Në datat 08 -13 shtator 2025, në Universitetin “Gabriele d’Annunzio” Chieti Pescara, u zhvillua një program trajnimi mjaft interesant, “Biomaterials and 3D Printing for Therapeutical Applications”. Ky program u ideua dhe u organizua në mënyrë perfekte nga Prof. Bruna Sinjari, koordinatore dhe përgjegjëse e këtij aktiviteti. Aktualisht Prof. Bruna Sinjari është e deleguara e Rektorit e këtij universiteti për marrëdhëniet me universitetet e Ballkanit. Prej vitesh ajo ka dhënë një kontribut të spikatur në bashkëpunimin aktiv, të suksesshëm dhe të gjithanshëm ndërmjet Universitetit “Gabriele d’Annunzio” Chieti-Pesacara dhe Fakultetit të Mjekësisë Dentare.
Ky aktivitet një javor mblodhi së bashku akademikë të spikatur të Universitetit të Chietit, me profesorë dhe studentë të universiteteve ndërkombëtare, si Irlanda, Hollanda, Spanja, Greqia, Lituania, Rumania, Moldavia, Polonia, etj. Në të patën mundësinë të marrin pjesë studentë dhe pedagogë nga Fakulteti i Mjekësisë Dentare, UMT. 

Ky program nuk ishte thjesht një aktivitet akademik, por një eksperiencë e plotë shkencore, profesionale dhe kulturore, që la gjurmë të thella tek të gjithë pjesëmarrësit.
Leksionet e mbajtura nga akademikë me përvojë, prezantimet e detajuara dhe sesionet praktike mbi aparaturat dhe teknologjitë më të fundit dixhitale dhe mbi biomaterialet, u pritën me shumë interes nga pjesëmarrësit, si një mundësi për të thelluar dijet, duke mësuar teknika të reja dhe duke  kuptuar më qartë perspektivat që ofron kjo fushë për të ardhmen e stomatologjisë dhe të mjekësisë.

Gjatë gjashtë ditëve të larmishme, niveli i lartë shkencor i prezantimeve të profesorëve, u ndërthur me organizimin e përkryer të pjesës sociale dhe kulturale, ku studentët dhe pedagogët u njohën me natyrën mbresëlënëse, me historinë e vendit, si dhe shijuan aktivitetet sportive dhe turet çiklistike, karakteristikë e zonave të Peskarës. Atmosfera e ngrohtë dhe miqësore e krijuar ndikoi në forcimin e lidhjeve mes pjesëmarrësve, duke e kthyer këtë trajnim në një eksperiencë gjithëpërfshirëse, jo vetëm si një mundësi për të fituar njohuri të reja, por edhe për të ndërtuar ura bashkëpunimi mes universiteteve, për të forcuar marrëdhëniet akademike ndërkombëtare dhe për të krijuar një frymë të re bashkëpunimi që do të ketë ndikim afatgjatë.

Ky aktivitet mbetet një përvojë e paharrueshme që do të shërbejë si frymëzim dhe motivim për zhvillimin e mëtejshëm akademik dhe profesional të të gjithë studentëve dhe pedagogëve pjesëmarrës.

Falenderimet tona më të ngrohta shkojnë për Prof. Bruna Sinjarin dhe ekipin që ajo ka krijuar, si dhe për stafin mbështetës, të cilët me profesionalizëm, përgjegjshmëri, korrektesë, mikpritje dhe respekt në çdo detaj, arritën të realizojnë një aktivitet të nivelit më të lartë, duke dëshmuar një shembull të shkëlqyer të vlerave të larta akademike dhe njerëzore.

Albanian Roots is proud to stand together for Breast Cancer Awareness. We invite you, your family, and friends to join us for this meaningful event as we walk, show support, and raise awareness for all those affected.

Sunday, October 19, 2025

Starts at 8:00 AM

Central Park – Naumburg Bandshell

Your presence makes a difference, and your generosity helps even more. 100% of donations go directly to Breast Cancer Awareness.

Let’s walk together, spread love, and bring hope.

Donation & registration link : https://secure.acsevents.org/site/STR?fr_id=110885…

T-Shirt purchases link:

https://docs.google.com/…/1FAIpQLSf6QcEf5t4…/viewform…

#breastcancerawarenessmonth#albanianroots#togetherwefight#albanian#nyc#event#brestcancer#cure#cancer

Imer Lladrovci/

Kur Fehmi e Xhevë Lladrovci hynë në tokën e Kosovës në marsin e vitit 1998, Adem Jashari nuk ishte më gjallë, por me siguri shpirti i tij ishte i qetë sepse ai kishte besim të madh te Fehmi Lladrovci, i cili do ta vazhdonte punën e tij atdhetare aty ku e kishte lënë ai. Azem e Shote Galica ishin kthyer nga legjenda në realitetin e luftës. Azem Galica e Adem Jashari i përkisnin një bote tjetër, kurse Fehmi Lladrovci si Lutë Gllanasella ishte vënë në krye të atyre që luftonin për çlirim. Do të luftonte edhe disa muaj dhe pastaj do t‘i bashkohej galerisë së heronjëve të kombit. Kishte edhe një Adem tjetër, Adem Demaçi, i cili e priste Fehmi Lladrovcin në Kosovë. Ai ishte shprehur disa here në publik me entuziazëm për kthimin e tij. Adem Demaçi ishte i bindur se nuk mund të kishte një luftë çlirimtare pa Fehmi Lladrovcin. Ai i gëzohej edhe Shote Galicës së re, Xhevë Krasniqit-Lladrovcit. Pikërisht në këtë kohë të kthimit të Fehmi Lladrovcit në Kosovë, pas epopesë së Jasharëve në Prekaz, UÇK-ja u kthye nga një organizatë guerile në një ushtri të vërtetë popullore. Mjafton t‘i hedhim një shikim rreth e për qark, për t‘u bindur se shndërrimi i UÇK-së në një ushtri popullore nuk ishte një hap i vetëkuptueshëm dhe automatik. “Kur Gjergj Kastrioti-Skenderbeu u kthye në Krujë tha se “lirinë e gjeta midis jush”. Ata që s‘e deshën luftën dhe çmimin e saj të lartë thonë se çlirimi na erdhi nga jashtë. S‘ka asnjë dyshim se pa NATO-në gjithçka do të dukej ndryshe.

Nxënësi i Fazli Grajçevcit e Adem Demaçit, bashkëluftëtari i Adem Jasharit punoi me të gjitha forcat e tij që të organizonte një rezistencë të armatosur. Kjo ushtri, që ishte ngritur si nga një legjendë, s‘kishte shumë armë dhe aftësi ushtarake për t‘i dalë përballë një ushtrie moderne, të armatosur e të stërvitur mirë, por kishte diçka që i mungonte ushtrisë që e rrethoi prijësin me ushtrinë e tij të gatshme për çdo flijim: moralin e fortë luftarak. Ballë për ballë ishin dy ushtri: ushtria e pavdekshme e Fehmi Lladrovcit dhe ushtria serbe, njëra ishte vullnetare, tjetra një ushtri moderne që kishte në arsenalin e saj teknologjitë më të mira të kohës. Megjithatë, në fund fitoi ushtria që kishte njeriun me vete, jo armët. Lufta, që s’fitohet më parë politikisht, është luftë e kotë. Gjashtë muaj pas rënies së Fehmi e Xhevë Lladrovcit në luftë u fut edhe Aleanca ushtarake më e madhe në botë, NATO-ja, kundër Serbisë, dmth. në krahun e UÇK-së. Sot aty-këtu thuhet gjithçka e zezë për luftën tonë çlirimtare, por ajo në histori ka hyrë tashmë si një moment i shkëlqyer dinjiteti i një populli që për lirinë e tij flijoi gjithçka. Pa këtë luftë ne nuk do të ishin këtu ku jemi. Shteti i Kosovës nuk na u servua në pjatë si dhuratë, por ai erdhi pas një lufte të madhe që tërhoqi pas vetes edhe botën liridashëse. Në këtë kuptim Lufta e Kosovës përbën ngjarjen më të madhe në historinë e popullit shqiptar.

Fehmi Lladrovci gjithmonë ka qenë i lidhur me luftën, edhepse ai e dinte se ajo ishte e rrezikshme. Në jetën e tij politike, busulla e orientimit ishte lufta çlirimtare. Luftën çlirimtare e shihte si një moment të pashmangshëm në rrugën tonë drejt lirisë, të domosdoshme, por jo e mjaftueshme. Shumë popuj luftonin për liri, por ndonjëherë udha e tyre zgjatej pafundësisht shumë. Në rastin e Kosovës, parashikonte një udhë të shkutër, por të larë me gjak. Parashikimi i tij doli, sepse në luftën tonë u inkuadrua Perëndimi përmes NATO-së. Në luftë i pa të gjitha, por nuk u dëshpërua kurrë, sepse e dinte që njerëzit s’ishin hyjni. Dhe luftë pa njerëz nuk ka.E dinte se lufta i do të gjithë në front, të bashkuar. Mangësitë dhe njëanshmëritë i urrente, por e çmonte pa masë gatishmërinë për luftë. Kjo mendësi e bëri atë të padëshirueshëm te të gjithë ata që jo pa djalllëzi donin të krijonin një atmosferë tjetër, të përçarjes përmes ndarjes në taborre të ndryshme politike. UÇK-ja është luftuar vazhdimisht me operacione speciale tė agjenturave. Fehmi Lladrovci e konsideronte luftën një çështje që i përkiste të gjithëve dhe jo një çështje e monopolit të pakicës. “To be or not to be“, një çështje për jetë a vdekje, pikërisht ashtu siç thuhet në “Hamletin“ e Shekspirit (Shakespeare).

Gazetari anglez i BBC-së Lion (Lyon), që i njihte lëvizjet kryesore guerile në botë, pati thënë se në pamje fizike, askush tjetër nga luftëtarët e UÇK-së s‘i ngjante aq shumë si Fehmi Lladrovci Skenderbeut. Nuk e di a i njihte këto fjalë të gazetarit të BBC-së kur ishte gjallë, por edhe sikur të ketë qenë në dijeni të tyre ai do t’i kishte interpretuar ato vetëm si një shprehje dashamirësie dhe kurrë si diçka tjetër. Kurrë s‘do t‘i kishte shkuar mendja ta krahasonte veten me Skenderbeun, por si model të atdhetarit të madh ai e kishte pasur gjithmonë në jetë figurën e tij. Fehmi Lladrovci ishte një udhëheqës karizmatik. Ai bënte që çdo ushtar i tij të ndihej mirë në këtë përpjekje titanike për çlirim, sepse e dinte sesa e vështirë ishte kjo luftë. E megjithatë thoshte se s‘i mungonte asgjë. Një gazetare shqiptare që e vizitoi në llogoret e luftës, Jeta Xharra, disa muaj para se të binte në fushën e betejës, Ai i pati thënë se nuk na duhet asgjë, i kemi të gjitha. Një ushtri me një moral të tillë vërtet i kishte të gjitha. Dikujt që ka vendosur të vdes për liri me të vërtetë nuk i mungon asgjë.

Fehmi Lladrovci kishte në shkollë një mësues që e njeh mbarë populli shqiptar: Fazli Grajçevcin. Fehmiu kurrë nuk harroi mësuesin e tij. Figura e tij atdhetare ishte skalitur në kujtesën e tij në mënyrë të pashlyeshme. Me këtë ideal për flamurin shqiptar si mësuesi i tij Fazli Grajçevci, ai nuk mund të kishte fund tjetër. Këto ideale e çuan atë në burg ku takoi mësuesin e tij politik të madh: Adem Demaçin. Me këta mësuesë, ai nuk mund të vepronte ndryshe, veçse si luftëtar kombëtar. Në librin monografik të Bedri Islamit “Përjetësia e dyfishtë“ kemi një kapitull ku ai përgatitet për fundin e tij të lavdishëm. Pak kohë para 22 shtatorit 1998 mori vesh se ushtria serbe ia kishte mësyer Shkabës, Drenicës, ku ai ishte me ushtrinë e tij, Brigadën 114. Fehmi Lladrovci vizitoi shtëpinë e tij dhe i dha në njëfarë mënyre lamtumirën e fundit rrethit të tij. Ky episod i jetës së tij, e trondit çdo lexues të vëmendshëm. Ai e ndjente se këtë ofenzivë s‘e mbijetonte dot, por s’pendohej për luftën e tij, sepse shumë njerëz që kishte takuar në jetë dhe që e kishin frymëzuar për veprim atdhetar nuk i takonin prej vitesh këtij universi. Atdhetarë e luftëtarë të shumtë ishin vrarë në mbarë Kosovën. Ai nuk e shihte veten jashtë kësaj çete luftetaresh. Miku i tij, Bekim Berisha, po atë verë kishte rënë heroikisht në Junik. Rrethi po ngushtohej, por heroi nuk po ligej. Përkundrazi. Ai ishte më i vendosur se kurrë për luftën. Kështu, me qëndrimin e trimave të lashtë, ai mbeti në kujtesën e ushtarëve të tij që mbetën gjallë. Fehmi e Xhevë Lladrovci mbeten shembull i përkushtimit, guximit dhe sakrificës për lirinë e Kosovës, një trashëgimi që do të frymëzojë brezat e ardhshëm.

Rafaela Prifti/

Nëntorin e kaluar mora një përgjigje emejli për një ftesë zyrtare drejtuar një ambasade shqiptare në Amerikë. Aty shkruhej se Ambasadorja kishte angazhime, të cilat nuk e lejonin të merrte pjesë në aktivitet, “ama do të vijë konsullja.” Ishte hera e parë që lexoja në një përgjigje zyrtare fjalën “ama” dhe e pranoj se më gjeti shumë të papërgatitur. Mbase ishte shkruar nga një nëpunës në moshë të re (ky ishte mendimi i parë që më erdhi) ose dikush me sens humori, këtë nuk do ta dijë kurrë. Por gjithsesi letërshkruesi kishte legjitimuar hyrjen e një fjale bisedore në një letër zyrtare. Ishte një rast që më mbeti në mendje, ndërkohë që, përditshmëria ka normalizuar lëshime në format e shkruara në morinë e pafund të komunikimeve publike dhe në mediat sociale. Disa shqetësime mbi gjuhën dhe gramatikën, si dy fusha që po i paguajnë shtrenjtë transformimet teknologjike dhe sociale të viteve të fundit, nisa t’i radhit në një skicë, për të cilin i kërkova mendime Profesor Dr. Tomorr Plangarica, bashkëpunëtor shkencor në Institutin e Gjuhësisë e të Letërsisë në Akademinë e Studimeve Albanologjike në Tiranë. “Ka periudha ku përkujdesja ndaj “lëvizjeve” në gjuhë duhet të jetë edhe më e madhe, ato janë të lidhura me zhvillimet sociale dhe etapa e tanishme është e tillë,” ishte komenti  i Dr. Plangaricës, autor i disa studimeve gjuhësore si edhe lektor pranë Institutit Kombëtar të Gjuhëve dhe Qytetërimeve të Lindjes (INALCO) Paris.

Kur themi gjuha është organizëm i gjallë nënkuptojmë evolucionin dhe evoluimin e saj në kohë ku vetë rregullat e gramatikës nuk janë statike, por iu përshtaten rrjedhave të komunikimit në shoqëri. Me shpërthimin e internetit dhe mediave sociale u hodhën në qarkullim një seri me shkurtesa fjalësh, vërshime të emërtimeve që shoqërojnë komunikimin e shpejtë edhe hyrja e stileve të tjera joformale që sfidojnë normat e gramatikës tradicionale. Gramatika, megjithatë, ka treguar elasticitet dhe aftësi adaptimi duke manifestuar se nuk është thjesht një “grupim i rregullave të shkruara në gur” siç thotë shprehja, por një udhërrëfyes komunikimi në jetën e përditshme.

Fleksibiliteti gramatikor shfaqet edhe në varësinë e drejtpërdrejtë të gramatikës me kontekstin dhe të përdoruesit me audiencën që ka përpara. “Në aspektin stilistik, duhet pasur parasysh se dy realitetet e funksionimit të gjuhës (i folur dhe i shkruar) kanë qasje jo të njëjtë ndaj zbatimit me korrektësi ndaj “normës gjuhësore”: në të shkruar, ajo zbatohet/duhet të zbatohet me korrektësi sidomos në diskurset (a stilet) shkencore, administrative-shtetërore, juridike etj.,” vëren Profesor Dr. Plangarica.

Ndërkohë hendeku i krijuar në gramatikën e zbatuar dhe atë të mësuarën hapet për ditë e më shumë. Gramatika praktike është përdorimi i gjuhës nga folësit dhe shkruesit në situata të përditshme komunikimi. Gjuha trajtësohet dhe ruhet nga përdoruesit prandaj edhe rregullat evoluojnë krah “lëvizjeve” gjuhësore dhe jo në drejtim të kundërt, duke qenë se rregullat reflektojnë funksionimin e gjuhës në kontekst të gjerë. Një shembull ilustrues janë dialektet dhe nëndialektet ku fleksibiliteti i gramatikës në formën e shkruar të komunikimit sjell një formë pasurimi gjuhësor. 

Teknologjia e epokës dixhitale ka transformuar perceptimin dhe aplikimin e rregullave të gramatikës dhe gjuhës së shkruar në përgjithësi. Tekstet, postimet, blogjet e kanë transformuar komunikimin tonë ku qartazi i jepet përparësi shpejtësisë dhe thuktësisë dhe jo gramatikës tradicionale. Përdorimi i shkurtimeve dhe lëshimeve gramatikore janë një realitet i shumëgjendur ndërsa korrektësia gramatikore e të shkruarit tkurret për ditë e më shumë në platformat mediale të komunikimit me audienca të mëdha. Këtu ndikon edhe prirja e “të qenit origjinal”, e lakmuar sot vetëm për hir të të qenit origjinal. Meqë gjuha është shprehje e individualitet dhe përzgjedhja e formave gramatikore, ajo është pjesë kyçe e profilit vetjak të secilit prej nesh. Ndërsa poetët dhe shkrimtarët e përdorin, për shembull, shkronjën e vogël kur duhet e madhja dhe sfidojnë rregullat tradicionale për efekte artistike, imitimi pa vend nga të tjerët ka efekt të kundërta me pasurimin e gjuhës dhe normave gramatikore. Kur gjithçka është në shërbim të komunikimit, qartësia e mesazhit merr përparësi ndaj normave të ngurta të gramatikës sepse shpeshherë, lexuesit dhe dëgjuesit janë më të interesuar të kuptojnë brendinë sesa të përqendrohen në detaje apo hollësi gramatikore. 

Shkollimi jep bazat e të kuptuarit të gramatikës ku vendoset theksi tek nocionet e normave dhe rregullave. Por as gjuha, as gramatika nuk jetojnë në flluskë sepse janë forcë dinamike e shoqërisë. Profesor Dr. Plangarica vëren se “programet e sotme japin udhëzime jo të pakta për këto probleme të kulturës së gjuhës. Po ashtu, edhe “mendimi gjuhësor” i ndjek zhvillimet aktuale. Por zbatimi nga folësit (dukuri vetjake) jo pak herë lë për të dëshiruar. Po e krahasoj kalimthi përmes kësaj analogjie: edhe pse janë përcaktuar rregullat e qarkullimit rrugor, jo pak herë ato shkelen; në vijimësi ato rregulla edhe përshtaten; madje në nënvetëdije të vozitësit edhe plotësohen: nëse në autostradë duhet të ecësh me 120 km në orë, një “”rregull” i nënkuptuar të motivon që mund të ecësh edhe pak më shpejt, 10 km në orë më shumë, pra me 130 km, pavarësisht rregullit, tabelës, në rastin tonë “gramatikës”.

Hyrja e shprehjeve të reja dhe format elastike gramatikore janë pjesë e trungut të gjuhës në gjallje. Ndjekja e normave tradicionale nga njëra anë, dhe, përdorimet jo konvencionale të rregullave të gramatikës nga ana tjetër, jetojnë në realitetin e trysnisë kolosale të teknologjisë dixhitale që dominon përditë komunikimin ndër njerëzor. Përballë këtij presioni, elasticiteti dinamik i stilit të shkruar mund të jetë një mekanizëm i nevojshëm mbijetese dhe përshtatjeje. 

Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Javën e kaluar (3 Shtator), kancelaritë, institucionet, institutet dhe ushtria mediatike në mbarë globin u dominuan nga Parada Ushtarake e Pekinit, që formalisht i dedikohet 80 vjetorit të kapitullimit, njëkohësisht datës zyrtare të fitores së Kinës ndaj Japonisë nazi-fashiste, por që praktikisht meriton të quhet/titullin: “Parada e Aleatëve dhe Armëve vrasëse të Paqes”!

I vetëdijshëm që jo vetëm titulli, do provokojë debate të forta, nga internacionalistët anti-amerikanë, politikanët e borderosë së Kuvendit, analistët e gjithëditur, përfshi strategjistët mëndjendryshkur, fatekeqesisht edhe në Tiranë, në vijim gjeni gjetje dhe mesazhe gjeopolitike nga kjo ngjarje:

Pikësëpari, për të mbetur i drejtpërdrejtë si dhe konsistent me 10-ra vlerësimet e publikuar rreth: “luftës gjakatare të Rusisë-Putiniste në Ukrainë, përballjen me terroristët në Lindjen e Mesme, zgjimin e oshilacioneve të Millosheviçit në Ballkan, si dhe demostrimin e fuqisë pakonkurueshme ushtarake të ShBA ndaj bazave bërthamore të Iranit, etj”, paradën e Pekinit e çmoj jo vetëm si gjetje “alla Kinezçe”, por dhe si sfidë për paqen, rendin global të sigurisë, statuquosë gjeopolitike, interesave euroatlantike , si dhe ndaj qasjes së fortë të Presidentit të ShBA Donald Trump.

Parada kishte qëllim projektimin e fuqisë ushtarake në botë si dhe frymës patriotike dhe kohezionit të kombit Kinez rreth Leadersh-it aktual. Por, në fjalën e Tij, Presidenti Xi, anashkaloi poshtërimin nga Japonia nazi-Fashiste (nga 1937) si dhe mirënjohjen ndaj ShBA për gjunjëzimin e Japonisë në 3 Shtator 1945, duke e cilësuar Luftën e 2- Botërore vetëm si kthesë në “ringjalljen e të pandalshme të kombit Kinez“. 

Megjithë problemet me të drejtat e njeriut dhe regjimin komunist, sigurisht Kina është superfuqi ekonomike, kulturore dhe gjeopolitike, duke mbajtur rol determinant për paqen, sigurinë dhe stabilitetin në kontinentin Aziatik, por edhe në rrafshin global. Për ta ilustruar, mjafton të përmendim që Kina është vendi i dytë nga popullsia (1.4 miliard);  i 2-të me GDP (nominale) 19 mbi trilion $ (mbas USA me 30 Trilion $), dhe po ashtu e dyta (por ende shumë mbrapa) për sistemet e teknologjisë së avancuar. Me këtë rast, kujtoj se për shkak të peshës gjeopolitike, Pekini u tolerua (si dhe vijon..) nga ShBA/Perëndimi për “shtypjen me tanke të studentëve në sheshin Tiananmen 36 vjet më parë” (Qershor 1989) !    

Së dyti, përtej kostumit të Mao Ce Dunit (!), fjalimit dogmatik para një turme me më shumë se 50,000 spektatorësh si: “Sot, njerëzimi përballet me zgjedhjen midis paqes ose luftës“, duke shtuar se populli kinez “qëndron në anën e duhur të historisë”, e cila kulmoi me lëshimin e 80,000 pëllumbave të paqes dhe tullumbaceve shumëngjyrëshe në Sheshin Tiananmen, praktikisht në Parade u demonstrua: “fuqia e armëve vrasëtare të Paqes, si raketa, avionë, tanke, teknologji & dronë të gjeneratës së fundit”!

Sigurisht edhe në planin ushtarak Kina nuk është as Koreja e Veriut, as Irani dhe as Rusia. Kjo pasi shpenzimet e mbrojtjes arrijnë në 250 Bilion $ në vit, pra e dyta në botë (4 herë më pak se SHBA), ka 58 baza me 600 armë nukleare (10 herë më pak Rusia dhe USA). E thënë më qartë, ka kapacitete dhe fuqi ushtarake për Luftën hibride, kibernetike dhe Inteligjencën Artificiale; raketat hipersonike (DF-61) të avancuara, armë elektromagnetike; radarë, raketa anti-satelit të gjeneratës së fundit, si dhe armët/viruse kimike dhe biologjike “të krijuar në laborator për të krijuar panik masiv”.

Përtej entuziazmit të pjesëmarrjes së pinjollit të KGB-së në këtë Parade, gjykoj se kanë dështuar me turp edhe llogaritë djallëzore të Putinit për të tërhequr Pekinin në hapjen e një fronti të ri lufte ndaj Tajvanit, dhe jo vetëm. Si edhe gjatë 43 muajve lufte në Ukrainë, Kina Popullore nuk i ka dhënë mbështetje me armatime ushtarake por e ka paralajmëruar Kremlinin për mos-vendosjen e armëve bërthamore në Bjellorusi. Nga ana tjetër, Pekini zyrtar ka konfirmuar se “kur vjen fjala për interesa gjeopolitike Kina nuk bën lojën e askujt dhe nuk mund të jetë aleate e natyrshme me Rusinë në luftën kundër USA dhe BE” !

Së treti, përveç Putinit, Kim Jong-ut, etj autokratë me “kullaro demokratike”, kjo Parade u refuzua nga Perëndimi. Kështu, Presidenti Trump e ka ironizuar qasjen e Pekinit si “Komplot kundër ShBA dhe ndalimit të gjakderdhjes në Ukrainë”. Ndërsa ashtu si për në 9 Maj, pra paradën e Moskës mbi Ditës Staliniste të Fitores mbi Fashizmin, Perëndimi (BE) ka paralajmëruar se: “Të festosh me Putinin, që vret përditë njerëz në Ukrainë, është në kundërshtim të plotë me vlerat evropiane dhe euroatlantike (BE & ShBA/NATO)”.

Refuzimi i pjesëmarrjes së Perëndimit lidhet me pjesëmarrjen e Putinit, ose siç e cilësoi Kancelari Gjerman Mercz “vrasësin më të madh të luftës së kohës tonë”, për shkak të përgjegjësive në luftën 3.5 vjeçare (1.6 milion të vrarë), ndaj integritetit territorial të Ukrainës, por edhe ndaj rendit global, vlerave, interesave dhe fuqinë ushtarake të Aleancës Euroatlantike (USA/NATO/BE).  

Së katërti, me përjashtim të Kryeministrit Sllovak Fico (i vetmi nga BE/NATO) dhe Presidentit Serb Vućič, braktisja e Paradës tregoi kohezionin e fortë të 31 vendeve të NATO-s, si dhe vendosmërinë për për t’u përballur bashkarisht me të gjitha kërcënimet e luftës së ardhshme: “IA, raketat, robotët, dronët, armatimet moderne dhe propagandën/dezinformimin bolshevike”. Kështu mos-pjesëmarrja ishte edhe mesazh i qartë ndaj diktatorëve gjakatarë si dhe të shkalluarve nga fuqia e të gjithë-Pushtetit (Putinit, Kim Jong, etj). 

Kryeministrin Sllovak një personazh kontravers që nuk e marrin seriozisht në NATO/BE. Ndërsa për rrokullimën drejt fundit pa lavdi dhe oshilacioneve të ish-ministrit të Millosheviçit nga “Shqipëria e Madhe”, meriton denigrimin që i bëri edhe aleati strategjik/Putini: “s’të duan më si leader të Serbisë” ! 

Në fakt jo shqiptarët por Beogradi Zyrtar duhet të përgjigjet (pikësëpari popullit Serb dhe USA/NATO) që ndërkohë që “nuk kërcënohet nga asnjë vend i rajonit (përfshi RSh/Kosova), pse (?!?) shpenzon (armatosjet deri në dhëmbë) mbi 2 Miliard € në vit, pa konsideruar marrëveshjen me 1.64 miliard për dronë dhe raketa nga Izraeli, rreth 3 Miliard kontrata me Francën për 12 avionë Rafale, si dhe 2 miliard € me Kinën, ose mbi 5 % të GDP-së vjetore të Serbisë, pra 8 herë më shumë se Shqipëria dhe Kosova së bashku ?!?

Së fundmi, ri-sjell në sulmin shkatërrimtar dhe  më të fuqishëm të historisë së njerëzimit nga ShBA (6 avionë B-2 me kosto 2-Bilion $; 37 orë fluturim; 12 bomba GBU-57 (nga 14 tonë); 10-ra raketa Tomahawk dhe mbi 125 avionë F-35) ndaj bazave bërthamore të Ajatollah-ut të Iranit, që kërcënonte: “me shfarosje nga faqja e dheut të kombeve, kulturave dhe shteteve sovrane”!

Para pak ditësh, në ceremoninë e ri-Emertimit “Ministria e Luftës”, Sekretari Pete Hegseth, i konfirmoi Presidentit Trump (CINC) se “fuqia ushtarake (përfshi në hapësirë) e SHBA është shumë dekada përpara se armiqtë potencialë”. Kjo, shërben edhe si mesazh i fuqisë së pakonkurueshme të ShBA ndaj diktatorëve gjakatarë si dhe të shkalluarve nga fuqia e të gjithë-Pushtetit (Putinit, Kim Jong, etj).  

Thënë këto mbetem besimplotë si dhe e përsëris se vetëm falë (super) fuqisë ushtarake të pathyeshme dhe vdekjeprurëse e ShBA si dhe leadership-it të fortë të Trump, jo vetëm interesat ShBA janë të garantuar por: “paqja, rendi global i sigurisë, vlerat e qytetërimit dhe demokracia do të triumfojnë mbi neo-nazistët, neo-stalinistët, neo-Macedunistët, neo-Millosheviçët si dhe ndaj shteteve dhe organizatave terroriste”!.” 

Rekomandime strategjike për Modernizimin e Sistemit të Sigurisë & Mbrojtjes mbarë-Kombëtare:

1.  As nuk duhet ta mendojmë rikthimin te marrëzia e “mbrojtjes me forcat e veta”, por të mbështetemi fortë si dhe forcojmë edhe më tej bashkëpunimin strategjik me ShBA/NATO/BE.
2. Duke duartrokitur “marrëveshjen mes Kroacisë, Kosovës dhe RSh në fushën e mbrojtjes si dhe përulur para përgjegjësive shtetërore”, të jetësojmë Platformën: “2-Shtete Sovrane, 1-Komb i Vetëm”, duke e konfirmuar në Washington, Bruksel etj, që: “kjo platform nuk kërcënon askënd (përfshi Serbinë), por do të kontribuojë si një balancë racionale për paqen afatgjatë si dhe integrimin euroatlantik të Rajonit.
3. Rritja e shpenzimeve për mbrojtjen nga 2% në 5% deri në 2030 domosdoshmëri për të transformuar SS&MbK, në përputhje me Konceptin e Ri të Mbrojtjes Kolektive, duke modernizuar aftësitë operacionale të FA në përmbushje të misionit kushtetues: “mbrojtjen e integritetit territorial (neni 5); zhvillimin e interesave kombëtare, detyrimet në NATO dhe promovimin e vlerave euroatlantike” !
4. Garanci në suksesin e reformave të sigurisë dhe mbrojtjes kombëtare, mbeten: “rikthimi i RSh në shinat e demokracisë funksionale dhe balancave kushtetuese; gjithëpërfshirje dhe konsensus; përgjegjshmëri e lartë ndaj interesave kombëtare dhe forcimi i partneritetit strategjik me ShBA/NATO/BE”. 

* Autori: Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Senior Ekspert për Sigurinë Kombëtare,

Ballkanit si dhe marrëdhëniet me USA/NATO,

Ish: zv/SHSHP, Këshilltar i Presidentit si dhe,

Themelues i Përfaqësise se RSh në SHAPE/NATO