Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

NGA TAKIMI I SHKRIMTAREVE SHQIPATRO-AMERIKANE NE NEW YORK

by

Shkrimtarët Shqiptaro -Amerikanë, dëshmues dhe trashëgimtarë të traditës,gjuhës shqipe dhe indetitetit kombëtar shqiptar në Diasporë/
(Reportazh nga Aktiviteti-Audiencë me shkrimtarët-organizuar nga Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë)\
Ditën e diel, me 21 shtator në Monroe College, Bronx, N.Y , SHSHSHA-ë zhvilloi takimin e quajtur: Audiencë me shkrimtarët: Dr. Yllka FILIPI, Pierre Pandeli Simsia dhe Marjana Zeneli Bulku .
Në këtë takim morën pjesë personalitete të letërsisë së Diasporës, shkrimtarë dhe artistë, që aderojnë në Shoqatë dhe dashamirës të artit, poezisë, pikturës dhe muzikës, pedagogë të institiucionit Monroe College, King Hall, si edhe të ftuar të tjerë.Takimi ishte i pari për nga lloji i vetë, jashtë monotonisë siç ndodh shpesh në aktivitete të tilla.Ishte një bashkëbisedim i drejt për drejtë i shkrimtarëve me lexuesit, i cili u mirëprit dhe la mbresa të shkëlqyera tek pjesëmarrësit.Kishin ardhur në atë takim bashkëkombas nga Nju Jorku dhe shtetet përreth, New Jersey, Philadelfia, Connecticut, Massachusets, Boston, etj.Na nderuan me pjesëmarrjen e tyre edhe Prof. Haxhi Berisha dhe pedagogë të huaj që japin mësim në atë korpus universitar.
Takim kishte në qendër të vëmendjes prezantimin e shkrimtarëve të lartpërmendur përpara një publiku më të gjerë të Diasporës si edhe fillimin e një nisme të re e cila do të bëhet traditë në të ardhmen dhe do të zhvillohet çdo tre muaj, si edhe diskutimin mbi çështje të rëndësishme që shqetësojnë sot letërsinë shqiptare bashkëkohore. Është për t’u vlerësuar kjo nismë dhe eksperienca e parë e tyre, e këtij lloji e cila sipas Krytares së Shoqatës, znj.Raimonda Moisiu, e cila vec të tjerash u shpreh:–“ do të bëhet traditë duke u mbledhur njëherë në tre muaj, duke i dhënë prioritet vlerave promovuese krijuese letrare-artisike, aspekteve sociale-psikollogjike tëshoqërisë dhe këto të hedhura në artin e bukur të shkrimtarisë nga anëtarët e Shoqatës dhe të Letrave Shqipe në Diasporë.
Sepse SHSHSHA-ë, anëtarësia e saj mbartin me vete nderimin, respektin e kockës së erudicionit intelektual e krijues të tyre, dëshmi të njerëzores e shpirtërores, emocionuese dhe edukative. Vetë natyra, koha dhe liria u dha mundësinë të ngrenë strukturën e memorialit të krenarisë, gjuhës, të idealeve e virtyteve të kombit, pjesë e kulturës amerikane. Në pamje të parë bie në sy gjallëria e integritetit individual e kontributit dimensional krijues, kontribut që të bën të përfytyrosh si kanë qenë ëndrrat e paraardhësve, plot sfida e dhimbje, sakrifica e arritje, përkushtimin pakompromis e shkrimtarëve shqiptarë, -tha znj.Moisiu.
Fjalën e hapjes e mbajti Presidenti i SHSHSHA-ë poeti e publicisti preshevar, z Adnan Mehmeti, i cili si përgëzoi shkrimtarët botues të këtij viti, mes të tjerash theksoi: “E kemi pas shumë të vështirë për të përzgjedhur, për këtë Audiencë të parë me anëtarët e Shoqatës. Por, njerëzit e letrave, jo vetëm e mirëpritën lajmin, por edhe u mirëkuptuam që para jush kësaj here, do të kemi tre emra, që secili prej tyre kanë hyrë seriozisht në letrat shqipe. Fjala është për shkrimtaren, studiesen dhe esseisten, dr. Yllka Filipi, shkrimtarin e publicistin Pierre Pandeli Simsia dhe poeten, prozatoren dhe gazetaren e spikatur dhe të njohur, për analizat dhe opinionet e saj profesionale, në Diasporë, Marjana Zeneli Bulku. Ne do të jemi dëshmitarë për të provuar se vërtet, jemi me fat, dhe do të ndajmë eksperienca krijuese mes kolegësh e dashamirësish nga ku do të mësojmë shumë gjëra interesante, që këta kolegë i kanë mbajtur sekret dhe nuk i kanë shpalosur- më parë. Le të jetë ky një fillim i mbarë, gjysmë e punës, për të vazhduar më tej, me aktivitetet e Shoqatës së Shkrimtarëve. Këta shkrimtarë bartin me vete diellin dhe shkronjat shqipe, shpresën dhe mundësinë, talentin e përkushtimin për të shkruar dhe botuar libra në gjuhën shqipe këtu në Shtetet e Bashkuara. Përballë jush sot, për të drejtuar audiencën do të jetë Kryetarja e Shoqatës, znj.Raimonda Moisiu. Dhe, më lejoni që para se të marrë fjalën, moderatorja e këtij eventi, , dua të ndaj me ju dhe gjithë shqiptarët në Diasporë e kudo që janë, lajmin e mirë që pushtoi rrjetet sociale e të informimit mediatik dhe agjensitë prestigjioze të lajmeve në krejt botën, vizita e Papa Francesku, në atdheun tonë, dhe mesazhi për një Shqipëri të bekuar me tolerancë fetare.
Audienca u zhvillua në dy séanca. Në fazën e parë secili nga shkrimtarët promovues, prezantoi një përmbledhje të krijimtarisë së tij, duke i ilustruar me fragmente të zgjedhura, prozë apo poezi nga veprat e tij/saj.
E para e mori fjalën shkrimtarja dhe studiuesja Dr.Yllka FILIPI e cila pasi evidentoi disa fragmente të qëmtuara me kujdes nga veprat e saj, “Eternitas” (poezi), “Me ipsum ames”, (roman postmodern), “Dante-Kadare” (studim), “Post Hekuba”(Poezi), “Eshtra tempujsh” (Poezi), “Dante-Migjeni-Kadare” (studim krahasues), u shpreh:”Le të bëhet dritë fjala e të gjithë krijuesve shqiptarë të Diasporës, për ta ngritur lart e më lart imazhin kombëtar dhe unitetin shpirtëror të tokës mëmë!”
Janë disa çështje-vijoi Dr.FILIPI, të pashterura asnjëherë plotësisht lidhur me procesin krijues si një sekret i ethshëm i njerëzimit: -A duhet parë shkrimtari si galeri, individ, qenie e përvuajtur, sfinks, magnitudë apo si vetëcensurë që nuk e shijon, por vetëm e kupton jetën? – Ku ta kërkojmë lexuesin e vemëndshëm e selektiv? – A kemi në duar libra të padyshimtë që na qasin drejt globalizmit? Cila i shërben më tepër veprës, protonizmi apo kritika e ftohtë?Pas duartrokitjeve të publikut Dr. FILIPI përcolli mesazhin; “Të dashur vëllezër e motra të gjakut, penës, gjuhës dhe idealeve kombëtare! Fjala juaj u bëftë dritë në çdo vatër shqiptare! Le të themi së bashku lutjen e poetit: “Ati ynë që je në qiell/ Frymëzimin tonë të përdishëm falna neve sot…! Salla u ndez nga duartrokitjet të cilat pasuan edhe më tej, kur Kryetarja e shoqatës Zj. Raimonda Moisiu përzgjodhi disa fraza të shkëputura nga kritika, lidhur me veprën e autores FILIPI, nga Dr. Sadik BEJKO, nga poetja Mimoza Ahmeti, nga Dr. Agron TUFA..
Më pas e mori fjalën z. Pierre Pandeli Simsia, i cili në fjalën e tij tha:
Krijuesit letrarë kanë ndjenjë, imagjinatë, fantazi, për atë që ata mendojnë për të shkruar.Në veprën e tij, krijuesi letrar shpreh ndjenjat që burojnë nga shpirti i tij për t’ia dhënë lexuesit dhe këto zakonisht krijojnë atë, melankolinë e ndjeshme.Melankolia, mendoj unë, është dhe duhet të jetë pjesë e krijimtarisë letrare sipas ngjarjes, personazheve që krijuesi ka menduar për të shkruar.Duke qenë edhe tip i ndjeshëm për ngjarje të ndryshme, sigurisht që edhe doza e melankolisë të del vetvetiu sipas asaj që shkruaj, zakonisht në monolog apo në dialog.
Unë kam shumë vite larguar nga atdheu dhe këtu ku ne jetojmë bashkë nuk mund të ndjehesh pesimist, por, meqenëse unë gjatë këtyre viteve kam shkruar për jetën shqiptare, i kam trajtuar ato elementë që kanë mbjellë pesimizën në popull. Në gjashtë librat e mi vend të vecantë zenë romani “Nuse në derën e hasmit”që është libri im i fundit, botuar në vitin 2013-ë nga Shtëpia Botuese TOENA, promovimi i të cilit u bë po vjet në sallën Tefta Tashko Koço, në Ministrinë e Kulturës në Tiranë.Siç po e përmendni edhe ju, romani është mirëpritur nga lexuesi dhe nga kritika letrare ashtu si edhe romani tjetër “Një dashuri e vrarë”.Ajo që më tërhoqi për të shkruar atë roman me temë gjakmarrjen dhe që ngjarjet unë i kam vendosur në Nju Jork dhe në Shqipëri, ishte pengu im që unë të shkruaja për atë plagë tepër të dhimbshme që vazhdon edhe sot e kësaj dite të kullojë dhimbje.Gjakmarrja, femonemi i përhapurnë Shqipëri, është një çështje e dhimbshme që kanë shkruar edhe autorë të tjerë. Por çdo krijues letrar ka mënyrën dhe metodën e tij për ta shkruar. Menjëherë pas viteve 90-të shoqëria shqiptare, midis të tjerash po përballet me dy “plagë” të mëdha infektuese që kanë mbjellë dhe vazhdojnë të pikojnë dhimbje të mëdha në familjet shqiptare: prostitucioni dhe gjakmarrja.Këto dy plagë të dhimbshme, ishin si një peng që unë mbaja në veten time për të shkruar. Ishin një gërvishtje në shpirtin, një goditje në ndërgjegjen time që trokisnin shpesh herë në mendjen time që unë duhet të shkruaja për këto dy plagë të dhimbshme. Dhe pas një pune këmbëngulëse, ia arrita dhe jam çliruar nga ai peng.
Për të parën, prostitucionin, shkruajta romanin “Një dashuri e vrarë”. Titulli “Nuse në derën e hasmit”, është përzgjedhja më e mirë që ka marrë libri, madje është një frazë e shkëputur nga libri, kur mamaja Evelinë, pasi mësoi lidhjen e vajzës së saj me hasmin e familjes së tyre, midis të tjerash, kur flet me veten e saj thotë: “Çna bëre moj bijë, po hyn nuse në derën e hasmit…”
Libri: “Dr. Selahedin Velaj, Legjenda Vlonjate në Amerikë”. Dr. Selahedin Velaj, me origjinë nga Kanina e Vlorës, prej gati 70-të vitesh që jeton në Sh.B.A.është një figurë e ndritur në Diasporën tonë. Ky personalitet, intelektual që gëzon respektin, vlerësimin, mirënjohjen nga të gjithë ata bashkatdhetarë që e kanë njohur, nuk ka rreshtur kurrë duke dhënë kontributin e tij personal, madje edhe material për çështjet e ndryshme shqiptare.Nuk dua të zgjatem shumë, sepse pak a shumë janë përmbledhur në libri, por po veçoj disa prej tyre: Me iniciativën e Dr. Selahedin Velaj-t, në bashkëpunim me disa miq e shokë të tij, në vitin 1965 u hap shkolla shqipe në Nju Jork. Për disa muaj mësimi zhvillohej në Kishën Ortodokse “Shën Nikolla” në qendër të Manhattanit.Poezi! Mendoj, se sot, është tepruar shumë me fjalën e artë, poezi.Të shkruash poezi është shumë vështirë; e kam fjalën për poezi të mirëfilltë, jo vargëzime të rimuara siç lexojmë shpesh.Po harrohen fjalët, bejte, vjersha, dhe këto, nga autorët janë zëvendësuar me fjalën poezi.Krijues letrarë sot ka shumë dhe, çdo varg që ata shkruajnë e titullojnë, poezi, pavarësisht se mund të jetë bejte, vargje të lira, rimim vargjesh, apo edhe vjershë e thjeshtë.Poezia është një zhanër sa i bukur, po kaq edhe i vështirë për t’u shkruar. Jo çdokush shkruan poezi ”.
Më tej e mori fjalën znj. Marjana Zeneli Bulku e cila i mëshoi temës:
Letërsia si eksperiencë dhe angazhim.
Krijimtaria letrare , një profesion apo pasion,eksperiencë apo sprovë duket se mbi gjithcka na krijon mundësinë ne që të mblidhemi e komunikojmë së bashku edhe pse udhëtojmë dhe lëmë disa preokupime jo të vogla familjare.
Eshtë jetik komunikimi ndërmjet njerëzve, është tipari yni dallues si humanë por në ditët e sotme kur rëndom shikon sesi lufta dhe kërcënimet, shpifjet dhe përplasjet, vrasjet dhe përbaltjet janë shndërruar më së shumti në të vetmin mjet komunikimi, sapo të lexosh lajmet,sapo të shohësh transmetimet televizive, vlera e komunikimit ndërnjerëzor shumëfishohet dhe merr një përmasë të jashtzakonshme.
Kemi harruar të jetojmë si njerëz vallë?
Ky është monologu im i vazhdueshëm.Një monolog nga ku shpesh herë lindin vargjet e mendimeve të mija, enigmat, zgjidhjet, ëndrrat shpresat edhe zhgënjimet…
Krijimtaria letrare sipas meje është një lloj angazhimi që gjithsejcili merr përsipër ,është si një lloj tablete që mbart remedyn e duhur për dhimbjen ,brengën , dëshirën.
E sinqertë ose retorike , e drejtpërdrejtë ose personifikuese, reale apo hiperbolizuese formula e letërsisë ka funksionuar përherë në cdo kohë edhe nëpër librat e ashtuquajtur të verdhë që komandat e regjimeve të padrejta dirigjonin.
Më besoni kur them se unë shpresoj shumë nga artisti qoftë ky i artit pamor apo i atij të mendimit, sepse une besoj shumë tek momenti që e lind artin, mund të jetë i dhimbshëm ai moment por gjithmonë i thurr himn jetës.
Letërsia si përjetim,si mendim dhe si përgjithësim sipas meje, është mjet reagimi ndaj realitetit, e nëse e ndjek me vëmendje aty brenda fjalëve ka një platformë ku shkrihen eksperiencat njerëzore, ngërcet e saj, por edhe zgjidhjet.Sepse poeti e jeton me shpirt jetën, ai nuk merr dhe duke qene i ndëgjegjshëm për këtë jep, jep, jep dhe a e dini cfarë : receta falas mendimi (kështu do ti quaja unë vargjet)! Ndonjëherë sëmundjet shkaktohen nga shpirtrat e sëmurë që unë mendoj se poezia, muzika , arti në përgjithësi, ka forcën ti kurojë. Letërsia si mesazh ka mundësi të depërtojë gjithkund, atë nuk e pengon dot asnjë lloj muri sepse ka si mjet ; Fjalën. Ndoshta pikërisht duke u nisur nga ky fakt personalisht i kushtoj rëndësi asaj cfarë do të transmetojë mendimi. Nuk ka renditje më të bukur fjalësh sesa ajo që ndërton një mesazh , një zgjidhje , një përgjithësim që njeriu i kohëve moderne nuk ka kohë e as vullnet për ta lexuar, por po, ai ka nevojë të dëgjojë poezi e pse jo të shërojë shpirtin e lodhur apo ”të sëmurë” nga kohët e vështira përmes disa rreshtave.
Më kujtohet shpesh një poet evropian që thoshte se poezia i ngjan një krisme në mes të një shfaqjeje,,,ajo pra nuk vret, as plagos,por ajo duhet të dëgjohet dhe për më tepër kur kjo ”shfaqja jonë tragjikomedi-shqiptare” ka kaq shumë paradokse dhe anomali , i duhet lënë shteg poezisë, asaj të sinqertës që lind pas cdo dhimbjeje, gjatë një nate të pagjumë, pas cdo skandali që politika shfaq dhe fsheh, lind pas cdo akti të thjeshtë njerëzor që ekranit miop ndoshta nuk i jep përfitime, por jetës dhe njerëzve u jep leksione të mëdha.
Letërsia si angazhim , është tregues dhe matës demokracie, është pjesmarrje në proceset e mbarsura me problematikë njerëzore që poeti i sheh neutralisht, jo i yshtur, jo i detyruar,por i lirë, real,,,gjëra për të cilat duhet thënë pse jo edhe faleminderit sepse ku është fjala, është problematika, zgjidhja , aty është heroi dhe viktima, fantazia dhe realiteti , historia dhe e tashmja ,aty është NJERIU.
Dhe së fundmi më lejoni të guxoj të them se si poezia është sinqeritet,,,nuk ka akt më të sinqertë se ai poetik, sigurisht kur është i maturuar dhe i pjekur , pasi mendoj se nje akt të tillë nuk e nxit askush pëvecse një zë i brendshëm , kemi provuar të gjithë të shkruajmë.A nuk është ajo një veprimtari që as urdhërohet e as komandohet ,as retushohet e as mohohet sepse ajo ekziston tek krijuesi i vet ai që vazhdimisht e kemi quajtur UNI poetik.
Unë besoj tek letërsia ,tek fjala e ndërtuar me sinqeritet dhe maturi, besoj tek piktura , besoj tek tingulli muzikor , sepse besoj tek njeriu artist, në mos i tëri i vërtetë ka një pjesë sado të vogël vërtetësie…Ja, mjafton kjo kredo e imja për të pëgjithësuar edhe njëherë gjithcka dua të them dhe kam thene: Nga lartësia e poezisë si art mendimi botën e shoh më mirë!
”Prej nga këtu
Sodis gjithë botën.
Më dhemb ajo që aq shumë dhemb…
Padrejtësi e neveritëshme
m’i mbyll sytë e përlotur,
spektator i vetvetes jam”,-do ta përfundonte fjalën e saj znj.Bulku.
Pas një pushimi të shkurtë prej disa minutash filloi seanca e dytë e takimit lidhur me pyetje-përgjigje midis publikut dhe shkrimtarëve, lexuesit dhe dashamirësve.Seanca e dytë ishte më aktive në formën e një tryeze të rrumbullakët bashkëbiseduese, jo thjesht me pyetje përgjigje për letërsinë, por edhe shkëmbim idesh ,–mbi të fshehtat, sfidat e labirinthet e procesit krijues, pasi në audiencë bëhej fjalë për autorë me përvojë e pjekuri krijuese letraro-artistike, në prozë, poezi, përkthim e publicistikë. Iu la hapësirë spontanitetit dhe larmishmërisë së përvojave letrare, nga vetë autorët dhe pjesëmarrësit dashamirës në audiencë me qëllim për të bindur një audiencë skeptike me pikëpamjet e merituara të këtyre shkrimtarëve, dhe përcollën mesazhet aktuale mbi kontekstin e letërsisë shqipe moderne sot në Diasporë , Shqipëri, Kosovë e botë, – që do të thotë qasje afër globalizmit. C’po ndodh sot me shkrimtarët?A kemi prozatorë, poetë, përkthyes të zotë e me pjekuri profesionale?Si prezantohet Letërsia Shqipe sot në Diasporë e botë?
Ky lloj aktiviteti do të bëhët traditë , qe Shoqata e Shkrimtarëve do të organizojë Audiencë me Shkrimtarë –duke i dhënë prioritet vlerave promovuese të anëtarëve të Shoqatës dhe të Letrave Shqipe në Diasporë.
Çfarë informacion të ri mund të ofrojmë me anë të temave të rëndësishme për komunitetin e krijuesve, dhe se cfarë mund të përfitojmë në motivimin e tyre duke i sjellë në vëmendje të kolegëve , anëtarëve të Shoqatës, por edhe dashamirësve të artit e letërsisë dhe atyre që aspirojnë të bëhen shkrimtarë. Pra, si sistem kompleks i dalë nga organizmat dhe Shoqatat apo si lënie në dorën e fatit dhe sa publiku di për këtë temë? Pra, u sollën përvoja e këndvështrime të ndryshme për të gjetur gjuhën e përbashkët, duke i dhënë ngjyrë kombëtare e historike aktivitetit.Pati diskutime te mprehta mbi fatin e gjuhës shqipe nga Diasporë, të ardhmen e brezit të ri, koncertet në gjuhën shqipe, abetaren etj. Nga pjesëmarrësit e tjerë nga fusha të ndryshme të artit dhe kulturës shqiptare që veprojnë në Sh.B.A., si Themeluesja e Festivalit të fëmijëve shqiptaro-amerikanë në Diasporë, Pedagogja e Muzikës, znj. Pranvera Sula-Coba, intelektualja e POWER with Purpose Independent Associate, znj. Elida Kolo, shkrimtarja dhe publicistja znj. Nimfa Hakani, etj, duke dhënë edhe mendimet e tyre të ndryshme për një bashkëpunim me shoqatën në vitet e ardhshëme.Znj. Pranvera Sula Coba, pasi ndau me audiencën eksperiencat e saj mbresëlënëse dhe sfidat e saj, punën e përkushtimin e saj, se si arriti që në dy vjet të korrte suksesin dhe të realizonte Dy Festivale të Fëmijëve të Diasporës, duke i dhënë emër kulturës shqiptare jo vetëm në SHBA, por edhe në trojet shqiptare e ballkanike, mes të tjerave ajo tha: Ju falenderoj nga zemra për mundësinë dhe ngrohtësinë shpirtërore e krijuese që po cfaqni në këtë Audiencë me Shkrimtarët , duke na vlerësuar. Jam këtu jo vetëm si dashamirëse e letërsisë, por dëshiroj të përcjell sinjalin e bukur shpirtërisht e artistikisht për ato yje të vogla –fëmijët , ardhmëria e Diasporës shqiptare në SHBA -që shëndrisin Diasporën dhe identitetin tonë kombëtar, trashëgojnë gjuhën shqipe, vlerat dhe traditat kombëtare e historike, – me emrin e tyre, me gjakun shqiptar që rrjedh ndër dejet e tyre dhe me talentin e tyre.Ju falenderoj të gjithëve si Shoqatë që më ftuat dhe më dhatë fjalën të hap edhe unë siparin e një diskutimi paksa i vecantë nga tema e ditës, por që i bashkon letërsia dhe muzika, duke kërkuar mbështetjen tuaj dimensionale, qoftë edhe me tekste këngësh për Festivalin e ardhshëm të Fëmijëve në Shkodër , në tokën mëmë, që ne si Diasporë na është dhënë mundësia të përfaqësohemi me dy këngë. Dua t’ ju siguroj që kudo që të jemi bashkëpunimi dhe krenaria, janë ndjenja të domosdoshme dhe të arritëshme, si të ecim përpara për një revolucion në evenimentet letraro-artistike, të cilat do të nxjerrin në pah meritat dhe vlerat e artit tonë të shkruarit dhe të muzikës .Ndjehem tejet e lumtur që po kaloj një mbasdite të mrekullueshme mes zërit krijues, qytetar e intelektual të Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro Amerikanë. Ju faleminderit!Folën e diskutuan poeti Mëhill Velaj, Gjeto Turmalaj, talentja e re Veneta Callpani, Rrustem Ulaj, Vilma Tafaj Mehmeti, etj. U anëtarësuan krijuesë të rinj në SHSHSHA-ë, enciklopedisti i folklorit dhe gurrës popullore rapsodi Rrustem Ulaj dhe romancierja e re Veneta Callpani.
“Organizatorët dhe moderatorët e këtij takimi z. Adnan Mehmeti dhe znj.Raimonda Moisiu, e prezantuan atë takim letrar me profesionalizëm duke treguar edhe njëherë vlerat e tyre të larta; me oratorinë e tyre, duke i bërë edhe një prezantim shoqatës nëpër vite që nga krijimi i saj në artin i bukur të shkrimtarisë, që depërton si mesazh mirësie e dashurie në të përditshmen njerwzore, -u shpreh shkrimtari e publicisti i njohur Pierre pandeli Simsia, mbas takimit, para kamerës televizive të Kulturës Shqiptare ( Albanian TV Culturale). Takimi zgjati tri orë dhe kaloi në një atmosferë jashtëzakonisht poetike, të ngrohtë dhe me patos të lartë atdhetar.Ishte tejet mbresëlënës dhe u mblodhëm si një familje e madhe, e bukur shqiptare; na mblodhi letërsia.
Takimi u përcoll nga media shqiptare dhe amerikane; Televizioni: Kultura Shqiptare me producent, z. Adem Belliu dhe TV lokal Amerikan.
Në fund për pjesëmarrësit u shtrua një kokteil.(Korresp i Diellit)

Monroe College King Hall Bronx New York
Shtator 2014

UNAZA E RE, E MADHE, E PLAVË-GUCISË

by

Shkruan: Ramiz LUSHAJ/
1.Kjo rrugë e sodit, 25 shtator 2014, që po niston prej Deçanit e shkon në Plavë e prej këndejna merr për në Guci e drejt e në Vermosh e mbasandejna bie në Shkodër, po më përnget si një unazë e trefishtë dhe një e vetme: Gjeo-strategjike. Etno-historike. Turistike.
Kjo Unazë, brenda trinisë të lumenjve Lim-Cem-Drin, si dikur në ato kohna para e mbrapa Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, po e rilidhë Plavë-Gucinë me dy kryeqëndrat e saj sanxhakore e shpirtërore, ekonomike e kulturore: me Pejën (Rrafshin e Dukagjinit) edhe me Shkodrën (Ultinën Bregdetare nga Lezha në Podgoricë).
Tashti ka me u ringjallë krahina e Plavë-Gucisë me qytetet e saj, me luginat e bjeshkët e saj. Si në verë, pothuaj edhe në dimër. Dikur, si në Guci edhe në Plavë, krahinë me mbi 20 mijë banorë, kanë pasë prona tokësore e dyqanet (shitoret) e veta edhe Haxhi Zekë Byberi i Lidhjes Shqiptare të Pejës, edhe Veziri i Shkodrës, edhe Begollët e Pejës, edhe Ali Pashë Gucia e Rexhepagajt, edhe… Kësokohe, thuhej se ishin edhe pesë dyqane florini (edhe me unaza)…, edhe nji sahatxhi…Pa dy fjalë: kishte zhvillim të madh, pasi ishin rrugët e karvajeve prej Peje në Shkodër.
Zoti po e bekon prapë krahinën e Plavë-Gucisë me rrugët e saj, rilindjen e saj, ardhmërinë e saj.
2.Plavë-Gucia, si rrallkush, e mirë/din’ se mungesa e rrugëve në trollin tand të çon rrugëve të botës. Kahmos. Gjithkund. Tashti kjo “Unaza e Madhe” ka me i ba shqiptarët etnik ma trojenik si farë e ngultarë. Shqiptarët kanë me u ba ma të pasur, ma të lumtur, ma të ditun.
Kjo krahinë e bekuar ka pa fillue me u pakë në shqiptarë, me u mplak shqiptarët e këtuhit, me iu mpak’ fuqitë, me e pa bijë e bija, nipa e mbesa ma së shumti në stinën e verës.
Po tashti, Plavë-Gucia, me kit’ Unazë Deçan-Plavë-Guci-Shkodër ka me u “Nusërue”. Për at’ Zot ka me i pasë hije: Vendi është i bukur. Njerëzit janë të mirë.
Kanë me u shtue djepat me djemë. Kanë me ardhë nuset edhe nga larg, pasi miqtë kur kanë angazhime a përnguti kanë me mujtë me ardh’ nga Shkodra e Podgorica, nga Mirdita e Kukësi e Mitrovica, nga Prizreni e Prishtina dhe me e pi hangër drekën në Plavë-Guci e darken tek shtëpia e vet.
E ka pa thanë Fishta i madh se bash këtu rri Ora e Shqypnisë… Tashti e kanë në dorë vet bijtë e bijat e saj me ia mbrri prapë kësaj dite, epoke. Si në kohën e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, edhe në kit’ Lidhje të madhe Euro-Atlantike: BE e NATO.
3.
Kjo “Unaza e re” e Plavë-Gucisë është qytetërim modern, bashkëkohor.
Si qytetet e mëdha të botës që kanë edhe unaza të vjetra i ka edhe kjo: Rruga rretherrotull e gategat prej Plave në Rrozhajë e Pejë e Bregut të Drinit (apo Rrugës së Kombit) e në Shkodër e prej atyhit në Podgoricë e Kolashin-Plavë. Ka’i’herë do duhet edhe kjo Unaza e vjetër.
Po tashti e kemi edhe kit’ Unazen e re.
Veç kësaj, e thashë – si në vende me qytetërim modern, janë edhe unazat e brendshme. Unazat e vogla. Po ecë drejt përfundimit Rruga Plavë-Çerem (Valbonë)-Bregut të Drinit-Porti i Shëngjinit (edhe Tiranë, edhe Shkodër). E ka i pasë dy unazat e vogla, ma së forti turistike: Atë, Plavë-Valbonë-Liqeni i Komanit-Shkodër-Vermosh-Guci. Atë, Guci-Plavë-Deçan (Pejë-Rugovë-Junik)-Gjakovë (Prizren)–Tropojë-B.Curri-Valbonë-Plavë.
4.
Kjo Unaza e Madhe e Plavë-Gucisë është me të vërtet e madhe. Të tillë po e ban dhe zhvillimi euro-atlantik, qytetërimi ynë shqiptar bashkëkohor, klima politike euro-ballkanike, etj.
Kjo Unazë e Madhe nuk është vetëm përskej e ndërmjet trinisë së lumenjve Lim-Drin-Cemi, po edhe Plavë-Deçan-Rruga e Kombit-Shkodër-Vermosh-Guci. Pra, një rreth hapësinor tejet i madh.
Kjo Unazë e Madhe është sa kombëtare edhe ndërkombëtare, pasi kalon nëpër tri shtetet e sotme ballkanike: Shqipëria Londineze, Kosova Euro-Atlantike e Mali i Zi (që kurrihere s’po do “e s’po di” me u ba i Bardhë). Gjithkahit kalon nëpër territore etnike shqiptare.
Si kurrnjiherë tjetër, po vjen e madhja Ditë Historike, që kjo Unazë e Madhe njëherash edhe Euro-Atlantike, ka me na i lidh ndërveti Kohnat, Tokat, Zemrat Shqiptare, me rrugët e saj të paqes, zhvllimit, qytetërimit modern.
5.
Sot, më 25 shtator 2014, kur t’ia nisni punimeve të Rrugës Deçan-Plavë dijeni se “Jam në Deçan edhe pa kanë aty në Deçan” e mos më vnoni mungesë se unë kurrë nuk jam i munguar për kilometrat trasetor, shpirtëror, zhvillimor të kësaj rruge të re.
Kjo rrugë është edhe e imja, jo vetëm se jam brenda Unazës së saj të Madhe, se më çon ma shpejt tek trolli im / ynë, tek gjaku im / jonë, drejt progresit bashkëkohor, qytetërimit modern.
Po edhe për disa arsye e realitete të kohës sotme e të nesërme.
Kjo rrugë është kombëtare, ndërshqiptare – rrugë e Kombit tim Shqiptar.
Kjo rrugë është edhe ndërkombëtare, ndërballkanike- rrugë e Ballkanit tim.
Kjo rrugë është edhe Euro-Atlantike – rrugë e të ardhmes tonë të përbashkët në brigjet të Limit e Drinit, të Adriatikut mesdhetar e të Atllantikut ndërplanetar.
Zakonisht, shqiptarçe, kur bajmë ndonjë punë të tillë të madhe, vepër të madhe si kjo Rruga Deçan-Plavë, pasi i përfundojmë ato në kohë të tejzagjatur, fillojmë e thurim edhe legjenda të ndërtimit të saj. Në fakt, kësaj here, më duket se ka ndodh disi ma ndryshe: Vet ndërtimi i kësaj Rruge nga Ëndrra, Projekti e Përurimi i fillimit të saj ishte një Legjendë. Një Legjendë me Rrena e me të Vërteta. Një legjendë aspak legjendare.
Tashti Rruga Deçan-Plavë që e kishim Ëndërr të vjetë e të re, po bahet Realitet prej sodit, 25 shtatorit 2014, në kit’ Rend të Ri Botëror, në kit’ botën e tashtit, Euro-Atlantike. Do të deshiroja që kjo Rrugë të jetë fakt e faktor Kombëtar e Ndërkombëtar, e investuar me ideale të larta e fonde të mëdha, që ky Realitet me dritën e përurimit të mos kthehet në Ëndërr…Zoti e Bekoftë këtë Rrugë e Njerëzit e saj, 25 Shtatorin e Saj / Tonin çdo ditë të saj krejt zhvillim dhe plot qytetërim, jo vetëm për Plavë-Gucinë, po për tri shtetet e Ballkanit.
Në Deçan pa kanë n’Deçan,
më 25 shtator 2014

PAPA FRANCESKU NË TIRANË,KOMBI NË FESTË

by

Mirëserdhe Papa Françesku- Mbërrin në Tiranë Ati i Shenjtë!
TIRANË, 21 Shtator/- Papa Françesku mbërriti të Dielën paradite, rreth ores 08.55 te mengjesit ne Aeroportin Ndërkombëtar “Nënë Tereza”, në Rinas, në këtë vizitë të parë në Shqipëri, të pritur me padurim nga shqiptarët.
Në këtë vizitë historike, Ati i Shenjtë u prit me një ceremoni zyrtare nga Kryeministri Edi Rama, ministri i Punëve të Jashtme, Ditmir Bushati, ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro, Sekretari i Përgjithshëm i Presidencës dhe përfaqësues të Kishës Katolike etj.
Kjo është vizita e parë që Papa Françesku zhvillon në Europë, dhe e dyta për një Papë që viziton Shqipërinë, pas Papa Gjon Palit të II në vitin 1993.
Papa Françesku zhvilloi një takim me Kryeministrin Edi Rama në sallën VIP të Aeroportit Ndërkombëtar “Nënë Tereza”, të pagëzuar me emrin “Marubi Lounge”. Ky emertim, “Marubi Lounge” i eshte dhene pasi Marubi, njihet si figura më përfaqësuese e kulturës shqiptare në Ballkan dhe më gjerë si ndërthurja mes së shkuarës dhe modernes.
Gjatë këtij takimi, Kryeministri Rama i dhuroi Atit të Shenjtë një kupë nga dheu shqiptar, të cilën e publikoi një ditë më
Shtegtimi Apostolik i Papës Françesku në Tiranë, është i dyti i një pape në vend. I pari ishte ai i Gjon Palit II (25 prill 1993), dy vjet pas rënies së diktaturës dhe vendosjes së marrëdhënieve diplomatike ndërmjet Selisë së Shenjtë dhe Republikës së Shqipërisë. Shtegtimi, që zgjati 14 orë, arriti kulmin në Shkodër. Katedralen e Qytetit të martirizuar të Veriut, kthyer nga regjimi komunist në pallat sporti (1967), kushtuar vetëm pak kohë para Shtegtimit Apostolik, Papa Vojtila kremtoi Meshën, bekoi gurin e parë të themelit, mbi të cilin do të lartohej, për të tretën herë, Shenjtërorja kombëtare e Zojës së Këshillit të Mirë”(ndërtuar në shekullin XV, rrënuar nga turqit më 1479, rindërtuar më 1895, rrënuar përsëri më 1967) dhe shuguroi katër ipeshkvijtë e parë, ndërmjet të cilëve, imzot Rrok Mirdita, kryeipeshkëv i sotëm i Tiranë-Durrësit dhe gjithë Shqipërisë.

Papa Françesku mban Meshën e Shenjtë: Paqe në Kombin tuaj!

“Paqe në shtëpitë tuaja, paqe në zemrat tuaja, paqe në Kombin tuaj”, tha Papa Françesku gjatë Meshës së Shenjtë në Sheshin “Nënë Tereza”, të mbushur si asnjëherë nga mijëra qytetarë.
Papa Françesku, po kremton Meshën e Shenjtë së bashku me 2 kardinalë, 18 ipeshkvinj, 240 meshtarë, 10 seminarista dhe 4 diakonë.
Në meshë marrin pjesë të gjithë besimtarët dhe pelegrinët nga e gjithë Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia, si dhe nga vende të ndryshme të botës.
Në hapësirën para altarit, janë të vendosur një grup të sëmurësh, për të cilët Papa Françesku ka gjithmonë kujdes të veçantë, disa të rinj të dioqezave të Shqipërisë, të Kosovës dhe të Malit të Zi, si edhe një numër personash, të ftuar nga Kisha Katolike, ndër këtë zyrtarë të lartë të shtetit, përfaqësi diplomatike në Shqipëri, besimtarë dhe persona që i kanë qëndruar pranë Kishës në këto 20 vite. Pjesëmarrësit kanë zënë vend në shesh që prej orëve të para të mëngjesit.
Predikimi i Atit të Shenjtë gjatë meshës në Sheshin Nënë Tereza
Ungjulli i sotëm na thotë se përveç 12 Apostujve Jezusi thërret shtatëdhejtë e dy nxënës të tjerë dhe i nis ndër fshtara e qytete për të kumtuar mbretërinë e Hyjit. Ai erdhi për të sjellë në botë dashurinë e dëshiron ta përhapë përmes bashkimit e vëllazërisë. Prandaj formon menjëherë bashkësinë e dishepjve, bashkësi misionare, e atje i stërvit për mision për të shkuar. Metoda misionare është e qartë dhe e thjeshtë dishepujt shkojnë nëpër shtëpi e kumti i tyre nis me një përshëndetje plot kuptim”Paqe në këtë shtëpi”. Nuk është thjesht përshëndetje, është edhe dhuratë, paqja. Duke ardhur sot mes jush të dashur motra e vëllezët të Shqipërisë, në këtë shesh kushtuar bijës së madhe e të përvuajtur të këtyre trojeve, Nënë Terezës së Kalkutës, Dëshiroj ta përsëris këtë përshëndetje, Paqe në shtëpitë tuaja, paqe në zemrat tuaja, paqe në Kombin tuaj
Në misionin e shtatëdhjetë e dy dishepujve pasqyrohet përvoja misionare e bashkësisë së krishterë të të gjitha kohëve: Zoti i ringjallur e i ngjallë nuk nis vetëm të dymbëdhjetët, por nis Kishën mbarë, nis çdo të pagëzuar për ti’a u kumtuar Ungjillin gjithë popujve. Në rrjedhë shekujsh jo gjithnjë u pranua kumti i paqes i sjellë nga lajmëtarët e Jezu Krishtit: nganjëherë ia mbyllën portat. Në një të kaluar jo të largët edhe porta e popullit tuaj u kyç, u mbyll me vargonjtë e mohimeve e ndalimeve të një sistemi që mohonte Zotin e pengonte lirinë fetare.
Ata që kishin frikë nga e vërteta e liria , bënin ç’ështe e mudnur që të dëbonin Hyjin nga zemra e njeriut e ta përjashtonin Krishtin e Kishën nga historia e vendit tuaj, ndonëse ai qe ndër më të hershmit që mori dritën e Ungjillit. Në leximin e dytë dëgjuam të përmendet Iliria, që në kohët e apostullimit të Palit, përfshirë edhe troejt e Shqipërisë së sotme.
Duke sjellë përsëri në vëmendje dhjetëvjeçaret e vuajtjeve e të persekutimeve të egra kundër katolikëve , ortodoksëve e myslimanëve mund të themi se Shqipëria ka qenë tokë martirësh: shumë ipeshkvij, meshtarë rregulltarë e besimtarë laikë e paguan me jetë besnikërinë e tyre. Nuk munguan provat e guximit të madh e të qëndrimit të pandshëm në shpalljen e fesë. Sa e sa të krishterë nuk u përkulën përballë kërcënimeve, por vijuan pa luhatje udhën e filluar !. Shkoj sot , shpirtërisht, pranë atij muri të varrezës së Shkodrës, vend-simbol i martirizimit të katolikëve, ku kryheshin pushkatimet dhe i prekur thellë në shpirt , vë lulen e lutjes e të kujtimit. Zoti ishte pranë jush, të dashur vëllezër emotra , për t’ju mbajtur në këmbë. Ai ju priu e ngushëlloi e së fundi ju ngriti lart mbi krahë shqiponje, siç pati bërë me popullin e lashtë të Izraelit. Uroj që Shqiponja të cilën e shikojmë në flamurin e vendit tuaj, tju kujtojë gjithnjë shpresën për ta mbështetur përherë besimin tuaj në Hyjin, që nuk zhgënjen, por është gjithnjë përkrah nesh, posaçërisht në çaste të vështira.
Sot portat e Shqipërisë janë të hapura e përparon stina e protagonizmit të ri misionar për të gjithë ata që bëjnë pjesë në popullin e Hyjit. Secili i pagëzuar e ka një vend e një detyrë për ta kryer në Kishë e në Shoqëri. Secili duhet të ndjejë veten të thirrur për të punuar bujarisht në kumtimin e Ungjillit e në dëshmimin e dashurisë: për të fuqizuar lidhjet e solidariteti, për të krijuar kushte jete më të drejta e më vëllazërore për të gjithë. Sot erdha t’ju jap zemër e ta përforconi shpresën në ju e rreth jush: t’i vini në lëvizje breznitë e reja; të ushqeheni përherë me fjalën e zotiti, duke ia hapur zemrat Krishtit: Ungjilli i Tij ku tregon udhën! Feja juaj duhet të jetë ngazëlluese e rezatuese, duhet të tregojë se takimi me Krishitn i jep kuptim jetës së njerëzve të çdo njeriu.
Me frymën e bashkimit ndërmjet ipeshkvijve, meshtarëve, rregulltarëve e besimtarëve, laikë ju inkurajoj t’i jepni hov të ri veprimtarisë baritore e të vijoni kërkimin e formave të reja të pranisë së Kishës në gjirin e shoqërisë.
Posaçërisht ju drejtohem të rinjve: mos keni frikë t’i përgjigjeni bujarisht Krishtiti, që ju fton që ta ndiqni!.
Në thirrjen meshtarake e rregulltare do të gjeni pasurinë dhe gëzimin e dhurimit të vetvetes për t’i shërbyer Hyjit e vëllezërve tuaj. Shumë burra e gra presin dritën e Ungjillit e hirin e sakramenteve
Kishë që jeton në tokën e Shqipërisë, faleminderit për shembullin e besnikërisë ndaj Ungjillit! Shumë nga bijtë e bijat tuaja vuajtën për Krishtin edhe deri në flijimin e jetës. Uroj që dëshmia e tyre t’i mbështesë hapat tuaj, të sotëm e të nesërm në udhën e dashurisë, të lirisë e drejtësisë e të paqes. Amen!
Engjëlli i Tënzot
Të dashur vëllezër e motra, para se ta përfundoj këtë Kremtim, dëshiroj t’ju përshëndes të gjithë ju, që keni ardhur në Shqipëri nga vendet fqinje. Ju falënderoj për praninë e për dëshminë e fesë suaj.
Në veçanti ju drejtohem ju të rinjve. Ju ftoj ta ndërtoni jetën mbi Jezu Krishtin: Kush ndërton mbi Krishtin, ndërton mbi shkëmb, sepse Ai është gjithnjë besnik, edhe kur ne e shkelim besën (shih 2 Tm 2,13). Jezusi na njeh më mirë se askush tjetër; kur gabojmë nuk na dënon, por na thotë: “Shko, por tani e tutje mos mëkato më” (Gjn 8,11). Të dashur të rinj, ju jeni brezi i ri i Shqipërisë. Me forcën e Ungjillit e me shembullin e martirëve, të dini t’i thoni ‘jo’ idhujtarisë së parasë, ‘jo’ lirisë së rreme individualiste, ‘jo’ varësive e dhunës, e t’i thoni ‘po’ kulturës së takimit e të solidaritetit, ‘po’ bukurisë së pandashme nga e mira e nga e vërteta, ‘po’ jetës së shkrirë për ideale të mëdha, por besnike edhe në gjërat e vogla. Kështu do të ndërtoni një Shqipëri më të mirë e një botë më të mirë.
Po i drejtohemi tani Virgjëreshës Nënë, që e nderoni sidomos me titullin “Zoja e Këshillit të Mirë”. Nisem shpirtërisht për në Shenjtoren e saj në Shkodër, që e doni aq shumë , e ia besoj gjithë Kishën në Shqipëri e mbarë popullin shqiptar , në veçanti familjet, fëmijët e të moshuarit. Zoja ju drejtoftë për të ecur së bashku me Zotin, drejt shpresës që nuk zhgënjen”.

Papa Françesku: Ruani me kujdes bashkëjetesën paqësore e bashkëpunimin mes feve
“Ruani me kujdes bashkëjetesën paqësore e bashkëpunimin mes feve”, deklaroi Ati i Shenjtë në fjalën e mbajtur në presidencë.
Më poshtë fjala e plotë e Atit të Shenjtë:
Zoti President,
Zoti Kryeministër,
Të nderuar anëtarë të trupit diplomatik,
Shkëlqesi, zonja e zotërinj
Jam shumë i gëzuar që gjendem mes jush në tokën e fisme të Shqipërisë, tokë heronjsh që kanë flijuar jetën për pavarësinë e vendit, tokë martirësh të cilët e kanë dëshmuar fenë në kohët e vështira të përndjekjes. Ju falënderoj që më ftuat të vizitoj atdheun tuaj, “tokën e shqiponjave”, si edhe për pritjen tuaj kremtore.
Ka kaluar tashmë gati një çerek shekulli që kur Shqipëria e gjeti përsëri udhën e mundimshme, por edhe joshëse të lirisë. Kjo udhë i krijoi mundësitë shoqërisë shqiptare të niste ecjen e rindërtimit material e shpirtëror, të vinte në lëvizje shumë energji e nisma, të ishte e gatshme për bashkëpunim e shkëmbim me vendet afërta të Ballkanit e të Mesdheut, të Evropës e të mbarë botës.
Liria, të cilën e gjetët përsëri, ju ka lejuar ta shikoni ardhmërinë me besim e shpresë, të nisni projekte e të rilidhni marrëdhënie miqësore me kombet e afërta e të largëta.
Respektimi i të drejtave njrëzore, ndër të cilat spikat liria fetare dhe ajo e shprehjes së mendimit, është kushti paraprak për vetë zhvillimin shoqëror e ekonomik të një vendi.
Kur respektohet dinjiteti i njeriut dhe njihen e garantohen të drejtat e tij lulëzon edhe shpirti krijues e nismëtar, e personaliteti njerëzor mund t’i shpalosë nismat e veta në dobi të së mirës së përbashkët.
Ju përgëzoj posaçërisht për një karakteristikë fatlume të Shqipërisë, që duhet ruajtur me shumë kujdes e vëmendje; e kam fjalën për bashkëjetesën paqësore dhe bashkëpunimin ndërmjet anëtarëve të feve të ndryshme.
Klima e respektit dhe e besimit të ndërsjellë ndërmjet katolikëve, ortodoksëve e myslimanëve, është pasuri e çmueshme për vendin dhe fiton rëndësi të veçantë në kohën tonë, në të cilën grupet ekstremiste e shtrembërojnë kuptimin e vërtetë fetar dhe i përçudnojnë e instrumentalizojnë dallimet ndërmjet besimeve të ndryshme, duke i kthyer në faktorë të rrezikshëm përplasjeje e dhune, e jo në mundësi për dialog të hapur e të respektshëm, për persiatje të përbashkët rreth domethënies që ka besimi në Hyjin e zbatimi i ligjit të tij.
Askush të mos mendojë se mund të përdorë Hyjin si shqyt, kur sheston e kryen akte dhune e mujshie! Askush të mos e përdorë fenë si pretekst për veprimet që bien në kundërshtim me dinjitetin e njeriut e me të drejtat e tij themelore, në radhë të parë me të drejtën e jetës dhe të lirisë fetare të të gjithëve!
jo që ndodh në Shqipëri tregon, përkundër, se bashkëjetesa paqësore dhe e frytshme ndërmjet njerëzve dhe bashkësive me përkatësi të ndryshme fetare jo vetëm që urohet, por është e mundur dhe e zbatueshme konkretisht. Bashkëjetesa paqësore ndërmjet bashkësive të ndryshme fetare, në të vërtetë është pasuri e paçmueshme për paqen dhe zhvillimin e harmonishëm.
Është vlerë që duhet ruajtur e duhet ushqyer çdo ditë me edukimin për të respektuar dallimet dhe identitetet specifike të gatshme për dialog e bashkëpunim në dobi të të gjithëve duke e njohur dhe nderuar njëri- tjetrin.Ështe dhuratë që duhet t’ia lypim gjithmonë Zotit , në lutje. Uroj që Shqipëia ta vijojë këtë udhë duke u bërë për shumë vende shembulll frymëzimi.
Zoti President, pas dimrit të izolimit e të përndjekjeve , erdhi më në fund pranvera e lirisë. Përmes zgjedhjeve të lira e strukturave të reja insitucionale është përfocuar pluralizmi demokratik dhe kjo ka ndihmuar në rihapjen e veprimtarive ekonomike. Shumë vetë, veçanërisht në fillim të shtyrë nga kërkimi për punë e kushte më të mira jetese, morën rrugën e emigrimit dhe ndihmojnë si e sa munden për përparimin e shoqërisë shqiptare.
Shumë të tjerë i gjetën arsyet për të ndenjur në atdhe e për ta ndërtuar nga brenda . Mundimet dhe flijimet e tyre kanë ndikuar në përmirësimin e kushteve të përgjithshme.
Kisha Katolike nga ana e vet mundi të rinisë jetën normale duke rindërtuar hierarkinë e saj dhe duke rilidhur fijet e një tradite të lashtë.
U ndërtuan ose rindërtuan vendet e kultit, ndër të cilët spikat Shenjëtorja e Zonjës së Këshillit të Mirë në Shkodër, u hapën shkolla dhe qendra të rëndësishme edukimi e asistence në shërbim të të gjithë qytetarëve. Prania e Kishës dhe veprimi i saj shikohen me të drejtë, prandaj jo vetëm si shërbim ndaj bashksëisë katolike, por ndaj mbarë kombit.
E lumja Nënë Terezë bashkë me martirët që e dëshmuan fenë me heroizëm -atyre u takon mirënjohja jonë më e thellë e lutja jonë – sigurisht galdojnë në Qiell, për punën e burrave e të grave vullnetmira në rilulëzimin e shoqërisë dhe të Kishës në Shqipëri.
Mirëpo tani paraqiten të tjera sfida , që presin përgjigje. Në një botë që priret ndaj globalizmit ekonomik e kulturor, duhet bërë çdo përpjekje që rritja e zhvillimi të jenë në shërbim të të gjithëve e jo vetëm të një pjese të popullsisë. Gjithashtu ky zhvillim nuk do të jetë i vërtetë, nëse nuk do të jetë i përballueshëm dhe i barabartë, dmth nëse nuk do t’i ketë mirë parasysh të drejtat e të varfërve dhe nëse nuk do të respektojë mjedisin.
Globalizimit të tregut duhet t’i përgjigjet globalizimi i solidaritetit; rritja ekonomike duhet shoqëruar me më shumë respekt për botën e krijuar; bashkë me të drejtat individuale duhen mbrojtur edhe ato të realiteteve të ndërmjetme mes individit e shtetit me në krye familjen. Shqipëria sot mund të përballet me këto sfida në kornizën e lirisë dhe të stabilitetit që duhen përforcuar dhe që japin shumë shpresa për të ardhmen.
Falenderoj me gjithë zenmër secilin prej jush për mikpritjen e ngrohtë dhe si Shën Gjon Pali i II , në prill të 1993 , i lutem Marisë , Nënës së Këshillit të Mirë, ta mbrojë Shqipërinë dhe i besoj asaj shpresat e mbarë popullit shqiptar. Hyji dikoftë mbi Shqipërinë hirin dhe bekimin e vet!.

Atmosferë festive në sheshet e Tiranës, Ati i Shenjtë shpallet “Qytetar Nderi”

Entuziazëm dhe atmosferë festive në sheshet dhe rrugët e kryeqytetit shqiptar, ka mbizoteruar sot , teksa Papa Françesku përshkoi bulevardin “Dëshmorët e Kombit” dhe përshëndeteti qytetarët që kishin mbushur bulebardin kryesor te Tiranes.
Ati i Shenjtë, nga makina e tij e bardhë, përshëndeti dhe bekoi mijëra qytetarë dhe besimtarë që kanë ardhur nga qytetet e ndryshme të Shqipërisë, por edhe nga vende të tjera, për të përshëndetur Papa Françeskun, në këtë vizitë historike në Shqipëri.
Makina e tij ka lëvizur ngadalë përgjatë bulevardit “Dëshmorët e Kombit”, dekoruar me flamuj të Shqipërisë dhe Vatikanit, dhe me 40 fotografi të cilat paraqesin historinë e trishtë të klerikëve që u dënuan dhe u persekutuan padrejtësisht nga sistemi dikatorial, për shkak të besimit të tyre fetar.
Ndërsa ecte drejt altarit ku u zhvillua Mesha e Shenjtë, Papa Françesku u përcoll nga thirrje gëzimi dhe mijëra duar që e fotografonin dhe filmonin pa pushim me celularë.
Emocionues ishte veçanërisht momenti kur Ati i Shenjtë ndaloi makinën dhe bekoi dy fëmijë që ndodheshin mes turmës së njerëzve në sheshin “Nënë Tereza”, ku Papa Françesku do të mbajë edhe Meshën e Shenjtë.
Pamjet madhështore ku qindra e mijëra besimtarë, pa dallim feje e kombësie janë mbledhur për të pritur Atin e Shenjtë, e kanë shndërruar sot Tiranën në kryeqendrën katolike të botës.
Një tjetër moment i rëndësishëm në ceremonialin për pritjen e Papës ishte edhe nderimi i Atit të Shenjtë me titullin “Qytetar Nderi i Tiranës” nga Kryetari i Bashkisë, Lulzim Basha, i cili i dorëzoi Atit të Shenjtë “Çelësin e Tiranës”.

Nxënësit e Shkollës Shqipe “Alba Life” në Brooklyn filluan vitin e ri mësimor 2014-2015

by

Bilbili i Gjuhës Shqipe Rafael Gjona m’u përgjegj se: “Dakord që mund të dali nga shkolla jonë një president për në Amerikë, por mund të kemi dhe një president të ardhshëm për Shqipërinë, pse jo”?…/
Nga Keze Kozeta Zylo/
Në Brooklyn në një nga qytetet historike dhe ndër më të populluara të Nju Jorkut si dhe në Amerikë nxënësit shqiptarë filluan shkollën Shqipe.
Në mjediset e shkollës publike amerikane nxënësit shqiptarë të lindur në Amerikë u ulën për të filluar vitin shkollor akademik 2014-2015. Ishte një ditë e bukur shtatori me fllad Oqeani një ditë që do të ngelet përgjithmonë në kujtesën e nxënësve. Shumë prej tyre njiheshin nga vitet e mëparshme dhe takoheshin me mall, sepse ishin me sezonin e pushimeve dhe kishin pothuajse gjithë verën që nuk ishin takuar, ngase dikush kishte shkuar në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi, Dibër, Çamëri ose vende të ndryshme të botës që ata i tregonin me aq mbresa dhe bukuriza fëminore.
Disa prej tyre uleshin për herë të parë në bangat e shkollës dhe që më të mëdhenjtë tregoheshin tepër të kujdesshëm për t’u dhënë ngrohtësi dhe dashuri si më të “vjetër” të shkollës shqipe. Nxënësit erdhën të shoqëruar nga prindërit e tyre të cilët me emocion dhe mirënjohje tregonin kujdes të posaçëm që ata të dëgjonin mësueset e tyre dhe të mësonin sa më shumë SHQIP.
Në ceremoninë e hapjes së fillimit të vitit shkollor përshëndeti Dr.Valbona Zylo Watkins zv/presidente e Shkollës Shqipe dhe bashkëthemeluese e saj e cila iu uroi mirëseardhjen të gjithë nxënësve, prindërve dhe mësueseve të shkollës. Dr.Watkins bëri një prezantim të shkurtër të historikut të shkollës shqipe “Alba Life” shkollë që operon në Staten Island, Brooklyn dhe së shpejti do të kemi Shkollë Shqipe dhe në Manhattan. Ajo vazhdoi se shkolla ka hyrë në vitin e shtatë të saj dhe së bashku me stafin jemi krenarë që fëmijët tanë këtu në Diasporë po mësojnë Gjuhën Shqipe, kulturën dhe traditat e mrekullueshme të popullit shqiptar. Sivjet shkolla shqipe në Brooklyn është shtuar me një klasë më shumë çka tregon për rritjen e saj dhe seriozitetin e punës së mësuesëve. Prindërve të mëparshëm dhe të rinj u ka prezantuar programin shkollor, abetaren unike dhe librat qëdo të përdorin nxënësit, të cilat janë të miratuara nga të dy ministritë e Kosovës dhe të Shqipërisë. Aktivitetet e ndryshme që organizon shkolla Shqipe si festën e Pavarësisë, festat e fundvitit, 7 Marsin, Ditën e Mësuesit, Festivalin e Shkollave Shqipe që u organizua vjet për herë të parë nën drejtimin e Konsullatës së Kosovës me ish Ambasadorin Bekim Sejdiu dhe me Keshillin Organizativ do të vazhdojë çdo vit, si dhe mbylljen e vitit shkollor janë aktvitete që nxënësit marrin pjesë gjallerisht dhe që ata paraqiten denjësisht për të demonstruar kulturën shqiptare në New York në metropolin e botës. Në fund ka falënderuar mësueset e shkollës në Brooklyn si Altiona Stefanllarin e cila për arsye pune, pasi jep mësim dhe në mbasdite nuk do të marre pjesë këtë vit dhe Aferdita Kacubaj te cilat punuan me përkushtim për vitin akademik 2013-2014. Ndërkohë ka prezantuar para nxënësve dhe prindërve dy mësueset e reja zonjat Marjana Bulku dhe Armela Shehaj të cilave iu ka uruar mirëseardhjen dhe punë të mbarë në vitin e ri shkollor. Ajo i ftoi ato para audiotorit ku mësuese Marjana tha se kam tre vje që kam ardhur në Amerikë dhe shprehu me emocion bashkëpunimin me stafin e Shkollës Shqipe dhe tha se unë kam një përvojë të konsiderueshme në arsim pasi në Shqipëri kam dhënë mësim në shkollë të mesme dhe do të mundohem të përshtatem dhe këtu me nxënësit e kësaj moshe. I shprehu falënderimin dhe themeluesit të shkollës shqipe z.Qemal Zylo për bashkëpunimn dhe përkushtim që do të vazhdojnë me të gjithe stafin për ecjen e shkollës shqipe. Mësuese Armela Shehaj tha se ka mbaruar për mësuesi në Shqipëri dhe tha kam vetem tre muaj që kam ardhur në Amerike. E falënderoj Shkollën Shqipe për ngrohtësinë që më krijuan dhe për kërkesën që më miratuan për të dhënë mësim, detyrë që do ta kryejë me dinjitet dhe devotshmëri.
Në fund të ceremonisë iu ka uruar mirëseardhjen z.Qemal Zylo të gjithë prindërve, nxënësve dhe mësueseve të vjetra si Altionës dhe Afërditës si dhe mësuese të reja Marjanës dhe Armelës që u treguan te gatshme për këtë mision fisnik. Gjithmonë e kam ndjerë për detyre karshi Atdheut dhe Diasporës që me mundësitë tona si familje të hapim shkollat shqipe këtu në Diaspore që femijet tanë të mos e harrojnë kurrë Gjuhen Shqipe dhe rrënjët nga kanë ardhur. Pa bashkëpunimin e ngushtë tuajin si prindër, si dhe shoqatave të ndryshme ne nuk do të kishim sukses në hapjen e shkollave shqipe, pasi vetëm bashkëpunimi dhe mirëkuptimi bëjnë gjithcka të mundur dhe për këte ju shpreh mirënjohjen time. Z.Zylo falënderoi te gjithe prindërit si dhe nje falënderim special ka qenë për nxënësit e rinj që u ulën për herë të parë në bangat e shkollës. Është kënaqësi që Shkolla Shqipe “Alba Life” përdor mjediset e Shkollës publike amerikane dhe për këtë falënderoi drejtoritë e shkollave amerikane si dhe Bordin e Edukimit të New Yorkut që i lejon ligjërisht për të vazhduar programin e mësimit shqip. Pasi u bënë regjistrimet, dhënia e librave, nxënësit grupe-grupe u ndanë sipas klasave dhe vazhduan programin mësimor. Duke kaluar në korridor pranë çdo klase nuk ka se si të mos ndjesh emocion kur dëgjon fjalën e ëmbël shqip nga fëmijët e Diasporës, të cilët të japin një kënaqësi krejtësisht të veçantë.
Ndërsa dëgjoja Shqip, kishja hyrë në rezonancë si në një muzike me tingëllim të fuqishem aktual me vargjet për Gjuhën Shqipe të Martirit të Kombit Gjergj Fishtës i cili shkruan:
“Pra, shqyptarë çdo fès qi t’jini/ gegë e toskë/ malci e qyteta/ gjuhën t’uej kurr mos ta lini/ mos ta lini sa t’jetë jeta/ por për tê gjithmonë punoni/ pse, sa t’mbani gjuhën t’uej/ fisi juej, vendi e zakoni/ kanë me u mbajtë larg kambës s’huej”…
Pasi i përfundova nën zë së brendshmi këto vargje hymn, ndalova një çast tek klasa e Marjanës dhe ju thashë mirë se erdhët dhe punë të mbarë. Ja përshembull mesuese Marjana i thashë se ç’kam një parandjenjë që nga kjo shkollë mund të dali ndonje president i ardshëm në Amerikë, ndërkohë nxënësi Rafael Gjona, Bilbili i Gjuhës Shqipe m’u përgjegj se: “dakord që mund të dali nga shkolla jonë një president për në Amerikë, por mund të kemi dhe një president të ardhshëm për Shqipërinë, pse jo”?… Nxënësit e miratuan duke qeshur. Folëm me sy me mësuese Marjanën dhe u largova me një buzëqeshje dhe me një mendim të thellë në kokë…
Bota e tyre gjithmonë më ka magjepsur si mësuese me një përvojë të gjatë midis dy kontinenteve, por dhe si prind, si gjyshe dhe si shqiptare.
Në muajin e shtatorit në Ditën e parë të Shkollës Shqipe, në Bruklinin historik ndër qytetet më të populluara amerikane që njihet më së shumti me urën e famshme me të njejtin emër dhe që futet në mrekullitë moderne të botës, Bruklini dëgjoi shqip, jehona e saj do të dëgjohet sa të ketë frymë shqiptari.

19 shtator, 2014
Brooklyn, New York

Nga Nju Jorku në Frasnitë, atje ku rron ende gjaku i Arbrit

by

Nga Sergio Sejdi Bitiçi/
Në mëngjesin e bukur të 26 nëntorit 2011, shoferi na solli nga Cosenza (Kozenca) në Frascineto, për një orë, duke kaluar nëpër fushat, luginat dhe malet piktoreske, të zbukuruara me shtëpi të arkitekturës mesjetare, me vreshta të gjëra përreth autostradës Cosenza- Sorrento dhe kodra të tëra të veshura me gështenja ose ullishte, të mbjellura me estetikë, si dhe fusha me limona e portokaj. Eshtë hera e parë që ndodhem mysafir në Calabrinë panoramike, që i përngjan aq shumë viseve të Shqipërisë.
Frascineto është një qytezë e hijshme, me një popullsi prej 30000 banorësh, rrëzë mali, matanë të cilit shtrihet krahina e Campanjës (La regione di Campagna), ku më 1430 janë dyndë kolonitë më të para të shqiptarëve. Nga maja e malit shihet Vlora, ndërsa shqiptarët në Frasnitë kanë ardhur më 1480, ku gjenden deri sot.
Po sa taksia hyri në qytet, dalluam shenjën e parë, tabelën, ku shkruhej: Frascineto (Frasnitë), më vonë pamë emrat e tjerë të shesheve (piazza) dhe rrugëve, të shkruara në gjuhën shqipe, apo arbëreshe, siç i thonë vendasit, madje edhe website i bashkisë është në dy gjuhë, italisht dhe shqip. Në hyrje të kishës treqindvjeçare arbëreshe, Shën Maria e Butë, grupi i madh muzikor, Banda di Doria, priste mysafirët me muzikë tradicionale.
Kisha ishte mbushur plot atë mëngjes, për ta celebruar 50 vjetorin e priftërimit të Papas Antonio Bellusci. Ishte një festë e përgatitur me kujdes në këtë kishë madhështore, që dukej se posa ishte restauruar për rastin në fjalë, me program të pasur, që zgjati tre orë. Mikpritësit na prijnë drejtë karrigeve të rezervuara dhe na ulën në dy vendet e para. Nuk vonoi shumë dhe Papas Antonio Bellusci erdhi plot mirësi, na përshëndeti duke na përqafuar me ngrohtësi, e duke na uruar mirëseardhjen. Mikëpritja bujare arbëreshe prekej gjithkund. Pas pak një burrë elegant i moshës mesatare, m’u afrua dhe me buzeqeshje m’u drejtua, me një theks të kulluar arbëresh:
– Bitiçi?
– Po, – i them.
– Tommaso Bellusci jam, u prezantua ai. Nuk jemi takuar ndonjëherë, por unë ju njoha menjëherë, sapo ju pashë, ju njoh nga fotografitë që na ka treguar Papas Bellusci.
U përqafuam si të njohur të vjetër.Na dëshiroi mirëseardhje.Ceremonia e festimit kishte një program të pasur fetar dhe kombëtar. Skena e mbushur plot, ofronte një spektakël me petkat klerikale dhe tradicionale, që gjithë kësaj ia shtonte bukurinë grupi i të rinjve dhe të rejave, veshur me kostume kombëtare të mbarë krahinave shqiptare. Kostumet kombëtare të femrave ishin të qendisura me flori.Më ra në sy bukuria fort e rrallë e kostumeve arbëreshe. Aty mësova se arbëreshët i paskan kostumet më të bukura në mbarë Italinë! Po ashtu këta janë i vetmi grup etnik, që kanë ruajtur doket, zakonet, ritet dhe traditat e origjinës shqiptare.
U njoha me Ipeshkvin Ercole Lupinacci, i cili sapo me takoi thirri hareshëm:
– Oh Vatra! Vatra ka bërë aktivitet të madh kombëtar me 1969, kur ishte 60 vjetori i gazetës “Dielli”.Kam qenë në Boston, shtoi më tutje.
Kryetari i Bashkisë së Frasnitës Francesco Pellicano më foli rrjedhshëm në gjuhën arbëreshe. Ndërsa ish-kryetari i Bashkisë Tommaso Ferrari, me profesion inxhinier, na shoqëroi deri në mbrëmje vonë, fliste kthjellët gjuhën arbëreshe. Duke ndjekur bisedat, vërejta se me Papas Antonio-n, të rinj e të vjetër flisnin vetëm në të folmen arbëreshe, si duket ishte standardi, që kishte vendosur vetë Bellusci. Tek Liturgjia solemne e Shenjtit Jani Krizostomit që u mbajt në Frasnitë të shtunën 26 nëntor 2011 morën pjesë episkopi arbëresh, Monsinjor Ercole Lupinacci, arbëresh nga katundi i Jul Varibobës (Mbuzati-S.Giorgio Albanese) bashkë me 35 priftërinj arbëreshë, të cilët kishin ardhur për të nderuar 50-vjetorin e priftërisë së Antonio Belluscin. Liturgjia e shenjtë u mbajt në ritin bizantin-grek dhe me këngët në gjuhën greqishte, sipas zakonit, dhe disa pjesë në gjuhën arbëreshe.Kori i kishës u drejtua nga prifti arbëresh Arcangelo Capparelli nga katundi Firmoza.Ishin të pranishëm gjithë banorët e katundit me kryetarin Francesco Pellicano. Kishin ardhur dhe nga Roma dhe nga Reggio Calabria shumë miq për të nderuar dy priftërinjtë A. Bellusci, famullitari i kishës së Shën Mërisë së Fjetjes në Frasnitë, dhe ish-famullitarin Vincenzo Scarvaglione. Episkopi E.Lupinacci, kryetari i Bashkisë Ngjisk Pellicani dhe të tjeret, krahas dhuratave, vunë në dukje rolin e madh të A.Belluscit, famullitar në Frasnitë, dhe priftit V.Scarvaglione, ish-famullitar, për ruajtjen dhe mbatjen gjallë të kulturës arbëreshe dhe të traditës kombëtare. Antonio Bellusci, famullitar i Frasnitës, duke marrë fjalën në fund të Liturgjisë falenderoi jo vetëm besimtarët e pranishëm, por edhe vëllaun shqiptar Sejdi Bitiçin, vëllezërit e tij, dhe gjithë shqiptarët në Amerikë dhe në Canada, të cilët, siç u shpreh ai, gjatë udhëtimëvet të shumta të Papas A. Belluscit për çështjen e Kosovës dhe për studime etnografike, e kanë ndihmuar dhe i kanë dhënë mikpritje të madhe në vatrat e tyre. Falenderoi edhe anëtarët e Vatrës historike në Boston dhe në New York.
Pas ceremonisë u shtrua një drekë për më shumë se njëqind mysafirë, në lokalin më të mirë të vendit.Moment emocional ishte surpriza që më ofroi Papas Antonio Bellusci, i cili solli priftërinjtë tek tavolina ime dhe ata kënduan në kor këngën e Vektores.Para se të largohemi nga salla, më sollën nga një tavolinë në tjetrën, ku këndoheshin këngë arbëreshe.Kush e ka provuar aromën e këngëve arbëreshe, e ka të lehtë të kuptojë emocionet e fuqishme që përjetuam ato çaste.Zonja Rina, motra e Antonios, i dinte tekstet e të gjitha këngëve dhe u printe në shumicën e rasteve. Në grup dallohej çifti i ri; Vincenzo Frascina dhe Silvana La Rocca, që kishin zëra të bukur dhe këndonin me ngazëllim. I dëgjoja me radhë të gjitha këngët dhe zemra më flladitej nga aroma arbëreshe. Me vete thashë: Gjaku i arbërit rron dhe nuk shprishet. E lashta, gjuhë e ëmbël arbërore, rron mes vëllezërve dhe motrave të gjakut tonë! Në bllokun tim të shënimeve shkrova titujt e këngëve që u kënduan: Skënderbeg; Lule,lule; Kopile, moj kopile; Vajzë, moj vajzë. Nga fundi për të ma plotësuar dëshirën kënduan këngën “Moj e bukura More”, për të cilën, dikush që kisha afër më tha, se i pëlqente më fort versioni modern, që e transmeton Radio Tirana. Unë duke menduar se e njohin i prina këngës “Moj Korçare sa e bukur je”, ku më përcollën bukur. Në pasditen e vonë vajtëm tek lagja e vjetër e Frasnitë, ku familja Bellusci jeton me breza të tërë, për të vizituar Bibliotekën Internacionale A. Bellusci, themeluar nga vetë ai.Kjo bibliotekë është një muze, monument i vërtetë i historisë dhe kulturës shqiptare, që gjindet në shtëpinë ku ka lindur i ati. Shtëpinë e ka rindërtuar me duart e tij i vëllai, Tommaso, me material tradicional, gurë e beton, duke i ruajtur trarët dhe dërrasat origjinale të shtëpisë. Biblioteka ka më se 10000 libra në dy tre katet e shtëpisë, që mbetet gjithmonë e hapur dhe është e vetmja bibliotekë që funksionon. Në njërën nga odat e shtëpisë janë të instaluar vegje antike, ku motra e tij Rina thur basma e pëlhura artizanale të cilësisë së lartë. Papas Antonio bashkoi gjithë familjen e tij duke përfshirë edhe nipat Danile, avokat në Romë dhe Alessandro, ekonomist në Milano, të cilët janë të përgatitur ta trashëgojnë këtë thesar. Papas Antonio filloi ceremoninë duke valëvitur flamurin kuq e zi, me fjalime të matura për rastin, të gjitha të vëna në dukje me video dhe foto. Si surprizë, në shenjë mirënjohje, për pritjen që i kemi bërë Sabit Bitiçi dhe unë me vëllezër e familje, disa herë qysh më 1989, për përkrahjen e ndihmën materiale në restorantet tona, në Manhattan: Minetta, Grand Ticino, Toscana dhe Chelsea Trattoria Italiana, ku unë isha bashkë pronar me Mustafën dhe Sabitin. Përmendi gjithë antarët e AACL (Lidhja Qytetare Shqiptaro Amerikane të formacionit të vitit 1989, në krye me Joseph Dioguardin.) Zoti Antonio Bellusci, i rrethuar nga i vëllai Tommaso, nga e motra Rina dhe nga nipërit Alessandro e Daniele si edhe bashkëshortet e tyre Benedetta e Francesca, më nderoi me: “Urdhërin nderi Kulturor “Lidhja/L’Unione” për kontribut të shquar në zhvillimin të bashkëpunimit dhe të vëllazërimit të Diasporës shqiptare në SHBA me arbëreshët në Calabri, me këtë Bibliotekë Shqiptare dhe me revisten time “Lidhja”, për pavarësinë e Kosovës dhe për “Përparimin e Shqipërisë”, Frasnita më 26.XI.2011. Presidenti dhe themelluesi Antonio Bellusci, prift arbëresh me shtetësi shqiptare, gazetar shkrimtar etnolog”. Kjo ceremoni përfundoi me nënshkrimin tim të Librit të Biblotekës, ku pata nderin edhe unë të kem pjesëmarrje dhe pjesënë libër, që kanë nënshkruar intelektualët më të njohur të kombit, nga mbarë bota. Nënshkrimi im u shndërrua në koment e dedikim me hapsirë një faqe, ku shfaqa vetëm një pjesë të ndjenjave që kam për Belluscin si patriot dhe punëtor i zellshëm për kombin.Ndoshta ka qenë De Rada, por në jetën time kam njohur vetëm Tahir Kërrnajën, i cili po ashtu ka punuar vetëm për interes të kombit.Bellusci me dedikimet e veprat tij ka pasuruar kulturën e historisë tonë kombëtare. Ai më tregon me pasionin e studiuesit: arbëreshët që jetojnë në Calabri kanë ardhur nga gadishulli ballkanik në Calabri që në fund të shekullit XV pas vdekjes së Skënderbeut. Veçanërisht janë larguar nga jugu i Shqipërisë së sotme: Epiri, Himara, Dibra, dhe nga krahina të Helladhes, veçanerisht nga Peloponezi. Ne arbëreshët në Calabri, tha ai, nga e folmja, kostumi dhe mbiemrat, kemi prejardhje nga toskëria.Siç dihet toskëria, nga pikëpamja fetare, ishte ortodokse me ritin bizantin-grek dhe nën juridiksionin e Mitropolitit të Ohrit, i cili ishte nën juridiksionin e Patriarkut në Kostandinopojë. Papas Bellusci përdor të folmen arbëreshe, që i tingëllon bukur: “Kur Atrat tanë kanë emigruar këtu në Itali, – shton ai-, kishën priftrat si udhë-heqës e si kapedanë, të cilët i kanë mbajtur gjithmonë të bashkuar dhe kanë mbrojtur grupet e emigrantëve prej pushtetëve të vendit. Atrat tanë kanë gjetur strehë në vende të humbura dhe të shkatërruara, afër maleve, dhe atje ata për shekuj e shekuj kanë punuar dhe ripopulluar vendin. Dhe si besimtarë ata kanë mbajtur dhe ruajtur gjithmonë ritin bizantin-grek të Atravet të tyre si edhe gjuhën dhe zakonet e prindërve.Italianët të vendit ishin fetarë katolikë me ritin roman-latin, dhe ne arbëreshët ishëm fetarë katolikë me ritin bizantin-grek.Dhe kështu, duke luftuar shumë për ruajtje të identitetit tonë lindor, kemi mbajtur ritin bizantin, gjuhen dhe zakonet deri në ditën e sotme”, shpjegon ai.
Më pas ai më tregoi se “Papa Benedikti XV, në vitin 1919, ka themeluar dioqezën arbëreshe me ritin bizantin-grek në katundin Unger, italisht Lungro (Cosenza), dhe ka emëruar një episkop arbëresh, i cili sot ka juridiksion në disa katunde arbëreshe në Calabri dhe në Basilikata.Frasnita (Frascineto-Cosenza) është një nder ata katunde arbëreshë që ka mbajtur që nga viti 1490 (viti i themelimit) deri sot ritin bizantin-grek e Atravet tanë, gjuhën dhe zakonet arbëreshe. Afër Frasnites janë edhe këta katunde arbëreshë: Ejanina, Cifti, Shën Vasili, Ferma, Ungra, Firmoza.”
U larguam nga Biblioteka A. Bellusci me kujtimet më të prekshme dhe ai bashkë me vëllain Tommaso dhe tjetrin Tommaso Ferrari na përcollën me makinë, natën vonë. Tek Arbëreshët, në Calabria, përveç traditës, gjuhës e zakoneve ekziston edhe bujaria shqiptare, për të cilën jemi kryelartë.(Dielli-arkiv)