Besnik Fishta/

Më 17 tetor 2025, në Francë do të prezantohet një risi që pritet të bëjë jehonë në botën e filatelisë: emetimi i pullës së parë postare që “flet”, duke integruar inteligjencën artificiale. Kjo pullë inovative, e dedikuar 60-vjetorit të ndarjes nga jeta të Winston Churchill, përmban një portret të realizuar nga artistja franceze Sophie Boujard dhe një kod QR që e çon përdoruesin te një asistent virtual. Ky asistent, i ndërtuar mbi inteligjencën artificiale, ofron informacion të saktë dhe të verifikuar mbi jetën dhe trashëgiminë e Churchill-it, duke përdorur si burim të dhënash arkivat e “Shoqërisë Ndërkombëtare Churchill”.

Ky emetim shënon një moment historik, një pikë kthese në konceptin klasik të pullës postare. Nuk kemi më të bëjmë vetëm me një objekt simbolik, artistik ose dokumentues. Pulla shndërrohet në një medium interaktiv që komunikon, informon dhe edukon në kohë reale. Ajo hyn në epokën e teknologjisë së zgjuar, duke u bërë një ndërfaqe mes të kaluarës dhe së ardhmes, mes trashëgimisë kulturore dhe inovacionit teknologjik.

Ky zhvillim i fundit është një rast i shkëlqyer për të reflektuar mbi mënyrën se si teknologjia është përfaqësuar në historinë e filatelisë, jo vetëm në vendet e zhvilluara por edhe në Shqipëri, dhe për të vlerësuar perspektivat që kjo tematikë mund të marrë në të ardhmen. 

Që nga fundi i shekullit XIX, teknologjia ka qenë pjesë e pandashme e ikonografisë filatelike. Me të nisur epoka industriale, pullat postare filluan të pasqyrojnë imazhe të lokomotivave me avull, anijeve të mëdha, urave metalike, fabrikave dhe pajisjeve industrial, simbole të përparimit dhe transformimit shoqëror të kohës. Këto imazhe nuk ishin thjesht ilustrime dekorative, por reflektim i aspiratave të një epoke që besonte fuqimisht në zhvillimin teknik si rruga drejt modernitetit.

Përmes pullave postare, u dokumentua gjithashtu edhe revolucioni në fushën e komunikimit: telegrafi, telefoni, radioja dhe më vonë televizioni. Këto teknologji, përpara se të bëheshin pjesë e jetës së përditshme, u promovuan dhe u afirmuan përmes imazheve të filatelisë, që u kthyen në një mjet i fuqishëm i edukimit dhe sensibilizimit publik.

Edhe Shqipëria, ndonëse në një kontekst historik dhe ekonomik më të kufizuar, nuk ka mbetur jashtë këtij trendi botëror. Në mënyrë graduale dhe me një ritëm më të ngadaltë, temat teknologjike u reflektuan edhe në emetimet filatelike shqiptare, sidomos nga vitet ’60 e tutje.

Q neë dekadën e dyte pas vendosjes së sistemit socialist, Shqipëria nisi të përdorte pullat postare si një mjet propagandistik dhe edukues, ku ndër temat dominante u përfshinë zhvillimi i bujqësisë, makineritë bujqësore, ndërtimet industriale dhe projektet e mëdha infrastrukturore. Në këtë kontekst, pullat nuk kishin vetëm funksion postal apo estetik, por edhe një mision me qellime propogandistike.

Në vitet ‘60 e në vijim, tematika teknologjike u zgjerua me përfshirjen e arritjeve në shkencën dhe teknologjinë hapësinore, të cilat dominonin diskursin global të kohës. Gara hapësinore midis SHBA-së dhe Bashkimit Sovjetik frymëzoi një sërë emetimesh filatelike në mbarë botën. Edhe Shqipëria kontribuoi në këtë trend, megjithëse kryesisht duke pasqyruar suksese të vendeve aleate të kampit lindor, si vendosja e satelitëve, misionet kozmike dhe arritjet e astronautëve sovjetikë.

Gjatë viteve ’70 dhe ’80, temat e zhvillimit kombëtar, si elektrifikimi i vendit, ndërtimi i hidrocentraleve, zgjerimi i rrjetit hekurudhor dhe zhvillimi i industrisë së lehte apo te rëndë, ishin pjesë integrale e filatelisë shqiptare. Këto pulla shërbyen jo vetëm për të dokumentuar fazat e transformimit ekonomik, por edhe për të ndërtuar një narrativë të përparimit teknik të vendit.

Pas ndryshimeve të mëdha politike në fillim të viteve ’90, Shqipëria përjetoi një tranzicion të thellë ekonomik dhe institucional. Kjo u reflektua edhe në fushën e filatelisë, ku temat e mëparshme propagandistike u zëvendësuan nga një frymë më e hapur ndaj zhvillimeve ndërkombëtare dhe tematikave universale. Pulla të dedikuara teknologjisë së informacionit, komunikimit digjital, energjive të rinovueshme, si dhe pjesëmarrja në emetimet e përbashkëta CEPT/Europa, tregojnë një përpjekje për të sinkronizuar filatelinë shqiptare me zhvillimet e kohës.

Megjithatë, në mënyrë objektive duhet pranuar se frekuenca dhe thellësia e trajtimit të temave teknologjike në filatelinë shqiptare ka qenë relativisht e ulët. Në krahasim me vendet e tjera evropiane, sidomos ato me tradita të konsoliduara filatelike, Shqipëria ka pasur një ritëm më të ngadaltë në integrimin e temave që lidhen me inovacionin, teknologjinë dixhitale dhe sfidat bashkëkohore.

Shembulli francez i pullës së Churchill me teknologji të inteligjencës artificiale hap një horizont të ri për të gjithë botën e filatelisë. Pulla nuk është më vetëm një kujtim apo një artefakt historik. Ajo mund të bëhet një portë drejt njohjes, një mjet ndërveprimi dhe edukimi, një platformë që e lidh koleksionistin me rrjete informacioni të gjalla, të azhurnuara dhe të personalizuara.

Në këtë kontekst të ri, temat që mund të përbëjnë bazën e filatelisë së së ardhmes janë të shumta:

1. Inteligjenca artificiale dhe dixhitalizimi e shoqërisë
2. Robotika, dronët dhe teknologjitë e hapësirës kibernetike
3. Energjitë alternative dhe arkitektura e qëndrueshme
4. Telekomunikimet satelitore dhe perdorimet e internetit te gjerave (IoT)
5. Bioteknologjia, gjenetika dhe inovacioni në shëndetësi
6. Transporti inteligjent, automjetet autonome dhe eksplorimi kozmik

Këto tema nuk janë vetëm aktuale, por janë pjesë e pandashme e sfidave dhe përparimeve që po përjeton njerëzimi. Për Shqipërinë, ato përfaqësojnë jo vetëm një mundësi për të modernizuar përmbajtjen e pullave postare, por edhe një mënyrë për të treguar pjesëmarrjen e vendit në rrjedhat globale të inovacionit.

Teknologjia nuk është më vetëm një temë për të ilustruar në filateli, ajo është një mjet për të transformuar vetë natyrën e pullës. Filatelia shqiptare, për të qenë në hap me kohën, ka nevojë të dalë nga kornizat tradicionale dhe të eksperimentojë me formate të reja: pulla interaktive, pulla me realitet të shtuar, emetime tematike që lidhen me startup-et e ndryshme.

Më poshtë paraqiten disa nga emetimet që, ndër vite, kanë pasqyruar tematika të lidhura me zhvillimin teknologjik në filatelinë shqiptare.

                                                                                                    1963, “Vepra industriale”

                                                         

1963, “Kozmanaute sovjetike”

                                                                                                                       

1963, “Fluturime nderplanetare”

                                                                               

Qindra njerëz në mjediset e jashtme të Shoqatës “ Bijtë e Shqipes” në Filadelfia, me dhjetëra të tjerë nëpër rrugët që drejtoheshin drejt shoqatës, ditën e diel, datë 27 shtator, prej orëve të para të mëngjesit deri pasdite vonë. Festivali i Ushqimit , Kulturës dhe Biznesit shqiptar u shndërrua në një Festë të madhe. Këshilli Drejtues i Shoqatës i angazhuar plotësisht shumë kohë më parë, kishte përgatitur dhe realizuar me shumë kujdes për më shumë se një muaj, listat e vendorëve, bizneseve pjesëmarrëse, vendodhjes së tyre, reklamimin dhe pasqyrimin, e këtij eventi jo vetëm në social media, por me postera, tabela, banderola të vendosura kudo në Northeast. Orët e para me shumë nxitim të mëngjesit (vendosja e tendave , çadrave, nga bizneset dhe të ndihmuara nga vullnetarët të drejtuar nga KD), do të pasoheshin nga alegria, gëzimi, gjallëria në 7 orë në vijim.

Takime miqësore ( miq, shokë që kishim kohë pa i parë ), shijimi i ushqimit të shijshëm tradicional, prezantimi me bizneset , shqiptarë që kishin ardhur nga New York, Washington, Maryland dhe New Jersey, dhe nga Connecticut, Rrok Merdita, fëmijë që rendnin të gëzuar, do ta ndiznin më shumë atmosferën. Por oborri i shoqatës nuk do të ishte bosh, me qindra njerëz, vizitorët shqiptarë dhe të huaj do të bashkoheshin në ritmin e vallleve dhe këngëve shqiptare të interpretuar pasion dhe profesionalizëm nga këngëtarët: Kristina Marku, Ariol Shpuza, Mikel Bego, muzikantët Flamur Hafesllari, Pashk Marku dhe Dj Tonini.

Të gjithë në valle, të rinj , fëmijë , të moshuar. Sa shumë të rinj dhe sa shumë energji përcollën ! Kryetari i shoqatës “ Bijtë e shqipes z. D. Matraku dhe dy nënkryetarët z. M. Koboçi dhe D. Gjuzi do të falenderonin të gjithë të pranishmit, të gjithë vendorët pjesëmarrës, bizneset, vullnetarët, muzikantët. Vençarisht bizneset që sponsorizuan festivalin, këtë aktiviteti kaq të bukur, të lirshëm dhe kuptimplotë. Shtëpia jonë e madhe mbahet nga shpirti ynë i madh dhe të dielën ajo ishte shumë gjigande. Në epilogun e kësaj dite , gjithë vendorët, bizneset, pjesëmarrësit pas falenderimit për shoqatën për organizimin e këtij eventi u larguan me pyetjen: “ Kur do të organizohet Festivali tjetër??!

Rudina Bani – mësuese e shkollës “ Gjuha Jonë”

Adi Memeti

Stamford, 28 shtator 2025/

Një atmosferë e ngrohtë dhe mbresëlënëse mbizotëroi këtë të diel në lokalin Europa në Stamford, ku u promovua libri “The Illyrian Way” i autores shkodrane Dearta Logu Fusaro.

Ngjarja mblodhi një audiencë të larmishme nga vende të ndryshme të Ballkanit, duke i dhënë aktivitetit një frymë shumëkulturore. Ky diversitet u përputh me vetë përmbajtjen e librit, i cili lindi nga një udhëtim tre mujor në Slloveni, Kroaci, Bosnjë e Hercegovinë, Mal të Zi, Kosovë, Maqedoni e Veriut dhe Shqipëri. Gjatë këtij rrugëtimi, autorja dhe bashkëshorti i saj mblodhën takime, përvoja dhe kujtime që u shndërruan në një mozaik rrëfimesh, të ilustruara edhe me fotografi të shumta.

Në libër, Fusaro e sheh Ballkanin si një hapësirë me rrënjë të përbashkëta historike e kulturore, duke e përkufizuar si:

“Një zhytje në një mozaik takimesh — udhëtarë botërorë, heronj fshatrash, rrënoja të lashta dhe një kërkim për rrënjët ilire të autores.”

Gjatë promovimit, audienca krijoi një udhëtim imagjinar mbi Ballkanin e sotëm – duke u pyetur: a do të ishte më frytdhënëse të ndaleshim tek gjërat që na bashkojnë sesa tek ato që na ndajnë? Kjo ide u vu në pah fuqishëm gjatë diskutimit, si nga autorja ashtu edhe nga vetë pjesëmarrësit, të cilët sollën reflektime personale mbi identitetin dhe kujtesën rajonale.

Promovimi u pasurua nga zëra të ndryshëm si Silva Christov (Bullgari), Evsen Sinmaz (Turqi), Teddy Lupu (Rumani), Uranela Demaj (Kosovë), Zhuljeta Buja (Shqipëri), Indira Bayer (Bosnjë), Angela Bujaj (Shqipëri), Erin O’Neill Argueta (SHBA), Adi Memeti (Lugina e Preshevës) e të tjerë, të cilët ndanë rrëfime nga përjetimet e tyre shumëngjyrëshe.

Dearta Logu Fusaro, që i përket brezit të parë të emigrantëve shqiptarë në Amerikë, aktualisht punon në menaxhimin e projekteve ndërkombëtare. “The Illyrian Way” është libri i saj i parë, i shkruar në anglisht për një audiencë globale.

I botuar nga shtëpia botuese britanike 27. Press, libri tashmë është i disponueshëm për porosi online dhe, nga muaji nëntor, do të gjendet edhe në librarinë Europa, me adresë: 1100 Hope St, Stamford, CT 06907.

Në jug të Floridës gjendet qyteza portuale, Clearwater i cili mori këtë emër  për burimet e tij të bollshme, të kristalta, dhe të freskëta përgjatë gjithë bregut. i krijuar nga kolonistët në mesin e viteve 1830, dhe nga një banor i shtetit të Xhorxhia, James Stevens, i cili mbërriti në Florida në vitin 1839, dhe njihet si themeluesi ose  “Babai i Clearwater”, Dhe vetëm në vitet 1890-ë, Clearwater fitoi reputacionin si një destinacion dhe komunitet turistik, kolonët e hershëm e quanin Clear Water Harbor. Në Clearwater-in e hershëm dhe historik jeton e punon një komunitet i fuqishëm dhe i rëndësishëm shqiptaro-amerikan, i cili konkuron ndjeshëm mes forcës së krahëve dhe dijes, një komunitet punëtor dhe i besueshëm, që menaxhon biznese të vogla, të mesme e të mëdha, në sinkron me bisneset e kulturave të tjera, duke punësuar qindra bashkëatdhetarë shqiptarë, amerikanë dhe të kulturave të tjera, partnerë dinjitozë dhe të përkushtuar në rritjen e ekonomisë dhe mirëqënies, jo vetëm individuale por edhe asaj amerikane, respektues të rregullave e ligjeve të shtetit e qytetit ku ata jetojnë.

Me mbështetjen e fuqishme e të përgjegjëshme të familjes së tij, e komunitetit  shqiptaro-amerikan, i motivuar me dashuri, pasion, mirësi, dhe i pajisur me individualitet profesional, mjeku shkodran, i specializuar në fushën e mjekësisë, shqiptaro-amerikani, Dr. Ardian Kraja sfidon mes të bukurës e së përditshmes njerëzore me mund e sakrifica, dhe arriti që brenda një viti të ngrejë “Florida Shqiptare TV”, -e cila u shëndrua në një Televizion modest që sa vjen e rritet, në zemër të shtetit të Floridës, respektivisht në  qytetin portual, Clearwater. 

Po kush është mjeku shqiptaro-amerikan, Dr. Ardian Kraja…
Dr. Ardian Kraja, është MD Specialist i Praktikës së Përgjithshme Mjekësore në New Port Richey, Clearwater, dhe Saint Petersburg 

të shtetit të Floridës, dhe është diplomuar në Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Mjekësisë.  Gjithashtu, Dr. Kraja është themeluesi i ALBANIAN HERITAGE FOUNDATION OF TAMPA BAY, dhe ka shërbyer  si mjek, në luftën, e Irakut,  në vitin 2003, me forcat ushtarake shqiptare, duke dhënë kontributin e tij të cmuar  në  “Tre Kontinente”, dhe citohet si –“Mjeku i Tre Kontinenteve”. 

Flet dhe shkruan  rrjedhshëm 5-ë gjuhë të huaja.

Në këtë intervistë Dr. Ardian Kraja na rrëfen për jetën, sakrificat, sfidat e rradhës, larmishmërinë e temave interesante social-kulturore –politike dhe forcën e progresit, integrimit dhe pjesëmarrjes në jetën social –ekonomike, kulturore-artistike dhe politike në shoqërinë demokratike amerikane, dhe të komunitetit shqiptaro-amerikan,  por ajo c’ka është më e rëndësishme -integrimin dhe ruajtjen e vlerave kombëtare dhe identitetit shqiptar, duke prekur njerëzoren, qytetaren, inteligjencën dhe mundësitë e barabarta me diversitetin e pasur kulturor, kontributin e tyre aktiv, qytetar dhe intelektual, nëpërmjet forcës së krahëve e duarve, mendjes e dijes, mes gamës së gjerë të kulturave dhe komuniteteve të tjera në Florida. Krenar, i lumtur dhe i vetëdijshëm, për rolin dhe energjitë e tij  pozitive, Dr. Ardian Kraja na rrëfen në këtë bisedë rrugën e e tij profesionale,  atdhetare dhe aktivitetin e tij në dedikim të cështjes shqiptare dhe identitetit shqiptar. 

Bisedoi: Raimonda MOISIU -SADE

–Dr. Kraja, keni gati një vit që keni hapur Florida Shqiptare Televizion, që aktualisht është shndërruar në një nga mediat televizive shqiptaro-amerikane më të spikatura të komunitetit, jo vetëm në Florida, por në gjithë SHBA. Cilat janë kontaktet tuaja të para me botën e medias televizive?

“Florida Shqiptare TV” është hapur pothuajse dy vite më parë. Është një televizion që i shërben komunitetit shqiptar në Florida, dhe kjo ka qenë një nga pasionet dhe aspiratat e mia që ditën e parë që kam ardhur në Amerikë. Nuk e di pse e kisha këtë ide, por me ishte fiksuar se duhej të isha në kontakt me median televizive, ishte një pasion që nga fëmijëria e heëshme. Kur erdha në Amerikë, fillimisht  ëndrrat u lanë pezull, por pasi u bëra doktor, realiteti i televizionit filloi të marrë formë. Mund të them se ishte si një “ëndërr në sirtar”. Krijova një studio në shtëpi, fillova të investoja në pajisje, u lidha me platforma televizive në Neë York dhe Philadelphia, dhe kështu, hap pas hapi, “Florida Shqiptare TV” filloi të marrë jetë.

-Ç’mund të na thoni për mekanizmin që ju çoi në ngritjen e “Florida Shqiptare TV”, dhe si morën udhë projektet tuaja në këtë drejtim?

Florida Shqiptare u lind dhe u rrit si një studio që funksionon ende në shtëpinë time. Kam bërë një shtesë enkas për ta përshtatur për studion televizive. Aty zhvilloj intervista, dhe programi im më i preferuar është “Zëri juaj, historia juaj”,  ku kam intervistuar shumë anëtarë të komunitetit shqiptar që kanë ndarë mendimet dhe sukseset e tyre. Kam intervistuar edhe shumë biznesmenë dhe biznese lokale, të cilat bëjnë reklamë përmes “Florida Shqiptare TV”. Këtë e kam ndërthurur edhe me faqen e Facebook-ut dhe You-tube, për të shpërndarë përmbajtjen tek ata që nuk arrijnë të ndjekin programet në orarin e transmetimit.

-Si e vlerësoni gjendjen kur e hapët për herë të parë dhe atë aktuale?

Fillimet ishin të vështira, por gradualisht infrastruktura është përmirësuar dhe stacioni tashmë transmeton 24 orë në ditë. Cilësia e kamerave për intervistat është rregulluar, dhe hap pas hapi gjithçka do të vijë duke u përmirësuar. Jemi ende në fillimet e një nisme që do të plotësohet me kalimin e viteve.

-A ka dallim mes medias së shkruar dhe asaj televizive?

Media televizive është më e drejtpërdrejtë dhe më e ndjeshme se ajo e shkruar. Njerëzit sot fokusohen shumë më tepër te televizioni sesa te librat apo romanet. Edhe ju si shkrimtare e keni vënë re se njerëzit lexojnë gjithnjë e më pak. Është e trishtë, por e vërtetë. Për projektet e mia, gjithçka nisi si pasion, por kërkonte edhe mbështetje ekonomike. Falë arritjes sime si mjek në Amerikë, ëndrra ime për median nisi të bëhej realitet.

-Falë kujt ka ardhur një ngritje cilësore, duke qenë se vini nga një fushë tjetër profesionale, mjekësia?

Sigurisht, unë vij nga fusha e mjekësisë, por një ndihmë të madhe më ka dhënë vajza ime, e cila e ka pasion median. Ajo është fotografe dhe realizon video me shumë profesionalizëm. Ka realizuar edhe dasma dhe ka një sy artistik të veçantë. Kur hapa televizionin, ajo ishte krahu im i djathtë. Edhe unë vetë e kam pasion elektronikën dhe përpiqem të qëndroj gjithmonë i përditësuar me risitë teknologjike.

-Mendoni se gjatë këtij viti të aktivitetit televiziv keni justifikuar jo vetëm përkushtimin, por edhe mesazhin tuaj?

Ka ende shumë punë për të bërë, por deri tani jam i kënaqur. Njerëzit e kanë mirëpritur dhe presin më shumë. Por edhe Roma nuk u ndërtua për një ditë…

-Cilat janë raportet me stafin tuaj?

Për momentin, stafi përbëhet nga familja ime – vajza, gruaja dhe ndonjëherë edhe vjehrra. Gjatë intervistave, gruaja ime, Tana, qëndron në pultin e komandimit dhe drejton regjinë. Ajo është edhe shikuesja dhe redaktorja e parë. Edhe vjehrra më ndihmon shumë, sidomos kur sistemi ka nevojë për rindezje. Jam mirënjohës për gjithë këtë mbështetje.

–Cili ka qenë reagimi i komunitetit shqiptaro-amerikan?

Si në çdo fushë, ka njerëz që mbështesin dhe të tjerë jo. Kam pasur përkrahje të vazhdueshme nga shumë persona, por edhe raste të xhelozisë. Gjithsesi, me kalimin e kohës, shoh që reagimet pozitive po shtohen dhe njerëzit po e kuptojnë më shumë këtë nismë.

-Përshkruani një ditë tipike në Florida Shqiptare TV.

Një ditë tipike përfshin programe të ndryshme. Përveç intervistave që realizoj vetë, transmetoj filma shqiptarë, koncerte dhe teatro të vjetër që koha i ka harruar. Përfshij gjithashtu edhe programe gatimi, që janë pasion personal. Ka dokumentarë, aktorë shqiptarë dhe filma të rinj. Synimi është që çdo shikues të gjejë diçka që ta mbajë të lidhur me ekranin, dhe me identiten tonë shqiptar. 

-A keni pasur mysafirë të njohur?

Po, kam intervistuar intelektualë, biznesmenë, artistë, shkrimtarë dhe njerëz patriotë. Jam shumë i kënaqur me nivelin e personaliteteve që kanë qenë pjesë e programeve tona.

-A keni programe për fëmijë në shqip?

Po, kjo ishte një nga idetë e para. Ende nuk ka nisur, por jam në bisedime me një mësuese të gjuhës shqipe dhe shpresoj të fillojmë së shpejti. Fillimisht e lashë mënjanë për të shmangur konflikt interesin me shkollën “Vatra” në Clearëater, por synimi im është të sjell programe për fëmijët, për ruajtjen e gjuhës dhe traditës.

– Së fundmi keni hapur edhe radion…

Po, kam hapur Radio Shqiptare Florida, që transmeton 24 orë në ditë. Pa ndrojtje  mund të them se radion e parë (marrëse) ose sic njihet ndryshe radio me galena e kam ndërtuar në vitin 1982, atë kohë isha vec 14 vjec, një model nga revista Horizonti e asaj kohe. Radioja tani është me bazë interneti dhe mund të akcesohet nga cdo vend i botës,  mjafton të shkruash “radioshqip.live”.  Ka programe të larmishme muzikore: këngë festivalesh, popullore, të reja dhe të vjetra. Playlist-at i përditësoj rregullisht dhe kam marrë shumë feedback pozitiv. Dëgjuesit janë të shumtë, e përdorin në udhëtime, në punë dhe në plazh. Shumë shpejt do të nisin edhe disa emisione të dedikuara.

–Si e shihni rolin e këtij institucioni në integrimin kulturor të shqiptarëve në Amerikë?

Deri tani nuk e kam parë këtë nismë si burim fitimi, por si nismë për të bashkuar dhe promovouar vlerat e shqiptarëve në Florida. Qoftë radio, televizioni apo rrjetet sociale, më japin mbi të gjitha kënaqësi shpirtërore. Është një mënyrë për të ruajtur kulturën dhe traditën shqiptare në Amerikë. është pasion personal. Megjithatë, siç thonë amerikanët, “never say never”!

–Çfarë përgatitjesh bëni për festat kombëtare?

Në festa kombëtare, ekrani zbukurohet me simbole kombëtare – flamurin e Shqipërisë dhe të Kosovës. Programet reflektojnë frymën e bashkimit dhe të krenarisë kombëtare.

-Cili është mesazhi juaj për audiencën?

Mesazhi im është dashuria dhe paqja mes shqiptarëve. Të ndihmojmë më shumë njëri-tjetrin dhe të jemi të bashkuar si komunitet. Le të duhemi më shumë, të ndihmojmë më shumë, të bashkëpunojmë më shumë. Çdo koment, ide dhe kontributi juaj e bën “Florida Shqiptare TV” zërin e përbashkët të komunitetit tonë.”

Ju Faleminderit!

Bisedoi: Raimonda MOISIU-SADE 

Nga Drita Gjongecaj

NY, 27 shtator, 2025/

Një ditë e veçantë dhe plot emocion u shënua në historinë e komunitetit shqiptar në Bronx, sot kur Presidenti i Republikës së Shqipërisë, SH. T. Z. Bajram Begaj zhvilloi një vizitë zyrtare në Shkollën Shqipe “Children of the Eagle” në Neë York. Kjo vizitë solli momente të paharruara dhe krenari e emocion për nxënësit, prindërit dhe mësuesit.

Presidenti shoqërohej nga Zonja e Parë, Armanda Begaj, nga Ambasadorja e Shqipërisë në OKB, Suela Janina dhe Ambasadori i Shqipërisë në SHBA, Ervin Bushati. Në këtë veprimtari mori pjesë edhe drejtoresha e shkollës publike PS 108, znj. Stefania Cedrola Mustafa, e cila vlerësoi punën e veçantë të shkollës shqipe dhe inkurajoi nxënësit që të vazhdojnë të ndjekin programin si një rrugë për ruajtjen e identitetit dhe trashëgimisë së tyre kulturore.

Aktiviteti nisi me këndimin e Himnit Kombëtar, duke i dhënë veprimtarisë solemnitetin që meritonte.

Presidenti përshëndeti pjesëmarrësit, duke vlerësuar punën e palodhur të shkollës dhe rëndësinë që ka të mësuarit e gjuhës shqipe dhe ruajtja e kulturës kombëtare. Ai falenderoi mësuesit, familjarët, vetë nxënësit, si dhe drejtuesen e shkollës.

“Dua me këtë rast të falenderoj në mënyrë të vecantë zonjën Drita Gjongecaj për përkushtimin e palodhur, vizionin dhe lidershipin e saj. Falë saj dhe punës së kolegëve, por kuptohet edhe ju si familjarë, kjo shkollë është një shembull dhe një tempull i identitetit shqiptar këtu në zemër të Nju Jorkut.”

Më tej, Presidenti vazhdoi:

“Kur fëmijët tanë flasin shqip, ata nuk mësojnë vetëm gjuhën po mësojnë një pjesë të një populli që ka mbijetuar falë dashurisë ndaj atdheut, falë kulturës së tyre.

Të dashur fëmijë, ju jeni fëmijët e shqiponjës. Kudo që jeta do t’u cojë, mos harroni se shqiponjat fluturojnë shumë, shumë lart por shqiponja kurrë nuk e harron ku e ka folenë. Dhe ju sot jeni ata të cilët do të keni dy kultura, dy gjuhë dhe dy atdhe, Shqipërinë dhe Amerikën. Kjo është forca juaj për të ardhmen, kjo është pasuria juaj më e madhe dhe do t’u hapë dyert kudo në jetë.

Ju falenderoj shumë nga zemra që mbani gjallë gjuhën, traditat dhe vlerat tona. Uroj që kjo shkollë me dashurinë e përkushtimin e këtyre mësuesve, me dashurinë dhe përkushtimin tuaj si prindër do të vazhdojë të rritet, të frymëzojë dhe të udhëheqë jo vetëm këtë brez kaq të mirë që mëson por shumë e shumë breza të tjerë të cilët do të jetojnë në NY e më gjerë.”

Fjalën e Tij, Presidenti e mbylli duke vecuar me entuziazëm moton e Shkollës së Trashëgimisë Shqipe “Children of the Eagle”, moto të cilën kjo shkollë e mban si një mesazh të fuqishëm për gjeneratat e reja:

Shqip do flas e shqip do shkruaj,

Edhe pse jam ne dhe të huaj,

Gjuhë të nënës shqipen e kam,

Jam krenar që shqiptar jam!

Me interes e dashamirësi u prit edhe fjala e drejtoreshës së shkollës publike, Stefania Mustafa. Ndër të tjera, ajo tha: “Ky program është më shumë sesa mësimet që zhvillohen në fundjavë. Ky është një urë midis brezave, festim i trashëgimisë dhe një mundësi për nxënësit tanë që të përqafojnë gjuhën, traditën dhe vlerat e Shqipërisë ndërsa rriten këtu në qytetin e Nju Jorkut. Duke mësuar këngë, valle, histori dhe letërsi, fëmijët tanë jo vetëm që forcojnë kulturën e tyre shqipe, por edhe pasurojnë strukturën e larmishme të të gjithë komunitetit tonë shkollor.”

Ndërkohë, znj. Drita Gjongecaj, themeluese dhe drejtore e Shkollës “Children of the Eagle”, njëkohësisht zv/drejtore në një nga shkollat publike amerikane në NY, shprehu vlerësimin për vizitën e Presidentit dhe risolli në vemendjen e të pranishmve dy arritjet historike të muajve të fundit:

“Do të doja të rikujtoja vetëm dy arritje historike të komunitetit shqiptar në lidhje me gjuhën shqipe këtë vit. Kjo jo vetëm si iniciatore dhe hartusese e propozimit për programin dygjuhësor (Dual Language) por edhe për faktin se të dy këto arritje shënuan institucionalizimin e shqipes në metropolin e madh, duke i dhënë asaj vendin e respektuar në një sistem prej rreth 1 milion studentësh të arsimit parauniversitar.

Njëra arritje është hapja e klasës dygjuhësore shqip-anglisht për herë të parë jo vetëm në NY por edhe në botën mbarë në modelin e dyanshëm të mësimit të gjuhës. Natyrisht qëllimi dhe puna do të përqëndrohen në shtrirjen e programit në shkolla dhe lagje (boroughs) të tjera në Qytetin gjigand të Nju Jorkut.

Arritja e dytë, në rrang më të gjerë se sa programet shkollore, është ajo që gjuha shqipe është miratuar si gjuhë zyrtare e komunikimeve të Bordit Arsimor të Shkollave Publike në NY.”

Znj. Gjongecaj e mbylli fjalën e saj me premtimin se puna e pandërprerë dhe e përkushtuar e mësuesve të Shkollës së Trashëgimisë Shqipe “Children of the Eagle” do bëjë të mundur që këta nxënës të jenë ambasadorë të vendit tonë kudo që shkelin. Për më tepër, me zotërimin e dy gjuhëve dhe formimin si qytetarë globalë, ata do mund të përfaqësojnë vendin e prejardhjes edhe jashtë Amerikës dhe pse jo, në rolin e mirëfilltë të Ambasadorit në Amerikë, Evropë apo diku tjetër.”

Një grup nxënësish përshëndetën dhe falënderuan Presidentin për vizitën dhe librat e dhuruar, duke treguar me fjalë të thjeshta pse ata duan të mësojnë shqip. Programi u pasurua me recitime nga nxënësit Niko, Fatjon dhe Joana ndërsa fëmijët valëvitnin flamujt e vegjël kuqezi.

Me një gjest simbolik, Presidentit iu dhurua bluza e shkollës me emrat e të gjithë nxënësve. Në një atmosferë të ngrohtë e të afërt, Ai u ul mes fëmijëve, bëri fotografi me ta dhe i përgëzoi për dëshirën dhe përpjekjet që tregojnë në mësimin e gjuhës së prejardhjes. Rradhët e gjata të prindërve dhe fëmijëve për të fiksuar një kujtim pranë Presidentit treguan emocionin dhe rëndësinë e këtij takimi të ngrohtë.

Kjo vizitë do të mbetet gjatë në kujtesën e komunitetit shqiptar në Bronx, si një dëshmi e lidhjes së fortë mes Shqipërisë dhe bijve të saj në mërgatë, por edhe si një shtysë e re për fëmijët që të rriten krenarë për origjinën e tyre dhe të formohen si qytetarë globalë, të gatshëm të kontribuojnë si në vendin ku jetojnë, ashtu edhe në atdheun e tyre.