Prof. Sylë Ukshini/
Një përshkrim interesant për Shqipërinë e posa pavarësuar dhe popullin e saj, veçanërisht në veri të Shqipërinë e bënë gazeta e qytetit gjerman të Lübeck-ut, “Lübecker Volksbote”, në numrin e saj 290 të datë 11 dhjetor 1912 , duke nënvizuar se ky shtet i ri evropian është i organizuar kryesisht në fise, të cilat nuk i bindeshin as ligjeve dhe as gjyqësisë osmane, por vetëm Kanunit të Lekë Dukagjnit, ligjit më të vjetër shqiptar. Artikulli është shkruar nga autori gjerman Otto Bauer.
“Themelohet shteti i ri evropian i Shqipërisë. Themelimi i Shqipërisë është vepër e Fuqive të Mëdha dhe për një kohë të gjatë do të jetë shqetësim i tyre. Në funksion të kësaj, lexuesit do të jenë të interesuar të mësojnë më shumë rreth problemit shqiptar,” shkruan gazeta gjermane “Lübecker Volksbote” e datë me 11 dhjetor 1912. Numri e saj të 290, kjo gazetë përmban një prezantim veçanërisht interesant të idesë nga pena e autorit Otto Bauer, i cili përmbledh pjesët më të rëndësishme nga fusha e ekonomisë, kulturës, dokeve dhe zakoneve shqiptare, duke potencuar se ky shtet i sapokrijuar evropian pas 500 vjet sundimi osman ndodhej në kushte primitive. Sipas gazetës, baza e vetme e ekonomisë së Shqipërisë së veriut ishte blegtoria, bujqësia primitive alpine. “Të ngulitur në malet e tyre, Malësorët kanë ruajtur kushtetutën e lashtë gjinore dhe fisnore. njerëzit ndahen në fise. Për shembull, komuniteti mirditas përbëhet nga pesë bajrakë: … “
“Turqit nuk u përpoqën kurrë t’i nënshtronin këto fise të egra malore. Malësorët kurë nuk paguanin taksën, nuk ofruan kurrë rekrutë dhe nuk toleruan kurrë trupat, autoritetet dhe gjykatat turke në vendin e tyre. Në Malësi nuk ka ligj osman, por aty ekziston Kanuni i Lek Dukagjini, një ligji i vjetër i banorëve të maleve. E gjithë marrëdhënia e fiseve malore me qeverinë osmane bazohej në faktin se çdo fis përfaqësohej në selinë e qeverisë, në Shkodër, nga një i dërguar, Bylykbashi, dhe se në rast lufte fiset shqiptare ndiqnin osmane. trupat si një milici e çrregullt.