Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kosova dhe koncesionet

by

Opinion Nga Gani Qarri/ Zvicer

Që nga marrëveshja e 24 shkurtit të vitit kaluar,nga bisedimet e zhvilluara me ndërmjetësimin e BE-së,ndërmjet dy palëve,siç dihet përfitoi vetëm Serbia. Ajo përparoi edhe më tej drejt integrimit evropian, kurse Kosova përveç sakatosjes me fusnotë, varfërisë dhe stagnimit të brendshëm nuk mundi të ecte asnjë hap përpara,duke mbetur aty ku ishte në izolim të plotë dhe e lënë në vetmin e saj të madhe,nga Bashkësia Evropiane.

Përveç tjerash,vendi ynë vazhdon të ndrydhet e diskriminohet edhe nga jashtë,për çka para do ditësh edhe një numër i vogël studentësh nga fakultete të ndryshme të Universitetit të Prishtinës,me rastin e vizitës së kryediplomates evropiane në kryeqendrën e shtetit tonë, baroneshës Eshton (Catherine Ashton)shprehën me të drejtë shqetësimin e tyre për shkak të mos liberalizimit të vizave dhe praktikisht – izolimit total vetëm të Kosovës në Ballkan.

Deri më tani, të gjitha shtetet e rajonit kanë përfituar në forma të ndryshme edhe financiarisht nga liberalizimi i vizave përveç lëvizjes së lirë të qytetarëve të tyre në Evropë,e cila bënë përjashtim vetëm për vendin tonë që si për madhësinë e kufizuar gjeografike ashtu edhe me numrin e vogël të banorëve që ka,është vetëm një pikë e vogël uji në këtë oqean,ndaj Kosova me asgjë nuk mund ta rrezikoj BE, as stabilitetin e saj edhe po ndodhi liberalizimi i vizave me te.

Ndaj,athua ka të bëj krejt kjo vetëm me kushtet dhe standardet që kërkohen nga BE, apo është ky edhe një veprim i një anshëm dhe qëndrim i padrejtë politik ndaj shqiptarëve, pasi që siç dihet vendi ynë nuk ishte nxitës as shkaktar por vetëm njëri nga viktimat e pafajshme dhe më të mundimshme të njërës nga luftërat e fundit nga më agresivet në rajon.

Por, a duhet të brengosen shqiptarët vetëm për trajtimin e tyre të pa barabartë nga Bashkësia Evropiane, apo duhet të frikësohen edhe për koncesione të reja ndaj ish shtetit pushtues-serb, me të cilat prapë mund të kushtëzohet Kosova nga BE, në të gjitha bisedimet e pafund që do mbahen edhe në të ardhmen me Serbinë.

Për fat të keq,me gjithë koncesionet e deritanishme,të mëdha dhe të dhimbshme nga ana jonë,me të cilat që nga marrëveshja e 24 shkurtit të vitit kaluar,përfitoi vetëm Serbia,duke përparuar edhe më tej drejt integrimit evropian, përkundër të gjitha kompromiseve,që nga fillimi i bisedimeve për statusin e vendit,bisedimet e ashtuquajtura teknike e deri tek këto të fundit politike, që tani po vazhdojnë për veriun e vendit me Serbinë, BE-pa të drejtë e mbanë  Kosovën të izoluar.

Me këto qëndrime, ajo bllokon çdo hapje rruge vetëm për pjesëtarët e popullit shumicë në Kosovë, kur dihet se pakicat,përveç diskriminimit POZITIV nga ligjet e vendit tonë, edhe për sa i takon lëvizjes së lirë kanë rrugëdalje nga më të ndryshmet duke filluar që nga e drejta e shtetësive të dyfishta,të cilën bashkëkombësit tanë nuk e gëzojnë,ndaj të vetmit shqiptarët e Kosovës në rajon,vazhdojnë edhe sot,të trajtohen pa të drejtë nga BE -si qytetarë të dorës së dytë.

Kështu që Kosova, përveç peripecive të panumërta edhe pas rreth 14-vitesh çlirimi,dhe mbi pesë vjet nga shpallja e pavarësisë së saj, mbetet jo vetëm vendi më i varfër por edhe vendi më i izoluar në Evropë,përderisa për po kaq vite dhe mbi një dekade të kaluar,qeveritë e Serbisë vijnë e shkojnë,por ato asnjëherë nuk obligohen nga BE, as Faktori Ndërkombëtar për ndryshim qëndrimesh politike ndaj statusit të vendit tonë dhe heqjen e pengesave të gjithfarshme para rrugëtimeve integruese të Kosovës drejt BE-së.

Kështu krijohet përshtypja se burokracia evropiane sikur nuk mund të mbijetoj pa trajtimin në këtë mënyrë të një viktime të pa fuqishme siç është Kosova,e cila nuk është në gjendje për tu mbrojtur vet nga teket dhe padrejtësitë e tilla,ndaj edhe është e dënuar të kalojë këtë periudhë të rëndë mbylljeje fizike dhe frustrimi të brendshëm-e të përgjithshëm psikologjik.

Por në anën tjetër, po nga kjo BE,nuk hezitohet fare që shtetit tonë të ri edhe më tej t`i kërkohen bisedime pa kusht dhe koncesione të pafund,qoftë edhe në kurriz të sovranitetit,kërcënimit të kushtetutës dhe rrezikimit të tërësisë së vendit tonë,në mënyrë që Serbisë ti sigurohen medoemos kushtet për integrim në Bashkimin Evropian

Për aq më keq, nga Serbia jo vetëm se nuk kërkohet njohja e pavarësisë së Kosovës, por as heqja e saj nga kushtetuta serbe, si “pjesë- përbërëse” e këtij shteti hegjemonist sllav, i cili me gjithë mbajtjen e Kosovës lindore nën sundim,edhe nën këto rrethana, kërkon për ditë e më shumë,bile vazhdon edhe më tej që të mos ngopet vetëm me ato toka shqiptare që pa të drejtë i mbanë edhe sot nën sundim.

Për tu rritur dëshpërimi edhe më tepër, as “lule-bora” e Edita Tahirit e cila i`a mërdhiu vendit tonë me “fusnotë” jo vetëm se nuk e ka ndërmend të shkrihet  “me ardhjen e Pranverës”,siç na premtonte ministresha, por  ajo fatkeqësisht sa vjen e ngurtësohet që nga mbirja e saj artificiale, në konkubatorin e Brukselit,për damkosjen e saksisë së republikës sonë, nga infektimi i së cilës, Kosova assesi të shërohet.

Pa marrë parasysh koncesionet që bëri vendi ynë vitin e kaluar,Serbia në këto bisedime shkon me pretendime për koncesione të reja nga shqiptarët, duke vazhduar me politikën e saj të njohur, edhe Evropën edhe Kosovën.

Madje e trimëruar nga lëshimet tona dhe përkëdheljet nga ana e BE-së, ajo edhe pas kaq vitesh çlirimi,guxon të deklaroj hapur se nuk do ta njoh “kurrë” Pavarësinë e Kosovës,derisa për komunat serbe në vendin tonë, kërkon me cinizëm, asociacion me fuqi ekzekutive, për ta çrregulluar tërësisht shtetin tonë të ri dhe të vogël.

Frika më e madhe,vjen nga fakti i hidhur se përveç shkeljes vitin e kaluar, me “Fusnotë”, mbi Republikën e Kosovës – këtë vit Serbia, me miratimin e qeveris së Kosovës dhe faktorëve evropian, po arrin të krijoi edhe një formacion destabilizues si ai i ashtuquajturi “asociacion etnik dhe territorial i komunave serbe” vetëm për këtë komunitet pakicë, në brendësi të territorit tonë.

Ngase duke u nisur nga përvoja e hidhur që kemi me ekstremistët serb në veri, ky i ashtuquajtur “asociacion” shumë lehtë dhe shpejtë mund të kthehet në bombë me sahat për stabilitetin e vendit dhe shpërthime me porosi sipas dëshirës dhe nevojës, sa herë që ato mund t`i duhen Serbisë për ta destabilizuar dhe penguar mbarëvajtjen e shtetit tonë.

Droja për ecjen e Kosovë përpara , bëhet edhe më e madhe ,kur kihet parasysh zhvillimi i pamjaftueshëm ekonomik dhe forcimi i mangët i rendit dhe ligjit, të cilat ende janë në nivelin fillestar,kurse pretendimet serbe edhe më tej nuk pushojnë të vejnë në pikëpyetje kufijtë dhe shtrirjen e shtetësisë në gjithë territorin e vendit.

Për fat të keq,jo vetëm se niveli i sigurisë në vend, lë shumë për tu dëshiruar,por Serbia përveç pjesëtarëve ekstremist të pakicës serbe ka edhe shumë bashkëpunëtorë të shitur shqiptar të cilët mund ti hedh në veprim si me telekomandë-sa herë që asaj i konvenon për ta destabilizuar Kosovën.

I vetmi fat i shqiptarëve, mund të quhet mbështetja Amerikane ndaj popullit tonë dhe ndihma politike që ofrojnë përfaqësuesit e saj shtetëror, sidomos në planin e jashtëm dhe në momentet delikate kur Kosova duhet të zhvilloj bisedime të vështira,e cila pa ndihmën e SHBA-së,shihet qartë se nuk ka forcë, dije as mundësi,që tu dal mbanë.

Por edhe gjendja e rëndë e pjesëtarëve të popullit shqiptar,sidomos të atyre që jetojnë nën shtetet fqinje dhe zhvillimet dramatike të politikës në shtetin amë, e bëjnë edhe më të domosdoshme mbështetjen amerikane, e cila shihet se edhe sot është me rëndësi jetike si për shtetin e Kosovës ashtu edhe për kombin në përgjithësi, pasi që shqiptarët janë të vetmit në rajon të cilët edhe në këtë shekull lirie e përparimi global,mund të diskriminohen kudo, në trojet e tyre etnike,dhe përkundër të gjitha padrejtësive ndaj nesh, megjithatë vetëm nga ne kërkohen vazhdimisht koncesione të reja dhe të pafund.

Ndaj,as heqja e pavarësisë së kushtëzuar,nuk ndihmoi shumë vendin tonë,sepse përmes këtij dialogu absurd, Kosovës i krijohen sërish pengesa të reja me kërkesa abuzive, për krijim asociacionesh me fuqi ekzekutive-shtetërore të cilat rrezikojnë seriozisht tërësinë territoriale dhe pavarësinë e shtetit që po ndërtojmë,derisa Serbisë i bëhen lëshime të një pas njëshme edhe pas nënshkrimit të cilësdo marrëveshje.

Madje,për fat të keq ajo tolerohet edhe më tej, ti zbatoj vetëm ato marrëveshje që asaj i konvenojnë, duke mos heqë dorë edhe më tej, as nga strukturat e saj kriminale në veri pa zëvendësimin e tyre me forca ekzekutive-shtetërore të cilat sërish do ta rrezikonin në vazhdimësi vendin tonë edhe në të ardhmen.

Edhe mënyra se si po zhvillohen këto bisedime, lë shumë për tu dëshiruar, ngase ato nuk janë transparente dhe as të miratuara në kuvendin e Kosovës,ku zyrtar jo plotësisht profesionist, të një rangut të pa mjaftueshëm adekuat dhe jo sa duhet të kualifikuar po vendosin për fatin e vendit dhe popullit duke dalë jo rrallë dhe pa të drejtë edhe mbi fuqitë kushtetuese të shtetit tonë të ri.

Bile, sikur të mos mjaftonin tronditjet e vitit të kaluar  që i`u bën Republikës sonë me “fusnotë” e cila edhe tani vazhdon ti bëj hije të ftohtë asaj, këto ditë paralajmërohet pranimi i të ashtuquajturit “asociacion i komunave serbe”,që tek çdonjëri nga ne shkakton huti dhe frikë për rendin, stabilitetin dhe ardhmërinë e shtetit që po ndërtojmë.

Megjithatë,ky me siguri nuk do të jetë kompromisi i fundit nga pala jonë. Ndaj lind pyetja se cili do të jetë koncesioni i dhembshëm i radhës për shqiptarët, nëse jo rrudhja e mëtejme e hapësirave tona gjeografike, me shtyrjen e dhunshme të kufijve nga ana e Serbisë edhe më në brendi të territorit tonë.

Bile edhe kjo kohë ndoshta nuk do të jetë fort e largët,ngase demarkacioni i kufirit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, një ditë pa tjetër se duhet të ndodhë,ndaj të gjithë shqiptarët duhet ta kenë parasysh rrezikun që mund ti vije vendit,me rastin e demarkacionit kufitar ndërmjet dy shteteve,kur në emër të arritjes së marrëveshjeve dypalëshe dhe për të kënaqur një pjesë të pretendimeve hegjemoniste e territoriale serbe,Bashkësia Evropiane mund të kërkoj edhe koncesione tokësore nga Kosova, anipse pretendimet territoriale serbe, vazhdojnë të mbeten rrezik permanent për integritetin dhe sovranitetin e vendit tonë?!.

Cyrih, Mars 2013

Hot e Grudë-të mohuara dhe të harruara !

by

Nga Fahri Xharra/

O Perendi a ndjeve,/

E Ti rrin e gjuen me rrfé,/

lisat n’per male kot !/

(Fishta)/

Nuk po kërkoj as që po lypi shqiptar në Mars, nuk më shkon mendja se po e kërkoj të pamundurën – thjesht një thirrje për të u mos shkombëtarizuar ata që kanë mbetur në ato anë. Jemi një. Edhe pse historia ishte e pa mëshirëshme për ne: na ”ndanë e na  coptuan”. Pse në thonjëza ”na ndanë e na coptuan”? Asgjë më tepër se një rivizatim në hartën gjeografike që u krye, një rivizatim me dhunë e me terror, një rivizatim grykësie..

A mos është ky një nacionalizëm romantik i imi? Jo, sepse edhe në kohërat e ndarjeve dhe coptimeve i kishim miqët tanë që nuk munden ndryshe të veprojnë përveq  në ruajtjen e shënimeve për ne se ku ishim dhe ku mbetëm. Tokat ”lëvizin”. Nuk i dihet.

Malësia e Madhe është pjesë e trojeve shqiptare dhe shtrihet në lindje të Podgoricës (Mal të Zi) e vazhdon deri në pjesen veriore të Liqenit te Shkodres, duke perfshirë një pjesë të mirë të Qarkut Malësi e Madhe në Shqipëri. Është zonë malore me lartësi mbidetare midis 800 e 1700 m. Në tërë këtë hapësirë rrjedh lumi i Cemit, i cili buron nga Alpet Shqiptare (Bjeshkët e Nemuna) dhe derdhet në Moraçë.

Kjo krahinë shqiptare shtrihet në pjesën veri-përëndimore të Shqipërisë, që nga Shala deri te Shpella e Berishës në brigjet e lumit Moraça. Në Mesjetë ky regjion njihet si Pulti ose Pulati ne dokumentat Bizantin. Ky regjion ka një popullsi autoktone shqipetare. Qendra kryesore eshtë Tuzi ne Mal të Zi kurse Kopliku në Qarkun Malësi e Madhe në Shqipëri (malesia.eu)

Hoti është zonë bjeshkore e Malësisë së Madhe në pjesën veriore të trojeve shqiptare dhe tani ndodhet nën administrimin e Malit të Zi. Hoti, një ndër pesë malet e Malësisë së Madhe, është ndër më të vjetrit, por edhe ndër më të rëndësishmit e kësaj treve. Emërtimin e parë në dokumente të vjetra e gjejmë në vitin 1414 me “Certi Hocti” (disa hoten), çfarë tregon për një popullsi jo të madhe të këtij Mali. Malet më të njohura në këtë zonë janë, Bukoviqi dhe Cemeri. Objekt fetar më i rëndësishëm është kisha në Brigje të Hotit.

Në të kaluarën ilire kjo zonë ishte pjesë e “Maleve të Labeatëve” (mons labeatis). Me pushtimet romake bie nën administrimin e vendasve (në varësi romake). Shënohen edhe rebelët me Balshaj rreth fillimeve të shek. XV (Balshajt ishin kryezotët feudalë, që mblidhnin detyrime e taksa). Me 1415, këta “rebelë” gjetën strehim pranë Venedikasve në Shkodër, ku u ndihmuan edhe me të holla (Kolec Traboini).

Në vitin 1417 gjinden emërtime të ndryshme si “Otto” ose “De Hottis”. Në arkivat e ish-shtetit të Venecias, flitet për luftë guerilase kundër princërve të Balshajve në vitet 1416-1417, si dhe popullimi i Hotit afër territoreve të sotëm që përkon me vitin 1426, në mes malit Veleçikut e Liqenit. Në vitin 1455 përsëri deklarohet besnikëria ndaj Venecias, së bashku me komunitetet e Zetës së lartë (superiore) me inisiativën e Stefano Cernei. Me 1474, Hoti del si Mal në vehte me një kryetar, emruar pastaj Vojvodë, i cili është në bashkëpunim me Venecien. Pak më vonë, ka një emigrim në Siçili, ku përkon me pushtimin turk, ndoshta për t’u shpëtuar reprezaljeve. Edhe sot në Siçili (Itali) gjinden rradhë mbiemra Hoti.

Me 1479 kur sulltan ishte Mehmeti i dyte (1451-1481) Perandoria Osmane e pushton malësinë dhe nga kjo zonë formon nahien e Hotit. Nën pushtimin osman popullsia e prirë nga feudalët zhvillojnë disa kryengritje e luftëra ndër vitet: 1565-1575, 1596, 1601, 1609, 1610-12, 1624, 1638, 1652-53, 1668-69 ,1698-99 ,1712, 1732, 1808, 1822, 1832-34, 1838, 1844, 1856, 1862, 1871-72, 1879, 1883, 1869.

Thjesht një tokë e papërkulur; dhe që i bëri ballë deri edhe me sot çkombëtarizimit.

Sipas traditës popullore të Malsisë, të parët e ketyre fiseve shqiptare ishin nga Bosna dhe Hercegovina, te cilet ishin detyruar te shpernguleshin drejt jugut pas invazionit sllav dhe dhe më vonë pushtimit osman,dhe ishin vendosur ne keto anë. Pikërisht Eposet e kreshnikve shqiptar (Cikli i kengevë Muja dhe Halili, nga Lugjet e Verdha (Jutbina) diku ne Kroaci ose Bosnje) e vertetojne me së miri tezen se Iliro-Shqipetarët ishin deri vonë prezent ne brendësi të Bosnjes dhe Hercegovinës.Tradicionalisht besohet se në fillim ishin 12 fise shqiptare te Malsisë; Kelmendi, Hoti, Gruda (Sumasi), Shkreli, Kastrati, Trieshi (Triepshi), Piperi, Kuçi, Vasojeviçi, Krasniqja, Gashi dhe Bytyçi. Sipas Legjendës i pari i tyre që erdhi ne Malesi quhej KEQ PREKA dhe kishte 5 djem; Lazar Keqi (Hoti), Ban Keqi (Trieshi), Kras Keqi (Krasniqi), Piper Keqi (Piperi), dhe Vaso Keqi (Vasojeviçi).Trieshi ishte vellau i vogël i Hotit ndersa Piperi dheVasojeviçi me kalimin e kohës u sllavizuan plotesisht, sikurse nje pjesë e Kuqit, kurse Krasniqi me ardhjen e turqve u islamizuan.

Vlen për tu sqaruar se për kuvende të përbashkëta hotjanët kishin edhe Kishën e Brigjes (S. Giovanni Decollato). Festa kryesore e Hotit është Shën Gjoni (Shnjoni). Por mbas të gjitha këtyre, vjen viti i zi 1913, kur Fuqitë e Mëdha, në Shqipërinë e Malësinë e Madhe e bashkë me këto edhe Hotin, ku mjerisht  kjo dhuratë ju bë Malit të Zi. Kjo ndarje nuk ishte vetëm territoriale, ajo ndau mbi të gjitha fise, familje e shtëpi, doke e zakone, e fatkeqësisht edhe sot kjo ndarje në Europën e Re quhet Tabu. Gjithsesi, hotjanët emigruan e migruan, por kudo që ata jetojnë, rrezatojnë jo vetëm shqiptari, por mbi të gjitha mall për vendin e tyre, çfarë do të thotë, t’i dalin për zot kudo e kurdo. Hoti i mbetur mbas 1913, është pjesë e komunës Kastrat.

Me ndryshimin e parë të kufirit malazezo-turk të vitit 1876, një pjesë e Malësisë së Madhe – Koja e Kuçit dhe Trieshi mbetën nën sundimin malazez. Kurse në Konferencës e Londrës të vitit 1913 u vendos që Malit të Zi t’i jepeshin edhe krahinat tjera shqiptare që ka sot dhe në këtë mënyrë Malësia e Madhe u nda në dy pjesë. Kufirin  shtetëror shqiptaro-malazez do ta vendosi Komisioni Ndërkombëtare i drejtuar nga rusi Sergej Potapov.( nga Tomorr  Toplica).

 

Gruda është një regjion malor në jugun e Malit të Zi. Gruda është saktësisht në veri të Liqenit të Shkodrës me kryeqendër Tuzin, vendi më i banuarnë Malësi.

Gruda në përbërjen e saj ka Romano-Katolik, dhe musliman të cilët jetojnë në Tuz dhe në fshatrat Milesh dhe Dinosha. Kisha e Grudës është në Priftën, dhe si e tillë njihet edhe si kisha më e vjetër në këto anë (1528); dhe është shenjë mbrojtëse për shqiptarët  sepse është referenca më e qartë e vazhdimësisë shqiptare në këto anë.

Historikisht  së bashku me Hotin, vëllezërit fisnor, Gruda ishte në shenjestëren turke. Malet në verilindje të Tuzit janë dëshmitaret e vërtetë të kryengritjeve më të mëdha kundër Turqëve për gjatë hapave historik për Pavarësinë e Shqipërisë; dhe jo rastësisht aty shënohen momentet më të dalluara të rezistencës së Shipërisë veriore.

Gruda dhe Dinosha ishin në fokusin e luftës kunfër Imperatorisë Otomane dhe Malit të Zi përgjatë vitit 1880..

Viti 1911 është i njohur për Kryengritjen e Madhe të Deqiçit nën udhëheqjen e Dedë Gjon Lulit dhe Sokol Bacë Ivezajt duke e ngritur flamurin shqiptar për herë të dytë pas vitit 1469. A nuk është kjo ngjarje për t`u mos harruar?

Në gjysmën perëndimore të Grudës ngritet Mali i Deçiqit dhe rrjedhë Lumi i Cemit nëpërmjet Grudës duke e ndarë Deçiqin prej Sukës dhe duke formuar kufirin në mes tokave të fiseve të Grudës ati Kuçi. Gruda është vendlindja e legjendës Smjl Martini Ivezaj dhe bijës së tij Tringës ( të gjithë kemi dëgjuar për Tringën e Grudës), pastaj pë Dedç Nikç Ivezaj, Zef Martini Ivezaj ( Zef martini i Grudës), Bac Vuksanin, Sokol Bacin.

Kemi dëgjuar edhe për qytetëzen e Mileshit , vendlindjen e Bac Kurt Gjokajt, Mehmet Murat Gokajt, Halil Hakajt i Dinoshës, etj.

Më duhet të përmendi Tuzin e Mlësisë, i cili është edhe sot qyteti më i rëndësishëm i Malësisë. Shqiptarët e sotit të Tuzit janë nga fiset Hoti , Gruda , Trieshi dhe Kuçi.

Në lutjet e tona të përditshme, shqiptarët nuk e përmendim atdheun. I lutemi Zotit, i kërkojmë falje për gabimet e bëra. I lutemi të na dhurojë pasuri, fat dhe mirëqenie. I lutemi të na shpëtojë nga e keqja, nga i mallkuari. I lutemi të na shpëtojë familjen; por vetëm lutje për veten vetjake. A e keni dëgjuar kënd të lutet për atdheun? Askush nuk na ka mësuar për një lutje të tillë. Nuk i lutemi Zotit që ai t`na shpëtojë kombin, atdheun. Nuk i lutemi Zotit të na shpëtojë nga zhbërja. Nuk i lutemi Zotit që të na ruajë kombin.

U nguta ta përfundoj këtë shkrim se nuk i dihet: ”Nata bars e dita plle” thoshte një fjalë e urtë popullore. Nuk i dihet ,le te mbes si e tillë e shkruar se ndoshta një ditë do të zgjohemi dhe të lexojmë se “edhe Hoti e Gruda nuk  u morrën pa dëshirën tonë. Në pajtim me “miqësinë “e mirë fqinjësore me Malin e Zi e në bashkërendim me “administrues it miqësorë” u pajtuam që edhe Hoti e Gruda të ndahen nga trungu.”

Ne duhet të ”bindemi ”se”te dhenat historike shqiptare, sipas historianeve, kane qene nën ndikimin e regjimit komunist te gjysmës se shek.XX dhe nga propaganda nacionaliste gjatë rilindjes kombetare.”  dhe si të tilla ato duhen të ndryshohen, sepse:

” ideologjia zyrtare e komunizmit diktonte qe cdo realitet i krijuar nga sundimi i jashtem duhej cilesuar si i erret dhe te urrehej gjithmone.” Çfarë arsyetimi i paskrupullt?

Kur humb vetëdija, humbet  edhe historia,”Nata bars e dita plle” .E kuptuam?

Gjithnjë e më shumë bindem se padija është sëmundje ngjitëse e dija sëmundje unikale dhe rrallë bartet te tjetri! Na duhet të gjejmë një formulë, që të pakten edhe po të mos ndalojmë epideminë e padijes, ta kthejmë edhe dijen në epidemi…(Agron Bala.)

KRIMBAT E INTERNETIT

by

Nga Alfons GRISHAJ* /

Në historinë e Internetit, nje pjesë e shqiptarëve janë më të prapambeturit dhe më mjeranët në komentet e tyre. Nëse komentet e tyre, kombet e tjera japin mendime të vlefshme për të përmirësuar gjërat që i rrethojnë, disa shqiptarë, jo vetëm që nuk e bëjnë atë, por përkundrazi, shikojnë se si të përmbysin çdo arsye apo arritje, të shpifin të paqenat më monstruoze, të ndërtojnë alibira kriminelësh dhe të thurin lavde kacamijsh… Duke bërë një investigim personal (duke paguar specialistin investigues), rreth disa komenteve pa emër ndaj personit tim, rezultoi se:

Autorët e këtyre komenteve janë njerëz që i njoh  mirë jo vetëm unë, i njeh mirë Shkodra dhe komuniteti i Michiganit, po ashtu çdo komunitet ku ata kanë jetuar. Kategoria e lartpërmendur rezulton të jenë Spiunë të damkosur të ish sigurimit të shtetit,dhe UDB-es e segmenteve të lidhura me të. Po nga kjo kategori “njerzish”u atakua në mënyrë denigruese personeli i Ambasadës Shqiptare në Washington, që është ekipi më i shkëlqyer e më profesional që ka qenë ndonjë herë në SHBA. Ambasadori Galanxhi me stafin e tij, është i kudondodhur në hallet dhe gëzimet e shqiptarëve në mbarë Amerikën. Një diplomat i denjë për t’u ballafaquar me sfidat e kohës në çdo takim ndërkombëtar.

E njëjta kategori denigron gjithë fondin e personaliteteve kulturore e historike që nga Mbreterësha Teutë e deri tek Mbreti Zog, nga Pjetër Bogadani tek Nënë Tereza, pa kursyer as Heroin tonë Kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, duke i thurur lavde tradhëtarit Ballaban Pasha, që helmonte puset e shqiptarve për t’i gjunjëzuar nën zgjedhën e pushtuesve osmanë. Kështu, këta mjeranë radhiten në anën e armiqve shekullorë, të cilët, me tezat e tyre arkaike ende synojnë ta paraqesin në sytë e botës popullin tonë si një popull pa histori dhe qytetërim.

Në “emër” të demokracisë, kjo kategori e cila, ka punuar kundra saj që në hapat e parë, fyen dhe denigron Sali Berishën, Jozefina Topallin, Lulzim Bashën e dhjetra personalitete të politikës shqiptare, të cilët punojnë me konseguencë për realizimin e projektit për Shqipërinë europiane. Shajnë Dritëro Agollin e Naum Priftin, me të cilët shoqëria shqiptare duhet të krenohet për nivelin ku e kanë ngritur këto shkrimtarë letërsinë tonë. Shajnë gjithashtu Don Frano Kolën, një figurë pajtuese e jashtëzakonshme, një atdhetar që ka bërë aq shumë për çështjen e Kosovës. E shumë intelektualë, politikanë, shkrimtarë apo editorë, në të dy krahët e politikës, majtas e djathtas, në Shqipëri e diasporë. Vrapi i tyre shkon më tej, duke sharë Federatën Pan Shqiptare Vatra, e cila është një Institucion  me vlera të papërsëritshme kombëtare, që ka ndikuar bindshëm në historinë e Shqipërisë në këto 100 Vjet. Nuk lënë pa akuzuar Konsullin e Nderit Ekerem Bardha, i cili për më se 40 vjet ka kontribuar për çështjen kombëtare si askush tjetër, duke nxitur Kongresin Amerikan në qendrime të prera ndaj represionit sistematik të Jugosllavisë së atëhershme (në çështjen Ivezaj), dhe Serbisë së Milosheviçit. Më e pafalshmja dhe më e turpshmja, ishte kur edhe gëzimi martesor i Sekretarit të Vatrës për Michiganin, Mondi Rakaj (një djalë i shkëlqyer), nuk kaloi pa u atakuar në nderin e familjes nga shkrues anonimë. Çfarë shqiptarësh janë këta që në gëzimin e tjetrit kërkojnë të sjellin dhimbje e përçarje?

E drejta për të qenë përdorues i internetit sot është një e drejtë bazë, thuajse e barazvlershme me të gjitha të drejtat e tjera të njeriut, si jeta, liria, e drejta e punës,  e strehimit, e arsimimit, e përkujdesjes shëndetsore etj. Në këtë sens janë për t’u përshëndetur të gjitha masat që ndërmerr qeveria shqiptare për akses të plotë dhe me kosto të lirë të të gjithë shtetasve në këtë fushë të operimit njerëzor. Por, Shqipëria duhet  të aprovojë një amendament për fyerjet që vijnë nga Krimbat e Internetit, sikurse ndodh në të gjitha vendet e qytetëruara ku integriteti dhe dinjiteti i individit është i mbrojtur nga ligji, i cili parashikon si dënimin e fajtorit ashtu edhe dëmshpërblimin e të cënuarit. Personat anonimë që fyejnë e denigrojnë poshtë e lartë nuk kanë ndonjë dallim nga ata të cilët vënë maskat në fytyrë për të vrarë e plaçkitur. Përkundrazi, janë dhe më të rrezikshëm, sepse veprojnë sipas një parimi dhe strategjie të njohur që synon të mbjellë urrejtje dhe përçmim tek shqiptarët. Preç Zogaj, e ka artikuluar me vend këtë dukuri në një intervistë teksa citon “Marksistët kanë një thënie, vrite njeriun moralisht se e ke vrarë dhe fizikisht!.”

Çdo Gazetar, Editor apo administrator WEB-i, kanë detyrim ligjor të ndalojnë krimbat e të shkuarës të përdorin faqet e tyre për të shpifur, fyer dhe denigruar individët që përpiqen për ndërtimin e një të ardhme të ndritur për Shqipërinë dhe shoqërinë tonë. Miku im, Pjetër Jaku, dhe unë drejtojmë prej vitesh Revistën “Kuvendi” dhe WEB-in e “Kuvendit”, por asnjë herë dhe në asnjë rrethanë nuk kemi lejuar fyerje apo komente denigruese nga njerëz anonimë apo me emër. Personalisht, mund të them se mund të hap njëmijë WEB-e dhe të pres majtas e djathtas, por një gjë të tillë nuk kam ndërmend ta bëj kurrë. Do të ishte humbje parimesh, shpirti dhe inteligjenca ime do zbrisnin në nivele të ulta dhe do bjerrej misioni dhe dashuria ime për njeriun, që e ka burimin tek besimi se njeriu është shëmbëlltyra e Zotit.

Lind pyetja: “Pse e gjithë kjo urrejtje për njerëzit e ditur dhe kontribuesit e çmuar të çështjes kombëtare?”

Kam ecur me qenien e njeriut në vite, në errësirë e dritë, në paqe dhe lufte. Kam dalluar tri kategori: Kategoria e parë, hapësirën e ekzistencës së jetës e quan privilegj dhe e jeton atë sipas kushteve dhe rrethanave të parashtruara nga mesazhi hyjnor, d.m.th. nga Zoti…

Kategoria e dytë, nuk e ka kundërshtuar kurrë moralin hyjnor, por kërkon të bëjë revolucion për një jetë më të mirë, duke presupozuar se njeriu duhet të ndërtojë të ardhmen e vet duke pranuar ekzistencën e hyjnores si fakt, por jo si zgjidhje tokësore…

Kategoria e tretë është ajo me kontraversalja. Kjo kategori nuk beson në ekzistencën e hyjnores, por në ekzistencën e tij si Zot, duke harruar mbivlerën e shpirtit si thelbi i ekzistencës sonë, i arsyes dhe i përparimit, që është vetë thelbi  i trashëgimisë njerëzore. Kjo kategori që nuk njeh asnjë kod moral, nuk ka nga ta dijë se respekti dhe mirënjohja janë vlera të vërteta që ndajnë njerëzoren nga jonjerëzorja. Prandaj ata nuk kanë mirënjohje për krijuesin e tyre Zotin, për prindërit që i kanë lindur, për shoqërinë ku jetojnë, për diellin që i ngroh, për duart që i ndihmojnë. Duke bjerrë vlerat e vërteta, njeriu ka vetëm një përfundim: të transformohet në lloj tjetër, natyrisht, jo fizikisht. Në rastin konkret, kjo kategori u shndërrua në krimba, të cilët janë përhapur sot nëpër faqet e internetit.

Matthew Kelly, shkrimtar australian, the best seller, shkruan:”If you and I are not part of the solution, we are part of problem!”

Unë do t’i fal këtë herë anonimët shpifës, sepse nuk bënë asgjë tjetër përveç asaj çka kanë bërë në vite, kur spiunonin vëllezërit dhe motrat e tyre, hartonin dosje të rreme, ekzekutonin njerëz të pafajshëm, dhe pinin gjakun e popullit shqiptar… Kjo, për t’i dhënë shans fëmijëve të tyre të jetojnë një jetë si fëmijët e mi, me qëllim që urrejtja të mos trashëgohet, e madje të kenë dhe ata vetë mundësinë për të shijuar pa komplekse ideologjike lirinë e vërtetë dhe Perëndimin që e shanë gjithë jetën e tyre.

*Autori është kryetar i degës së VATRËS në Michigan

Homazh për mikun tonë, Abdyl Kërluku

by

Nga Reshat KRIPA/

I nderuar miku  ynë Abdyl Kërluku!! Ju them mik se me të vërtetë i tillë ishe. Ti ishe këshilltari ynë i urtë, ishe burri me një karakter të fortë, i pathyeshëm para tiranisë së diktatorëve dhe i papajtueshëm me prapaskenat e intrigantëve të pamoralshëm. Ne deshëm të të kishim gjithmonë pranë, gjithmonë në krye të rrugës që kishim nisur së bashku, sepse kishim nevojë për prezencën tënde, për mendimin tënd, për fjalën tënde të urtë. Por ti ike. Zoti kishte  vendosur të të merrte pranë vetes dhe Zoti gjithmonë zgjedh më të mirët dhe ti ishe më i miri.

Ishe i ri kur u detyrove të përballeshe me dallgët e tufanit të tmerrshëm që kishte mbuluar vendin. Ishe i detyruar të burrëroheshe nëpër qelitë e errëta të sigurimit  të zi komunist apo nëpër kampet e tmerrshme të punës së detyruar. Megjithatë ti nuk u theve. Ato dallgë i përballove me krenari dhe dinjitet. Bijtë e një familje fisnike e tregojnë veten edhe në rrethana shumë të vështira. Po, Abdyl i dashur, ti i  mbijetove  asaj  kohe  barbare, i  mbijetove  sepse  në  venat  e tua rridhte gjak fisniku. Ky gjak nuk të mungonte ty, i dashur vëlla! Fisnikërinë e familjeve të mëdha nuk mund ta errësojnë klithmat e korbave të zinj.

Por së fundi kohët ndryshuan dhe ti ishe gjithmonë në rradhën e parë të atyre që iu kushtuan demokratizimit të vendit dhe në mënyrë të veçantë të atyre që i kishin hequr mbi supet e tyre tmerret e sistemit gjakatar. Para syve më dalin ato ditë të zjarrta ku, atje në shtëpinë e kryetarit tonë të nderuar, Lalë Osmanit, mblidheshim dhe diskutonim për të ardhmen e atdheut tonë të përvuajtur. Diskutonim për shoqatën tonë të nderuar që përfaqesonte frymën më demokratike të shoqërisë shqiptare, frymën e nacionalizmit shqiptar. Për të gjitha këto të zgjodhën në krye të shoqatës për Tiranën dhe ti e justifikove plotësisht besimin që të dhanë. Këtë  nuk do ta harrojmë kurrë për tërë këta vite që na kanë mbetur për të jetuar.

Por ti nuk luftove vetëm në gjirin e shoqatës. U lidhe në mënyrë të pandashme me atë forcë politike që i vuri gjoksin përmbysjes së komunizmit, Partinë Demokratike, duke punuar me përkushtim në organet drejtuese të saj dhe duke i qëndruar gjithmonë besnike, deri në çastin kur fluturove për në qiellin e amëshuar.

Abdyli i përkiste asaj plejade që kishin një pasion, një dëshirë të madhe për lirinë. Donte të jetonin të lirë, pa gjemba dhe ferra në rrugën e tyre. Donte të jetonin në një botë të vërtetë. Por, për fatin e keq të atdheut të tij,  jetonte në një epokë të gabuar. Jetonte në atë epokë kur nuk mund të shprehte dot ato që ëndërronte, ato që i buronin nga zemra e tij e madhe. Jetonte në atë epokë kur nuk mund të shprehte mendimet e tij të lira, ndjenjat e shpirtit të tij të pastër. Jetonte në atë epokë kur kishte dëshirë për të studiuar dhe nuk e lejonin të studionte, kishte dëshirë për të punuar dhe nuk e linin të punonte, kishte dëshirë të jetonte dhe nuk e linin as për të jetuar. Jetonte në atë kohë kur sistemi totalitar mbyste mendimin e lirë që në lindjen e tij. Për këtë e burgosën, por nuk mundën të thyenin vrullin e tij drejt lirisë. Edhe pse i burgosur, ai përsëri rendi drejt saj. Tentoi arratisjen nga burgu pa u trembur nga ferri komunist dhe përfundimisht mundi ta plotësonte ëndrrën e tij në dhjetorin e vitit 1990, në ato ditë të zjarrta kur Tirana e tërë dhe bashkë me të e gjithë Shqipëria ngrihesh në këmbë për fitimin e  lirisë, së cilës i kishin kushtuar jetën e tyre.

Të nderuar familjarë. Më lejoni t’ju sjell ngushëllimet e Shoqatës Antikomuniste të të Përndjekurve Politikë Demokratë të Shqipërisë, anëtar i Kryesisë Kombëtare të së cilës ishte edhe i nderuari Abdyl. Mos derdhni lot. Nuk është zakon të derdhen lot për burrat e shquar. Atyre u thurren vargje, u këndohen këngë. Abdyli ishte një nga këta burra. Ju humbët me të vërtetë njeriun më të dashur tuajin, por edhe ne nuk kemi humbur pak. Ne humbën mikun tonë më të mirë. Humbëm njeriun  që e kishim  në krahun tonë. Humbëm mikun tonë për fjalën dhe këshillat e të cilit kishim shumë nevojë. Ne sot i falim tokës mëmë vetëm trupin e tij të drobitur, ndërsa shpirtin e kanë marrë engjëjt dhe kanë fluturuar lart në qiell për ta shpënë te Zoti i madh i madhërishëm, në parajsën e përjetëshme. Ndërsa deri dje kishim në mes Abdylin tonë të dashur, tani e tutje do të kemi kujtimin e tij të paharruar.

GREQIA VEND I KEQ PËR REFUGJATËT

by

Nga Frank Shkreli/

Këtë javë, organizata ndërkombëtare e të drejtave të njeriut, Amnesty International (AI) kritikoi Greqinë për mënyrën se si ajo sillet me refugjatët politikë, të cilët përpiqen të hyjnë në vendet e Bashkimit Evropian nepërmjet Greqisë. Amnesty International i kërkoi Athinës zyrtare që azilkërkuesve nga vendet që janë prekur nga lufta, siç është Siria, tu garantojë sigurinë gjatë qëndrimit të tyre në territorin grek.

Amnesty International përmend rastin e refugjatëve sirinaë të cilët kanë humbur jetën kohët e fundit, në përpjekje për të hyrë në territorin grek, nepërmjet ishullit Lesvos.   Në deklaratën e saj, AI thotë se autoritetet greke kanë gjetur trupat e gjashtë sirianëve të vdekur, përfshirë edhe trupin e një 17-vjeçareje shtatzënë dhe të një nëne me tre fëmijtë e sajë të mitur. Organizata e të drejtave të njeriut thotë se këjo nuk është hera e parë që azilkërkuesit humbin jetën duke u përpjekur të hyjnë në Evropë nepërmjet Greqisë.

“Ndërsa Greqia po shton kontrollet në Evros’’, për të ndaluar hyrjen e refugjatëve në territorin e saj, “azilkërkuesit janë duke u përpjekur të gjëjnë rrugë të tjera’’, tha John Dalhuisen, Drejtor i AI për Evropën dhe Azinë Qendrore.

Në deklaratën e saj drejtuar autoriteteve në Athinë, Amnesty International thotë se, “Është jetike që autoritetet greke të bëjnë çdo gjë të mundur për të garantuar sigurinë e refugjatëve politikë”, duke shtuar se sistemi grek për azilkërkuesit nuk i përkrah ata aspak” dhe shton se, “refugjatë politikë , përfshirë sirianët dhe afganët, që arrijnë në brigjet e Lesvos mbahen në qëndra të policisë, në kushte tepër mizore dhe shpesh lihen të flejnë nepër rrugë.”   Amnesty International bën thirrje që, “Autoritetet greke të ndërmarrin masa urgjente për përmirësimin e kushteve për ata që mbërrijnë në brigjet e territorit grek dhe t’japin fund mbajtjes në arrest të azilkërkuesve.   Azilkërkuesit sirianë pa dokumenta, të cilët janë larguar nga konflikti në vendin e tyre, të mos mbahen në arrest dhe as të mos dëbohen’’, dhe njëkohësisht , AI i bën thirrje Athinës që të “ndërmarrë një shqyrtim të drejtë dhe efektiv të kërkesës së tyre për strehim”.

Të ënjtën, deklaratës së Amnesty International iu bashkua edhe organizata bëmirëse franceze, “Mjekët pa Kufij”, e cila kritikoi ashpër Greqinë për trajtimin ndaj refugjatëve politikë që janë larguar nga atdheu i tyre i shkatërruar nga lufta duke thënë se azilkërkuesit trajtohen si imigrantë ilegalë dhe të cilët, sipas kësaj organizate, thuhet se përballen me masa brutale nga policia greke.   Drejtori i Përgjithëshëm i “Mjekëve pa Kufij”, Willem de Jonge i tha agjencisë AFP, se në Greqi, “Ekziston një mungesë e plotë edhe mos vullnet për një përgjigje humanitare dhe solidariteti ndaj azilkërkuesve sirianë, të cilët arrinë në Greqi nepërmjet Turqisë.   De Jong i tha AFP-së se shëndeti i azilkërkuesve, shumë prej të cilëve vuajnë nga tronditje shpirtërore dhe psikologjike, përkeqsohet gjatë qëndrimit të tyre në qendrat ku mbahen në Greqi.

Azilkërkuesit e shkretë sirianë janë vetëm një prej grupeve etnike jo të dëshiruar dhe të keq trajtuar, përfshirë edhe shqiptarët dhe të cilët njëkohësisht përballen me dhunë në Greqi.

Sipas një organizate tjetër të të drejtave të njeriut, Human Rights Watch, (HRW)  me qëndër në New York, “midis një krize ekonomike dhe tensionesh shoqërore në Greqi, imigrantët dhe azilkërkuesit janë bërë objekt tërbimi e zemërimi ksenofobik” ndaj të huajve.   Human Rights Watch thotë në një artikull të vitit të kaluar se ka dokumentuar përdorimin e dhunës në një numër rastesh e lokalitetesh  –dhe shton duke thënë se viktimat përballen gjithashtu me pengesa të mëdha kur të huajt kërkojnë drejtësi pranë organeve kompetente.   Në artikullin e kësaj organizate thuhet se megjithëse Greqia përballet me presione valësh imigrantësh, nuk ka “asnjë arsye për përdorimin e dhunës mafioze ose për dështimin e policisë, të gjykatave dhe qeverisë greke, për t’u marrë seriozisht me këtë problem.”   Në një raport tjetër të kohëve të fundit për azilkërkuesit sirianë në Evropë, Human Rights Watch thekson se vetëm Gjermania dhe Suedia, të cilat kanë numërin më të madh të kërkesave për strehim, u japin atyre automatikisht njëfarë sigurie e përkrahje, sipas organizatës së të drejtave të njeriut, në Greqi ku gjatë vitit 2011 kanë hyrë pothuaj 10-mijë refugjatë sirianë, vetëm 6 prej tyre kanë siguruar përkrahje në atë vend.

Këtë javë, Amnesty International u bëri thirrje autoriteteve greke që të garantojnë të drejtat dhe sigurinë e azil kërkuesve në territorin helen dhe organizata tjetër, mbrojtëse e të drejtave të njeriut, Human  Rights Watch tha më heret se,“ky qytetërim i vjetër nuk duhet të lejojë veten të këthehet në një dhunë institucionale kundër imigrantëve”.   Në të njëjtën kohë, pasi thuhet se për këtë problem, Greqia ka nevojë për ndihmën e Komunitetit Evropian, i bëhet thirrje edhe Bashkimit Evropian që të bëjë më shumë për të garantuar zbatimin dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut për të gjithë ata që përpiqen të hyjnë në Evropë nepërmjet zonës jug-lindore të kontinentit, në kërkim të një një jete më të mirë dhe më të sigurt.

Edhe gazeta me shpërndarjen më të madhe në Amerikë, Wall Street Journal, në një artikull të gjatë shkruan për fatin e keq të refugjatëve dhe imigrantëve në Greqi.  Ajo thotë se, “Greqia ka nënshkruar marrëveshjet ndërkombëtare dhe evropiane për të grantuar dhe mbrojtur të drejtat e refugjatëve dhe imigrantëve, por nuk e ka bërë këtë me azilkërkuseit sirianë”.

Si një ish-refugjat politik, unë ndiejë shumë simpati për gjëndjen e refugjatëve të ikur nga diktatura nga çdo kënd i botës  — dhe mund të them me sinqeritet dhe dhimbje për azilkërkuesit e sotëm, se nuk ka gjë më të vështirë kur gjëndesh në një botë të huaj pa përkrahje dhe pa përspektivë për të ardhmen – e në rastin e tyre në Greqi — të përballur edhe me dhunën fizike ndaj tyre dhe nga mos kujdesi që ndaj tyre tregojnë institucionet zyrtare të shtetit. Këjo është një gjëndje që nuk duhet të tolerohet nga Evropa dhe as nga bota e qytetëruar,  në Greqi ose në ndonjë vend tjetër.   Nuk duhet harruar se sot, azilkërkuesit janë sirianët, por vite më parë ishin shqiptarët, polakët, hungarezët,çekët e të tjerë azilkërkues në Evropë dhe më gjërë.