Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“NE DHE JU”

by

Nga Uk Lushi/
Vera është stina kur shqiptarët nga mbarë bota afrohen me njëri-tjetrin më së shumti gjatë tërë vitit. Bijtë dhe bijat e shqiponjës takohen dhe shoqërohen në plazhet e Ulqinit, Velipojës, Vlorës apo Sarandës; në bregliqenin e Shkodrës, Pogradecit, Strugës apo Plavës; dhe gjithashtu në luginat dhe majat e Kodrës së Diellit të Tetovës, Rugovës së Pejës apo Thethit të Shalës. Këto bukuri magjepsëse të natyrës së dheut, ujit dhe ajrit të vendeve tona i vizitojnë edhe mijëra bashkëkombës që jetojnë jashtë trojeve tona etnike, në Diasporë. Shqipëria, gjatë ditëve verore, bëhet një.
I pushtuar, i shtrënguar dhe i copëtuar për qindra vjet, populli shqiptar në shekullin e XXI-të hyri me një barrë të rëndë ndarjesh në krahët e tij. Për fat të mirë, me zgjuarsi ne e kuptuam shumë shpejt që dallimet mes pjesëtarëve të një kombi, në fakt, janë të dobishme njëjtë si të përbashkëtat dhe filluam t’i shohim dhe trajtojmë variacionet lokale-krahinore, partiake-politike, fetare-religjioze dhe gjeografike-territoriale— ashtu si janë— si pasuri kombëtare. Megjithatë, fatkeqësisht, dallimet që ende vazhdojnë të mbulohen nga një mjegull fodulle e mosnjohjes janë një duzinë veçantish normale mes shqiptarëve brenda dhe atyre që jetojmë në Diasporë. Është pak e çuditshme që kjo temë gati nuk është rrahur fare as në atdhe e as në kolonitë tona nëpër shtete të ndryshme ku gjallojnë shqiptarët. Pse, sot, shqiptarët jashtë trojeve amnore, më shpesh se më rrallë, konsiderohen sikur të ishin një ishull i ndarë nga toka mëmë? Pse shqiptarët në tokat tona na thonë neve, shqiptarëve mërgimtarë, ju, ose, anasjelltas, ne atyre ju?! Pse nuk ka bashkëpunim dhe shfrytëzim më përmbajtjesor mes shqiptarëve në atdhe dhe jashtë atdheut? Pse nuk shfrytëzohet potenciali i çmuar dhe larmishëm i mërgimtarëve dhe Diasporës shqiptare? Si mund të shfrytëzohet përparësia e të pasurit Diasporë për popullin shqiptar?
Emigrantët nuk janë copë e ndarë e kombit shqiptar. “Ne dhe ju” apo “ju dhe ne” jemi një. Diaspora jonë ka kontribuar, kontribuon dhe do të kontribuojë për popullin tonë. Shtetet tona, jo edhe sa duhet për Diasporën.
Potenciali i parë i Diasporës është pasuria. Por para se të mendohet si të përdoret kjo fuqi është me rëndësi të merret parasysh se sa e vështirë dhe sa djersë e vuajtje derdhen për të bërë pasuri në vendet e huaja. Shumë shqiptarë në atdhe nuk provojnë as të imagjinojnë krajatat e emigrantëve që duhet të fillojnë nga zero dhe të çajnë përpara: ankthin për letrat, mësimin e gjuhës së huaj, adaptimin në një ambient shpeshherë krejt ndryshe nga ai i vendlindjes, mungesën e shoqërisë, netët e gjata pa gjumë duke kujtuar me mërzi torturuese familjen dhe miqtë, punën (nëse e gjen) deri në fyt gjatë ditëve stresuese, urgjencën për t’u (ri)shkolluar në një sistem tjetër, dhe, patjetër, ndjenjën e obligimit të ndash sa më shumë para për t’i dërguar familjes dhe njerëzve tu atje prej nga vjen. Pak njerëz në mëmëdhe mund të përfytyrojnë paragjykimin e dyfishtë të cilit i nënshtrohen emigrantët nga vendorët në shtetet ku sistemohen se gjoja të huajt marrin ndihma sociale dhe kështu shterojnë arkën e buxhetit ose, nëse nuk e bëjnë këtë, janë të gatshëm të punojnë më fort dhe për më pak para se sa shtetasit dhe kështu ulin pagat dhe rrogat e vendësve. Studime të tëra kanë provuar këto pohime si të rreme, por ato vazhdojnë të mbijetojnë. Pra, është shumë me rëndësi të kuptohet se paratë e fituara nga shumica dërmuese e emigrantëve janë para të vështira dhe meritojnë respekt, si kur merren si remitenca, si kur kërkohet që të investohen në atdhe.
Sipas Bankës Botërore vendet në zhvillim vetëm në vitin 2013 kanë pranuar më shumë se 440 miliardë dollarë remitenca, por vetëm 10% e kësaj shume është investuar në asete të vlerës së lartë, kurse 90% në gjëra të nevojave elementare si ushqimi dhe veshmbathja. Shtetet shqiptare duhet ta evitojnë këtë gabim dhe përmes Agjencive për Promovimin e Investimeve (API), të cilat në Tiranë dhe Prishtinë do të ishte e dobishme të unifikohen në një API të përbashkët të Republikës së Shqipërisë dhe Kosovës, të krijojnë platforma transparente për mundësi investimi në projekte infrastrukturore dhe energjetike si p. sh. Termocentrali “Kosova e Re”, që është edhe investim me rrezik të ultë edhe me kthim të leverdishëm. Që investimi të jetë në pajtim me autoritetet rregullatore ku jetojnë emigrantët dhe dyfish i sigurt shtetet tona në Ballkan do të duhej të regjistrojnë bonot apo instrumentet financiare në shtetet ku jetojnë pjesëtarët e Diasporës dhe të angazhojnë banka investuese në ato shtete të cilat do të bënin shitjen e instrumenteve dhe distribuimin e kuponit dhe/ose profitit. Nëse duhet gjithsesi të tejkalohet kjo barrierë, atëherë API-të mund të organizojnë fushata informuese dhe prezantuese ku emigrantët do të mund të konsiderojnë mundësi tjera që kërkojnë shuma më të vogla.
Potenciali i dytë i Diasporës është fuqia e lidhjeve dhe rrjeteve si etnike ashtu edhe inter-etnike. Rrjetet e emigrantëve janë më multilinguale, multikulturore dhe multisektoriale se sa ato të vendorëve dhe më të përshtatshme për bërje biznesi dhe shkëmbime të të gjitha llojeve. Shumësia dhe lloj-llojshmëria e kontakteve mundëson reagimin e shpejt dhe efikas në ujdi me kulturën lokale nëse kërkesa dhe oferta për investim dhe bashkëpunim puthiten përkundër që janë me mijëra kilometra larg njëra-tjetrës. Në këto kohë globale, diasporasit shqiptarë kanë mundësi të influencojnë qeveritë e vendeve ku jetojnë të mbajnë qëndrime pro-shqiptare, të ndikojnë në korporata të mëdha të transferojnë pjesë të zinxhirit të operacioneve apo biznesit të tyre në tokat shqiptare dhe të inkurajojnë institucionet e dijes akademike të japin bursa apo hapin degë në shtetet tona për studentët që duan të zgjerojnë diapazonin e njohurive të tyre. Sa për ilustrim, një studim nga Royal Society në Britaninë e Madhe nga viti 2011, (duke përdorur shpeshtësinë e citimit), ka ardhur në përfundimin që bashkëpunimi shkencor mes hulumtuesve nga vendet amë dhe atyre nga Diaspora jep rezultatet më të mira dhe fjala vjen një punim i bërë nga një shkencëtar në Kinë dhe një koleg kinez në Amerikë citohet tri herë më shumë se sa një punim i bërë vetëm në Kinë. Mjetet e komunikimit bashkëkohor dhe Interneti gati i kanë fshirë kufijtë dhe largësitë fizike dhe komunitetet e emigrantëve janë të lidhura vazhdimisht dhe ngushtësisht me kombin e origjinës. Shtetet e shqiptarëve do të duhej të shfrytëzonin këto rrjete dhe këta njerëz sepse përfitimet do të jenë të dyanshme dhe do të përshpejtojnë përparimin e kombit shqiptar. Disa nga emigrantët e aftë dhe me lidhje të forta do të duhej të ftohen dhe binden të kthehen, qoftë përkohësisht qoftë përhershëm, duke u propozuar të marrin role udhëheqëse në administratat, institucionet apo kompanitë e shteteve tona në Ballkan. Një dorë e përfaqësuesve të elitave shqiptare që kanë komplekse dhe frikë nga zotësitë dhe shkathtësitë e emigrantëve me përvojë do të duhej të kujtojnë rolin e madh e kryeministrit Manmohan Singh dhe bashkëpunëtorit të tij Montek Ahluwalia, të dy të edukuar në Oxford dhe të kthyer në atdheun e tyre, që luajtën në reformat shoqërore dhe ekonomike në Indi në fillim të viteve 1990-ta.
Potenciali i tretë dhe mbase më i rëndësishmi i Diasporës është universi i ideve dhe vizioneve globale. Në botën e sotme nuk ka nevojë të zgjidhet mes vendit A dhe vendit B. Shqiptarët e jashtëm, shumica, jetojnë me një këmbë në shtetin rezident dhe me një tjetër në atdhe dhe si emigrantët e gjithë globit, tash që kombi shqiptar nuk është më nën robëri, mund të udhëtojnë dhe bile kthehen në Shqipëri kur të duan. Qarkullimi i lirë përhap idetë dhe përvojat sikur era anijet me vela. Emigrantët nuk janë më të mirë apo mençur se sa shqiptarët tjerë, por ata janë më të ekspozuar përkundrejt sistemeve të ideve, shkollimit dhe zhvillimeve më të avancuara dhe duke parë botën nga më shumë anë dhe dritare mund të jenë në pozicion të krijojnë gjëra që marrin më shumë kohë të qartësohen për shqiptarët brenda. Njeriu i cili jeton jashtë vendit e mat veten kundrejt dy standardeve— atij të vendit mikpritës dhe atij të vendit amë— dhe kështu mund të rris vlerën e tij apo saj duke parë se cili standard është më i lartë në cilën fushë.
Mirëpo edhe Diaspora nuk mundet aspak pa rrënjën respektivisht popullin në trojet etnike. Emigracioni i ka shumë të mira dhe, edhe nëse Shqipëria bëhet parajsë mbi faqe të dheut, populli shqiptar duhet gjithherë të ketë emigracion. Bile nuk do të duhej të ketë asnjë shqiptar apo shqiptare të vetme që nuk del dhe përjeton botën disa herë në jetën e tij apo saj. Por emigracioni i ka edhe kërcënimet dhe të këqijat e veta. Pa ndihmesën, vlerat dhe kapacitetet e mëmëdheut Diaspora është jetëshkurtër dhe pëson disfatën më të madhe të mundshme— asimilimin dhe zhdukjen. Së këndejmi, adresimi i njëri-tjetrit me “ne dhe ju” është adresim absurd dhe tani e tutje, çdo stinë kur takohemi në detet, fushat, apo bjeshkët tona, le të ndalemi dhe kujtojmë që të gjithë shqiptarët jemi nga e njëjta pemë që quhet NE dhe le të bëjmë gjithçka që ajo të jetë sa më e shëndoshë dhe fortë.

A këshillohet Edi Rama nga përçmues të kombit?

by

Opinion nga Gezim Alpion/
Në një intervistë në gazetën MAPO, z. Maks Velo shprehet se është ‘antiverior’ dhe ‘antimysliman’.
Asnjë intelektual me integritet nuk e përbuz kombin e tij.
Më tërhoqi vëmendjen në këtë intervistë mizantropike edhe komenti që vijon: “Rama i lexonte të gjitha [shkrimet e mia] dhe më ka kontaktuar shpesh…. Rama është një njëri që di të vlerësojë dhe respektojë çdo njeri që punon, sidomos ata që janë idealistë dhe profesionin e duan vërtet.”
Nuk di sa i vërtet është ky pretendim, por po qe se Kryeministri këshillohet nga z. Velo, i cili, mesa duket, përbuz gjysmën e Shqipërisë, ndoshta nuk duhet të na çudisë injorimi që z. Rama po u bën intelektualëve dibranë të cilët për më shumë se një vit po përpiqen më kot të takohen me të për të këmbyer mendime për Rrugën e Arbërit.
Për aq kohë sa qeveria do të vazhdoj të injoroj zona të ‘largëta’, si në veri ashtu edhe në jug, nuk do të na mungojnë pejkamberë të përçmimit kombëtar si Maks Velo, Mustafa Nano dhe Mero Baze.(fb)
Ja Intervista:
Maks Velo: Pse jam antiverior e antimysliman
Kjo intervistë do të mrrolë shumë fytyra ose do të anashkalohet me togfjalëshin “prapë ky i çmenduri!”. Sido që të jetë, Maks Velo është një nga të paktët, në mos i vetmi që i shpëton mbërthimit të hekurt të të qenit politikisht korrekt. Pra flet troç ose ‘speaks his mind’ për të përdorur një term të anglishtes (shumë fytyra po rrudhen tashmë nga ky jopurizëm në gjuhë ose shitmendje me anglisht). Për t’iu përgjigjur pyetjes së tij ‘sa janë veriorët gegë?’ duhet një epos më vete. Por për të antiprovokuar pa u munduar të jem politikisht korrekt, mund të them se veriorët (apo gegët në daç) nuk i gjymtojnë apo masakrojnë kurrë të vrarët e tyre. Ata e duan të bukur kufomën e kundërshtarit të vrarë! Në Korçën e zotit Velo, për shembull, vrasje ndodhin ndoshta jo rrallë, por makabritetet e plotësojnë këtë vakuum. Apo jo?!
Ju duket se keni padurim ndaj bedenave, miteve, Kanunit, ndërkohë që flisni për vlerat e pazëvendësueshme të trashëgimisë. A mos e keni fjalën për një trashëgimi vetëm të krishterë e posaçërisht ortodokse, pra kishat e ritit bizantin, ikonat e afresket? A mos jeni për një Shqipëri paraosmane? A nuk është kjo e pamundur?
Kështu si e bëni Ju pyetjen, sigurisht është e pamundur. Kur një njëri numëron pasurinë e fillon nga ato më me vlerë, në fillim diamantet, pastaj florinjte, pastaj eurot dhe në fund leket. Pasuria e një kombi merr në konsiderate në radhë të parë ato me të çmuarat. Kodikët e shekullit 6 dhe 9-të, Epitafi i Gllavenicës, ikonat ( mbi 5000 – je) dhe afresket (ndër to edhe ato të Rubikut ). Nëse këto janë Ortodokse për mua ka pak rëndësi, këto janë sikurse janë katër B–të e mëdhenj Budi, Buzuku, Bardhi dhe Bogdani.
Këto vepra që përmenda janë prodhim i Bizantit Ballkanik, atelietë ishin lëvizëse nëpër manastire. Piktorët ikonografë lëviznin në gjithë siujdhesën. Sot janë një baze për të bashkuar gjithë Ballkanin Perëndimor drejt Europës. Por mos harrojmë MARUBIN e madh dhe shumë të çuditshëm për nga moderniteti. Kanuni është një nga Opuset më madhore të Drejtësisë Mesjetare, është një nga kodet bazë të drejtësisë botërore. Është klasifikimi dhe kodifikimi i jetës se kaluar. Por duhet të mbetej një Opus shkencor. Kur aplikohet sot në Veri, tregojmë se nuk kapërcejmë dot Mesjetën. Ne po bisedojmë për Trashëgiminë, dhe nuk zgjidhen dot kohët, epokat, territoret, por vlerat. Onufri është në kohën osmane, por ka një iluminim perëndimor.
Mitet janë ëndrrat e popujve, pa to nuk deshifrohet dot historia.
BEDENAT? Kemi Kalanë e Shkodrës, të Lezhës, të Krujës, atë të Beratit dhe atë të Gjirokastrës.
Janë të dëmtuara dhe kur shkon sikur do të ikësh sa më parë, nuk po arrijmë dot t’i bëjmë të lakmuara.
E jeni antigeg ju, zoti Velo?
Jam antiverior, jo antigeg. Kur isha i vogël, në Korçë afër shtëpisë ish një dyqan kinkalerish, i Geges, quhej. Pronari ish një plak i urtë, i dashur, zemërgjerë, kështu do mbesin në përfytyrimin tim Gegët. Si shegët me një lëng të kuq brenda dhe të bukura për të pikturuar natyra të qeta. Shega ndofta edhe përfaqëson gegërinë. Vazhdoj të vizatoj prej 50 vitesh gratë me xhubleta, është ajo që më lidh direkt me kohët homerike. Tani vijmë në Veriu. Fushë-Kruja, a e pe si stafi sigurues i presidentit Bush i hoqi orën nga dora, nga frika se mos ia vidhnin fushëkrujasit?
Laçi? Janë rrezuar ose dëmtuar 36 shtylla të tensionit të lartë, si është e mundur? Vrasjet, edhe ditën e zgjedhjeve të 23 Qershorit të kaluar? Bëj një listë sa kriminelë ka Laçi, Fushëkuqja, Lezha, Shëngjini, Rrësheni, Bajram Curri etj., etj. Shkodra kish 10 vrasje në 6-mujorin e parë, asnjë në Korçë. Kriminelë kombëtarë dhe ndërkombëtarë. Sa nga Veriu janë në burgjet shqiptare dhe të huaja? Veriu është bërë tmerri i Europës.
Dukagjini kish mbjellë 115.000 rrënjë kanabis, gjuajti edhe policinë dhe dëmtoi helikopterin. Kukësi nuk paguan energjinë elektrike, e paguajmë ne për ta. Në Lurë kanë prerë gjithë pyllin. Tropoja ka mbi 150 vrasje, kanë vjedhur edhe një bankë në Angli. Vumë një verior, Berishën dhe na shkatërroi me themel.
Dy janë treguesit kryesorë. Krimi dhe dëshira për punë. Ky bën edhe bilancin. Pastaj më drejto pyetjen mua. Tani po ju drejtoj unë një pyetje: sa janë veriorët, gegë?
Po antimysliman?
Po, jam antimysliman. Jam prej 500 vitesh. Kam qenë luftëtar krahas Skënderbeut dhe jam vrarë nga hordhitë osmane. Islami nuk ka ardhur si fe apostolike, paqësore në tokat e Arbërisë. Islami është fe që është përhapur me dhunë. Islamin e sollën Hordhitë osmane. E shënova me H të madhe se ato ishin hordhi të padëgjuara. Europa kish dëgjuar për hordhitë e cingis Hanit, po ishin më të dëgjuar. Këta donin të gjunjëzonin kontinentin e vjetër, kulturën më të përparuar. Dëmi i tyre është kolosal. Dhe veçanërisht i yni. Osmanët për 500 vjet vetëm na shkatërruan dhe shkretuan. Prandaj jemi sot kështu që nuk po e marrim dot veten. Islami edhe sot është e vetmja fe e dhunës. Nga Afganistani në Libi. Gjithë ajo hapësirë nuk gjen dot paqe. Dhe po tmerron botën. Xhihadistët kosovarë na kanë poshtëruar si asnjë tjetër me Skënderbeun monstër. Këtë nuk ua fal dot kurrë. Kanë 500 vjet që e urrejnë Heroin tonë. Por nuk do të ngrihen kurrë dot mbi të. Nuk do të ndajnë kurrë dot prej tij. Sepse ai është garancia që na bashkon me Europën, me krishterimin. Prandaj ata duan ta presin këtë lidhje. Ata urrejnë dhe fyejnë Nënë Terezën, që është shenjtorja jonë, filozofja më e madhe që ka nxjerrë Ballkani. Ata duan shkatërrimin e çdo trashëgimie të krishtere. Po mos ishin ata, Shqipja nuk do të ish një nga 5 gjuhët (e vetmja gjuhë e një populli të vogël) në përkthimin e deklaratës për formimin e Kalifatit. Nuk ka fyerje më të madhe për ne dhe për Shqipen. Ata pretendojnë se Shqipëria është pjesë e Kalifatit.
Lavdërim Muhaxhiri, ish-mysliman kosovar, edhe 120 xhihadistët e tjerë nga Kosova. Edhe ata në Maqedoni dhe në Shqipëri. Islami më tremb se në mënyrë të papritur ka kthime mbrapsht në zona të errëta tmerri dhe mizorish të padëgjuara. Asnjëherë nuk i dihet se ç’sjell.
Islami nuk të jep asnjë garanci. Unë dua dhe vlerësoj fetë paqësore. Kur Islami të bëhet i tillë, nuk do jem më anti-mysliman.
Ju e trajtoni kryeministrin Rama, apo mikun tuaj Edi Rama, si shpëtimtar, por të mos harrojmë se shpëtimin e qytetit nga kioskëzimi e pasoi me betonizimin. 1900 leje ndërtimi në 10 vjet janë dhënë nga Rama kryetar Bashkie, sipas opozitës. Por edhe pa fjalën e saj, ‘Komuna e Parisit’ për shembull, është pasqyrë e këtij dorëlëshimi në kaos…
Nuk duhet të jenë 1900. Me sa di unë janë afro 360, flas për objektet kryesore. Megjithatë ka një pjesë të vërtetë në ato që shkruhen. Por Ju nuk merrni parasysh dy gjëra: të tëra rregullat e shkruara e të pashkruara për administrimin e territorit dhe për Tiranen në veçanti ishin formuluar gjate viteve 1993 – 2000. Ish shumë vështirë të ndaloje mendimin që u ngulit se kam një tokë, dua leje ndërtimi. E quanin zhvillim të pronës. Sepse kjo ish mënyra e re e dembellëkut anadollak. Jetoj me tokën. Është sanksionuar edhe në Kushtetutë. Dhe Rama bëri lëshime, që nuk duhej t’i kish bërë. Tirana dhe Shqipëria është shumë e vështirë për t’u qeverisur. Se e para ish mafia dhe jo parlamenti që caktoi ligjet e veta. Kur them mafia nënkuptoj të gjithë ne. Një popull që nuk do punën, do me patjetër shkeljen e çdo ligji. Po Rama ka kohë që edhe ato që ka bërë gabim t’i korrigjojë. Këtë presim të gjithë.
Çfarë ju trishton më shumë në Shqipëri sa i takon profilit të saj arkitektonik? Çfarë është një gjë që nuk mund të zhbëhet më?
Janë dy. Kaosi urban dhe mungesa e çdo sensi estetik. Kjo e dyta është më e rëndësishme: SENSI ESTETIK. Po nuk pate një intuitë estetike je i marrë fund. Kjo vjen me një edukim mijëvjeçar. Ne, fatkeqësisht nuk e patëm. Osmanët nuk e kishin. Të gjithë popujt orientalë nuk e kanë. Ky është dëmi më i madh që pësuam në 500 vjet nga pushtimi osman. Asgjësimi i nervit estetik. Pa të nuk bën dot asgjë: as qeveri, as shtet, as qytet, as katund, as rrugë, as pyje, as lumenj, as ujqër, as arinj. Në Europë edhe arinjtë kanë sens estetik. Sensi estetik është ekuilibër, është vetërregullim, është frenim, është vajtje intuitive drejt se bukures, është respekt, është adhurim. Neve kjo na mungon. Jemi kaotikë, egërshanë, pushtues pa mëshirë, vetëshkatërrues. Nuk mund të bëjmë dot asnjë fshat, asnjë qytet, palë pastaj një shtet për të qenë.
A e keni parë projektin e ri të qendrës së Korçës dhe a jeni dakord me të, apo rreshtoheni me disa arkitektë nga Diaspora me origjinë nga Korça, të cilët botuan një letër të hapur te MAPO kundër këtij plani?
Nënshkruesit e protestës kishin parasysh vetëm një objekt që po ngrihet në sheshin para Teatrit dhe jo gjithë projektin. Unë kam botuar disa artikuj për këtë temë. Ndërtimi i atij objekti është i paligjshëm sepse Juria Ndërkombëtare, pranoi projektin, por duke specifikuar që ky objekt të mos ndërtohet. Bashkia ka bërë shkelje. 20 metra larg tij është Hotel Grand–i, në katin e 8 të të cilit gati në të njëjtën lartësi mund të bëhet një kafe panoramike. Ashensorët janë dhe jam ngjitur disa herë. Është e njëjta pikë panoramike me atë që po ndërtohet. Përse duhej ky dublim? Në kohën kur bërtasin se nuk kemi fonde dhe duhen kursime, ato qindra miliona mund të ishin shpenzuar për të mbaruar Muzeun e Artit Mesjetar.
Çfarë duhet bërë me trashëgiminë e socrealizmit në pikturë e skulpturë?
Duhet ruajtur me shumë kujdes. Ka shumë vepra nga një prodhimtari e bollshme. Ajo kohë nuk përsëritet më. Duhen mirëmbajtur sidomos ato që janë jashtë në natyrë: mozaikët dhe skulpturat. Po ashtu edhe piktura dhe grafika që janë nëpër muzeume dhe koleksione private. Këto ditë çova në shtyp një Album GRAFIKA E REALIZMIT SOCIALIST në SHQIPËRI. Besoj se del deri në fund të muajit. Është një botim enciklopedik, me 149 autorë dhe 970 vepra, vizatime, gravura dhe pllakatet. Është një punë 22-vjeçare, gravurën e parë e futa në dosje në vitin 1992. Aty shihet puna kolosale që kanë bërë artistët, aftësitë profesionale, pavarësisht shtrëngimeve dhe disiplinës partiake. E përmenda këtë për t’Ju thënë se personalisht jam munduar që kjo trashëgimi të ruhet dhe mirëmbahet. Vetëm atëherë mund të studiohet dhe interpretohet.
A ekziston shoqëria civilë në Shqipëri? Në kuptimin e një trupi që i dhemb çfarë ndodh me vendin, jo një lukuni OJQ-sh që shqyhen mes vedi për fonde, që me sa duket përfundojnë në një humnerë të paditur?
Jo, nuk ekziston. Ekzistojnë disa gazetarë që herë mbas here ngrenë probleme që shqetësojnë shoqërinë shqiptare, por kjo jep pak rezultat sepse pushteti nuk i përfill. OJQ–ve u dhemb vetëm vetja e tyre, atë “dhembkën” për vendin e kanë maskim. Ne si popull kemi të zhvilluar në maksimum lojën teatrale, maskimin, hipokrizinë. Kështu janë të gjithë. Pse OJQ-të do ishin ndryshe? Gjoja si të preokupuar ranë në copat e majme të programeve europiane. Punojnë kur formulojnë ato programet e kërkimit të fondeve dhe sa vijnë paret në bankë, mendojnë për herën tjetër. të lodhur zhduken në ca ishuj të vetmuar. Problemet që nuk zgjidhen kur ata i dinë mirë: jevgjit, fëmijët e rrugëve, homoseksualët, dhe kondicionet e burgjeve.
Meqë europianët përloten shpejt, ata i kanë të gatshme skenat mëshirëplota. Por po të besh një listë të ojeqevistëve e të shohësh apartamentet, vilat, bizhutë dhe pasuritë bankare, kupton se ata dhe ato janë gati të hanë edhe një tavë me mish njeriu pa iu bërë syri terr, por ama OJQ-të nuk i lëshojnë.
Një prej librave tuaj me, le të themi ‘shqetësime arkitektonike’, titullohet “Betonizimi i demokracisë”. Si do ta krahasonit këtë me betonizimin e lirisë në komunizëm, domethënë me mijëra bunkerë e vendstrehime të përhapura në gjithë trupin e vendit nga diktatura e Hoxhës?
Duket sikur njëra dhe tjetra nuk kanë lidhje, domethënë “ betonizimi i lirisë në komunizëm” dhe “betonizimi territorit në demokraci” nuk kanë lidhje. Është e kundërta. Janë të lidhura si sëmundjet në trupin e një njeriu. Betonizimi i lirisë është skleroza që solli betonizimin e demokracisë. Se nuk mund të kesh demokraci kur liria që sjell ajo shkatërron gjënë më të rëndësishme për një shtet, TERRITORIN. Bunkerët e Hoxhës janë asgjë në krahasim me dëmin e vilave të fshatarëve që nuk duan të quhen fshatarë); dhe pallatet e qytetarëve që duan të rrinë gjithë ditën në kafe. Mbaj mend njëherë Berishën që po fliste i entuziastmuar se kish parë gjithë ato ndërtime fshatarësh gjatë një rrugëtimi. Nuk kuptonte Berisha se aty ish vdekja e shtetit, se ndërtimi mund të transformohet në shkatërrim. Sepse ata fshatarë duhet të jetojnë nëpër fshatra të grumbulluara (dhe jo veç e veç) dhe të ndërtojnë banesa me tipologji fshatare një ose dykatëshe sikurse bëjnë fshataret e Francës, Spanjës, Holandës, Anglisë…kështu foli edhe në Sarandë, kur Saranda është shembulli më i tmerrshëm i dhunimit të një dhurate të natyrës.
A mund të kishte një jetë të dytë për bunkerët, dmth a mund të rifunksionalizoheshin si diçka tjetër, apo ‘privatizimi’ i tyre qe i drejtë?
Po, mund të kish. Si dekor, si memorie. Francezët i ruajnë gjithë bunkerët e Luftës së Parë Botërore në Normandi. Konservimi i memories është një nga prioritetet e popujve të qytetëruar europianë. Duhet të ish bërë një rikonjicion dhe përveç atyre që pengonin qarkullimin, bunkerët e tjerë duhet të ishin ruajtur. Më vinte keq kur shihja që i shkërmoqnin për skrap, për t’iu marrë hekurin. Vendstrehimet janë ruajtur më mirë. Më kryesoret janë ky i Bllokut, i Gjirokastrës, i Gramshit. Ato po mund të rivitalizohen.
A mund të jeni dakord me atë se ç’u ndërtua në periudhën e Zogut, koha e dëshmoi si më të sigurtën, më estetiken dhe më oksidentalen? Si përplaset kjo me narrativën që komunizmi desh të nguliste rreth Zogut (nuk di pse mendoj se edhe ju do ta keni përvetësuar një të tillë edhe pse jeni antikomunist) si oriental, satrap, prapanik e të tjera si këto?
Po, por kjo vinte se ishin ndërtimet e para pas një letargjie anadollake. U ndërtuan kryesisht me projekte austriake dhe italiane, ose nga arkitektë shqiptarë që kishin studiuar aty. Kish hapësirë, pastaj mos harroni se Shqipëria nuk ish as 1.000.000 banorë. Me e çuditshmja ish se Zogu donte të bënte mbretëri mbi një katrahurë orientalotribale mesjetarooksidentale-feudale. Mbretëritë kërkojnë popuj homogjenë. Ne nuk ishim dhe nuk jemi të tillë. Prandaj dhe mbretëria nuk pati jetë të gjatë. Po Mbretit Zog nuk ia mohoj ato që i ka bërë mirë.
Çfarë na ka mbetur me vlerë arkitektonike nga koha e Hoxhës?
Na ka mbetur Kinostudioja, që tani e restauruar bukur, shkëlqen sikur është Pallati i Dimrit. Pastaj kemi Hyrjen e Kombinatit, edhe pallatet e Lanës që duhen restauruar, Fakulteti Filologjik që po pastrohet, Muzeun Historik dhe Pallatin e Kongreseve, si dhe “Mihal Durin”, po duhet ruajtur edhe stacioni i Radios me antenën në Kashar. Pastaj kemi sheshin “komunist” në Librazhd që u dëmtua nga hoteli i lartë që u ndërtua aty, kemi Ersekën e padëmtuar, qendrën e Përmetit, klubin e Maliqit dhe të Orikumit, Hotel Turizmi në Gjirokastër. Përmenda vetëm disa.
A mund të veçoni një numër ngrehinash në Tiranën e tranzicionit, që janë estetikisht të bukura dhe kanë njëfarë etike në raport me qytetin dhe njerëzit?
Po përmend Qendrën ABA, Rogner-in, Sheraton-in; Kulla e re e Belgëve, (që Rama thotë është një nga 10 grataçelat më të bukura në botë), Ura mbi Lanë e Belgëve, Fakulteti i Arkitekturës në Universitetin EPOKA, Aeroporti NËNË TEREZA, TEG-u etj.
Nëse do t’i rifunksionalizonit uzinat, fabrikat, kombinatet e kohës së socializmit shqiptar, çfarë do të bënit me to: jo vetëm në kuptimin e biznesit, por sidomos të hapësirës publike apo urbane? Çfarë do të bënit me qytezat e lindura pas ardhjes në pushtet të komunistëve, domethënë me avanpostet ‘industriale’ të socializmit?
Fabrikat, uzinat, kombinatet kanë disa karakteristika dhe veçori që të japin mundësi t’i përdoresh për shumë funksione. Sepse ato kanë hapësira të mëdha, kanë lartësi dhe kanë dritë.
Kjo pyetje ka qenë shtruar për urbanistët dhe arkitektët edhe në vende të tjera europiane, si në Francë, Angli, Gjermani. Ata ndoqën politikën e konservimit të disave për të ruajtur tipologjinë dhe adaptimit të shumicës me funksione industriale ose publike. Po marr një shembull: Uzina e Instrumenteve të Precizionit në Korçë ishte një vepër e përkryer si nga ana e arkitekturës, po ashtu edhe e konstruksionit. Kish hapësira pafund, lartësi të shteteve, e realizuar me materialet më të mira dhe me kualitet të lartë. Atje mund të ish bërë pazari, po ashtu mund të ish futur stacioni i autobusëve dhe taksive. Mund të ishin adoptuar edhe salla ekspozitash. U prish e tëra për qëllime abuzive. Shembull i mirë në Tiranë është Profarma. Duhen shpëtuar ato që kanë mbetur, pastaj duhen studiuar dhe adoptuar.
A jeni fatalist, a mendoni se kemi humbur gjithçka sa i takon pikëpamjes urbane apo arkitektonike?
Po, jam fatalist. I vetëm realitet i vërtetë në Shqipëri është fataliteti. Këtë ma ka mësuar jeta e dhimbshme që kam kaluar. Kjo gjë që ka ndodhur me ne nuk ka ndodhur në asnjë vend, në asnjë kohë, me asnjë popull. Të shkatërrosh territorin në këtë shkallë me anën e ndërtimit. Janë shumë që duhen prishur nga Shkodra në Konispol. Janë mbi 400.000. Janë tërë qytetet kryesore: Tirana, Durrësi, Vlora, Saranda, Kruja, Librazhdi, Prrenjasi, Shëngjini. Janë qindra mijëra gjatë arterieve kryesore rrugore. A mund të jem optimist?
Çfarë duhet bërë me Piramidën?
Piramidën e prishi një regjisor teatri, atëherë ish këshilltari i një ministri kulture. Nuk ka më të rrezikshëm se artistët kur ngatërrojnë disiplinat. Atij i dukej se teatri ish gjëja më e rëndësishme në Shqipëri. Janë harxhuar fonde për ta prishur kur ajo ish mirë e bukur. Kish nevoje vetëm për një riparim sepse futej ujë dhe pikonte në salla poshtë. Por nga funksioni ish perfekt, ish polifunksionale. Tani duhet caktuar një grup pune për ta sjellë në gjendjen e parë. Kjo mund të bëhet. Ne për fantazira shkatërruese jemi shumë të aftë.
Çfarë duhet bërë me magazinat apo ndërtesat karabina në përdorim fragmentar që shtrihen në dy krahët e rrugës që të çon në Kinostudio dhe Porcelan?
Sigurisht, kështu apriori nuk mund të sugjeroj gjë. Duhen studiuar me kujdes, por ajo zonë ka një traditë artizanati dhe stacionesh televizive, mund të përmblidhen edhe redaksi gazetash, shtëpi botuese, shtypshkronja.
Çfarë mund të bëhet me Krujën që qyteti të rivitalizohet, të rishpiket sepse duket se po vdes edhe si qendër urbane edhe si pikë turistike?
Nuk është e vështirë të japësh mendime për Krujën apo për qytete apo fshatra të tjera turistike, janë me dhjetëra. Do përmendja edhe Ersekën, Leskovikun, Tepelenën, Delvinën, Vithkuqin etj., etj. Vështirësia qëndron në zbatimin e tyre. Janë disa faktorë që japin dënimin ME HARRESË. Ky është ndryshimi i modës së të jetuarit. Që të mbash një qytet si Kruja në këmbë, do popull me ndjenja dhe etika të një shteti të pasur. Nuk i kemi as njërën dhe as tjetrën. Nuk jemi aq patriotë sa hiqemi.
A mund të jepni një ide për funksionalizimin e pikave që janë gjithandej në vendin tonë, dhe ku janë zhvilluar episode të mëdha e tragjike gjatë Antikitetit? Për shembull, janë disa beteja mes Çezarit e Pompeut që nga Shkëmbi i Kavajës e deri në Llogara. A mund të riinskenohet diçka në favor të historisë, trashëgimisë dhe turizmit?
Po është e njëjta pyetje si për Krujën. Të gjithë kur nisen për udhë, mendojnë ku do të pushojnë dhe ku do të hanë. Asnjëri nuk interesohet se çfarë ka ndodhur në këtë hapësirë gjatë historisë. Pastaj ka edhe të tjerë që duan të ndërrojnë historinë. Ne bëjmë një luftë të padukshme, të fshehtë, se nuk jemi popull homogjen. Të njëjtin fakt dy komunitete e interpretojnë ndryshe. Kjo i vështirëson të gjitha, edhe udhëtimin. Pastaj duhet të shpëtosh edhe kokën, se ata 3 studentët çekë që donin këtë gjë, të njihnin malet, i vranë në Veri.
Na thoni një këshillë urbanistike që i keni dhënë kryeministrit Rama dhe ai ju ka premtuar se do ta realizojë?
Unë këshillat i kam dhënë me shkrime. Janë mbi 80 artikuj në 20 vjet. Rama i lexonte të gjitha dhe më ka kontaktuar shpesh. Urdhrat e Ramës për ndërtimet pa leje kanë edhe një kontributin tim të vogël aty. Rama është një njëri që di të vlerësojë dhe respektojë çdo njeri që punon, sidomos ata që janë idealistë dhe profesionin e duan vërtet.(MAPO)

Perse nuk përmendet Aqif Blyta, “plagë” për Serbinë!

by

Gjatë tërë manifestimit disa ditor në asnjë moment nuk u përmend Aqif Blyta e as bashkëpunëtorët i tij. Megjithatë, Serbinë e kaplojnë ethet. “Boshnjakët” lojal ndaj Serbisë hedhin vrer kundër liderëve të Sanxhakut. Blyta është njëri ndër politikanët dhe patriotët më të shquar të Sanxhakut të Pazarit të Ri, gjatë periudhës ndërmjet dy luftërave Botërore dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore, të cilin OZNA e ekzekutoi në Haxhet më 21 janar 1945 .
Shkruan: Ismet Azizi/
Sanxhaku do të “shpërthej” nëse shteti nuk i kushton vëmendje boshnjakëve dhe nëse nuk ndalet të bëjë pazarllëqe me politikanë nga radha e boshnjakëve, vlerëson Kryetari i Këshillit Ekzekutiv të Forumit për Marrëdhënie Etnike, Dushan Janjiq. Ai në lidhje me manifestimin që u bë në shenjë të nderim të viktimave të komunizmit, ka thënë se marshimi i të rinjve me uniforma të gjelbra qon drejt eskalimit të ri të konfliktit në Sanxhak.
Për agjensinë e lajmeve Beta, Janjiq, ka thënë se shëtitja e djeshme, të cilën e kryesoi Myftiu Muamer Zukorliq, është ndërhyrje e drejtpërdrejtë në rrjedhën e zgjedhjeve për këshilla nacionale të cilat nuk do të mbahen në atmosferë të qetë.
Janjiq shtoi se “kushdo që ka punuar në Sanxhak e di që qytetarët kanë frikë në eskalimin e konflikteve ndërmjet rrymave të ndryshme të boshnjakëve”. Ai ka bërë me dije se brenga tjetër është se Qeveria e Serbisë nuk i njeh problemet e pakicave të cilat realisht ekzistojnë.
“Kjo është shqetësuese, sepse qeveria nuk ka mekanizëm për zgjidhjen e situatave kritike. Qeveria nuk ka ministri për pakica dhe politika të integrimit por ka trashëguar një politikë të pazarllëqeve me politikanë nga radhët e pakicave e cila shkon në dëm të pakicave dhe vet Serbisë “, ka thënë Janjiq.
Sipas tij, nëse vazhdohet në këtë mënyrë, do të rritet numri i uniformave nga ana boshnjake dhe e palës serbe, nëpërmjet organizatave neo-fashiste.
Janjiq vlerësoi se ngjarjet e djeshme në Novi Pazar “paralajmërojnë ekzistencën e asaj që mund të quhet Garda Civile”, sepse uniformat që ishin veshur nga të rinjtë gjatë kësaj shëtitjeje “, krejtësisht janë të njëjtat me ato të milicisë myslimane të Luftës e Dytë Botërore.”
“Kjo ndodhë në momentin kurë në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe në Kosovë arrestohen ata që rekrutojnë njerëz për të luftuar në Irak,” tha Janjiq, duke shtuar se ka frikë se kjo situatë do të dalë jashtë kontrollit.
Ndërsa kryeshefi i qeverisë komunale në Pazarin e Ri, Meho Mahmutoviq, shprehet i shqetësuar nga fakti i përafrimit të myftiut Zukorliq dhe liderit te PAD-it, Sulejman Uglanin.
Mahumutoviq, me ironi tha se është interesant të shihen së bashku Zukorliq dhe Uglanin ” të cilët deri para disa ditëve kanë akuzuar njëri tjetrin për problemet e veta”.
” Politikat e tyre janë të njëjta, por retorikën e kanë të ndryshme. Zukorliq dëshiron të jetë lider fetar dhe lider politikkurse Uglanin dëshiron të jetë edhe politikan edhe lider fetar”, vlerëson Mahmutoviq.
Meho Omeroviq , zyrtar i Partisë Socialdemokrate të Serbisë, i cili ska asnjë lidhje me Sanxhakun, as me farë e as me fis, i cili diku nga Bosnja ka shkuar në Beograd të studioj aktrimin, e që nuk i ka shkuar përdore as të pranohet, ka studiuar politikën dhe ka mbet në Beograd. Omeroviq, I cili tashti merret me politikë, dhe kinse i përfaqëson boshnjakët, ka theksuar se “pamjet dhe mesazhet që janë dërguar nga kjo përformancë me regji të Zukorliqit janë shqetësuese për të gjithë qytetarët e Serbisë”.
“Barazimi i viktimave të boshnjakëve të pafajshëm të luftës me kriminelin e luftës Aqif Efendiun, të cilën e bëjnë së bashku Zukorliq dhe Uglanin, është jo vetëm falsifikim i rëndë i historisë por edhe inkurajim për veprimet të cilat ky njeri i ka bërë gjatë Luftës së Dytë Botërore” – tha ai.
Omeroviq nuk e di ose nuk dëshiron të dijë se në janarin e 1945, atë që nuk arritën ta bëjnë çetnikët e Drazha Mihajloviqit ndaj popullatës së Sanxhakut të Pazarit të Ri, e bëri pushteti “popullor” serbo-komunist.
Në muajt e parë nga marrja e pushtetit u ekzekutuan rreth 2000 persona, shumica e tyre shqiptarë në krye me udhëheqësin politik e ushtarak të Sanxhakut Aqif Blytën. Aqif Blyta ose Aqif Haxhiahmetoviq (1887- 1945) nga populli i Sanxhakut njihet si Aqif-efendia, është personi më i merituar i cili me ndihmën e vëllezërve nga Kosova dhe Peshteri, arritën ta mbrojnë popullatën e kësaj treve nga shfarosja.
Në ndriçimin e figurës dhe personalitetit të Aqif Blytës më i zëshmi është lideri fetar i Sanxhakut, myftiu Muhamer Zukorliq, i cili në manifestimin e mbajtur në sheshin e qytetit të Pazarit të Ri, në prag të muajit të shenjtë Ramazanit në vitin 2012, pjesëmarrëseve iu drejtua me këto fjalë: “Dua të potencoj se Aqif Efendia është hero i yni. Aqif Efendia e ka organizuar mbrojtjen e këtij qyteti nga çetnikët. Sikur mos të ishte bërë ky organizim, atëherë numri i popullsisë boshnjake në këtë qytet do të ishte po aq sa ka Priboji, Plava dhe Novi Varoshi. Këtë të mirë ne atyre nuk do t’ua harrojmë. Nuk do të pranojmë nga askush të bëjnë atë çka e kanë bërë me dekada. Gjithmonë ka ekzistuar tentativa që lëvizjet ekstremiste tek populli serb dhe kroat, siç kanë qenë çetnikët dhe ustashët, që të gjendet dikush në popullin boshnjak që edhe ne të gjendemi në atë peshojë. Ne këtë nuk e kemi traditë. Ndërsa, ajo çka ka ndodhë në Sanxhak dhe në Novi Pazar, edhe pse ekzistojnë disa elemente të kolaboracionit me okupatorin gjerman, të gjithë e dinë, edhe miqtë edhe armiqtë, se nuk ka ekzistuar asnjë element i kolaboracionit ideologjik, përveçse ka qenë në pyetje domosdoshmëria e mbijetesës. Krerët tanë, në krye me Aqif Efendiun dhe të tjerët këtu në Sanxhak, kanë luftuar me të gjitha mjetet e mundshme që këtë popullatë ta shpëtojnë, dhe në këtë kanë pasë sukses. Ne ua bëjmë hallall dhe qoftë e shenjtë kujtimi përta dhe përgjithmonë do t’u jemi falënderues. Ndërsa, ata të cilët kanë hequr dorë nga Aqif Efendiu, ata me ne nuk kanë asgjë të përbashkët. Ata kanë hequr dorë nga feja jonë, kultura jonë, kombi ynë, tradita jonë, dhe unë në këtë natë të shenjtë nuk dua të flasë për ta asgjë”.

Papagalli Ximas dhe harmonia fetare

by

Opinion nga Nexhat Merxhushi/
Ditët e fundit, në një shkrim në gazetën “Kathimerini”, gazetari grek, Stavros Ximas, shkruan se “Kryepeshkopi i Shqipërisë, Janullatos, ndodhet në zemër të një ‘lufte’ të pistë, të motivuar nga qarqet ekstreme nacionaliste dhe islamike, me ndihmën e shërbimeve sekrete në Shqipëri”. Sipas këtij gazetari, objektivi i sulmeve ndaj Kryepeshkopit është çekuilibrimi i harmonisë dhe bashkëjetesës fetare, me të cilën Shqipëria mburret në familjen e sotme europiane. Duke kujtuar kohën e keqe të Kishës Ortodokse në Shqipëri gjatë periudhës së komunizmit, Ximas shkruan se Janullatos punoi i vetëm për ringritjen e saj. Ai thekson se në një kohë kur vendi tërheq shqetësimin ndërkombëtar për “eksport” të xhihadistëve, nuk janë rastësore deklaratat e ish-kreut të shërbimit sekret, Fatos Klosi, sipas të cilit, rreziku nuk vjen prej fundamentalistëve islamikë, por nga fundamentalizmi i Anastasit. Duke e lidhur dhe me polemikat për Shën Kozmain, gazetari grek shkruan se Kryepeshkopi këto ditë është cilësuar sërish një djall antishqiptar. Shkrimin në gazetën “Kathimerini”, Stavros Ximas e mbyll me pyetjen se kush ka interes të prishë harmoninë fetare në Shqipëri?
Mision i Zotit apo i grekëve?
Është e qartë se gazeta “Kathimerini” nuk ka hallin e Kishës Ortodokse dhe të prishjes së “harmonisë fetare në Shqipëri”. Grekët ende rreken të na vënë në diskutim lirinë, për të qenë një komb i pavarur nga grekët! Janullatos ka kohë që është kthyer në një mollë sherri mes shqiptarëve dhe grekëve. Por, për opinionin e shëndoshë shqiptar, misioni i tij është i qartë: Ai investohet prej kohësh për greqizimin e Shqipërisë së Jugut dhe për tjetërsimin e territoreve shqiptare, pra është kundër integritetit territorial të vendit tonë. A thua të jetë ky mision i Zotit, apo i grekëve? Na kujtohet fare qartë se me gjuhën që flet sot gazeta “Kathimerini”, ka folur Anastas Janullatos në Përmet, kur diskutohej çështja e pronësisë së Pallatit të Kulturës, ku u shpreh: “Këta duan të cenojnë bashkëjetesën fetare në Shqipëri. Sulmet kundër Kishës Ortodokse minojnë bashkëjetesën harmonike midis feve”.
Pra, grekët nxjerrin herë pas here ndonjë papagall si gazetari Ximas, ia shkruajnë ato që do të thotë dhe ky rreket të na mbushë mendjen se në Shqipëri ka plasur përçarja fetare, ndërkohë që shqiptarët kanë qenë e janë shembull i harmonisë dhe tolerancës ndërfetare, dhe mund t’i japin leksione Greqisë për respektimin e pakicave etnike e fetare. “Madhështia e kombit tonë është pikërisht kjo, që ne i respektojmë minoritetet dhe pakicat etniko-fetare, edhe pse mbi ne kanë ushtruar gjenocide kombet e tjerë, që ne luftojmë me forcën e shembullit të mirë, dhe jo ‘sy më sy e dhëmb për dhëmbë’”. “Shqipëria nuk bën me minoritetin grek, ashtu siç bën Greqia me minoritetin shqiptar të Çamërisë” – u shpreh kryetari i PDIU-së, Shpëtim Idrizi, më 20 korrik 2014 në Parlament, në përgjigjen për shqytarët e Janullatos; Dule e Bollano, kur diskutohej projektligji për reformën territoriale.
Pavarësisht lehjeve dhe skërmitjeve, greko-shovinizmi me planet e tij, kurrë më shumë se sot nuk gjendet i demaskuar dhe i zbuluar, prandaj ka kaluar në një kundërsulm të dëshpëruar, duke kërkuar mbështetjen edhe të gazetave ultranacionaliste dhe antishqiptare si “Kathimerini”.
Gazeta qeveritare “Kathimerini”, edhe në kohën kur diskutohej Rezoluta për Çamërinë, lëshoi helm nga goja, duke u shprehur: “Çuditemi se si Greqia akuzohet për gjenocid. Erërat e nacionalizmit që kanë mbytur Ballkanin Perëndimor, forcojnë në Shqipëri idenë e Shqipërisë Etnike. Miratimi nga Kuvendi i kësaj rezolute me atë përmbajtje, ose të ngjashme, do të çonte në skaj marrëdhëniet me Athinën, e cila insiston se çështja çame, nuk ekziston”.
Qëllimi i këtij reagimi është të sqarojmë dhe ndërgjegjësojmë bashkëkombësit tanë shqiptarë, ende të pasqarur mirë, duke demaskuar planet dhe politikat që kanë hartuar për të realizuar synimet asimiluese-pushtuese që kanë pasur dhe kanë ndaj kombit shqiptar e Shqipërisë njerëz si Anastas Janullatos, të veshur me petkun fetar.
Grekomani apo kleptomani?

Mund të konsiderohet nacionalizëm e islamizëm pse duam të flitet shqip në kishat tona? Mund të flitet për ekstremizëm islamik kur komuniteti mysliman në Shqipëri nuk ka reaguar në asnjë rast të vetëm kundër Janullatosit, kur ai ka provokuar rëndë këtë komunitet, duke zhvarrosur eshtra myslimanësh, apo kur pjesëtarëve të këtij komuniteti u ka ndërruar fenë në mënyrën më djallëzore e cinike, duke shfrytëzuar varfërinë dhe mjerimin e tyre?! – “Grekomanija, është një sëmundje e rezikçime që shëmbëllen me gangrenën, të cilënë, po s’more masa të repta që në krye, je i dënuar për vdekje!”, thotë Mihal Gremeno në një nga shkrimet e tij. Mos muhamedanët u trazuan në punërat e kishës e të shkollavet të orthodhoksëvet? Përse atëherë, kur kishin e kanë qëllim të mirë, e ndaluanë lëçitjen e ungjillit edhe të tjerave që thuheshin shqip? E mallëkonin me katran gjith’ ata që kuxonin të thonë që janë shqipëtarë? Ç’ishin gjith’ ato amenda (geza) që u epnin fëmijës për çdo fjalë që thoshnin shqip? (Shih: M.G. (Mihal Grameno), Gazeta “Korça”, Korçë, nr. 11, 8 maj 1909). E njëjta gjendje ekziston dhe sot, më pas më shumë se një shekulli.
Shovinizmi në Greqi – fè kombëtare
Me të drejtë pyesim: nga buroi kjo ofensivë provokuese e “Kathimerinit”, dhe kush e ka sponsorizuar atë? Përgjigjja është më se e qartë: Shovinizmi në Greqi është shpallur prej kohësh fè kombëtare.
“Terxhumani Shark” (Lajmëtari i lindjes), redaktor i së cilës ishte S.Frashëri, viti I, më 31 korrik 1878, në faqen 2-3 thotë: “Greqia bën ç’është e mundur të pengojë lidhjen midis muslimanëve dhe të krishterëve orthodoksë. Ajo gjithmonë ka patur dhe ka synime territoriale ndaj vendit tonë. E zëmë se grekët janë një popull që ka vlera të mëdha sa edhe popujt e vjetër. Mirë po e pranoimë, por, a ka vallë një popull me vlerë që të robërojë popujt fqinj? Pyesim “Neollogosin” (gazetë greke e asaj kohe) a është burrëri apo tradhti të nxitësh popullin tënd të rrembejë pjesë nga atdheu i tjetrit? Le të na tregojë një njeri në histori që të ketë bërë një gjë të tillë dhe të jetë lëvduar nga brezat e ardhshëm e të mos jetë kujtuar emri i tij me mallkim. Gjaku dhe kombësia janë të shenjta për çdo njeri”.
Edhe kleri grek nuk mbeti pas. Në vitin 1913, e pushtoi krejtësisht Shqipërinë e Jugut me kisha dhe shkolla, duke thënë: “Kështu ka thënë Zoti Krisht: çdo ortodoks është grek, muslimanët janë turq. Në këtë vend do të banojnë vetëm grekët”. Qeveria greke i quante shqiptarët myslimanë turq, kategori osmane. Shqiptarët myslimanë përbënin shumicën e Shqipërisë së Jugut. Ata duhej, ose t’i nënshtroheshin masakrave greke, ose të braktisnin përgjithmonë atdheun e tyre.
Në të gjitha viset e pushtuara nga ushtria greke në vitin 1913, u vunë tabela greqisht dhe frëngjisht: “Bashkim me Greqinë ose vdekje”. Më 16 shtator të vitit 1913, u dha urdhri që të gjithë fshatarët e qytetarët ortodoksë të qyteteve dhe të fshatrave të Gjirokastrës, të Delvinës, të Tepelenës, të Leskovikut e të Përmetit, të vinin përpara shesheve të metropolive dhe të kishave. Në çdo shesh të këtyre qyteteve qe vendosur një tryezë e mbuluar me flamurin e Greqisë. Në tryezë gjendej Ungjilli i Shenjtë. Priftërinjtë, të veshur me petka të shenjta, kishin zënë vend pranë tryezave. Mësuesit e shkollave greke dhe nxënësit e tyre mbanin në duar nga një flamur grek. Këta mësues kishin sjellë edhe çupat e shkollave greke. Ato kishin veshur nga një bluzë të kaltër, që kishte në mes të gjoksit një çapar, ku gjendeshin të shkruara me shkronja të arta këto fjalë: “Bashkim me Greqinë, ose vdekje”. Pranë tryezave të këtyre shesheve qëndronin klerikët dhe qeveritarët grekë…
Kambanave të tilla u bien edhe sot klerikët shovinistë grekë. Për vendin tonë, shovinizmi grek është një kërcënim i vijueshëm dhe i pabesë. Nacionalshovinizmi grek është vrasës i demokracisë. Ai është shovinizëm me jehona kambanash kishe.
Shën Kozmai, shenjt apo djall?
Sa për polemikat për Shën Kozmain, i cili mbahet nga grekët si “apostull i helenizmit” dhe që Janullatos e ka aq për zemër dhe autorët grekë e përmendin shpesh, mund të citojmë thirrjen e tij të “famshme”, për ta krijuar vetë idenë për këtë murg famëkeq: “Dërgoni fëmijët tuaj të mësojnë greqisht, për arsye se Kisha jonë është greke! – sokëllinte Shën Kozmai. “Dhe ti, vëllai im, po nuk mësove greqisht, nuk mund të kuptosh ato që thotë kisha jonë. Më mirë, vëllai im, të kesh shkollë greke në vendin tënd, se sa të kesh burime dhe lumenj. Cilido i krishterë, burrë apo grua, që më premton se brenda në shtëpi nuk do flasë shqip, le të ngrihet në këmbë dhe të ma thotë këtu. Unë do t‘i marr atij të gjitha mëkatet në qafën time, që nga dita e lindjes së tij deri sot, do t’i porosis të gjithë të krishterët që t‘i flasin dhe do t’i shlyej të gjitha mëkatet. Ai nuk do t’a gjente këtë rast sikur të jepte para me mijëra”. (Predikimi i shtatë, drejtuar shqiptarëve të Epirit).
Me këtë teori, Shën Kozmai donte të çrrënjoste gjuhën shqipe nga shqiptarët. Propaganda e Shën Kozmait hapte rrugën për greqizmin e Jugut të Shqipërisë. Sot, misionin e Shën Kozmait, e vazhdon me devotshmëri Kryepeshkopi i Shqipërisë, Anastas Janullatos.
Janullatosi dhe pasuesit e tij përdorën “armën e intrigës së famshme greke”, siç thotë Konica. U arrit deri aty sa u hodh në erë natën “Shtëpia e Kulturës dhe e Flamurit” në Korçë, e Themistokli Gërmenjit, e cila gjet gurë mbi gurë në mëngjesin e 11 gushtit 2012.
Më 2 gusht 1992, eksarku u shpall kryepeshkop i KOASH-it, dhe mori miratimin e shtetit shqiptar. Video e fronëzimit të tij, vazhdon të qarkullojë në internet, ku shquhet dhe një flamur grek gjatë asaj ceremonie. Qartazi dëgjohen në kor zërat e ortodoksëve patriotë, që thërrasin emrat e martirëve ortodoksë shqiptarë, si Papa Kristo Negovani dhe Petro Nini Luarasi, të masakruar nga Kisha Greke, dhe “besnikët” që brohorasin për Janullatosin. Më pas, dëgjohen dhe këngë patriotike “Për Mëmëdhenë!”… Kjo është fshehur deri tani nga përkrahësit e Janullatosit dhe nuk është komentuar as nga fanatikët e tij.
Drejtuesit e shtetit shqiptar, e nënvleftësuan, ose e harruan të djeshmen e marrëdhënieve të Kishës Ortodokse greke me Kishën Ortodokse Shqiptare. Kisha Ortodokse Shqiptare, në fakt, e shpalli “autoqefalinë” në luftë me Kishën Greke! Madje u krijua për t’i prerë duart vrastare Kishës Greke. Kjo është ironia, që në krye të Autoqefalisë, të risjellin pikërisht një grek!
Tani mësoni se si e përhap rrënjosjen e greqizimit në Shqipëri, Janullatosi. Prof. dr. Flori Bruqi shkruan: “… Ngriti K.A.SH. me 400 famulli, themeloi Akademinë Theollogjike ‘Ngjallja e Krishtit’ në Durrës 1992 dhe dy lice kishtarë, shkolloi dhe dorëzoi 150 klerikë. Themeloi 50 qendra rinore në qytete të ndryshme. Bëri të mundur ndërtimin e 145 kishave të reja. (të stilit grek shën. im), u riparuan 160 kisha ekzistuese, si dhe 70 qendra kishtare të tjera. (Po të stilit grek shën im.), ndërtesa, mitropolite, shkolla, qendra mjekësore, shtëpi pritje, kampe rinore etj. Themeloi kolegjin “AKSARIO” në Sauk (shën. im) ku ndërtoi 425 ndërtesa. Themeloi qendra mjekësore diagnostike me 24 specialitete, dy institute të formimit profesional. Themeloi një gazetë të përmuajshme dhe tri revista, një stacion radiofonik. Themeloi katër qendra mjekësore, dy institute të formimit profesional, një lice profesional, dy shkolla fillore, shkolla për vajza dhe konvikte, 17 kopshte fëmijësh etj…”. Të gjitha këto janë arteria ku Janullatosi mundohet të përhapë helenizimin nëpërmjet gjuhës greke, nën hundën e qeverisë shqiptare dhe të Akademisë së Shkencave.
Atij nuk i ka interesuar ndonjëherë harmonia fetare në Shqipëri, përkundrazi. Para pak kohësh, Janullatosi ka deklaruar në gazetën greke “Kathimerini”: “Nuk e kuptoj idenë e shqiptarëve, se feja e shqiptarit është Shqiptaria. Këtë tezë do t’a luftojmë, duke dalë hapur kundër Rilindjes Kombëtare Shqiptare”.
Ndërsa historiani grek, Nikolas Stavros, ka thënë: “Futja në dorë e Kishës Shqiptare, është fitorja më e madhe e jona në Shqipëri në shek. XX”. Kjo deklaratë e historianit grek, tingëllon tepër poshtëruese për nderin dhe për dinjitetin e Republikës së Shqipërisë.
Mendoni ç’do të ndodhte po të ishin gjallë Imzot Noli, Kristo Kirka, Kristo Dako, Kristo Floqi, Kolë Tromara, Kolë Rodhja, i pavdekshmi Petro Nini Luarasi, shpirti i të cilit ende thërret: “Vramëni, po mblidhmani gjakun se do t’u duhet fëmijëve të shkruajnë gjuhën shqipe”!- po të rronte Papa Kristo Negovani, Papa Stathi Melani dhe Papa Llambri Ballamaçi, po të ishin të gjithë martirët e helmuar nga Kisha Greke (Lum martirët, na mëson Ungjilli)….
Fortlumturia e tij erdhi si eksark për riorganizimin e Kishës Ortodokse, jo për të qëndruar përjetësisht në fronin e Kryepeshkopit, ndërkohë që Statuti i Kishës Autoqefale të Shqipërisë, e kërkon të parin e Kishës me nënshtetësi, gjuhë e kombësi shqiptare. Kishat e ndërtuara nën drejtimin e Kryepeshkopit, u bënë krejtësisht me stilin e kishave greke, Janullatos dëshmoi hapur pozicionin e tij antishqiptar kur kundërshtoi ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë, apo mospërkrahjen e popullsisë çame dhe refuzimin e Lutjes për viktimat, të organizuar nga Shoqata Çamëria e PDIU në përvjetorin e gjenocidit grek; pasi ai nuk njeh gjenocidin grek mbi Çamërinë. Priftërinj grekë, me parullën “çdo ortodoks është grek”, në emër të luftës kundër osmanëve, vranë, prenë e dogjën fshatra me popullsi shqiptare myslimane. Këta priftërinj, grekët i quajtën “strategë”, “huniadë” dhe i bënë heronj! Njëri prej tyre, ishte Dionis Filozofi, për të cilin Janullatos ka shprehur adhurim.
Anastas Janullatos, ky uzurpator i mbështetur nga klane shoviniste dhe antishqiptare, është duke bërë planet e tij për pasardhësin po grek në krye të Kishës Ortodokse Shqiptare, pasi ndërroi statutin e Fan Nolit, të dekretuar nga Mbreti Zog, statut që përcakton qartë se Kryepeshkopi, peshkopët, priftërinjtë etj., janë prej gjaku, gjuhe dhe kombësie shqiptare, statut i njohur nga Patriarkana e Stambollit, si i përjetshëm.(Kortezi: Gazeta Shqip)

ULERIMA UJQESH APO TINGUJ TRUMPETASH

by

Ne Foto: Karikatura ilustruse eshte marre nga arkivi i Gazetes Dielli/
Në Takimin e NATO-s të zhvilluar ditët e fundit ne Wells u diskutuan dhe u morrën vendime të drejta ndaj luftrave në Ukrainë dhe aqe më tepër ndaj luftërave të ekstremistëve Islamikë. Si antarë me të drejta të barabarta aty u përfaqësua si Shqipëria ashtu edhe Greqia. Dhe me thënë të drejtën, unë prisja që më së fundi, si të tillë, të Deklarohej atje nga ana e Greqisë çfuqëzimi I të ashtuquajtur ligjit të luftës midis dy shteteve që nga viti 1940.
Por, si duket “llogjika greke”, nuk përputhet me faktin se Shqipëria me Greqinë, se jo vetëm nuk janë vende mike(bile simbas politikanëve të Tiranës, ata janë në “miqësi strategjike”??!), por fatëkeqësisht simbas grekëve, vazhdojmë të jemi ne gjendje lufte??!
Ky qëndrim grek u shpallos qartë në takimin e dy kryetarëve të qeverive.
Samarasi, pa harruar ulërimat e ushtarve (gjasme të NATO-s),shoviniste grekë, I kërkoi Ramës “të uli zërin e trumpetave nacionaliste”??!
Se ky Samarasi, bashkë me shoqëruesin e tij,Benizellosin, nuk ma ha mendja se nuk e kuptojnë ULERIMEN E UJQERVE, ata në gjuhen e tyre ulërijnë duke treguar zorrët e barqeve të tyre :”me zorrët e Shqiptarëve do thurim çorape për grekët e pocaqisur”??!
Dhe në rast se do kishin ndopak respekt për Kryeminstrin e Shqipërisë, z.Rama, atëhere , së pari do ti këkonin falje për ulërimat e ushtarve ujq grekë, dhe vetëm pastaj mund të fillonin urdhër porositë për ndarjen territoriale, “marëveshtjen” e detit , respektimin e te drejtave te minoriteteve në të dy vendet.
Ndërsa për tingujt e trumpetave shqiptare, të shprehura nga Samarasi, Benizellosi dhe kushdo tjetër në Greqi, duhet ta kuptojnë dhe ta mbajnë mend mire se ZERAT PER ZGJIDHJEN ME DREJTESI te PROBLEMIT TE ÇAMERISE SHQIPTARE, nuk janë të nacionalistave.Ato janë KERKESA DEMOKRATIKE të bazuara ne LEGJISLACIONIN NDERKOMBETAR PER MBROJTJEN E TE DREJTAVE TE NJERIUT.
Prandaj ju pronarë të ujqëve ulurites, mbasi ta kuptoni mire kete PROBLEM MBAREKOMBETAR SHQIPTAR , çvlerësoni Ligjin e Luftes, Denoni GENOCIDIN GREK duke njohur te DREJTAT e MINORITETIT SHQIPTAR TE ÇAMERISE.
Pastaj mund te fillohet per te ngritur URA MIQESIE midis dy vendeve
S.Bollati. New York ,5 Shtator 2014