndërsa disa vite më von, përsëri shtetari sprovuar nga pesha e pushtetit, Mid’hat Bej Frashëri, ndoshta i dëshpëruar ulëret: “Shqiptarēt do ti fitojnë të gjitha luftrat, sapo të kenë përfunduar betejën e fundit mes tyre/vedit”. Ndoshta cinike, fatëkeqësisht  aktuale dhe mistikisht e vërtetë.

Përtej zhgënjimeve mes rreshtave dhe “revoltës legjitime” të Shenjtërisë së Tij, Mid’hat Bej Frashëri,  që vuri mendjen, zemrën, frymën dhe pasuritë në shërbim të kombit, ky mesazh mbetet ku e ku larg nga shpërthimet egocentrike të Faik Bej Konicës, por që, për fat të keq na ndjek si “mallkim i moderuar” në  përpjekjet 110 vjeçare për shtetformin, demokraci dhe përparimin e kombit. 

Por, përtej 45 vitet e regjimit komunist, që në fakt diskretitoi vetëveten duke u përjekur të denigrojë (p.sh si  përrallat idjote me pulaxhi kotecesh!!) figurën e Mid’hat Bej Frashërit, pyetja mbetet si i gjejmë sot, mbas viteve 1990 të reflektuara, idetë, brengat dhe mesazhet e shtetarit mendjehapur: 

Fatëkeqësisht, për mbi 30 vjet, kryetarë të verbuar nga fuqia e të gjithëpushtetshmit; Shtetarë,  Kuvendarë, Prekurorë, Gjyqtarë dhe Noterë të emëruar për tu (sh) përdorur deri në neveri; ambasadorë episodik; xhelat dhe spiunë të regjimit gjakatar; opozitar të mllefosur mbas një dekade humbjesh (vetë) diskretituese; opinionist të gjithëditur, kamikaz të trudhjamosur dhe sekser të stërvitur: “mbasi pushtuan dhe privatizuan partitë politike, kanë vjedhur si kusarë votat, pronat dhe të ardhmen e qytetarëve shqiptarë si dhe vijojnë t’ju dorovisin pasuritë kombëtare, oligarkëve, ose (karrocierëve dhe kapterëve të kompanive piramidale) të pushtetit të radhës”. 

Për edhe shumë më keq, ende po kërcënojnë seriozisht Shqipërinë me riciklimin e “pluralizmit – fasadë” si dhe besimin e shqiptarëve te vlerat e të djathtës moderne: “Familja, Zoti, Prona, Demokracia funksionale, harmonizimin e balancuar të pushteteve si dhe shtetin e sundimit të ligjit për të gjithë qytetarët“.   

Gjithësesi mbetem shpresëplotë se nga hiri i Mid’hat Bej Frashërit, me besimin në vlerat perëndimore dhe Perëndia = gjenerata e lindur në liri do të ringrihet për ta çliruar dhe shëruar kombin nga ky sekt – politikanësh dhe pusht-etarësh zullumqarë. Bashkë me këtë, një ditë, më mirë herët se kurrë, do tu duhet të përballen për të ringjallur shpresat dhe bekimin e shqiptarëve se, “Shqipëria i qofshim falë”,  mund dhe do të bëhet si shoqëritë Euroatlantike = ShBA dhe gjithë vendet e  Europës demokratike!

Në përmbyllje, kurrē nuk do të mjaftonte të përsërisim edhe më fortë nderimin e përjetshëm për Mid’hat Bej Frashërin, të birin e Abdylit të Prizërenit, shtetarit mendjehapur nga porta/dera e frashëllinjëve mëndjendritur, i cili  e meriton të  skalitet në memorjen/kujtesën e kombit si Babai i të djathtës oksidentale: “për vizionin mistik, përkushtimin shenjtëror dhe kontributet atërore duke mbjellë, vaditur dhe selitur përparimin dhe vlerat perëndimore edhe në Shqipëri”. 

Përulësisht, Gjeneral ® Piro Ahmetaj,

Seinor Expert për SK dhe NATO-n;

Zv/President i Këshillit të Atlantikut; & ish:
Këshilltar i Presidentit & Zv/ShShPFA,

Përfaqësues Kombëtar në SHAPE/NATO.

Shkruan: Lekë Mrijaj/

Shën Nënë Tereza qe nga shënjtërimi i saj nga Selia e Shënjtë-Vatikani, ka shumë vite qe përkujtohët nga Dioçeza e Kosovës pikërisht në Katedralen e cila e mbanë emrin e kësaj Shënjtereshe të vlerave universale. Pothuajse nëpër të gjitha pjesët e Republikës së Kosovës figuron emrin e Nënë Terezës, emertime të cilat mbartin emrin e saj, përfshirë: Shoqata Humanitare Bëmirëse “Nënë Tereza”, Sheshi i kryeqytetit të Prishtinës ( i inauguruar edhe shtatorja e Nënë Terezës) qytete, fshatra dhe lagje në mbarë Kosovën siq vijojnë: në Klinë (Sheshi në Klinë e ka të inauguruar edhe bustin e Nënë Terezës, Qëndra Kryesore e Mjekësisë Familjare “Nënë Tereza” në Klinë, Shkolla Fillore “Nënë Tereza” në Budisalc), Pejë (i inauguruar edhe shtatorja e Nënë Terezës) Gjakovë ( i inauguruar edhe shtatorja e Nënë Terezës), Mitrovicë ( i inauguruar edhe shtatorja e Nënë Terezës), Prizren… etj.

Bazuar në librin e Don Lush Sopit, “Famullia e Zllakuqanit” (faqe 121, 122, 123) gjejmë fjalët e nikoqirit të famullisë, tashmë të përndritshmit, dom Mark Sopit, i cili gjatë pretkut të meshës së asaj dite, në emër të famullisë i ka deshirue një mirëseardhje Nënë Terezës me këto fjalë: “Jeni keni ardhur në mesin tonë për të qenë dora e Zotit, e cila do të na tregojë, do të na prijë kah rruga e tij, në Dashuri. Mbasi jeni plotë dashuri me Zotin, këtë me së miri do ta ta bëni ju. Ne dhe bota mbarë ka nevojë për njerëz të tillë, për deshmitarë të vertetë të Zotit”. Ndërsa Nënë Tereza e cila dukej e entuziazmuar, e gëzuar e lumtur të pranishmeve ju drejtua me disa fjalë: “Jam shumë e lumtur qe sot gjendem në mesin tuaj, qe të flasë me ju. I faliminers Zotit për gjithë këtë dashuri qe me keni treguar dhe ju lus të gjithëve që ti luteni Zotit për mua, për motrat e mia, për të varfërit e mi qe Zoti na i ka dhënë në kujdesin tonë. Ne lutemi qe Hyj të vijë në zemrat tona, qe Jezu Krishti të hyjë në shpirtin e popullit tonë. Ne lutemi qe Zoti të jetë fuqia jonë, jeta jonë, dashuria jonë. Lutemi qe të kthehet në familjet tona urata, pjesa e rruzarës qe Zoja të jetë Nëna jonë. Nëna e konaqeve tona. Ajo të na mësoj se si kërkohet për ta dashur njëri tjetrin. T’i falenderojm Zotit qe na ka bashkuar sot këtu qe të kërkojm prej Tij dhantinë e paqes, për të cilin kanë aq shumë nevojë familjet tona dhe gjithë njerëzim. Ju falemenders Zotit qe nuk po përjetoni tragjedinë e shumë të gerbulurve të Kalkutës, ju keni mjaftë ushqime pije dhe veshmbathje, por në radhë të parë lypset të falenderuar të Madhin Zot. Mendoni edhe pak për ata qe s’kanë asgjë, qe vdesin urie rrugëve. Zoti ju bekoftë!” – tha në fund Nënë Tereza. 

E them nga këndveshtrimi im se do të ishte mirë qe data e 22 tetorit, qe nga ky vit, të shenohet si takim Tradicional i përvjetshëm në Zllakuqan, dhe të kryesohet nga Famullia e Zllakuqanit në bashkëpunim me tre famullitë tjera, asaj të Klinës, Budisalcit dhe Gllaviçicës (pasi qe famullia e Klinës (ju besua dom Fran Sopit, famullitar i parë), famullia e Budisalcit (ju besua dom Pashk Danit, famullitar i parë), disa fshatra (siq janë Dugojeva, Drenoci, Poterqi…) iu bashkangjitën famullisë së re të Gllaviçicës (themeluar nga dom Anton Kçira, ish famullitar i Gllogjanit të Pejës) deri në mes vitevt ’80-ta, ishin pjesë e famullisë së Zllakuqanit e qe me bekimin e ish famullitarit të Zllakuqanit, dom Mark Sopit (ipeshkëv i Kosovës) edhe u pavarësuan me dekretet e nënshkruara nga i përndritshmi, imzot Nikë Prela, ish ipeshkëv i Ipeshkëvisë Shkup-Prizren). 

Eventi në përkujtimin e ardhjes sē Nënë Terezës në Zllakuqan, nisi dje nga dom Alfred Sokoli, famullitar i Kishës Katolike në Zllakuqan i cili përmes një postimi në rrjetin social tha se: “Ishte 22 tetori i vitit 1982, kur Nënë Tereza erdhi për vizitë në Kosovë e u ndal edhe në Kishën e Zllakuqanit. Ishte ai një moment historik, një provani e Hyjit që të kishim në këtë famulli tani Shën Nënë Terezen. Përkundër rrethanave politike të asaj kohe, sulmit të vazhdueshëm ndaj Kishës Katolike, ndaj figurës së saj, edhe pse tashmë e shpallur nobeliste, të gjitha këto nuk e ndaluan popullin e Lugut të Drinit t’i përgatiste asaj një pritje madhështore. Populli ngarendi nga të gjitha anët në oborrin e Kishës Katolike në Zllakuqan, fëmijët ishin mbledhur para rrugës ku do të kalonte ajo (në mënyrë që ajo ti prekte e ti bekonte), priftërinjtë e murgeshat e asaj kohe duke e lavdëruar Zotin për atë dhuratë të madhe që i bënte Kishës në Kosovë e veçanërisht famullisë “Shën Gjon Pagëzuesi” në Zllakuqan. Një përjetim i tillë nuk mund të harrohet! Tha në fund të postimit të tij dom Alfredi. 

Ndërsa në orët e mbrëmjës me Lutjet qe u celebruan nga dom Alfredi, famullitar i Kishës, ishte ai i cili në përkujtim të vizitës së Nënë Terezës e nisi përmes Adhurimit në Shenjtërueshmin Sakrament në përgatitje të festës së 40-të vjetorit të ardhjes së Nënës Tereze në Zllakuqan! I cili tha se: “Ashtu si në jetën e saj Zoti ishte pjesë e pandashme në adhurim, lutje dhe shërbim, ashtu edhe ne e kërkojmë praninë e Tij që të na udhëheqë, të na drejtojë, të na nxisë ta duam jetën e të jemi në shërbim të vëllaut njeri! Ligji i dashurisë i shpallur nga Jezusi – ta duam Zotin me gjithë zemër, mendje dhe forcë e ta duam të afërmin porsi vetveten – ishte dëshmia më e fuqishme e jetës së saj”!

Jeta është pasuri, vlerësoje.

Jeta është dashuri, jetoje.

Jeta është mister, zbuloje.

Jeta është premtim, mbaje.

Jeta është jetë, mbroje. Shën Nënë Tereza, lutu për ne.

Ndërsa sot, me 29 tetor 2022 në Kishën e Zllakuqanit nën patronatin e Zyrës Famullitare të Zllakuqanit, Forumit të Intelektualëve “Luigj Gurakuqi” në Klinë dhe Komunës së Klinës, është mbajtur një Sesion shkencor në përkujtim të katërdhjetë vjetorit (e premte me 22 tetor 1982) të vizitës së Shën Nënë Terezës bërë Kishës së “Shën Gjon Pagëzuesit” në Zllakuqan.

Në këtë Sesion shkencor përveq, dom Franë Sopit, dom Agim Qerkinaj, dhe dom Pal Tunaj, klerik fetar dioçezian të Kishës Katolike kosovare e motrat e rregullit të Nënës Tereze, morën pjesë edhe shumë pjesmarrës e krijues të artit dhe të kulturës nga Zllakuqani e Klina me rrethinë, dhe pjesët tjera të Drenicës, Dukagjinit dhe mbarë Kosova. Njëkohësisht me një fjalë rasti mori pjesë edhe perfaqësuesi, Enver Berisha, drejtor i financave në komunën e Klinës. Manifestimi në fjalë është përcjellur me një video incizim të drejtpërdrejtë nga “KLINA INFO”.

Fjalën e hapjës të kësaj ngjarje e bëri moderatori nikoqir e famullitar i Kishës, dom Alfred Sokoli. Në vazhdim të Sesionit, dom Alfredi, i ftoj referuesit shkencor, prof. Anton N. Berisha (botues i një kompleti të gjërë librash dedikuar Nënë Terezës), dom Fran Sopi, (deshmitar i gjallë dhe shoqërues i Nënës Tereze), prof. Pal Canaj, (kryetar i Forumit të Intelektualëve “Luigj Gurakuqi” Klinë dhe ish pedagog shumëvjeqar i Sociologjisë në Shkollën e Mesme “Luigj Gurakuqi” Klinë), dom Pal Tunaj, (famullitar i Kishës së Gllogjanit të Pejës), qe ti prezantojnë kumtesat e tyre për Sesionin e sotëm shkencor dedikuar Shën Nënë Terezës. Njëkohësisht me një fjalë rasti për një deshmi për Nënë Terezën, foli edhe m. Marija Goreti, udhëheqëse e motrave të rregullit të Nënë Terezës në Pejë.
Në murin e Kishës apo përball gurit memorial të At’ Shtjefen Gjeçovit (i ngritur në nismen e Forumit të Intelektualëve “Luigj Gurakuqi” Klinë, e sponsorizuesve vullnetmirë, shih librin: “Kushtrimi i At Shtjefën Gjeçovit “Të hapim shkollën shqipe në fshat” dhe emrat e sponsorizuesve) i cili para 125 vjetësh në këtë vënd ka hapur Shkollën e Parë Shqipe, sot në Kishën e Zllakuqanit, nga dom Fran Sopi, dom Alfred Sokoli, e m. Marija Goreti, është zbuluar edhe pllaka përkujtimore e skalitur në bronz (vepër e prof. Agron Blakqorit dhe e shkritorës, Emiljano Art nga Miradia e eperme e Fushë Kosovës) ku shkruan se pllaka është ngritur: “Në shenjë përkujtimi të 40-të vjetorit të ardhjes së Nënës Tereze në Kishën e Zllakuqanit” Zllakuqan, tetor 2022.

Vlen të potencohët se edhe unë si një fillorist veq shumë të tjerëve isha një deshmitar i asaj ngjarje madhore të ardhjes së Nënë Terezës në Zllakuqan e cila në kalim edhe me preku mbi supin e krahërorit tim. Njëkohësisht ishte lugdinas, Pren Lazraj i cili tashmë vepron në mergatën shqiptare (Itali) dhe vepron me një përshpirtëri të madhe me familjën e tij, i cili gjatë një shënimi gazetarest të datës 22 tetor 2022, veq tjerash tha: “O sa bukur! baca Lekë, qe si me dorë te Zotit na ktheve mbrapa 40 vite, me degju gezimin e asaj mbas dite te bukur te tetorit 1982. Asht vërtetë knaqësi ti rikujtoj duart e mija te shternguara në duart e Nënës Terezë dhe bekimin e Saj. Faleminderit nga zemra qe e ke postuar edhe fjalimin e Famullitarit te atëherëshëm te Famullisë Don Mark Sopi dhe fjalet ngrohëse te Shenjtëreshes tonë. Je person per çdo lavdatë”.

Në fund të kësaj ngjarje përkujtimore madheshtore për pjesmarrësit e Sesionit të sotëm shkencor të mbajtur në Zllakuqan, është organizuar edhe një koktel rasti me pije freskuese e ushqime tradicionale të sponsorizuara nga njerëzit vullnetmirë të famullisë së Zllakuqanit etj.

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari/

PRISHTINË, 28 Tetor 2022/ Darka e Lamës, festë e lashtë iliro-shqiptare, tradicionale e Kosovës, u shtrua në Shtëpinë e të moshuarve në Prishtinë, nën patronatin e Presidentes së Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani Sadriu, ku të pranishëm ishin edhe Kryeministri Albin Kurti dhe Zëvendëskryeministrja Donika Gërvalla.

Presidentja Osmani tha se, “Darkën e Lamës, festën tonë tradicionale, të cilën e organizojmë në përfundim të të korrave, sivjet e shtruam për më të dashurit tanë, të moshuarit, të cilët qëndrojnë në Shtëpinë e të moshuarve në Prishtinë, për t’ua shprehur mirënjohjen e respektin tonë të thellë për ta”.

Ajo shtoi se, duke e shtruar sofrën e bukës me ta, ne treguam solidaritetin tonë për gjithë ata breza, të cilët i mblodhën bereqetet e kësaj toke, duke e mbajtur gjallë jetën tonë të përbashkët.

“Ata meritojnë më shumë se çdonjëri që t’ua shprehim mirënjohjen tonë”, u shpreh Presidentja Osmani.

Festa e Darkës së Lamës është shumë e vjetër, ndërsa autorët antikë e kanë shënuar që nga shekulli V para Krishtit. Në Kosovën e lirë – moderne Dita e Falënderimit – Darka e Lamës e rimori peshën që i takonte, madje jo vetëm si akt i trashëgimisë shpirtërore e kulturore. Në vitin 2002, Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova e shpalli Festën e Ditës së Falënderimit – Darkën e Lamës festë tradicionale shtetërore të Republikës së Kosovës.

Darka e Lamës, festë e lashtë iliro-shqiptare, e falënderimit Zotit për frytet e punës dhe të korrat e vitit, e cila është bërë traditë në Kosovë, fillimisht organizohej vetëm në kryeqytet-Prishtinë, ndërsa nga viti 2014 edhe në qytete tjera, në Sheshin “Lama e Drithit” në Gjakovë e pastaj në Pejë…

Në vitin 2013 Darka e Lamës u festua në Sheshin me emrin e shtatoren e Presidentit historik Rugova, në Prishtinë – kryeqytetin e Kosovës.

Në Prishtinë, në 23 Tetor 2003, në mjediset e një hoteli, kur ishte një nga festimet e Darkës së Lamës, organizuar nën patronatin e Presidentit të Kosovës Ibrahim Rugova, Presidenti theksonte se Festa e Ditës së Falënderimit – Darka e Lamës është një festë tradicionale popullore dhe familjare e Kosovës dhe në viset e tjera shqiptare.

Duke folur për traditën e festës së Darkës së Lamës, Presidenti Rugova theksonte se ajo është shumë e vjetër. Madje edhe autorët antikë e kanë shënuar që nga shekulli V para Krishtit si festë e vitit tek ilirët, të parët e shqiptarëve që është festuar rreth 23 Tetorit. Autorëve antikë ia ka tërhequr vëmendjen kjo festë e rëndësishme e kulturës shqiptare, shtonte ai.

Presidenti Rugova theksonte se kjo festë nëpër shekuj është ruajtur deri në ditët tona. “Populli ynë ka shumë festa të vitit, që lidhen me solsticin, si shumë popuj të tjerë, që përmbyllen me Darkën e Lamës, që është më e njohura në Kosovë”, theksonte ai, duke shtuar se vitin e kaluar (në vitin 2002) e ka shpallur festë tradicionale shtetërore të Kosovës, e cila do të festohet në çdo familje në Kosovë.

“Në këtë ditë kemi menduar si të parët tanë, t’i bëjmë falenderim Zotit për të mirat që na i ka falur brenda një viti dhe t’i lutemi Atij që në vitin tjetër, në motin tjetër të na falë, të na dhurojë më shumë të mira”, shprehej Presidenti Rugova dhe shtonte se “kjo Ditë Falënderimi na obligon dhe na përkujton se duhet t’i shtojmë prodhimet tona të tokës”.

“Po ashtu na obligon që prodhimet e tokës së Kosovës t’i përpunojmë, t’i bëjmë më cilësore për të gjithë qytetarët tanë dhe për eksport për kombet e tjera. Dhe në këtë ditë ne i lutemi Zotit për këtë”, vijonte Rugova.

Njëherit paralajmëronte se që nga viti i ardhshëm për ditën e kësaj feste nuk do të punohet dhe do të jetë ditë që i kushtohet falenderimit.

“Shpresoj se kjo festë do të pasurohet me forma të ndryshme të manifestimit në të ardhmen”, theksonte Presidenti Rugova, duke i ftuar të pranishmit që të kënaqen me tryezën e shtruar e me prodhime kosovare tradicionale.

“Zoti e bekoftë e Kosovën dhe të mirat e saj”, përmbyllte fjalën Presidenti historik i Kosovës Ibrahim Rugova, duke folur në Ditën e Falenderimit – Darkën e Lamës në 23 Tetor 2003.

Faton Bislimi/

Sundimi i ligjit nuk njeh etni e as preferenca tjera në vende demokratike. Republika e Kosovës është vend sovran dhe demokratik, andaj e ka të drejtën e veprimit të plotë në zbatimin e ligjit kudo brenda territorit të vet. Fatmirësisht, të gjithë aleatët tanë kryesorë, e veçanërisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës, e kanë thënë haptas dhe pa asnjë mëdyshje se është e drejtë e Kosovës të implementojë ligjet e vendit!

Por, po këta miq, njëkohësisht kanë kërkuar që ky implementim të bëhet në një afat kohor më të përshtatshëm. Nuk kam dyshim se kjo kërkesë ka arsye të mirëfillta dhe duhet marrë më seriozitet të lartë. Nuk kemi çka hamendemi por duhet të bëhemi real dhe të sinqertë me vetvetën. Qeverisja dhe lidershipi i një vendi kërkojnë maturi dhe kreativitet në tejkalimin e sfidave.

Kosovën sfidat e kanë ndjekur hap pas hapi historikisht, por realiteti është se sa herë ne jemi rreshtuar krah-për-krah me SHBA-të, kemi dale fitimtarë nga këto sfida. Edhe sot, Kosova duhet të gjejë mënyrën më të përshtatshme për tejkalimin e sfidës së rradhës, dhe mënyra më e sigurtë për ta bërë këtë është koordinimi i plotë me Washingtonin. Sepse, është Washingtoni ai që haptas ka deklaruar se marrëveshja finale e dale nga dialogu duhet të ketë në qendër njohjen reciproke; është Washingtoni po ashtu ai që po deklaron në vazhdimësi se integriteti territorial dhe sovraniteti i Kosovës sikur edhe unitariteti i shtetit në bazë të Kushtetutës së Kosovës janë të pacënueshme; dhe është Washingtoni që së fundi po kërkon shtyrjen e zbatimit te vendimit për targat për një date më të vonëshme se 31 tetori, duke potencuar në të njejtën kohë se është e drejtë e Kosovës të implementojë ligjet në fuqi kurdo që shteti e përcakton një afat të tillë.

Andaj, duhet të shiqohet pak përtej asaj që është sipërfaqësore në këtë rast. Duhet të kuptojmë se ka dy elemente bazike që na duhet t’i konsiderojmë e shtjellojmë hollësisht para se të lidhemi kryekëput për data të cilat, në fund të fundit, janë ana teknike e një procesi vendimmarrës, jo ajo substanciale. Këto elemente janë: kapacitetet vetanake për zbatim të ligjit deri në fund, dhe rezultati përfundimtar i arritshëm.

Pra, pyetjes nëse duhet shtyrë apo jo vendimin për zbatimit e legjislacionit në fuqi për target ilegale, duhet gjetur përgjigjen vetëm nga këndvështrimi substancial.

Në këtë kontekst, elementi i parë esencial që duhet shqyrtuar është ai i kapaciteteve tona vetanake për zbatim të ligjit. A kemi ne kapacitete, pa ndihmën e KFOR-it e EULEX-it (të cilat tanimë edhe janë deklaruar se misioni i tyre është siguria për të gjithë banorët e Kosovës dhe levëzija e lirë, pra, jo çështjet tjera që ndërlidhen me trafikun apo regjistrimin e automjeteve), për të zbatuar denjësisht dhe deri në fund ligjin e aplikueshëm në këtë rast? Normalisht se Policia e Kosovës ka dëshmuar disa herë jo vetëm gatishmërine e vullnetin, por edhe aftësinë për të kryer operacione të suksesshmë edhe në veri të vendit, por ato nuk kanë qenë kaq më mëdha dhe kaq të shtrira sic është kjo puna e targave. Çka nëse këtyre forcave policore iu duhet ndihmë shtesë, a jemi të gatshëm dhe a mundemi, e mbi të gjitha a e meriton ushtria e Kosovës, FSK, të futet në aksione për targa ilegale? Dilemat janë të mëdha dhe komplekse për secilin që racionalisht dëshiron t’i çaset problemit në fjalë. Ne edhe mund të vendosim të shfrytëzojmë të drejtën tone për të vepruar me krejta kapacitetet që kemi, por rezultati përfundimtar mund të mos na pëlqejë. E atëherë, ndoshta do kemi humbur më shumë se sa që kemi fituar.

Elementi i dytë, ai i rezultatit përfundimtar të arritshëm është çështje që ndërlidhet kryekëput edhe me reagimin e Beogradit karshi kësaj situate. Dihet botërisht se Beogradi është jashtëzakonisht i interesuar për të krijuar një lloj krize të thellë apo edhe konflikti në veri të Kosovës, ashtu që të arsyetojë para botës veprimet e veta destabilizuese për krejt rajonin. Është racionale të mendohet se fillimi i zbatimit të vendimit me forcën e ligjit dhe kapacitetet e shtetit për zbatim të ligjit do nxiste rezistencë edhe më të madhe tek serbët lokal dhe një propagandë të tmerrëshme anti-shqiptare e anti-Kosovë nga Beogradi. Andaj, thuajse vlerësimin e këtij elementi më së miri e shpërfaqë fjala popullore “katundi që shihet, kallauz nuk do!” Pra, secili e ka të kjartë se çfarë situate konfliktuoze do krijohej nga Beogradi. Por, ne si Kosovë thuaja se jemi mësuar më këto avanturat propagandistike të Beogradit, dhe këto veprime mund të mos na bëjnë përshtypje. Sidoqoftë, neve betejën me Serbinë në çdo aspekt duhet ta fitojmë në arenën ndërkombëtare, jo përbrenda nesh.

E këtu, tash bëhet shumë i rëndësishëm qëndrimi i faktorit ndërkombëtar. Duhet të jemi të sinqertë që as SHBA-të e as BE-ja s’do e “qortojnë” e as “dënojnë” rëndë Kosovën për përdorimin e të drejtës së vet për të vepruar në këtë rast, por në të njejtën kohë, as nuk do e mbrojnë e as përkrahin këtë veprim, ngase tashmë këta aleatë kanë kërkuar një date tjerët për të vepruar, e jo 31 tetorin. Shto këtu faktin se po jetojmë në një kohë gjeopolitikisht shumë dinamike, kur një front i hapur evropian ekziston në luftën e Ukrainës me Rusinë, dhe po ashtu ekziston vetëm një shtet në Evropë – pra, Serbia – që vazhdon të jetë lojale ndaj Rusisë. Marrë këto fakte parasysh, është lehtazi e kuptueshme pse edhe një tensionim i gjendjes në Ballkan, respektivisht në Kosovë, s’i ndihmon assesi interesave gjeostrategjike të SHBA-ve kryesisht, por edhe të BE-së.

Andaj, Kosova duhet gjetur një modalitet, në koordinim të plotë me SHBA-të, që ofron mundësi optimale për të arritur dy qëllime njëkohësisht – parandalimin e çfarëdo tensionimi të gjendjes në vend dhe zbatimin e sundimit të ligjit për të gjithë. Kjo është gjithësesi e arritshme, veç duhet vullnet dhe kreativitet, e mbi të gjitha maturi, nga e gjithë klasa politike në vend. Fundja, problemet me Serbinë janë probleme të Kosovës, dhe jo vetëm të një subjekti politik, apo vetëm të positës apo opozitës. Kur interesi kombëtar i shtetit është në pyetje, neve duhet zhveshur petkun e interesave politike të brendëshme, dhe duhet vënë ksulën e bardhë mbi kokë, të gjithë! Ndryshe, veç ia lehtojmë Serbisë.

Kosova është në të drejtën e vet për të vepruar edhe pas 31 tetorit edhe në qershor 2023, por e drejta për të vepruar jo domosdoshmërisht nënkupton veprimin e drejtë apo të duhur, në këtë rast. Veprimi i drejtë apo i duhur është ai që nuk cënon zbatueshmërinë e sundimit të ligjit dhe njëkohësisht nuk krijon tensione në vend e as me miqët tanë ndërkombëtarë. Sukses është të gjejmë këtë modalitet, dhe unë besoj fortë se në koordinim me miqët tanë në Washington, DC, kjo është e arritshme. Të shikojmë substancialën në këtë rast, e jo teknikën! Rezultati përfundimtar çonë peshë më shumë sesa data e veprimit!