Kulture – Page 512 – Dielli

ZERI I AMERIKES:Një koleg mbyll karrierën profesionale

January 4, 2013 by dgreca

70 vjetori i Zërit të Amerikës përkon edhe me 70 vjetorin e ditëlindjes së njërit prej kolegëve tanë të Shërbimit Shqip, i cili së shpejti largohet nga ekipi pas një kariere të larmishme. Ai është Shaqir Salihu, i cili filloi punën në Zërin e Amerikës në fillim të viteve 80, pasi kishte ardhur në Amerikë si refugjat politik nga Kosova.

Kur Shaqiri erdhi të punojë për Zërin e Amerikës në Uashington, Shqipëria ishte e izoluar, ndërsa në Kosovë vazhdonte shtypja dhe diskriminimi ndaj popullatës shqiptare.
“Në kohën kur unë fillova karrierën time si gazetar, Shërbimi Shqip i Zërit të Amerikës kishte mbetur vetëm me pesë vetë, pasi brezi i parë kishte dalë në pension. Unë pata fatin e madh të punoj në këtë shërbim gjatë disa prej zhvillimeve më të rëndësishme në historinë shqiptare, duke filluar që nga lufta e Kosovës për pavarësi, përmbysja e komunizmit në Shqipëri dhe tranzicioni drejt demokracisë.”
Kur Shaqiri filloi punën këtu, Zëri i Amerikës transmetonte vetëm në radio.
“Televizioni hyri më vonë, në vitin 1999 dhe kjo ishte një sfidë për të gjithë ne. Teknologjia ishte e re dhe më e vështirë se sa radioja. Unë u bëra producent dhe mu desh të punoja shumë më tepër se më parë. Por puna këtu ka qenë kënaqësi e madhe. Ne gjithmonë jemi përpjekur të ruajmë një nivel të lartë profesionalizmi, që është tipari dallues i Zërit të Amerikës.”
Shaqiri thotë se është krenar që po përmbush një mision të gjatë, të cilin ai e quan mbi të gjitha fisnik.
“Ndihem me të vëretë i bekuar që kam patur mundësinë të punoj për një institucion që gëzon një shkallë të lartë besueshmerie dhe besnikërie tek shikuesit dhe dëgjuesit. Dua të falenderoj me këtë rast kolegët e mi këtu në Uashington dhe korrespondentët që ne kemi në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni dhe Mal të Zi. Për mua ka qenë kënaqësi të punoj me një grup kaq të përkushtuar profesionistësh.”
Me një ceremoni plot emocione, me pjesmarrjen e drejtuesve kryesorë të Zërit të Amerikës, kolegët i uruan Shaqirit fat të mbarë tani që ai po mbyll karrierën profesionale. Urime i erdhën edhe nga korrespondentët në Shqipëri, Kosovë dhe në Maqedoni me të cilët ai punon çdo ditë si producent i emisionit Ditari.
Arben Xhixho, shef i seksionit shqip të Zërit të Amerikës, përmendi disa cilësi që i kanë bërë përshtypje te kolegu i tij:
“Për mua është kënaqësi dhe nder i veçantë që kam punuar me Shaqirin për kaq shumë vite. E kam njohur që nga viti 1992. Gjatë gjithë këtyre viteve, që kemi punuar si kolegë te Zëri i Amerikës, dy gjëra më kanë lënë përshtypje të veçantë: e para është përkushtimi i tij ndaj punës dhe e dyta, gatishmëria, vullneti, këmbëngulja e tij për t’u përshtatur me të gjitha ndryshimet që kanë ndodhur në trasnmetimet radiotelevizive gjatë këtyre dhjetëvjeçarëve të fundit.”
Djali i Shaqirit, Ilir Salihu, punon prej disa vitesh në departamentin e teknikës të Zërit të Amerikës dhe shpesh i takon të punojë edhe për programin Ditari, ku Shaqiri është producent. At e bir kanë rast të takohen në punë disa herë gjatë ditës.
“Do të më mungojnë drekat që hanim bashkë çdo ditë dhe puna e përditshme krahas tij. Kemi kaluar disa vite bashkë në këtë punë por tani është koha për pension. Ne kemi marrëdhënie shumë të ngushta dhe jetojmë afër kështuqë do të shihemi shpesh.”
“Dua t’u uroj gjithë shqiptarëve kudo që janë 100 vjetorin e pavarësisë, që u arrit me aq mund e përpjekje. U uroj gëzuar vitin e Ri 2013, qoftë i mbarë e i suksesshëm për të gjithë”, thotë Shaqiri.(Kortezi Ilir Ikonomi, Zeri i Amerikes)

NDRIÇUESE E QYTETËRIMEVE TË VDEKURA

January 4, 2013 by dgreca

Nga GËZIM LLOJDIA/

1-KËRKUESIT E QYTETËRIMEVE TË VDEKURA/

Kërkuesit e qytetërimeve të vdekura,ndonëse me të dhëna më të pakta se qytetet e tjera bashkëkohëse,e kanë sjellë në vëmendje edhe Amantin,kohën e antikitetit qytetin ,ilir,gjurmët e të cilit sot gjenden të freskëta 650 m nga deti në një kodër midis dy lumenjve e dy luginave si ajo lumit Vjosë dhe atij Shushicë.

Per Nerminin

Nëse Mathjy Aref bëri një premtim shqiptarçe se do te vinte atje ku kishin rojtur ilirët ,pra në shkëmbin e Ploçës,atë kohë i thashë se nëse poezia dhe flora lindin nga një pikë e gjelbër,po këtë e di,po nëse këtu jemi që kur moti dhe hëna ende s’kishte lerë thotë bektashiu i ëmbël Naimi, atëherë pika e takimit tonë është aty dhe nëpër të gjitha ato qendra ilire,të dikurshme me gjurmë të sotme ku lotit i thonë lot dhe vesës që bie ashtu thjeshtë është vesë.Atëherë ne takohemi Mathjy i shtrenjtë në historinë tënde që ke sjellë dhe të Nerminit,të Eva Brinjës,dhe të tjerëve sepse ju keni gjetur petale e trëndafilit me katër fletë. Nuk vdiq historia jonë,sepse nuk e mendonte vdekjen dhe se vdekja, që e zuri nuk mundej mbërthyer me yje të larë në qiell,e mundi njëqind herë.

Për këtë qytetërim,ka dhënë shpjegime edhe studiuesja e mirënjohur Nermin Vlora, pra zonja Falaski. Nermin Vlora,pra renditet mes grupit të atyre studiuesve që pohojnë zhvillimet ekonomike e shoqërore të këtij qytetërimi dhe duke mos lënë në haresë edhe një të veçantë,zhvillimin e kulturës fizike tek ilirët dhe veprat monumentale, që ata ndërtuan për ti shërbyer asaj. Termi Amantia tek libri”Pellazgët,ilirët,etruskët,shqiptarët” ka të paktën një përmendje tre herë. Si të gjithë studiuesit e huaj edhe tek ata shqiptarë nga të dhënat që sjellin nuk lënë jashtë vëmendjes monedhën,që mund të jetë një tregues i shkallës së zhvillimit të ekonomisë në qytet Ilire të Ilirisë së Jugut,meqë bëjmë fjalë këtu për Amantian, që gjendet pikërisht në këtë pjesëz së Ilirisë. Por treguesi monedhë flet edhe mënyrën e përpunimit te metaleve nga ku u prodhua monedha,qoftë në mënyrë artizanale të saj ose në punishte ,gjë që tregon edhe për një zhvillim të kësaj dege dhe arkeologu H.Ceka ka bërë mjaftë shpjegime rreth këtij fakti për monedhën e prodhuar në kodrën e lashtë të fshatit të sotëm Ploçë. Informatat, që sjell pikërisht këtë është e tillë,sipas N.Vlorës:”Zhvillimi i metalurgjisë,tjetër element afërsie me etruskët,bëri në mënyrë që Iliria e Jugut të shquhej edhe në rrahjen e monedhave. Monedhat e rrahura në Iliri u zbuluan në të gjithë qendrat kryesore si Durrësi,Apolonia,Shkodra,Bilisi,Amantia,Epiri etj…”

Informata e dytë,për qytetin Amantin por të shprehur nga pena e një kërkuese me disa liobra modeste në këtët fushë si Zj Falaski ka të bëjë me kulturën fizike,ose më qartazi me sportet. Një statujë që përshkruan një boksier,ndonëse figura ka mungesë të kyçit të djathtë si dhe ndihet mungesa tek këmba e majtë,por që nuk shpërfytyrojnë figurën për të arritur më lehtë në një përfundim,për këtë boksier.Ja përshkrimi i N.Vlorës.”Amantia:Përsosmërinë estetike të Posedonit ta barazojmë tani me këtë trupore ilire prej bronxi të shek IV,para Kr,që përfaqëson një boksier. Nuk mund të thuhet se është i bukur,por e gjithë përmbajtja tregon një qëllim”muskujt e zhvilluar,shikimi i mprehtë,trupi i gatshëm për mësymje,bëjnë në mënyrë që kjo trupore të ketë fuqi komunikuese. Vetëm në këtë mënyrë arti e arrin bukurinë e përsosur…”

2-VEÇANTIA E QYTETËRIMEVE ILIRE

Mirëpo ,ajo që ka mahnitur të huajt dhe të gjithë kërkuesit e këtyre qytetërimeve është më e veçantë si në disa vende të tjera. Stadiumi i Amantias ,një ndërtim ilir,që të mahnit në disa gjëra:E para lartësia. E kam përmendur edhe herë të tjera.Po të kundrosh nga qafa e Kocit rreth 45km larg,malin e Sevasterit është hijerëndë dhe tregues për një lartësi. Pikërisht në këmbët e tij është një stadium. Ndërsa rruga që e përshkon çdo km lartësi ngjitje,flet vetë për lartësinë e tij dhe pozicionimin e tij në një fundkodrine ,por në lartësi deti rreth 580m.E dyta mbetet,mënyra e ndërtimit. Arkeologët i qëndrojnë stoikë se është prerë kodra për tu ndërtuar stadiumi.Madje shkallët e sipërme janë vendosur pikërisht në brinjë të kodrës,ndërsa dy rreshtat e tjerë ai perëndimori dhe lindori mund të jene bërë me stroma dheu të hedhur.Një mënyrë tjetër e gjetur për të realizuar vepra monumentale,dhe çuditërisht në lartësi kodrinash. Informatat që sjell N.Vlora është”Amantia:pamja e përgjithshme e stadiumit të shek.IV para Krishtit.Të gjithë qytetet e Ilirisë kishin stadiume të mëdhaja…

Kur kanë parë fotot e stadiumit gjithçka ka qenë shokuese. Edhe O. Gilkes ,tha të njëjtat gjëra ,veçse ky i ishte një njohës i mirë i saj.Kush i ka bërë këto foto,pyeti dhe e sigurova se ishin të zyrës tonë,duke ju referuar arkeologëve i thashë se aty nga viti 1949-57,filluan gërmimet,që sollën më tej nxjerrjen në pah të stadiumit.Po tha Gilkes.Kam parë në një foto të vjetër Anamalin,pra ishte fjala për Skënderin duke punuar me krahë.Kështu,që nuk mu duk se ky xhevahir qenka i venitur dhe i njohur vetëm brenda rrethit tonë ,kryesisht të studiuesve shqiptarë,edhe të huajt e njohin mirë.Familjen e Skenderit e kërkova në një telefonatë dhe mu aty përgjigjën se arkeologu,baabi i asaj familje dhe kerkuesit te qytetit antik, kishte shkuar ne vitin 1994 ,pra në botën e pazëshme dhe të pavullnnetshme atje ku ëndrra dhe realiteti puthiten pambarimisht.

3-NDRIÇUESE E QYTETËRIMEVE TË VDEKURA

Copëza të dhënash nga kërkimet

Nermin Vlora Falaski,H.Hasani i ka dhënë një emërtim :”Ndriçuese e qytetërimeve të vdekura”.Kërkuese e atyre qytetërimeve që kanë mbyllur sytë,qindra vjet më parë. Pra kohëgjurmuesja e jonë,por e atyre,qytetërimeve,që tashmë po ringrihen me të dhëna e fakte,me dëshmi e gërmime,që kanë ekzistuar në themelinë e kësaj bote.Qytetërime që kanë heshtur me kohë,por që kjo e fundit i rrokanisi në humbëtirë,kështu që gjurmuesit e këtyre nuk rreshtin,pra nuk lodhen,për ti zbuluar ato dhe për ti studiuar ato deri në skutat e tyre më të fshehta.Por kjo këmbëngulja e tyre,nxitet nga një motiv ,po të marrim edhe trungun më të drejtë,në errësirë lë një hije,jo më qytete të tëra antike ilire që shfaqin sot atë madhështi të asaj kohe të zhdukur. Po,një qytetërim i hershëm si ky joni,që ka ekzistuar dhe ka qenë prezent me qytetërimet e tjera ,pra ka qenë sëbshku dhe ka jetuar kohën e tij,dhe në fund s’paska mbetur asgjë prej tij.Pra ajo që na ka munguar ,ka qenë mos depërtimi përtej skutave,mos studimi përtej kufinjëve tanë ku ruhen dokumente të vlefshme dhe një arsye tjetër ,që ata që duhet të bënin këtë punë,çuditërisht kanë heshtur. Prandaj mbeten të pakët dhe shumë të kërkuar studimet mbi prejardhjen tonë,sidomos në këtë shekullin tonë. Sepse ne nuk rrekemi të krijojmë histori,por të risjellim atë që ka ekzistuar,që të limitohemi drejt e të gjykojmë,të ribëjmë atë histori që na ka munguar,prej kohësh,që nuk është shkruar në librat dhe historitë tonë,por që diku ajo ruhet,është ende aty nën nëntokën tonë dhe është ende atje në memuaret e rrudhosur e të zverdhosura dhe traktatet,dokumentet etj që kanë bibliotekat e vjetra të botës.Dhe nuk e themi ne shqiptarët këtë. Ne po e rizbulojmë me vonesë,ata që kemi patur ,që është e jona dhe është dëshmi e hershmërisë tonë.PrandaJ N.Falaski shkruan se: “Stërgjyshërit e shqiptarëve të sotëm,kanë banuar qysh në kohën parahistorike në pjesën më të madhe të botës, që njihej aso kohe,me ç’rast kanë zhvilluar një qytetërim shumë të rëndësishëm dhe kanë ngritur vepra me vlera të jashtëzakonshme…Prej kësaj gjuhe kanë zbritur të tjerë studime dhe do të zbresin akoma .

Kërkimet e N.Falaksit janë të vlefshme,si pjesë e rëndësishme e gjithë historisë tonë,qoftë edhe me këtë kontribut të thjeshtë.Ndër studimet që ka kryer N.Falaski është edhe “Pellazgët,Ilirët,Etruskët,Shqiptarët”,ku do të merri atë përkufizim të qenësor të kësaj studiuese për pellazgët.”Pellazgët,si popull shumë i lashtë,banonin në periudhën parahistorike në Greqi,në Arkipelag,në brigjet e Azisë së Vogël, dhe të Italisë. Trakasit ,frigasit, karientët, etruskët, epirotasit, ilirët,italiotët dhe shqiptarët e sotëm në përgjithësi konsiderohen se janë degë kryesore të pellazgëve. Nuk ka dyshim se pellazgët kishin formuar një perandori të ndriçuar.Kështu autorja germë pas germe vjen tek dhëmb,dhëmbi duke cituar se shqipja që flitet në Shqipëri ishte gjuhë e përbashkët e pellazgëve,ilirëve,etruskëve të lashtë,prandaj nëpërmjet saj mund të rindërtohet edhe historia e tyre.Dhe së fundi ,ka shumë teza ,që aktualisht sot po hidhen rreth këtij problemi,pavarësisht kohës kur janë shkruar ato.

N.Vlora duke u muar me etimologjinë e emrave sjell rastin PELLG,në italishte PELEAGO që thuhet det i thellë,që është nxjerr nga emri i pellazgëve që quheshin popuj të detit. Ja dhe kuptimi i fjalëve ILIR dhe ILIRIA. Dmth’Njerëz të lirë në vendin e të lirëve”.Emri Jon,Deti Jonë,do të thotë deti i ilirëve”.Deti Adriatik dhe deti Jon i sotëm nga ilirët quheshin me fjalët:Deti Jonë..Etruskët e quanin vetën Reznba,që do të thotë:”Rrezet e atdheut Iliri…..

Por përmendja shumë e rëndësishme e N.V.Falaski është në shumë emra vendesh,malesh,lumenjsh,personazhesh legjendar,nuk mund të shpjegohen me etimologji greke. Vetëm një gjuhë ka qenë në gjendje deri tash të hedh dritë mbi emrat e këtyre vendeve,e kjo gjuhë është shqipja’Sidoqoftë,vlejmë se trashëgimet linguistike që vijnë nga gjuhët e lashta të Ballkanit,si ajo e ilirëve dhe e trakasve,janë të lidhur ngushtë me gjuhën shqipe,citim i N.Jokli.Greqishtja e vjetër dhe latinishtja u ndryshuan gjatë shekujve,kurse ilirishtja mbeti praktikisht njëlloj. Ilirishtja ose shqipja nuk u helenizua edhe pse e përdori shkrimin grek për shumë kohë,nuk u romanizua,nuk u skllavizua e as nuk u turqizua….Etruskët flisnin gjuhën e një populli të lashtë,që jetonte në krahinën e Mesdheut para ardhjes se grekëve…”

Kjo është një copëz e vogël nga libri i autores shqiptare.Bëj me dije se ky botim krahas gjuhës së huaj është botuar në Kosovë,Prishtinë aty rreth vitit 1998 dhe që duhet të gjejë fonde ,që këto dhe të tjera botimi kësisojshme për ta risjellë në shumë gjuhën shqipe.Kjo është nga gjuha që ka folur Nermini për historinë tonë të hershme.Por autorja e këtyre studimeve është larguar nga ne. Nermini,ka një varr të bardhë në pyllishtën me ullinj të Kaninës,sëbashku me Renzon. Nermini dhe Renzo,kanë edhe një rrugë në qytetin bregdetar jugor,që ka emrin e tyre.Dhe mos harresa jonë në kuptimin e respektit dhe nderimit për ata është shenjë mençurie.

Fjetja përgjithmonë në tokën e të parëve.Atë për të cilën ajo hodhi dritëz nga ndriçimi i saj ,për të gjetur vjetërsinë e banorëve të saj. Bëltajat e baltës,mjaltë tu bëfshin,të ndriçoftë shpirti dritëz,studiuese e pashuar dhe paharrueshme Nermini!

DRITËSI FLAKE MBI UJË E NJË AJSBERGU KULTURE*

January 3, 2013 by dgreca

Nga Albert R. HABAZAJ/ Studiues, shkrimtar/

Kryetar i Shoqatës Patriotike Kulturore “Tërbaçi”, Vlorë/

Pas prindërve, për mua, më të shtrenjtët janë mësuesit, sepse pa ata nuk mund të isha. Ata më bënë, më rritën dhe më edukuan të dashuroj Atdheun, jetën, kulturën e diturinë.Mësuesi është edukator, udhëheqës, që të merr për dore, me sy, me shpirt, me mendje drejt arsimimit të plotë, që pa ata nuk mund të arrihet dot. Ka mësues dhe MËSUES. Ka qenë, është dhe do të jetë një armatë e respektuar arsimtarësh që ndezin dritëza për filizat që rriten.

Të japësh mësim, rrezaton dituri. T’i japësh mësimit, kulturës, diturisë në tërësi, shndërrohesh në rreze drite…Këto kalova ndërmend menjëherë sa mbarova, jo së lexuari, por së studiuari, librin më të ri të shokut të babait tim-Selim Beqirit: “Humor dhe mençuri, Legjenda e Simbole Trimërie Tërbaçiote”-pjesa mbi ujë e ajsbergut: “Krijimtaria popullore tërbaçiote” fantazi, humor, fragmente simbolesh nga këngë epiko-historike.

Selim Beqiri është një nga bijtë e Tërbaçit, që me kapacitetin intelektual dhe dinjitetin njerëzor, e ka dhënë dhe po e jep kontributin vetiak për vendlindjen. Ai ka qenë mësues kur shkënditë u ndezën në qiellin tonë. Ai ka dhënë mësim dhe i ka dhënë kulturës.

Nuk kam ndërmend të shkruaj për monografitë e tij aq të mirëpritura: për “Gjeneralin fisnik”, as për atë në nderim të bujarit-Resul Veliu,-që ka përmasat e një heroi vërtet vigan të Lirisë, as për “Banën”-kushtuar njërës nga trimëreshat e Tërbaçit, nënë Rabihanës së bardhë e të rrallë, as edhe për të veçantin libër-“Trashëgimia”, ku përfshihen dy pjesë: “Besa dhe besëlidhjet” dhe “Tërbaçi-Fjalorth historiko-gjeografik”, as për traktatin historik, edhe pse vetëm me 113 faqe kërkimore-shkencore-“Si u krijua e si mbijetoi Tërbaçi”, as për monografinë “Luftëtar brez pas brezi”-Merkoselimajt, të cilat autori i quan punime modeste edhe pse ato kanë sinqerisht vlera të çmuara kulturore e në respekt të zakoneve më të mira e të traditës së vyer që kemi trashëguar deri më sot.

Është një botim i ri dhe pikërisht libri: “Humor dhe mençuri, Fantazi e Simbole Trimërie tërbaçiote” që të thotë: NDERO VETEN!

Sipas Fjalorit Enciklopedik letrar me krijimtari popullore ose folklor kuptojmë veprat poetike e tregimtare të krijuara nga autorë popullor anonimë, që kanë kaluar gojë më gojë. Mund të përkufizohet shkurtazi letërsi gojore e popullit…

Të krijuara që në kohërat e lashta, ato kalojnë me anë të rapsodëve, bardëve dhe secili prej tyre i plotëson ose i ndryshon. Punimi me pasion i dr. Selim Beqirit, që e adhuron dhe e nderon kulturën popullore të ardhur deri më sot, na njeh që në fillim të librit me ato vlera kulturore, që i paraqiten lexuesit, në përgjithësi, kulturëdashësve dhe studiuesve, në veçanti.

Libri është pajisur me thesarë të vyer shpirtëror, të krijuara nga populli Tërbaçiot gjatë historisë së tij dhe të trashëguara brez pas brezi.

Vetvetiu buron një krijimtari e motivuar tek autori, sepse gjeografia e krijimtarisë është pikërisht treva jonë e dashur tërbaçiote dhe shpirti i thellë i Tërbaçit, në veçanti e i Labërisë në përgjithësi. Ndër botimet që u përçojnë brezave kulturën e përshtatshme popullore, si gurrat e vrullshme të maleve në pranverë, libri është një “dritësiflake”, në qoftë se mundem të përdor një shprehje nderimi burimore të poetit të njohur lab Agim Shehu.

Do të mjaftonte ky libër që Selim Beqiri të quhet një gjurmues, vjelës e studiues cilësor i kësaj veprimtarie krijuese, që e ka mbajtur të gjallë, të freskët e të shëndetshme shpirti i artë popullor.

Me botimin e këtij materiali lexuesi do të ketë në dorë një libër me fizionomi origjinale, shkruar me një stil të rrjedhshëm, me përmbajtje humaniste, sikurse është vetë Tërbaçi im dhe i autorit, burim energjie që papushim prodhon dashuri njerëzore. Jam munduar të jem sa më pak, mundësisht, por e pamundur aspak subjektiv, në vlerësimin tim për profilin e autorit, të cilin e plotëson faqe pas faqeje tek teksti që kam para syve të mendjes e të shpirtit. Autori ka mundësuar me stilin e tij një komunikim lirisht të kthjellët me lexuesin, që të bën ta lexosh pandërprerje.

Ky botim është një gur qosheli në ndërtesën e historiografisë shkencore, gjuhësore, letrare e historike të Tërbaçit, sepse plotëson një zbarazëtirë të ndjeshme në kulturën e shkruar.

Autori nuk është një regjistrues emocional i materialit argumentiv kulturor, por edhe vlerësues objektiv e kritik i tyre dhe model për t’u ndjekur nga disa shkrues hapaçelë, që edhe në malore, i fusin të pestin me botimet e tyre.

Me botimin e dhjetë legjendave të dëgjuara e me jehonë, me ato relikte të çmuara mbijetese, shpalosen vlera me interes për fushën etnofolklorike-tërbaçiote…

Humori miqësor që ka përzgjedhur autori në këtë libër është si sherbet për bakllava, ndërsa ato pakëz këngë të zgjedhura popullore, me motive trimërie, juanë tamam si ato hojet e mjaltit nga kosherja e gurrës popullore, aq gjëmimtare sa vetë emrat lavdimëdhenj të bijve vigan të Tërbaçit tonë me nderim sa dielli…¹

________________

1-Origjinali i plotë ruhet në arkivin personal të S.Beqirit.

*) Ky material është parathënia e botuar në librin “ Humor e mençuri tërbaçiote” të autorit Selim Beqiri

FITORJA ESHTE GJYSMAKE SEPSE DIKTATURA NUK U PERMBYS

January 3, 2013 by dgreca

Mendime për veprën e P. Kullës JO GJITHE TE VDEKURIT PREHEN NE PAQE/

Nga Prof. Asc. Dr. Thanas L. GJIKA/

Pëllumb Kulla, është një nga shkrimtarët tanë, që u dallua në vitet e diktaturës për nivel të lartë artistik, kurse mbas shkërmoqjes së diktaturës, po ecën jo në vijë orizontale ose zbritëse, por në vijë ngjitëse. Ashtu si Visar Zhiti, Fatos Kongoli, Roland Gjoza e pak të tjerë, Kulla po ecën drejt niveleve të reja gjithnjë e më të larta si krijues letrar dhe si studiues në fushën e historisë dhe të analizave politiko-shoqërore. Ai po shquhet mbi të gjithë këta për kurajon e tij civile lidhur me kritikën që i bën së sotmes, politikanëve rozë e blu.

Për vijën e tij ngjitëse dhe kurajon civile flasin vëllimi me skica humoristike Rrëfenja nga Amerika (2003), romani satirik Vdekja e Enver Hoxhës (2008), studimi i gjatë Teatri, kjo lojë magjepsëse (vëll.I-III më 2007 dhe vëll. IV më 2011), monografia shkencore Skënder Sallaku, ose si qeshnim në diktaturë (2002),. një mori e madhe artikujsh dhe vepra e re Jo gjithë të vdekurit prehen në paqe (2012).

Kjo vepër është një studim historik mpleksur me analiza kritike të proceseve politiko-shoqërore nëpër të cilat kaloi shoqëria shqiptare në vitet 1943-2011. Aty janë dhënë me mjeshtëri portrete atdhetarësh e njerëzish të ndershëm të familjes Kulla, të cilët shteti diktatorial i pushkatoi, i vari, i vdiq në tortura e sipër, i dënoi me qindra vjet burgime e internime, ose i detyroi të merrnin rrugën e arratisjes e tani së fundi dhe rrugën e shpërnguljes. Të shumta janë portretet e bijve të kësaj familjeje të përshkruar me realizëm, që të ngjallin respekt e dashuri për bëmat e qëndresën e tyre. Jonuz Kulla plaku, Ajdini, Xheviti, Fehmia, Hodoja, Vedati si dhe disa të rinj, që po shkëlqejnë pas atdhesimit të ri këtu në Amerikën e largët si Gëzimi, Erbori, Enxhi, etj. Vepra mbyllet me riprodhimin e disa dokumenteve, për të mbështetur të vërtetat historike që ajo trajton. Tiparet e saj dalluese janë argumentimi logjik e faktik i ngjarjeve, konkluzionet e drejta, si dhe ndërtimi me një gjuhë sa shkencore po aq dhe artistike.

Duke qenë talent humoristik i lindur, Kulla u muar gjatë në teatrin e Fierit, për aq sa i lejohej, me trajtimin e temave aktuale, me goditjen e veseve, e zakoneve të këqia, e anëve të pamoralshme të shoqërisë. Rrahja në mënyrë të vijueshme e problemeve aktuale, e ka ndihmuar atë që në thelb të karakterit të tij krijues, të ketë mosarratisjen nga aktualiteti, pra luftën për t’i shërbyer së sotmes, kohës kur ai jeton e shkruan. Mesazhet e veprave të tij na ndihmojnë drejtpërsëdrejti për t’u kthjelluar lidhur me kuptimin e dukurive të sotme dhe për të gjetur një zgjidhje më të mirë për nesër.

Si shumica e krijuesve dhe studiuesve të shquar edhe ai është qytetar me ndërgjegje të lartë që ka si parim themelor: Indiferenca është antihumanizëm, është krim, parim ky i cili i bën këta njerëz armiq me qeveritarët, sepse ata përpiqen t’i thonë popullit të vërtetën dhe vetëm të vërtetën, kurse qeveritarët shpesh herë gënjejnë dhe duan vetëm duartrokitje e lavdërime. Qeveritarët dhe politikanët nuk kuptojnë se kritikat konstruktive sado të hidhura të jenë, ato janë shumë më të vlefshme se lajkat e duartrokitjet e servilëve. T’u mbash mëri e të mos i vlerësosh të paktën me një pension të vecantë, krijues dhe studiues si P. Kulla, do të thotë të mos jesh politikan i ekuilibruar, të jesh zemërak e qefmbetës.

Ahmet Zogu, kur i vlerësoi kritikët e kundërshtarët e vet, Faik Konicën e Fan Nolin, duke u propozuar poste të larta si ambasador të parit dhe kryepeshkop të kishës Orthodokse Shqiptare të dytit, u tregua diplomat e politikan i një niveli më të lartë se qeveritarët dhe politikanët tanë të sotëm, të cilët nuk i honepsin kritikat e P. Kullës dhe të kritikëve të tjerë objektivë, të cilët përpiqen t’i lënë mënjanë, pa i vlerësuar. Për të kuptuar këtë lënie në hije dhe mos vlerësim të intelektualëve të shquar si P. Kulla, S. Repishti, L. Pervizi, E. Merlika, M. Korca, Gj. Gjolekaj, Ilir Dardani, I. Karanxha, A. Cefa, K. Trabohini, etj, etj, që punojnë në diasporë pa u servilosur qeveritarëve e as opozitarëve, mjafton të përmendim se asnjë prej tyre nuk merr pension special nga shteti shqiptar, asnjë prej tyre nuk u ftua në manifestimet e 100-vjetorit të shpalljes së pavarësisë dhe as që u përmend në ndonjë nga listat e 100 personave eksellece që shpallën qytetet shqiptare gjatë këtyre manifestimeve.

Për të kuptuar cilësinë e verës së një buti mjafton të pijmë disa gllënjka prej saj, kështu edhe Pëllumb Kulla për të na treguar karakterin pervers të diktaturës shqiptare, dëmet e mëdha që ajo i krijoi popullit tonë në plan moral, ekonomik e politik, ai i jep ato duke treguar shkatërimin e familjes së madhe atdhetare të Kulljave, vëllezërve dhe pasardhësve të Jonuz Kullës, të cilët i kishin shërbyer çështjes kombëtare si mbrojtës me armë në Kongresin e Manastirit, si luftëtarë të çetave kryengritëse kundës zgjedhës osmane, si bashkëpunëtorë të Themistokli Gërmenjit për krijimin e Republikës Shqiptare së Korçës, etj. Shkaku i kësaj rokopuje ishte fakti se intelektuali i shquar Ajdin Kulla, djali i vogël i Jonuzit, kishte qenë shok klase në Normalen e Elbasanit me Nevzat Haznedarin nga Tërova. Ajdini, si nxënës i shkëlqyer kishte ngjallur zilinë e Nevzatit, nxënësit mediokër, njeriut që veshi këmishën e zezë të fashizmit në vitet 1940-1942, kurse më vonë u lidh me forcat komuniste dhe për të fituar besimin e PKSH e të udhëheqësit të saj, bëri gjithfarë vrasjesh e krimesh me një zell të papërmbajtur. Mbas luftës ai u emërua prokuror e më vonë arriti gradën e gjeneralit në Ministrinë e Punëve të Brendshme. Kur ishte në pension ai vijoi të aktivizohej prej Ministrisë së P. B. për të torturuar e pushkatuar ish shokët e te luftës, viktimat e radhës, si Beqir Ballukun me shokë…

Ashtu si e pësuan prej Enver Hoxhës gjithë ata që dinin dobësitë e tij, po ashtu me dënime kapitale e pësuan edhe ata që dinin dobësitë e Nevzat Haznedarit, apo të besnikëve të tjerë të Enverit. Hakmarrës që nuk i kishte parë historia jonë e as ajo botërore, polli sistemi diktatorial komunist. Edhe pse nëna e vet i tha Nevzatit: Ki mëshirë dhe ndihmoi Kullat, se bukën e tyre e kemi akoma nëpër dhëmbët tona, ai dënoi e pushkatoi me dorën e tij shumë prej Kullave, midis të parëve, Ajdinin, yllin e karvanit të Kullave, sepse ai dinte dobësitë e tij. E arrestoi, e gjykoi dhe i dha dënimin me vdekje sepse kishte qenë ballist… koshient i Shqipërisë etnike. (Vlen të nënvizojmë këtu gjestin fisnik të Presidentit Topi, që në prag të lënies së detyrës së tij shtetërore dekoroi Ajdin Jonuz Kullën, me titullin e lartë “Nder i Kombit” duke përmbushur kërkesa të shumta për vlerësimin e këtij martiri të rrallë, i vizatuar në libër me dashuri e përpikmëri).

Për të justifikuar dënimet, njerëzit e krimit komunist krijonin një karakteristikë me pak fjalë për të ngjallur urrejtjen e popullit ndaj familjeve që duheshin persekutuar pambarimisht, në breza. Për Kullat u gjet formula: Ka strehuar Mbretin Zog gjatë largimit për në Greqi kur u sulmua Shqipëria prej Italisë Fashiste. Kjo karakteristikë i ndoqi Kullat brez pas brezi deri në fundosjen e diktaturës, madje edhe vetë autorin e librit…

Për t’i bërë më bindëse dhe më emocionuese ngjarjet dhe faktet, autori riprodhon të gjalla disa nga kujtimet e Kullave, si kujtimet e Sami Kullës, i cili ka qenë dhe nismëtari i kësaj vepre, grindjet e Vedatit me nëpunësin e emigracionit amerikan në Conecticut, etj, madje ai riprodhon dhe pjesë të tëra nga biseda imagjinare e Koço Devoles me Enver Hoxhën që gatitën Pëllumbi me Koçon dhe që e shfaqën me aq sukses këtu në Amerikë, etj. Në shërbim të këtij qëllimi është dhe shfrytëzimi i antitezës midis karakterit të lartë moral e atdhetar të bijve e bijave të Kullave dhe kundërshtarëve të tyre si Haznedari, që nuk rreshti së përndjekuri dhe dënuari Kullat; si dhe sekretarët e partisë në Zëmblak që nuk rreshtën së dërguari letra në qendër për t’i kujtuar partisë se Kullat ishin reaksionarë dhe tradhëtarë, etj.

E veçanta e Pëllumb Kullës, si thamë, është se ai nuk mjaftohet me vënien në dukje të krimeve gjatë kohës së diktaturës, ai shpalos me po aq vërtetësi e mëri edhe padrejtësitë e kohës së sotme, kohës mbas theqafjes së diktaturës, kur pritej përkrahja, rigjenerimi i familjeve të përndjekura, kthimi i dinjitetit të tyre, por forcat politike që erdhën në pushtet mbas 1991-it bënë pak në këtë drejtim…

Riprodhimi në kopertinë të librit i pamjes ballore të shtëpisë së Kullave në Zëmblak, ndërtuar madhështore më 1920, dhe e lënë pa asnjë përmirësim prej pushtetit lokal që e shtetëzoi gjatë diktaturës dhe që e mban edhe sot si një gjysmëgërmadhë, e krahasuar me shtëpitë e reja që kanë ndërtuar Kullajt e shpërngulur në Waterbury CT pranë parkut të këtij qyteti, shërben si një figurë pamore për të dëshmuar se diktatura shkatërroi, por edhe pasdiktatura nuk ndertoi atë që duhej.

Pronarët e vjetër të tokave dhe pasurive të tjera që i pati shtetëzuar diktatura, sot kanë marrë shumë pak, ato pasuri sot i kanë ndarë dhe po i gëzojnë komunistët e bijtë e nomenklaturës komuniste. Duke e vënë gishtin pikërisht në kjo plaga e fundit, autori mbërrin në përfundimet e veta të drejta: fitorja mbi diktaturën ishte një fitore e dhuruar, një fitore që nuk erdhi si pasojë e përmbysjes nga forcat e brendshme, shkërmoqjen e saj na e sollën rrethanat ndërkombëtare dhe forcat e jashtme. Në Shqipërinë e sotme nuk gjejnë dot hapësirë jetike forcat politike që vijnë nga radhët e të përndjekurve, ata që përbënin dhe përbëjnë forcat e vërteta opozitare të regjimit komunist. Ata janë degdisur me maryfete të ndryshme në diasporën e re, ose mbahen brenda vendit, por larg prej lojës politike. Në lojën politike pozitë – opozitë bëjnë pjesë vetëm ish komunistë, ish sigurimsa dhe bijtë e tyre, të cilët po e mashtrojnë popullin duke e shpallur veten të përndjekur, të shpronësuar, etj, etj. Me pak fjalë, Shqipërinë e sotme po e gëzojnë po komunistët me pasardhësit e tyre, ashtu si paratha Ramiz Alia, formuluesi i Katovicës shqiptare, para se të fillonin proceset e shpërbërjes së diktaturës.

Mesazhet e thella të veprës të nxitin të mendosh se gjatë Luftës Antifashiste paskej qenë më e lartë të ishe radhitur si antifashist në krahun e nacionalistëve të ndershëm, sepse gjatë asaj lufte dhe sidomos gjatë dhjetëvjeçarëve të sundimit komunist, ish partizanët dhe komunistët e ndershëm u transformuan prej një grushti drejtuesish kriminelë në vegla qorre, në njerëz pa moral që ndiqnin, spiunonin, torturonin e vrisnin njerëz të pafajshëm, shqiptarë, që e donin atdheun po aq sa ata, në mos më shumë. E quajtura luftë e klasave ishte vetëm një parodi kriminale gjatë së cilës besnikët e partisë, të armatosur me pushtet, polici, Sigurim, gjyqe, burgje, kampe internimi, hartim biografish, etj, etj, luftonin për të mbajtur nën zap brez pas brezi njerëzit e paarmatosur, njerëzit që kishin ndonjë lidhje me kundërshtarët e dikurshëm të PKSH-së. E në këtë të quajtur luftë, besnikët e partisë varfëroheshin gjithnjë e më shumë nga tiparet e humanizmit, kurse të dënuarit i forconin këto tipare, për të cilat ka pasur dhe ka aq shumë nevojë shoqëria njerëzore.

Lidhur me të sotmen vepra të nxit të ndërgjegjësohesh, ashtu si është ndërgjegjësuar Pëllumb Kulla, ky ish simpatizant e përkrahës i zjarrtë i djeshëm PD-së dhe sot një kritik objektiv i saj. Qeveritarët e PD-së duhet të kuptojnë se sot nuk është më si në kohën e shpërthimeve romantike, koha e mbështetjes dhe e përkrahjes së tyre me tifozllëk të tepruar e viteve 1991-1997. Sot mbas 20 vjetësh nga shkërmoqja e diktaturës, populli kërkon që qeveritarët dhe politikanët demokratë të veprojnë si forcë e djathtë europiane dhe jo më si e djathtë e dalë prej partisë komuniste, ata duhet të përpiqen seriozisht për t’u shkëputur prej mendësisë së tyre të kaluar dhe të luftojnë për t’ua kthyer pronat pronarëve të vërtetë, kurse vetes dhe qytetarëve t’u japin dinjitetin e merituar, sidomos njerëzve të artit e të shkencës që punojnë në fusha të vështira, ku janë bërë aq shumë shtrembërime nga kalemxhinjtë e diktaturës dhe forcat armiqësore të jashtme.

Qeveritarët dhe politikanët e sotëm të PD-së, duhet të luftojnë seriozisht për t’ua kthyer realisht, jo vetëm në letër, pronat pronarëve të vërtetë, t’ i gjallërojnë dhe afrojnë këta si forcë politike, tu japin qytetarëve, sidomos artistëve e studiuesve, dinjitetin e merituar. Përndryshe ajo gjysma e popullit që i ka votuar, në vend që të shtohet mund të pakësohet…

PRESIDENTI NISHANI E MBYLL VITIN 2012 ME DEKORIME

December 31, 2012 by dgreca

Presidenti Nishani dekoron personalitete të shquara të artit, kulturës dhe sportit shqiptar;/

Urdheri “Nder i Kombit” per LORO BORICIN, dhe PROKOP MIMEN-pas vdekjes, “Mjeshtër i Madh” per Mihallaq Luarasin, Kolec Topalli, Rikard Ljarja, Fatos Kongoli, Justina Aliaj, Alush Shima, Visar Zhiti/

Presidenti i Republikës, Bujar Nishani, në mbyllje të vitit 2012, kur Shqipëria dhe shqiptarët kremtuan madhërishëm 100-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë, nderoi lart veprën e shquar dhe kontributin e disa personaliteteve të artit, kulturës dhe sportit shqiptar.

Ceremonia zyrtare e rastit u organizua në kuadër të një takimi me përfaqësues të shumtë të artit, kulturës dhe sportit, ku Presidenti Nishani, në vigjilje të datës së ndërrimit të viteve, shprehu urimet më të mira e të përzemërta për të pranishmit në veprimtari, gjithashtu dhe mirënjohjen për punën dhe veprimtarinë e gjithsecilit prej tyre në shërbim të kombit, të Shqipërisë dhe të popullit shqiptar.

Në fjalën e tij përshëndetëse, Presidenti i Republikës u ndal në kontributet dhe veprimtarinë e këtyre personaliteve duke shprehur vlerësimin më të lartë, njëkohësisht dhe mirënjohjen për modelin e shkëlqyer të punës me përkushtim dhe vetmohim për ecjen përpara, për zhvillimin dhe trashëgimin e vlerave më të mira të artit, kulturës dhe sportit shqiptar.

Duke i konsideruar viganë të kombit shqiptar dhe elitën reale të kombit dhe vendit, Presidenti Nishani theksoi se arritjet dhe vepra e këtyre personaliteteve i përket të gjithë kombit.

“Ju, krahasuar me të gjithë qytetarët e tjerë të këtij vendi dhe me të gjithë shqiptarët kudo që jetojnë, keni një veçori, e cila ka të bëjë me veprën tuaj, me kontributin tuaj. Arritjet dhe vepra juaj nuk ju përkasin vetëm ju, ato i përkasin gjithë kombit, ato i përkasin gjithë shqiptarëve, por, fatmirësisht i përkasin të gjithë kohërave dhe atyre që vijnë, prandaj ato janë një pasuri e madhe kombëtare. Ndaj, unë jam shumë i privilegjuar që, në emër të të gjithë qytetarëve shqiptarë, të përcjell të gjithë ndjesitë, respektin e të gjithë shqiptarëve kudo ku jetojnë, mundësinë për t’ju thënë faleminderit! Falemnderit është një fjalë e vetme, një shprehje e sinqertë, por që mbart në vetëvete një respekt shumë të madh, që jo çdokush ka mundësinë ta thotë këtu, përballë jush, por ja që unë pata fatin në emër të të gjithë atyre që dëshirojnë t’ua thonë, t’jua përcjellin. Për këtë jam krenar”, u shpreh Presidenti Nishani.

Kreu i Shtetit duke sjellë në vëmendje vitin 2012, si vitin e 100-vjetorit të Pavarësisë, nënvizoi se vlerësimi dhe nderimi i disa përfaqësuesve të spikatur të botës së artit dhe të kulturës për kontributet e tyre në këtë përvjetor është modest krahasuar me veprën e tyre.

Në këtë kontekst, Presidenti Nishani propozoi që nderimi i njerëzve të artit, kulturës dhe sportit të kthehet në një traditë të përvitshme festive.

“Le të nisim një traditë që në çdo fundvit së bashku me urimet për festat, le të ndajmë edhe këtë vlerësim e këtë mirënjohje për përfaqësues të botës së artit e kulturës shqiptare. Besoj që është një mundësi modeste, por një mundësi reale për të shprehur vlerësimin, falenderimin, mirënjohjen dhe mbi të gjitha, për t’i rikujtuar njëri-tjetrit të gjithë shoqërisë, të gjithë aktorëve të shoqërisë, çdo qytetari se sa i rëndësishëm është kontributi i këtyre njerëzve, se sa të mëdha janë vlerat që përmes jush i transmetojmë ndër kohë, ndër vite, ndër shekuj historisë sonë. Veprat tuaja janë pjesë e kësaj historie. Bashkë me urimin dhe vlerësimin për punën dhe kontributet tuaja, më lejoni të përfitoj nga rasti që në këto ditë të pritjes së ardhjes së Vitit të Ri të uroj për secilin prej jush, në radhë të parë një jetë të gjatë, një jetë të lumtur! Të uroj për secilën nga familjet tuaja shumë gëzime, paqe dhe mbarësi! Të uroj gjithsesi sa më shumë vepra, sa më shumë kontribute!”, vlerësoi Presidenti i Republikës.

Në vijim, pas leximit të dekretit presidencial nga Sekretari i Përgjithshëm, Bardh Spahia, në një atmosferë solemne, të ngrohtë e miqësore, Kryetari i Shtetit nderoi këto figura të shquara për sportdashësit dhe spektatorët shqiptarë:

Loro Boriçi (pas vdekjes) me Urdhrin “Nder i Kombit”, me motivacionin: “Me përkushtim të rrallë, duke e konsideruar sportin si një mision jetik për t’i shërbyer Shqipërisë me talentin e tij të rrallë, ai ishte dhe mbetet ikona e futbollit shqiptar.”

Prokop Mima (pas vdekjes) me Urdhrin “Nderi i Kombit”, me motivacionin: “Njëri nga themeluesit e Teatrit Kombëtar, i cili vuri talentin, kulturën e diksionin e tij të përsosur në shërbim të artit skenik dhe të teatrit shqiptar duke simbolizuar shprehjen e një mjeshtrie interpretuese të pashoqe.”

Zotin Mihallaq Luarasi me Urdhrin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin: “Mjeshtrit të palodhur i teatrit, i cili nuk u tërhoq as përballë dhunës së diktaturës duke e përdorur artin skenik si tribunën prej nga duhet të ushtojnë të vërteta dhe vlera universale”.

Zotin Kolec Topalli me Urdhrin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin: “Në saje të vullnetit për t’i shërbyer me përkushtim studimit të gjuhës sonë, i ka çuar më tej dhe i ka ngritur edhe më lart studimet në fushën e gjuhësisë, me thjeshtësinë dhe vetëdijen e një shkencëtari të mirëfilltë.”

Zotin Rikard Ljarja me Urdhrin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin: “Me larminë e interpretimeve të tij të përkryera, sidomos në kinematografi, ai është shndërruar në njërin nga aktorët më të adhuruar e mbresëlënës të filmit shqiptar dhe skenave teatrore.”

Zotin Fatos Kongoli me Urdhrin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin: “Shkrimtarit që trajton me mjeshtri anë të ndryshme të jetës sonë shoqërore. Veprat e tij me nivel të lartë letrar, të përkthyera edhe në gjuhë të huaja, kanë pasuruar botën e krijimtarisë letrare shqiptare.”

Zonjën Justina Alia me Urdhrin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin: “Aktores dhe këngëtares së talentuar, e cila në saje të pasionit dhe forcës shpërthyese interpretuese shkëlqeu në skenën artistike shqiptare si një meteor i shndritshëm.”

Zotin Alush Shima me Urdhrin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin: “Mjeshtrit virtuoz të penelit dhe shpërthimit të ngjyrave të gjalla, i cili rindërtoi në kanavacë realitetin e tij pamor duke i shpalosur mbarë botës një Shqipëri krejt ndryshe nga ajo e realizmit socialist.”

Zotin Visar Zhiti me Urdhrin “Mjeshtër i Madh”, me motivacionin: “Poetit, prozatorit dhe publicistit, i cili me sinqeritetin e rrëfimit dhe me forcën e shprehjes artistike shquhet për dhuntinë e fjalës, duke u bërë një nga përfaqësuesit më të shquar të letërsisë shqiptare brenda dhe jashtë vendit.”

Pas marrjes së dekoratës personalitetet e nderuara shprehën mirënjohjen për Kryetarin e Shtetit shqiptar për këtë gjest, që sipas tyre është shenjë vlerësimi dhe vëmendjeje e shtetit ndaj kulturës dhe sportit shqiptar.

Nipi i Loro Boriçit, Lorenc Radovani: Faleminderit zoti President! Ndihem thellësisht i privilegjuar që ndër nipat e Loros, më takoi mua që të merrja këtë çmim. Shpresoj dhe mendoj që me figurën e tij, me punën e tij deri në vetëmohim, ai i dhuroi emocione të mëdha popullit shqiptar në një sport shumë të dashur që është futbolli dhe në një kohë shumë të vështirë që ishte regjimi i kaluar. Ndoshta ishte i vetmi argëtim. Besoj gjithashtu që, përveç kësaj, ai e ka përfaqësuar Shqipërinë edhe jashtë kufijve të saj, duke e nderuar gjithmonë e duke qenë vërtet një “Nder i Kombit”. Ju faleminderit!

Vajza e Prokop Mimës, Ajkana: Më lejoni t’ju falenderoj ju, President i Republikës, për vlerësimin që i bëhet babait dhe familjes sime. Urime të gjithëve dhe një vit të mbarë!

Mihallaq Luarasi: Faleminderit të gjithëve që keni ardhur këtu. Ju përshëndes! Ju uroj një vit të ri të mbarë!

Kolec Topalli: Më lejoni të falenderoj Presidentin e Republikës për nderin që më bën dhe besoj se ky vlerësim i punës sime 40-vjeçare do të jetë dhe një premtim për të përfunduar vepra të tjera për të mirën e kombit shqiptar. Faleminderit!

Rikard Ljarja: Falenderoj Presidentin e Republikës! Falenderoj edhe kolegët prezentë sot në këtë ceremoni dhe të gjithë kolegët, me të cilët ne kemi punuar një jetë të tërë. Ju faleminderit!

Fatos Kongoli: Falenderoj me gjithë zemër Presidentin e Republikës për këtë dekoratë të lartë që më dha në këtë vit të 100-vjetorit të Pavarësisë dhe në prag të vitit të ri! Faleminderit shumë!

Justina Alia: Kur isha e vogël merrja distinktivë, ju e dini, ka qenë koha e tyre, dhe ngjitesha me vrap për t’ia çuar nënës e babait. Sot është krejt ndryshe. Atdheu sot më ka vënë një vello mbi krye, të respektit dhe të dashurisë. Këtë titull, unë do të vrapoj si atëherë fëmijë 10- vjeçar, për t’ia çuar fëmijëve të mi. I nderuar qofshi zoti President! Ashtu siç na nderoni, Zoti ju nderoftë edhe më shumë!

Alush Shima: Falenderoj zotin President të Republikës, të gjithë të pranishmit që ndodhen në sallë për këtë nder të veçantë që më krijoi mundësinë dhe mora këtë titull. Ju faleminderit të gjithëve që jeni prezentë!

Visar Zhiti: E pranoj me kënaqësi këtë dekorim, e konsideroj si institucionalizim, mbështetje dhe lartësim të asaj që më mungonte. Duke pranuar këtë dekoratë, mendoj se kemi pranuar një Shqipëri tjetër, më të mirë, më të bukur, të lirë dhe demokratike. E ndiej veten produkt i saj. Jeta ime dhe ajo që arrij i takojnë kësaj kohe! Me mirënjohje, faleminderit dhe njëherë!