Ornela Radovicka
Qëndra Albanologjike kërkime mbi gjuhën dhe kulturën arbëreshe, themeluar nga A. Bellushi 1980
Me daten 10 Mars 2024 ne Kozence, Kalabri u nda nga jeta, arbereshi Alfio Moccia. Alfio Moccia, ishte Arberesh qe jo vetem deshi Arberine, por me muziken e tij, ai bashkonte gjakun arberor kudo qe ishte! Sot, bota Arbërore humbi njërin prej bijëve më të rëndësishme, arbëreshin, profesorin Alfio Moccia. Ai lindi ne San Benedetto Ullano. Alfio Moccia, pasi mbaroi sudimet në Liceun Klasik në Kalabri vazhdoi studimet e tij të larta në Universitetin e Romës. Alfio kurrë nuk harroi rrënjët e tij, e mbi të gjitha gjakun dhe gjuhën arbëreshe! Gjuhën ma mësoi mëma – thotë Ai- Mësues nuk kishim. Mësuesit ishin mëmat tona. Ato na edukuan dhe na dhanë dashurinë për botën arbëreshe. Me kalimin e viteve perfeksionova gjuhën shqipe, dhe tani të flas si gjuhën shqipe, por edhe varjantin arbërisht që për ne arbëreshët është shumë e rëndësishme.
Alfio, punoi si profesor, dhe kohën e tij ia dedikoi muzikës arbëreshe, këngëve arbëreshe, historikut të saj si dhe figurës së Gjergj Kastriotit Skënderbe. Me zërin e tij, me kitaren e tij, Alfion e shikoje në sheshet e Arbërisë, në rrugët e gjitonisë, duke kënduar; Skënderbegu me natë, Katundi arbërsh, Doja të puthja etje. Në 1981, Alfio merr pjesë në Festivalin e këngës arbëreshe etje.
Për të gjithë ata që e njohën nga afër, mendoj se ai u lë gjiurmë fisnike, një mendim pozitiv për përvojën e tij njerëzore dhe artistike dhe një kujtim të bukur për atë që mundi të thoshte dhe të bënte jo vetëm me muzikën, por edhe me kulturën dhe për dukuritë sociale.
Ironia e tij ishte e këndëshme siç lexohet edhe në këto rreshta me të cilat i drejtohej birit të tij Rocco Marco Moccia: “Mendoj se kjo foto e profilit tim daton në shekullin e kaluar dhe ai xhongleri i cirkut i djalit tim Marco e vendosi qëllimisht në profilin tim për të më bërë të reflektoj për… kemi frikë se po kalon dhe për atë principi i parë i famshëm i kimisë, i njohur edhe si parimi i Lavoisier-it për të cilin “asgje krijohet dhe asgje asgje shkërkohet; por gjithçka shndërrohet!”!
Serioziteti i Alfio Mocci lexohet në rreshtat në vijim, ndersa Ai shprehet : “Përgjegjësitë e mia pothuajse gjithmonë i kanë takuar vlerat dhe parimet e formimit tim njerëzor, kulturor dhe profesional. Zgjedhjet e mia edukative dhe sjelljet e mia kanë pasur gjithmonë në qendër të riun, klasën, formimin etik dhe shoqëror të fëmijëve, i cili gjithmonë ka marrë përparësi mbi mësimin e lëndës sime.Dhe sot, tani në pension, mund të them se nuk jam penduar kurrë për zgjedhjet e mia.. dhe më posht vazhdon: Muzika popullore dhe kantautorët…duhet të luajnë “live” dhe mundësisht me instrumente tradicionale duke e shoqëruar duke kënduar…
Shumë miq kanë shkruar sot për humbjen e këtij biri të Arbërisë,sepse Alfio ishte mik i të gjithëve.
Me muzikën e tij ai bashkonte botën arbëreshe kudo qe ata jane.
Artiste, intelektuale, miq,shoke, te aferm, si te botes arberore dhe asaj shqiptare kane shkruar ngushellimet e tyre per humbjen e Alfios, midis tyre po permend edhe Përfaqësuesit e dy federatave arbereshe: Federazione Associazioni Arbereshe si dhe Uniarb, Federata keto te cilat mbajne gjalle boten Arbereshe, dhe Alfio ishte pjese e pandare e tyre. Ja, si jane shprehur përfaqësuesit e ketyre dy federata mbi humjen e Alfio Moccës. Presidenti i Federatës Arbëreshe FAA Zoti Damiano Guagliardi, i cili shkruan: Mbi këtë ditë pikëlluese është shprehur kështu:” Nuk ka ngushëllim të madh tek unë. Alfio është distancuar nga ne me trupin dhe zërin e tij, me ironinë dhe mirësinë e tij, por Alfio do të jetë një njeri i paharruar për Arbërinë e tij. Ishte njeriu që na bënte për vete me këngën e tij të thjeshtë që ZGJONI SHPIRTIN ARBERESH. Alfio, do të na mungosh shumë-përfundon ai.
Ndërsa presidenti UniArb, PROF
Italo Elmo midis të tjerave shkruan:Idashur Alfio tashme i përket parajsës.Vdekja e një miku është gjithmonë një nga sprovat më të vështira për t’u përballur. Pas një humbjeje të tillë është normale të ndjejmë dhimbje dhe trishtim. I ruaj si thesar kujtimet e mira dhe lutem që Zoti t’i japë atij lumturi të përjetshme.Hubmja juaj ka lënë një boshllëk të paplotësueshëm. Ky është një moment i dhimbshëm për të gjithë arbëreshët. Ngushëllime gruas së e tij Adele, fëmijët e tij dhe të gjithë të afërmit e tij afër dhe larg. Shpirti juaj do të ngelet i gjallë nëpërmjetë jehonës së këngëve tuaj, tingujve të kitarës, fjalëve e teksteve shkruar në arbërisht për t’u transmetuar brezave të rinj.
Po e përfundoj këtë artikull duke rikujtuar fjalët e Alfio Mocës shprehur si një testament mbi urimin e tij për Vitin e Ri disa kohë më parë: Pas Motit “i keq”- shkrante Alfio- mendoj linde gjithmonë “Dielli”. Me këto mendime dhe këto lëvizje shpirti, iu uroj që të gjithë ta shohin botën me habi dhe admirim: t’i dhurosh të gjithëve një buzëqeshje nuk kushton asgjë, se të mbush me qetësi. Me këto ndjenja iu uroj të gjithë miqve të mi më të sinqertë, një vazhdim të mbarë të rrugëtimit të tyre jo vetëm për këtë vit të ri , por edhe për të gjitha vitet që do të na dhurohen! Mos harrojmë gjuhën, traditën, zakonet tona arbërore PERSHENDETJE TE GJITHEVE, Alfio Moccia!
Lamtumirë Alfio,Ju si bir i Arbërsë punuat me mish e me shpirt për Arbërinë!
(Në vijim po përcjellim në arbërisht poezinë e kant autorit Alfio Moccia)
SOT U ZGJOVA
Sot u zgjova e gjithenjeherje u hapa syte nje mjegullez e zeze shkrohej mbi kete jete!
E zjarri shuet e nde mal nge ka me dru, e del nje diell ce mua me ngrohen me!
E gjegja thene nje fjale si “la liberta'”, ca njerez e therresin edhe “civilta'”!
La civilta’ neng eshte nje diell i zi,
nd’arberesh qjo fjale therrjet “dashuri’
U neng harronj,dua te luftonj!
Vehem e kendonj,per pa hare!
Duan t’me presin gjuhen time…edhe me gje,duan t’me pine gjakun tim,o duan se u fje!
Duan se u ke t’mbitem vet nder detin e lirise, duan se u ke t’pres rrenjat e dashurise.
E peseqind vjet si nje lume shkuan
e ki mullir i vjeter edhe sot bjuan!
Shurben nate e dite nde mal nde shesht,shurben vet nje djerset e neve arbereshe.
U neng harronj…
Dua te luftonj…
U qeva njera sot si prush nen hi
e ngroha shokun tim ce nd’ane me rri.
E per ca njerez jam si drize nder sy, se duan t’me bjejin zemren e u neng rri!
E njera ce trendofila lelezon,
arbreshi e gjuha e tij nde jete rron!
Me shoket u luftonj me shume fuqi, me Shqiperine nder zemeren e nder sy!
U neng harronj
dua te llufto.
Alfio Moccia,1983.