Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Your smartphone and 5.4 million deaths

by

By Gjergj LACUKU/

While the world mourns the loss of dozens of lives in Europe at the hands of ISIS, it ignores the loss of over 5 million lives in the Democratic Republic of the Congo. Mass rapes, human slavery, child soldiers, ethnic cleansing and millions displaced – fueled by the two billion people around the globe who own smart phones.  It’s time the US led a global effort to end this conflict still killing a thousand people a day.

Over the last two decades, a civil war has raged among rebel groups and the government. The violence is fueled by the theft of conflict minerals – tin, tungsten, tantalum, gold, copper and cobalt — while the world turns a blind eye.  The war, meddling by its neighbors, corruption and poverty have made the Congo an ungoverned space which threatens the U.S. national security by attracting terrorist groups and destabilizing the African Great Lakes region.

Our political science class at UNF studied these issues and urged officials in Washington to lead in addressing the causes of this conflict. The first priority is to shore up the shaky democracy.  Several countries in the region face presidents staying in office past their constitutionally mandated terms.  The Congo’s president, Joseph Kabila, appears to be doing the same.  The US, in conjunction with the UN and regional organizations, must press him to allow elections in November to occur and respect the constitution by ending his second term on time in January 2017.  This will require an incentives package of his favorite things, such as tractors and motorcycles and a post at the African Union.  Should Kabila refuse to leave, we must sanction him, his family, and close associates.

The fuel that keeps the conflict burning is the exploitation of the Congo’s mineral resources by armed rebel groups and its nine neighboring states.  Our electronics depend on these minerals, yet the world is irresponsibly unaware of this complicity.  Consumers know whether their eggs are free range, plastic is BPA free and coffee is fair trade.  We must demand to know whether our electronics are conflict free – and free of child laborers.  This will require an international verification system to ensure minerals from conflict areas such as the Congo never make it to our stores.

The conflict in the Congo won’t end if the Congolese armed forces can’t secure the country.  That means ridding the country of rebel groups, especially those in control of the conflict minerals, and training the armed forces to secure the country.  The UN will need additional forces to oust the rebels and reintegrate them into society, as well as a stronger effort to reform the Congolese armed forces.

Much of the conflict is caused by the lack of development in the Congo, which is tied for last in the UN Human Development Index. Forty eight rapes occur each hour, leading the Congo to be considered the world’s worst place to be a woman. We must galvanize stronger global efforts to protect the vulnerable citizens of the Congo by effective and transparent judicial and executive systems that are capable of confronting the country’s human rights violations.

The Congo is a diamond in the rough in need of development aid to help it reach its potential. The US should increase support for economic development, humanitarian aid, and environmental protection through increasing USAID’s budget towards the Congo, increasing micro-finance programs, expanding the mobile banking system, expanding efforts to reduce child labor, and increasing support for better educational institutions.

It’s time to unveil its hidden treasures, as well. For instance, the recently discovered Bili Ape, which is reported to eat lions and howl at the moon, could unleash world ecotourism that could drive the economy. Early reports indicate that additional research could reveal new information on the “missing link” of human evolution.  The conflict threatens this benefit to human kind.

Americans don’t want to know that they are directly linked to one of the worst conflicts in the world.  But you are complicit in this war if you own a smart device. We must demand leadership to end this war.

“Trojet e Arbrit”, kundër 8 akademikëve gjakovarë për Fadil Hoxhën

by

Reagim i Shoqatës “Trojet e Arbrit”, lidhur me një kërkesë të 8 akademikëve gjakovarë të Kosovës që Fadil Hoxhës t’i jepet titulli “Nderi i Kombit”./
Na habiti shumë informata që, në rrethanat aktuale në Kosovë, ku ndasitë dhe problemet ekzistenciale po e rrezikojnë seriozisht edhe perspektiven e saj si shtet i pavarur, të dalin nostalgjikët komunistë të akomoduar në Akademinë tonë dhe të përpiqen të lartësojnë veprimtarinë e Fadil Hoxhës, liderit kryesor komunist në Kosovë gjatë dhe pas Luftës së Dytë Botërore. Në një reagim të “Expresit” na është rifreskuar kujtesa për disa nga gjynahet e shumta të Fadil Hoxhës, të cilat i ka shumë të njohura edhe ideatori i këtij propozimi, Jusuf Bajraktari. Prandaj shtrohet pyetja pse u pranua në Akademi vetëm ky “historian” nostalgjik i Fadil Hoxhës e u refuzuan pa asnjë sqarim, Zekeria Cana, Ramiz Abdyli, Jahja Drançolli, Izber Hoti etj.  Cili nga Akademia i ka refuzuar shkencëtarët më të zotë në Kosovë dhe, në vend të tyre, ka pranuar vetëm Jusuf Bajraktarin? Si është e mundur që recensionin për të ta shkruajë një “historian” i filozofisë marksiste dhe shef shumëvjeçar i Kabinetit të Fadil Hoxhës?!  
Në  shoqatën “Trojet e Arbrit” jemi të inkurajuar kur mësuam se Presidenti Nishani  nuk kishte rënë në grackën e mjeshtërve të dredhive dhe të prapaskenave për këtë lloj maskarade. Na duket e çuditshme, përse akademikët nga Gjakova e injorojnë institucionin e Presidentit të Republikës së Kosovës dhe i drejtohen presidentit të Shqipërisë. Ne mendojmë, se propozuesit do të ishte dashtë që kërkesën t’ia bënin presidentit të Republikës së Kosovës, zoti Hashim Thaqi. Dhe ky, si ish komandant, historian, si dhe President i Kosovës, por edhe nëse duam edhe si drenicas, do të mund ta vlerësonte më mirë se askush tjetër, “ndihmesën” e Fadil Hoxhës për të “mirën” e Kosovës dhe kujdesin e tij për shtypjen e “kontrarevolucionit” në Drenicë, për dhunën dhe terrorin që ushtrohej, sidomos në këtë krahinë, për mobilizimin e djalërisë heroike të Drenicës në kolonat e vdekjes për në Tivar e gjetiu dhe, sidomos, për kujdesin, që asnjë gjakovar të mos gjendej bashkë me ta në këtë kalvar të pashembullt… Këta kanë mundur të llogarisin në presidentin Thaqi, sepse ky e pat nderuar Fadil Hoxhën, madje duke i bërë varrim me nderime ushtarake. Por tani këtë ai nuk do ta bëjë presidenti Thaqi, sepse ka kaluar plotësisht koha e nostalgjisë për ata që ishin bashkëpjesëmarrës në ripushtimin e Kosovës me vise dhe kumbarë të copëtimit dhe aneksimit të tyre nga Serbia, me ata që miratuan dhunën dhe terrorin, aksionin e armëve, konfiskimin e tepricave ushqimore, burgjet dhe internimet, shpërnguljen dhe gjithë vuajtjet që pësoi popullli i Kosovës me vite e dekada. Nuk do të bëhet kjo, ngase, me këtë akt, do të ndiheshin të fyer e të injoruar me qindra e mijëra dëshmorë e heronj, që luftuan dhe u flijuan për Kosovë e Shqipëri. Do të lëndoheshin me dhjetëra mijëra studentë të dikurshëm që demonstruan trimërisht, e të cilëve, për sakrificat dhe angazhimin shumë  atdhetar, Fadil Hoxha u tregoi “birën e miut 300 grosh” dhe i quajti “plehu i Kosovës”.
E Fadilin e kanë njohur mirë shqiptarët dhe rinia e Kosovës. Prandaj atij i është kënduar edhe kështu:
“Sepse sot vajton Kosova,
E trathtueme nga Fadil Hoxha.”
Ishte kjo këngë e Tiranës, e adaptuar për Kosovën, e kënduar më 1967, edhe Ditën Flamurit, nga studentët e asaj kohe të Shkollës së Lartë Pedagogjike në Prizren. E këtë këngë e kënduan ata edhe në demonstratat e vitit 1968.
Po të ishte Fadili, ashtu siç u munduan ta  kontrabandonin akademikët gjakovarë, ai, pas heqjes se autonomisë se Kosovës, do të dilte në botën e jashtme si Dalaj Lama i Tibetit, kur Kina ia pushtoi dhe aneksoi vendin e tij dhe të alarmonte botën se, e njejta gjë, po i ndodhte edhe Kosovës, apo të bënte edhe ndonjë akt tjetër për t’u vlerësuar.
Prandaj anëtarët e shoqatës “Trojet e Arbrit” kërkojnë që Akademia e Kosovës, në vend të këtyre propozimeve të pakuptimta, të zotohet për hartimin dhe realizimin e projekteve, që do të jipnin ndihmesë për afirmimin e shtetësisë së Kosovës, për zhvillimin dhe për përparimin e saj. Kjo do të kishte më shumë vlerë se zotimi për Fadil Hoxhën, kur dihet se mbi figurën e tij rëndojnë dyshime të mëdha, të pazbardhura kurrë, që nuk do ta lejonin atë për të fituar respektin e popullit shqiptar. Ithtarët e Fadil Hoxhës mund t’i shprehin mirënjohjen e tyre personale idolit të tyre, por jo edhe në emër të Kosovës dhe të shqiptarëve.
Duam të theksojmë, se në asnjë vend ish – komunist nuk ka ndodhur që dikush nga strukturat drejtuese të asaj kohe të shpallet hero apo nderi i kombit. Përjashtim, ndoshta, mund të bëhej vetëm për Millan Kuçanin e Sllovenisë, të cilin populli slloven e ka dashur dhe e ka zgjedhur President edhe pas shpalljes se pavarësi së Sllovenisë.
Për shoqatën e intelektualëve mbarëshqiptarë “Trojet e Arbrit”
Prof. dr. Muhamet Shatri, kryetar,
Mr. sc. Nue Oroshi, nënkryetar.

Krenar për shqiptarët* që kontribuojnë në rritjen dhe ruajtjen e vlerave të Kombit

by

Aurenc Bebja, Francë/ 

Rastet janë të shumta ku shqiptarët falë aftësive (talentit) të tyre dhe sipas fushave të ndryshme, më bëjnë të ndjehem krenar për faktin se kontribuojnë në rritjen dhe ruajtjen e vlerave të popullit shqiptar brenda dhe jashtë trojeve të tij. E kam të pamundur të mos përmend Eliza Dushkun me reportazhin e saj « Dear Albania », ose fotografin e talentuar Fadil Berishën, i cili ka fotografuar yje me famë botërore, apo yllin e popit, Rita Orën, që tashmë njihet kudo.

Nuk mund të anashkaloj gjithashtu, nobelistin në mjekësi Ferid Murad, shkrimtarin shqiptar më të njohur në botë, Ismail Kadare, shkencëtaren kozmologe Laura Mersini, aktorët James Belushi dhe Blerim Destanin, sopranon Inva Mula, kërcimtarin Tony Dovolani, futbollistin Lorik Cana, shkencëtarin Aref Mathieu, i cili sigurisht po hedh dritë mbi Kombin shqiptar, apo së fundmi edhe sportisten Majlinda Kelmendi që përveç faktit se fitoj në Kazan të Rusisë titullin kampjone e Evropës në xhudo, bëri gjithashtu që flamuri kosovar të ngrihet në vendin që e mohon më shumë, pas Serbisë, pavarësinë e Kosovës.

Në Shqipërinë postkomuniste dhe Kosovën e pavarur, Made in Albania po rritet çdo ditë, falë ambasadorëve të mësipërm, por edhe të tjerëve, të rinj, që fatmirësisht po shtohen dhe kontribuojnë të flitet akoma dhe më shumë për Kombin tonë.

Për shembull, mbrëmjen e 21 prillit, rastësisht, po dëgjoja dhe shikoja NRJ Music Francë (Televizion dhe radio prestigjoze franceze), kur papritur shfaqet një videoklip shqip. Bëhet fjalë për këngëtaren Era Istrefi, ku me këngën e saj « Bonbon » bëri që shqipja të tingullojë sadopak edhe në Francë. Pavarësisht shijeve muzikore, ky fakt më gëzoj tej mase dhe mendoj se është një sukses për tu vlerësuar.

Po ashtu, para disa ditësh, me 12 prill, Dua Lipa këndoj në emisionin prestigjoz « Grand Journal » të Canal +. Gazetarët e pranishëm vlerësuan talentin e këngëtares dhe përmendën gjithashtu origjinën e saj shqiptare. Pothuajse në të njëjtën kohë, me 11 dhe 12 prill, ARTE Francë transmetoj një reportazh në dy pjesë për Shqipërinë me titullin « L’Albanie inconnue», ku bëri një përshkrim sa të vërtetë dhe të bukur mbi vendin tonë.

Pra ka interes ose kuriozitet për ditur më shumë për shqiptarët.

Megjithatë, krenar nuk më bëjnë vetëm shqiptarët si individë por edhe si grup. Për shembull vlerësoj sjelljen shembullore të Tifozëve kuq e zi në ndeshjen miqësore Itali – Shqipëri të 19 nëntorit 2014 ashtu si dhe pjesmarrjen e Kombëtares shqiptare të futbollit në kampionatin evroprian që do të zhvillohet në Francë. Vlerësoj distancimin nga klasa politike dhe veprimtarinë e « Nisma #Thurje » ashtu si edhe veprimtarinë e « Fundjavë Ndryshe » ku personalitete të njohura i bashkangjiten për të ndihmuar njerëzit apo familjet në nevojë. Vlerësoj veprimtarinë e shoqatës « Rrënjët Shqiptare » që organizon ndër të tjera paradën përvjetore shqiptare në SH.B.A dhe shoqatën panshqiptare « Vatra » e cila mbron prej më shumë se 100 vitesh çështjen e popullit shqiptar.Si përfundim, të gjithë këta shqiptarë*, dhe shumë e shumë të tjerë që nuk janë përmendur këtu, kontribuojnë me mënyrën e tyre në rritjen dhe ruajtjen e vlerave të Kombit tonë. Uroj që edhe klasa politike mbarë shqiptare të ndjekë këtë shembull, që e angazhon atë të privilegjojë bashkimin ndaj përçarjes, qoftë në Shqipëri, Kosovë, Preshevë, Mal të Zi, Maqedoni apo Camëri.Shqiptarët meritojnë më shumë !

 

*Shqiptarë në aktivitet, të lindur apo me origjinë, individë apo grup individësh

– 23 Prill 2016

A duhet protestuesit t’iu japin përkrahje milionerëve

by

Derisa politikanët tanë kanë pasuri multi- milionëshe, mijëra familja i kanë sofrat e zbrazura, në të cilat nuk kanë çka të shtrojnë e çka të drekojnë./

Shkruan: XHAVIT ÇITAKU/

E kishin pas pyetur fukaran: Allahile apo na tregon se a ish zor mos me pas, me demek me kanë fukura. Ai iu kishte përgjigjur: po nja dy- tre vjet ish bukur zor e më pastaj njeriu po mësojke. Ndërkaq, kur është fjala për politikanët tanë pasanik është diçka krejt tjetër, është një muhabet krejt tjetër, është një vlerësim krejt tjetër. Këta politikan që nga pas lufta kurrë nuk e pushuan vrapin pas shtimit të pasurisë, apo më mirë më thënë kurrë nuk u ngopën. Pra, deri sa fukaraja mësohet me gjendjen e rëndë që e ka, politikanët tanë pasanik kurrë nuk ditën të thonë mjaft. Ndoshta pasuria njeriun e bënë të verbër e të shurdhër, por populli këtë po e sheh dhe po merr informacione gjithnjë e më shumë se sa janë bërë milioner këta politikan që sot rrëfehen se punojnë e angazhohen për mirëqenien e qytetarëve të Kosovës. Përralla që si ha hiq pazari. Apo si@ thotë një fjalë popullore: katundi që shihet kallauz nuk do.

                                          Si i shohin të politikanët pasanik të varfëritë

Shumica e qytetarëve të Kosovës e kanë gjendjen e vështirë ekonomike. A ka gjë më të turpshme se sa në këtë gjendje politikanët tanë të krijojnë aso pasurie, të cilën para lufte as ëndërr nuk e kanë parë e as që e kanë poseduar. Athua si e shohin këtë gjendje këta politikan, këtë fukarallëk, i cili në një masë është krijuar pikërisht duke keqpërdorë e abuzuar me paranë e taksapaguesve kosovar dhe formave tjera kriminale. Athua a ndihen keq kur shohin mijëra familje që mëzi e kalojnë ditën me sofër të zbrazët, duke mos pas çka të shtrojnë e çka të drekojnë. Flasin ata shumë e shumë se janë për ndryshime, janë në funksion të luftimit të se keqës, janë për të përmirësuar standardin e qytetarëve, po besa flasin edhe për gjendjen sociale të tyre. Pa dyshim kjo është një hipokrizi. Me fjalë nuk mund të fshihen ato të bëra pikërisht në dëm të qytetarëve. Po të ndiheshin aq keq këta politikan do të duhej në forma konkrete që të ndihmojnë familjet e varfëra me gjithë atë pasuri milionëshe që kanë. Ende nuk ka ndonjë shembull që këta politikan e kanë bërë një gjë të tillë. Me një fjalë, fukaraja me sy të përlotur i sheh këta politikan që kanë shtëpi të bukura e luksoze, vetura, tokë qindra hektarësh, para në banka e çka jo tjetër. Lakmojnë shumë e ankohen shumë për gjendjen e tyre. Por ndihma është e vogël, fare e vogël. Inshalla vijnë ditë më të mira për Kosovën dhe qytetarët e saj, por nuk besoj se ndryshimet do të vijnë me këta politikan. Rruga e tyre është e mbrapsht, shumë e mbrapsht.

                                                                   Hapeni sytë qytetarë!

Arsyetimet e politikanëve pasanik as që duhet të peremendën. Si mund të arsyetohet një politikan kur thotë se ka shitë një banesë dhe ka krijuar gjithë atë pasuri kur me ato para as ato vetura që i ka në posedim nuk do të mund t’i blente. Prapë, po themi përralla. E keqja më e madhe është se këta politikan po thirren në kontributin e dhënë gjatë luftës, thuase ai kontribut do të duhet që shpaguhet më këtë pasuri që kanë krijuar. Askush deri me tash nuk ka mohuar kontributin e askujt për atë që ka bërë. Mirëpo, kritika të mëdha po bëhen se si arriti në këtë shkallë kaq të lartë pasuria e tyre multi- milionëshe, aq më parë kur dihet se çfarë gjendje kishin para lufte. Duke parë këtë situatë ,përkatësisht këtë pangopshmeri të politikanëve tanë shtrohet nevojë e domosdoshmëri që qytetarët tanë t’i hapin sytë dhe të mos e përkrahin të keqen, të mos i përkrahin këta politikan që deri me tash dëshmuan qartë se interesi i tyre personal është mbi atë shoqëror.

                                                               Më të përfolurit ftojnë për protesta

Dikush nuk e sheh vehtën apo i pëlqen vetja dhe krejt ajo çka ka bërë, edhe pse ajo është në sy për të keq nga të tjerët. Kështu është edhe me disa politikan tanë që ftojnë për protesta, ndërsa në anën tjetër janë njerëzit më të përfolur për dyshimet rreth pasurisë së tyre. Sa është kjo e logjikshme të veprojnë kësisoj kur i gjithë opinioni ka drejtuar gishtin drejt tyre, flasin e çka nuk flasin për ta, me arsye sigurisht. Ndaj, marrja pjesë në këto protesta do të ishte barazi me përkrahjen e gjithë asaj që kanë bërë këta politikan, me të keqën që kanë bërë. Të kuptohemi. Jam për ndryshime. Për ndryshime rrënjësore. Për ndryshime që do të përmirësojnë gjendjen ekonomike në përgjithësi, posaçërisht të qytetarëve që as një euro në ditë nuk kanë për të siguruar bukën për familjet e tyre. Ndryshime po, por jo me këta njerëz që Kosovën e kanë sjell buzë greminës.

 

 

Hendeku që zgjatet

by

Nga Ilir LEVONJA/Qeveritarët shqiptarë hodhën ca firma mbi tubat fringo të TAP-it. Dërgesa e parë e gjermanëve. Një qeveri del në port të presi ca tuba. Një delegacion tubash. Madje me stilolapsa gati për tu dhënë ca autografe qyngjave të çelikut. Megjithatë në faqet e shtypit fotot janë si lajm i dytë. Jo parësor si sheshet e qyteteve. Historia e re mbi traditën e mbytur. Një lloj revolucioni i gjenerimit bosh të vendit. Dhe përfitimet e tenderave përmes klasës së arkitekturës postmoderne nga vende të ndryshme. Duke vdekur para syve tanë atë pak traditë shqiptare të përfituar nga otomanizmi dhe shekulli i ri revolucionit. Pasi ne nuk e njohim përsosjen. O e nisim nga hiçi, ose nuk bëhet fare. Megjithëse poshtë truallit kalbet i amortizuar totalisht rrjeti urban i botës së nëndheshme. Prapë ne ecim përpara. Mjafton pak të kuq buzësh. Pak pudër. Një skufje prej leshrash fallco.

Gazësjellsi TAP?. Qeveritarët firmosën. Dhe sipas tyre është një fazë e re. Një ulje në bisedime pasi Greqia ka përfituar më shumë se Shqipëria. Se çfarë lidhje ka Shqipëria me kontratën që bënTAP-i me Greqinë. Këtë e dinë marifetçinjtë shqiptarë.
Mua më kujton ato dy gjoja shoqet që punonin në të njëjtën brigadë. Po kur merrnin rrogat ziheshin pasi qëllonte që njëra mund të kishte marrë një lek më shumë se tjetra.
Ndërkohë kur akoma ka volum zërash mbi dëmshpërblimin. Apo shpronësimet etj. Por mënyra se si interpretohen…, të shpie në atë mendësinë shqiptare. Që çke ti, ne ata do rjepim. Janë ca strategji tashmë se gjoja u dhimbset populli. Dhe jo, se nuk po i bëjnë këto tratativa. Po i bëjnë, por për xhepat e tyre.
Nga ana tjetër, gazësjellësi TAP është treguesi më i mirë i ndarjes sonë. Treguesi se sa i madh është hendeku mes shqiptarëve. Pikërisht për shkak të temperaturës së nxehtë. Prej ideollogjive. Fushatave me gjak kanabisi, korrupsioni, bandash krimi, dhe bandash administrative midis qeverive. Që koha po tregon se janë pikërisht ato. Shkaku i një gjëndje buzë humnere i vendit apo dheut të shqiptarëve.
Gatësjellsi i TAP-it është një marrëveshje e madhe, nga qeveria e mëparshme. Më shkoqur një arritje e Shqipërisë me frontin e aneksimit. Të shtrirjes së linjës përmes territorit shqiptar. Ku dihet se çdo vend përfiton një shumë parash. Nuk është fjala vetëm për sistemimin e një numri njerëzish me punësim të përkohësh. Por tek e ardhmja. Eshtë si të thuash dhënia me qera e një objekti. Nga ku ti si vend përfiton një kuotë…, që për xhepat e telendisur të shqiptarëve sigurisht që është e konsiderushme.
Kjo ishte një arritje e qeverisë së kaluar. Por që qeverisë aktuale nuk ia nxë goja. Nuk ia ka shpirti me qejf ta pohojë. Në një vend normal, me demokraci bashkëkohore. Marrëveshjet e mëdha celebrohen bashkë. Kjo nuk ndodhi korrikun e kaluar, kohë kur filluan punimet. Po ndodh tani, por krejt e vetmuar dhe me tentativën për përvetësimin e meritës. Dhe kanë të drejtë pasi opozita aty është e zënë me krimin. Nga ana tjetër pret të mbushen vitet e normalitetit politik shqiptar, siranë për të ardhur në pushtet. Duhet të mërziten mirë shqiptarët me Ramën që të vi në pushtet Basha. Basha dhe Meta sigurisht…
Por unë dua të ndalem vetëm tek hendeku. Tek lumturia e pritjes së tubave. Tek autografet dhe ”suksesi” i radhës.
Tek hendeku që vetëm zgjatet dhe zgjerohet.
Ta gëzojmë!