Astrit Lulushi – Page 89 – Dielli

Asgjë e re

August 4, 2017 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/Njeriu mendon ato që lexon dhe shkruan ato që mendon. Kjo ndëlidhje tregon se në botën e mendimit asgjë nuk është e kufizuar, shkon përtej të menduarit dhe asgjë nuk është e ndaluar dhe e paprekshme. Cdo gjë është vazhdimësi, rreth, asgjë e re, që ndryshon vetëm në interpretim.

Bota ekziston, vetëm sepse ne e shohim. E parë nga jashtë ajo as që duket, dhe kjo na bën të ndjehemi vetëm. Pra, njeriu ekziston, por edhe jo, gjë që e shtynë atë të krijojë thelbin e vetes, i cili natyrëshëm bëhet epiqendra e cdo sjelljeje të tij. Teoria e Sokratit fillon e mbaron me Unin. Në Apologjinë e tij, ai thotë se gjëja më e rëndësishme në jetën e njeriut është njohja e vetes, shprehje që mund të kuptohet si kujdes për veten ose vetë-mirëqenie.

Varësia e bën njeriun skllav, veçanërisht nëse kjo varësi lidhet me vetë-vlerësimin e tij. Njeriu ka nevojë për inkurajim, dhe një dorë e ngrohte i bie supeve për ta nxitur; është ky i fundit që bëhet zot i tij, prandaj të ndryshosh zotërinjtë nuk do të thotë të fitosh lirinë.

Faktorët politikë, për të fituar ligjshmërinë e pushtetit të kapur padrejtësisht, krijojnë mosmarrëveshje me njeri tjetrin, pastaj ngërce e kriza, dhe në fund papritur, bien dakord – gjithë zhurmë. e bëjnë vetëm për të larguar vemendjen nga fakti se ata janë të paligjshëm – veprojnë si njeriu tinzar që përpiqet të mos bjerë në sy për gabimet e tij, kur të tjeret e kanë në vemendje.

Astrit Lulushi sjell kalendarin historik

July 26, 2017 by dgreca

Shkruan: Aleko Likaj, shkrimtar – Francë/

Kalendar Historik:”Çfarë ka ndodhur më…?”, i publicistit dhe gazetarit të njohur të ”Zëri i Amerikës”, Astrit Lulushi, që ka dalë këto ditë nga shtypi në Tiranë, përbën pa dyshim një ngjarje të veçantë në serinë e botimeve të letërsisë sonë dokumentare. Në fakt ky zhanër, për hir të realitetit, në këto vitet e fundit ka qenë me pikatore, duke përjashtuar këtu biografitë e personaliteteve të politikës, nga autorë të huaj, por edhe ato të kulturês sonë kombëtare nga të pakët studjues të dy a tre fushave.

Voluminoz dhe i konceptuar si një kalendar klasik: Çfarë ka ndodhur më…?”, jo vetëm datash, që shumica e tyre zënë fill me lindjen e krishtit, por edhe tre a katër shekuj më parë, autori ka tentuar të na sjellë ngjarje dhe evenimente të karakterit historik, shoqëror e social. Pa dyshim, hapsira shqiptare ka marrë vëmëndjen e autorit, duke gjetur vend në të gjithë dimensioni e saj, mbase edhe qendrorë, larg shtampave e politizimeve dhe qëndrimeve pasionante, që vërehen jo rrallë në interpretim që i bëhet asaj për lexuesin, sot në median shqiptare. Pasqyrohen e jepen qartësisht raportet e mardhëniet shume planëshe brenda vetes sonë, por edhe me fqinjët e kombet e tjera qe nga pushtimi romak, madje duke përfshirë edhe festat pagane si Dita e Verës q¨¨e ështê e na vjen përtej erës sê re me lindjen e krishtit.. I ndarë në dymbëdhjetë kapituj, libri i Lulushit vjen si një kujtesë për të gjithë brezat, e kryesisht tek të rrinjtë, si një rezultat i hulumtiveve e një pune të madhe të gjatë sistematik në vjeljen dhe grumbullimin e materialeve, ku në një kornize të vetme është përfshire brenda saj gazetari, studjuesi, enciklopedisti, shqipëruesi e historiani. Ky i fundit na prezantohet, e është tepër gjakftohtë, ne mbledhjen e në rradhitjen e fakteve, që na përçohen nga një gjuhë lakonike e pashembullt dhe e admirueshme.

Ajo që bie menjêherë në sy, në punën e madhe që ka bërë autori, dhe që në fakt zë një hapsirë kohe, është përzgjedhja, përkthimi nga gjuha angleze, e shqipërimi i krijimtarisë së gati mbi dyzetë poetëve të huaj. Shumica e tyre krejt të panjohur për lexuesin shqiptar, kryesisht nga kontinenti amerikan, anglo-sakson, nordik, australian e aziatik, të cilët vetë autori i sjell mrekullisht në gjuhën tonë amtare, duke u përkujtuar ardhjen e ikjen nga kjo jete, si Luis de Camoes, Samuel Butler, Robert Frost, John Keats, Robert Hamerling, Thomas Paine e deri tek romaku Marcus Valerius Martialis e tjer.

Kalendari historik i Astrit Lulushit vjen si një vepër e plotësuar, dhe për herë të parë në botimet e kësaj fushe, në një mënyrê tepër të kujdeshme e profesionale, gjë që i ka dhënë shumë vlerä librit, jo vetëm për informacionin e gjallë që përfaqëson përgjithësisht kultura e gjërë botërore, por edhe nga mënyra se si rezatojnë vetë ato tek lexuesi ynë. Me këtë rast do të thosha se, ky botim serioz, reflekton e është në kontrast të plotë në morinë e botimeve shqip që gëluan e vërshuan në libraritë tona nga autorë me formime të dyshimta dhe krejt pa përvojë, në periudhën e parë të tranzicionit, që na janë servirur në formën e ”tallavasë”, ku vlerat ishin dhe mbetën të diskutueshme edhe për sot.

Libri në fjalë i publicistit të njohur Lulushi, si një vlerë e shtuar, mund që të shërbejë në mënyrë të sukseshme për fomimin e pajisen me dije, kryesisht për brezat e rrinj që janë në vitet e fundit të gjimnazit, por edhe për studentët e historisë dhe shkencave të tjera, në fakultete e universitetet e shumta në atë vend.

Astriti është autor i disa botimeve të tjera të veçanta, si ”Ndjenjë realiteti”, ”Pak ndryshe”, ”63 soneta të Shekspirit”, ”Kujtesë lirie”, ”Zhgënjime sporadike”…. të cilat janë pritur mirë kur kanë shkuar tek lexuesi në këto vitet e fundit. Në përgjithsi Lulushi reflekton në krijimtarinê e tij njeriun e pafjale, puntorë e të perkushtuar, që kërkon ti shërbejë me pasion e përkushtim shoqerisë dhe edukimit të brezave tonë.

Studjuesi dhe shkrimtari i njohur Dashnor Kokonozi vëren për këtë autor, se është: ”Vëzhgues aktiv i debateve kulturorë e politikë në Shqipëri, Astrit Lulushi nuk mungon të sjellë një mendim ndryshe, një përvojë të re, një përfundim, që e nxjerr duke qëndruar përmbi konfliktin politik shqiptar, larg radikalizmit, por asnjëherë duke synuar që të jetë i pëlqyeshëm për të gjitha palët. Se mund të ndodhë që secili të ketë arsyet e tij, por është e pamundur që të ketë një të vërtetë për secilin. Në vështrimin e tij paanshmëria nuk do të thotë pandjeshmëri. Nuk mund të krijosh një pamje të plotë të trajektores që përshkruan një komb pa tërësinë e elementëve që përbëjnë historinë e tij. Për këtë arsye ngjarjen historike ai nuk e veçon as nga lëvizjet e mëdha të shpirtit të kombit, nga lëvizjet fetare, nga interpretimi i së Drejtës, nga vrojtimet e natyrës antropologjike.”

Kjo vepër ka dhe mbart vlera kombëtare.

ËNDËRR

July 13, 2017 by dgreca

1-astrit_lulushi

Nga Astrit Lulushi/

Që nga kohërat më të largta, ndoshta që kur Perëndia dënoi Abelin për vrasjen e vëllait të tij, individit gjithmonë i është dashur të luftojë me njerëzit përreth a më tej. Dhe si mjet për të mbijetuar ai zgjodhi privatsinë a kujdesin për vete. Të bëhesh vetja është punë shumë e vështirë, sepse shpesh ndjehesh i vetmuar, dhe ndonjëherë i frikësuar. Por asnjë çmim, thotë Rudyard Kipling (..v1936), nuk është shumë i lartë të paguash për privilegjin e zotërimit të vetes.

Dhe liria e vetme që meriton të quhet e tillë, është ajo e ndjekjes së të mirës për vete, sipas mënyrës tënde, për sa kohë që nuk përpiqesh të privosh tjetrin nga mënyra që ka zgjedhur, apo të pengosh përpjekjet e tij për të fituar po të mirën për vete. Dhe këtu vijmë tek Aristoteli (..v322 pes), i cili thotë se shumë gjerëz, në mos të gjithë, i kushtojnë më shumë vemendje gjërave që kanë vetë në zotërim, sesa atyre që kanë kolektivisht me të tjerët.

Cdo njeri është kujdestar i shëndetit të vet, qoftë trupor, mendor e shpirtëror. Por njeriut i duket se përfiton më shumë për vete duke i shkaktuar vuajtje tjetrit, i cili pastaj hidhet në luftë për të mbijetuar a jetuar siç i duket atij mirë për vete, sesa të jetojë siç është mirë për të tjetrin. Kjo duket se është zanafilla e të gjitha konflikteve dhe luftrave në botë. Ka nga ata që thonë se çlirimi i njerëzimit – liria fizike, mendore e shpirtërore – nuk është gjë tjetër veçse ëndërr, dhe kanë të drejtë, shkruan poeti Archibald MacLeish (..v1982), sepse ajo është Ëndrra Amerikane.

Fotaq Andrea me “Fletore koniciane”

July 11, 2017 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/

Disa thonë se është pozita gjeografike që i mban shqiptarët jashtë Bashkimit Evropian, të tjerë thonë se është feja myslimane, pastaj ka edhe nga ata që fajin ia ngarkojnë vetë shqiptarëve. Armiqtë e Shqipërisë janë shqiptarët, sepse ata janë përgjegjës që Shqipëria vazhdon të renditet ndër vendet e fundit në Evropë, shkruante Faik Konica më shumë se një shekull më parë. Këto e fjalë e të tjera prej profeti, qëmtohen e përmblidhen në librin “Faik Konica – Përlindësi Modern” të ciklit Fletore koniciane, nga studiuesi i njohur Fotaq Andrea.

Edhe ato që shqiptarët kanë arritur, jane falë trashëgimisë së tyre të lashtë, dhe shume pak nga puna e tyre sot, shkruante Konica kur ishte ende 21 vjec.

Fotaq Andrea, me zhdërvjelltësine e penës së ngjyer në “bojën” e errët e jo rrallë të harruar të historisë koniciane, sjell në këtë libër rezultatet e hetimit të imtësishëm të punës dhe veprimtarisë së këtij filozofi, e cila para 25 vjetësh ishte krejt e panjohur ose plotësisht e denigruar nga vetë shqiptarët që kishin më shumë nevojë ta lexonin të parët.

Disa thonë, shkruan Konica, se intrigat e armiqve që kemi përreth na pengojnë të bëjmë gjë të mbarë për ne. Nuk është e vërtetë, nuk…Ne nuk duam, ne po flemë gjumin e vdekjes dhe vetë e kemi fajin, thotë ky dijetar, ndarja për 50 vjet nga mendimi i të cilit, solli atë boshllët ideor që ndjehet sot.

Aq e hollësishme është ‘fletorja koniciane’, sa i ngjan nje raporti mësimesh që Faiku ka lënë për brezat pas tij. Meraku i Konicës, thotë Fotaq Andrea, ishte si e si të zbutej e spastrohej zemra shqiptare nga mllefet, zemëratat, kapadaillëku, cmira, meskiniteti, partitizmi, bajraktarizmi, pa lëne mënjëanë shpifjet, dëshmitë e rreme, pusitë dhe vrasjet, që kanë qenë si “buka e përditëshme” e krimit në Shqipëri.

Po ashtu, Andrea ndalet tek lloji i tipit “modern” a “i moderuar, por thjesht primitiv i zyrtarit, që shfrytëzon postin për premtime punësimi “për pak seks”. Konica këtë akt e quan krim, thotë Andrea, tek sheh të përdoret kërcënimi dhe presioni psikologjik, abuzimi me pushtetin e xhandarit, që kërkon të shfrytëzojë mjedisin e izoluar e të egër malor për ta shtyrë viktimën femër drejt një krimi të padëgjuar, për të rënë në dorën e tij me përdhunë, ose për t’u hedhur në humnerë. Konica e kupton se në këtë rast kemi të bëjmë thjesht me krim, dhunim me anë të kërcënimit, dhunim me presion psikologjik, abuzim me pushtetin “në emër të ligjit”, që sot quhet “krim seksual”, thotë Andrea. Krimi është fat tragjik, vrasja është kafshërore, asgjë nuk e përligj. Meriton vec ndëshkim – ky është një mësim i madh konician për Jetën dhe në emër të Jetës, shkruan Fotaq Andrea ne “fletoren e tij koniciane” Faik Konica – Përlindësi Modern, Zenit Editions 2016.

PROGRESI

July 6, 2017 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/

Lufta e brezave vazhdon, ajo nuk mëshiron as shoqëri, familje a “vatër”. Asgjë nuk e ndal progresin. Kjo është një e vërtetë. Por, ndërsa vitet përparojnë, edhe cilësia e teleskopit rritet, dhe njerëzit shohin a zbulojnë gjëra të reja edhe në ato që i kanë parë, ashtu si Toka që mbetet dhe tallet me njerëzit që përpiqen ta blejnë e shesin.

Vetë vazhdimi i progresit krijon probleme që nuk është në gjendje t’i zgjidhë ose nuk ka burime, dhe bëhet pengesë për progres të mëtejshëm, duke shkaktuar ngërce, trazira e revolucione në emër të progresit.

Atëherë ku eshte e vërteta? Ajo ka dy faqe; në anën e atij që adhuron dicka me të cilën është brumosur a mendja e tij është ushqyer, ose bëhet servil i më të fortit dhe pret të shpërblehet; dhe në anën e atij që i shtyrë nga logjika e pamëshirëshme e besimit a idesë, nuk për-ulet, dhe kur i thonë “pranoje!”, ai heq dorë nga gjithçka, miq, post e famë, dhe hynë në rradhë si ushtar pa-emër.

Njeriu kur shkruan është vetëm dhe me gjithë botën njëherësh, sepse asaj i drejtohet; dhe kur flet ndjehet i humbur, nuk di se ku është. Eshtë logjika që e drejton njërin në një përfundim, dhe tjetrin në përfundim krejt ndryshe – si shkrimtari që i jep librit një fund të dëshpëruar dhe deklaron, me sytë e lotët dhe duart deri në qiell, zemërimin e tij dhe rrëfimin.