Politike – Page 497 – Dielli

Artikulli ” Stabilitokracia dhe BE-ja”

November 4, 2017 by dgreca

1 erlet shaqe

Nga Erlet Shaqe/

Gjatë kësaj dekadës të fundit, Bashkimi Evropian (BE-ja) ka kaluar nëpër një sërë krizash, duke përfshirë krizën globale financiare, krizën e Eurozonës, krizën e refugjatëve dhe Brexit. Këto janë shoqëruar me paqëndrueshmëri gjeopolitike kryesisht në periferinë jugore dhe lindore të Evropës dhe dështimin e politikave të “Ostpolitik-ut” të BE-së (Politikës së Re Lindore) pas pushtimit të Ukrainës (Krimesë) nga Moska. Mbi të gjitha, BE-ja po përballet me një krizë të vazhdueshme të demokracisë në disa prej vendeve anëtare të saj.

E preokupuar me trajtimin e problemeve të saj të brendshme, BE-ja ndërkohë ka mbajtur politikën e saj të zgjerimit në Ballkanin Perëndimor (BP) në pilotim automatik ose në rastin më të keq e ka keqpërdorur atë – për shembull në rastin mbylljes së korridorit të refugjatëve në Ballkanit Perëndimor – në mënyrë që të ruhej stabiliteti i brendshëm i BE-së.

Si rezultat, 18 vjet pas fillimit të Proçesit të Stabilizim-Asocimit (PSA) me BE-në, vendet e Ballkanit Perëndimor (përveç Kroacisë, të cilat arriti të bashkohet në vitin 2013) janë ende larg nga pranimi në BE. Në të njëjtën kohë, demokracitë e Ballkanit Perëndimor kanë bërë hapa prapa-kthehu për gati një dekadë rrjesht, ndërkohë që disa vende përsëri drejtohen ose qeverisen nga lidera gjysmë-autoritarë, të cilët kanë adoptuar retorikën demokratike, por vazhdojnë të përdorin metoda jodemokratike për të ruajtur pushtetin e tyre.

Marrëveshjet e Stabilizim Asocimit (MSA) tani kanë hyrë në fuqi për të gjitha gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor. Ndërsa Mali i Zi (ka të hapur 28 kapituj, 3 i ka mbyllura përkohësisht) dhe Serbia (ka të hapur 10 kapituj, 2 i ka të mbyllura përkohësisht) vazhdon në negociatat e pranimit, Shqipëria ende pret hapjen e kapitujve negociues të saj të parë të kushtëzuar kryesisht nga zbatimin e reformës në drejtësi.

BE-ja dhe Kosova mbajtën takimin e parë të Këshillit të Stabilizim Asocimit në Nëntor 2016, megjithatë Kosova ka patur një bllokim politik të vonë, të e cilin pengoi përparimin drejt BE-së.

Përkundër disa sinjaleve pozitive së fundmi – veçanërisht nga ai i “Proçesit të Berlinit” në Korrik 2016, Mbledhjet e Ballkanit Perëndimor 6 (WB6), Axhenda Lidhja e Ballkanit Perëndimor, miratimi i Planit të Veprimit Shumëvjeçar të Zonës Ekonomike Rajonale (Regional Economic Area) në BP6 (WB6), gjithashtu edhe Samiti i Vjenës në Gusht 2015 – mesazhet politike që erdhën nga Brukseli deri kohët e fundit vunë në përfundimin se integrimi Evropian i rajonit nuk do të përshpejtohet. Ky fakt ka ndikuar negativisht për shumë vite në besueshmërinë e aderimit në këtë proçes.

Kjo është arsyeja pse ishte e rëndësishme të dëgjohej nga Jean-Claude Juncker, i cili deklaroi në fjalimin e tij se Bashkimi Evropian duhet të mbajë një perspektivë të besueshme të zgjerimit për Ballkanin Perëndimor. Duke vënë në djeni se Komisioni Europian ka në plan të krijojë një strategji, për një pranim të suksesshëm në Bashkimin Evropian të Serbisë dhe Malit të Zi deri në fund të vitit 2018, ai theksoi që këta dy garues primarë në raundin aktual të zgjerimit do të kenë prespektivën pozitive për tu pranuar në BE në vitin 2025.

Megjithatë, disa dilema mbeten pas fjalimit të Junkerit dhe letrës që i dërgoi ai për Presidentin e Parlamentit Europian dhe Kryeministrin e Estonisë, mbi qëllimet e tij për zgjerim e BE-së. Së pari, mbetet e paqartë nëse 2025 duhet të kuptohet si afati absolut final apo si data më e hershme e mundshme e pranimit për kryesuesit e tanishëm? Së dyti, përmendja ekskluzive e Serbisë dhe Malit të Zi, a i përjashton vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor që të arrijnë dhe të bashkohen në BE në të njëjtën kohë?

Kroacisë i duheshin gjashtë vite për të përfunduar negociatat zyrtare pas fillimit të tyre në vitin 2005, dhe u deshën rreth dy vite të tjera për fazën përfundimtare të pranimit përpara anëtarësimit të plotë. Me këtë ritëm, qytetarët e vendeve të tjera jashtë BE-së të Ballkanit Perëndimor do të duhet të presin për më shumë se 25 vjet që nga fillimi i MSA-së në 1999, dhe 35 vite që nga rënia e komunizmit, për t’u bashkuar me BE-në – në rastin e “Bosnjë e Hercegovinës” dhe Kosovës, ka të ngjarë të jetë më afër për 45 vite. Kjo është një jetë tërë. Prandaj, vetë fakti se ekziston një afati i caktuar ka një rol motivues për vendet e përfshira. Megjithatë, testi i parë i besueshmërisë të premtimit të Juncker-it do të shihet vitin e ardhshëm kur BE-ja do të negociojë buxhetin e saj.

Së dyti, deklarata e Juncker-it ndjek më shumë politikën aktuale të zgjerimit të BE-së që favorizon pranimin individual, sesa mbi idenë e grupimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor si një të tërë. Mësimet janë nxjerrë nga “bing beng-u” i vitit 2004, por edhe nga proçesi i liberalizimit të vizave të Ballkanit Perëndimor tregojnë se për tu bërë pjesë e klubit është e nevojshme që të inkurajohet bashkëpunimin midis vendeve kandidate dhe të krijohet një konkurrencë e shëndetshme në kryerjen e reformave të nevojshme, pa lënë asnjë shtet prapa.

Në të gjithë rajonin gjatë dekadës së kaluar vërehen rreziqe serioze në zbatimin e demokracisë dhe lirisë së medias. Megjithatë, BE-ja ka heshtur mjaft për këto zhvillime, madje edhe kur është ballafaquar me prova konkrete, si në rastin e skandalit të përgjimit të kohëve të fundit në Maqedoni, rritja e narkotrafikut në Shqipëri dhe përfshirja e zyrtarëve të lartë apo incidenti i Savamalës në Serbi. Kjo të lë përshtypjen se BE-ja është e gatshme të ofrojë mbështetje të jashtme ndaj regjimeve që kanë mangësi të konsiderueshme në drejtimin e qeverisjeve demokratike për hir të premtimit (të rremë) të stabilitetit. Ky shkëmbim i stabilitetit, për një sy qorr nga BE-ja në çështjet e demokracisë mund të quhet një ‘stabilitokraci’.

Të gjitha vendeve të Ballkanit Perëndimor duhet tu kërkohet të hartojnë një “Plan Veprimi” për Kapitujt 23 dhe 24, pas këtij ushtrimi i cili do ti çojë ata sa më shpejt që të jetë e mundur në hapjen e një dritare anëtarsimi. Ky skenar do të përsëriste suksesin e proçesit të liberalizimit të vizave, pasi do të nxiste konkurrencën rajonale midis vendeve anëtare aspiruese dhe do të rriste dendësinë e lidhjeve midis BE-së dhe elitave lokale në Ballkanin Perëndimor, duke zgjeruar fuqinë transformuese të BE-së me pranimin e shteteve të mbetura prapa. Në të njëjtën kohë, duke pasur parasysh pabarazinë ekonomike midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, është e nevojshme të rriten financimet i IPA-s.

Së bashku me përfituesit, Parlamenti Evropian dhe Komisioni Evropian duhet të rregullojë listën e projekteve prioritare të cilat kanë një efekt domino shumë të madh ekonomik, siç janë projektet e infrastrukturës (hekurudhat, autostradat, dhe energjia e rinovueshme), arsimit, aftësive profesionale, inovacionit, turizmi, bujqësia etj. Megjithatë, panorama nga kjo prespektivë financiare do të kushtëzohej rreptësisht nga performanca e suksesit e të këtyre vendeve në përmbushjen e kritereve të pranimit, të vendosura në kapitujt 23 dhe 24.

Gjithsesi, një drejtim të veçantë i mekanizmave IPA duhet të drejtohet në forcimin e ekspertizës lokale, kapaciteteve, organizimit teknik, pavarësisë së agjencive të besueshme rregullatore të vendeve të Ballaknit Perëndimor dhe aktorëve të shoqërisë civile.

Një hetim ndërkombëtar për ngjarjet në Kumanovë

November 3, 2017 by dgreca

Ramush-Haradinaj -Deklaratë e Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, pas dënimit të “Grupit Kumanova” nga një Gjykatë në Shkup/

PRISHTINË, 3 Nëntor 2017- Gazeta DIELLI/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, pas dënimit të “Grupit Kumanova” nga një Gjykatë në Shkup, bëri sot këtë deklaratë:“Kemi përcjellë me kujdes dhe vëmendje të shtuar procesin pas ngjarjeve tragjike në Kumanovë, në maj të vitit 2015 dhe dënimet e shqiptuara nga Gjykata në Shkup. Drejtësia duhet të vihet në vend, duke nisur që nga zbardhja e plotë e ngjarjes me të gjitha dimensionet e saj. Një hetim ndërkombëtar do të ndihmonte zbardhjen e plotë të së vërtetës, për të cilën mundohemi të gjithë”.

Me këtë rast, ministri i Jashtëm i Republikës së Kosovës, Behgjet Pacolli, ka thirr në konsulta të brendshme ambasadorin e Kosovës në Shkup, Ylber Hysa, ndërkohë që për të njëjtën çështje e ka thirrur për sqarim ambasadorin e Republikës së Maqedonisë, në Kosovë./b.j/

Albania: The country searching for hundreds of mass graves

November 2, 2017 by dgreca

By Andrew Hosken & Albana Kasapi/

1 Nikolin Kurti

Photo: Nikolin Kurti at the site of the mass grave he uncovered in 2009/

A generation after the fall of its Communist dictatorship, Albania is starting to uncover evidence of thousands of people executed by the former regime.

More than 30 years after his death, the country is beginning to come to terms with the terrible legacy left by the Communist dictatorship of Enver Hoxha. And it was ordinary people who began the search for the truth about the labour camps, mass graves and secret police which characterised those times.

“Please don’t ask me how difficult this was. I can’t even begin to tell you how difficult it was. We were just digging out bones and skulls, trying to piece things together. It was very grim.”

So says retired chemical engineer Nikolin Kurti, 68, who took us to the outskirts of the Albanian capital, Tirana, and then up Mount Dajti. It was here, now overgrown with bushes and brambles, that he had excavated a mass grave in 2010, uncovering the remains of 14 people.

“It all started when a policeman told me that my uncle was buried here,” he explained. That uncle, a Catholic priest called Father Stephen Kurti, was executed in 1971 after he had been found guilty of secretly baptising a child.

Enver Hoxha had criminalised all forms of religion and Father Kurti paid the ultimate price for disobeying a totalitarian state that has often been compared to today’s North Korea.

Now Albania itself has begun the difficult journey into its own tragic past that may result in the search for possibly hundreds of mass graves.

Albania’s troubled past

1939 Italy invades. Albania’s King Zog flees

1944 Following German occupation, Communist Enver Hoxha becomes leader

1946 Non-Communists purged from government positions. Regime will outlaw religion, murder political opponents and run labour camps

1961-78 After breaking with the USSR, Albania allies with China

1985 Hoxha dies, replaced by Ramiz Alia

1989 Communist rule in Eastern Europe collapses. Ramiz Alia signals changes to economic system

1991 First multiparty elections

Enver Hoxha’s was one of the most brutal and paranoid of Communist regimes. An estimated 200,000 people passed through the labour camps that were modelled on Stalin’s Gulag. More than 6,000 went missing. Now thousands of their relatives and friends want to know what happened to them.

Nearly all the missing people are believed to have been executed or died of neglect or torture in the camps. Many were political prisoners, suspected of opposition to the regime.

Recently, Albania’s socialist government has entered negotiations about the possibility of locating and possibly opening mass graves.

Some mass graves are likely to be located near the work camps, including the particularly notorious Spac prison in northern Albania.

Image captionEtleva Demollari, director of the House of Leaves, with Sigurimi gadgets

In September, Albania’s Prime Minister Edi Rama met Kathryne Bomberger, director general of the International Commission for Missing Persons. The ICMP is an intergovernmental body that works with governments on the issue of missing persons.

It has helped to discover mass graves elsewhere in the Balkans, resulting mainly from the wars in the former Yugoslavia in the 1990s. The organisation also provides the DNA testing needed to identify remains.

The government and the ICMP have discussed the next steps in establishing a programme to help locate missing people. The initial phase will concentrate on the remains discovered by Nikolin Kurti on Mount Dajti and at another site in Ballsh in southern Albania.

Matthew Holliday, head of the ICMP for the Western Balkans programme, said it was important for relatives to establish both the fate and the location of missing persons.

He said: “The issue of the missing is not about the dead; it is about the living. These are families that have a right to know. They need to know the fate of their missing relatives, and to have received the remains, to have them identified and to give them a dignified burial.”

Image captionGentjana Sula with some of the Sigurimi files

And the country’s quest to come to terms with its past has manifested itself in other ways, too.

In recent months, Albania has opened as a museum the so-called House of Leaves, in the old headquarters of Hoxha’s much feared secret police, the Sigurimi. It has also opened up the Sigurimi’s files.

Gentjana Sula, the head of the newly created Authority on Access to Information on Sigurimi files, said: “I think the interest is high and, according to our research, about 70% of people want to know and see a benefit of knowing more of the files. The right to truth has been denied for all these years.”

Ambassador Bernd Borchardt, head of presence in Albania for the Organisation for Security and Co-operation in Europe, welcomed the opening of the files, adding: “Knowledge is the basis for liberalising narrative, for the reconstitution of a nation’s memory.

“It played an important role in Germany where fortunately the files were captured by civil society at an early stage. Here it took much longer, but now the government and the parliament have decided to open these files.”

Nikolin Kurti asked for DNA tests to be carried out on remains he was convinced belonged to his uncle. Sadly the tests proved negative. His search for the final resting place of Father Kurti goes on.(BBC)

Ellis: Njohja e Kosovës nuk është e pakthyeshme

November 2, 2017 by dgreca

Pranimi i shteteve sipas të Drejtës Ndërkombëtare paraqet një akt politik dhe si i tillë nuk ka edhe ndonjë ndalesë për tërheqjen e njohjes, thotë Mark Ellis, drejtor ekzekutiv i Shoqatës Ndërkombëtare të Avokatëve me seli në Londër.

Komentet e tij, pasojnë deklaratat e shefit të diplomacisë së Serbisë, Ivica Daçiq, sipas të cilit, Republika e Surinamit ka tërhequr vendimin për njohjen e shtetit të Kosovës.

Institucionet e Kosovës, thonë se nuk kanë marrë asnjë informatë zyrtare nga Surinami, dhe potencojnë se në të Drejtën Ndërkombëtare nuk njihet praktika e tërheqjes së njohjes, por sipas Qeverisë së Kosovës, mund të ekzistojë vetëm ngrirje e raporteve mes shteteve.Në lidhje me këtë, Mark Ellis ka thënë për Radion Evropa e Lirë se në të Drejtën Ndërkombëtare ekzistojnë dy teori kryesore rreth njohjes së shteteve – ajo konstituive dhe teoria deklarative.Sipas teorisë konstituive, sqaron Ellis, njohja nga shtetet e tjera është kriter për vetë shtetësinë.“Një shtet konsiderohet shtet vetëm kur njihet si i tillë nga një numër i konsiderueshëm i shteteve të tjera. Shtetet kanë diskrecion nëse do të njohin apo jo një shtet të ri. Për më tepër, vetëm me njohjen nga shtetet e tjera bën që shteti i ri të ekzistojë, të paktën në kuptimin juridik”, ka thënë ai.

Kurse përmes teorisë deklarative, nënvizon ai, thjesht vlerësohet nëse shteti përmbush kriteret objektive për shtetësi. Sipas kësaj teorie, njohja nga shtetet e tjera (siç është edhe tek teoria konstituive) është e parëndësishme për statusin e shtetësisë.Ai rikujton Neni numër një të Konventës së Montevideos, ku përcaktohen katër kritere për shtetësinë, të cilat janë të pranuara nga organizatat ndërkombëtare si deklaratë e saktë e të drejtës zakonore ndërkombëtare.

Shteti si pjesë e të Drejtës Ndërkombëtare duhet të posedojë këto kualifikime: popullsi të përhershme, një territor të përcaktuar Qeveri dhe kapacitetin për të hyrë në marrëdhënie me shtetet tjera.

“Në përgjithësi, në bazë të teorisë deklarative, njohja e një shteti, sipas të Drejtës Ndërkombëtare paraqet një akt politik, ndryshe nga ai ligjor. Prandaj, nuk ka asnjë detyrim në të Drejtën Ndërkombëtare për të njohur shtetin ose të drejtën e shtetit për t’u njohur”, thekson Ellsi.

Ngjashëm, thotë ai, edhe tërheqja e njohjes është një akt politik, dhe si i tillë, nuk ka ndalim të përgjithshëm ose detyrim rreth tërheqjes së njohjes së ndonjë shteti të pranuar paraprakisht, siç është rasti me Republikën e Surinamit.

“Prandaj, mendoj se është e vështirë që Kosova ta vërtetojë apo dëshmojë se njohja e shtetit është përgjithmonë e parevokueshme“, thotë Ellis.

Ekziston edhe një argument tjetër te çështja e njohjeve, thotë Ellis, e që lidhet me traktatin e Vjenës.

“Në këtë skenar thuhet se veprimet e njëanshme, siç është njohja e shtetësisë, nuk janë të modifikuara, përveç nëse ka një ndryshim të rëndësishëm në rrethanat, siç është zhbërja e një shteti, siç ishte rasti meJugosllavinë. Sidoqoftë, unë nuk jam mbështetës i këtij argumenti”, thotë Ellis.

Ministria e Punëve të Jashtme e Qeverisë së Kosovës ende nuk ka marrë ndonjë dokument zyrtar nga Republika e Surinamit, nëse ky vend e ka tërhequr njohjen e Republikës së Kosovës. Një vendim i tillë eventual nuk është konfirmuar deri më tash as nga Qeveria e Surinamit, përderisa i vetmi që ka deklaruar këtë “tërheqje të njohjes”, është shefi i diplomacisë serbe, Ivica Daçiq.

Duke mos u ndërlidhur vetëm me rastin e Surinamit, ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Prishtinë, Greg Delawie u ka bërë thirrje shteteve që ta njohin Kosovën.

“Mbështetja e Shteteve të Bashkuara për Kosovën është e palëkundur dhe e pandryshueshme. Fakti i pavarësisë së Kosovës është i pakthyeshëm”, ka deklaruar Delawie, për Radion Evropa e Lirë.

Surinami e ka njohur pavarësinë e Kosovës më 8 qershor, 2016. Ky vend ndodhet në Amerikën Jugore, me sipërfaqe prej 163.820 kilometrash katrorë dhe ka mbi 550 mijë banorë.

Që nga shpallja e pavarësisë më 17 shkurt të vitit 2008, Kosovën e kanë njohur 114 shtete.

Delawie: Shtetet ta njohin Kosovën, pavarësia është e pakthyeshme

November 1, 2017 by dgreca

1 Delawy

Shkruajne: Bekim Bislimi & Amra Zejneli/ RFL/

Ministria e Punëve të Jashtme e Qeverisë së Kosovës ende nuk ka marrë ndonjë dokument zyrtar nga Republika e Surinamit, nëse ky vend e ka tërhequr njohjen e Republikës së Kosovës. Një vendim i tillë eventual nuk është konfirmuar deri më tash as nga Qeveria e Surinamit, përderisa i vetmi që ka deklaruar këtë “tërheqje të njohjes”, është shefi i diplomacisë serbe, Ivica Daçiq.

Por, a do të paraqisnin probleme tërheqjet eventuale të njohjes së Kosovës nga vendet e caktuara që tashmë e kanë njohurat ? Në këtë pyetje, me shkrim është përgjigjur për Radion Evropa e Lirë, ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Prishtinë, Greg Delawie.

“Mbështetja e Shteteve të Bashkuara për Kosovën është e palëkundur dhe e pandryshueshme. Fakti i pavarësisë së Kosovës është i pakthyeshëm”.

“Ne u bëjmë thirrje vendeve, të cilat ende nuk e kanë njohur formalisht këtë fakt, ta bëjnë një gjë të tillë dhe duke vepruar kështu, të ndikojnë në garantimin e paqes dhe stabilitetit në Ballkan dhe të ndihmojnë në ruajtjen e një Evrope të tërë, e cila do të jetë e lirë dhe në paqe. Të dyja, si Kosova ashtu edhe Serbia, duhet të përqendrohen në rezultatin final dhe të arrijnë marrëveshje mbi atë që njihet si normalizim i marrëdhënieve. Kjo kërkon kompromise në të dy anët”, ka thënë ambasadori Delawie.

Ndërkaq, Jetlir Zyberaj nga kabineti i zëvendëskryeministrit dhe ministrit të Jashtëm të Qeverisë së Kosovës, Behgjet Pacolli, ka thënë për Radion Evropa e Lirë se “tërheqja e njohjes” së Republikës së Kosovës nga Republika e Surinamit, e cila nga autoritetet e Beogradit pretendohet të ketë ndodhur, nuk është konfirmuar nga autoritetet e shtetit të Surinamit.

“Ne nuk kemi kurrfarë konfirmimi zyrtar nga shteti i Surinamit dhe as nga përfaqësuesit e këtij shteti në Uashington apo Nju Jork, për një veprim të tillë. Kështu që, përderisa nuk ka kurrfarë informacioni zyrtar, për ne ngelet vetëm një tendencë e Serbisë për të përfituar për nevoja të tyre politike. Por, të them të drejtën, këto përpjekje nuk i trajtojmë shumë seriozisht. Ne e shikojmë punën tonë dhe kemi agjendën tonë të fuqizimin e bërjes së shtetit”, ka thënë Zyberaj.

Të martën, ministri i Jashtëm i Serbisë, Ivica Daçiq kishte deklaruar për mediat në Beograd se Qeveria e Surinamit e kishte informuar Serbinë se “e ka tërhequr njohjen” e pavarësisë së Kosovës. Ai madje mediave u ka prezantuar një dokument, me të cilin, sipas Daçiqit, Republika e Surinamit e njofton Ministrinë e Jashtme të Serbisë, por edhe Ministrinë e Jashtme të Kosovës, se e “ka tërhequr njohjen për Kosovën”.

Një dokument i tillë eventual, në adresën e institucioneve të Kosovës nuk ka arritur.

Deri më tash, Qeveria e Surinamit, nuk ka dhënë ndonjë deklaratë publike, për të sqaruar nëse ka tërhequr ose jo njohjen për Kosovën.

Kërkesën për një sqarim të tillë e ka bërë edhe analisti dhe publicisti i njohur britanik, Tim Judah.

“Thirrje Qeverisë së Surinamit… a mund ta konfirmoni se keni tërhequr njohjen e Kosovës”, ka shkruar Judah, të martën, në rrjetin social Twitter.

Tim Judah

✔@timjudah1

Calling Government of Suriname….Can you confirm you are derecognising Kosovo? https://twitter.com/SRBDiplomacy/status/925315111249686529 …

8:07 AM – Oct 31, 2017

Twitter Ads info and privacy

Republika e Surinami e ka njohur pavarësinë e Kosovës më 8 qershor, 2016. Ky vend ndodhet në Amerikën Jugore, me sipërfaqe prej 163.820 kilometrash katrorë dhe ka mbi 550 mijë banorë.