• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Pyetje

September 26, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Shumë pyetje janë pa përgjigje. Edhe njeriu, qenia më e zhvilluar në Tokë, nuk arrin të shpjegojë prejardhjen vet. Shumë thonë se u krijuam nga qielli (Zoti); disa thonë se u krijuam vetë (nga një bakter); dhe të tjerët mjaftohen që janë.

A keni gërmuar ndonjëherë vërtet në fakte mbi disa prej strukturave të lashta që janë gjetur gjatë viteve? Askush nuk mund të mos habitet me kompleksitetin inxhinierik, veçanërisht kur mendon se disa prej tyre nuk mund të përsëriten në shekullin e 21-të.

Pra, kush i ndërtoi struktura si Sfinksin, Piramidën e Gizës, Stonehenge, Pumapunkun misterioz, Gobekli Tepen, apo tempullin nëntokësor Hypogeum of Ħal Saflieni që është një strukturë nëntokësore neolitike. Tempulli daton në fazën Saflieni (3300 – 3000 pes) në parahistorinë malteze. Shpesh përmendet thjesht si Ipogew, që do të thotë “nëntokë”.

Këto pyetje themelore janë bërë mijëra herë dhe kanë marrë po aq herë përgjigje. Problemi, ose ndoshta konfuzioni, me përgjigjet është se ato janë sa të përafërta dhe të ndryshme, gjë që ka çuar vetëm në edhe më shumë pyetje e spekullime.

Edhe pse shkencëtarët, inxhinierët, arkeologët dhe të ngjashëm kanë qenë në kërkim për të vërtetën, as ata nuk e dinë se çfarë ka ndodhur në të kaluarën e largët?

Gjithçka që secili mund të bëjë është të shikojë faktet dhe të krijojë një opinion që ka kuptim brenda kornizës së asaj që e konsideron të realizueshme ose të mundshme.

Arkeologët kanë qenë të zënë me gërmimin e fosileve si provë për të mbështetur teoritë e tyre (gjithnjë në ndryshim) se kur dhe kush i ndërtoi këto struktura, ndërsa shkencëtarët dhe inxhinierët janë të preokupuar me përpjekjen për të kuptuar thjesht, pa problem ta shpjegojnë, teknologjinë e këtyre ndërtimeve të lashta.

A mund të jenë ato arritje, mjerisht të pavlerësuar, të kulturave antike? Nëse po, si ndodh që kjo teknologji dhe aftësitë e pabesueshme ndërtimi thjesht u zhdukën me kalimin e kohës? Asnjë dije e tyre nuk është trashëguar?! Apo ishin këto bëma të mrekullueshme inxhinierike vepra artizanale të qenieve jashtëtokësore me aftësi dhe njohuri jashtëzakonisht të larta?

Nëse kjo është e vërtetë, atëherë lind një pyetje tjetër. A vizituan këto qenie superiore vetëm Tokën, apo jetonin mes banorëve të saj? Cilado qoftë përgjigja, duhet të pyesim veten: Pse nuk po na vizitojnë më? Apo ata kemi qenë ne, sot pa asnjë kujtesë nga ajo kohë?

Njësoj si sot, kur njeriu emigron nga vendi, pasardhësit e tij bëhen shtetas të vendit tjetër. Ky krahasim mund të përdoret si precedencë.

Me përgjigjen e kësaj pyetje mund të marrim një bazë më të gjerë njohurish edhe në lidhje me strukturat e lashta dhe madje edhe më moderne, të cilat do të na mundësojnë të arrimë në njëfarë kuptimi personal se nga vijmë e ku po shkojmë.

Filed Under: Sociale Tagged With: Astrit Lulushi

Refuzim

September 23, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Ka ardhur momenti. Ne jemi përgatitur për diçka, kemi bërë përpjekje për të dhe kemi dhënë më të mirën…, por refuzohemi. Në momente si ky, është lehtë të ndihemi të dekurajuar, të tërhiqemi dhe pikëllohemi për diçka për të cilën shpresonim se është e rëndësishme. Por po ashtu është e rëndësishme të ecim përpara më pas.

Shumë artistë, mendimtarë dhe liderë të njohur u përballën me pengesa dhe refuzime përpara se të gjenin rrugën e tyre. Nga bashkë-themeluesi i Apple, Steve Jobs, që u pushua nga kompania e tij në 1985, tek autorja Lois Duncan që ka një dorëshkrim të vjetër të pranuar nga vetë botuesit që e refuzuan atë vite më parë. Ka shembuj të panumërt se si refuzimi mund ta nxisë njeriun drejt mundësive që janë të destinuara për ‘të.

Pra, le t’i japim vetes kohë për të marrë frymë dhe më pas të pastrojmë pluhurin për të vazhduar përsëri. “Jo” nuk do të thotë “kurrë”. E vetmja gjë që mund të bëjmë është të sigurohemi që jemi të përgatitur. Përpjekja në vazhdën e refuzimit është një lloj besimi; nderim për këdo që ka ndjekur ndonjëherë ndonjë gjë.

Kur ju refuzoheni, nuk keni dështuar. Në fakt keni kaluar një tjetër moment historik.

“Refuzimi është mbrojtje”, ju jeni aq i mirë për t’u refuzuar; jeni ndryshe nga çdo person tjetër. Ju keni rrugën tuaj.

Nëse nuk refuzoheni çdo ditë, qëllimet tuaja nuk janë mjaftueshëm ambicioze. Nuk ka risi dhe kreativitet pa dështim.

“Bota i thyen të gjithë dhe më pas shumë janë të fortë në vendet e thyera”, thoshte Ernest Hemingway.

Nëse i tregon dikujt diellin dhe ai e refuzon, duhet të kujtosh; ai lëndon veten në të njëjtën mënyrë.

Filed Under: ESSE Tagged With: Astrit Lulushi

Mendja dhe mendimi

September 15, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Filozofët stoikë besonin në fuqinë e mendjes mbi materien. Ish-perandori romak dhe stoik Marcus Aurelius e pasqyroi këtë në veprën e tij, duke thënë se mendimet që pushtojnë mendjet informojnë mënyrën se si jetojmë. Në këtë citim, Aurelius nënvizon fuqinë e praktikimit të të menduarit konsistent dhe konstruktiv. Kur përfshihemi në reflektim pozitiv, mendjet tona gravitojnë drejt optimizmit, ndjeshmërisë dhe rritjes. Megjithatë, qëndrimi në negativitet ose shqetësim mund të çojë në pikëpamje më pesimiste dhe miopike.

Urtësia e Aurelit thekson marrëdhënien reciproke midis mendimeve dhe prirjeve mendore, duke na kujtuar të kultivojmë ndërgjegjësim për modelet e të menduarit dhe në mënyrë aktive t’i drejtojmë ato që të përputhet me jetën që dëshirojmë.

Përgjithësisht, çdo brez është gati të rebelohet kundër brezit paraardhës. I tillë ishte rasti për ata që morën pjesë në lëvizjen e romantizmit, e cila ishte më e spikatura midis fundit të shekullit të 18-të dhe fillimit të shekullit të 19-të.

Në kohën e fillimit të lëvizjes, Iluminizmi kishte pushtuar botën me arsyen dhe racionalitetin. Kjo shkaktoi Revolucionin Industrial.

Romantizmi u ngrit si përgjigje ndaj këtij përshkallëzimi të përparimit shkencor; Romantikët kishin frikë se varësia kaq e madhe në shkencë dhe teknologji do të dëmtonte në fund shpirtin njerëzor dhe do ta largonte shoqërinë shumë larg nga thelbi i saj empatik. Romantizmi trajtonte egërsinë e natyrës dhe veçantinë e individit, duke i dhënë rëndësi emocionit dhe irracionalitetit, në kontrast me logjikën strikte të epokës së mëparshme.

Shkrimtarët filluan të botonin vepra që pasqyronin përdorimin e elementeve shpirtërorë dhe të mbinatyrshëm për të treguar histori që ngritën fuqinë e individit. Autorë të tillë si Mary Shelley dhe Victor Hugo u vlerësuan gjerësisht për veprat, shumë prej të cilave i kanë rezistuar kohës, për përshkrimet e tyre të kompleksitetit njerëzor. Ndërsa në një moment, shkrimtarët vendosën një theks te folklori dhe nacionalizmi kulturor, fokusi u zhvendos me kalimin e kohës drejt shqyrtimit të sprovave dhe mundimeve të një individi të jashtëzakonshëm.

Megjithatë, nocionet mbizotëruese ishin besimet se emocionet dhe bukuria janë të një rëndësie të madhe, ndërsa koha e kaluar merrej me gjendjen njerëzore, duke shpërfillur mendimet, ndjenjat, shpirtin dhe aromën rrethuese.

Photo by: https://www.biography.com

Filed Under: Ekonomi Tagged With: Astrit Lulushi

Dëshmi ESP?

September 13, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Perceptimi ekstrasensional (ESP) i referohet shqisave ose “fuqive” që nuk janë provuar nga shkenca e pranuar. Këto mund të përfshijnë telepatinë, psikometrinë, paranjohjen ose retrokognicionin. Kërkimet më të hershme shkencore të regjistruara në ESP u kryen nga Joseph Banks Rhine në vitin 1930. Megjithëse asgjë nuk u vërtetua, Rhine ndihmoi në krijimin e meritave shkencore të studimit të ESP.

“Paranjohja” është aftësia për të “shikuar” ngjarjet e së ardhmes, ndërsa “retronjohja” është aftësia për të parë të shkuarën. Shpesh, retronjohja lidhet me pretendimet për të ditur për “jetat e kaluara”.

ESP përgjithësisht përfshihet në lëndën më të gjerë të “parapsikologjisë”. Studimet parapsikologjike përfshijnë gjithashtu shikime fantazmash dhe elementë të tjerë të mbinatyrsjëm.

Psikologu kanadez, James Alcock, është një nga kritikët kryesorë në botë të ESP dhe parapsikologjisë. Ai jep leksione, shkruan dhe kryen eksperimente që hedhin poshtë pretendimet e ESP.

“Psikometria” është aftësia e dukshme për të “kanalizuar” njohuritë e njerëzve ose ngjarjeve. Joseph Rodes Buchanan e shpiku për herë të parë termin në vitet 1840.

ESP zakonisht quhet “shqisa e gjashtë”. Studiuesit e ESP shpesh argumentojnë se shqisa e gjashtë është e natyrshme tek të gjithë por disa janë më të aftë ta përdorin atë.

Psikologia amerikane Nancy Myer pretendon se është konsultuar për 300 hetime policore në vitet 1980 dhe ka dhënë informacion të dobishëm në 80% të tyre. Është e qartë se policia e besoi atë sepse e thërriste vazhdimisht. Pas Luftës së Dytë Botërore, Leonid Vasiliev kreu një kërkim zyrtar mbi ESP për Joseph Stalin dhe qeverinë Sovjetike. Vasiliev tha se ishte i suksesshëm, megjithëse programi u ndërpre.

Megjithëse Joseph Rhine dhe Laboratori i tij i Parapsikologjisë ishin zyrtarisht të lidhur me Universitetin Duke, organizata pasardhëse, Qendra Kërkimore Rhine, është një organizatë e pavarur, jofitimprurëse.

Kur Elizabeth Cornish nga New Jersey u gjet e përdhunuar dhe e rrahur për vdekje në banesën e saj, policia kishte pak pista derisa iu drejtua psikologes Nancy Weber. Weber u tha atyre të shikonin lart tek fqinji në katin e sipërm, John Reece, i cili më vonë rrëfeu.

Me siguri i keni parë ato letra që kanë një rreth, një shenjë plus, tre vija me onde, një katror dhe një yll. Ato quhen “kartat Zener” sipas krijuesit Karl Zener, i cili i shpiku ato për të përcaktuar aftësitë psikike.

Nga viti 1966 deri në vdekjen e saj në vitin 2012, Irene Hughes i huazonte rregullisht ekspertizën e saj psikike Policisë së Çikagos. Hughes punoi kryesisht për të gjetur personat e zhdukur.

Gati gjysma e të rriturve në SHBA besojnë në ekzistencën e ESP në një farë mase, me shumë që pretendojnë se e kanë përjetuar atë.

Kartat Zener funksionojnë duke përzier me 25 karta, pesë për secilin simbol. Personi zgjedh një kartë, e shikon atë dhe personi përballë tij merr me mend simbolin. Eksperimentet kanë treguar se hamendja është shumë më tepër se 20% që të konsiderohet “shans”.

CIA u përfshi në eksperimentet ESP në 1978 duke punuar me Agjencinë e Inteligjencës së Mbrojtjes (DIA) në Projektin Stargate. Projekti u mbyll në vitin 1995.

“Psi” u shpik nga Joseph Rhine në vitet 1930 si një zëvendësim për “psikikën” që tingëllon më pak shkencore. Psi, pra, lidhet me çdo aspekt të ESP.

“Telepatia e ëndrrave” ose aftësia për të komunikuar me një person tjetër ndërsa ëndërron, ka pasur një pranim të zakonshëm. Pas eksperimenteve, në vitin 1920, Sigmund Freud shkroi se komunikimi nëpërmjet ëndrrave është i mundur.

Në vitin 1938, spiritualisti amerikan Edgar Cayce, pohoi se Atlantis do të gjendej “afër Biminit” në 1968 ose 1969″. Një strukturë e madhe u gjet në ujërat e Biminit në vitin 1968.

Sipas një sondazhi të YouGov, 34% e të anketuarve besojnë se kanë pasur një përvojë psikike. Dallimi është i ndarë në gjini; 40% të grave që ndjejnë psi, dhe vetëm 29% të burrave.

Joseph Rhine përshkroi eksperimentet e tij dhe të tjera të ESP në librin e tij të vitit 1934, Exstrasensory Perception After Sixty Years. Rhine argumentoi se ai kishte vërtetuar shkencërisht ekzistencën e ESP. Në një eksperiment të CIA-s të vitit 1984 për shikimin në distancë, një oficer shkroi “Planeti Mars: një milion vjet p.e.s., një shoqëri e përparuar po vdiste nga një apokalips”. Studimet dhe përpjektet për të shkuar në Mars vazhdojnë.

Filed Under: ESSE Tagged With: Astrit Lulushi

Deja vu

September 9, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Të gjithëve u ndodh të paktën një herë në jetë, të ulen për të ngrënë në një restorant ku nuk ka qenë kurrë më parë, dhe befas ndjejn se ka qenë. Kjo ndjenjë quhet déjà vu, nga frëngjishtja si “tashmë e parë”.

Shkencëtarët janë përpjekur (dhe kanë dështuar) të përcaktojnë se nga dhe pse lind kjo ndjesi. Studiuesit thonë se disa kushte mjekësore, si epilepsia, mund të krijojnë ndjenjën e deja vu-së. Por kjo nuk shpjegon pse shumica e njerëzve të shëndetshëm e kanë pasur këtë përvojë të paktën një herë në jetën e tyre.

Disa kërkime tregojnë se ëndrrat janë fajtore në disa raste, ndërsa studime të tjera sugjerojnë se disa njerëz ndërtojnë kujtime të rreme bazuar në përvoja të reja. Përdorimi i drogës është thënë gjithashtu si një arsye pas deja vu-së. Megjithatë, këto nuk shpjegojnë shumicën e rasteve. Psikologët që janë ndjekës të Carl Jung argumentojnë se deja vu është thjesht një rast i daljes në sipërfaqe të pavetëdijes kolektive gjithmonë e pranishme, por zakonisht e fjetur. Ata argumentojnë se njerëzit janë të lidhur me pavetëdijen kolektive, dhe për këtë arsye përjetojnë një kujtim të përbashkët. Dhe besojnë se sa më të afërt ndjehemi, aq më të lidhur jemi. Por ka edhe një shpjegim tjetër të mundshëm Disa njerëz besojnë se deja vu vjen nga një përvojë që keni pasur në një jetë të kaluar. Sigurisht, ky shpjegim është më i popullarizuar në shumë vende aziatike ku besimet në rimishërim janë më të njohura. Kjo gjithashtu mund të shpjegojë pse të kuptuarit e deja vu-së është shumë më pak obsesion në Azi.

Ka nga ata që mendojnë se deja vu është rezultat i posedimit. Kjo teori thotë se shpirtrat që dikur ishin njerëz kanë gjetur një mënyrë për të hyrë në trupin tuaj. Shumë gjëra mund të thuhen për dejà vu-në, por origjina e saj ndoshta nuk do të dihet kurrë – dhe shanset janë që njeriu do ta takojë përsëri në jetë, qoftë kjo e rimishëruar ose e trashëguar.

Photo by: thoughtco.com

May be a black-and-white image of 1 person

See Insights and Ads

Create Ad

Like

Comment

Share

Filed Under: ESSE Tagged With: Astrit Lulushi

  • « Previous Page
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • …
  • 102
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT