LETERSI – Page 206 – Dielli

SI MË FUTI BABA NË BURG

February 26, 2018 by dgreca

NGA SHEFQET DOBRA/

Mazllëm Kaso dhe Gëzim Aliçkolli, jetonin në qytetin e Lushnjes. Punonin në ndërtim, ishin mjeshtra nga më të mirët dhe shumë të kërkuar nga brigadierët dhe teknikët e ndërmarrjes, Sefer Torelli, një nga agranomët më të mirë dhe një me mbiemrin Çeliku, nga Grabiani. Në 1987, këta njerëz, një dite e shikojnë veten me pranga në duar, për të cilin thanë se: do helmonin ujin e qytetit të Iushnjes, një veprim kriminal ky që, edhe me kokën e tyre, nuk shlyhej. Të gjithë flisnin për këtë krim që do bënin, të gjithë i shanin dhe e meritonin. Si ua mbante zemra këtyre njerëzve, të helmonin banorët e një qyteti? Pse do e bënin këtë krim? Edhe ne të përndjekurit,si doemos ne që sapo ishim liruar nga burgu, i mallkonim më shumë, sepse, ky ishte shkak për fushatë arrestimesh dhe, ne të sapo dalë nga burgu ishim të parët që do e pësonim. Këta hetoheshin, ne të pafajshmit, dridheshim.

Gjyq i tyre qe me dyer të mbyllura, u dënuan me nga 25, vjet burg, njëri mori dënimin maksimal,- me pushkatim- krimi, nëse do kishin mundur ta bënin, ai krim nuk shlyhej me jetët e tyre. Përgjithësisht, njerëzit ndjenin kënaqësi, madje disa thoshin: të gjithë këta duheshin pushkatuar.

Pasi morën dënimin e merituar, ikën nga birucat në kaush në Tiranë, prej ku do shpërndaheshin, nëpër burgjet e tjerë. Po, a do kishin qetësi zemrat e këtyre njerëzve, për atë çka kishin menduar të bënin? Po, kriminelët, nuk kanë zemër që të pendohen, për ç’ka bëjnë.

Një ditë, kur dolën për ajrosje, aty kishin dalë edhe ordinerët, Mazllëmi njihet me një nga Kolonja dhe, si e kanë zakon Korçarët dhe kolonjarët, që i lavdërohen njëri tjetrit, se kush nga këto dy vende fqinjë, qëndron më lartë, korçarët thoshin se, po TV shkaërrohet Kolonja, Korç e ndërton Kolonjën, kurse po shkatërrohet Korça, Kolonja nuk mund ta ndërtojë Korçën

-Një ditë Mazllëmi e pyeti Resmiun: me që je nga Kolonjë e njeh një me emrin …,?

-E njoh si nuk e njoh- i u përgjigj Resmiu- ku e njeh ti atë?

-Ka qenë një burrë shumë i poshtër- i tha Mazllëmi.

-Pse, ç’të ka bërë?

– Kur isha djalë i ri, më ka futur në burg për agjitacion, kot farë.

-Ou! Po tani për ça je dënuar?- I tha

-Tani- tha Mazllëmi- na akuzuan për agjenturë me Grekun.

-Ti bëre një herë burg, ç’tu desh Agjentura ty?

-Po jo ore jo, ne nuk e dimë gjë fare, në hetuesi morëm vesh se ne takonim me një grek në një kasolle në Grabian, me atë bënim plane për të rrëzuar pushtetin popullor.

-Si nuk dinit gjë fara? -Nuk po të kuptoj, u dënove dhe nuk di gjë?

-Se ne, nuk dimë të kemi takuar ndonjë grek. Po të ishte e vërtetë, do na kishin zënë bashkë me grekun. Po, po ke qenë një herë në burg, e ke derën hupur, të akuzojnë për çfar të duanë. Na mblodhe ne dy, nga ndërtimi, tjetri agronom në frutikultur, një punëtorë 20, klm larg nesh punëtorë në Grabian,, atë e dënuan me pushkatim, ne na dhanë nga njëzet e pesë vjet. Pra, sebepliu është ai që më burgosi herën e parë.

-Të besoj, të besoj!

-Burgun e parë, të dy e paskemi prej të njëjtit njeri!- tha Resmiu.

– Edhe ty, ai ta paska kurdisur? Sa të ligj janë këto operativët.

-Shumë të ligj janë, megjithëse, ky është im atë.

-Si…? Më fal! –i tha Mazllëmi.

-Nuk ka gjë, mos u mërzit.

– Nuk ka mundësi! Do ketë pas arsyet të fortë.

-Aq sa kanë pas për ty- nëse është e vërtetë si ma the- aq e vërtetë është edhe për mua.

– Qenka interesante! Po pse…?

– Ideali, besimi i verbër, nuk njeh mik, shok, deri dhe… Im at punonte me sigurimin dhe, desh të më çonte edhe mua në shkollë që të bëhesha si ai. Unë nuk desha, por atje më dërguan. Kur mbarova shkollën, babi u gëzua shumë dhe më tha: të punosh mirë, të zbatosh deri më një detyrat që të ngarkojnë. Dhe unë me ndërgjegje, i premtova se do jem i përkushtuar dhe i drejtë.

Në fillim më çuan të bëja praktik pas një operativi që kishte mbushur moshë për pension, për tre muaj vajtëm fshat më fshat dhe, për çdo fshat më jepte të dhënat. Kur u ndamë- më tha kolegu- tani: mbaj mend porositë që të dhashë ! Për këtë tre mujorë, nuk ke shumë për të arrestuar.

-Si, nuk kam shumë për…

-Do të mësojë vetë puna; unë isha pa shkollë dhe e kreva me nderë këtë detyrë të shenjtë, ti je me shkollë…. Të mëson vetë puna, të uroj sukses në detyrë- më tha.

Ç’do ditë, u bija fshatrave kryq e tërthore dhe, isha i kënaqur, madje, edhe me ata për të cilët më kishte porositur kolegu. të gjithë punonin, silleshin mirë, nuk vërejta ndonjë gjë për të dyshuar. Një ditë më thirri shefi: – nuk po punon, je përgjumur, ki kujdes, aktivizohu, të kanë besuar një detyrë të rëndësishme, e kupton a jo? Baba yt ka qenë i nderuar, mos e turpëro – më tha

-Për ideal, nuk po kursehem, jam shumë i preokupuar dhe i kujdesshëm por, nuk kam konstatuar gjë që… por, shefi filloi të bëhet i mërzitshëm, filloi të më bënte vërejtje edhe kur na bënte mbledhje, më kritikonte për neglizhencë. Pash që nuk isha për këtë lloj pune, kërkova të largohem nga ajo punë, nuk më hiqnin. Një ditë, e ftova shefin të hamë drekë në një fshat, gjatë ngrënies, mendova ti përzjemë pijet, merrnim, herë raki, herë verë, bëra sikur u deha- mendova se po ta qëlloja shefin, do më largonin nga ajo punë; sapo ja futa me grusht, nuk vonoj që policia të vinte aty, më arrestuan. U dënova pesë vjet, amnistia që u bë në 82/shin, më fal pjesën tjetër. Fillova jetën e lirë sërish. Gruaja ime, punonte shitëse, ç’do mbrëmje, shkonte një që merrte lekët e xhiros ditore. Një mbrëmje i kishin thanë gruas, që t’i merrte lekët me vete se ai person nuk do shkonte atë mbrëmje.

Ime shoqe, i bën gati, i fut në çantë dhe niset për në shtëpi, kishte vite që e bënte atë rrugë, por, pikërisht atë natë, në një kthesë ku ishte errësirë, dikush i hedh diçka në sy, e qëllon me grushte me shqelma, i merr çantën dhe e la aty në rrugë të shtrirë. Nga zhurma dalin disa, e njohin dhe lajmërojnë ambulancën. Unë isha me shokët duke pirë kafe, më lajmëruan. Shkuam në spital dhe ç’të shikoja? Ajo ishte e gjakosur. Sapo u përmirësua ime shoqe, një ditë vinë e me arrestojnë. Më akuzuan se unë ja kisha rrëmbyer lekët sime shoqeje, më dënuan përsëri, pesë vjet.

-Do me thënë- tha Mazllëmi- si kundër nesh, edhe ndërmjet jush, nuk është vërtetë ajo si thonë që jeni: grusht e të pa ndarë.

-Po! Dikur e besoja edhe unë- tha Resmiu. Me gjithë se ti je dënuar shumë, unë të kam zili, ty!

-Pse?

-Se unë jam dënuar për vjedhje, edhe se nuk vodha, kur të lirohem, do më thonë ordiner. Emri më i urryer për një njeri të ndershëm. Do më pëlqente të dënohesha për axhitacion apo agjenturë si ty, vetëm ordiner, mos më thoshin. Ka ofezë më të rëndë, që pasi të lirohem nga burgu, të dëgjoj kur të thonë: -hë se ordiner burrë është! Për vjedhje shkoi në burg. Kush beson se unë nuk kam vjedhur. Si duket, padrejtësia që im at të beri ty, iu shpërblye me padrejtësinë kundër meje. Mua gjithë jetë, kjo e pa drejtë, do më vrasë në shpirt. E ka vërtetuar drejtësia- do thonë- ajo drejtësi që, si për ju edhe për mua, ka qenë e pa drejtë. Gjithë kjo ndodhi, vetëm se unë, nuk bëra pa drejtësi, ashtu si bënte im at.

Mirë more djalë- i tha Mazllëmi Resmiut- vëntë drejtësi perëndia meqë nuk ka njerëzia!

-Ç’ punë ka perëndia me ne more? Ne e kemi mohuar dhe Ajo na ka lënë të bëjmë si të duamë me njëri tjetrin.

-Kur shkuan në burg, këta morën vesh se: ishin akuzuar se gjoja, do helmonin ujin e qytetit, dhe u gjykuan për agjenturë, sepse akuza e para, donte fakte, e dyta ishte si axhitacioni: të akuzonin dhe të dënonin.

Para varrit të Skënderbeut

February 15, 2018 by dgreca

Para varrit të Skënderbeut/Nga Rafael Floqi /

Poemth/

O i madhi Skënderbe!/

Kam 550 vjet që qëndroj para varrit bosh,/

duke pritur si sot, më kot përgjigjen/

e një pyetjeje që s’po ma thua dot./

O i madhi Skënderbe!/

S’po të pyes, se a të thërriste “Gjergj ! ”,/

Lokja Vojsavë, edhe pse atë mirë e di./

Dhe kush dyshon sot pas kaq shekujsh,/

Se Vojsava se pat për at Gurgurin [1]

Se Pollogu i gjyshit tënd, s’qe Arbëri

Është si ata turqit, që t’i vodhën eshtrat

Për të kërkuar përjetësi me ca hajmali.

O i madhi Skënderbe!

Nuk po të pyes, sa herë ke rënë nga kali,

As si e munde të tmerrshmin pers të zi

As se ç’ t’u bënë vëllezërit e mëdhenj,

As si ia bëri zemra Palit, të linte ty kërthi.

As si mundi ai Vojsavën ta qetësonte,

Tek shkulte flokët e çirrte faqet në zi.

Kush asaj lotët mund t’ia ngushëllonte,

Se në Stamboll Kostandini qe vrarë,

E Stanishi qe bërë turk- rrethprerë,

Dhe Rreposhi në Athos, u vesh kallogjer.[2]

Ishte vetëm 8 vjeç, s’e dije ku të shpinin

As sytë e nënës ndoshta s’i mban mend,

Por kishe ëndërr të luaje me Kostandinin.

S’ të pyes, as për fatin e princave peng,

Ç’ ndodhi me ta në oborr të sulltanit ?

Është e hidhur, ndaj s’po ta përmend.

Pse i thoshe emrin “Vaj-qava”, mamit?

O i madhi Skënderbe!

Nuk po të pyes pse zgjodhe dredhinë,

Për të marrë nga turku Krujën, Ak Hisar,[3]

As në u gëzove, dhe në të ndritnin sytë

kur bajraku me gjysmëhënë përdhe ra,

E flamur i Kastriotit, qiellin skuqi prore,

Dhe as kur shqipja dykrenore mbi kala

Shpalosi flatrat e zeza, ogur për fitore,

S’ të pyes Gjergj, nëse në atë 28 Nëntor

cili qe më i përgjakur flamuri apo qielli?

S’po të pyes për trimëri, as dhe sesa:

Çallma ke vrarë, sa gurmaze ke prerë,

As sa prej tyre këlthisnin “Allahu akber”.

S’ të pyes as si quhej gjoku yt trupmadh ,

As nëse ishte i bardhë, apo i gjithi i zi,

Nuk të pyes, as për 25 betejat e fituara

As, se cili rrethim që më i vështirë, as …

Në se ishte i pari, i dyti, a i treti,

Apo ai që po përgatitej më pas?

As si e mbrojtje Krujën, Danjën, Beratin,

As për Torviollin, Mokrrën, Albulenën,

As qysh, e si u ndjeve kur arbërve u the:

“Lirinë nuk jua solla unë,

por e gjeta këtu ne mes tuaj,

armët nuk jua ngjesha unë,

por ju gjeta te armatosur,

lirinë e kishit kudo, ne kraharor,

ne balle, ne shpate, ne ushtat!”.[4]

Mendoj, se e kishe me gjithë mend,

Apo përpiqeshe të dukeshe optimist,

Se s’deshe të dukej ajo fjalë pa vend,

por sidoqoftë, unë e di, si edhe ti

Se do kesh zbukuruar sadopak disi,

Pasi shqipet janë zogj individualist

Veç njeri zog qëndron lart në një fole,

Ndaj ndoshta të duhej ca frymëzim

Një gënjeshtër e bardhë, për fitore.

O, i madhi Skënderbe!

Nuk po të pyes për betejat, aleancat

As për kurthet, grackat, tradhtitë,

As për Topiat, as për Dukagjinët,

As për kushtrimin e Moisut,“ E mbë ta!”

As për Ballabanët, tradhtarët, Jonimët,

As për sulltanët osmanë, Murat e Mehmet,

As, qysh u ndjeve kur të tradhtoi Hamzai,

Që u bë xheloz për Gjonin të pa lerë,

Ani pse luftove me gjakun tënd, atëherë.

As pse, Moisi dibranin shpejt e fale, [5]

T’u dhimbs i përgjunjur me litar në fyt,

Edhe pse u dëshmua qartë, besëprerë?

Po pse mësove që mërisë së një gruaje

T’i ruheshe më shumë se asaj të hasmit,

Se qe faji yt për hakmarrjen e Zanfinës,

Ndoshta dhe për disfatën e Beratit.[6]

E doje fort Mamicën, i zgjodhe vetë fatin

Por më shumë se motrën e vogël mbi dhe

Që të mos përçaheshin princat e Lidhjes,

Nga që turku ishte afër Lezhës fare pranë,

Veç një titull pate kapedan mbi kapedan.

Se ti, o prijës s’doje kurorë si mbret,[7]

Mjaftonte përkrenarja dhe Arbëria shtet.

S’ të pyes as për luftërat, erën e gjakut,

As për tehun e shpatës , duhmën e ziftit,

Tymin e barutit, gjylet në mure plasur,

As për shkallët e çallmat në zjarr kallur,

As për përzhitjen e mishit dhe kërmës,

As për heshtat, shigjetat, topat e Sulltanit,

As për lebetitjen e halldupëve të trembur,

As për suvarinjtë, akinxhijtë, spahinjtë,[8]

Aq qysh pas bedenash, veç me ujë e zemër,

Plaku Kont Urani mbahej fort me të tijtë.

As se qysh ti me trimat e gardës besnike,

Me mprehtësi të shpatës se të mendjes

I dhe botës në shekuj mësime taktike,

Se sado i vogël një popull, kur kërkon liri

Shemb perandori, me mizëri ushtri.

Se i vogli mund tiranin, veç a tok ?

-Gjithnjë tok, o Gjergj[9] kordhëmadh.

S’të pyes, o Skënderbe, zulmëmadh,

as për ankthin e betejës, qetësinë e paqes,

As pse vetëm kur mbushe dyzet e shtatë, [10]

Pranove si me zor të mbledhësh mendjen,

Pasi lufta të joshte më shumë se gratë.

S’të pyes, as si e kalove muajin e mjaltit,

Me Donikën buzë detit tek Kepi i Rodonit,

As se kush i pari pa, hapat e vogla të Gjonit,

As për dyshimin tënd që kurrë s’e hoqe,

Gjoni i vogël ende s’shfaqte trimëri të pa shoqe.

Për këto s’ të pyes, as për të tjera pa vend,

Pasi edhe në s’i di, mund t’i marr me mend.

O i madhi Skënderbe!

Nuk të pyes as për dredhitë doxhëve venetë,

Dhe as dhe pse, kur qe në Krujë kapedan,

U bëre vasal i Napolit, me dëshirë vetë.[11]

S’ të pyes, as si dhe pse Papët të quajtën,

“Atlet i Krishtit”, dhe pse ti qe bërë synet,

As si e ruajtje Krujën të rrethuar tri herë,

Prej mijëra çallmash, jataganësh, qamet,

Dhe as si t’u bë, që në fund Krujën tënde,

Ish- hasmit Sinjorisë, ia dhurove, vërtet ? [12]

S’të pyes, dhe mos zbrit fare as nga kali,

Drejt rri, si hero, se në luftë dhe në zulmë,

Mbi kodin e bujarit, vlen shpirti i një rebeli,

Më shumë se virtytet, morali a inati,

Siç shkroi më pas tek “Princi” Makiaveli

“S’kanë rëndësi mjetet, por rezultati”.

O madhi Skënderbe!

S’ të pyes, si munde Evropën ta shpëtosh,

Edhe pse ajo, vetëm kur vdiqe ty ta diti,

As si luajte shah me fuqitë e mashtrimit,

Dhe si me shpatë dhe letra, pate ç’ ti tregosh,

Dukës së Tarantit, Napolit a Sulltanëve, [13]

Se kush qenë arbrit, Pirro apo Leka i madh ?

Se s’qenë dele, edhe pse mbi krye mbaje një dhi.

Ja pse Papët të deshën ty kryqtar të parë,

Dhe se të shmangeshin ty më shumë se djallit,

Jo pse mbaje një kokore me dy brirë në ballë.

Po sa të deshën aq dhe i druheshin simbolit

Se para se të ishe trim i rrallë, ishe mit për liri.

S’ të pyes, as pse e mbajte në shekuj atë emër,

Gjysma diell dhe gjysma hënë,

Gjysma Evropë dhe gjysma Azi,

Edhe Gjergj, edhe Skënder?

Siç duket, për të na mbajtur tok gjithnjë,

“Gjithnjë bashkë, gjithnjë”, thoshe përherë.

Të jetë kështu, vërtet, me gjithë mend?!

Se s’kemi aq urti, sa të bëhemi bashkë

Arbrit e djeshëm, apo shqipet e sotëm?!

E ka mundësi të jetë ashtu, vërtet?

Ndoshta kjo shpjegon qysh edhe pse,

Dikush sot, të quan një mit të vjetër.

Që duhet zhbërë, qoftë edhe me një perde,

Si për t’i ikur lavdisë së gjokut të bronztë,

Si për t’ia fshehur stërgjyshave mëkatet,

Që s’rrinin dot pa jatagan e kordhë,

A se s’duronin dhunën e të paguanin vergji,

Iu falën gjysmëhënës kishat i bënë xhami.

Ndërsa ca më hileqarë në agim falnin ezanin

E në darkë festonin me ty, Shën Gjergjin.

E vështirë, por disa kumtin ilir të Shën Palit,

E formulën e pagëzimit në kulla e ruajtën

Në emër të atit të birit e shpirtit të shenjtë,

Duke kënduar vetmas rruzare në male,

Pasi kishat ishin shndërruar, ishin shemb,

xhamitë në vend të tyre po zinin vend …

Por ty Skënder këndonin ndonjë herë

Por rrallë fare rrallë u lutën. Ani pse

Gjithë çka ndodhi në pesë shekuj

S’ na bën ne, shqipot as më të këqij,

Dhe kësaj dite as dhe më të mirë.

E dimë, se do të qe më pak e vështirë,

T’i faleshim tok fesë të bijve të Kadmit,[14]

“Lirisë”, asaj që hija jote, në zemra prore

Mbolli në çdo frymë e në çdo kasolle.

Se ne shqipet ndryshe nga të tjerët,

Kur na pyesin për fe themi “ shqiptarë!”

Por ashtu si unë, dhe ti Skënderbe,

Kemi qëlluar një gjindje me huqe

Disi xhelozë, moskokëçarës për fe.

Por për lavdi s’të falim, e duam për vete

Mendo,. me që pesë papë, të quajtën “atlet” .

Nga droja e shpatës fisnike e me lajka,

E të premtuan të jepnin qese plot ar,

Për kryqëzatën imagjinare ndaj turkut.

Po anijet mbetën në dete pa ushtarë

Si logjet e papëve e të Shën Markut.

E di se ti s’u druheshe ushtrive prej Azie,

As që Roma do të kthehej Stamboll, vërtet,

As Adriatikut të shndërruar në një gjol zie,

As që turku do kulloste kuajt në Shën Pjetër,

Dhe as pse Vjena do të quhej Katrahurë,

As pse Sulltani do bënte Papën synet.

Ndaj sot kush e njeh historinë e mitin

E di se ty s’të interesonte lavdia aspak ,

Se ti Fatos, i tuteshe veç fatit të Arbrit

Jo të ishe kalorës kryqtar në kryqëzatë

Ti i druheshe më shumë jetës pa liri,

Ashtu siç na ndodhi kur na le vërtet.

Dhe u desh të presim gjatë, sa gjatë

Sa shumë gjatë për pesëqind vjet .

O i madhi Skënderbe !

Për ne t’i ishe prijës dhe u bëre e mit

Pse ne një trim tjetër, s’kishim ku ta gjenim

Ndaj kur kishim nevojë për ajër, liri,

Kur dhëmbët i binin të Sëmurit të Orientit

Të zgjuam nga këngët e të thirrëm ty.

S’di pse në histori të fundit mbesim

Radhë e rend si lemë njeri- tjetrit,

gjer atëherë kur t’ jetë shumë vonë

S’ e kemi për gjë për të tjerë të vdesim

E kur vjen veza kujtohemi për veten tonë.

Kështu veç, kur se prisje më ty të thirrëm ,

Me të dy emrat : “O Gjergj, O Skënder”,

Se ti i ndizje peshë djemurinë për nder,

Për një besë, për një gjuhë e një gjak

Nuk qe punë lutjesh, feje jo aspak.

Kjo shpjego sesi, qysh edhe pse ti,

U linde ortodoks, u rrite mysliman, e vdiqe katolik,

Si për të na lënë të urtin amanet,

Për çdo shqiptar, në mot të mirë dhe të lig,

“Zoti është një”, të gjithëve na përket.

O i madhi Skënderbe!

Vetëm një pyetje kam, vetëm një,

Që më mundon mua tash e sa kohë:

“Si munde ti shqiptarët t’i bësh në një mendje

Këtu në Lezhë, në këtë kishë, në Shën Kollë?

Sakaq gjithçka heshti, asgjë s’pipëtiu

një kllapi pyetjen sikur e mbërtheu,

Një krisje u dëgjua, e muret u zhagitën,

Një heshtë heshti, një shpatë vringëlliu,

Hingëllimat u mekën, topat u zatitën.

Një makth zu e më pushtoi të tërin,

S’ kuptoja dot, se ëndërr a zhgjëndërr,

E dija se në varr s’kishte asnjë eshtër,

E dija se kisha qe kthyer në xhami,

E dija se xhamia më vonë qe braktisur,

Pasi tre dervishë aty qenë vetëvrarë, [15]

Duke kërkuar më kot përjetësi…

Zhurma oshtiu, zvarrë rrokullisi

Prej rrënjëve të Besëlidhjes së Lezhës

Pas pesë e ca shekujsh, ca gurë si Sizifi…

Dikush u kollit, e fytin qëroi një burrë,

Kambana u shkund, trarët u shkërmoqën,

Me ca fjalë pellazge zëri fol troç :

“Bir, tha. U s’e di, as vetë sesi, e se qysh,

Veç një çerekshekulli, munda veç një herë ,

Të bëj atë, që s’e bëri më kurrkush,

I bëra shqiptarët tok në një mendje.

Ndaj them bir, se është vështirë, zor

Të betohem për këtë qiell, për këtë dhe,

Se në mendjen e tij, çdo shqiptar prore

mendon se është përmbi Skënderbe”.

Pastaj zëri u vyshk, e thatë nxori nga fyti

Një kumt pa theks krahine, dialekt,

Ai që trojet e Palit i i kishte në Gegë,

Për t’ na pasur pranë të gjithëve tok

“Princ i Epirit” shkruante tek shqyti.

-“Meqë më zgjove pas kaq kohe,- tha ai,

Do të them bir një të fshehtë të madhe,

Që s’ ja kam thënë kurrkujt, gjer tani.

Ajo ndodhi, veç një herë në Lezhë…

U Përpoqa për së dyti, s’munda, për be,

U ndjeva pa forca, e madje u rrëzova

Në prag të kësaj kishe nga kali përdhe.

S’ më mundi, jo, në tri ditë sëmundja

Prej moshës nuk vdiqa, as prej pleqërie,

Por se u ndjeva befas ligsht nga gjindja.[16]

S’vdiqa, nga malaria, nga helmi, a ethet,

Por e lashë botën, gjithë pezm e maraz

Se mjerisht, besë u lypka, aty ku s’ gjendet.

Ika, se shqiptarët s’i bëra dot një mendje,

E duke ikur, lashë- “tok” një fjalë-çelës,

Porosi për të zgjidhur amanetin e gjëzës,

Që ende s’e kuptoni dhe pse aq e lashtë,

“Se shkopinjtë thyhen, veç kur s’janë bashkë”.

Ja pse vdiqa, le ta dinë bijtë e shqipes!

E le ta kujtojnë në atëbotë, në amshim.

Të tjerat, janë fjalë kronikash biri im.

Sakaq, zëri Skënderit, u shua, u shterr,

E duke u venit shtoi, “Bëj be, burrërisht,

Sa herë, ia ka futur kot dhe vetë Barleti…

Pastaj, ndër dhëmbë zu mallkoi turqisht,

“Zor, se vjen në din, ky biçim mileti”.

Shënime historike

[1] Sipas historianit Maqedonas Petreski Vojsava ka qenë e bija e Gërgurit, mbretit të Pollogut, i cili pohim është plotësisht i pranueshëm sepse ai ka dokumente shumë të fuqishme se me të vërtetë në kohën për të cilën na flasim, mbret i Pologut ka qenë Gërguri, por emri Gërgur nuk është i origjinës sllave dhe mund të deshifrohet vetëm duke përdorur gjuhën shqipe.

[2] Krerët e fisit të Kastriotëve, vijon Barleti, kanë rrjedhur nga Mati, prej një dere fisnike dhe kanë sunduar në Epir me lavdi e fatbardhësi. Mbi këta të gjithë, ishte Gjoni ai që spikati për urtësi, rëndësi, e shpirtmadhësi të paepur, pastaj edhe për virtyte të tjera, si dhe për bukurinë e rrallë të trupit. Gruaja e tij kishte emrin Vojsavë, atë e bënin jo të padenjë për atë burrë; nga njëra anë i ati shumë fisnik, princi i Tribalëve, aga ana tjetër bukuria, sjellja dhe shpirti i saj i lartë përmbi natyrën e femrës. Asaj mund t’i bëhen lavdërime, ndoshta jo më të vogla edhe për filizat e rinj; me të drejtë, përmenden zakonisht gratë, Mara, Jella, Angjelina, Vlajka, Mamica, nga ana tjetër meshkujt: Reposhi, Stanishi, Kostandini dhe Gjergji.

[3] Kështjella e bardhë, kështu e quanin turqit Krujën në turqisht

[4] Fjalët e Skënderbeut para krutanëve pasi mori Krujën

[5] “Motra e Skënderbeut Mamica pati për burrë Muzak Topinë. Muzakë Topia ishte i martuar. Gruaja e tij quhej “znj Zanfina. Ai kishte me të dy fëmijë. Nga këto të dhëna, kuptohet se martesa e Mamicës me Muzak Topinë kishte karakter të rëndësishëm politik. Kjo martesë duhej t’i shërbente forcimit të aleancave dhe lidhjeve të Skënderbeut me zotërinjtë kryesorë të vendit. Prishja e martesës së Zanfinës me Muzak Topinë bëri përshtypje të madhe Pas ndarjes, Zanfina u martua me Moisi Golemin dhe ajo e nxiti atë për të tradhtuar Skënderbeun. Topia pati një fund tragjik në luftë.

[6] Biemmi dhe historianë të tjerë të vjetër shkruajnë se Moisiu erdhi kundër Skënderbeut në krye të një ushtrie osmane ,por u mund prej tij në betejën që zhvilloi në Dibrën e poshtme, më 19 maj 1456. Më pas Moisiu u pendua dhe u kthye tek Skënderbeu. Ai i kërkojë ndjesë publikisht, duke i rënë në këmbë me litar në qafë. Skënderbeu e ngriti në këmbë, i ktheu pronat e sekuestruara dhe e caktoi detyrën e mëparshme.

[7] Gjon Muzaka, i përshkruan kështu: “I lartpërmenduri Zot Skënderbeu qe i mençur dhe trim, i prirë për të bërë mirë dhe qe një Zot i madh ndër të gjithë pararendësit e tij. Pasi u bë kapiten i përgjithshëm i Zotërve të Shqipërisë e që në pak kohë synoi të zotëronte gjithë vendin

[8] Formacione ushtarake të ushtrisë Otomane

[9]

[10] Sipas Barletit, Skënderbeu nuk e kishte mendjen për martesë, por atë nuk e linin rehat princërit farefis me të, të cilat e nxisnin që ai të vendoste për martesë. Pra për “Filizin” që duhej t’i zinte vendin”. Për nevoja të luftës çlirimtare dhe për të forcuar pozitat e tij, Skënderbeu vendosi të martohej me Donika Arianitin, vajzën e madhe të Gjergjit. Kjo krushqi u shkonte për shtat të dyja familjeve, për nga pozita që ato zotëronin. Eshtë fakti se kurorëzimi i çiftit, midis Gjergjit 47-vjeçar dhe Donikës 23-vjeçare, u bë në kishën e vjetër të Manastirit të Ardenicës.

[11] Traktati i Gaetës Traktati u nënshkrua jo vetëm në emër të Skënderbeut, por edhe të “të afërmve të tij baronë në Arbëri: “ … e de soi parenti, baruni in Albania, de la parte altra”, po aty). Ky traktat i njihte Mbretit të Aragonit, Napolit dhe Siqilisë sovranitetin mbi “trojet e të thënit Gjergj” dhe mbi “trojet e Krujës dhe kështjellën”, në shkëmbin të ndihmës që Mbreti do t’i jepte atij (Skënderbeut) në luftën kundërosmane.

[12] Kur po i afrohej vdekja Skënderbeu e duke parë se i biti ishte në moshë të njome iu dha Krujën Venecianë vë për ta mbrojtur nga turqit gjer kur Gjoni te ishte në moshë madhore.

[13] Në letërkëmbimin me princin e Tarentit Giovanni Antonio Orsinimë 1460, mes argumenteve të tjera për ekspeditën në Apulí (Puglia), Skënderbeu i formulonte Princit në fjalw Nuk do të gjesh fisnikëri më antike sesa virtyti. Nuk mund të mohoj që ti nuk je përkrah francezëve të neveritshëm, …. Për më tepër ti përbuze njerëzit tanë. I krahasove shqiptarët me dele dhe duke u nisur nga zakonet tuaja mendon në një mënyrë fyese. Megjithëse nuk ke treguar se ke njohuri për kombin tim. Paraardhësit e mi kanë qënë nga Epiri, vendi i Pirros, forcën e të cilit romakët mezi e duruan. Pirro, të cilin Taranto e shumë vende të tjera të Italisë e kanë frenuar me ushtri. Nuk kam pse të flas për Epiriotët. Ata janë burra shumë më të fortë se sa Tarantinët tuaj, të cilët kanë lindur vetëm për të peshkuar. Nëse doni të thoni se Shqipëria është pjesë e Maqedonisë do të pranoja se shumë nga paraardhësit tanë ishin fisnikë të cilët shkuan deri në Indi, nën komandën e Aleksandrit të Madh dhe mundën gjithë ata njerëz me vështirësi të habitshme. Pikërisht nga ata burra vijnë edhe këta që ti i quan dele ti sot. Por gjërat nuk kanë ndryshuar. Pasi burrat tuaj vazhdojnë të largohen duke vrapuar para bagëtisë….

[14] Sipas mitologjisë bir i perëndisë Kadmi ishte Hylliri, Iliri

[15] Pas vetëvrasjes së tre dervishëve kisha e Shën Nikollës s’u përdor më si xhami

[16] Në janar 1468 Skënderbeu thirri në Lezhë kuvendin e fisnikëve të vendit. Ndërkohë një ushtri osmane e ardhur nga Kosova, sulmoi viset e Shkodrës. Ushtria shqiptare u mobilizua menjëherë, u doli përpara forcave armike dhe korri fitore në betejën që u zhvillua pranë lumit Kir. Këtë herë shqiptarët luftuan pa komandantin e tyre, Skënderbeun, i cili në atë kohë u sëmur”. I pari dokument zyrtar që na njofton vdekjen e tij është letra e ambasadorit të Milanos në Venecia, Girardo De Collis. Pasi lajmi për vdekjen e Heroit mbërriti në Venedik, në 12 shkurt të vitit 1468, ambasadori milanez nuk nguroi, por i shkroi një letër urgjente dukës së Milanos, Galeazzo Maria Sforza, pikërisht atë ditë, duke njoftuar se: “Skënderbeu u nda nga kjo jetë. Kish ethe dhe, meqë vendin po e përshkonin turqit, deshi t’i hipte kalit, e vdiq brenda tre ditëve ( Monumenta Hungaria e Historica, Nagy-Nyary, 1466-1490, nr. 59, f. 93).

SPAK BROS

February 13, 2018 by dgreca

Tregim Nga Avdulla Kënaçi/

Ishte një ditë shumë vështirë dhe e gjatë për shqiptaro-amerikanin, Alfred Ahmeti. Ai më në fund e kishte marrë tapinë e truallit buzë detit. Vërtetë që nuk arriti të blejë pesëqind metra katrorë vend, aq sa kishte bërë ndërmend kur u nis nga Florida, por përsëri edhe me 300 metra mund të ndërtohej një shtëpi, ndoshta një vilë e vogël. Kishte harxhuar plot dyzeteshtatë ditë duke u marrë me atë aferë. Kishte bredhur nga një zyrë në tjetrën, nga një kadastër në një hipotekë, sorollatje pa kufi. Më në fund kishte siguruar atë dokument të bekuar, me dy vula përsipër, hipotekën me emrin e tij. Kishte harxhuar goxha para, aq sa nuk e merrni me mend. Ishte i detyruar. Ishin kursime të grumbulluara në më shumë se dhjetë vjet, sidomos nga të ardhurat prej kompanisë së picave “Spak Bros”. E shoqja, Miradia dhe disa miq, para se të merrte rrugën për në vendlindje, e kishin këshilluar të mos jepte asnjë kacidhe nën dorë, edhe sikur të kthehej duarbosh, mirëpo Alfredi është një tip i tillë që kur vendos të bëjë diçka, s’ka burrë nëne që e kthen mbrapsh. Atë lloj pune do ta mbarojë me çdo çmim. Disa herë ishte bërë gati të merrte avionin e nga sytë këmbët; të mos kthehej më kurrë këtu, por ishte diçka tjetër në mes që e mbante të mbërthyer fort; përpara kishte 20-vjetorin e të birit, student i shkëlqyer me mësime. Kishte vendosur t’i bënte një dhuratë të jashtëzakonshme, një vilë buzë detit, ekzakt tek “Gjiri i Rosave”. Një mbasdite, akoma pa emigruar, për herë të parë, në atë gji deti, i kishte propozuar Miradies për martesë. Ishin të dy mësues, ajo sa kishte mbaruar Institutin e Elbasanit dhe Fredi Fakultetin e Shkencave të Natyrës, më saktë degën e fizikës. Ai peisazh i mahnitshëm i asaj mbasdite nuk i shkulej nga kujtesa. Ishte një perëndim i paharruar kur lëmshi i zjarrtë i diellit rrokullisej tej në horizont, mbi syprinën e kaltër të detit. Bukuria e bregdetit dhe puhiza që vinte nga larg i kishte dehur që të dy. I kujtohej si tani. Ideja për t’u kthyer përsëri këtu, i lindi kur lexoi njoftimin në disa portale shqiptare se po shitej truall në “Gjirin e Rosave”. Me sa mbante mend, denbabaden ai vend nuk kishte pasur zot, por qënkej ndryshe, kishin dalë plot tridhjetë e një pronarë. Histori të fshehura që nuk diheshin. Çudi, ai e dinte hapësirë publike. Si ishte e mundur që për gjysëm shekulli nuk ishin ndjerë të zotët, por gjatë demokracisë një nga një nxorrën kokë. Ai mendonte se i gjithë ai bregdet, mbushur me shkurre dhe kum të hedhur midis, nuk i përkiste askujt nga që nuk vlente as për kullotë e as si tokë bujqësore, por ja që kishte pasur zot. Dhe shitej me 500 dollarë metri katror. Sikur të mos e kishin rënduar ryshfetet, mund të blinte dyfish, por Shqipëri hesapi, nuk bëhej ndryshe. Pikërisht kur ishte i dëshpëruar në kulm, i hidhëruar e pa shpresë, një ish shok fakulteti, Ajazi, iu afrua dhe i tha:

– Po pse vjen vërdallë si kali në lëmë, o Fredi vëllai, shko në burim, merru vetëm me kryetarin e Bashkisë, e ka ca dorën e rëndë, por të mbaron punë.

– Kam dëgjuar, djalë i ri, kam kërkuar takim dy-tre herë, por nuk më ka pritur, – iu përgjigj Fredi.

– E di i biri i kujt është ai? I rojes së shkollës së mesme, është i biri i xha Fadilit. E mban mend? Tako një herë atë, të atin, – e këshilloi duke i hedhur miqësisht dorën mbi shpatull. U kujtua, ishte roja që kishte përcjellë disa breza nxënësish me të cilin kishte një histori jo fort të këndshme, por le ta provonte njëherë.

Ashtu bëri. I thanë se ish rojën e gjimnazit e gjen çdo mëngjes në kafen e madhe, përpara Bashkisë. I zuri pritë herët, por e kishte harruar si fytyrë, gati nuk e njohu. Xha Fadili ishte i plakur e i rëgjuar, por memorien e kishte top.

– A pizeveng, më erdhe në dorë, – i tha gjysëm me shaka, – të kujtohet si ma dogje gazetën me shkrepse kur e lexoja ulur në stol tek dera e shkollës? Desh të futën në politikë atëherë dhe do ma kishe marrë të keqen, por unë këmbëngula tek sekretari i partisë se deshe të më ndizje cigaren e të shpëtoi dora. Nuk u ankova unë, por të spiunuan, mor djalë. A çamarrok, çamarrok i dreqit, po ç’kemi andej nga juve?

– Nuk ta harroj, por kam ardhur për hall. Lëre që kam harxhuar një thes me para, por nuk kam mbaruar as punë. Të më zësh nga hunda, shafran kulloj.

– E po kapitalizëm, këtë kërkuat, këtë morët. Njeriu për njeriun është ujk, apo lere se këtë e ka thënë ai qoftëlargu, – pastaj ndërroi ton, e bëri zërin më miqësor, – hë mo, hë se keni para ju të Amerikës, ç’të bëjmë neve këtu, pa ju…., – dhe ngriti telefonin celular, i ra një numri, e vuri në vesh, priti pak, diçka dëgjoi matanë receptorit, por pasi e mbylli dhe e futi në xhep, tha:

– Është i zënë, do më marrë vetë, sillu njëherë vërdallë, shiko çfarë ka bërë në tre vjet djali im. Ky qytet ishte i pari që ngriti dy gishtat lart, por për njëzetë vjet mbeti me gisht në gojë. Vetëm gishtat i mbetën…Të gjitha çfarë sheh janë bërë në vitet e fundit; kanalizimet, trotuarët, pemët, të gjitha u ngritën që kur Bashkinë e mori në dorë djali im.

Pavarësisht se Fred amerikani, siç i thoshin, për një muaj e kishte shëtitur pëllëmbë për për pëllëmbë qytezën, nuk e kundërshtoi xha Fadilin, tundi kokën në shenjë pohimi, u ngrit, bëri si drejt unazës së qytetit, por ndërroi mendje; shkoi dhe u ul në një kafe tjetër. Aty priti rreth një orë, gjersa dikush nga Bashkia i telefonoi dhe i tha se e priste në takim Kryetari. U habit si ia gjetën numrin e telefonit. Ai nuk mbante mend t’ia kishte dhënë ndonjë punonjësi bashkie. U nis vetëtimthi. Tek dera e jashtme e godinës e priste një vajzë e re, topolake, flokëkuqe, veshur me minifund i cili ia bënte të vështirë ngjitjen nëpër shkallë. “Zotëri, kini parasysh të mos ndizni cigare, në asnjë mjedis të Bashkisë nuk lejohet duhani”, e porositi ajo shoqëruesin me një zë lutës. Hyri e para, pa trokitur tek zyra kryesore dhe tha me një frymë: “Zoti Kryetar, e solla Amerikanin”. Ai ia bëri me shenjë t’i linte vetëm, pastaj u ngrit nga tavolina, bëri dy hapa përpara, shpërveshi buzët duke nxjerrë një palë dhëmbë të rregullt dhe tha: “Më mori babai në telefon, kam kancelluar një sërë takimesh për t’ju pritur, na vjen së largu, urdhëro, rehatohu”. Dhe i tregoi me dorë një palë kolltuqe të zeza prej lëkure. U ulën përballë njeri-tjetrit. Kryetari i Bashkisë ishte ndër më të rinjtë e vendit, sa kishte kaluar të tridhjetat. Kishte punuar fort në Itali, për një dekadë, biznesi i kishte ecur dhe në zgjedhjet e fundit bashkiake konkuroi duke sakrifikuar një pjesë të pasurisë. Fitoi me një diferencë të vogël votash. Disa thoshin se i kishte blerë zgjedhjet me para të pista. Fjalë, më sa ndalen dallgët e detit, ndalen edhe thashethemet në këto qyetetet e vogla, por le të kthehemi tek qëllimi i vizitës.

– Zoti Kryetar, jam mërzitur sa nuk bëhet, kam një muaj që më sorollatin zyrtarët e arkivave, hipotekës, seksionit të bujqësisë e me radhë. Është fjala për atë tokën afër detit, por nuk po e marr vesh: është në shitje, s’është në shitje…. Nuk e kam hallin tek çmimi, por tek dokumentat, dua të jenë të rregullta. Unë dua t’i bëj veprimet sipas ligjit, sikundër në Amerikë.

– Të kuptova, por kam dy pyetje, – tha Kryetari – për ku bëhet fjalë dhe për çfarë qëllimi e kërkon, për banim apo për biznes?

– Për banim, dua që fëmijët e mi të mos shkëputen nga Shqipëria. Siç dihet, këtu kemi klimë të lakmuar, det të mrekullueshëm, Mesdhe hesapi. Le të këtë edhe im bir një copë truall, një kujtim nga i ati. Një shtëpizë buzë detit që do ta mbajë të lidhur me vendlindjen e prindërve të tij. Nuk është se e kërkoj falas, por nuk dua ta lë litarin zvarrë, dua veprime ligjore me bankë dhe me noter.

– Punë e mbaruar, – i tha prerë Kryetari – nesër jam në mbledhje në kryeqytet, pasnesër do të merremi me hallin tënd. Rri pa merak.

– Më çlirove, o zoti Kryetar, si nuk të takova dot që në fillim, – i tha i mallëngjyer thellë në shpirt. Vetë Kryetari, kur e pa ashtu të prekur, e përcolli deri në fund të korridorit me dorën në sup, një përjashtim që nuk e kishte bërë për asnjë tjetër. Kaq ishte biseda. Doli në rrugë, mori frymë thellë dhe iu kujtua shoku i Fakultetit. I duhej dhënë një drekë. “Nuk ka mësime falas”, mendoi. Gjeti një taksist, e pyeti se ku mund ta kërkonte profesorin e fizikës, Ajazin. “Rri këtu, për pesë minuta ta sjell”, i premtoi ai. Dhe ashtu ndodhi. Dy shokët e vjetër, pasi u përshëndetën, taksisti u tha: “Ma lini mua në dorë lokalin”, dhe i çoi në një restorant peshku buzë detit. Ishin bashkëmoshatarë, por profesori dukej si nja dhjetë vjet më i madh; me ata flokët e rënë, eshtrat e faqeve që i theksoheshin aq shumë dhe kurrizin e përkulur si shkronja e madhe S. Xhaketa i rrinte e gjatë tek mëngët. Mall i falur, mendoi Fredi dhe i tha me zë të ulët:

– Kryetari m’u duk djalë i mirë, i shkathët, pa burokracira, veshur shik, krejt i lirshëm. Duhen djem të rinj nëpër zyrat e shtetit.

– Po atë orën “Rolex” ia vure re, sahatin, pra, fusha e të cilit merr ngjyrë sipas kostumeve, daytone – iu kthye Profesori duke shkelur syrin me djallëzi. Dukej ashiqare që nuk e kishte qejf Kryetarin.

– Jo, por vetëm i pashë në pëllëmbën e djathtë një si gjurmë, shenjë nga një e prerë thike. U habita.

– Po, ai ka braktisur gjimnazin në vit të tretë dhe nuk ka qenë djalë i keq me mësime. Iku në Itali, por rob i zgjuar, punëtor dhe kurajoz. U kthye i kamur, shumë i pasur, më rruat profesorllëku mua.

Kaq ishte biseda rreth kryetarit, pastaj të dy miqtë e vjetër iu rikthyen kujtimeve nga Fakulteti i Shkencave të Natyrës.

***

Të pasnesërmen, aty afër drekës, po i njëjti zë nga Bashkia: “Zotëri Alfred? Tek restorant “Aragosta” ju pret Kryetari…”. E gjeti menjëherë lokalin, ishte nga më luksozët e qytetit. Binte në sy që atje tej me vetratat prej xhami dhe dritat shumëngjyrëshe, vezulluese në mbrëmje. I thanë se duhej të ngjitej në katin e tretë, aty ku u shërbehej vetëm vipave apo zyrtarëve të lartë që vinin nga kryeqyteti. Kryetari ishte ulur me një bashkëmoshatarin e vet, një rrondokop kokërruar, veshur sportiv. Fredi hezitoi të ulej, por Kryetari nuk vonoi ta prezantojë me mikun e vet: “Njihuni, ky është shoku im më i ngushtë, në të mirë e në të keq. Së bashku kemi qenë në Itali, këtu e kam krahun tim të djathtë, organizon fushatat elektorale. Quhet Idriz, mbaje mend, si Idriz Seferi…” dhe Kryetari qeshi me të madhe duke tundur supet. Pastaj ra qetësi në të gjithë sallën, dëgjoheshin vetëm përplasjet e filxhanëve që kamarierja shplante në lavaman. Heshtjen e prishi po zëri i Kryetarit i cili duke theksuar e rrokëzuar çdo fjalë, tha:

– Idriz, e ke hartën e “Gjirit të Rosave”? Na trego çfarë parcela kanë mbetur pa shitur.

Idrizi u ngrit pupthi, u zhduk pas një kthine dhe pas pak u kthye me një dosje të kuqe në duar. Prej andej shpalosi hartën e gjirit të detit dhe nisi të shpjegojë:

– Ky trualli këtu, më afër detit, është 550 metra katrorë dhe shitet me 1200 euro metri, ky më lart, 400 metra katrorë, me 1000 euro metri katror, ky tjetri…, – Sa më shumë largohej nga deti aq më shumë ulej çmimi, pastaj e mori fjalën Kryetari:

– Zgjidh miku im, ti e njeh terrenin dhe vur gishtin, vetëm duhet të dish se parcelat shiten në bllok, sipas përkatësisë që kanë pronarët.

– Realisht janë çmime të kripura, por unë do të preferoja me 500 euro metri katror, – u përgjigj Fredi disi i lëkundur.

– Idriz, ka me këtë çmim?

– Ka, por është pas kodrës, është vetëm një, janë treqind metra.

– Duket deti? – pyeti Fredi.

– Po, duket po qe se vilën apo shtëpinë e bën dy apo tre kate, – shpjegoi Idrizi.

– Në rregull, unë mund ta marr, – tha Fredi.

– Pagesa duhet bërë menjëherë, sa të marrësh tapinë në dorë.

– Sa mund të zgjatë si kohë?

– Maksimumi një javë, – tha Kryetari – me këtë punë merret Idrizi. As mos e vra mendjen fare, o Amerikan, ke rënë në dorë ustai – dhe qeshi me të madhe.

Me rrondokopin që quhej Idriz këmbyen numrat e telefonave dhe të dy palët u ndanë të kënaqur. Që nga ai moment, shprehja e fytyrës së Fredit u çel, dukej se në fund të tunelit kishte dritë. Sa mbeti vetëm, në telefon i dha sihariqin të shoqes, Miradies. Por ajo nuk e besoi. Dhe kishte të drejtë. Nuk qënkej aq punë e lehtë për t’u mbaruar tak-fak. Pronari i asaj parcele për të cilën u ra dakort, me të mësuar se atë vend kërkonte ta blente “një amerikan”, ngriti çmimin, e bëri me 600 euro metrin katror. Fredi u vu në siklet. Duhej pyetur Ajazi, si mund të dilej nga kjo situatë?

– Kam frikë se do të më nxjerrin fishek, Ajaz vëllai, – i tha me një zë të zvargur, – ata më siguruan se do ta mbaronin shumë shpejt këtë punë.

– Çfarë bisede keni bërë tek “Aragosta”, u ke treguar se ç’punë bën?

– Po, u kam thënë se punoj në një laborator bërthamor, më ndihmoi fizika, por m’u desh të bëj një kurs njëvjeçar dhe në fundjavë i vij në ndihmë time shoqeje, Miradies, ti e di që ajo ka një piceri? Unë merrem me furnizimin e saj të shtunën e të dielën. Nuk t’i fal njeri dollarët në Amerikë po nuk djersite. Të vërtetën u kam thënë.

– Ky laboratori është ushtarak apo civil?

– Është civil, por ka rregulla të forta, jo çdokush mund të punojë aty.

– Unë mendoj se ky Idrizi “do kuar”, duhet t’i japësh diçka, – tha Ajazi duke hedhur nga njera anë në tjetrën ato pak flokë që i kishin mbetur mbi sheshin e tullës. Nuk ishte fort i sigurt në parashikime.

– Po sa?

– Dhjetë përqind të shumës që do të blesh truallin, kaq, me të dëgjuar e kam.

– I bie 20 mijë dollarë…

– Po, ndryshe nuk ke për ta marrë kurrë. Të rinj janë këta zyrtarët e sotëm, por ustallarë të regjur në këto punë, kanë mbaruar shkollën e shejtanit.

Këto fjalët e fundit të shokut të tij të besuar e trishtuan pa masë. Ta anullonte blerjen? Punë që nuk bëhej, kishte harxhuar shumë kohë, energji dhe para. Duhej takuar me pa tjetër Idrizi. E gjeti si gjithmonë në lokalin e tij “Aragosta”. Fillimisht, me lezet, ia solli rrotull bisedën, pastaj i propozoi:

– Unë e di që këto punë këtu nuk bëhen aq lehtë, por pata besim tek ti qëkurse më prezantoi dhe më garantoi Kryetari. Veç blerjes kam në dispozicion edhe 15 mijë dollarë, a mjaftojnë për ta mbyllur këtë mesele?

– Dëgjo, or mik, këtë nder unë e bëj për hatër të Kryetarit, nuk dua lekë për vete, sidoqoftë, ta provojmë.

Pas një jave gjithçka ishte gati, me kontratë shitblerje dhe hipotekë. Nuk thonë kot që paraja e kthen lumin përpjetë. Këto të gjitha mendonte i vetëm Fredi, i ulur në një stol të Gate 5 në aeroportin e Rinasit, pas 47 ditësh, i gatshëm të ngjitej në fluturim. E kishte marrë malli për familjen, sidomos për dy fëmijët. Tapinë e truallit e kishte siguruar në çantën e dorës. Për atë copë letër kishte hequr të zitë e ullirit. Por nuk ishte e thënë të mbaronte me kaq.

***

Ra zilja e telefonit. Njohu numrin e celularit të Kryetarit. Nuk i kishte telefonuar kurrë ai vetë. Si duket do t’i uronte udhëtim të mbarë, por jo: “Kancello urgjentisht fluturimin dhe kthehu këtu, është bërë një gabim në dokumente. Shyqyr që të kapa në kohën e duhur…”, i foli prerë, alarmues dhe nuk priti përgjigje. Kjo ishte si një rrufe në qiell të kthjellët. Të anullonte udhëtimin? E po si nuk kanë të sosur kurrë telashet në këtë vendin tonë të bekuar? Nuk kishte çfarë të bënte, tërhoqi valixhen dhe doli përgjatë parkingut të aeroportit. Kontrolloi portofolin për të ditur sa dollarë i kishin mbetur, as njëqind. Ndoshta me atë shumë do të pranonte ndonjë taksist ta kthente tek Kryetari. Duhet të shkonte drejt e në zyrën e e tij. Gjatë gjithë rrugës ndjehej si në kllapi, kushedi sa i kishte shkuar tensioni. Pas një ore, ja ku u gjend përpara Bashkisë. U kujtua që nuk kishte lajmëruar në shtëpi për anullimin e fluturimit. Duke ngjitur shkallët, i dridheshin gjunjët, gati po i binte të fikët. Edhe pse orari zyrtar kishte mbaruar, Kryetari po e priste. E qeshura i ishte larguar nga fytyra. Dukej i zymtë, serioz dhe shumë i shqetësuar.

– Problem i vogël, qetësohu, zoti Fredi, ti ke blerë nga një pronar fals 300 metra katror truall. Ai është hapësirë publike, pa pronar, është i yni, i Bashkisë. E kapëm me vonesë, është gabim i Idrizit. Shitet me 15 euro metri katror, vendim qeverie. Ja ku i ke paratë e tua. Bëra çmos të t’i kthej mbrapsh. Idrizin e vura përpara përgjegjësisë. Jemi shtet ligjor, nuk lejojmë allishverishe, as vëllain tim nuk fal. Ne duam ta bëjmë Shqipërinë si Amerika. Tani merru me juristin e Bashkisë të bësh dokumentat e reja. Do ta firmos vetë. Më mirë kështu. Je miku im. Edhe ti do ta bëje për mua kaq gjë, apo jo?

Fredi nuk dinte si të sillej, të gëzonte apo të hidhërohej. Shqiptaro-amerikani ishte në siklet të madh, si kurrë ndonjëherë. Kishte nevojë për ajër të pastër. Doli përjashta, në oborr të Bashkisë dhe ktheu fytyrën në drejtim të horizontit, në perëndim, andej nga binte deti. Prej së largu po vinte një erë e freskët, e mbytur në jod.

***

Fredi kishte pronotuar një dhomë hoteli ndër më të shtrenjtat. Kishte kaluar mesnata, por sytë nuk i mbylleshin, gjumi i ishte arratisur s’di se ku. Gjysma e së keqes, të paktën një pjesë e mirë e parave i ishte kthyer në dorë. Nuk po e kuptonte se çfarë loje po kurdisej. Shqipëria, vend i habirave. Dora vetë Kryetari i Bashkisë të të kthejë paratë? Çudi. Ashtu, turbull e mundi gjumi aty afër mëngjesit. Sa u zgjua, i pari mendim që i erdhi në kokë ishte të pyeste Ajazin, mikun e tij të vjetër. Profesori i fizikës, kur mori vesh se i ishin kthyer paratë, vuri duart mbi gjunjë dhe e qeshura e tij u ngrit në kupë të qiellit, pastaj si në një orë mësimi, tha:

– Gjithë qyteti e di se të tridhjetë e një pronarët, farefis me njeri tjetrin, kanë marrë tapi falso. Ata kanë tre vjet që shesin e blejnë toka për llogari të Kryetarit të Bashkisë. Pseudopronarëve u mbetet edhe diçka për vete nga kjo aferë. Po çfarë ka ndodhur me ty, Fred, nuk e them me siguri. Mos vallë ta kanë vënë re atë dokumentin me foto “Spak Bros” që mban në portofol? Duhet të dish se pritet të mbërrijë një agjent nga FBI i cili do të ndihmojë Spakun shqiptar për të kapur peshqit e mëdhenj. E di ç’është Spaku, është Strukturë e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të organizuar, SPAK. Njësi e pavarur e cila do të hetojë pesëmbëdhjetë kategori zyrtarësh, natyrisht edhe bashkitë.

– Aha, po Spaku im nuk ka fare lidhje me këtë njësi, është logo, si punë dinstiktivi, është baxha ime personale “Spak Brothers”, brothers (vëllezër), shkurt Bros, kompani picash në Florida….

Profesori drejtoi trupin, ndjeu se hoqi nga kurrizi një peshë të rëndë. I ndritën sytë dhe u çel në fytyrë. Ia dha përsëri të qeshurës me të madhe, pastaj sikur i falej zotit, tha: “Bekuar qofsh, Amerikë, minjtë nga frika po braktisin hambarët, na kthe buzëqeshjen…”

Fund

SHQIPNIA E FISHTËS

February 3, 2018 by dgreca

Cikel poetik nga AGIM DESKU /

SHQIPNIA E FISHTËS/

Koha e Fishtës më takon nëse më pagëzojnë emrin e Gjergjit /

Ç῾më vie çdo çast kohë e kokë /

E Fishtës /

Dhe kohë e shqipes /

Në kokën time të krisur. /
Ç῾kohë e krijoj njeriun prej dheu

Të njëjtë me emrin e zanave

Eh, kohë e Shqipnisë ma thoshte Fishta

Lindi dhe rriti në këtë tokë veç hyjni.
Dhe sot sikur dëgjoj këngët e Malëcisë kryeneqe

Ku lindja dhe vdekja ngjajnë me Shqipninë e Fishtës.
Qofshin lavdue trimat kur kishin lidhë besë e fe

O do rrojmë faqebardhë ,o do vdesim të tanë për atdhe.
Koha e Fishtës më takon nëse më pagëzojnë emrin e Gjergjit.

MOS NDALO KARVANIN E JETËS

-Qentë le të lehin

Karvani ecën-

Bota nëse përmbyset është një e arritur e tij djallëzore

E njeriut që s´ka tani fuqi të jetoj në gjuhën e zotit as të kombit

Të vetmit miqt e tij janë qentë kur lehin sipas dëshirave korbaiane

Çudi pse jeta ime i rri si hije nga frika se unë jam përandor i fundit.

Nuk e kanë thënë kot të parët e mij nga përvojat e hidhura të etjes për dije

Dhe karvani i fisit tim ecte mes të lehurat e qenëve pa frikën se kafshojnë djajtë

Eci edhe unë kopshtit të Edenit sebashku me shiun shuajmë etjen e trëndafilave

E di sa herë jam i sharë dhe i vrarë në mijëra copëzash mish qeni.

-Qentë le të lehin

Karvani ecën

Ecë edhe ti miku im,zërë jetën para se ajo të të mallkoj gjuhën e shpirtit prej një demoni.

Ose vdis para se deti të të fundos bashkë me diellin që ta fali dritën e syve .

Jeto si palaço i pavlerë dhe i pa nderë e mjerë kombi im për emrin e djallit që ke marrë.

MA QËNDISË FLAMURIN E BASHKUAR

Ç´më bëhet sikur njeri uhumbi arsyen e jetës se shenjtë

Dhe toka fuqinë për t´i mbajtur mbi krahë të vetë

Me demonët asnjë fjalë më nuk na lidhë me gjuhën e zotit

Përandorët ishin të fundit që u zhdukën nga jeta ime.

Kam bërë be se nuk dua të jetoj në asnjë atdhe të huaj

Tokës se Gjergjit i kam borxh lindjen dhe vdekjen burrërore

Gëzimet dhe hidhërimet në çdo kohë i kemi ndarë mes veti

Dhembjet e plagëve ia kemi shërue njeri-tjetrit.

Asnjëherë nuk e kemi pranue zhdukjen si fund i rëbelimit

Lumë ai det që ndalon fundosjen e zërave titanikiane

Jam gati të shndërrohem në simfonitë e funeralit mortor

Të luftëtarës që di të qëndisë flamurin e bashkuar.

Ç´FSHIHEN PAS DJAJËVE

Ç´zëra gjarpërinjësh u zunë me Apokalipsin

E di në ç´shpirt e fytyra djajësh kohën e shndërrojnë

Thonë se janë të gjallë herë të vdekur pa asnjë varr toke

Zotin e luta të di përse të njëjtën kohë lindëm heronjë.

Çfarë të duhej koha e lindjes se kësaj fare të keqe

Toka për njëqind vjet nuk shërohet nga hellmimi kur e shkelin

Si të besoj se perënditë kanë krijue njeriun dhe djallin

Në të njëjtën kohë pa hile.

Nuk kam më fuqi të jetoj nën gurët sebashku me gjarpërinjtë

Me kohën time dhe të perëndive secili tani merremi nëse sonte del hëna

Ndoshta për fjalën time kujdesen zanat e malit

Dhe betejat që ende s´kanë përfundue për tokën dhe diellin.

SOFRA
Ç´më vie në mendje një ëndërr

Kur ulëshim në një sofër gjithë zemër

Këmbëkryeq kur ngritnim dolli për diell e miq

Për liri dhe tokën pengë e lënim kokën.
Ç´fuqi na kishte fjala kur bashkoheshim në një sofër

Të tëra mbrëmjet kishin hare dhe vetëm gëzim

Fytyrat na fluturonin të buzëqeshura pa asnjë hidhërim

Vëllain e quanim vëlla dhe nënën -Nënë e babain-Baba.
Në mua sofra ka gjuhën e artit dhe krenarisë

Për fjalën dhe besën kur jemi veçue nëpër botë

Sa herë kemi thënë ,PO, asgjë nuk ka ndryshue

Vdisnim edhe ferrit kurrë miqt nuk i kemi tradhëtue.
Të bashkohemi prapë në sofrën e shqipeve na është thënë

Nëse duam të kemi fuqi bashkimi dhe bekimin e tokës nënë

Në një Shqipëri të vetme ku zoti do të na bekoj

Ndryshe pa fajin e gjakut të derdhur,ah mos të na mallkoj.

Ç´HIJE MË NDJEKIN PAS

(Të zhdukurit kthejnë në pikturë)

Nuk ka dehje që më bindë se ti nuk je më

Dëshmitare e kam fytyrën tënde prej engjëlli

Ta njoha ecjen nëpër mbrëmjen me hënë

Jam i sigurtë se hapat e trimit tim ishin.

Sonte më duket u bëra beteja më e ashpër

E luftëtarit të një mijë e njëqind ëndrrash

Për sa vjet dritë cili u larguam nga njeri-tjetri

Kujtimet e jetës se bukur vallë kështu harrohen.

Sonte nuk kam fuqi ta ngritim gotën sebashku me ty

Në betejat dhemb për dhemb u shndërrove në gjeneral

Më thanë se asgjë nga lufta më nuk më mbeti

Përse nuk ta di varrin as funeralin.

Cili sonte hyri pa trokitur në portën time

Varg loti i syve të mij të vërbuar u bë

Koka nuk më zë më asnjë ëndërr dimri

Gjithë jeta ime sonte në pikturë ndalon.

LUFTO MBI SHPATËN E SATANIT

Më fal zoti im pse nuk t´u fala kur më shumë se jetës ty të ngjava .

Ç´më duhet dashuria kur nuk di për plagët e njëind betejave

Dhe jetën e ferrit kur peng e lash për të bukurën e detit.

Ndalo për një çast në kujtimet që na ngritën afër diellit

Vdekjes se djallit ju kanë gëzue edhe demonët

Mos e merr si të vërtetë shkopin e tradhëtisë që të ulët pranë

Lufto dhe fito mbi shpatën e satanit nëse e do shpetimin nga vdekja.

Mos e merr si të vërtetë shkopin e tradhëtisë që të ulët pranë

Dashuro si një luftëtare që ia ka fal gjymtyrët atdheut pa kthim në jetës

Nëse jeton më mua mendoje flakën e diellit ku atje të ngriti si mbretëreshë

Në një gotë pijmë dhe dehemi deri sa jetën askush nuk mund të na burgos.

Të dytë e kemi kohën të fitojmë mbi edhe shpatën e Satanit

Kështu do e mbrojmë vetën por edhe tërë një botë nga tradhëtarët e kohës

Që nuk zgjedhin mjete as fiijime në errësirën e pafund perandorësh.

Vdisni për pesë pare të fytyrës se ndyrë kur ngjani në buzëqeshjet e ulkonjave

Tokën do të na shkërdhejnë nëse na shohin kah e vrasim zhdukjen e djallit

Vdisni për pesë pare të fytyrës se ndyrë kur ngjani në buzëqeshjet e ulkonjave

Se nuk i pendohemi vdekjes se fjalës të dhënë kur e nënshkrova me gjuhën e perëndive.

Më fal zoti im pse nuk t´u fala kur më shumë se jetës ty të ngjava .

PËRSE ËSHTË DIELLI LARG

(Mbesës sime Kiarës)

Sa larg e sa afër më rri dielli

Flakën e ndajmë në grimca të krisura

Ç´mallë ndjejmë për gjuhën e shqipeve

Kur e flasim me mbesë në fluturim.

Edhepse më rri larg nga toka e artë

Shqipërinë e kemi dëshmitare të gjuhës se shejtë

Pagëzimin e emrave të rrënjëve të Durrahut

Kush na mallkoj që u tretëm metropoleve evropiane.

Cilët shekuj s´do të flasin kurrë me ne

Perse ndonjëherë u bëmë edhe argat të dreqit

Etjen dhe urinë çdo herë i kishim si bukën dhe krypën

Por jetuam me zemrat e mirëditorëve dhe malësorëve.

Në të njëjtën kohë u bëmë heronjë të jetës atdhetare

Vitët ma të bukura të jetës i shndërruam në legjenda për plisin

Vetëm kur e falëm besën undjemë se jemi pakëz shqiptarë

Ah,si lotët nuk na lënë të vërtetën kurrë pa e thënë.

Çfat na është shkrue nga perënditë e tokës dhe detit

C´ilët nga ne diellin e kemi me larg se të gjitha dashuritë

Ç´faj na është thënë pse të dielave nuk bëmë lutje për dritë

As zotin nuk e dijmë a e patëm mik apo pse nuk ju falëm çdo ditë.

BABA

Baba,sonte ç´më tregojnë yjet

Shkëlqejnë më mirë këtë mbrëmje.

Pikturën e fytyrës tënde e shoh në ozon

Ëndrra më fton nepër shkallët e olimpit

Të të takoj baba.

Sa afër jam me sytë plotë lot malli

Sonte kemi ndarë kohën të jemi pranë njeri-tjetrit

Me fjalët tërë një jetë betejash të fituara .

E mbaj në mendje frymën me ngrohtësi dielli

Kur më porosite,bir,atdheu nuk i ka njëqind fytyra .

Nëse e do jetën me nder sikur babai që të do

Jeto vetëm më fytyrë atdheu pa asnjë betejë të humbur.

Baba,tani edhe unë jam baba dhe jetën e ndajmë përgjysmë

Ti jeton dy jetë më shumë se secili nga ne të gjallët.

Gjyshi i ëndrrave të mia që aq shumë i kam pritur

Roni,Kiara,Aurela,Dreni,Dea janë pëllumbat në fluturim.

Baba,më fal që nuk shkrova për burgun e Auhvicit

Kur lufta të mori dhe për pak u gjende i vdekur i gjallë.

Betejat më shumë i kisha për bukën e gojës

Se si mëshira ju vishej qenëve dhe patronës Merkel.

Janar 2018@DESKU

PS-Në vitin 1945 babai ishte një nga shumë shqiptarët e intërnuar në Kampin e Aushvicit,ku për fat të liruar sebashkume grupin e të burgosurve nga Kosova.

FRYEJ ERË

M´i merr fjalët nëse i kam të mëkatit

Edhe atëherë kur mendon se kisha fytyrë bajlozi

Më mirë prangosëm të mos iku më larg se urrejtja.

Fryej erë

M´i kujto një nga një takimet e betejave

Humbjet i di vetë se i kam plagë shpirti

Dëshmitar e kam vetëm zotin

Dhe fatin tim të luftës.

Fryej erë

Edhe atëherë kur ma gjen trupin

Në mijëra grimca fjalësh

Ma dërgo në foletë e zanave

Mbështjellur me trëndafilat e Kopshtit të Edenit.

Fryej erë

Se s´kam më fjalë për të dhënë

Më dërgo një stuhi cunamësh

M´i fshijë nga faqja e dheut kujtimet e hidhura.

Fryej erë

Edhe takimet e djajëve më janë duhur t´i rikujtoj

Ju i besuat këngës se hutinit kur këndon melodi mortore.

Në çfarë t´i besohet kohës kur ajo është vetë e pakohë

E kisha ndërrue veten me erën të fryej diçka nga shpirti im

Diellin e kisha zbritë në tokë në një kuvend burrash.

Fryej erë

Tokën e diellin t´i bëjë bashkë para se të fundosëm unë apo Titaniku

Sa larg fryen oj erë e nuk fryen brenda jetës që ma tradhëtuan demonët.

Fryej erë

E di për sa kohë jetuan perandorët jeta m´u bë ferr i Dantës

Ju besoj vetëm atyre që i besojnë vetes më shumë se perëndive

Një ditë do të zbritni në legjenda si Doruntinë e fatit tim.

E KRISUR Ç´MË RRI KOHA

Koha dhe koka si nuk më ndryshojnë fare

Ç´më rëndonë lloje fjalë rrugësh

I mbetur në udhëkryqe larg jetës

As i gjallë as i vdekur jetoj në rrëfimin tim.

I kam thënë mirëmëngjes gjarpërit

Ndoshta njëri nga ne u vërbua

Sa i besoja vetes dhe rojeve të folesë sime

Më dhemb nëse vazhdon si ikje nga betejat.

Luftëtarët janë vetë bekimi i zotit për fitore

Kurrë nuk e ndjejnë humbjen e betejave për jetë a vdekje

Emri yt të mbanë në mbretërinë e yjeve

Atje ku sebashku me diellin falni jetës gjallëri.

Cilës fjalë i beson, të betohëm se nuk e mbaj natyrën e mëkatit

Jetën e dua vetëm si një pikë ujë të detit kryeneq të kujtimeve të hënës

Që kurrë nuk di të ndalët duke fundos bajlozët e tij të krisur

Sa e krisur më rri koha kur furtunat e zhdukin tej gjuhës se zotit.

Çfarë çmendurie i mori miqt që humben miqt e shenjtë të jetës

Koha nuk ishte fajtore pse u bënë më demonë se vetë demonët

Ndoshta një ditë riktheheni edhe në perandorë të zi

Ky është atdheu që flakën ja vutë secilës anë të shejtë.

Tani si të rri më kohën që ju e vratë bashkë me udhët ngado që ecni

I vutë zjarr edhe emrit tim ma tretët atje ku miza brenë hekur

Kështu ju i zgerdhiheni atdheut gjoja vdiqet në ëndrra për jetën e tij

Ah,asnjë kohë kurrë mos e takofsha sikur sot që jetoj në kohën e juaj të pakohë.

NË DYSH

Më shumë se vetë betejat jam bërë çlirimtar

Nuk kthej më në kohën e vrarë

A nuk është pak ndarja e zotnave në dysh.

Me botën kurrë nuk arrita ta njoh veten

Pse duhet njoftuar për fuqinë e legjendave

Që i kam dhënë dheut të kësaj toke.

Në vetëvrasje urrejtjen kurrë nuk e kisha menduar

Dikush nga varri u ngrit ta vras diellin

Të tjerët vrapojnë pas palaçove perandorësh

Asgjë në jetë nuk është si më parë e vërtetë.

NË Ç´KRAH DIELLI

Sa të madhe ma bën jetën dielli kur edhe unë jam bir atdheu.

Në ç´krah dielli m´i pave krahët e shpuar përtej syve tuaj

A nuk mjaftuan çmenduria e shpatave të pesëqind shekujve sultanësh

Përtej njërës histori ,plagët m´i vënë në historinë tjetër

Ende nuk e njeh as nuk e ka shkrue bota në një nga legjendat e zanave.

Edhe njëqind herë nëse lindi vdekjen ia kam borxh këngës se heroit

Me diellin kurrë nuk mund të matëm në asnjërën kohë kalërimi

Luftëtar u bëfsha me fytyrë Davidi dhe me zemër Orfeu

Sa të madhe ma bën jetën dielli kur edhe unë jam bir atdheu.

Derisa luftëtarit tim nuk i përulën në secilën lutje dhe të falim uratë

Kam frikë se të tjerët na e marrin bashkë me emrin e e kësaj toke të artë

Me Gjergjin jam shndërrue në një dhembje dhe fitore të përbashkët ,çdo çast

Asnjëri nuk vdesim pa njeri-tjetrin si Gjergj e Agim çdo ditë e natë.

Me mua askush mos të barazohet pash diellin që ti ma fale

Ngrohtësinë e tij e di se në cilin varg të tokës më rri më mirë

E kam takuar vetëm njëherë në jetë kur më shpetuan nga ferri

Kur menduan se vdekjen ma kishin përgatitur si bukën e ujin.

Vdesin vetëm palaçot që tërë jetën e kanë vrasëse të zotnave

Unë që rri në kopshtin e luleve dhe ujiti çdo trëndafil me lotin e shpirtit

Me fjalën që zanat e mbajnë në gji edhe motrat tona suliote dikur në lashtësi

Për fytyrë trimëreshash u hodhën shtatë pash nën thellësitë titanikiane.

Në ç´krah më rri dielli, aty më rri jeta ,një e vërtetë që dhemb e shemb

Perandorë dhe demonë në një fjalë ngjajnë si dikur të pabindurit e ferrit

Në ç´këngë sot më shumë ju takoj mbrëmjeve kur s´ka hënë as yje

Të gjitha udhët një ditë a do të kenë kryqzim të në zotit a rrugë pa krye.

Mjerë ai që ma shanë dhe ma vranë atdheun e heronjve të plagëve të se vërtetës.

OBELISK

Jetën në katër sy e dua

Të njëjtën ma thua edhe ti

Kur për një çast shndërrohesh

Në flakë dielli.

Vdekjes kurrë nuk i iku

Nëse jeta ime i takon

Fytyrës se babait .

Njëqind herë

Është më e i gjallë

I atdheut tim.

IM ZOT

(Rikujtojmë Presidentin,I.Rugovën)
im zot

M´i fal fjalët

Që i shërojnë shekujt

Të cilat ende na rëndojnë

Mbi supe .

Im zot

Më fal përqafimin

Që ëndërr më rri

Buzëqeshja e jote.

Im zot

Më prijë lindjeve

Se vdekjet ia kam fal atdheut.

Im zot

Më fal bekimin e Shqipërisë

Pa plagët dhe lotin e nënave.

Im zot

Brezat e mij

Mbetën flakë e Prekazit

Në njëqind vjet

E di

Prapë ju lindë kjo tokë.

ÇFARË FSHEH HESHTJA

Një zot e di çfarë fsheh njeriu i sotëm në shpirtin e tij

Askush nuk e njeh më mirë se unë ish mikun e dollive festive

E di edhe në cilin det derdhet ferri i tij që na groposë më thellë se Titaniku.

Për luftëtarët e di çfarë ruajnë në gjirin e tyre më ka thënë babai im

Betoheshin në sofrën e shqipeve dhe në gjakun e bekimit të atdheut

Nuk çuditëm pse heshtja varros ëndrrat e rikthimit të heronjve.

Të vetmit heronjtë e ruajnë vdekjen si heshtje për lavdinë e legjendave

Ndarjet me lotin e nënave e vëjnë jetën e tyre mbi fuqinë e perëndive

Asgjë nga dhembjet që nuk e kanë gjuhën e rikthimit të Gjergjit tim.

Heshtjen e mallkofshin ëndrrat e tokës se vrarë

E di përse tornadot më shumë se kurrë vrasin pafajësitë e zotit

Në stuhi më kanë shndërrue deri edhe emrin tim.

Ndoshta bëra faj nëse për tokën e fala edhe kokën

Të vërtetën e jetës mos e fsheh nga asnjë perëndi a njeri.

Të rikujtoj baba pse nuk vdiqe edhe kur të shndërruan në ferr të Aushvict.

HESHTJA

Mijëra vjet përmbys dritën

Pa fuqi të dal nga dhembja

Plagë më vdekjepruese e jetës.

Nëse ka shërim

Vetëm pas vdekjes.

Çfarë t´u thueht syve

Kur heshtja i vërbon.

NATA E SHEKUJVE TË RËBELUAR

Më e gjatë se njëmijë vjet dritë larg diellit ishte nata e shekujve rëbel

Më e shkurtë se kënga besës se rikthimit të Aga Ymerit.

Mbrëmë në apartamentin e hënës ç´më zunë peng

Më duhej të bëhesha njeriu më i krisur në jetë

Tani sa e kisha dhënë fjalën që më peshoj shumë shtrejtë

Nuk kisha fuqi rebelimi as të vëj një fytyrë djalli.

Para heshtjes që vjellte zjarr dhembjesh e dorëzova shpatën e vetëvrasjes

Sa ju besova gurëve edhe kështu të thyer në grimca atomësh

Sa e gjatë dhe sa e shkurtë ishte stuhia e tornados

Ktheva të shëroj plagët e luftërave në natën e rikthyer të shekujve.

Më ftuan në mbrëmjen e poratve të hapura të Venedikut

Në ekspozitën e pikturave më të bukura se vetë Mona Liza

U deha kur ngrita dollinë për flakën e ndezur të diellit

Im zot më fal pse nuk u bëra më i krisur se Adami.

Tani tërë jetën e jetoj me urrejtjen pse nuk e kafshova mollen e Evës

E di se ç´faj bëra në natën më të gjatë të shekujve në rikthim

Mëkat për engjëjt pse ma zhdukën fytyrën e djallit nga shpirti im

Ndoshta në rëbelimin e tij do e gjëja udhën më të shpejt drejt diellit të lirisë.

MA FAL KOHËN E HERONJVE

Kohën e heronjve të atdheut nëna ime e mbante në gji.

Heronjtë a lindin heronj

Tradhëtarët a lindin tradhëtarë

Demonët a lindin demonë

Perandorët a lindin perandorë.

Cilët janë heronjtë që lindën dhe u rritën heronj

Tradhëtarët besoj se e morën emrin që ju takon

Demonët linden dhe vdesin demonë

Perandorët u ngritën mbi fatin e njerëzve në perandorë.

Kohën e heronjve të atdheut nëna ime e mbanë në gji.

Një mijë vjet dritë është rruga për t´u ngritë në heronj

Tradhëtarët janë faqja e zezë e marrja tepër e kombit

Mjerisht përse zoti ende nuk i mallkon apo nuk shohin më larg vetes

Sa keq për tokën që çdo ditë e shkelin këmbët e tyre fatzeza.

Demonët janë vetë bajlozët që rrëmbejnë të bukurën e detit

Janë vetë gjuha e mallkuar e kombit dhe fytyrat korbiane

Nga legjendat dolën si humbës të shpatave të sulltanëve

Mos i ngroh më o diell as ti hënë mos ju falë kurrë buzëqeshje.

Ku mbetën perandorët që ikën një nga një me fytyrë zezonash

Me cilat fytyra do të ikin perandorët e kohës sime ku ferr ma bënë jetën

Të jetohet në një kohë pa perandorë dhe klyshë të tyre a e thot edhe zoti

Falma këtë kohë të shoh se as vend për varr nuk do të kënë,as deti s´do i merr.

PENG

Puthjen ia lash peng luftëtarës se njëqind betejave të lavdisë

Me mua u morën gjinjtë e saj të më vërbojnë sytë e diellit

Me djajtë nuk e deshta kurrë ndërrimin e emrit të vërtetë

Kaq larg urrejtje fitova nga demonët kur fjalën nuk e tradhëtova.

Nëse kam lindur për të qenë njeri i lirë

Më shumë e dua lirinë tënde o njeri i shenjtë

Zotin të dytë duhet ta kemi në mos tjetër për atdheun

Ndoshta unë apo fisi im luftarak një ditë jetojmë për betejat e lirisë.

Nga Gjergji për brezaat e mij e dua uratën dhe pagëzimin e tij

Nëse do e ndërroja emrin me një emër që më ngjanë në fytyrë atdheu

Asnjë nuk do më shkonte më për shpirti sikurse i bukuri Orfeu

Tërë jetës peng i mbeta pse kurrë nuk e kam thënë tërë të vërtetën.

SERISH GURËT E NUSËRISË

Ndalova sonte serish tek gurët e nusërisë

Sa tërë një jetë atdheu peshojnë këta shkembinj të lirisë

Këtu e fali Tanagra shaminë e beqarisë

Ç´hyjëri u bë e lutjeve për tokën dhe diellin.

Edhe njëherë m´i the gurët e ndarjes o diell

Në mijëra grimca atomësh vetëm në heshtje mos i le

Të ja thej fjalët që më nuk i meritojn metropolet evropiane

Së këta gurë më krijuan mua dhe jetën e gjallë në tokë.

Sonte prapë u takova më lule bogjuret

Dikur anë e kend të shpërndara deri në ozon

Sot aroma e tyre kenaqë njerëzimi kur feston

Janë nga toka pellazge që ruhen nën gurët e mij.

Le t´i falim prapë botës sikur që i falëm mendjen e lirë

Edhe atëherë kur këtu u thyen shpatat e sulltanëve dhe secilit djall

Le të më fal nëna ime uratën e gurvëve gjithë ar

Që më pagëzuan më emrin e luftëtar Gjergjian.

Nepër këta gurë nuk kaluan asnjë perandorë

U thyen në shpatat që kryeqëzuan më ne

Ende ka edhe pak dëmonë që faqën e zezë ia qesin kombit

Ngado që shkelin dhembje dhe plagë tokës i sjellin.

SIMFONITË E PRITJES

Sonte nuk mund t´i zë tërë tingujt e erës

Simfoni krijova kur biente shi

Papritmas krijova sytë e pikturës

Nuk vëra emra Mona Lizash të huaja.

Sa emra shqipesh kam gjetur në gorët e Durrahut

Tanagrën e kanë krijue hyjnitë e tokës dhe diellit

Të këtë parë bota hyjërinë pellazge nga Itaka

Gjashtëmbëdhjetë shekuj para Krisht kur foli shqip.

Me simfonitë e zanave jemi rritur si popull i lashtë

Në listën e Don Zhuanëve të Venedikut e lexova veten

Puthjet kurrë nuk na shpetonin pa ia fal muzës

Ditën e re e filloja pasi kam shenuar kujtimet në ditarin e jetës.

Gurët dhe tokën tani ma ruajnë hyjnitë pellazge

Le të çmendet bota sa herë të do

Thellë ma fundosen Titanikun bajlozët e saj

Nuk ka fuqi që na ndalon të jetojmë me zotnat dhe yjet.

SOT ËSHTË DITA JONË

February 3, 2018 by dgreca

SOT ËSHTË DITA JONË; NJË KAFE NJË RAKI!/

NGA SHEFQET DOBRA/

Në sektorin Çermë, ishte bërë zakon që, kur merrnin rrogat, burrat shkonin gjithë gëzim te lokali i vetëm që kishin, – i thoshin banakierit: sot është dita jonë, një kafe e një raki! Për dy ditë lokali ishte plot, edhe brigadierët, ato ditë, ata zinin një tavolinë dhe punëtorët, secili porosiste edhe për brigadierin e tij. Gjithashtu, nuk mungonte as operativi, Bujar Peza, i cili ulej në një cep pranë derës, edhe për atë, do porositnin dhe, kënaqeshin kur Bujari u dhuronte një gjysmë buzëqeshje. Por disave u dilte nga hundët, ajo që kishin pirë, se në shtëpi, ziheshin me gratë, ngaqë nuk u mjaftonte rroga, deri kur të merrnin tjetrën.

Gjithë ditët e tjera, në lokal kishte qetësi, vetëm pensionistët, shkonin të pinin një kafe dhe kalonin ditën me muhabete. Fjala: -sot është dita jonë- ishte bërë zakon, atë e përdornin edhe ditët e tjera kur ndonjëri shkonte të pinte kafe, ose më tepër, kur i vinte ndonjë mik që do i jepte një kafe- i thoshte banakierit: sot është dita jonë, nga një kafe! Asnjërit nuk i shkonte në mend se, edhe kjo fjalë, ishte e dëmshme.

Ibraim Qosja, punonte te elektropompa ujit të pijshëm në Konjat, prej njëzet e katër orësh, nuk ishte larguar nga puna. Në mëngjes, pasi la punën- sektori ishte mbi një orë e gjysëm larg- rruga më këmbë dhe pagjumësia, u duk shumë i lodhur kur arriti në sektor. Mendoi të pinte një kafe para se të shkonte në shtëpi; u fut në lokal, brenda ishte qetësi, disa pleq që ishin me nga një filxhan kafe para, nuk po luanin domina e të grindeshin si gjithmonë. Ibrahimi duke qeshur si gjithnjë, që nga dera- i tha banakierit: një kafe dhe një teke, se sot është dita jonë! Pastaj, përshëndeti pleqtë: mirë mëngjes, por ata, veçse e shikuan si të habitur, iu përgjigjën me një zë, si pëshpëritje, sa me zor e dëgjoi Ibrahimi, dhe ulën kokat, kurse banakieri, nuk foli fare. Herë pas here, pleqtë i hidhnin nga një shikim nënë vetulla, sikur po i mërziste me shakanë prej së cilës, gajaseshin ditët tjera.

Banakieri, kur i vuri kafen e rakinë në tavolinë, duke e shikuar drejtë në sy -i tha:- po, sot është tamam dita jote. Ibrahimi duke qeshur- i tha: – faleminderit gruas që më dha edhe për sot të pi kafen. Gruaja është i parë shtëpie, ato e kanë hesapin, ne burrat kot mburremi dhe qeshi me të madhe. Kurse pleqtë e shikuan si të habitur, dy prej tyre, u ngritën, dolën pa i përshëndetur tjerët. Ata çuditeshin me alegrin e Ibrahimit, kurse Ibrahim vriste mendjen: ç’kishin këta sot që rrinë sikur u ka vdekur ndonjë? Pasi piu kafenë e rakinë, i përshëndeti por, as një nuk i ktheu përgjigje. Kur shkonte për në shtëpi, qendra dhe rrugët e sektorit, atë ditë nuk kishte lëvizje, rrallë me ndonjë që ndërrohej në rrugë, pasi e përshëndeste, merrte një përgjigje që, sa me zor e dëgjonte. Ç’kanë këta njerëz sot me mua? mendonte Ibrahimi. Sapo u fut në shtëpi- gruaja kishte ikur në punë- djali u shtri dhe, me njëherë e zuri gjumi.

Atë ditë ishte ditë zije, se kishte ndërruar jetë udhëheqësi, për tetë ditë ishin pezulluar të gjitha argëtimet; nëse ishte planifikuar ndonjë gëzim: fejesë apo martesë, ose të prapësohej ose ta merrnin në shtëpi dhe kaq, të gjithë shqiptarët këto dit, duhet vetëm të qanin. Kishte ndërruar jetë, jo prindi i ndonjërit sido kudo, por, “baba” i të “gjithë” shqiptarëve. Disa i thoshin: babë Enveri disa; xhaxhi Enver. Dmth, të gjithë do qanin: për babën ose për xhaxhin, sido që ta quanin. Por, Ibrahimi nuk dinte gjë.

Sapo e kishte zënë gjumi, trokiti dera.

-Ç’ësht ky që nuk më lë të fle?- tha me vete, Ibrahimi. Hapi derën.

-Hë more pse ma nxore gjumin, sapo kam ardhur nga puna, jam njëzet e katër orë pa gjumë. shoku me kokë ulur- i tha: të kërkon operativ Bujari.

-Pse? – e pyeti.

-Nuk e di! – u përgjigj shoku.

-Ku është, te lokali? Mendoi se e ka ftuar të pinë ndonjë kafe bashkë, të gjithë kujtonin se e kishin shok, ishte privilegj i madh të pijë kafe me të.

-Jo, jo! te dhoma që kanë këtu.

-Epo, mirë, shko! Sa të vishem.

-Po mos u vono, kështu më tha. Këta nuk e dinin se operativi nuk kishte shokë, se ai ishte më i rrezikshëm se ujku; ujku e ndiqte tufën gjithë ditën, priste të ndahej ndonjë bagëti nga tufa ta rrëmbente, kishte raste që pas gjithë atij mundimi, ujku mund të vritej nga bariu, kurse operativet, për të kapur gjahun, nuk mundohej fare, e kërkonte në zyrë dhe viktima shkonte vetë.

Kur vajti të dhoma e Bujarit, dera ishte gjysmë hapur, Ibrahimi e shtyu derën si herët e tjera, kur e ftonte për kafe- dhe, duke qeshur, sapo do e përshëndeste si herët e tjera, papritmas dëgjoi një Britmë: ku futesh kështu pa trokitur, në shtëpinë tënde! Jashtë. Për një moment Ibrahimi, mbeti si i ngrirë në derë, duke e shikuar, mundi të thotë; më.. më… më fal shoku Bujar! Erdha si herët e tjera. U zmbraps dhe trokiti. Nga lodhja dhe pa gjumësia ishte këputur, përçmimi dhe pritja e gjatë, e legjendisi fare. Më në fund dëgjoi Bujarin; hyr! Ishin të dy më këmbë, ballë për ballë, njëri shikonte i habitur pa kuptuar pse sot Bujari po e shikonte me egërsi? Nga sikleti, iu djersit balli. Papritmas dëgjoi, ti thotë: pa më thuaj more -mut muti- ç’e kishe gjithë atë gëzim sot?

Ç’a gëzimi, shoku Bujar? Unë sa erdha nga puna

-Partinë gënjen ti, ëh! E di ti, kush jam unë? Dhe iu afrua

-Jo shoku…. nu….nuk po gënjej

-Ke thënë te lokali: sot është dita jonë! Pse është dita jote sot ?

-Ibrahim qeshi, kujtoj se po bënte shaka Bujari- si gjithnjë shoku Bujar: një kafe një raki, se, sot është dita jonë- i thash klubistit.

-Po pse është dita jote sot, ëh!

-Sot nuk është tamam se, nuk është ditë rrogash- tha duke qeshur- po ti e di që kjo është bërë zakon ta themi edhe herët e tjera.

-Ashtu, si herët tjera ëh? Na, ta tregoj unë si është dita jote, qen e biri i qenit- ja futi syve, Ibrahimi nuk po kuptonte, shoku … shoku…., po të parën e pasoj e dyta, e treta e me radhe, Ibrahimi nuk mund ta shqiptonte emrin e operativit. Kur Bujari po rrinte më këmbë, Ibrahimi me lot në sy, mund të thotë: po pse more shoku operativ, pse ma bëre këtë.

-Pse, ça do ti, të përkëdhel, edhe burgun e ke pak, për atë që ke bërë, dhe…

-Po kështu kemi thënë gjithnjë, kur marrim rrogat, kështu thash edhe sot.

-Sot që të gjithë shqiptarë qajnë, për ty qenka ditë gëzimi, ëh?

-Pse shoku operativ, ça ka ndodhur?

-Sot që ka ndërruar jetë udhëheqësi ynë, ti na je zgërdhirë si ato putanat, në lokal, kaq shumë qenke gëzuar, ëh? Ibrahimi e shikoi, i ra kokës me grusht – për të treguar dhimbjen që ndjeu, duke e shikuar, sikur shikonte viktima xhelati. Bujari sot, nuk ishte ai tavolinës që i buzëqeshte kur i shkonte porosia. A e di se me këtë, u ke bërë qejfin armiqve? Edhe burgun pak ke, me atë që ke thënë.

-Nuk di gjë, të betohem, unë sapo erdha nga puna, piva kafen dhe rashë në gjumë.

-Nuk ke dëgjuar gjë fare, nuk të tha njeri? Po radion, nuk e dëgjove.

-Po, jo o shoku Bujar, ku pata kohë të dëgjoj radioja, sa u futë në shtëpi rashë në gjumë, të betohem dhe u shkreh në vaj prapë.

-Po e di, se kjo që ke bërë ti, quhet armiqësi? E kapi për jake, e shtyu jashtë: zhduku, mu hiq nga sytë, dhe këto dit, mos u largo nga sektori!- i tha. Gjithë ato ditë- Ibrahimi, priste mos e arrestonin. Tani e kuptoi Ibrahimi se biografia nuk të shpëtonte. Të gjithë në familjen e Ibrahimit ishin të trishtuar, frika e torturoi për shumë kohë, fjalën:- sot është dita jonë, dhe kur e përdornin tjerët, kishte frikë ta dëgjonte. Kur shikonte Bujar Pezën te cepi i lokalit, sa nuk i binte pika, kur merrte kafen- i thoshte banakierit: çoi shoku Buja…. banakieri i thoshte: mirë, duke buzëqeshur e duke luajtur kokën. Kafen e pinte sa më shpejt, që të largohej prej aty.

Një ditë kur kthehej nga puna, një shok e pyeti: – o Bimi, pse je dobësuar kaq shume more, ke qen gjë sëmurë? Ibrahimi e shikoi pak- i tha: po, shumë sëmurë, kam qenë.

-Pse, ça pate?

– Si gjithnjë, piva një kafe një raki, nuk di pse, po desh vdiqa, vuajta shumë, aq shumë sa, shpirti ma di.

-Qëllon nga një herë, s’dihet si qëllon trupi i njeriut, ndoshta nuk ta pranon stomaku. Të shkuara! – i tha shoku.

Faleminderit! – iu përgjigj Ibrahimi.