Antoneta Micalliu, mësuese në Shkollën Shqipe në Duseldorf, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Gjermani nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Antoneta Micalliun bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.
MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË DUSELDORF
E sotmja është vazhdimësi e së kaluarës,prandaj dëshiroj të shkruaj diçka për historikun e shkollës shqipe në Duseldorf. Mësimi i gjuhës shqipe në Duseldorf i shënon fillimet e veta në vitin 1985. Duke qenë se Duseldorfi është kryeqyteti i Republikës së NRW ( I Vestfalisë së Renit Verior)edhe përqëndrimi i shqiptarëve që punonin dhe jetonin këtu, ishte i madh. Kjo e bëri të pashmangshme hapjen e shkolles shqipe ,në këtë qytet. Mësuesi i parë i Duseldorfit ishte zt. Pal Përgjokaj dhe pas tij në vitin 1989 zt. Rifat Hamiti dhe znj. Nexhmije Hamiti. Aktualisht Duseldorfi ka katër mësuese të gjuhës shqipe. Shkolla shqipe, si shumë gjuhë të tjera, drejtohet dhe organizohet nga institucionet gjermane. Në Republikën NRW, numërohen rreth 29 gjuhë amtare. Duseldorfi ka një sipërfaqe prej 217,4 km2 përbëhet nga dhjetë Stadtbezirke( pjese përbërëse) dhe mësimi këtu është i përqëndruar në këto pjesë:
Dyseldorf Eller
Duseldorf Gerresheim
Duseldorf Rath
Mësimi zhvillohet pasdite,në grupe mësimore. Në mësim marrin pjesë nxënës nga klasat 1-10-të klasifikuara në grupe përkatëse,sipas numrit të nxënësve që parashikon ligji i Ministrisë së Arsimit.
KLASAT, KURRIKULA MËSIMORE, LIGJI PË GJUHËT
Ekzistojnë tre plane mësimore që përfshijnë klasat: 1-4/ 5-6/ 7-10. Gjithashtu edhe një ligj, i cili përcakton përdorimin konkret të këtyre planeve. Ligji, më i ri i fundit ,në lidhje me mësimin e gjuhëve amtare është ai i vitit 2021( Bass 13-61 nr.2) Në këtë ligj gjuha amtare shikohet nga një këndvështrim i ri, ajo bëhet pjesë e sistemit të shumëgjuhësisë, mund të mbahet edhe në orët e mësimit të paradites, në shkollat gjermane, në bashkëpunim të ngushtë me mësuesit e këtyre shkollave. Në vitin shkollor 2021-2022 provimet e gjuhëve amtare përfshihen në sistemin qëndror të provimeve, si dhe gjuhët e tjera të huaja, siç është ; anglishtja, frëngjishtja, spanjishtja etj. që mësohen në mësimin e rregullt gjerman të paradites. Ky mësim i përmbahet referencë-kompetencave të përbashkëta europiane (GER.Gemeinsamer europäischer Referenzrahmen).
MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE NË GJERMANI
Mësimi i gjuhës shqipe luan një rol të rëndësishëm në ruajtjen e identitetit kombëtar. Ai përfshin jo vetëm mësimin e gjuhës, por edhe ruajtjen e kultivimin e traditave e kulturës kombëtare njohuri nga historia e gjeografia,njohjen e figurave e personaliteteve në fusha të ndryshme, të artit, sportit, kulturës, letërsisë etj. duke pasur pikësynim, formimin e përgjithshëm të çdo nxënësi dhe rritjen e vetëdijes kombëtare. Shkolla forcon edhe lidhjet e bashkëpunimin e nxënësve me njëri-tjetrin, bashkëpunimin e lidhjen mes familjeve, pra është një faktor i rëndësishëm shoqëror, social, për jetën e shumë emigrantëve që jetojnë e veprojnë këtu. Gjithashtu një rol po aq të rëndësishëm, në ruajtjen e traditave kombëtare, sidomos të këngëve,valleve dhe letërsisë sonë kombëtare, si dhe në aspektin shoqëror,kanë luajtur edhe programet shkollore, të cilat kanë një traditë, në Duseldorf, që nga mësuesit e mëparshëm, që kanë punuar në këtë qytet dhe që i përmenda më lart, e deri në ditët tona. Ato janë bërë pjesë e pandarë e jetës së nxënësve dhe bashkatdhetarëve që jetojnë këtu. Përveç programeve shkollore vlen të përmenden edhe aktivitete të tjera si ; garat sportive, konkursi i diturisë etj. Megjithatë duhet thënë, që fatkeqësisht, ka ende, aty-këtu, ndonjë prind, i cili kënaqet me njohuritë e gjuhës së folur në familje, nga fëmijët e tij, dhe nuk e quan të rëndësishëm mësimin e gjuhës, në shkollë. Madje ka edhe ndonjë rast ,kur mësimi i gjuhës shqipe shihet si pengesë për mësimin e gjermanishtes. E gjitha kjo në një kohë kur vlerësimi i gjuhëve amtare si bazë për mësimin e gjuhës së vendit ku jetojmë,ka arritur shkallën më të lartë të vlerësimit, nga vetë institucionet vendore dhe është i mbështetur, në eksperienca që e bëjnë të padiskutueshëm vlerën e tij.Por këto raste nuk duhen pergjithësuar. Fakt është që mërgata shqiptare sa vjen e po bëhet më e ndjeshme dhe më e vetëdijshme ndaj faktorit të gjuhës amtare.
SI PRITET MËSIMI SHQIP NË GJERMANI
Siç e permënda dhe më lart shoqëria gjermane eshtë ndërgjegjësuar gjithashtu, në lidhje me rëndësinë e gjuhëve amtare, ajo po i kushton gjithnjë e më shumë vëmëndje atyre, shkak është edhe heterogjeniteti i popullsisë, veçanërisht që me krijimin e BE-së, ku ardhjet nga shtetet e tjera për arsye punësimi janë rritur dukshëm. Kjo ka sjellë me vete edhe një ndryshim, në mënyrën e të menduarit dhe konfrontimin me eksperienca të reja gjuhësore, të cilat kanë sjellë rritjen e vlerës së gjuhës mëmë dhe ndryshimet e nevojshme në strukturën arsimore gjermane. Jo vetëm institucionet,por edhe mentaliteti i përgjithshëm i popullsisë ka ndryshuar, pozitivisht, në këtë drejtim.
SHQIPTARËT NË GJERMANI
Shqiptarët vetë kanë luajtur një rol të rëndësishëm në hapjen e shkollave shqipe. Në shumë qytete janë krijuar shoqata të ndryshme, të cilat kanë dhënë një kontribut të madh. Me ndihmën dhe kontributin e këtyre shoqatave, por edhe me iniciativën personale të shumë prindërve është bërë e mundur hapja e shumë shkollave shqipe kudo në Republikën NRW. Per herë të parë, në NRW, shkolla shqipe u hap në qytetin Euskirchen. Një qytet me rreth 59.000 banore,në vitin 1975. Që nga viti 2013, në këtë qytet punon Znj.Etleva Gerbi Mance, e cila me pasion e vullnet të veçantë përveç mësimit organizon edhe shumë aktivitete me nxënësit, duke e konsoliduar frymën atdhetare, duke ruajtuar traditën e duke pasuruar jetën kulturore, të shqiptarëve që jetojnë këtu. Por shkolla në Euskirchen nuk mbeti një rast i vetëm, në vitin 1977 shkolla shqipe filloi të hapej më tej edhe në shumë qytete të tjera. Sot janë rreth 30 mësues që punojnë me orë të plota pune, në këtë Republikë dhe numri i nxënësve është vazhdimisht në rritje. Tani kemi gjeneratën e dytë, madje dhe të tretë, të emigrantëve të parë të ardhur. Disa qytete ku ekziston shkolla shqipe prej vitesh janë: Duseldorf, Duisburg, Köln, Neuss, Düren, Mönchengladbach, Solingen, Wuppertal, Gelsenkirchen, Dortmund, Hagen, Remscheid, Krefeld, Bocholt, Langenfeld, Münster etj.
ÇDO INDIVID IDENTIFIKOHET NGA TË HUAJT ME KOMBIN NGA VJEN
Sado të integrohemi në vendet ku ne jetojmë e punojmë, sado të arrijmë, mendoj që rrënjët jane ato, që të futura thellë në tokë ushqejnë trungun, degët gjethet dhe i japin jetë pemës. Rrënjët tona jane vendi ku kemi lindur dhe nga kemi ardhur. Edhe pse fizikisht nuk jemi më aty, shpirtërisht duhet t’i përkushtohemi, vendit tonë, të bëjmë më të mirën e mundshme, qe të trashëgojmë, tek brezat e ardhshëm, gjuhën, zakonet, traditat, kulturën, letërsinë, muzikën, gjithçka të mirë, të bukur e me vlerë. Të duam, mbështesim e ndihmojmë njëri-tjetrin, sepse harmonia, uniteti dhe respekti reciprok, janë faktorë shumë të rëndësishëm, për ruajtjen dhe rritjen e vlerës kombëtare, si brenda ashtu edhe jashtë vendit. Shumë pika uji të bashkuara krijojnë një përrua, shumë përrenj, krijojnë një lumë. Çdo individ identifikohet nga të huajt me kombin nga vjen. Çdo vepër e mirë ose jo e mirë, dashje, ose padashje, nuk mbetet vetëm tek individi, pra nuk shihet si një rast i veçantë, por duke u nisur nga këndvështrimi i të tjerëve, përgjithësohet dhe mund të jetë një rreze dielli, ose një hije e zbehtë, për vendin nga vijmë.
KUSH ËSHTË ANTONETA MICALLIU
Të shkruaj për vetveten, më duket detyra më e vështirë. Megjithatë po bëj një përmbledhje të shkurtër të jetës sime, me pak fjalë. Unë kam lindur në një qytet të vogël, në qytetin Rreshen, aty kam kryer shkollën fillore dhe të mesme. Kam qenë aktive në shkollë dhe jashtë saj. Kam marrë pjesë, në shumë aktivitete jashtëshkollore. Pas përfundimit të gjimnazit kam vazhduar studimet në Fakultetin Histori-Filologji, në Tiranë, në degën gjuhë- letërsi shqipe. Edhe në kohën e studimeve, veçanërisht vitin e parë të universitetit kam qenë aktive dhe jam munduar që pasionin tim për letërsine ta lëvroj më tej. Pas përfundimit të universitetit, kam punuar disa kohë si mësuese zëvëndësuese, në disa shkolla në Tiranë. Në vitin 1997 kam ardhur në Gjermani, si vizitore,dhe si pasojë e situatës së rëndë që kaloi vendi, në atë periudhë, nuk ishte më i mundur kthimi. Jam munduar të jem kërkuese ndaj vetvetes edhe këtu ku jetoj. Kam punuar si mësimdhënëse, në disa shkolla gjermane. Mësimin, si mësuese e gjuhës shqipe e kam filluar në qytetet Langenfeld, Erkrath dhe sot punoj në qytetet Neuss dhe Duseldorf. Profesionin nuk e kam parë vetëm si profesion, por si pasion, si një detyrë të shenjtë, ndaj atdheut dhe bashkatdhetarëve.Jam përpjekur, deri tani, në çdo kohë të jap kontributin tim edhe jashtë orëve të detyruara mësimore, në çdo kohë dhe në çdo shkollë, ku kam punuar.