Politike – Page 252 – Dielli

Letërsia shqiptare bëhet e pranishme në faqet e revistës letrare më prestigjioze në Rumani

November 5, 2021 by s p

“Historia e letërsisë shqipe nga zanafilla deri në ditët e sotme” në rumanisht , shkruar nga Dr. Luan Topçiu vazhdon të marrë vlerësime entuziaste në qarqet më të larta letrare dhe universitare. Pas promovimit të sukseshëm të librit voluminoz në Parlamentin e Rumanisë dhe në Bibliotekën e Qarkut të qytetit të Konstancës, një emisioni të posaçëm në Televizionin Kombëtar Rumun (TVR1), kushtuar botimit të kësaj vepre, kanë dalë artikuj vlerësues që janë botuar në revistat letrare të Lidhjes së Shkrimtarëve të Rumanisë. Më poshtë po japim artikullin që ka dalë së fundi në gazetën më të rëndësishme letrare të Rumanisë “România literară” (Rumania letrare), shkruar nga shkrimtari, kritiku dhe profesori universitar Dr. Adrian Lesenciuc, njëkohësisht kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve, filiali Brașovă. Përmes këtij shkrimi letërsia shqiptare bëhet e pranishme në faqet e revistës letrare më prestigjioze në Rumani. (Redaksia)

Prof. Dr. Adrian Lesenciuc

Përkime rumuno-shqiptare në “Historinë e letërsisë shqipe”, shkruar nga Luan Topçiu

Historitë letrare zakonisht shkruhen në gjuhët rrënjase. Fakti që “Historia e letërsisë shqipe që nga zanafilla e deri më sot” e shkruar nga Luan Topçiu është botuar në rumanisht, tregon, nga njëra anë, nderimin e autorit për këtë gjuhë, dhe nga ana tjetër, mund të shihet si një mundësi për të nënvizuar përkimet dhe afëritë kulturore rumuno-shqiptare. Luan Topçiu është shkrimtar, përkthyes, profesor dhe diplomat i njohur shqiptar, i lindur në vitin 1962 në Pogradec, doktor i shkencave i Fakultetit të Filologjisë të Universitetit të Bukureshtit me temën “Ndjenja e mallit në letërsinë e lavruar dhe popullore rumune dhe shqiptare.“, laureat në vitin 2018 i Çmimit Kombëtar për Përkthimin më të mirë etj. Lidhur me afëritë e letërsisë rumune me atë shqiptare, do të ndalem pak më gjatë. Një analizë më të gjerë për “Historinë e Letërsisë Shqipe nga zanafilla deri në ditët e sotme” e kam botuar para do kohësh në numrin 459 të revistës “Tribuna”, prandaj në këtë shkrim dua të ndalem tek marrëdhëniet kulturore midis këtyre kulturave dhe roli i trojeve rumune në formësimin e kësaj letërsie.

“Historia e letërsisë shqipe” specifikon aspekte që karakterizojnë të dyja letërsitë, nga të cilat përcaktuese është ushqyerja nga gurrat e pasura popullore, nga kulturat kryesisht rurale, përmes gjuhëve që kanë një substrat të përbashkët. Për më tepër, të dy letërsitë u zhvilluan në mënyrë të dallueshme, por jo shumë të ndryshme, duke theksuar se ajo shqiptare nuk ishte e organizuar rreth disa shkollave, rrymave apo drejtimeve, por rreth disa personaliteteve të rëndësishme. Nga tekstet e para, ato në gjuhën latine të Marin Barletit (1450-1512), autorit të veprës së njohur Rrethimi i Shkodrës (1504), vihen në pah raportet ndërmjet hapësirave kulturore rumune dhe shqiptare (shih letërkëmbimin e Skënderbeut me Vladisllavin e II e invokuar në historinë e parë të heroit shqiptar, botuar më 1505 nga Marin Barleti). Deri në veprën e parë në shqip, Meshari i Gjon Buzukut (1555), ka tekste të shumta të shkruara në këtë gjuhë, më e vjetra që riprodhon formulën e pagëzimit, të zbuluar nga Nicolae Iorga në Codex Angels (1462). Letërsia e vjetër shqipe u zhvillua si në kufijtë e Shqipërisë së sotme ashtu edhe në Itali, veçanërisht në jug, në vendbanimet e themeluara nga komuniteti arbëresh, por edhe në treva të tjera: Kosovë, Maqedoni, Greqi, kryeqyteti i Perandorisë Osmane dhe në qytete të mëdha osmane, në Trevat Rumune etj. Një rast që ilustron më së miri është rasti i Dora d’Istria-s (Elena Gjikës), autore e veprës së parë për komunitetin shqiptar në Rumani, e njohur si në Europën Perëndimore ashtu edhe në Moskë. Letërsia e Rilindjes Kombëtare shqiptare vjen me emra të rëndësishëm, si me poetin kombëtar Naim Frashëri (1846-1900), një romantik i vonshëm, si dhe Mihai Eminescu, vepra e të cilit është botuar thuajse tërësisht në Bukuresht, një personalitet letrar i shquar “që ka venë bazat e gjuhës shqipe letrare” (f.220), me vëllain e tij, Sami Frashëri (1850-1904), rilindas i shquar, dijetar i madh, shkrimtar, publicist dhe ideologu kryesor i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, i njohur në literaturën e huaj si Shemseddin Sami, me Naum Veqilharxhin (1797-1846), i cili jetoi në Brăila, pjesëmarrës në Revolucionin rumun të vitit 1821, autor i abetares së parë të shqipes më 1844, me Kostandin Kristoforidhin (1826-1895), përkthyes i Biblës në shqip, autor i një gramatike dhe një fjalori shqip-greqisht etj. Pas shpalljes së pavarësisë, më 28 nëntor 1912, letërsia shqipe solli prurje me emra me peshë të veçantë, reformatorë të drejtimeve të ndryshme në letërsi, ndër syresh Gjergj Fishta (1871-1940), i njohur si “Homeri i shqiptarëve” ose Ernest Koliqi (1903-1975), themeluesi i prozës moderne shqiptare. Në historinë e letërsisë shqipe, një kapitull i veçantë u kushtohet shkrimtarëve shqiptarë të formuar në trevat rumune, të cilët paraqesin aspekte biografike dhe artistike të përbashkëta: formimi në trevat rumune, ndikimi nga letërsia rumune, importimi i një matrice të re kulturore, por të adaptueshme për hapësirën kulturore shqiptare dhe, në mënyrë implicite, prania e disa veçorive stilistike që vërtetojnë afëritë e dy letërsive: Asdreni (1972-1947), autori i tekstit të himnit kombëtar, më i ngjashmi me poetët rumunë, Lasgush Poradeci (1899- 1987), “poeti më i thellë” i gjuhës shqipe (f.320) ose Mitrush Kuteli (1907-1967), prozator dhe përkthyes i shquar. Pas Luftës së Dytë Botërore, me instalimin e komunizmit, letërsia shqipe u detyrua të kashtosej me marksizëm-leninizmin dhe realizmin socialist (shumë shkrimtarë u vranë ose u burgosën dhe iu nënshtruan torturave të paimagjinueshme nga regjimi i Hoxhës). Shkrimet e para të rëndësishme i takojnë Mehmet Myftiut, Petro Markos dhe Ismail Kadaresë në prozë, Dritëro Agollit dhe Fatos Arapit në poezi. Letërsia bashkëkohore, e njohur veçanërisht përmes majës Ismail Kadaresë, është një letërsi që kërkon rikuperimin e funksionit estetik, një ripozicionim në raport me ideologjitë dhe që propozon emra të mëdhenj, si Visar Zhiti apo Fatos Kongoli, por edhe një letërsi të re në të cilën dallohen emrat si Agron Tufa dhe shumë të tjerë, apo autorë nga mërgimi shqiptar si Ornela Vorpsi etj. Realizimi i këtij projekti madhor të një letërsie shqipe, të zhveshur nga ideologjia, që arrin të rikuperojë letërsinë jashtëzakonisht të pasur, të pabotuar dhe të ndaluar gjatë viteve komuniste, është një arritje e jashtëzakonshme e personalitetit kompleks të kulturës Luan Topçiu, i cili shërben në të njëjtën masë të dyja letërsive.

BURIME DOKUMENTARE PËR KISHËN AUTOQEFALE ORTODOKSE KOMBËTARE SHQIPTARE

November 4, 2021 by s p

Prof. Dr. Musa Ahmeti/

Historia e krishterimit ndër shqiptar është e lashtë sa vetë krishterimi dhe si e tillë ajo është në vëmendje të shumë studiuesve shqiptar e të huaj. Nuk mungojnë studime me interes të veçantë, të mbështetura në burime arkivore e dokumentare, në dorëshkrime të lashta biblike që nga shekulli IV (gjashtë, siç është dorëshkrimi i: CODEX Beratinus PURPUREUS [Φ] 043) e këndej, në monografi, sinteza e punime të ndryshme gjithëpërfshirëse për të ardhur deri te epistolari i personaliteteve të shquara kishtare shqiptare që më punën dhe veprën e tyre këmbëngulëse drejtpërdrejtë ndikuan në themelimin e Kishës Autoqefale Ortodokse Kombëtare Shqiptare. Gjatë kërkimeve tona shkencore kemi ndeshur në një material mjaft me interes nga kjo fushë, pra epistolari, i botuar, i cili është me vlerë të paçmuar dhe paraqet momente mjaft interesante për kohën ku u shkrua në njërën anë, ndërsa në anën tjetër është aktual edhe sot e kësaj dite për vetë zhvillimet që po ndodhin rreth Kishës Autoqefale Ortodokse Kombëtare Shqiptare. Materialin që përgatitëm për botim e sjellim besnikërisht siç është shkruar, pa asnjë ndërhyrje në tekst, pra as të natyrës gramatikore, drejtshkrimore apo të gabimeve të mundshme të shtypit. Po ashtu botojmë faksimilet e origjinalit si ilustrime për të gjitha ata që dëshirojnë të krahasojnë botimin tonë.

Dokumenti i parë është letra e imzot Fan Nolit (në atë kohë peshkop i Amerikës Veriore) dërguar Arkimandritit Visarion Xhuvani më 7 mars të vitit 1920 nga Boston, (Mass. USA). Një letër shumë përmbajtësore ku Noli që në rreshtat e parë, pa një ndjekur traditën e letrave personale shkruan: “Një zonjë Amerikane e kryqit kuq e cila arriu këto dit në Boston, më dha lajmën gazmore qi jini vendosur në Elbasan, që meshoni shqip, qi përpiqeni t’a çlironi kishën tonë nga zgjedha e huaj” duke u futur direkt në temë, përkatësisht duke shprehur gjithë interesin e tij për Kishën Autoqefale Ortodokse Kombëtare Shqiptare. Në të njëjtën kohë Noli shpreh respektin e thellë dhe besimin e patundur që ka për Arkimandritit V. Xhuvanin ku këtë pohon hapur në letrën e tij në këtë formë: “shofin në fytyrën tuaj një nga ushtarët më të mirë të ungjillit në Shqipri.” Pra dy atdhetarë të shquar shqiptar, dy personalitete të larta në hierarkinë kishtare, njëri Arkimandrit e tjetri peshkop, bashkëpunojnë dhe bashkërendojnë punët për Kishën Autoqefale Ortodokse Kombëtare Shqiptare.

Dokumenti e dytë është “Nji nga letër-përfaqsimet e Delegatvet për kongresin K. të Beratit” që është shkurtër po me mjaft interes. Ky dokument mban datën e 18 (9 data e vjetër) gushtit të vitin 1922 dhe ka të bëjnë me një moment tjetër shumë të rëndësishëm, zgjedhjen e dy delegatëve për Kongresin e Beratit, emrat e të cilëve dolën nga “mbledhja e përgjithshme e Orthodhoksëvet Durrsit” e që ishin: “Hirsia e Tij Arhim. Vissar Xhuvanin, Theollog dhe Deputet i Durris dhe Kryetar i Mitropolis Shejte te Durrsit” dhe “Gjergj Manushin tregëtar,” të cilët ishin të autorizuar “për me proponue, bisedue dhe me votue në kongresin kishtar të sipërpërmendun qi [mbante, m.a.] Kisha Krishtjane Orthodhokse e Shtetit Shqiptar.” Në fakt ky ishte një procesverbal nga mbledhja e Mitropolisë së Otodokësve të Durrësit të cilët pos që mbështetnin të zgjedhurit e tyre, ata në praninë e të gjithëve kishin “këndue në ndëgjesën e të gjithëve [duke, m.a] u pëlqye dhe u nënshkrue prej të gjith popullit dhe klerit orth. të Durrsit si dhe prej Pleqsis” që do të thotë se ata në mënyrë demokratike, publike dhe shumë transparente ishin zgjedhur për të përfaqësuar popullsinë e besimit ortodoks, të cilët nuk kishin asnjë imponim nga jashtë. Përkundrazi dy të zgjedhurit ishin bashkëkombës të tyre, shqiptar nga gjaku, gjuha e origjina, të cilët do të ishin dakord që “Kisha Krishtjane Orthodhokse të jetë qeverisun mbas nomevet te Shtetit t’onë” vendime këto të dalura nga mbledhja e sipërcekur.

Dokumenti i tretë është “vendimi” i cili i drejtoher“Gjith klerit të shenjt Orthodhoks, Pleqësijavet të nderçme dhe popullit Fisnik Orthodhoks të Shqipnis” me rastin e “Prokllamimi i kishës Autoqefale Orth. kombëtare në kishën e Tiranës me 28-XI-1921.” Ky është një dokument shumë herë i diskutuar dhe i debatuar. Për shkak të rëndësisë së veçantë që ka, e sjellim të transliteruar dhe të shoqëruar me faksimile që të gjithë të interesuarit që nuk e kanë pasur në dorë deri me sot, të kanë mundësi ta e konsultojnë, qofshin ata studiues, klerikë apo lexues të zakonshëm.

Këto tre dokumente kanë një lidhmëni logjike, njëherësh ato janë dëshmi të pakundërshtueshme historike të një periudhe shumë të rëndësishme të historisë sonë kombëtare në përgjithësi e në veçanti për Kishën Autoqefale Ortodokse Kombëtare Shqiptare.

***

NJI LETËR E FAN NOLIT

Veprat patriotike pa rekllamë t’Elbasanit

bajnë përshtypje të lavdërushme

n’Amerikë

Nji letër e Fan Nolit

Më 1920, kur nuk ishte intrigue

Boston, Mass 7 Mars 1920

Fort i Përnderçim Arkimandrit dhe i dashur vlla në Krishtin.

Një zonjë Amerikane e kryqit kuq e cila arriu këto dit në Boston, më dha lajmën gazmore qi jini vendosur në Elbasan, që meshoni shqip, qi përpiqeni t’a çlironi kishën tonë nga zgjedha e huaj, që kini fituar simpathinë dhe përkrahjen e popullit për veprën tuaj fisnike, dhe shum gjëra të tjera të mira, të cilat e ngrenë nderin tuaj dhe të Elbasanit shumë lart.

Po kjo nuk është hera e parë që e dëgjonj emrin tuaj për të mirë. Miku ynë Z. Kristo Luarasi më shkroj gjër e gjatë nga Sofja për ju dhe për meshën që bëtë atje. Letra e tij u-botua në gazetën “Djelli” dhe i gëzoj pa masë besnikët e kishës shqipe përkëtej Oqeanit, të cilët shofin në fytyrën tuaj një nga ushtarët më të mirë të ungjillit në Shqipri.

Dëshëronja t’ju shkruanja prej kohe, po nuk dinja ku ndodheshit, dhe kjo është hera e parë që dëgjonj që arritë shëndoshë e mirë në Shqipri dhe që i jini përveshur punës së shenjtë për të ndriçuar popullin tonë të mjerë.

Ju lutem shum të kini mirsinë të më lajmëroni hollsisht si vete misioni juaj dhe të cilat janë ndjenjat e popullit për kishën kombëtare aqë në Elbasan sa dhe kudo gjetkë në Shqipri.

Këtu s’marrim lajme nga Atdheu veç fare rrallë, dhe që kur krisi lufta, Zonja amerikane, për të cilën ju fola më sipër, më solli të vetëmin dhe të parin oshtim të lëvizjes kishtare s’andejmi. Po tani, me ndodhjen tuaj në Elbasan kam shpresë të dëgjonj më dendur, më tepër, dhe më mirë dita me ditën.

Ju përshëndosh vllazërisht dhe mbetem shërbëtor dhe vllaj juaj në Krishtin.

F. S. Noli

Peshkop i Amerikës Veriore

Fort të përnderçmit Arhimandrit Vissar. Xhuvanni

ELBASAN. Albanie.

***

PROKLLAMIMI I KISHËS AUTOQEFALE ORTH. KOMBËTARE NË KISHËN E TIRANËS ME 28-XI-1921

Pas nji inisiativës s’onë me shum mundime dhe therori u ba ky vendim:

V E N D I M

28 Vjesht’ e IIItë 1921

Gjith klerit të shenjt Orthodhoks, Pleqësijavet të nderçme

dhe popullit Fisnik Orthodhoks të Shqipnis.

VLLAZËN,

Shofim nevojën e madhe për një bashkim të plotë të Krishterëvet Orthodhoksë të gjith Shqipnis. Marim para sysh edhe kuptojmë interesat e vërteta për jetën, mirsin, përparimin dhe nderin fetar të popullit Orthodhoks të Shqipniës, sikurse ngjan edhe në mbretnijat e tjera. Duam të jemi edhe nënshtetas të ndercim si mirëdashës e përkrahës të Shtetit tonë Kombëtar. Kështu kemi plotësisht dëshirë të madhe të ruajmë dhe gjith nomet e Orthodhoksis edhe ata ma te vegjëlit. Po edhe duam të jemi giith motin të bashkuem me Patriarqin Ikumenik të shenjt si janë të bashkuem gjith miliunët e Orthodhoksëvet, të Rusisë, të Greqisë, të Rumanisë, të Serbisë” etj.

Prandaj kemi për themel të pa tundun edhe gjith nomet e pa tundun e të përjetshëm të Apostojvet të Shenjt e të lavdueshëm si edhe të Sinodhevet Ikumenike të Shenjta të cilat me një zâ thonë dhe urdhërojnë, urdhënat që shënojmë më posht, të cilët janë shtimun në veprim prej gjith botës Orthodhokse, që duan të ruajn titullin e shenjt Orthodhoks të drejt, të vërtet dhe të pa zgrymun, dhe urdhënimet e tepër të shenjta të Orthodhoksisë janë këto:

“Eteras Vasilias (kratus) Eklisia mi dhiatatestho ta tis eteras Vasilias”. Dhe “Elefthera Eklisia en Elefthero Krati”. Dhe “tes Politiqes metavoles akolluthisatosan qe Eklisiastiqe tiafte” d. m. th. “Një kishë e një Shteti tjatër mos japi urdhër një kishe shtetit tjatër”. “Një kishë e lirë me një shtet të lirë”. Dhe “ndryshimevet politike le t’u venë pas dhe ndryshime Kishëtare. Nga gjithë këto punë me rëndësi të madhe u mblodhëm, biseduam, pëlqyem dhe vendosëm premas si mbas propozimit te Hirësis Tij Arqimandritit tonë theollogut z. Visar Xhuvanit Elbasanasit këto që pasojnë):

I) Pranojmë dhe shpallim prej ditës së soçme vet-qeverimin Kombëtar të Kishës shenjt Orthodhokse të Shtetit Shqiptar.

II) Pranojmë që sa më shpejt të mbajmë një mbledhje të përgjithëshme pan-Orthodhokse Kishtare m’atë qytet më të cilin ka me e pamën t’arsyeshme Ministria e nderçëme e Punëvet të Mbrendëshme.

III) Ndeë këtë mbledhje të pergjithëshme të përfaqësohet gjith Kleri dhe populli Orthodhoks (dhe dhimo-gjerondiat) të Prefekturavet dhe nën Prefekturavet të shtetit tonë me nga një, dy, ose tre përfaqësonjës fuqi plotë.

IV) Këta përfaqësonjës të kenë të drejtë (plireksusiotita) për me bisedue e me vendue e për me përfundue vendime Kishëtare të pa tundme fuqi plotë dhe vepruëse (telesidhikus apofasis ametaklitus).

V) Këtyne vendimeve kanë me u bindur plotësisht gjith Kleri Orthodhoks pleqësiat (dhimogjerondiat) dhe populli oithodhoks për çeshtje Fetare dhe administrate Kishëtare. Kjo mbledhje kishëtare dhe e përgjitheshme ka me zgjedh nji këshillë të përherëshme vepruëse qi ka me administruë Fetarisht, mbas rregullavet të caktueme gjith klerin, pleqësiat dhe popullin orthodhoks të Shqipniës. Dhe kjo këshillë do ketë paskëtaj lidhje dhe bashkim të plotë vetëm Dhogmatikë me Patrikanët (bashkim feje të plotë) keështu dhe me gjith orthodhoksin e botës.

VI) Kjo kryekëshillë e naltë e përgjithëshme kishëtare orthodhokse dhe kombëtare ka me zgjidhun gjith çështjet kishëtare me Patrikanët, dhe ka me qenë shtyll e pa tundme rujtëse e orthodhoksis të Shqipnis dhe e njoftme zyrtarisht prej gjith botës dhe rregullisht.

VII) Në kishën tonë orthodhokse të Tiranës paskëtaj priftërinjt në meshët të shenjtë dhe në shërbime të tjera kanë me u lutun: “PASIS EPISKOPIS ORTHODHOKSON” gjith episkopët Orthodhoks” ne vent te Jakovit dhespotit të dbuarë dhe antikombëtar deri, sa te hypinj në front Arhtepiskopi tonë Kanonik.

VIII) Hirsis Tij Arhimandrit Theollog, Visar Xhuvanit i lutemi të vepërojë më çdo vent dhe për çdo punë që duhet për realizmin e vendimevet të sipër-shënuarë, duke lypë përkrahjen morale dhe materiale për gjithë këto punë me randësi fetaro Kombëtare.

Kemi nderin me ju lut qeverisë së nderçëme të shtetit tonë të ketë mirësinë me i pas në vërejtje të mirë këto vendimet tona; kështu i lutemi dhe gjith klerit dhe pleqësijavet si dhe popullit orthodhoks, me pas mirësinë të pëlqejë e të përkrahi gjiih këto ven-dime të shenjta.

Me përqafime vëllazënore

Zavëndësi i Mitropolitit në Tiranë:

Stefan Tirana (Mima)

Parësia:

Kozma Lasko, Stef. Ath. Koja, Spiro Zhava, Spiro Janko, Leonidha Nishku, Pavllo Koja, Stefan Buçani……

(Pasojnë edhe tërë emërat e popullit të Tiranës).

Këshilla Jeratike:

Kryetari: Arhimandriti i Orthodhoksvet

Dr. Vissar Xhuvani

Antarët: prifti: Papa Jorgji Rusi, prifti: Papa Simon Athanasi

Vërtetojmë nënshkrimet dhe vendimet të popullit të Tiranës Krye-Plaku: Spiro Zhava

Rroftë kisha e shenjt orthodhokse vet-qeverimtare

kombëtare e Shqiptarëvet

Në kishën Kathedhrale Evangjelizmos të Tiranës 28 Vjesht’e III të 1921”.

***

NJI NGA LETËR-PËRFAQSIMET E DELEGATVET PËR KONGRESIN K. TË BERATIT

Sot më 9 të Gushtit (d. e vjetër) 1922 mbledhja e përgjithshme e Orthodhoksëvet Durrsit tue marrë parasysh se Hirsia e Tij Kryetari i Mitropolis Arhimand. Z. Vissar Xhovani, foli për mbledhjen në Berat t’orthodhoksëvet të Shtetit tonë Shqiptar, zgjodhë perfaqesonjës fuqrplotë

1. Hirsin e Tij Arhim. Vissar Xhuvanin, Theollog dhe Deputet i Durris dhe Kryetar i Mitropolis Shejte te Durrsit

2. Gjergj Manushin tregëtar, për me proponue, bisedue dhe me votue në kongresin kishtar të sipërpërmendun qi Kisha Krishtjane Orthodhokse e Shtetit Shqiptar:

a) Të qeveriset mbas rregullavet (kanonevet) t’apostojvet shejtë dhe mbas të 7 sinodhëvet Ekumenik.

b) Te jetë gjithmon në marrëdhanje me Patrikhanën Ekumenike Orthodhokse për hollsinat qi i përkasin (Dogmës).

c)Të jetë e qeverisun si gjith Kishat Orthodhokse të gjith Shtetevet Orthodhoks.

ç) Të jetë e qeverisun mbas nomevet te Shtetit t’onë Shqiptar dhe

d) çdo paratypij qi ka ndodhë në kishën orthodhokse të Shqipëtarvet të vi në udhën e rregullshme këshilloj i nepet fuqiplotsië këtyne dy zotnivet përfaqesuesvet sipërpërmendun si dhe për çdo hollsinë qi ka të bjâ me punët e sipërshenjume. Këto dy delegat të venë dhe të vinë me spenximet e veta dhe do kenë nga nji kopie të këtië vendimi i cili ka me u komunikue, Kryetarit Bashkis Z. Arhitektit, Kost Paftali inisiatorit të mbledhies, prej Kryesis së Mitropolis së shejnë të Durrsit. Dhe kështu u kompozu ky vendim (proces-verbal) dheu këndue në ndëgjesën e të gjithëve u pëlqye dhe u nënshkrue prej të gjith popullit dhe klerit orth. të Durrsit si dhe prej Pleqsis (Dhimogjerondiës).

Durrës 9 Gnsht 1922.

(Pasojn nënshkrirnet e klerit dhe popullii si dhe vërtetimi i pleqsis).

Vërtetohet se asht nji me orixhinalin.

Për Kryetarin e Mitropolis Shejt të Durrsit.

V. Russi

Durrës 12-8-1922

Vula: Mitropolia Shejtë e Durrsit

DITA NDËRKOMBËTARE PËR T’I DHËNË FUND MOSNDËSHKIMIT PËR KRIMET KUNDËR GAZETARËVE

November 3, 2021 by s p

Nga Frank Shkreli

2 Nëntori, 2021 shënon Ditën Ndërkombëtare për t’i Dhënë Fund Mosndëshkimit të Krimeve kundër Gazetarëve, është një ditë që shënohet çdo vit nga Organizata e Kombeve të Bashkuara, (OKB-së), nga qeveritë anëtare të OKB-së dhe nga organizata jo qeveritare, mbrojtëse të lirisë së shtypit dhe të drejtave të gazetarëve, anë e mbanë botës. Është një ditë që bota i kushton vëmendje krimeve të dhunëshme kundër gazetarëve dhe përfaqsuesve të medias si dhe lirisë së shtypit, në përgjithësi. Shkeljet e lirisë së fjalës dhe mosndëshkimi për krimet kundër gazetarëve, anë e mbanë botës, vazhdon të rritet nga viti në vit, sepse qeveritë e ndryshme kanë dështuar të hetojnë krimet kundër gazetarëve. Me këtë rast, Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB) dhe një numër qeverish anë e mbanë botës e shënojnë këtë ditë me veprimtari të ndryshme dhe me deklarata, ku shprehin mbështetjen e tyre për lirinë e fjalës dhe shtypit të lirë në vendet e tyre dhe në botë. Ashtu ndodhi edhe sivjet.

Bazuar në statistikat e agjencisë ndërkombëtare, UNESCO e cila ndër të tjera, merret edhe me mbrojtjen e gazetarëve dhe të punëtorve të medias në përgjithësi, vetëm vitin e kaluar, janë vrarë 62 gazetarë, vetëm e vetëm, se pse kryenin detyrën e tyre. Gjithnjë sipas UNESCO-s, nga viti 2006-2020, mbi 1,200 profesionistë të gazetarisë kanë humbur jetën në, duke bërë detyrën e tyre si gazetarë. Në 80 për qind e rasteve, vrarësit e gazetarëve i kanë shpëtuar ndëshkimit. Si rrjedhim, për arsye të statistikave si këto thuhet se — në “Ditën Ndërkombëtare për t’i Dhënë Fund Mosndëshkimit të Krimeve Kundër Gazetarëve”, 2021 — është vendosur që t’i kushtohet një vëmendje më e madhe rolit të prokurorëve, për të sjellur para drejtësisë vrasësit e gazetarëve por edhe për të ndjekur penalisht personat që kërcnojnë me dhunë gazetarët, për arsye të profesionit të tyre.

Në mesazhin e tij, duke shënuar këtë ditë ndërkombëtare në mbrojtje të gazetarëve dhe të lirisë së fjalës, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-ës, Z. Antonio Guterres vuri në dukje se shumë gazetarë/e janë vrarë ndërsa raportonin nga zona konfliktesh, ndërsa numri i gazetarëve të vrarë jashtë zonave të konfliteve, është rritur vitet e fundit, gjithashtu. “Unë u bëjë thirrje shteteve anëtare (të OKB-ës) si dhe komunitetit ndërkombëtar të jenë solidarë me gazetarët anë e mbanë botës sot dhe, çdo ditë tjetër dhe të demonstrojnë, njëkohësisht, vullnetin politik për të hetuar dhe për të ndjekur penalisht krimet kundër gazetarëve dhe puntorëve të tjerë të medias, me kompetencat dhe me fuqinë më të madhe të ligjit”, është shprehur me këtë rast, udhëheqsi i organizatës botërore (OKB-ës), Z. Guterres. Kjo ditë kujton që të gjithë dhe jo vetëm qeveritë dhe organizatat e ndryshme mbrojtëse të gazetarëve, duhet të kundërshtojnë dhe të luftojnë kërcënimet me dhunë dhe krimet kundër gazetarëve – si pjesë e përpjekjeve për të mbrojtur lirinë e fjalës, për të gjithë, thuhet në deklaratën e organizatës botërore në “Ditën Ndërkombëtare për t’i Dhënë Fund Mosndëshkimit të Krimeve Kundër Gazetarëve.”

“Kur kërcënohet e drejta dhe mundësia për të pasur informacionin, krijimi i një atmosfere të tillë, dërgon një mesazh shqetësues që, njëherazi, minon demokracinë dhe shtetin e së drejtës”, ka nënvijuar udhëheqsi i OKB-së, Z. Antonio Guterres, me këtë rast, duke shtuar se, “Në shumë vende të botës, thjesht, hetimi i korrupsionit, trafikimit, shkeljeve të drejtave të njeriut, ose edhe çeshtjeve të mjedisit, venë në rrezik jetën e gazetarëve”. Sipas Sekretarit të Përgjithëshëm të OKB-ës, “Krimet kundër gazetarëve kanë një ndikim të madh në mbarë shoqërinë, sepse ato bëjnë të pamundur që njerëzit të ndërmarrin vendime, bazuar në informacione të sakta.” Z. Guterres i kujtoi botës se femrat gazetare, veçanërsiht, përballen me rreziqe të mëdha në punën e tyre të përditëshme.

Këtë ditë e kujtuan edhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nepërmjet një deklarate të Zëdhënsit të (DASH), Z. Ned Price —The International Day to End Impunity for Crimes against Journalist – United States Department of State

“Shtypi i lirë dhe i pavarur mban përgjegjës udhëheqsit, mbron të drejtat e qytetarëve dhe siguron që komunitetet tona të jenë të mirëinformuara. Në shumë vende, gazetarët përballen me kërcënime, me dhunë dhe burgosje për punën e tyre gazetareske. Shtetet e Bashkuara dënojnë kërcënimet, bezdisjet dhe dhunën që ve në shënjestër gazetarët dhe puntorë të tjerë të medias. Gjithnjë e më tepër këto kërcënime bëhen nga qeveri që shtrijnë influencën e tyre përtej kufijve, përfshirë përgjimet digjitale të komunikimeve dhe vendndodhjes së gazetarëve, me qëllim për të kufizuar mundësitë e gazetarëve për të raportuar korrupsionin në qeveri dhe shkeljen e të drejtave të njeriut. Asnjë pjesëtar i medias nuk duhet të kërcënohet, të bezdiset, të sulmohet fizikisht ose të arrestohet, thjesht, se bejnë punën e tyre si gazetarë”, thuhet në deklaratën e Zëdhënsit të Departamentit Amerikan të Shtetit.

Zëdhënsi i DASH përmendi me këtë rast, deklaratën e Presidentit Biden të para do kohe, me të cilën lavdëroi Komitetin Nobel, për nderimin që u bëri gazetarëve Maria Ressa nga Filipinet dhe Dmitri Muratov nga Rusia, duke iu akorduar atyre Çmimin Nobel për Paqë. “Nevoja jonë për lajme dhe raportime të sakta, bazuar në fakte si dhe nevoja për një diskurs të hapur dhe publik, por edhe përgjegjshëmëria, nuk kanë qenë kurrë më të mëdha”, shprehet zëdhënsi i diplomacisë amerikane, në “Ditën Ndërkombëtare për t’i Dhënë Fund Mosndëshkimit të Krimeve Kundër Gazetarëve”, të shpallur nga OKB-ja. Sot më shumë se kurrë, tha zyrtari i lartë i diplomacisë amerikane, duhet të kundërshtojmë ashpër përdorimin, në rritje e sipër, të sulmeve fzike, nagcmimeve “online” kallximeve në gjyq, si mjete frikësimi si dhe presionet për rregullimin dhe centralizimin e kontrollit të medias me anë ligjesh – që përdoren anë e mbanë botës për t’i mbyllur gojën gazetarëve dhe medias në përgjithësi, tha Z. Ned Price.

Zëdhënsi i Departamentit Amerikan të Shtetit, Z. Ned Price, në përmbyllje të deklaratës me rastin e “Ditës Ndërkombëtare për t’i Dhënë Fund Mosndëshkimit të Krimeve Kundër Gazetarëve”, u zotua në emër të administratës që ai përfaqëson se, “ne ritheksojmë vendosmërinë tonë për të promovuar një shtyp të lirë e të hapur, larg kufizimeve të padrejta, duke mbajtur përgjegjës të gjithë ata që sulmojnë lirinë e medias. Ne kujtojmë, gjithashtu ata gazetarë dhe profesionistë të tjerë të gazetarisë, të cilët janë vrarë gjatë kryerjes së detyrës. Departamenti Amerikan i Shtetit zotohet se do të çojë përpara përpjekjet për promovimin e fjalës së lirë në vendin tonë dhe në botë, ndërkohë që u bëjmë thirrje qeverive të tjera të mbajnë përgjegjës të gjithë ata aktorë që venë në shënjestër gazetarët, me qëllim për t’i bezdisur, për t’i frikësuar dhe për t’i dhunuar”, ka përfunduar zëdhënsi i DASH, Z. Ned Price, deklaratën e tij mbi angazhimin e qeverisë amerikane në mbrojtje të lirisë së fjalës dhe në mbështetjte të gazetarëve dhe të profesionit të tyre, anë e mbanë botës, në “Ditën Ndërkombëtare për t’i Dhënë Fund Mosndëshkimit të Krimeve Kundër Gazetarëve”, (2 nentor 2021).

Ndërsa, Drejtoresha e Përgjithëshme e UNESCO-s, Z-nja Audrey Azoulay në mesazhin e saj me këtë rast u shpreh se, “Shtetet kanë përgjegjësinë të mbrojnë gazetarët dhe të sigurojnë që ata që kërcënojnë dhe që kryejnë krime kundër gazetarëve, të dënohen. Sidomos, gjykatësit dhe prokurorët, tha ajo, kanë rolin kryesor në promovimin e zhvillimit të proceseve penale ashtuqë ata që kryejnë krime kundër gazetarëve, të mos i ikin drejtësisë, të pa ndëshkuar. “Vetëm duke lejuar të flitet e verveta, ne do mundemi të çojmë përpara dhe të sigurojmë paqën, drejtësinë dhe zhvillimin e vazhdueshëm për shoqëritë tona”, tha Drejtoresha e UNESCO-s, Z-nja Audrey Azoulay.

Shtetet e Bashkuara dhe Evropa Perëndimore kanë një traditë të gjatë të lirisë së shtypit dhe të fjalës së lirë. Me shembjen e Murit të Berlinit, këtij grupi i janë shtuar një numër vendesh ish-komuniste – tani anëtare të Bashkimit Evropian dhe Aleancës Nato – ku mund të thuhet se liria e fjalës dhe e medias në përgjithësi, zbatohet, respektohet dhe mbrohet me ligj. Vende këto të cilat konsiderohen si vende “plotësisht të lira” nga vlersimet e organizatave ndërkombëtare që merren me lirinë, demokracinë dhe të drejtat e njeriut anë e mbanë botës.

Ka të tjera vende, si Shqipëria dhe Kosova të cilat nga të njëjtat orgnaizata konsideorhen si “pjesërisht të lira”. Arsyeja për këtë klasifikim si pjesërisht të lira është fakti se organizatat që merren me të drejtat e njeriut, nuk konsiderojnë se këto dy shtete të shqiptarëve janë të lira plotësisht, pjesërisht, edhe për mënyrën se si Shqipëria dhe Kosova trajtojnë gazetarët dhe të drejtën e lirisë së fjalës në përgjithësi në vendet e tyre.

Dihet se një prej kushteve në procesin e zgjërimit të Bashkimit Evropian (BE) është edhe liria e medias, si një tregues i gatishmërisë së një vendi për tu antarësuar në (BE). Liria e medias dhe liria e fjalës janë të paprekshme ashtu siç përcaktohen në Kartën e të Drejtave themelore të BE-ës dhe në Konventën Evropiane të Drejtave të Njeriut për të mos thenë asgjë për Kartën Universale të të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara – dokumenti kryesor që shërben si një udhëzim për liri dhe barazi – në mbrojtje të drejtave të çdo individi, kudo dhe pa dallim – përfshirë lirinë e fjalës dhe të medias. Veç një Zot e di se si dhe pse nuk u hynë në kokë ky mesazh udhëheqësve shqiptarë në Shqipëri dhe në Kosovë, se liria e fjalës dhe liria e medias janë baza themeltare të një shteti të lirë e demokratik.

Frank Shkreli

A person in a suit

Description automatically generated with medium confidence

A person in a suit and tie

Description automatically generated with low confidence

Antonio Guterres (OKB) Ned Price (DASH)

A person standing at a podium

Description automatically generated with medium confidence

Audrey Azoulay (UNESCO)

BALLISTȄT E MYZEQESȄ 1943, VIKTIMA APO MARTIRȄ?

November 2, 2021 by s p

Sadik Bejko/

Mȅ 21 tetor 1943 partizanȅt e Mehmet Shehut vranȅ 67 ballistȅ nȅ fshatin Golem tȅ Lushnjes. Thuhet se gjithsej ishin 3000 ballistȅ (jo pak) qȅ vepronin nȅ zonȅn e Myzeqesȅ. Thuhet se kȅta qȅ i kapi rob Mehmet Shehu, ishin 200. Pastaj disa nga kȅta burra qȅ u kapȅn rob,shqiptarȅ qȅ nuk zbrazȅn asnjȅ pushkȅ kundȅr Mehmet Shehut, u ҫarmatosȅn, u zhveshȅn lakuriq, u seleksionuan sipas asaj qȅ ishin apo nuk ishin synetllinj, dhe te gjithe synetllinjte, siç donte Dushani, … u pushkatuan pa gjyq. Nuk u lejuan familjarȅt qȅ t’i varrosin. U lanȅ nȅ mȅshirȅ tȅ dheut e tȅ natȅs, tȅ zhavalitjes si mish i kalbur nȅ gojȅn e nȅ dhembȅt e egȅrsirave. Thone se kȅtȅ shkollȅ tȅ shnjerȅzisȅ, te gjakut, tȅ terrorizmit M. Shehu e pat mȅsuar nȅ Spanjȅ ku tȅ dhjathtȅt e tȅ majtȅt e kishin masakruar kafshȅrisht njȅri- tjetrin. Dhe njȅ poet si F. G. Lorka thonȅ se u pȅrҫudnua nga tȅ djathtȅt, falangistet, dhe vdiq i vrarȅ e i dhunuar perturp me njȅ hu tȅ ngulur nȅ fund tȅ shpinȅs.Dushan Mugosha, alias Sali Murati, jugosllavi qȅ Enver Hoxha si komisar i ushtrisȅ NCl i kish dhȅnȅ tȅ dejtȅ tȅ merrte vendime nȅ shtabin e Brigadȅs sȅ parȅ sulmuese, ky komunist internacionalisti sllav, herȅ –herȅ kur pushkatonin shqiptarȅ armiq, merrte thikȅn dhe demostronte dhunimin, pȅrҫudnimin e kufomave, manifestonte ‘virtytet’ e tij nȅ prerjen e gjenitaleve, tȅ veshȅve e tȅ gjymtyrȅve tȅ shqiptarȅve. Këtë shfaqje, makabritet, trimi yne Mehmet e bȅnte sehir…eh, mbase dhe kȅnaqej.Tani pas kaq vitesh disa analistȅ shqiptarȅ, disa politikanȅ shqiptarȅ, disa historianȅ, shkrimtarȅ, njerȅz tȅ nivelit akademik, dituror po na japin mendime mbi kȅta tȅ therur, tȅ lakuriqur, tȅ djegur nga plumbat, tȅ shqyer nga bishat, tȅ mbetur pȅrjetȅsisht pa njȅ varr. Mȅ ngjajnȅ si ca kokȅmisha, kokȅbosha e kokȅtula tȅ rȅndomtȅ. Kush ua jep tȅ drejtȅn tȅ gjykojnȅ apriori? Kȅta burra tȅ sȅ sotmes , politikanȅ, historianȅ, shkrimtarȅ, poetȅ tȅ viteve 2016, me njȅ arsim jo tȅ keq, jo pa pȅrvojȅ jetȅsore dhe politike, jo pa njȅ njohje tȅ natyrȅs shkrimore tȅ asaj qȅ quhet njerȅzore, jo pa njȅ njohje juridike tȅ asaj qȅ ȅshtȅ e drejtȅ natyrore dhe njerȅzore… pra, kȅta burra jo tȅ paditur, i japin vetes tȅ drejtȅn tȅ na thonȅ ҫfarȅ ȅshtȅ e moralshme e ҫfarȅ nuk na qenka e moralshme politikisht , njerȅzisht nȅ vitin 1943, i japin vetes tȅ drejtȅn se si duhet tȅ sillej e sesi duhet tȅ mendonte e tȅ vepronte ai fshatari i Myzeqesȅ nȅ vitin 1943.Ata kanȅ tȅ drejtȅ qȅ tȅ na thonȅ se si duhet tȅ silleshin ballistȅt … madje t’i gjykojnȅ e t’i rivrasin si Mehmet Shehu, po vallȅ a i pyesin, a ua marrin dorȅn, ai pȅrfillin nȅ mȅnyrȅn se si sillen e sesi veprojnȅ fȅmijtȅ a familjarȅt e tyre tani nȅ vitin 2016? Me siguri, nuk ua varin shumȅ torbȅn. As fëmijët e tyre.Medet pȅr kȅta analistȅ, politikanȅ mȅndjemȅdhenj qȅ pȅlqejnȅ e vetȅpȅlqehen nga mendja e vet.Disa thonȅ se M. Shehu ishte burrȅ shteti, tjetri ia kthen se ai ishte i ҫmendur. Me tȅ vȅrtet? Mehmet Shehu ishte njȅ burrȅshtetas i profilit tȅ vet. Njȅ komunist terrorist. Jo njȅ i ҫmendur. Ai dhe nȅ rastin e masakrȅs sȅ “hedhjes sȅ bombȅs nȅ ambasadȅn sovjetike” vret pa gjyq, vret si terrorist komunist. Koministi terrorin e pȅrdor si mjet tȅ pushtetit. Jugoslavȅt Ali e Sali i mȅsuan komunistȅt shqiptarȅ se eliminimi nȅ radhȅt e komunistȅve e forcon partinȅ, se terrorizmi ȅshtȅ nȅ metodikȅn e tȅ vepruarit komunist. Njȅ pjesȅ e popullit duhet tȅ skartohet qȅ tȅ vihet nȅ udhȅn e revolucionit e tmerruar pjesa tjetȅr e popullatȅs. Pjesa e pagȅdhendur, mjerane, mendjemadhe, kokȅmishe e mendimit tonȅ politik i fyen dhe tani mbas 70 vjetȅsh ata fshatarȅt e Myzeqesȅ tȅ vitit 1943.Ka njȅ varg nȅ folklor: “ Sa shumȅ po vritemi/ s’ka kush me dek”. Njȅ poet, Vorea Ujko, thotȅ: “Ju lutem, ma mbroni vdekjen”. Vdekja ȅshtȅ e respektueshme, ȅshtȅ pjesȅ e jetȅs. Mbyll ciklin. Vrasja ȅshtȅ e fȅlliqur. Dhunon natyrȅn, ndȅrpret ciklin natyror. Nȅ Ungjill thuhet: Kalliri duhet tȅ vdesȅ qȅ tȅ lidhȅ shumȅ frute. Vdekja ȅshtȅ e frutshme. Vrasja ȅshtȅ e dhunshme. Ata qȅ i vranȅ, pra, komunistȅt, partizanȅt ishin kriminelȅ. Edhe sot, kushdo qȅ vret pa gjyq, ȅshtȅ kriminel. Dȅnimi me vdekje nuk ȅshtȅ mȅ normȅ juridike. Ballistȅt, si gjithȅ tȅ djathtȅt nȅ arealin ballkanik, ishin pjesȅ e pejsazhit politik tȅ kohȅs. Dhe ishin antifashiste deri ne tetor tȅ vitit 1943.Po pse u vranȅ? Kȅtu kokȅtrashȅt tanȅ bȅhen bashkȅ. Ata ishin tȅ pa shkollȅ, na thonȅ. Sikur partizanȅt nuk ishin 90 pȅrqind analfabetȅ. Ata nuk kishin ideale a ndȅrgjegje jete, ndȅrgjegje politike. Sikur partizanȅt na ishin tȅ ndriҫuar nga zjarret e kȅngȅt legjendare partizane, sikur na ishin tȅ yshtur, tȅ urtȅsuar profetikisht nga politika e komunistȅve idhujtarȅ. Ata myzeqarȅt na ishin ballistȅ, vetȅm ballistȅ, ca fshatarȅ dhe aq… E kjo politikisht pȅr kundȅrshtarȅt ȅshtȅ si tȅ ishin mȅ pak se njerȅz. Se po tȅ ishin partizanȅ(sic! ) do tȅ na ishin pak mȅ shume sesa njerȅz. Kȅto janȅ pȅrralla Mund tȅ ishe partizan, e mund tȅ ishe njȅ plehurinȅ, njȅ shȅmti njerȅzore si qe komandanti i pȅrgjakur Mehmet.Ata ballistȅt e Myzeqesȅ vdiqȅn me dinjitet. Nuk u bȅnȅ partizanȅ, kur i ftoi që tȅ bȅhen tȅ tillë shoku Mehmet. Ata kishin shkabȅn nȅ ballȅ, shoku Mehmet kishte yllin me drapȅr e ҫekan. Edhe flamuri i Brigadȅs sȅ Parȅ ishte me ngjyrat e flamurit jugosllav. E keni nȅ Arkiv. Pse nuk na thonȅ sot veteranȅt e Brigadȅs legjendare se ҫ’flamur kishin? Nuk kishin nȅ ballȅ njȅ flamur sllav?Ata fshatarȅ tȅ Myzeqesȅ qȅ i braktisi komandati i tyre Isa Manastiri, thanȅ qȅ “derr banem e komunist nuk banem”. Vetȅm njȅri ta ketȅ thȅnȅ kȅtȅ frazȅ, na flet se aty u ndeshȅn jo njerȅzit, por simbolet, u ndesh ylli, drapȅrҫekani qȅ Mehmet Shehut i lexohet nȅ ballȅ me shkabȅn e nacionalistȅve .Myzeqarȅt vdiqȅn, i shqyen ҫakenjtȅ e ujqit e pyjeve, por nuk e ndȅrruan shkabȅn me yllin internacionalist.A janȅ ata martirȅ? Me kȅtȅ titull i dekoroi Presidenti. Unȅ them ata janȅ martirȅ. Njeriu qȅ vdes pȅr atȅ gjȅ qȅ e beson dhe e vlerȅson mȅ shumȅ se jetȅn e tij, ȅshtȅ martir. Mȅ pesȅ nȅntor 2016 Papa Franҫesku nȅ Shkodȅr shpalli 38 martirȅ tȅ fesȅ katolike. Ata u shpallën martirȅ se vdiqȅn si besnikȅ tȅ besimit tȅ tyre, tȅ besimit nȅ Krishtin.Kushdo qȅ vdes, jep jetȅn pȅr njȅ gjȅ qȅ e beson si tȅ shenjtȅ, qoftȅ fetar a qoftȅ laik, ȅshtȅ martir. Politikanȅt tanȅ do tȅ marrin pjesȅ nȅ lumnimin e martirȅve ne Shkodȅr. Shumȅ mirȅ. Do tȅ ishte nȅ nderin e tyre sikur tȅ merrnin pjesȅ dhe nȅ njȅ memorial tȅ tȅ pushkatuarve mȅ 21 prill 1943. Le ta ngrejȅ politika shqiptare atȅ memorial. Nuk ka punȅ ta ngrejȅ memorialin e Myzeqarȅve shȅnjtȅria e tij Papa Franҫesku. Pak shenjtȅrim qoftȅ dhe i vonuar, nuk i bȅn keq askujt.

Serbia kolonialiste mohon Shqipërinë Etnike për ta mbrojtur Serbinë e Madhe në Ballkan

November 2, 2021 by s p

Prof.Dr.Mehdi HYSENI

*** Manipulimi me sintagmën e shpifur politiko-propagandistike “Velika Albanija” (“Shqipëria e Madhe”), është mashtrimi më banal, më absurd, më irracional dhe më perfid i “asëve” shovinistë drejtues të Serbisë, mbase në historinë e as në gjeopolitikën e derisotme të Ballkanit as de fakto e as de jure nuk ka figuruar togfjalëshi “Shqipëria e madhe”, por vetëm SHQIPËRIA ETNIKE, të cilën Serbia me aleatët e saj (Bullgaria, Greqia, Mali i Zi, Rusia) e ka copëtuar dhe e ka kolonizuar me luftërat dhe me agresionet gjenocidale (1876-2021).

Një propagandë e tillë antishqiptare daton që nga viti 1844, kur Ilia Garashanini hartoi Platformën nacionalshoviniste serbomadhe “Naçertanija” për gllabërimin e territoreve etnike të shqiptarëve, të kroatëve, të hungarezëve dhe të muslimanëve boshnjakë të Bosnjës. Pikërisht, këtë Platformë famëkeqe “Velika Srbija” , Beogradi zyrtar (shteti, akademia dhe kisha serb) e konsideron gur themeltar të startegjisë së objektivave politike, diplomatike dhe propagandistike nacionale shtetërore. Ky është motivi dhe shkaku kryesor, pse Serbia së bashku me presidentin e saj Aleksandër Vuçiq nuk e njohin Republikën e pavarur dhe sovrane të Kosovës, e as të drejtën e vetëvendosjes-shkolonizimit të Preshevës, të Bujanocit, të Medvegjës, të Novi-Pazarit …etj.

Shqiptarët në Ballkan kanë vetëm NJË KOMB SHQIPTAR dhe NJË SHQIPËRI ETNIKE

Deri më sot (2021) në asnjë faqe të historisë së deritashme të Ballkanit kurrnjëherë nuk kanë ekzistuar, e as sot në fillimshekullin XXI nuk ekzistojnë dy shqipëri me simbole të ndryshme kombëtare, politike dhe shtetërore; me dy emërtime të ndryshme: (1) “Shipëria Oksidentale” dhe (2) “Shqipëria Orientale”, por vetëm NJË SHQIPËRI, që njihet me emrin SHQIPËRIA ETNIKE, e cila përbëhet vetëm nga NJË KOMB, që quhet KOMBI SHQIPTAR , e jo kurrfarë “kombi kosovar”, i “shpikur” nga “bursistët” vasalë të “globalizmit ballkanik” për pazare të “mbijetesës” dhe të luksit të tyre si shtresa më e pasur, më e privilegjuar dhe më e pranueshme për “mentorët’ dhe për sponosrët e tyre të huaj dhe për kuislingët klero-fashistë të brendshëm, si leva më e rrezikshme dhe më agresive për thshurjen e vlerave dhe të traditave të idenittetit kombëtar shqiptar.

Mirëpo, “kombi kosovar” nuk ka as gjuhë, as histori, as kulturë e as territor të vetin…etj., por është thjesht një shpifje, një gënjeshtër, një mashtrim, një marrëzi, një sabotim dhe një zhvlerësim që nuk njeh Kombin Shqiptar në Kosovën Shqiptare.

Sami Frashëri: “NJË KOMB QË NUK KA GJUHËN E VET AI NUK ËSHTË KOMB” !

Pra, si mund të ketë “komb kosovar”, kur ai nuk ka gjuhën, as lashtësinë, as historinë, as kulturën, as nacionalizmin, as mitet, as kujtimet e as simbolet…etj.

Ndërkaq, SHQIPËRIA ETNIKE ka vetëm NJË GJUHË, që quhet GJUHA SHQIPE, ka vetëm NJË FLAMUR SHQIPTAR, të cilin për herë të parë, Skënderbeu e ngriti në Krujë, më 28 Nëntor 1443 dhe, të njëjtin FLAMUR SHQIPTAR për herën e dytë, Ismail Qemali e ngriti në Vlorë, më 28 Nëntor 1912, me rastin e shpalljes së Shqipërisë së mëvetësishme dhe sovrane. Adem Demaçi dhe Rexhep Qosja vlera siprane

Fenomenololgjia e inatit, e provincializmit, e egocentrizimit, e urretjes me përmbajtje armiqësore, e manifestuar në forma të ndryshme provokuese dhe vulgare kundër kryevlerave të dëshmuara kombëtare shqiptare siç janë tribuni-hero i pavdekshëm gjithëpopullor, Adem Demaçi dhe Akademiku e eruditi i shquar, Rexhep Qosja, para së gjithash, duhet kërkuar në gjenealogjinë 100-vjeçare të politikës dhe të praktikës obskurantiste të Serbisë gjenocidale. Ky “difekt” patologjik me bazë të huaj serbomadhe, është pasqyruar në të gjitha periudhat e historisë së lavdishme kombëtare shqiptare, në veçanti, që nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit (1878) e deri në mbylljen e gjenocidit të fundmë të Serbisë pushtuese kolonialiste në Kosovë (12 qershor 1999).

Veprën e ndritshme dhe të pavdekshme etike, intelektuale, shkencore, politike, lufatarake, atdhetare e patriotike kombëtare shqiptare të Adem Demaçit dhe të Akademik Rexhep Qosjes, e kundërshtojnë vetëm serbomëdhenjtë dhe fallangat e tyre pansllaviste si brenda, ashtu edhe jashtë Serbisë së Madhe, me qëllim që të shpërfytyrojnë të vërtetën e historisë së djeshme dhe të sotme të identitetit të shqiptarëve dhe të Shqipërisë Etnike në llogari të mbijetesës së recidivit serbomadh të politikës dhe të diplomacisë antishqiptare “Midis dy të këqiave të zgjidhet ajo më e vogla”.

Fatbardhësisht, këtë “formulë të vjetër” qeveritare-kishtare serbe për “zgjidhjen” e çështjes koloniale shqiptare në Ballkan, deri më sot nuk e kanë pranuar as me gojë, as me shkrim në veprën e tyre politike, letrare, as shkencore as Adem Demaçi e as Akademik Rexhep Qosja, por ndryshe nga kjo, që të dytë, gjatë gjithë jetës së tyre të palodhshme krijuese kombëtare kanë vperuar me guxim, me trimëri, me urti dhe me konsekuencë, duke pohuar, duke e mbështetur dhe, duke e justifikuar me argumente të pakundërshtueshme konceptin origjinal të zgjidhjes së drejtë përfundimtare të çështjes kombëtare shqiptare, ashtu sikurse pohoi dhe veproi dikur themeluesi dhe kryeministri i parë i Qeverisë së Përkohshme të Vlorës(28 Nëntor 1912), Ismail Qemali: “ Ne nuk do pranojmë asnjë të keqe për vendin tonë as të madhe e as të vogël. Askush nuk ka të drejtë të vendosë për fatin e Shqipërisë veç popullit shqiptar. Këtë ta dijnë mirë të gjithë.”( Nëntori i Dytë, “ Shqipëria e Re”, 1982).Në këtë fyrmë të realdiplomacisë së patriotit të shquar shqiptar, Ismail Qemali, duhet t’ua bëjmë të qartë të gjithë armiqve të djeshëm dhe të sotshëm se Adem Demaçi dhe Rexhep Qosja nuk kanë njohur kurrë, as nuk njohin as sot antivlera shpërfillëse antikombëtare, që bien ndesh me përmbajtjen e interesave dhe të vlerave të njëmendta antologjike të kombit shqiptar dhe të Shqipërisë Etnike. Kështu që, në këtë vështrim, merita dhe kontributi i tyre është i paçmueshëm.

Në asnjë shkrim, në asnjë vepër, në asnjë ligjëratë dhe në asnjë intervistë të tyre nuk figuron nocioni “Shqipëri Lindore”, as “Shqipëri Perëndimore”, siç kanë shpifur në “stilin” serbomadh dhe grekomadh disa armiqë intrigantë dhe injornatë, shërbëtorë mëditës të agjenturave serbo-sllave, të cilat me detyra të caktuara kanë depërtuar në Shqipëri këtu e 30 vjet më parë.

Të të gjithë armiqtë e Adem Demaçit dhe të Rexhep Qosjes, duhet ta dijnë mirë se me “kritikat” e tyre primitive, ideologjike, partiake, grupore, mahallore, nahiore, shërbëtore, joetike, joprofesionale, antikombëtare dhe antishqiptare, nuk kanë as më të voglën shans, që të zvetërojnë kredibilitetin njerëzor, profesional, kombëtar dhe atdhetar të tyre (as në shkallë vendore, as në atë evropiane ndërkombëtare),sepse është pjesë e frymëmarrjes dhe e trupit të pandashëm të Shqipërisë Etnike. Thjesht,(pa përdorur kurrfarë terminologjie të politikës spekuluese) si Adem Demaçi, ashtu edhe Rexhep Qosja njohin vetëm Shqipërinë Etnike brenda kufijve të saj natyrorë historikë dhe gjeopolitikë, e jo kurrfarë copëtimi territorial të saj “lindje-perëndim e as veri-jug” siç kanë gënjyerë dhe shpifur disa “shkencëtarë” thënçin shqiptarë me prirje të “oksidentalizmit” klero-fashist serbo-grek-malazez-maqedon sllav, ashtu siç po ua “farkojnë teneqen” ulpiset e huaja historikisht dhe tradicionalisht antishqiptare.

Strategjia dhe taktika e obskurantizmit antishqiptar

Në të gjitha projektet e politikës pushtuese kolonialiste të Serbisë së Madhe mbi shqiptarët dhe mbi Shqipërinë Etnike, qeveritë dhe kisha ortodokse serbe, si interes dhe objektiv prioritar i tyre, në plan të parë (si fazë të parë dhe të fundit), kanë ndërtuar strategjinë dhe taktikën e kompremtimit dhe të shpifjeve të figurave më të shquara politike, kombëtare, kulturore dhe shtetërore të intelegjencës shqiptare.

Për realizimin me sukses të strategjissë dhe të taktikës së politikës obskurantiste në kurriz të shqiptarëve dhe të trojeve të tyre etnike, qeveria dhe kisha ortodkkse serbe e Beogradit, së pari ka pasur dhe, tanimë ka për detyrë që para popullit shqiptar, t’i baltojë, t’i provokojë dhe t’i diskreditojë figurat më të ndritshme intelektuale shqiptare, siç janë Adem Demaçi dhe Rexhep Qosja. Fillet e një politike të tilllë strategjike dhe taktike antishqiptare të qeverisë serbe të Beogradit, i gjejmë që në paragrafët e kapitujve të “Naçertanije” të Ilia Garashaninit (1844).

Për t’i realizuar me sukses projektet dhe programet e parashikuara të politikës pushtuese obskurantiste jo vetëm kundër intelektualëve të dalluar shqiptarë, por edhe kundër atyre kroatë, Serbia ka harxhuar shuma të mëdha parash për t’i financuar “projektuesit” e saj me qëllim të kompremetimit dhe të likuidimit të figurave kryesore të politikës, të shkencës, të kulturës dhe të rezistnecës luftarake të shqiptarëve dhe të kroatëve, të cilët në kohën, në rrethanat e cakatuara, me mjetet e duhura përkatërkatëse (politike dhe luftarake) e kanë kundërshtuar dhe luftuar pareshtur agresionin gjenocidal serbomadh para opinionit vendor dhe atij ndërkombëtar.

Logjika e një filozofie të këtillë e diskreditimit (etik, kombëtar, politik etj.) dhe e shfarosjes së kryefigurave intelektuale shqiptare nga ana e serbomëdhenjeve dhe e kishës ortodokse serbe, është fare e thjeshtë për t’u kuptuar dhe për t’u sqaruar ngase me tejkalimin e një “barriere” të tillë të ajkës intelektuale kombëtare shqiptare (duke përdorur format dhe mjetet më drakonike të perkuizimit, të torturës, të izolimit, të përndjekjes, të burgosjes, të vrasjes së tyre), Serbia më pas e kishte shumë më leht, të krijonte terrenin e sigurt politiko-propagandistik dhe ushtarak për t’i kolonizuar dhe copëtuar shqiptarët dhe territoret e Shqipërisë Etnike.

Nuk ka asnjë “dërhem” nevojë që të bëhen “analiza të thella” nga pazarxhinjtë ditorë (që i kanë marrë përsipër një barrë dhe “një” detyrë të rëndë nga armiqtë e brendshëm dhe të jashtëm, që me çdo kusht t’i “bombardojnë” dhe t’i mohojnë ( në fromat më vulgare dhe më primitive të perfiditetit, që përbëjnë “lëndën” e teorisë dhe të praktikës së derisotme të komplotit kundër figurave më markante intelektuale kombëtare shqiptare siç ishin: Avni Rrustemi, Luigj Gurakuqi, Bajram Curri, Hasan Prishtina, Ismail Qemali…,etj.) para kombit shqiptar dhe para botës kryevlerat historike, politike, demokratike dhe kombëtare e shtetëre të shqiptarëve dhe të Shqipërisë Etnike) për kredon etike, profesionale, politike, kombëtare patriotike shqiptare për Adem Demaçin dhe për Rexhep Qosjen, sepse vetë flasin veprat e tyre me vlerë të pavdekshme dhe antologjike, që janë krijuar në shërbim të kombit shqiptar dhe të Shqipërisë Etnike, e jo për t’i hymnizuar dhe falenderuar asnjë armik të huaj, as të brendshëm, pavarësisht nga forca dhe kapaciteti i kriticizmit dhe i iracionalzimit të tyre.

Të dy kryefigurat më të ndritura dhe të pavdekshme kombëtare shqiptare Adem Demaçin dhe Rexhep Qosjen i përfolin dhe i urrjenë vetëm armiqtë e kombit shqiptar dhe të Shqipërisë Etnike, e kursesi shqiptarët-vlerat e Shqipërisë Etnike.

Së fundi, vetëdija e mjerë ekzistencialiste dhe dekadente antikombëtare shqiptare dhe antidemokratike le të mirret me përmbajtjen e autokritikës dhe të së keqes së vet antivlerore e jo me kryevlerat e shquara të kombit dhe të atdheut shqiptar-Shqipërisë Etnike: Adem Demaçi dhe Rexhep Qosja, sepse këto nuk janë, dhe kurrën e kurrës nuk do të jenë “mall konsumi” të “tregut të lirë” për analfabetë, për mercenarë dhe për tradhtarë të shoqërisë reaksionare klero-fashiste mafioze, por diell dhe dritë që nuk do të fiken kurrë për dheun dhe për qiellin e kthjellët të Shqipërisë Etnike mbarë!

Ata që shkelin në emrin dhe në veprën e tyre, ata shkelin interesin e përgjithshëm kombëtar dhe shtetëror shqiptar dhe të Shqipërisë Etnike.
Të mirremi me armiqtë e shqiptarëve dhe të Shqipërisë Etnike, jo me vetëveten dhe, kundër vetëvetes, sepse një “devizë” e tillë fatale antishqiptare, do të jetë në favor të të gjithë armiqve tanë.

Është e vërtetë se kemi nevojë për demokraci, për bukë, mirëpo, kemi nevojë edhe për dritë, edhe për liri, edhe për atdhe, vlera këto, pa të cilat nuk mund të shijohet as demokracia, as paqja e as ardhmëria jonë e begatë dhe e ndrtishme.

Një popull që nuk i njeh dhe nuk i mbron vlerat e veta të mirëfillta, por i nëpërkëmbë, i përbuzë, i shantazhon në forma të ndryshme shpifëse dhe intriguese për hir të përqafimit me të keqen e huaj të kobshme dhe fatale, ai popull nuk mund të jetë i lirë, por i varur dhe i robëruar dyfish dhe përgjithmonë.