Skicë/

Nga Avdulla Kënaçi/

Në këto ditë festash jam i tëri në sheshin përpara Parlamentit të Ontarios. Si zjarre të vegjel, nga të gjitha anët më rrethojnë flamujt shqiptarë dhe gurgullima gjuhës së ëmbël shqip. Është manifestimi i bashkësisë shqiptare të Torontos. Festa arriti pikën kulmore kur ushtoi Hymni Kombëtar dhe flamuri ynë mbi shtizën e bardhë merr rrugën drejt qiellit gri duke dalë mbi godinën historike të Parlamentit të provincës më të madhe të Kanadasë. Gjaku më vërshon me vrull ndër rremba. Është një moment ku unë ndjej se nuk jam në Toronto, por diku tej oqeanit Atlantik, aty ku kanë jetuar brez pas brezi të parët e mi. Dhe kujtoj….

Ishin vitet e vështirë të regjimit komunist kur emri i Amerikës pëshpëritej me zë të ulët. Ekzistonte tek brezi im një dashuri e fshehtë, dramatike për kombin amerikan, kampionin e mbrojtjes së lirisë. Mbaj mend si qarkullonte nën zë kjo histori:

Ishin vitet e para të Shpalljes së Pavarësisë. Mërgata shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishte e brengosur se nuk kishte një leje të posaçme për të ngritur në raste festash apo piknikë flamurin shqiptar, deri at’here të panjohur nga Kombet e Bashkuara. U zgjodh një përfaqësi e cila iu drejtua presidntit Willson. Ai i priti, i dëgjoi, pastaj i pyeti:

– Keni ndonjë flamur tuajën të ma tregoni?

– Po –i thanë ata duke i vënë në tavolinën e punës një flamur të kuq me shqiponjën në mes të qindisur me merak. Presidenti kur pa shqiponjën, i ndriti fytyra dhe tërë gëzim, u tha:

– Po ky qënka shumë i bukur, lart e më lart flamuri shqiptar. Ta ngrini kur të doni e ku të doni. Amerikën e kemi së bashku, ajo nuk është vetëm e imja, por edhe juaja.

Është e vërtetë ose jo kjo histori, rëndësi ka që ajo qarkullonte gojë më gojë në ato kohë të vështira dhe jepte mesazhin se Amerika, kampioni i lirisë, e mbeshteste qyshkur, pa asnjë rezervë kombin shqiptar.

Ne e kishim flamurin, por nuk kishim lirinë, Kosova nuk kishte as lirinë e as flamurin. Demokracia na solli lirinë dhe distancën me Amerikën e shkurtoi në maksimum. Mars 1998, Kosova u ndez flakë nën emrin e atij flamuri. Shtatëdhjetë e dy ditë luftë. Dhe une, falë profesionit gazetar, isha ndër të parët që hyra në Kosovë kur sapo u çlirua nga zgjedha serbe. U habita me shpejtesinë se si gjysëm milon njerëz në fare pak ditë u kthyen në trojet e tyre me gjithë paralajmërimet e ushtrisë së NATO-s që të mos nxitoheshin sepse mundet që terreni dhe shtëpitë e tyre të ishin të minuara nga serbëtdhe u rrezikohej jeta. Përpara se sa të hyja në Prishtinë, u ktheva në Malishevë, në shtëpinë e xha Aliut i cili gjatë luftës, me njëzetë pjestarë të familjes së tij, kishte qenë i strehuar në familjet gjirokastrite. Shtëpinë e gjeti të djegur shkrumb e hi dhe ai ishte strehuar në një çadër ushtarake së bashku me familjen. Aty pranë, si një kukudh i zi, nxinte një tank i ushtrisë serbe,i djegur aq shumë sa nuk dukej gjurmë boje mbi kupolë, por nuk i kishte lëvizur asnjë pjesë. E kishin gjuajtur nga lart helikopterët Apash. Një djalë i ri, ish pjestar i forcave të UÇK-së, na udhëhoqi për tek trolli i xha Aliut. Mikpritësi ynë, xha Aliu, ishte një burrë tipik kosovar me mustaqe të bardha e kapuç mbi kokë, rreth të tetëdhjetave,dukej i gëzuar pa masë, sikur gjendej në parajsë. Në kulm të çadrës së tij valvitej flamuri shqiptar.

– U ka dëmtuar lufta, xha Ali. – i thashë unë, – po shoh shtëpinë shkrumb dhe asnjë bagëti rrotull.

– Jo, kam më shumë nga çfarë kisha – tha ai plot siguri dhe besim. Vuri re habinë time dhe vazhdoi të spjegohej.

– Kam atë…dhe tregoi me gisht flamurin mbi kulmin e çadrës-shtëpi.

– E solle nga Shqipëria?

– Jo, e kisha këtu, së bashku me revolen.

– Ku? – pyeta përsëri i habitur nga që nuk po kuptoja ku e kishte fshehur. Si? Trolli i shtëpisë së tij ishte shumë afër ish stacionit të policisë serbe.

– Poshtë, në tokë. – tregoi ai me dorë – Ne lëvizëm, por revolen dhe flamurin i kisha groposur këtu, në tokën tonë. Dhe bëra mirë. Ja, tek ajo qafa atje përkarshi ushtarët serbë na vunë në rresht. Na kontrollonin për armë, para dhe flamur. Paratë i fusnin në xhepat e tyre. Armët tona na i vinin në ballë, ndërsa flamujtë dhe plisat (kapuçat), kujt ia gjenin, ia i flaknin me urrejtje përdhe. Kam qarë si fëmijë sepse na thoshnin shkelni mbi plisa dhe flamuj. Por kisha një gëzim të madh thellë në shpirt. Revolen dhe flamurin tim shqiptar unë i kisha groposur në baçe, pesë pëllëmbë larg asaj dardhës, nga lind dielli, brenda, në qese plastmasi. Ja, shikoje, është ai flamuri që valvitet mbi shtëpinë time (shtëpi i thoshte çadrës)dhe revolja është kjo që kam në brez.- E hoqi revolen nga mesi me kujdesin e një nëne për fëmijën. Ishte një shtatëshe e vjetër me mulli, e vajisur mirë. Pastaj i gëzuar tha:

– Vëlla, erdhi koha që as flamuri dhe as revolja të mos futen më nën dhe, kemi mik të madh, Amerikën. Serbi na mori të keqen, kurrë nuk ka për t’u kthyer më.

Pastaj ngriti kryet lart, vuri dorën mbi plis dhe i mbetën sytë mbi flamur, si mua sot në Toronto.

Toronto, 25 nentor 2012