Presidenti: Aushvici, Mathauzeni, Dahau, Treblinka nuk kishin asgjë më shumë se sa Spaçi

December 6, 2015 by dgreca

* Presidenti Nishani në ish-burgun famëkeq të Spaçit: Të ngremë zërin bashkërisht e bërtasim deri në kupë të qiellit për Drejtësi!/

*Kreu i Shtetit nderoime Titullin “Kalorës i Urdhrit të Skënderbeut”, Xhelal Koprenckën (pas vdekjes) ,Pal Gjet Zefin, Dervish Bejkon, Skënder Dajën, Hajri Pashajn (pas vdekjes) me “Dekoratën e Artë të Shqiponjës”,si dhe Mersin Vlashit(pas vdekjes)/

Spaç, Mirditë- 6 dhjetor 2015/

Në vigjilje të 25-vjetorit të rrëzimit të sistemit komunist, Presidenti i Republikës, Sh. T. Z. Bujar Nishani vizitoi sot ish-burgun famëkeq të Spaçit në Mirditë, i shoqëruar nga Kryetari i Bashkisë Mirditë, Ndrec Deda si dhe nga ish-të burgosur e të përndjekur të shumtë politikë.

Gjatë ceremonisë së zhvilluar në mes rrënojave të ish-burgut të Spaçit, Kreu i Shtetit çmoi me Titullin “Kalorës i Urdhrit të Skënderbeut”, Xhelal Koprenckën (pas vdekjes) me motivacionin: “Në shenjë vlerësimi për qëndrimin heroik dhe të papërkulur kundër diktaturës komuniste, duke u flijuar, në emër të vlerave të patjetërsueshme të lirisë e demokracisë”; Pal Gjet Zefin, Dervish Bejkon, Skënder Dajën, Hajri Pashajn (pas vdekjes) me “Dekoratën e Artë të Shqiponjës” me motivacionin: “Si protagonist i një revolte me rëndësi historike, dëshmor i qëndresës heroike kundër diktaturës ç’njerëzore komuniste, në emër të vlerave të patjetërsueshme të lirisë e demokracisë, të dinjitetit njerëzor dhe shpresës për një Shqipëri evropiane.” si dhe Mersin Vlashit(pas vdekjes): “Si protagonist i një revolte me rëndësi historike, artist krijues i flamurit pa yllin komunist, që udhëhoqi kryengritjen heroike kundër diktaturës çnjerëzore komuniste, në emër të vlerave të patjetërsueshme të lirisë e demokracisë, të dinjitetit njerëzor dhe shpresës për një Shqipëri evropiane.”

Në fjalën e mbajtur me këtë rast, Kreu i Shtetit nuk i fshehu emocionet shumë të forta dhe trishtimin që vinte prej rrënojave dëshmitare të një historie të dhimbshme, duke e cilësuar këtë ceremoni si më e vështira në jetën tij, qoftë atë institucionale, qoftë edhe si qytetar i këtij vendi.

“Nuk jam këtu për të folur mbi historinë e këtij burgu famëkeq, as për të përshkruar kalvaret që shumë prej jush i kanë provuar mbi kurriz, i kanë përjetuar, dhe fatmirësisht, falë durimit, forcës dhe pamposhtmërisë suaj, shoqëruar nganjëherë edhe me vullnetin e mirë të Zotit, u keni mbijetuar. Nuk do të përmend as shifra dhe as statistika, sepse do të na nevojiteshin ditë, javë, muaj dhe ndoshta vite të rendisnim një nga një mizoritë e panumërta, tmerret dhe vuajtjet çnjerëzore të shkaktuara nga veglat shtazarake e të pashpirt të diktaturës komuniste. Ky burg-kamp sot është thjesht një vend ogurzi, një rrënojë që qëndron gati e hepuar mes malesh hijerëndë e kreshtathinjur, por që në ajrin dhe atmosferën tij sillen e përsillen histori të tmerrshme jetësh dhe fatesh njerëzore, madje edhe shpirtra të parehatuar, sepse varret e tyre ende nuk janë zbuluar.

Aushvici, Mathauzeni, Dahau, Treblinka nuk kishin asgjë më shumë se sa ky kamp / burg / ferr e skëterrë. Ndoshta kanë pasur shumë më pak, sepse të paktën në hyrje të kampit të Aushvicit lartësohej parulla paralajmëruese dhe cinike njëkohësisht: ‘Puna të bën të lirë kurse këtu jeta e privuar nga liria, puna e stërmundimshme në galeritë e thella të nëntokës dhe normat mbinjerëzore t’i rëndonin jo vetëm këmbët dhe krahët dhe shpirtin, por të fundosnin e madje të varrosnin nganjëherë edhe çdo lloj shprese e dëshire për të vazhduar të përpiqeshe të jetoje. Ata që kanë gërmuar nëpër galeritë e errëta, ata që kanë shtyrë me stërmundim vagonët e rëndë të mbushur me bakër, ata që janë lidhur me kavo çeliku në dimër pas shtyllave kur nuk plotësonin dot sasinë ditore gjithnjë e në rritje të mineralit, e dinë shumë mirë se po të mos bëje punën, po të mos kapje normën, po të të shpëtonte padashur qoftë edhe një psherëtimë e lehtë nga skutat e thella të shpirtit – ishe i mbaruar, ishe i kryqëzuar, ishe i harruar edhe nga vetë Zoti, ishe për një moment, dhe më pas nuk ishe më, madje as varri nuk të gjendej dot.” – u shpreh Presidenti Nishani.

Më tej, Kreu i Shtetit e cilësoi burgun e Spaçit, si ferrin e vërtetë mbi tokë dhe Shqipërinë, një burg i errët, ku shumë rrallë depërtonin rreze drite e shprese: “Të burgosurit e Spaçit asnjëherë nuk ishin vetëm: jashtë kampit nëpër qytete, fshatra, majë malesh, në luginë e rrëzë kodrinave ishte një popull i tërë që vuante e përpëlitej fizikisht, shpirtërisht e mendërisht, njësoj si ata, por kurrsesi aq shumë, aq rëndë e aq dhimbshëm sa ata. Sa ju!”

“Të përndjekurit shqiptarë pësuan dënime dhe vuajtje të padrejta, por më e keqja është që edhe sot, në prag të 25-vjetorit të rrëzimit të sistemit komunist, atyre ende nuk u është kërkuar ndjesë, paçka se disa prej jush janë gati, të prirë dhe vullnetmirë për të falur. Vuajtjet tuaja për fat të keq u shkaktuan nga shqiptarë. Ndjesa ndaj jush pritet dhe duhet të vijë, po nga shqiptarë. Falja, pajtimi dhe bashkimi do jetë një vepër shpirtmadhe e shqiptarëve. Ndaj jush u kryen krime, dhe jo “gabime” siç është pretenduar dhe vazhdon ende të dëgjohet aty-këtu ndonjë lloj shfajësimi foshnjarak dhe mashtrues. Vendprehjet ende të pagjetura dhe shpirtrat akoma të paqetë të viktimave të pafajshme vazhdojnë të klithin duke u prishur gjumin e trazuar xhelatëve të diktaturës, disa prej të cilëve ende u kemi dhënë një mundësi dhe shans për të larë ndërgjegjen e tyre të zezë. Ne të gjithë sot nga ky vend, nga Spaçi dikur aq i mallkuar, duhet të ngremë zërin bashkërisht e bërtasim deri në kupë të qiellit për: Drejtësi! Gjetjen e eshtrave të të pushkatuarve! Hapjen e dosjeve! Pastrimin njëherë e përgjithmonë të shoqërisë dhe sidomos të politikës sonë, nga kriminelët e dikurshëm dhe veglat e tyre! Dënimin, ligjërisht dhe sidomos moralisht, të kriminelëve gjakatarë, shkaktarë të gjithë këtyre vuajtjeve të parrëfyeshme dhe jo rilindjen e ringjalljen e simboleve aq të urryera të diktatorit! Vënien në vend të dinjitetit tuaj të nëpërkëmbur! Respektimin dhe integrimin moral, shoqëror, kulturor dhe ekonomik të familjeve, bijve, nipave dhe mbesave të të përndjekurve padrejtësisht shqiptarë! Mbi të gjitha, ndjesën dhe përgjunjen e shkaktarëve të dhunës, shtypjes, torturës fizike dhe psikologjike, vrasjeve, burgosjeve, përdhunimeve. Asgjë nuk harrohet! Por ata që pendohen e që kërkojnë falje sinqerisht, edhe mund të përqafohen! Por siç është ajo shprehja jonë e urtë dhe e vjetër e popullit: ‘I ra gurit, u thye. I ra njeriut, e mbajti dhe e duroi’, edhe ata që patën fatin e zi sterrë të vuanin e ta përjetonin këtë ferr mbi tokë, nuk u dorëzuan. Shqiponjat nuk jetojnë dot në kafaz!’ – tha me tej Presidenti Nishani në fjalën e tij.

“Më 21 maj 1973 burrat trima dhe sypatrembur të Spaçit i treguan dhe i provuan diktaturës se ajo edhe mund t’u burgoste trupat, por jo shpirtin dhe mendjen! Ata ishin me dhjetëra heronj, të cilët me aktet e tyre të trimërisë dhe rezistencës, me vetëmohimin shembullor, kurajën e paepur dhe disidencës së patjetërsueshme, duke zënë vend përjetësisht në panteonin e kujtesës sonë historike kombëtare, u shndërruan në në simbole të përjetshme. Sot jemi mbledhur këtu për të nderuar dhe për t’u përulur me respekt ndaj vuajtjeve, heroizmit dhe altruizmit të tyre që shpërthyen të parët prangat e mendjes duke tronditur themelet e të ashtuquajturit ‘pushtet popullor dhe diktaturë e proletariatit’, por që në fakt u përpoq të skllavëronte e të izolonte një popull të tërë. Me këtë rast, në vigjilje të 25-vjetorit të rrëzimit të komunizmit, në cilësinë e Kreut të Shtetit shqiptarë dhe në emër të mbarë qytetarëve të këtij vendi kam nderin, privilegjin dhe detyrimin institucional të vlerësoj jetën dhe veprën e Pal Gjet Zefit, Dervish Bejkos, Skënder Dajës, Hajri Pashajt dhe Mersin Vlashit – krijuesit artist të flamurit të revoltës së Spaçit ku shqipja dykrenore fluturonte e lirë, pa zgjedhën e yllit të imponuar komunist mbi krye. Gjithashtu nderoj dhe përulem me respekt para jetës së shumëvuajtur dhe sakrificave të panumërta të Xhelal Koprencës. Këta heronj i përkasin atij grupi atdhetarësh të prangosur, që iu kundërvu diktaturës së egër komuniste me veprat, me jetën dhe sakrificat e tyre në kërkim të lirisë e demokracisë, duke mbetur të gjallë në kujtesën historike të Shqipërisë, për hir të së cilës ata u burgosën, luftuan, u përpoqën dhe u rebeluan në emër të idealeve më të shenjta të lirisë, përparimit dhe demokracisë dhe vlerave të saj. Ky vlerësim dhe nderim i lartë shtetëror, paçka se fatkeqësisht po u bëhet pas vdekjes, fatmirësisht është një tregues domethënës që vënia në vend e drejtësisë vërtet vonon, por kurrë nuk mënon.” – nënvizoi Kreu i Shtetit.

Në mbyllje të fjalës së tij, Presidenti Nishani u shpreh se: “Shqipëria e shekullit të njëzet e një ua ka borxh të paktën këtë lartësim këtyre antikomunistëve kryelartë, me shpirt liridashës e demokrat, të cilët për asnjë çast dhe në asnjë rrethanë nuk u gjunjëzuan dhe s’iu përulën as diktaturës dhe as veglave e shërbëtorëve të saj duke sakrifikuar edhe jetën për këtë lir dhe demokraci që jetojmë sot! Shqipëria e sotme është krejt ndryshe nga ç’ishte 25 vite më parë: një vend i lirë, edhe në saje të këtyre martirëve të demokracisë, anëtare e denjë me merita të plota e NATO-s dhe jo më e ish-Paktit të vdekur e të dalë boje të Varshavës, një vend kandidat për në Bashkimin Evropian.

Po brezat e rinj duhet të mësojnë mirë historinë, të dëgjojnë përvojat e hidhura, të shohin e të përpiqen të përfytyrojnë ferrin e dikurshëm komunist, në mënyrë që e kaluara e hidhur të mos përsëritet më. Ne së bashku do të jemi përsëri këtu në majin e ardhshëm, në majin e revoltës së Spaçit për të kujtuar dhe mbajtur gjallë jo vetëm atë akt, por edhe dhunën e ushtruar mbi Shqipërinë dhe shqiptarët, e mbi të gjitha rezistencën e të gjithë atyre që u dergjën galerive dhe birucave të Spaçit. Ne së bashku do të vazhdojmë pa u lodhur deri në realizimin që së paku Spaçi të kthehet në një muze kombëtar të kujtesës. Ne të gjithë së bashku do të vazhdojmë rrugën deri në realizimin që Spaçi të bëhet një vend pelegrinazhi në kurrikulat shkollore të nxënësve tanë për ta vizituar në mënyrë të organizuar çdo vit. Që e keqja jo vetëm të mos harrohet, por të mos përsëritet më kurrë. Kurrë më, sepse siç e ka thënë edhe Bertold Brehti: ‘Mitra që e polli, ende nuk është shterpëzuar’. I përjetshëm qoftë kujtimi i këtyre martirëve shqiptarë dhe i gjithë atyre që vuajtën dhe u flijuan për një jetë në liri e me dinjitet për një Shqipëri të përparuar, për një komb krenar dhe me ballin lart! Nderim përjetë!”

Shqiptaret në Florida festuan Ditën e Flamurit dhe 103 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë

November 30, 2015 by dgreca

Nga Lek Gjoka/
Muaji Nëntor është muaji i shqiptareve i Ditës së Flamurit dhe i Pavarësisë së Shqipërisë .Në Florida vitet e fundit janë shtuar shumë ardhjet e familjeve shqiptare saqë nga Jacksonvilla në Orlando,Tampo, Clearwater , West Palm Beach, Fort Lauderdale ,Miami etj flamuri kuq e zi dhe ndjenjat e shqiptarisë janë bërë jetësore . Ndjenja e të që nurit shqiptar është një kënaqësi e madhe edhe për brezin e ri te mërgimtareve të cilët ndryshe nga vendet e Europe’s krenohen për të qe nurit me gjak shqiptari gjak që qarkullonte edhe në dejtë e nënës së gjithë botës nënë Terezës.
Me 28 Nëntor në Town Center në Jacksonville Florida nga dega e shoqatës Pan Shqiptare Vatra e në veçanti kryetari i saj Adriatik Spahiu u organizua festa e Flamurit dhe 103 vjetori i Pavarise.Restoranti Maggiano’s Little Italy ishte veshur kuq e zi ku bukurinë me tepër ia shtonin shqiptaret që kishin ardhur për të festuar ketë ditë të shenjtë të shqiptarisë.
Këngëtari i talentuar korçar Devis Xherahu ftoi të gjithë pjesëmarrësit të ngrihen në këmbë e të këndonin në kor himnin e kombit shqiptar Himnin e Flamurit .I gjithë salla u shkri ne një saqë flamurit shqiptar në mur i shndriste më shumë nuri kur shikonte emocionet e shqiptareve dukë kënduar himnin e tyre plot ndjenja dhe emocione.
Festa e ktheu ambientet e restorantit në një ambient shqiptar.Sapo mbaroi këngëtari korçar Devis Xherahu,këgëtaria e talentuar shkodrane Alma Velaj e ndezi sallën me tingujt e bukur të jareve shkodranë duke ju sjelle shkodraneve pjesëmarrës një ndiejnë kënaqësia nga vendlindja e tyre Shkodra e cila ju mungonte prej dhjetëra e dhjetëra vitesh.
Festa po vazhdonte në të njëjtën ritem.Prezantuesja e talentuar e televizionit shqiptar Silvana Braçe në një moment ftoi të gjithë pjesëmarrësit se një vogëlushe amerikano-shqiptare ka dëshirë të recitonte shqip një poezi për Atdheut saj dhe vendlindjen e prindërve të saj Shqipërinë . Salla ra në heshtje.Vajza e vogël shqiptare me gjithë emocionet recitoi plot ndiejna poezinë për Atdheut duke marre në fund duartrokitjet e bashkatdhetarëve të saj.
Edhe aktori i humorit Ermal Mamaqi filloi të fliste plot humor e që në çast kaloi në tingujt e këngëve të tija këngë që ngrenë peshe brezin e ri të mërgimtareve te cilët nisen të kërcenin rok .
Afroi mesi i natës . Festes po i vinte fundi.Në të vërtete të gjithë donin që kjo nate festive me shije shqiptare të mos mbaronte kurre.Madje ju dukej si e pabesueshme se si orët kishin ecur kaq shpejt.
Jeta vazhdon udhëtimin e saj jetësor plot ndiejna e ngrohtësi floridiane.Në ketë udhëtim jete në Florida edhe shqiptaret vazhdojnë të udhëtojnë në të njëjtin udhëtim jete por pa harruar asnjëherë Shqipërinë , kulturën , historinë dhe gjuhën e ëmbël shqipe si dhe ngjarjet e shënuare të kombit shqiptar sikur është dita e 28 Nëntorit Dita e Flamuri ditë që na kujton valëvitjen e shqiponjës nga heroi ynë kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu mbi kalanë e Krujës dhe valëvitjen po më 28 Nëntor në Vlorë nga plaku i urtë Ismail Bej Vlora i cili bashke bashke me burrat e mençur të kombit shqiptar shpalli Pavarësinë e Shqipërisë nga uzurpimi pese shekullor nga perandoria osmane-turke.
Ëndrra shqiptare vazhdon.Edhe shqiptaret në Florida jo vetëm në raste festash por gjithmonë po presin në pritje shekullore bashkimin e trojeve të copëtuara shqiptare në një Shqipëri Etnikë.
Jacksonville Florida
Nëntor 2015

Bostoni pagëzoi vitin 2015 si Vitin Nolian

November 28, 2015 by dgreca

Nga dr. Yllka FILIPI/

Ditën e diel më 22 Nëntor 2015 në Katedralen e Shën Gjergjit apo e njohur ndryshe si Kisha e Fan Nolit në Boston, SH.B.A u mbajt Meshë përkujtimore dhe Simpozium Shkencor me rastin e 50-vjetorit të vdekjes së Fan Nolit lidhur me veprën dhe figurën e tij poliedrike. Në këtë aktivitet madhështor mori pjesë edhe Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë në emër të së cilës referuan zonja Raimonda Moisiu dhe Dr. Yllka Filipi, Kryetari i Vatrës Shqiptare z. Gjon Bucaj, Drejtoresha e Bibliotekës Fannoliane zonja Neka Doko, profesorë, pedagogë, dashamirës të artit dhe letërsisë si edhe adhurues të figurës së Fan Nolit dhe veprës që na ka lënë trashëgimi. Takimi u hap nga At Arthur Liolini i cili mbajti meshën e shenjtë të përnderimit të jetës dhe arritjeve të kryepeshkop Fan S. Nolit. Më pas vijoi intermexo muzikore me Lidiana Morcka, në Piano Sonata “Drita e hënës” nga Beethoven, Valentin Veizi, Kompozime dhe shoqërim në piano si edhe Bashkim Pacuku, Aria e Vertere nga opera “Werther” e Jules Massenet. “Run o Solder a Marathon”, Saint George Sunday School students, interpretuan mjeshtërisht poemën e Nolit “Rend or Maratonomak”. Përshëndeti të pranishmit dhe përkujtoi punën e palodhur të Fan Nolit, Konsulli i nderit të Shqipërisë në Masacusets, z.Van Christo. U referuan në vijim kumtesat shkencore lidhur me trashëgiminë dhe vlerat e veprimtarisë noliane. Dr. Gjon Bucaj, President i Vatrës u prezantua me kumtesën me titull: “Duke e dashur si gjënë më të shtrenjtë pasurinë noliane” Megjithatë Noli, përveç veprave origjinale në letërsi, – shpreh Bucaj, – histori e muzikë, ka lanë edhe disa nga kryeveprat botnore të përkthyeme në një shqipe që lexohet me andje si t’ishin origjinale e që, ndonjë herë, tingllojnë edhe ma mirë, si në rastin e refrenit “Kurrë më” te “Korbi”.(…) Nolit i dedikohet pranimi i Shqipnisë në “Lidhjen e Kombevet” në dhetor të vitit 1920. Përmbajta e fjalimit, gjuha e përsosun anglishte e Harvard-it, si dhe kryqi i Peshkopit mbi gjoks, ishin dishmi bindëse për delegatët e shteteve të mëdha se kombi i përfaqsuem nga folësi impresionues, nuk mund të ishte i përbamë prej fisesh primitive që nuk mund të formojshin shtet dhe se Shqipnia nuk ishte një “Turqi e vogël” në Ballkan, si propagandojshin delegatët e anmiqvet tanë.(…)Prandej jemi mirënjohës e të lumtun këtu sot dhe krenohemi me Bibliotekën Fan Noli dhe me Kishën e krijuar prej tij. Agron Alibali me punimin me titull: “Fan S Noli, lider i Qeverisë shqiptare të ligjshme në mërgim në 1918” solli disa hipoteza dhe fakte shokuese për publikun: Zyra eVatrë-s dhe apartamenti i Nolit në atë kohë ishin të vendosur në skajin jugor dhe Back Bay, dhe të dy këto vende u bënë objekt i një mbikqyrje shumë intensive . Diktofonët, apo pajisjet më të avancuara përgjuese të kohës, u vendosën në zyrat eVatrë-s dhe në dyqanin e frutave të Chris Kirkës, një nga udhëheqësit e Vatrë-s dhe bashkëpunëtori dhe miku më i mirë i Nolit. Noli dhe bashkëpunëtorët e tij më të ngushtë ishin në shenjestër nga agjentët [ F ] BI-së. Apartamenti i Nolit në 53 Clarendon Street dhe zyra e tij kontrolloheshin në mungesë të tij dhe pa urdhër. Por në krye të hetimeve u has në një problem të vështirë : përkthimin e produktit të mbikqyrjes nga shqipja në anglisht. Prandaj, autoritetet amerikane përdoret tri burime : aktivistin greko- shqiptar, Liolion , botues i një gazete greko- amerikane në Worcester ; Giorgio La Piana , një shqiptaro- italian ose arbëresh, i cili më vonë u bë profesor në Harvard Divinity School , dhe motrat Qiriazi . Këta persona ndihmuan [ F ] BI në orë të panumërta dëgjimi dhe mbikëqyrjeje të VATRë-s, liderit të saj Fan S. Noli dhe bashkëpunëtorëve të tij më të ngushtë shqiptaro- amerikanë. Produkti i këtij materiali të pasur arkivor është jashtëzakonisht i vlefshëm për të na ndihmuar sot gati pothuajse një shekull më vonë, të rishqyrtojnë dhe të hedhim dritë mbi historikun, punën e shquar të VATRë-s si qeveria de facto e Shqipërisë në mërgim në vitin 1918. Burimet arkivore tregojnë se VATRA në të vërtetë mori elementet themelore dhe funksionet bazë, dhe në shumë aspekte, ka vepruar, si qeveri shqiptare në mërgim në atë kohë. Mal Berisha prezantoi kumtesën me titull “Busti I Fan Nolit ne Ibrik Tepe” ku ndë të tjera u shpreh: (…) Kur unë deklarova se jam shqiptar, udhërrëfyesi ngadalë ktheu kokën drejt meje dhe tha: (…) E di që shqipja është një gjuhë e pasur dhe se përkthyesi i famshëm me emrin Fan Noli ka sjellë Shekspirin për lexuesin shqiptar dhe e ka bërë në një mënyrë të mrekullueshme.(…) Fan Noli është një hero për ne të gjithë dhe frymëzim për brezat e rinj shqiptarë që guxojnë ëndrrën e madhe sikur Ai. Franklin Zdruli/St. Mary’s Curch, Worcester/*Nga Kisha e Shën Marisë në Uster theksoi: Sot të vlerësojmë dhe përkujtojmë Fan Nolin dhe dedikimin e tij është një detyrë morale në radhë të parë për të gjithë Shqiptarët, pasi vepra e jetës së tij është shkëndija dhe zjarri që vloi zemrën e Shqiptarëve në rilindjen e identitetit të tyre kombëtar. Shpirti Shqiptar nje forcë të tillë nuk e kishte provuar që në kohën e Gjergj Kastriotit. Të dy këta udhëheqës janë nga të vetmit në historinë e kombit shqiptar që përmbajnë në vetvete të njëjtin karakter, vlerësim dhe përkushtim ndonëse kanë qenë të ndarë prej një periudhe kohore afër pesë shekullore. Nga i pari trashëguam komunitetin e parë më jetegjatë shqiptar, pa ndërprerjen e besimit në komunitetin arbëresh, kurse nga Fan Noli trashëguam ndër te tjera, institucionin e parë shqiptar, Kishën Orthodokse Shqiptare, mbi të cilën u ndërtua identiteti shqiptar. Raimonda Moisiu me punimin e saj “Fan Noli ndërmjet botës hyjnore dhe njerëzore”ndër të tjera theksoi se Noli i madh ka qenë “hebre” i fjalës së përkorë. (…) si një punonjës i arit apo i zembrekëve të orës… Aq poezi sa na ka lënë, janë që të gjitha, të derdhura në flori, ku nuk ke kurajon të heqësh a të redaktosh, qoftë edhe një rrokje. Pra, duhet të përkulemi me nderim përditë te “profesor” Noli për përzgjedhjen dhe koncizitetin e fjalëve. Falë kishës së themeluar prej tij, shqiptarët e Amerikës ishin dhe janë të bashkuar më shumë se në asnjë vend tjetër të botës. “Ditët e fundit” – ishte kjo një Letër nga Prof. Nasho Jorgaqi, Unë jam hiri, atje ku ishte zjarri. (George G. Byron) Fillimi i marsit e rëndoi akoma më shumë gjendjen e të sëmurit. Dhembjet iu bënë të padurueshme…(…) Në mes dorëshkrimeve të këtyre ditëve, do të gjendej në komodinën e tij dhe teksti i një lutjeje, shkruar me dorën e vetë. “Kur ju, o mbret i gjithë qiejve, thuhej aty, do të vini në tokë, me fuqi e lavdi, e tërë bota do të dridhet nga frika, lumenj zjarri do të rrjedhin përpara gjykatores së tmerrshme, librat atëherë do të hapen dhe mëkatet e fshehura do të zbulohen. Oh, shpëtomë nga zjarri i përjetshëm dhe i pashuar dhe vendosmë në të Djathtën tënde në Parajsë, o gjykatës i drejtë dhe i mëshirshëm!”Ç’ishte kjo lutje e Nolit në ditët e fundit të jetës? Dita e 13 marsit gdhiu …Katër qirinj të mëdhenj, të vendosur në formë kryqi, lëshoni dritë mbi të. Ai dukej sikur flinte, në gjumin e tij të përjetshëm. “Fytyra si në bronz, shkruante reporteri i “Diellit”, e zbehtë, pa shumë rrudha. Një jetë e tërë, një jetë e lashtë, ishte njeriu nga më njerëzorët e shqiptarëve të Amerikës, gjeniu dhe njeriu i thjeshtë”. Përqark kishte një det me lule, aq shumë sa që trupi i tij dukej sikur voziste nëpër to. Ndërsa ditën rridhte lumi i njerëzve, natën, sipas zakonit shqiptar, do ta ruanin gratë. Dëshira e Nolit kish qenë të varrosej thjesht, pa madhështi, me sa më pak shpenzime, ashtu siç e kish jetuar jetën. Po sipas amanetit të tij, pas varrimit u shtrua në mjediset e Katedrales së Shën Gjergjit një drekë modeste, vetëm me bukë, djathë dhe ullinj. Për ditë me radhë do të mbërrinin në adresë të Kishës, të Vatrës e të “Diellit” me qindra telegrame e letra ngushëllimi. Shprehej dhembje, po një dhembje krenare, dhembja e gjithë kombit shqiptar për këtë humbje të pazëvendësueshme. Cilësohej “humbje e thellë”, “pikëllim për të cilin fjalët s’mjaftojnë”, “hidhërim i patreguar”, kurse për atë vetë, “burrë i madh dhe prijës i madh”, “themelues i shkëlqyer i Kishës Ortodokse Shqiptare”, “shkëmb i binomit atdhe dhe fe”, “thesar diturie”, “fetar i devotshëm”, “shkrimtar i jashtëzakonshëm”. (…) I gjejmë ato te “Dielli” dhe “Liria”, në gazetat e diasporës e akoma më shumë në shtypin e Tiranës. Vdekja e tij tërhoqi dhe vëmendjen e shtypit vendës. Gazeta qendrore “The New York Times”, do të botonte ato ditë artikullin “Bishop Fan S. Noli once led Albania” (“Peshkop Fan Noli dikur ka drejtuar Shqipërinë”), ku bashkë me biografinë e tij politike dhe shoqërore, vihej në dukje emri i nderuar prej studiuesi dhe udhëheqësi fetar. Në mënyrë të veçantë do t’i bënte jehonë ngjarjes së hidhur të bashkësisë shqiptaro-amerikane, shtypi i Bostonit, me një pjesë të të cilit Noli kish bashkëpunuar, si“Boston Herald”, “Boston Globe”, “The Boston Sunday Globe”, po dhe të qyteteve të tjerë, si “Worcester Daily Telegraph”, “The Evening Gazette”, “Post Journ,” etj. Ai u takonte atyre njerëzve, vlerat e të cilëve përmblidhen aq bukur në fjalët e Plinit të ri, që do të përmendeshin me këtë rast: “Më duket se vdekja është gjithmonë e parakohshme dhe e pakohë, kur u vjen njerëzve që janë të angazhuar në punë të pavdekshme.(…) ata që mendojnë për pasardhësit dhe përpiqen të fitojnë famë të pavdekshme me punë të mira, për ta vdekja është e parakohshme”. Dr. Yllka FILIPI u prezantua me kumtesën “Fan Noli, simbol i vetëflijimit për hir të interesave kombëtare”, ku midis të tjerash tha: Është fjala për një luftëtar të përgjakur të cilin e thërret nëpër mjegull, Liria. Identifikimi i Figurës së Nolit shkrihet në një me atë të personazhit që krijon në vetvete, duke simbolizuar gjithë sakrificën e figurës së tij në vite: Ty të thërrasin e ty të presin o luftëtar! Ky lejtmotiv dhe kjo thirrje e kanë ndjekur pas gjithë jetën Nolin, duke i hapur shtigjet drejt zgjidhjes së fateve të mëmëdheut. Atij fati që përsëritet çdo mot, që e ndërron lëkurën si gjarpër, i bardhë a i zi, sidoqoftë: Autori shpreson shumë tek shqiptarët : Mjaltin e zemrës suaj o vëllezër, mbajeni për veten tuaj, mos ua hidhni armiqve!Ja si klith Rilindasi i fundit në lutjen dëshpëruese drejtuar Perëndisë: “O Zoti madh, i drejtë dhe i dhembshur, shpëtoje popullin dhe vendin tonë të mjerë dhe nderoje përsëri me liri nën flamurin tonë, flamurin e Skënderbeut, flamurin e kuq me shkabën e zezë me dy krerë!” Luftëtari i brengosur për fatet e kombit-mallit të tij të vazhdueshëm, brenda kumteve, shenjave gjuhësore, u bë kështu symbol i një epoke, arsye, intuitë, dëshmi, kuptim, esencë për të ngritur ura në sheshimin e mosmarrëveshjeve universale të veprimtarisë së tij poliedrike. Gulçimi i frymëmarrjes së maratonës noliane ndërkontinentale do të ndjehet në ankthin e lexuesve të shumë brezave që do të vijnë, por me një ndryshim: Vrapi i tij do të rendë nëpër kohëra, si maratonë e përjetësisë ku strehohet liria globale. Dhe do të arrijë shpejtësinë e dritës: Rron, or rron, nuk vdes shqiptari!-përfundoi autorja. Prof. Sami Repishti nën titullin “Kryepeshkop Fan Noli, mendje e ndritur që na mungon sot”… më 1962, e dëgjova të fliste. Ishte kontakti im i parë me dikë të cilin e kisha idealizuar si një nga figurat më të shquara politiko-kulturore të Rilindjes shqiptare. Zëri i tij ishte i fuqishëm, shkathtësia e mendjes e pakrahasueshme, gjuha shumë e pasur, substanca e ligjëratës dritë për mendimin. Në heshtje të thellë salla shikonte folësin, mijëra sy të ngulitur drejt tij si drejt shenjtit dhe një respekt i thellë të cilin që nuk e kisha parë kurrë më parë. Ishte një atmosferë elektrizuese. (…) Mbeta pa fjalë! Në atë trup të brishtë një mendje aq brilante… më bënte mua të ndjehesha krenar për gjuhën e nënës.(…) Ai i përkiste shpirtit më sublim elitar dhe jo përkohësisë së dekoratave qeveritare me ngjyra të ndezura e shkëlqim verbues ari. Sot, siç kam bërë pesëdhjetë vjet më parë, unë nuk mund të pushoj së menduari çfarë arritje e jashtëzakonshme do të jetë për ne shqiptarët të krijojmë një Katedër studimi të letrave shqipe të quajtur ” Fan S.Noli”, në një universitet amerikan, mundësisht në Boston…Dhe kjo ishte një nga ëndrrat më të mëdha të Nolit. Neka Doko, Drejtoresha e Bibliotes Fan NOLI, paraqiti punime dixhitale nga arkiva noliane,arkiva kombëtare e Shteteve te Bashkuara te Amerikës. Biblioteka “Fan Noli”, – u shpreh ajo,- si një mikrocelulë shqiptaro-amerikane në bërthamë, lindi nga trashëgimia noliane në zemrën e komunitetit më të vjetër shqiptar të Amerikës. E njohur si qendër memoriale me arkivë të pasur ndërshqiptare, është një institucion ndërgjuhësor, ndërkulturor i pandërprerë që nga krijimet e saj nga Kancelari i katedrales së Shën Gjergjit, i përndershmi At Arthur Liolin në fund të viteve 60-të e deri më sot. E përfshirë në këtë sistem, biblioteka “Fan Noli” projektoi sistemin e saj të parë informativ në vitin 2005. Menjëherë pas katalogimit gradual të gjithë arsenalit të saj verbal, ndihmoi dhe investoi në formë individuale pë r realizime numerike të disa projekteve të përvjetorëve të plotë a te ngjarjeve në komunitetin shqiptaro-amerikan të katedrales së Shën Gjergjit dhe më gjerë në shtetin e Masacusets. Projekti i dytë numerik do të lindte në pranverë të vitit 2012 kur kërkoja në emër të bibliotekës Fan Noli, për të plotësuar dosjen numerike të Fan Nolit nga studimet universitare në Harvard. Punova rreth dy muaj në arkivat e universitetit të Harvard-it. U largova me fotokopjet e të gjitha dokumentave origjinale te tij. Gjatë verës 2012, krijuam dokumentarin integral të Fan Nolit në Universitetin e Harvard-iti cili u hodh në CD para kremtimit të 100-vjetorit të diplomimit të Nolit nga Universiteti I Harvard-it. Ekspozita numerike arkivore e hapur në sallën e baptizimeve të Katedrales së Shën Gjergjit në 5 prill 2015 pas liturgjisë përkujtimore të 50 vjetorit të vdekjes së Fan Nolit përbën hapin e parë të komunikimit ndërkulturor të komunitetit shqiptaro- amerikan të Boston-it me trashëgimine noliane. Ky simpozium është pjesë integruese e projekteve numerike të përkujtimit dhe kremtimit të ngjarjeve të 50 vjetorit të prehjes së Fan Nolit. Duke e mbyllur këtë vit nolian me një simpozium domethënës që lakoi të gjitha dimensionet e personalitetit dhe arritjeve të Fan S. Nolit që nga ardhja në Amerikë e deri në jetëndrimin e tij, biblioteka dhe arkiva e tij tanimë u pasuruan me një material numerik interesant e variativ për të realizuar në vazhdim një punim numerik të plotë të vitit 2015, i quajtur Viti Nolian. Së fundi një projekt dy vjeçar për të përfshirë të gjitha rekordet akademike të Fan Nolit në Universitetin e Boston-it. Prof. Thanas Gjika evidentoi se mendimet e Imzot Nolit janë për shqiptarët aktuale dhe orientuese edhe sot. Ndricim Bejko Skulptor, paraqiti portretin e Nolit “Relievi i Fan Nolit me vizion të kthjellët”. Profesor i Merituar, Nikolla Pano serviri “Trashëgimia dhe amaneti i Fan Nolit” (lexon Stephanie Callahan) J.Nenshati, E. Joseph e tre nxënës nga Shkolla Shqipe interpretuan poezi e përkthime nga Fan Noli. A. Jasperse përshëndeti në emër të shoqatës Maas Besa. Një falenderim special nga të pranishmit shkoi për zonjen e nderuar Neka Doko, për mbështetjen e fuqishme profesionale, historike e kombëtare që i jep At Arthur Liolinit dhe Bibliotekës fannoliane. Nën shembullin e Nolit të madh, sa e sa klerikë të nderuar, si At Arthur Liolini, i mbajnë të bashkuar shqiptarët! Në fund u shtrua një darkë solemne për të pranishmit.

Pëgatiti:

Dr. Yllka FILIPI

N.J, U.S.A

FUND VJESHTE NE TIRANE

November 26, 2015 by dgreca

Nga Illo Foto- New York/

E vizitoj Tiranen cdo Vjeshte . Kete vit isha ne Atdhe ne intervalin kohor 8 Tetor -4 Nendor . Na favorrizoi moti i mire dhe kaluam nje vakance shume te kendeshme . Shetitem ne pak qytete . Kryesisht bujtem ne Tirane , qe me ka pelqyer dhe me pelqen shume . Nuk kam lindur ne Tirane , por kam nje kohe te gjate , qe banojme ne qytetin e trendafilave , sic e ka quajtur Konica . Jemi mesuar te degjojme ankesa per jeten ne Tirane dhe aq me teper te kritikojme ndertimet e ndertesave pa kriter , keto dekadat e fundit . Une nuk jam i prirur te mos pranoj kritikat per Tiranen si venbanim dhe qytet funksional . Kete do tua vertetoj ne fund te ketij shkrimi . Me duhet te provoj perpara lexusve se Tirana ka bukurite e saj dhe jane te gjitha mundesite , qe jeta ne Tirane te permiresohet , ne menyre te pa nderprere. Ne distancen e nje viti , une vrejta disa permiresime te rendesishme ne cilesine e jetes ne Tirane . Ta them qe ne fillim keto permiresime une nuk i argumentoj politikisht , as i identifikoj me persona te vecante . Thjesht i evidentoj dhe banoret , po nuk ishin dakort , te argumentojne te kunderten .

Tirana nga viti ne vit , duket me e gjelberuar . Nuk eshte puna se u gjelberua brenda nje viti , por kurora e pemve dekorative , peson rritje intensive , qe bie ne sy. Nje vit rritje dhe kjo nuk eshte pak , per drure dekorative te rinj , qe jane ende ne dekadat e para te jetes , kur indeksi i rritjes , vijon te jete i harbuar . Maja e bimeve dekorative , vijon te konkuroi me katet e treta te pallateve . Nuk ka nevoje te jeshe shume i vemendshenm , qe ta ndjesh veten se gjendesh brenda nje venbanimi te gjelberuar mjaftushem , qe nuk te lodh dhe as te streson. Ne shenimet kritike te mjedisorve thuhet se Tirana nuk e ka siperfaqen e mjaftushme te gjelber per banor , qe eshte diku te 2 meter katror . Ne rrastin konkret te Tiranes , mund te arsyetohet dicka me ndryshe . Kurora e pemve dekorative duhet te vleresohet me siperfaqe te gjelbert , ne te tere volumin e saj , qe cdo vit rritet ne menyre te ndjeshme . Nuk mund te merret statike siperfaqja e gjelber , per nje specifike , sic eshte dekoracioni i brenshem i Tiranes , qe duke i mbledhur te tera bashke, bejne nje pyll te vertete gjithnje ne rritje .

Siperfaqja e gjelber ne pjeset periferike eshte perfshire ne skema te ndertimit te parqeve te reja , qe jane perfituar nga ndarja e re administrative . Me pervetesimin e ketyre siperfaqeve te gjelberta , qe eshte thjesht ceshtje kohe , Tirana do te quhet qytet i gjelbert , sic e ka dhe traditen e saj te ish ndertesave perdhese te qerpicit tradicional . Zgjerimi i territorit te bashkise me ish komunat fqinje, ka krijuar kushte , per parqe te reja periferike dhe formimin e qendrave te reja te gjelbera , liqene , ujvara simbolike , parqe lodrash me parkime te medha si ne Europe . Te tera gjasat flasin per nje Tirane aerobike dhe kjo berthame funksionon qysh sot .

Tirana aktualisht quhet qytet , qe mbahet paster nga mbeturinat ditore industriale , te bisnesit dhe ato te guzhines . Mengjesi e gjen qytetin te pastruar , madje mire . Keshilli bashkiak e ka marre mire ne dore krijimin e nje mjedisi te shendetshem . Kjo , qe shkruaj nuk eshte produkt i fantazise . Eshte ndjesi , qe e perjeton c’do misafir , qe gdhihet ne Tirane . Shume shkrime , kam lexuar , per te huajt , qe ndihen shume mire shendeterisht , ne ditet e banimit ne Tirane . Klima e Tiranes eshte shume specifike , brenda koridoreve te ererave te Mesdheut dhe te brigjeve te shkretetirave afrikane . Prandvera ne Tirane vjen 10 dite me perpara dhe vjeshta iken 10 dite me von se vendet homologe te gjatesise gjografike . Tirana do te jete vendbanim klimatik i lakmuar nga shumica e banorve te globit .

Rruga nga Rinasi dhe pjesa e autostrades , qe pershkon deri ne Tirane te clodh , ne kuptimmin me te plote te kesaj fjale . Po qe se do te ndodhesh, pa e ditur ne kete autostrade te komletuar dhe te dekoruar me lojra dritash , ben be se je duke u futur ne Vjene .

Ka nje ndryshim jo krejt te pa dukshem ne zhvillimin e jetes urbane te Tiranes , ne kete vjeshte . Sherbimi urban me autopuze dhe taxi ka arritur ne nivelin , qe jo kushdo mund te beje vrejtje . Konsiderohet sherbim i nivelit europjan .

Vizitova 2 qendra shendetesore , ate ne lagjen 9 dhe ate te Nentkatshet , ish Poliklinika qendrore . Jam befasuar nga rikonstruktimi i ketyre institucineve shendetesore , nga rregulli , pastertia , funksionaliteti . Keto mjedise shkelqenin ne te tera veshjet e mermerit dhe te imponoheshin me rregullin dhe korrektesen e sherbimit , qe binte ne sy pa as nje lloj lupe . Njerzit prisnin radhen e sherbimit dhe bisedonin me ze te ulet . Gjithcka ishte ne vendin e vet , sic jam mesuar t’i shof ketu ne NY. Ky mjedis mjekesor kohor te sheron dhe te edukan.

Komisariatet e policise ne Tirane jane te bardhe, plot drite dhe me mjedise te ekspozuara ne rruge . Ke pershtypjen e pare se ndodhesh perpara nje institucioni kulturor . Veprimtarite policore kryen , prapa xhamit te tejdukshem, ne sy te udhetarve . Jane ndertesa te hapura institucionet e larta te shtetit , muzeu i gjetheve , Theatri Popullor , qe per dekada ka qene i mbyllur cuditerisht me mure . Keshtu dhe Garda dhe Presidenca . Hapja e institucioneve krijon me shume liri , siguri dhe besim . Njeriu ndihet zot ne vetvete , kur te fshehtat nuk te rrethojne ; ato jane eliminuar .

Ne autobuz nuk ndesha ndonje xhepist . Nuk degjova as shume bertima dhe fjale fyse , qe nuk mungonin , ne rraste te vecanta , ndryshe nuk do ta kuptoje , se gjendeshe ne Tiranen e ish kjoskave dhe te katrahures urbane .E pohoj me siguri se nuk degjova as nje shkrehje automatiku , vec ndonje zhurme pistolete , qe identifikonte nje vetvrasje sporadike .

Mjedisi rrethus gjithnje flet dhe edukon . Si eshte rregulli ne klinikat shendetesore , ashtu reflektohet kudo , me automjetet , kembesoret dhe kulturen e rruges . Nuk ka si te mos i bin ne sy mysafirit cesmat dhe tualetet publike , ne sheshet dhe rruget kryesore . Trafiku eshte mjaft i disiplinuar . Shoferet zbatojne rregullat, shume me mire se ne te kaluaren e afert . Dhuna gjithnje ka qene mbret i rregullit .

Me bene shume pershtypje muret dhe fasadat . Ishin te pastra dhe pothuajse te lira nga zhgarravinat elektorale . Mund te shetisje i cliruar nga ndotjet akustike dhe vizuale dhe kjo jo vetem ne pedanole.

Apsolutisht ne te tera qendrat e autobuzve shef portrete gjimnazistesh te shkelqyer . Jane portrete te madhesise se trupit te rritur , ku shenohen te dhenat e identitetit te gjimnazistit ; vetem kaq . Ky fakt te mbush me krenari te ligjshme , per brezin e ri te kryeqytetit . Jane pioneret e dijes dhe te kultures , qe do ta cojne perpara Kombin , por ky ekspozim te ploteson kuadrin e kultures te jetes se perditeshme ne Kryeqytet . Ketu pergatitet me garanci nje e arthme me e ditur , me e kulturuar , se kjo , qe jetohet . Ke pershtypjen se je duke perqafuar dhe duke uruar brezin e ri , per pergjegjesine e detyrave , qe eshte i gatshem te perballoi me mesim dhe pune .

Degjon shpesh , qe tiransit rrine ne kafene . Kjo eshte e vertete , por krejt e justifikushme . Ne Tirane kryen te tera veprimet kontratore dhe ligjore , per biznest . Shumica e pensionisteve te Shqiperise banojne ne Tirane . Diaspora shqiptare , ka permasat e nje shteti jo shume te vogel . Pjestraet e kesaj diaspore , pa tjeter kalojne nga Tirana . Me nje llogari te thjeshte , del se askush nuk ngrys diten kot ne kafe ; madje ato jane qendra ku kryen pune te medha dhe vlon jeta produktive . Kafenete jane kthyer n institucine takimi dhe pune .

Te tera keto gjera pozitive , qe evidentova ne Tiranen e vjeshtes te vitit 2015 , nuk deshmojne se Tirana ka arritur persosmerine . Difekte ka kudo dhe madje shume si ne jeten urbane , ne kulture dhe ne ate institucionale . Nje semundje kronike eshte mungesa e fronteve te punes per te rinjte . Nje difekt tjeter shume i madh , madje katastrofal u cfaq keto dite te 20 Nendorit . Shume lagje te Tiranes u permbyten dhe u evidentuan deme materjale te permasave te medha . Kryebashkiaku Veliaj urdheroi prishjen e disa ndertesave te pa ligjshme, diku ne Selite . Jo vetem ky kryebashkiak , por shume te tjere ne vend , kane prishur dhe do te prishin ndertime ilegjitime . Disa prej tyre jane obliguar ne pastrimin e kanaleve . Kryeministri tha keto dite se do bashkepunoje me bashkite , per te pastruar kanale te tjere.Keta shtetare ndezin nga nje qiri , ne erresiren e plote .

Jam i detyruar te pohoj disa te verteta te hidhura . As kryeministri , as Kryebashkiaket e bashkuar nuk e perballojne dot punen , per te evituar permbytjet . Permbytjet jane kercenim shume me real se sulmet e ISSI-it islamik . Rrastesisht ndonje vit , Shqiperia nuk do te permbytet . Jemi vendi me bregdetin me specifik ne Ballkan , ndoshta dhe ne Europe . Jemi te ekspozuar ndaj lumenjve agresive dhe ndaj detit . Po qe se nuk do te ishte kryer bonifikimi ne gjysmen e shekullit te kaluar , shkalla e demeve te permbytjeve do te ishte me e vogel , por prmbytjet do te ishin me te shpeshta . Aktualisht gjithe sistemi konsiderohet i permbytur edhe kur ujet nuk duket ne siperfaqe . Ultesira bregdetare shqiptare eshte nje tup i vdekur dhe i pa varrosur. Te gjallet bejne gallate rreth tij . Tirana ben pjese ne kete masiv.

Bonifikimi u permbys totalisht ,pas 1990 . U krijua nje harte tjeter , qe nuk eshte as kenete as toke bujqesore . Kemi 25 vjet , qe jetojme ne kete llum . Kjo permbysje nuk presupozon disa kanale dhe as disa ndertesa ilegjitime , por identifikohet me daljen jasht fuksionit te te te gjithe rrjetit dhe te tere ndertimeve ilegjitime . Jemi perpara ktij fakti kokforte . Permbytjet ne Tirane dhe Novosele , tregojne se gjendja vjen duke u perkeqesuar . Siperfaqja tradicionale e permbytjes po merr pjese nga zona kontinentale e vendi .

Me qe duhet folur me gjuhen e kanaleve , jane rreth 250 Km. Kanale te konvertuar ne madhesi mesatare , qe nuk funksionojne , qindra diga, dhjetra rezervuare, ura dhe disa qindra ndertime te pa ligjshme , te ndertuara ne fushe . Duhet te ndertohen te tjera ura , bankina , kanale qe plotesojne tjeter konfiguracion . Duhet te prishen te tera ndertimet e fushes , qe flitet se jane rreth 250 mije .

Te tera objektet kullus , lidhen organikisht dhe nuk mund te thuash se sivjet do bej “x “ kanale dhe e kreva detyren . Detyra kryhet , kur i gjithe masivi eshte nen kullim perfekt , simbas nje projekti te ri . Natyrisht , per kete problem madhor, lipset te japin mendimin definitiv nje grup specjalistesh te fushes . Fatura do te jete marramendshe . Mbas kesaj pune , duhet te krijohet nje sipermarrje , qe do ta mbirembai te gjithe rrjetin .

Shqiperia dhe Tirana jane te kercenuar nga permbytjet e vazhdushme, sepse nuk dihet cfare rruge te re do te marrin ujrat e pakanalizuar . Kete fakt , askush nuk merr guximin tja beje te ditur Bashkimit europjan, megjithse e dine , qe nuk i dalin dot per zot . Nje gje duhet te kene te qarte qeverritaret e nderuar : Ultesira bregdetare shqiptare nuk eshte vetem shqiptare , ajo eshte edhe europjane .

Illo Foto / Studjus – NY . Nendor 2015

“Drejt rrugës së shkronjave për në Manastir”

November 24, 2015 by dgreca

Shkroi nga Manastiri: Violeta Mirakaj/
Manastir, 23 Nëntor 2015- Dy vende, Shqipëri dhe Maqedoni, përkujtojnë dhe festojnë Kongresin e Manastirit.
Ditën e Diel, më 22 Nëntor , në Muzeu :”Alfabetit të Gjuhës Shqipe në Manastir” u festua dhe u përkujtua Kongresi i Manastirit, Kongresi i alfabetit të gjuhës shqipe. Fjalën përshëndetëse për këtë ngjarje e mbajtën Zëvendëskryetari i Qeverisë Maqedonase, Z. Musa Xhaferri , si dhe Nuer Arslani – Drejtor i IN Muzeu i Alfabetit të Gjuhës Shqipe – Manastir.
U mbajtën kumtesat shkencore nga 1- Prof. Dr. Nebi Dervishi: “Me rastin e 110- të vjetorit të komitetit të fshehtë për lirinë e Shqipërisë, hapi rrugën drejt bashkimit kombëtar”
2- Milazim Elshani: -“Mithat Frashëri ideologjia komuniste dhe ajo nacionaliste”
3- Dorjan Koçi :” Emigracioni politik 1944 – 1949 dhe Mithat Frashëri”
4- Naser Pajaziti:- “ Alfabeti I Stambollit”
5- Afet Jashari: -“Atdhetari i shquar Mithat Frashëri”
6- Albnora Musa: -“Veprimtaria atdhetare e Mithat Frashërit gjatë viteve 1908- 1910”
7 – Dr. Ilmi Veliu:-“ Takimi me Ilmi Vehbi Ismailin në Amerikë dhe organizimi i ceremonies së varrimit të Mithat Frashërit.”
Në mbrëmje në teatrin e qytetit u mbajt galakoncerti :” Drejt rrugës së shkronjave për në Manastir”, nga Orkestra e Teatrit Kombëtar të Operës edhe Baletit të Republikës së Shqipërisë.
Solistë Shkodran Tolaj- tenor
Vikena Kamenica – mezosoprano, Armando Likaj – bassbaritone, Shkëlzen Bahtijari- piano dhe Dirigjent: Edmond Doko
Musafirë special : Pajazit Murtishi- aktor dhe Shemsi Krasniqi- Ilirët
Pjesëmarrja , si nga qeveria Maqedonase, Zëvendëskryetarii Qeverisë -Z. Musa Xhaferri dhe Zëvendëministrii Kulturës së Rep. të Shqipërisë, Z. Zef Çuni, si dhe drejtori i Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit, të Shqipërisë, Z. Ilir Keri, si dhe të aktivistëve kosovarë, tregon për shkëmbimin ndërkulturor midis vendeve, midis popullit shqiptar,brenda kombit shqiptar.
Prania e medias, nga të dy vendet, Maqedonia si dhe TV Shqiptar, i bënë jehonë këtij aktiviteti, kësaj ngjarjeje historike ,si dhe tregoi edhe njëherë se:” Përpjekja e të gjithë delegatëve të Kongresit të Manastirit për t’u ngritur mbi pikëpamjet e ngushta vetjake në të mirë të kërkimit të një zgjidhjeje të pranueshme nga të gjithë, është edhe mesazhi më kuptimplotë, që na përcjellë Kongresi i Manastirit i vitit 1908”
Përhapja e shkollave dhe e shkrimit shqip, si edhe sukseset, që arritën patriotët shqiptarë në luftën për ngritjen e ndërgjegjes kombëtare të popullit shqiptar, bënë edhe më të ngutshme nevojën e vendosjes së një alfabeti të vetëm të gjuhës shqipe.
Nismën për thirrjen e kongresit kombëtar për vendosjen e një alfabeti të vetëm e mori klubi shqiptar Bashkimi i Manastirit, që luante rolin kryesor midis klubeve shqiptare. Ata e kuptuan rëndësinë e madhe që kishte çështja e alfabetit të vetëm për zhvillimin e mëtejshëm të lëvizjes kombëtare në Shqipëri, e shpallën atë si detyrën më të ngutshme.
Me 27 gusht të vitit 1908, pas vendimit që kishte marrë që më 21 gusht, kryesia e klubit Bashkimi të Manastirit, shpalli thirrjen e saj, me të cilën u bëri të ditur gjithë klubeve dhe shoqërive brenda dhe jashtë Shqipërisë, propozimin për mbledhjen e kongresit te alfabetit më 14 nëntor 1908, në të cilin do të ftoheshin të gjithë shqiptarët, gegë dhe toskë, si dhe të jashtmit e çdo filolog,që interesohej për këtë çështje, për të marrë pjesë në këtë kongres të madh.
Kongresi për njësimin e alfabetit të gjuhës shqipe, i vazhdoi punimet e tij deri më 22 nëntor. Moren pjese në punimet e këtij kongresi 32 delegatë me të drejtë vote që perfaqësonin 26 qytete dhe shoqëri të ndryshme shqiptare brenda dhe jashtë atdheut. Në këtë mënyrë Kongresi i Manastirit u shndërrua në kuvend mbarëshqiptar, ku morën pjesë gjithsej 50 delegatë nga të gjitha anët e Shqipërisë, nga qytetet e vilajeteve të Shkodrës, të Kosovës, të Manastirit dhe të Janinës, si dhe nga shoqëritë shqiptare të Sofjes, të Bukureshtit, të Konstancës, të Amerikës, të Egjiptit, të Italisë etj…
Tridhjetë e dy delegatët me të drejtë vote ishin shkrimtarë e publcistë të njohur, lëvrues të gjuhës shqipe, laik e klerikë, veprimtarë të levizjes kombëtare dhe të klubeve shqiptare si: Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Sotir Peci, Mithat Frashëri, Shahin Kolonja, Dhimitër Buda, Ndre Mjeda, Gjergj K. Qiriazi, Bajram F.Topulli, Nyzhet Vrioni, Grigor M.Cilka, Nikollë Kaçorri, fehim Zavalani, Dhimitër Mole, Rrok Berisha, Thoma Avrami, Hilë Mosi, Akil Eftimiu, Adham Shkaba, Mati Logoreci, Ayis Beu (Shkodër) , Shefqet Frashëri, Simon Shuteriqi, Leonidha Naço, Zejnel Glina, Sami Pojani, Refik Toptani, Mihal Grameno, Hafiz Ibrahim efendiu (Shkup), Emin Haxhiu (Shkup), Rauf Beu ( Gjirokastër). Selahedin Beu (Manastir).
Rruga që zgjodhën intelektualët e shquar për zgjidhjen e problemit të alfabetit duke thirrur një kuvend kombëtar, ishte më e drejta. Vepra e kryer në Kongresin e Manastirit i qëndroi kohës, u bë pjesë e pandarë e kultures shpirtërore të kombit shqiptar.
Kjo u bë e mundur sepse të gjithë patriotët e mbledhur në Manastir ishin të vetëdijshëm se kishin marrë përsipër të zgjidhninnjë nga detyrat më të mëdha dhe më shqetësuese të kohës për kombin shqiptar. Pa në vetëdijshmëri të tillë nuk mund të kuptohet vendosmëria e tyre për të mos u larguar nga Manastiri të përçarë, pa e zgjedhur përfundimisht këtë çeshtje sa të vështirë aq dhe të rëndësishme. E vendosmëria për të gjetur një gjuhë të përbashkët për njësimin e alfabetit , nuk duhet kuptuar vetëm si pasojë e trysnisë në rritje, që po ushtronin qarqet e ndryshme atdhetare brenda dhe jashtë vendit, por në radhë të parë si fryt i bindjes së tyre të palëkundur, se zgjidhja e këtij problem ishte bërë tepër e ngutshme dhe nuk priste më… Përdorimi i disa alfabeteve të ndryshme për shkrimin e gjuhës shqipe po rrezikonte ta thellonte më tej përçarjen midis shqiptarëve në një kohë kur ata kishin nevojë për më shumë se kurrë për bashkimin në përpjekjet e tyre për të hequr qafe sundimin shumëshekullor Osman. “Përpjekja e të gjithë delegatëve të Kongresit të Manastirit për t’u ngritur mbi pikëpamjet e ngushta vetjake në të mirë të kërkimit të një zgjidhjeje të pranueshme nga të gjithë, është edhe mesazhi më kuptimplotë, që na ka përcjellë Kongresi i Manastirit i vitit 1908.”

Violeta Mirakaj
Manastir, 23 Nëntor 2015