Juna Musa

Medical Doctor Master of Science

Clinical Associate

Department of Interventional Radiology Oncology

Mayo Clinic Rochester Minnesota USA/

October is known around the world as Breast Cancer Awareness Month — a time when communities, healthcare professionals, and survivors come together to raise awareness, encourage early detection, and celebrate progress in research and treatment.

Over the past year, there have been many exciting developments in breast cancer care. Scientists and doctors are making treatments more personalized, more effective, and often less invasive. Here’s a look at the latest breakthroughs of 2025 — discoveries that bring new hope and options for patients everywhere.

1. A New Generation of Targeted Treatments

In September 2025, the U.S. Food and Drug Administration (FDA) approved a new medication called Imlunestrant (brand name Inluriyo) for patients whose breast cancer continues to grow despite hormone treatments.

Breast cancers that depend on hormones like estrogen sometimes become resistant to older drugs. Inluriyo is part of a new generation of medicines that block estrogen in a more precise way. It works by targeting specific changes in the cancer cell’s estrogen receptors — the molecules that help the cancer grow.

Doctors can now use a simple blood test, called a liquid biopsy, to check if a person’s cancer carries this specific genetic change. This makes it easier to choose the right treatment without extra surgery or tissue samples.

Why it matters: This marks a major step toward personalized medicine — treatment tailored to each patient’s individual cancer biology.

2. “Smart Drugs” That Target Cancer Cells

A new type of medicine known as antibody-drug conjugates — sometimes called “smart drugs” — is transforming breast cancer treatment. These drugs work like guided missiles: they attach to cancer cells and deliver a powerful cancer-killing medicine directly inside them, while leaving most healthy cells unharmed.

One of the newest drugs, Datroway (datopotamab deruxtecan), showed promising results this year in patients with aggressive or advanced breast cancer. Studies found that it helped women live longer and kept their disease from progressing compared to traditional chemotherapy.

Why it matters: “Smart drugs” reduce side effects and improve quality of life because they target only the cancer, not the whole body — a huge leap forward from older chemotherapy treatments.

3. Combining Immunotherapy for Hard-to-Treat Cancers

Triple-negative breast cancer (TNBC) is one of the most challenging types to treat because it does not respond to hormone or HER2-based therapies. New research in 2025 has shown that combining certain immunotherapy drugs with chemotherapy can greatly improve outcomes.

For example, combining Trodelvy with the immune-based drug Keytruda reduced the risk of cancer progression by 35% compared to standard treatment. This combined approach helps the immune system better recognize and destroy cancer cells.

Why it matters: This is encouraging news for people with triple-negative breast cancer, offering more effective treatment options where previously there were few.

4. Precision Add-On Drugs for Genetic Mutations

For patients whose breast cancers carry a specific genetic change called PIK3CA, adding a drug named Inavolisib to standard hormone therapy has made a big difference. Studies show that this combination delays the need for chemotherapy by nearly two years and helps patients live longer.

Why it matters: Genetic testing allows doctors to match patients with the treatments most likely to work for them — improving outcomes and reducing unnecessary side effects.

5. Advances in Early Detection and Diagnosis

Early detection remains the most powerful tool in beating breast cancer — and new technology is making it even better.

Liquid Biopsy: A Simple Blood Test for Cancer Traces

Researchers are developing blood tests that can find tiny pieces of tumor DNA or RNA floating in the bloodstream. These tests can reveal early signs of cancer, monitor how well treatment works, or detect a recurrence months before it shows up on a scan.

Why it matters: A simple blood test could one day replace many invasive procedures and help catch breast cancer earlier than ever before.

Artificial Intelligence (AI) in Mammography

In 2025, new AI-assisted mammography tools were approved to help radiologists read images more accurately. AI can highlight suspicious areas that may be hard to spot — especially in women with dense breast tissue — and can also help predict who might develop cancer in the future.

Why it matters: AI helps doctors find cancers sooner and reduces the chance of missed diagnoses — though human expertise remains essential.

6. Less Invasive Treatment Options

For women with very small or early-stage breast cancers, surgery might not always be necessary. This year, the technique known as cryoablation — which uses extreme cold to freeze and destroy cancer cells — gained wider recognition.

The procedure is done using a thin probe guided by imaging, with no open surgery required. Patients recover quickly, often with minimal pain and scarring.

Why it matters: Cryoablation provides an effective treatment option for small tumors while preserving the natural appearance of the breast.

7. Awareness, Access, and Empowerment

While new technologies bring hope, equal access remains essential. Many communities still face barriers to screening and modern treatments. During Breast Cancer Awareness Month, healthcare professionals stress the importance of education, early screening, and equitable care for all.

Everyone can take action:

Perform regular self-checks

Schedule recommended mammograms

Speak with your healthcare provider about risk factors or genetic testing

Encourage loved ones to stay informed and proactive

Looking Ahead

October 2025 brings a message of hope and progress. With new targeted drugs like Inluriyo, innovative “smart” therapies like Datroway, cutting-edge diagnostic tools like liquid biopsy and AI mammography, and less invasive treatments such as cryoablation — we are witnessing a true transformation in breast cancer care.

Each discovery brings us closer to a future where breast cancer is not only treatable but preventable and curable.

Përktheu Rafael Floqi 

Shkencëtarët mendojnë se së shpejti mund të shërojnë dëmtimet e trurit nga një goditje në tru. Studiuesit që induktuan goditje në tru te minjtë dhe më pas transplantuan qeliza staminale nervore njerëzore në trurin e tyre zbuluan se neuronet dhe enët e gjakut u rigjeneruan.

Pasojat e një goditjeje në tru mund të jenë katastrofike. Në varësi të kohës që truri mbetet pa oksigjen dhe lëndë ushqyese për shkak të ndërprerjes së qarkullimit të gjakut, komplikimet mund të variojnë nga humbja e kujtesës deri te dëmtimi i të folurit dhe madje edhe paraliza. Disa pacientë shërohen, ndërsa të tjerë jetojnë me dëme të përhershme — rreth gjysma e të mbijetuarve nga goditja në tru mbeten të paaftë për shkak të dëmtimit të trurit. Tani, transplantet me qeliza staminale mund të jenë një ditë në gjendje të kthejnë pas dëmet që deri tani konsideroheshin të pakthyeshme.

Neuroshkencëtarët Christian Tackenberg (nga Universiteti i Cyrihut) dhe Ruslan Rust (nga Universiteti i Kalifornisë Jugore) bashkëpunuan për të eksploruar një terapi të mundshme që përdor qeliza staminale pluripotente — të cilat mund të shndërrohen në pothuajse çdo lloj indi — për të trajtuar simptomat që mbesin pas një goditjeje në tru. Ata induktuan goditje në tru te disa minj dhe transplantuan qeliza staminale nervore njerëzore në trurin e tyre, duke treguar se këto qeliza kanë potencialin për të krijuar neurone të reja dhe për të aktivizuar procese të tjera rigjeneruese.

“Qelizat staminale nervore] mbijetojnë për më shumë se pesë javë, diferencohen kryesisht në neurone të pjekura dhe kontribuojnë në reagime të indeve të lidhura me rigjenerimin, duke përfshirë angiogjenezën, riparimin e barrierës gjak–tru, uljen e inflamacionit dhe neurogjenesën,” shkruan Tackenberg dhe Rust në një studim të publikuar së fundmi në revistën Nature Communications.

Çfarë lloj goditjeje u përdor në eksperiment?

Ekzistojnë dy lloje kryesore të goditjeve në tru:

• Ishemike, që ndodh kur një arterie që çon gjak në tru bllokohet (zakonisht nga një mpiksje gjaku për shkak të akumulimit të pllakave),
• dhe hemorragjike, që ndodh kur një enë gjaku çahet dhe gjaku rrjedh në indet përreth, duke rritur presionin në tru.

Studiuesit zgjodhën të induktonin goditje iskemike te minjtë, pasi ato janë shumë më të zakonshme te njerëzit — rreth 1 në 4 të rritur përjeton një goditje iskemike gjatë jetës.

Si u zhvillua eksperimenti?

Pas një jave nga goditja, minjtë — të cilët ishin gjenetikisht modifikuar që trupi i tyre të pranonte qeliza njerëzore — morën transplant me qeliza staminale nervore njerëzore në zonat e dëmtuara të trurit. Goditja kishte shkaktuar reduktim të madh të qarkullimit të gjakut, dëmtim të indeve dhe dobësi motorike.

Menjëherë pas trajtimit, lezionet (dëmtimet) filluan të zvogëloheshin pak. Përparimi i qelizave të transplantuara u monitorua me anë të imazherisë biolumineshente. Duheshin dy javë që sinjalet ndriçuese të fillonin të rriteshin — gjë që sugjeron se trurit i dëmtuar i duhet kohë për t’u stabilizuar përpara se trajtimi të funksionojë plotësisht.

Rezultatet ishin të jashtëzakonshme

• Inflamacioni u ul.
• U gjeneruan neurone të reja, të cilat komunikonin me neuronet ekzistuese.
• Zgjerimet neuronale (neuritet) arritën në:
  • Korteksin motorik (kontrollon lëvizjet vullnetare),
  • Korteksin somatosensor (përpunon ndjesi si prekja, presioni, dhimbja),
  • dhe korteksin cingulat, që luan rol në:
    • marrjen e vendimeve,
    • kujtesën punuese,
    • formulimin e përgjigjeve,
    • dhe kryerjen e detyrave.

Por përmirësimet nuk u kufizuan vetëm te qelizat e trurit. Transplanti ndihmoi edhe në rigjenerimin e qelizave që formojnë enët e gjakut.
Në mënyrë interesante, rrjedhja nga enët e reja të gjakut ishte më e vogël — ndryshe nga zakonisht, pasi enët e reja pas goditjes priren të jenë më të brishta dhe rrjedhëse, gjë që mund të ulë në mënyrë të rrezikshme presionin e gjakut.

Si rezultat i rigjenerimit të trurit, aftësitë motorike të minjve u përmirësuan.

“Këto zbulime mund të kenë rëndësi jo vetëm për terapinë e goditjeve në tru, por edhe për trajtime të një game më të gjerë të dëmtimeve neurologjike akute që përfshijnë humbje të neuroneve,” shkruajnë Rust dhe Tackenberg.

A është kjo terapi e zbatueshme për njerëzit?

Ende nuk janë bërë prova klinike të qelizave staminale nervore te njerëzit për këtë lloj trajtimi.
Por ka aspekte të terapisë që mund të përshtaten për përdorim te njerëzit.

Studiuesit tani po kërkojnë mënyra më të thjeshta për dorëzimin e qelizave, si për shembull:

• injeksione, në vend të transplantimeve më invazive që u përdorën te minjtë.

 E ardhmja: jo vetëm mbijetese — por rimëkëmbje dhe mirëqenie

Në një të ardhme të afërt, mund të jetë e mundur jo vetëm të mbijetosh nga një goditje në tru, por edhe të rikuperohesh plotësisht dhe të lulëzosh, falë fuqisë së qelizave staminale. Dhe keshtu mallkimi “të  raftë damllaja!” do të jetë pa kuptim.

Në datat 08 -13 shtator 2025, në Universitetin “Gabriele d’Annunzio” Chieti Pescara, u zhvillua një program trajnimi mjaft interesant, “Biomaterials and 3D Printing for Therapeutical Applications”. Ky program u ideua dhe u organizua në mënyrë perfekte nga Prof. Bruna Sinjari, koordinatore dhe përgjegjëse e këtij aktiviteti. Aktualisht Prof. Bruna Sinjari është e deleguara e Rektorit e këtij universiteti për marrëdhëniet me universitetet e Ballkanit. Prej vitesh ajo ka dhënë një kontribut të spikatur në bashkëpunimin aktiv, të suksesshëm dhe të gjithanshëm ndërmjet Universitetit “Gabriele d’Annunzio” Chieti-Pesacara dhe Fakultetit të Mjekësisë Dentare.
Ky aktivitet një javor mblodhi së bashku akademikë të spikatur të Universitetit të Chietit, me profesorë dhe studentë të universiteteve ndërkombëtare, si Irlanda, Hollanda, Spanja, Greqia, Lituania, Rumania, Moldavia, Polonia, etj. Në të patën mundësinë të marrin pjesë studentë dhe pedagogë nga Fakulteti i Mjekësisë Dentare, UMT. 

Ky program nuk ishte thjesht një aktivitet akademik, por një eksperiencë e plotë shkencore, profesionale dhe kulturore, që la gjurmë të thella tek të gjithë pjesëmarrësit.
Leksionet e mbajtura nga akademikë me përvojë, prezantimet e detajuara dhe sesionet praktike mbi aparaturat dhe teknologjitë më të fundit dixhitale dhe mbi biomaterialet, u pritën me shumë interes nga pjesëmarrësit, si një mundësi për të thelluar dijet, duke mësuar teknika të reja dhe duke  kuptuar më qartë perspektivat që ofron kjo fushë për të ardhmen e stomatologjisë dhe të mjekësisë.

Gjatë gjashtë ditëve të larmishme, niveli i lartë shkencor i prezantimeve të profesorëve, u ndërthur me organizimin e përkryer të pjesës sociale dhe kulturale, ku studentët dhe pedagogët u njohën me natyrën mbresëlënëse, me historinë e vendit, si dhe shijuan aktivitetet sportive dhe turet çiklistike, karakteristikë e zonave të Peskarës. Atmosfera e ngrohtë dhe miqësore e krijuar ndikoi në forcimin e lidhjeve mes pjesëmarrësve, duke e kthyer këtë trajnim në një eksperiencë gjithëpërfshirëse, jo vetëm si një mundësi për të fituar njohuri të reja, por edhe për të ndërtuar ura bashkëpunimi mes universiteteve, për të forcuar marrëdhëniet akademike ndërkombëtare dhe për të krijuar një frymë të re bashkëpunimi që do të ketë ndikim afatgjatë.

Ky aktivitet mbetet një përvojë e paharrueshme që do të shërbejë si frymëzim dhe motivim për zhvillimin e mëtejshëm akademik dhe profesional të të gjithë studentëve dhe pedagogëve pjesëmarrës.

Falenderimet tona më të ngrohta shkojnë për Prof. Bruna Sinjarin dhe ekipin që ajo ka krijuar, si dhe për stafin mbështetës, të cilët me profesionalizëm, përgjegjshmëri, korrektesë, mikpritje dhe respekt në çdo detaj, arritën të realizojnë një aktivitet të nivelit më të lartë, duke dëshmuar një shembull të shkëlqyer të vlerave të larta akademike dhe njerëzore.

Albanian Roots is proud to stand together for Breast Cancer Awareness. We invite you, your family, and friends to join us for this meaningful event as we walk, show support, and raise awareness for all those affected.

Sunday, October 19, 2025

Starts at 8:00 AM

Central Park – Naumburg Bandshell

Your presence makes a difference, and your generosity helps even more. 100% of donations go directly to Breast Cancer Awareness.

Let’s walk together, spread love, and bring hope.

Donation & registration link : https://secure.acsevents.org/site/STR?fr_id=110885…

T-Shirt purchases link:

https://docs.google.com/…/1FAIpQLSf6QcEf5t4…/viewform…

#breastcancerawarenessmonth#albanianroots#togetherwefight#albanian#nyc#event#brestcancer#cure#cancer

Imer Lladrovci/

Kur Fehmi e Xhevë Lladrovci hynë në tokën e Kosovës në marsin e vitit 1998, Adem Jashari nuk ishte më gjallë, por me siguri shpirti i tij ishte i qetë sepse ai kishte besim të madh te Fehmi Lladrovci, i cili do ta vazhdonte punën e tij atdhetare aty ku e kishte lënë ai. Azem e Shote Galica ishin kthyer nga legjenda në realitetin e luftës. Azem Galica e Adem Jashari i përkisnin një bote tjetër, kurse Fehmi Lladrovci si Lutë Gllanasella ishte vënë në krye të atyre që luftonin për çlirim. Do të luftonte edhe disa muaj dhe pastaj do t‘i bashkohej galerisë së heronjëve të kombit. Kishte edhe një Adem tjetër, Adem Demaçi, i cili e priste Fehmi Lladrovcin në Kosovë. Ai ishte shprehur disa here në publik me entuziazëm për kthimin e tij. Adem Demaçi ishte i bindur se nuk mund të kishte një luftë çlirimtare pa Fehmi Lladrovcin. Ai i gëzohej edhe Shote Galicës së re, Xhevë Krasniqit-Lladrovcit. Pikërisht në këtë kohë të kthimit të Fehmi Lladrovcit në Kosovë, pas epopesë së Jasharëve në Prekaz, UÇK-ja u kthye nga një organizatë guerile në një ushtri të vërtetë popullore. Mjafton t‘i hedhim një shikim rreth e për qark, për t‘u bindur se shndërrimi i UÇK-së në një ushtri popullore nuk ishte një hap i vetëkuptueshëm dhe automatik. “Kur Gjergj Kastrioti-Skenderbeu u kthye në Krujë tha se “lirinë e gjeta midis jush”. Ata që s‘e deshën luftën dhe çmimin e saj të lartë thonë se çlirimi na erdhi nga jashtë. S‘ka asnjë dyshim se pa NATO-në gjithçka do të dukej ndryshe.

Nxënësi i Fazli Grajçevcit e Adem Demaçit, bashkëluftëtari i Adem Jasharit punoi me të gjitha forcat e tij që të organizonte një rezistencë të armatosur. Kjo ushtri, që ishte ngritur si nga një legjendë, s‘kishte shumë armë dhe aftësi ushtarake për t‘i dalë përballë një ushtrie moderne, të armatosur e të stërvitur mirë, por kishte diçka që i mungonte ushtrisë që e rrethoi prijësin me ushtrinë e tij të gatshme për çdo flijim: moralin e fortë luftarak. Ballë për ballë ishin dy ushtri: ushtria e pavdekshme e Fehmi Lladrovcit dhe ushtria serbe, njëra ishte vullnetare, tjetra një ushtri moderne që kishte në arsenalin e saj teknologjitë më të mira të kohës. Megjithatë, në fund fitoi ushtria që kishte njeriun me vete, jo armët. Lufta, që s’fitohet më parë politikisht, është luftë e kotë. Gjashtë muaj pas rënies së Fehmi e Xhevë Lladrovcit në luftë u fut edhe Aleanca ushtarake më e madhe në botë, NATO-ja, kundër Serbisë, dmth. në krahun e UÇK-së. Sot aty-këtu thuhet gjithçka e zezë për luftën tonë çlirimtare, por ajo në histori ka hyrë tashmë si një moment i shkëlqyer dinjiteti i një populli që për lirinë e tij flijoi gjithçka. Pa këtë luftë ne nuk do të ishin këtu ku jemi. Shteti i Kosovës nuk na u servua në pjatë si dhuratë, por ai erdhi pas një lufte të madhe që tërhoqi pas vetes edhe botën liridashëse. Në këtë kuptim Lufta e Kosovës përbën ngjarjen më të madhe në historinë e popullit shqiptar.

Fehmi Lladrovci gjithmonë ka qenë i lidhur me luftën, edhepse ai e dinte se ajo ishte e rrezikshme. Në jetën e tij politike, busulla e orientimit ishte lufta çlirimtare. Luftën çlirimtare e shihte si një moment të pashmangshëm në rrugën tonë drejt lirisë, të domosdoshme, por jo e mjaftueshme. Shumë popuj luftonin për liri, por ndonjëherë udha e tyre zgjatej pafundësisht shumë. Në rastin e Kosovës, parashikonte një udhë të shkutër, por të larë me gjak. Parashikimi i tij doli, sepse në luftën tonë u inkuadrua Perëndimi përmes NATO-së. Në luftë i pa të gjitha, por nuk u dëshpërua kurrë, sepse e dinte që njerëzit s’ishin hyjni. Dhe luftë pa njerëz nuk ka.E dinte se lufta i do të gjithë në front, të bashkuar. Mangësitë dhe njëanshmëritë i urrente, por e çmonte pa masë gatishmërinë për luftë. Kjo mendësi e bëri atë të padëshirueshëm te të gjithë ata që jo pa djalllëzi donin të krijonin një atmosferë tjetër, të përçarjes përmes ndarjes në taborre të ndryshme politike. UÇK-ja është luftuar vazhdimisht me operacione speciale tė agjenturave. Fehmi Lladrovci e konsideronte luftën një çështje që i përkiste të gjithëve dhe jo një çështje e monopolit të pakicës. “To be or not to be“, një çështje për jetë a vdekje, pikërisht ashtu siç thuhet në “Hamletin“ e Shekspirit (Shakespeare).

Gazetari anglez i BBC-së Lion (Lyon), që i njihte lëvizjet kryesore guerile në botë, pati thënë se në pamje fizike, askush tjetër nga luftëtarët e UÇK-së s‘i ngjante aq shumë si Fehmi Lladrovci Skenderbeut. Nuk e di a i njihte këto fjalë të gazetarit të BBC-së kur ishte gjallë, por edhe sikur të ketë qenë në dijeni të tyre ai do t’i kishte interpretuar ato vetëm si një shprehje dashamirësie dhe kurrë si diçka tjetër. Kurrë s‘do t‘i kishte shkuar mendja ta krahasonte veten me Skenderbeun, por si model të atdhetarit të madh ai e kishte pasur gjithmonë në jetë figurën e tij. Fehmi Lladrovci ishte një udhëheqës karizmatik. Ai bënte që çdo ushtar i tij të ndihej mirë në këtë përpjekje titanike për çlirim, sepse e dinte sesa e vështirë ishte kjo luftë. E megjithatë thoshte se s‘i mungonte asgjë. Një gazetare shqiptare që e vizitoi në llogoret e luftës, Jeta Xharra, disa muaj para se të binte në fushën e betejës, Ai i pati thënë se nuk na duhet asgjë, i kemi të gjitha. Një ushtri me një moral të tillë vërtet i kishte të gjitha. Dikujt që ka vendosur të vdes për liri me të vërtetë nuk i mungon asgjë.

Fehmi Lladrovci kishte në shkollë një mësues që e njeh mbarë populli shqiptar: Fazli Grajçevcin. Fehmiu kurrë nuk harroi mësuesin e tij. Figura e tij atdhetare ishte skalitur në kujtesën e tij në mënyrë të pashlyeshme. Me këtë ideal për flamurin shqiptar si mësuesi i tij Fazli Grajçevci, ai nuk mund të kishte fund tjetër. Këto ideale e çuan atë në burg ku takoi mësuesin e tij politik të madh: Adem Demaçin. Me këta mësuesë, ai nuk mund të vepronte ndryshe, veçse si luftëtar kombëtar. Në librin monografik të Bedri Islamit “Përjetësia e dyfishtë“ kemi një kapitull ku ai përgatitet për fundin e tij të lavdishëm. Pak kohë para 22 shtatorit 1998 mori vesh se ushtria serbe ia kishte mësyer Shkabës, Drenicës, ku ai ishte me ushtrinë e tij, Brigadën 114. Fehmi Lladrovci vizitoi shtëpinë e tij dhe i dha në njëfarë mënyre lamtumirën e fundit rrethit të tij. Ky episod i jetës së tij, e trondit çdo lexues të vëmendshëm. Ai e ndjente se këtë ofenzivë s‘e mbijetonte dot, por s’pendohej për luftën e tij, sepse shumë njerëz që kishte takuar në jetë dhe që e kishin frymëzuar për veprim atdhetar nuk i takonin prej vitesh këtij universi. Atdhetarë e luftëtarë të shumtë ishin vrarë në mbarë Kosovën. Ai nuk e shihte veten jashtë kësaj çete luftetaresh. Miku i tij, Bekim Berisha, po atë verë kishte rënë heroikisht në Junik. Rrethi po ngushtohej, por heroi nuk po ligej. Përkundrazi. Ai ishte më i vendosur se kurrë për luftën. Kështu, me qëndrimin e trimave të lashtë, ai mbeti në kujtesën e ushtarëve të tij që mbetën gjallë. Fehmi e Xhevë Lladrovci mbeten shembull i përkushtimit, guximit dhe sakrificës për lirinë e Kosovës, një trashëgimi që do të frymëzojë brezat e ardhshëm.