ÇMIMI NDËRKOMBËTAR “ATJON ZHITI” I JEPET POETES NGA ARGJENTINA SUSANA /ROBERTS/
VENDIMI:IWA BOGDANI Themelon Çmimin Ndërkombëtar “Atjon V. Zhiti”/Shoqata Ndërkombëtare e Shkrimtarëve IWA BOGDANI, me qendrat në Bruksel dhe Prishtinë, merr vendimin N-109, 27/11/18, që të themelohet “Çmimi Ndërkombëtar Atjon Zhiti”. Ky çmim jepet çdo vit me motivacionin “për pasionin dhe sinqeritetin artistik në krijimtari” , IWA BOGDANI, Prishtinë 2018…
* * *
Juria sivjet vendosi që ky çmim t’i ipet poetes Susana Roberts nga Argjentina. Poetja Roberts e pranoi çmimin duke falenderuar dhe, siç siç tha ajo, ishte çmimi i parë që merrte nga një vend në Ballkan, ndërkaq ndihej e lumtur për këtë vlerësim, “që ky çmim mban emrin e një të riu, i cili ishte një talent i lindur, ku pata mundësinë të lexoj pak nga ai, por vërejta se Atjon Zhiti ishte një mençurak dhe i urtë. Ishte edhe djali i një të përsekutuari nga regjimi Komunist në Shqipëri Visar Zhiti” Ajo më tej shtoj se “do ta ruaj ketë çmim si një gjë tepër e veçantë dhe do ta bashkëndjejë me prindërit e tij, praninë e dhimbëshme të këtij talenti”
Kush është Atjon V. Zhiti?
“19 vjeçari i përhershëm”, Atjon V. Zhiti, siç e quan gjenerata e tij, student i filozofisë në Universitetin “Sacro Cuore” në Milano (Itali), veprimtar dhe anëtari më i ri i PEN-Clubit Italian, po kështu dhe anëtar i Paralmentit Rinor Europian, që dinte të jepte shumë dashuri e vrull ndër shokët e shoqet e miqtë, pëlqente artet, filozofinë dhe sportet, gjuhët e huaja dhe shkencat politike dhe “buzëqeshte çiltërsisht”, gjë që ata që e kanë njohur, ia quajnë “vepër”, duke mbetur kështu dhe ideali shpirtëror i tyre. – Lindi në qytetin e Vlorës (Shqipëri), në 30 gusht 1995 dhe u rrit më shumë në Romë (Itali), ku prindërit punonin si diplomatë.
– Kur ishte 3 vjeç e gjysmë një viziatim I tij për “Nënë Teerzen” iu botua në një album dhe shkruajtën gazetat në Vatikani dhe në Shqipëri. Hapi një “ekspozitë fëminore” në shtëpi në Romë dhe më pas një tjetër në Vlorë, në kopshtin e shtëpisë së gjyshit, ku vizatimet e tij u varën pemëve. – Shkollën fillore e nisi në Tiranë, në shkollën katolike “Ylber”.
– Arsimin 9 vjeçar e kreu në Romë në shkollën e muzikës “Giuseppe Sinopoli”, mësoi flautin dhe dha disa koncerte me orkestren e shkollës.
– Nisi studimet në liceun e njohur klasik të Romës “Giulio Cesare”, ku krahas italishtes dhe anglishtes, që i njihte mirë, studio dhe greqishten e vjetër dhe latinishten. – Kishte passion dhe muzeumet, i vizitoi të gjithë më të rëndësishmit në Romë e Vatikan, por dhe në qytete të tjera, Tiranë e Korçë, Vlorë, Krujë, Shkodër, etj, por dhe në, Firence, Venecia, Paris e deri në Chicago, SHBA.
– Merrej me sporte, me not, kanotazh, tenis dhe shah.
– Përfundoi gjimnazin “Ismail Qemali” në Tiranë dhe bëri kurse kualifikimi për gjuhët spanjisht, frengjisht e gjermanisht.
– Fiton një bursë për të vazhduar studimet për Filozofi në Itali, ku pranohet si antar i PEN Clubit Italian, ndërkohë bëhet dhe anëtar i Parlamentit Europian Rinor duke përfaqësuar Shqipërinë në disa Konferenca si në Spanjë, Letoni, etj.
Krahas shkrimtarëve në Shqipëri dhe Kosovë, njihet me poetë të njohur nga bota, Sebastiano Grasso, Mario Luzi, Adonis, Hermann Nitsch, Jevtushenko, nobelistin Derek Walcott, etj dhe e tërheqin përkthimet.
Ndërkohë bën dhe piktura si një adoleshent, një pjesë e të cilave vendosen dhe në ballina librash të ndryshëm.
– Në vitin e dytë universitar nis botimet e eseve të para të tij filozofike në Shqipëri dhe Kosovë dhe në median shqiptare në diasporë, Itali, Zvicër, Angli, SHBA…
– Më pas del libri i parë me ese e shkrime të Aton V. Zhitit, “Për atë që dua(m)”, botim i UETPRESS, 2015, me jehonë në lexues dhe në media.
– Hapet ekspozita me piktura të tij “Një kuti me xiëllonja”, 2015, në Universitetin “Polis”, Tiranë, nën kujdesin e kritikut të njohur të artit, Gëzim Qendro.
– Botohet Albumi “Opera Atjon”, 2017, në shqip dhe italisht me vizatimet dhe pikturat e tij, të feminisë dhe adoleshencës, përgatitut nga kritiku i artit dhe botuesi Gëzim Tafa. Albumi ka patur jehonë brenda dhe jashtë vendit.
– Dalin librat me tregime “Valixhja e shqyer” dhe me poezi “Të rritesh nga dashuria” me ilustrime të Atjonit si bashkautor.
– Koncert për Atjonin në Romë, 2017, me violin dhe pianoforte, “Jehonë dhe butësi,, dialog mes tingujve dhe një ëngjëlli”. Festali Ndërkombëtar i Filmit “Giffoni” jep çdo vit çmimin “Atjon Zhiti” për anëtarin më të mire të jurisë, ku Atjoni bënte pjesë.
– Një rruge në Tiranë i është vendosur nga Bashkia e Kryeqytetit emri: “RRUGA E ATJONIT”
Kanë thënë për Atjonin:
Kjo fytyrë e bukur engjëllore… ajo krijesë e mrekullueshme pra, ishte bërë për qiellin, jo për këtë botë…
Helena dhe Ismail Kadare, shkrimtarë
Nuk kam takuar një të ri kaq të mire, kaq fisnik dhe kaq të dashur në Shqipëri sa Atjoni…
Robert Elsie, albanalog i njohur
Atjoni e iluminonte poezinë, sepse ai vetë ishte pothuajse një poemë magjike.
Adonis
poet i njohur, jeton në Francë
Libri i Atjonit – testament i Tij… si Ungjilli për bashkëmoshatarët e tij, fari ndriçues i brezit të tij…
Eugjen Merlika studiues
E njoha Atjonin. Ai jetoi me optimizëm dhe i përkushtuar për artin dhe jetën… Mbetet një shenjë që simbolizon shpresën dhe gjallërinë rinore.
Jeton Kelmendi
Profesor Universitar, President i
“International Writers Assosaciation ‘Pjetër Bogdani’”
FITUESJA
SUSANA ROBERT
– poete dhe shkrimtare, përkthyese dhe veprimtare për kulturën
paqes, nga Argjentina.
Jeton në Trelew- Chubut, Argjentinë.
Është Dr. Litt. Honoris Causa,WAAC-2009. Vital Anëtar WAAC. Ca. EEUU.
Ambasador i Paqes, “Mil Milennia.org- Pea.org- (Senati i Argjentinës (Unesco Unicef).
Zv/Drejtore. IFLAC- Argjentinë dhe Amerikën Latine / Anëtar Nderi Shoqata e Harmonisë Globale-Rusi / Anëtar SELAE: Shoqata Evropiane e Shkrimtarëve dhe Artistëve / Ambasadore Universale e Paqes /Rrethi i Ambasadorëve-Gjenevë-Zvicër.
Anëtare e Asociacionit Botëror Ekologjik Etik të “Noosphera-Rusi” (NEEWA)
Në Presidiumin e Anëtarëve WFSC (Forumi Botëror i Kulturës Shpirtërore) -Kazakhstan.
Ambasadore Ndërkombëtare e Kulturës – SIPEA.
Ambasadore “The Love Foundation” -Tampa-Florida-SHBA.
Poezia e saj është botuar në shumë vende të botës, është pjesëmarëse në shumë Kongrese Botërore, Kombëtare dhe Ndërkombëtare.
Është nderuar me çmimin e parë për përkthimin nga “lPCRT-China”. Ka marrë çmime kombëtare e ndërkombëtare si çmimet “SADE”, çmimin e parë në anglisht WAAC, WCP Trujillo-Peru 2014, dhënë nga Qeveria e Prov. Del Chubut-Argjentinë gjatë 2013-2016. Çmimi “Grand Master Award” për Mjeshtret e Mëdha të Zonjëve të Botës në Senatin e Argjentinës, Nation- CABA. 2018. Është nderuar nga Shoqata Ndërkulturore e Indisë me çmimin ndërkombëtar “Sahitya Shree”, etj.
Ka “Medaljen e Paqes” nga Fondacioni “Salvador Allende”, org – Kili 2010. Çmimi Asolapo Arg. Çmimi Ndërkombëtar.
Poezia e saj është në future shumë antologji botërore në gjuhët spanjisht dhe anglisht.
Ka botuar në gazetat, përveçse në Argjentinë, në Peru, Rusi, Spanjë, Greqi, Kazakistan, Uzbekistan, Belgjikë, Indi, etj.
Është bashkautore e shumë librave dhe antologjive.
Disa nga titujt e librave të saj dy gjuhësh janë: Rostros / Faces. El vuelo del Ave / Zogu i fluturimit. Art dhe virtyt në evolucionin e njeriut – në frëngjisht, Epub-France-Alter Editions, etj.
NGA LETRA E SAJ
Faleminderit nga zemra për këto botime dhe faleminderit i nderuari Jeton Kelmendi për këtë urë kulturore, me suksesin deri në Argjentinë…
Është një nder i madh që jam laureate e këtij çmimi, “Atjon Zhiti”, që më jep më shumë forcë në rrugën time, ku lidhem me fëmijë e të rinj me të cilët flasim dhe veprojmë për paqen dhe për “kulturën e Shpirtit” që bashkon njerëz anembanë globit. Bekime juve dhe të gjithë anëtarve!… Mirënjohje dhe adhurim nga vendi jugor i Argjentinës.
Susana Roberts
Dr Litt Honoris Causa-WAAC
Ambassador of Peace-Mil Milennia.org. Senate of Argentine Nation(Unesco-Unicef).
Vice Dir. Iflac Argentina and Latinamerica.
Honory Member Global Harmony Association.
5 POEZI
nga Susana Roberts
VEPËR ARTI
Si merr formë një vepër e vyer arti?
Ç’bëhet me fishkëllimat që oshëtijnë në bregun tim
me ritëm rëre dhe kolibrash?
Po me lutjet
si të hapen dritare në një ditë të re?
Si ia del kjo jehonë drithëruese
në heshtjen e shoqërisë me ty?
Si ta njohësh ritmin tënd dhe ritmin
e punës tënde nëpërmjet kujtesës
me kaq shumë liri lindjesh
dhe shpresash të vdekura?
Si ta bëj lidhjen
e gjakut në venat e mia
për të arrijmë një dritë të re
mes vëllezërve?
Do të jetë mrekulli
ndërtimi së bashku i asaj cope
të madhe arti me simfoninë e dashurisë
mbi të gjithë tokën.
E GJITHA BLU
Ti ke derdhur të gjithë blunë
Mbi sytë e mi
Ashtu si ëmbëlsia e mjaltit
Që helmon jasminët
Lagështia është penduese e dashurisë
folja po takohet
me infinitin e oqeanit
Unë shkruaj Paqe kur shkruaj dhimbje
me zjarr dhe ajër
ngjeshur në grushtin tim
drita po rritet
Ashtu si një luftë e fortë
Brenda urisë nën lëkurën time
Ardhur nga shpatullat e mia
Dhe duhet që unë të jem
Flaka e trupit tend.
PËR ÇFARË PO MENDON
Për çfarë po mendon?
Kockat e mia të vetmuara
penjët në lakuriqësinë e nënndarjes së pambukut
Për çfarë po mendon?
Mishin tim dhe bebëzat e syve të mi
këngën e endacakut të artë
në rrugët e ëndrrave të mia
Për çfarë po mendon?
Nëse nesër unë vdes, djali im
sot është e Shtunë
thirrja jote shmang hijet
Nëse nuk mendon ndonjëherë
unë do të shkoj në park
ku mosha ime
po pret për më shumë lexime
Do të shkoj
ta ndjej veten të përqafuar
nga lumi me ngazëllimet e tij
ndërsa perëndimi i diellit përgatit ujërat
të kokolepsen me disa tregime pasditeje
midis dëllinjave
Pastaj ndoshta
Unë dehem
me dritat që zbehen te bankëzat
vetmi-qeta në pikturën e tharë
me konturet e figurave vjeshtore.
DUKE TË KËRKUAR TY
Oh! Jeta e trupit tim dhe forca ime, e gjitha ti, shpirti dhe zemra, oh! Ti je zemra dhe shpirti im! E gjitha ti je bërë me gjithë qenien time, prandaj ti je i gjithë unë. Unë s’kam bërë asgjë te ty, kjo është arsyeja pse unë jam ti i gjithë.
Rumi
Përshkova shumë shekuj
me sytë e lagësht
me lotët e fëmijës
të rërës dhe erës
Unë u deha
prej dashurisë tënde të besueshme
shtypur në mua
Emri yt
deri në kujtesë hyjnore
ti e di të gjithë këtë
në kohë të pakufizuar
formash të pamundura
ti i di kush je
dhe ti nuk më njeh mua
me çfarë emri duhet të të kërkoj
në këtë vend shenjash
kur unë puth largësinë
e madhe
nga lotët e mi deri në shtëpinë tënde?
humba
në thirrjet e erës
prapa perdeve
ku dridhet gjaku
dhe ne jemi vërtet
copëza të një puzzle
të lyer me butësi të egër
të njëjtë me fluturimin e zjarrit
kur të emëroj ty dhe ti më emëron mua
në boshtin shpirtëror te Universit.
FRUTA TË ARTË
Në agim të kohëve
Në botën time qiellore
M’u dorëzua një shenjë e çuditshme
në pëllëmbë të dorës
Pashë një kopsht të harlisur
Me fruta të artë
Ky është sekreti
Dhuratat që mua më mahnisin
E papritura në kërkimet e gjera
Për të gjetur njerëz me shpirt të jashtëzakonshëm
Këto kushte tani na përkasin ne
në çdo horizont
ku vëllazëria është e bekuar.
Përktjeu nga anglishtja: Dardan Shkreli