Ferzileta Gjika/
New York, 23 Mars 2023 – Dhjetëra shqiptaro-amerikanë nën udhëheqjen e aktivistëve të shquar të komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës Shpetim Ndreu, Arif Mata, Alfred Tollja, Jurgen Vladi, Violeta Yzeiraj, Gjerg Xhumari e shume te tjere, protestuan perballe Selise se Kombeve te Bashkuara në Manhattan dhe kërkuan që të ndalohet menjehere projekti i ndertimit te Skavices. Emetimet e metanit nga rezervuarët e krijuar nga digat janë një burim kryesor i emetimeve globale të metanit. Metani është të paktën 30 herë më i fuqishëm se dioksidi i karbonit si gaz serrë.Tubuesit kërkuan që anetare te Kombeve te Bashkuara te kundershtojne me force ndalimin e Hidrocentralit te Skavices, dhe te konsiderojne menyra te tjera qe jane me miqesore me ambientin, per sigurimin e energjise ne vend. Qarku i Dibrës, përgjatë Luginës së Drinit të Zi, është pika e nxehtë e biodiversitetit të vendit, veçanërisht për sa i përket biodiversitetit të ujërave të ëmbla. Malet e larta, sistemet e lumenjve dhe liqeneve ne rajonin e Dibres janë shtëpia e llojeve të shumta të rrezikuara dhe habitateve të rëndësishme me një shkallë të lartë endemizmi. Ne, nënshkruesit e kësaj deklarate të përbashkët, besojmë se ndërhyrjet e duhura për shpëtimin e lumit Drin dhe ndalimin e projektit të Digës së Skavicës janë të një rëndësie te madhe dhe urgjente, e cila mund të ofrojnë mbrojtje dhe rikuperim për peshqit dhe specie dhe habitate të tjera të rëndësishme, duke ruajtur vlerën unike të biodiversitetit të lumenjtë e rajonit te Dibres. Mbrojtja dhe restaurimi i lumit Drini i Zi në Shqipëri ofron një mundësi të madhe për zhvillimin e qëndrueshëm të komuniteteve që jetojnë prane lugines se Drinit te Zi. Ato ofrojnë ujë të pijshëm, ushqim, ujë për ujitje, mbrojtje nga përmbytjet, rregullimin e klimës, mundësi për të zhvilluar peshkimin, sportet ujore, ekoturizmin dhe mundësi për të forcuar lidhjet dhe bashkëpunimin midis vendeve, shkencëtarëve, institucioneve, bizneseve dhe organizatave joqeveritare. Të drejtat e popujve indigjenë: Diga e Skavices e miratuar nga qeveria Shqiptaresi do të zhvendosi komunitetet indigjene Dibrane, stërgjyshorë te tyre, ku me shume se 30 fshatra do të zhyten nën ujë dhe do të shkatërrojnë mënyrat tradicionale, të qëndrueshme dhe neutrale ndaj karbonit.Përshtatja klimatike: Jane vetem 70 km e fundit te Drinit te Zi te cilat rrezikohen te zevendesohen me rezervuarin e skavices. Mbyllja e lumenjve eliminon burimet e ushqimit për mbijetesë dhe minon zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik. Qëllimet e përshtatjes klimatike të Marrëveshjes së Parisit do të shërbeheshin më mirë duke mbrojtur lumenjtë me rrjedhje të lirë dhe njerëzit që varen prej tyre.Ekosistemet dhe cilësia e ujit: Diga e Skavices bllokon kalimin e peshqve, krijon liqene artificiale që strehojnë specie jo vendase, nxisin lulëzimin e dëmshëm të algave, bllokojnë sedimentet që janë thelbësore për të ruajtur grykëderdhjet ne lumin Drin dhe dëmtojnë cilësinë e ujit në lumenj.Ruajtja e ujit: Humbjet e avullimit të ujit nga rezervuarët prapa digave mund të jenë të konsiderueshme, ndonjëherë duke tejkaluar përdorimin e ujit të konsumuar. Është më efikase dhe me kosto më efektive të plotësohen nevojat e furnizimit me ujë nëpërmjet ruajtjes së ujit, riciklimit të ujit dhe duke ruajtur ujin në akuiferë ku ai nuk avullohet.Alternativat e digave: Përmirësimi i digave ekzistuese për të prodhuar më shumë energji mund të mohojë nevojën për diga të reja. Energjia diellore, era dhe gjeotermale mund të ofrojnë burime energjie me kosto më efektive dhe me miqesore me mjedisin.Marrëveshja e Parisit përfshin synime ambicioze që lidhen me reduktimin e emetimeve globale, përshtatjen dhe qëndrueshmërinë e klimës, zhvillimin e qëndrueshëm dhe mbrojtjen e të drejtave të popujve indigjenë. Projektet e kompensimit të digave minojnë drejtpërdrejt secilin prej këtyre synimeve.Ju lutemi, mos lejoni ndertimin e Hidrocentralit Skavica duke argumentuar evidence nga demet qe sjellin digat sipas Marrëveshjes së Parisit.Faleminderit.Opposition to Skavica Dam members Nju Jork, 23 Mars, 2023