Aurenc Bebja – Page 34 – Dielli

Corrispondenza Politica, (1901) : Memorandumi i përfaqësuesve të Kombit Shqiptar dërguar deputetëve italianë

May 8, 2017 by dgreca

Nga Aurenc Bebja*, Francë */Revista « L’Orient », në shërbim të Perandorisë Osmane, ka botuar, në versionin e saj në gjuhën frënge, gjatë fundit të muajit maj të vitit 1901, në faqen n°8, memorandumin e përfaqësuesve të Kombit Shqiptar dërguar deputetëve italianë.

Revista shkruan se ky dokument kurioz është publikuar më parë në median « Corrispondenza Politica ». Cilët përfaqësuesë e dërguan atë ? Nga se druheshin bashkatdhetarët tanë ? Cilat ishin kërkesat e tyre ndaj deputetëve italianë ?

Në vijim memorandumi i tyre, sjellë në shqip nga Aurenc Bebja, Blogu « Dars (Klos), Mat – Albania » :

« Zotërinj Deputetë,

Disa orë pranë Italisë, në bregun përballë detit Adriatik, në qendër të Evropës së qytetëruar; pavarësisht nga traditat e tij të lavdishme dhe origjina e tij e pastër Pellazgo-latine, jeton në një gjendje thuajse primitive, populli shqiptar, më trimi midis të gjithë atyre që jetojnë në Gadishullin Ballkanik.

Popull i braktisur nga të gjithë, ai i nënshtrohet një qeverie çnjerëzore, rezistente ndaj çdo ideje të lirisë, drejtësisë dhe qytetërimit.

Atij i mohohet gjuha amtare, edhe pse filologët më të mëdhenj evropianë kanë gjetur në të rrënjë (idioma) të padiskutueshme të pellazgjishtesh, ndërsa, në të kundërt, janë themeluar aty shkollat të cilat mbrohen nga serbët, bullgarët, austriakët dhe grekët.

Për shkak se industria dhe tregtia i janë ndaluar shqiptarit, ai është i detyruar të jetojë si në kohën e fiseve pothuajse parahistorike, dhe duhet të përdorë forcën për tu ushqyer.

Ja pra, mbi këtë popull sa fisnik dhe fatkeq, por gjithmonë krenar që i përket racës së madhe latine(Mund të jetë lojë diplomatike e pales shqiptare), shtrihet dora grabitqare e Austrisë ! Nëpërmjet mënyrave më tinzake, kompanive dhe shoqërive të ndryshme, ajo kërkon të zgjerojë dominimin e saj atje, kundër interesave italiane në detin Adriatik, dhe të drejtave të Shqipërisë, e cila, nëpërmjet cilësive të saj kombëtare, e meriton pavarësinë dhe lirinë e saj të plotë.

Xhuzepe Garibaldi, heroi i madh, ka thënë :« Çështja e shqiptarëve më përket. Sigurisht, unë do të jem shumë i lumtur për të vënë në shërbim pjesën tjetër të jetës sime për të mirën e këtij populli trim, sepse shqiptarët janë heronj që e kanë dalluar veten në çdo luftë për qytetërim ».

Parlamenti i Italisë, përfaqësuesit e popullit fisnik dhe të lavdishëm italian, të mbështesin pranë Fuqive të Mëdha, në emër të qytetërimit dhe të lirisë, në emër të vëllazërisë së madhe latine, në emër të të drejtave të shenjta të Italisë në detin Adriatik, iniciativën e njohjes së kombësisë shqiptare dhe kështu të marrë fund skllavëria turke ! Pavarësia mbetet barrikada e vetme kundër ambicieve të Austrisë, Serbisë dhe Bullgarisë. »

Dervish Bej Hima (përfaqësues i delegacionit të Komitetit të Shqipërisë Veriore)

Manlio Bennici (përfaqësues i 22 kolonive shqiptare në Itali dhe i Komitetit shqiptar « Pro Patria »)

Jashar Erebara (përfqësues i delegacionit të rinisë shqiptare në Bukuresht)

Ibrahim Themo dhe Halil Zenel Beu (përfaqësuesë të delegacionit të shqiptarëve të Shqipërisë Jugore)

Ali Efendiu (përfaqësues i delegacionit të Vilajetit të Shkodrës)

Mahmud Lufta Beu (përfaqësues i delegacionit të shqiptarëve të Maqedonisë)

Ahmet Gani Beu (përfaqësues i delegacionit të shqiptarëve të Pejës, Shkupit dhe Prizrenit)

*Francë ,– 7 Maj 2017/*

LE PETIT PARISIEN (1939)- MBRETI ZOG NE FRANCE: SHQIPERIA VJEN NGA ILIRIA

May 1, 2017 by dgreca

LE PETIT PARISIEN (1939) / MBRETI ZOG NË VERSAILLES PËRBALLË DYZET GAZETARËVE DHE REPORTERËVE FOTOGRAFË : « SHQIPËRIA ËSHTË NJË EMËR I FORMUAR NGA FJALA ILIRIA, E CILA NË GJUHËN TONË DO TË THOTË LIRI »/

Nga Aurenc Bebja*, Francë /

Zhvendosja e Familjes Mbretërore Shqiptare në Francë – në Kështjellën e Maye (Versailles) – gjatë gushtit të 1939, ka ngjallur asokohe kureshtje në median franceze.Gazetari, Auguste Dupau, shkruante për gazetën franceze, « Le Petit Parisien », se ditën e mbërritjes së saj në kështjellë, ishin të pranishëm, dyzet gazetarë dhe reporterë fotografë, të cilët prisnin me padurim, që në orën shtatë të mëngjesit, fjalët e para të Mbretit Zog.

Por, sovrani shqiptar prej Mati, në pritje të akomodimit të familjes së tij, ka mundur të flasë para tyre vetëm mbas orës shtatë të mbrëmjes.Në vijim, shkëmbimi i Mbretit Zog me gazetarët, sjellë në shqip nga Aurenc Bebja, Blogu « Dars (Klos), Mat – Albania » :

« Mbreti u shpreh fillimisht për pritjen e cila zgjati disa orë :

– Ne ishim të gjithë shumë, shumë të lodhur nga udhëtimi i gjatë.

Pasi u dha dorën të gjithë të pranishmve, Mbreti Zog deklaroi :

– Dua dhe e kam për detyrë të ju shpreh të gjithë konsideratën që kam për shtypin francez. Duhet të dini admirimin që ka populli im për vendin tuaj, dhe pavarësisht nga varfëria e Kombit tim, ne kemi krijuar nga hiçi, në njërën nga qytetet tona, një gjimnaz të rëndësishëm dedikuar kulturës franceze. Kjo tregon se sa e vlerësuar është letërsia juaj nga të gjithë ne.

Dhe pas një minute heshtjeje, i buzëqeshur, Mbreti vazhdoi :

– Nuk jam unë ai që do t’u mësojë gazetarëve francezë që më rrethojnë, se sa në të shkuarën si dhe kohën e tanishme, vendi juaj ka dëshmuar se ështe i madh, bujar dhe mbrojtës i vendeve të vogla.

Dhe ai shton :

– Ju keni një komb të madh dhe të fortë. Zemra dhe sakrifica e tij janë të pafundme dhe ai respektohet nga të gjithë. Le të vazhdojë këtë politikë të admirueshme.

Sa për kohëzgjatjen e qëndrimit të tij, ish-sovrani tha se ai nuk mund të përgjigjet :

– Por kam kërkuar azil në këtë vend – tha ai – pra të qëndroj në hijen e tij bujare dhe të fortë.

Një pyetje të fundit :

– A mendoni se në Shqipëri ka ende patriotë, të cilët do të sakrifikojnë jetën e tyre për triumfin e idealit të tyre ?

Këtu mbretit Zog iu desht pak kohë, vështroi princin Sali, dhe ngriti zërin fuqishëm :

– Ju duhet ta dini se në shekullin e XX-të, nuk mund të ketë fuqi të aftë të jetojë pa liri. Shqipëria është një emër i formuar nga fjala Iliria, e cila në gjuhën tonë do të thotë liri. Shumica e popullit tim e ka ende në zemër këtë ideal dhe ai do ta bëjë detyrën e tij. Kjo është arsyeja pse mbështetësit e mi kanë një afeksion të veçantë për Francën, pra kjo duhet të dihet.

Intervista përfundoi me disa fjalë mirënjohjeje të ish-monarkut, i cili e tregoi veten shumë të prekur kur e pyetëm për Mbretëreshën dhe Princin e Kurorës, Aleksandrin (Lekën). Dhe me fytyrën e tij të shndritur nga buzëqeshja tha :

– Ata janë mirë me aq sa është mundur – u përgjigj ai. Përfitoj nga rasti të ju siguroi, se kur shtëpia të jetë më e mirëmbajtur, Mbretëresha do të ju ftojë të gjithëve. »

* (Kortezi: (Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania)- https:// www.darsiani.com)

ISA BOLETINI:UNE S’KUPTOJ HALDUPISHTE

March 16, 2017 by dgreca

ISA BOLETINI – SULLTANIT ABDUL HAMID (1903) : « UN S’KUPTOJ HALDUPISHTE ! » DHE NJË MESAZH PËR RUSËT/

Nga Aurenc Bebja*, Francë – Mars 2017/

Shkrimi në vijim, i 15 prillit 1903, botuar në gjuhën frënge nga gazeta armene, « Pro Armenia », ilustron bisedën mes patriotit shqiptar, Isa Boletini, dhe, sulltanit turk, Abdul Hamid.

Ky shkëmbim është marrë asokohe në gazetën shqiptare, « L’Albanie », me vendodhje në Gjenevë (Zvicërr). Kjo e fundit e ka siguruar atë nëpërmjet korrespondentit të saj në Turqi.

Biseda vë në dukje atdhedashurinë e Isa Boletinit, si dhe vizionin e tij ndaj influencës ruse në Ballkan. Edhe sot e kësaj dite, fjalët e patriotit shqiptar për rusët janë mëse aktuale.

Ja biseda në vijim :

Abdul Hamid : Mirësevini Isa Beu.

Isa Beu : Unë s’kuptoj haldupishte ! (Unë s’kuptoj turqisht).

Abdul Hamid (i drejtohet eunukut të tij) : Sill Tahir pashën (ky është një shqiptar shumë injorant, besnik i tiranit, drejtues i garnizonit shqiptar në pallat).

Tahir pasha hyn.

Abdul Hamid : Tahir pasha, uroni Isa beut mirëseardhjen nga ana ime.

Tahir pasha : Isa beu, Lart Madhnia e Tij thotë mirëserdhe.

Abdul Hamid : Tahir pasha pyesni Isa beun përse ai është kundra kaurëve (shprehje me të cilin turqit quanin me përbuzje ata që nuk ishin të fesë myslimane, pra një fyerje e Sulltanit ndaj të krishterëve).

Isa Beu : Tahir pasha, i thoni Madhërisë së Tij se nuk e kuptoj fare këtë fjalë « kaur » ; unë kuptoj fjalët mysliman dhe katolik.

Abdul Hamid : Kaur do të thotë armik i fesë sonë ; të gjithë të krishterët janë armiqtë tanë.

Isa Beu : Ne, ne jemi shqiptarët, ne kemi një atdhe ku populli shqiptar përbëhet nga tri fe. Pra, si mundet që shqiptarët katolikë të jenë armiqtë tanë ? Gjatë luftës dhe pas luftës ruso – turke, shqiptarët, pa dallim feje, morën armët kundra armiqve. Ne kemi luftuar së bashku me njëri – tjetrin kundër të gjithëve.

Abdul Hamid : Le ta mbyllim këtë diskutim të pavlerë. Përse Isa bej nuk e dëshiron konsullin rus të vendoset në Mitrovicë ?

Isa Beu : Çështja e konsullit rus është një çështje tërësisht politike. Ne, shqiptarët, nuk duam të kemi në zemër të atdheut shqiptar një fole sllave, aty ku nuk ekziston qoftë edhe një rus. Vendosja e konsullatës ruse në Shqipërinë veriore, si në rastin e Mitrovicës do të shkaktojë me kalimin e kohës trazira të mëdha mes shqiptarëve të krishterë dhe myslimanë. Rusia dëshiron të shkaktojë gjithmonë trazira në Ballkan, dhe jo të kontribuojë për paqen. Në qoftë se Madhëria e Tij dëshiron të na trembë me kozakët e rusisë, të cilët thuhet së do të vijnë me konsullin në Mitrovicë, shqiptarët do t’i shporrin me qëllim për të mbrojtur të drejtat e tyre kombëtare.

Abdul Hamid : Kjo nuk është e vërtetë. Ju lutem, Isa bej, të paktën, lëreni konsullin të vijë i vetëm, që të mos kemi probleme me moskovitët (term ofendues në turqisht ndaj rusëve).

Isa Beu : Ne e pranojmë konsullin me qëllim për të përmbushur dëshirën e sovranit tonë (komunikim diplomatik) ; por ne nuk duam të shohim tek ne kozakët ; rojet e konsullatës do të jenë bashkatdhetarët tanë.

Abdul Hamid : Shumë mirë, shumë mirë, shumë mirë ! Ne do t’i shkruajmë menjëherë ambasadorit rus. Unë jam shumë i kënaqur prej jush. A dëshironi që të ju bëj pasha në pallatin tim, pranë meje ? Do të keni të holla, shërbëtorë, etj.

Isa Beu : Jo Madhëri. Unë preferoj të qëndroj pranë fëmijëve, prindërve dhe bashkombasve të mi, duke punuar me ndërshmëri në vendin tim për të siguruar jetesën e familjes sime. Ju falenderoj për bujarinë ndaj shërbëtorit tuaj (Dihet shkëmbim diplomatik).

Abdul Hamid : Ju lutem edhe një herë, Isa Beu, mos krijoni trazira dhe demostrata kundër rusëve. Udhë e mbarë, Isa Beu. Përshëndetni nga ana ime të gjithë shqiptarët e mi që i dua shumë ?!!!

Isa Beu, pas një nderimi mjaft urryes, largohet nga pallati.

* (Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania : https://www.darsiani.com

8 prill 1939-Reagimet e shqiptarëve ndaj pushtuesit italian në gazetën franceze « Le Populaire »

March 5, 2017 by dgreca

8 prill 1939 / Reagimet e shqiptarëve brenda dhe jashtë atdheut ndaj pushtuesit italian në gazetën franceze « Le Populaire »/

1gazeta

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France/

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 5 Mars 2017/

Gazeta franceze « Le Populaire », në faqen e parë, të tretë dhe të katërt të saj, i ka kushtuar një vëmendje të veçantë pushtimit të Shqipërisë nga Italia.

Më 7 prill 1939, forca të shumta ajrore dhe detare armike, me urdhër të Benito Musolinit dhe me miratimin e Hitlerit, do të hyjnë në hapsirën shqiptare me qëllim për të pushtuar së pari qytetet bregdetare. Ushtria shqiptare, edhe pse e pabarabartë në numër në krahasim me atë italiane, nuk do të dorëzohet. Madje, ajo do t’u përgjigjet sulmeve italiane nëpërmjet 26 mijë rezervistëve të mobilizuar asokohe nga qeveria shqiptare. Gjithashtu, reagimet e shqiptarëve, brenda dhe jashtë atdheut, ndaj kësaj padrejtësie, nuk do të mungojnë. Ja disa prej tyre, të botuara të shtunën e 8 prillit 1939 në gazetën franceze :

Thirrja shqiptare ndaj popullit italian/

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Më 7 prill 1939, në Tiranë, zyra e shtypit shqiptar, nëpërmjet radios, do t’i drejtohej popullit italian me këto fjalë :

« Italianë, regjimi i Musolinit, të cilit nuk i kanë mjaftuar pesë vite luftë që kanë shkatërruar ekonominë dhe gjakosur jetët më të reja të Italisë, vetëm për arsye madhështie në politikën e jashtme, sulmon sot një popull me një milion shqiptarë i cili, në rrjedhën e shekujve, edhe pse krenar për pavarësinë dhe lirinë e tij, i ka dhënë prova miqësie popullit italian.

Këtë sulm të padrejtë, i gjithë populli shqiptar, me armët në duar, e ka kundërshtuar me vullnetin e tij të pathyeshëm për të rezistuar deri në pikën e fundit të gjakut të tij.

Populli shqiptar, në këtë moment tragjik, përdor sloganin e Musolinit sipas të cilit « një popull që nuk lufton nuk e meriton të jetojë. »

Populli shqiptar i shton këtij slogani se burrat, gratë dhe fëmijët do të rinovojnë në këtë orë tragjike leksionin e heroizmit suprem përballë ndërgjegjes së botës së qytetëruar. »

Deklarata e Legatës së Shqipërisë në Francë

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France/
Legata e Shqipërisë ka komunikuar më 7 prill 1939, në orën dymbëdhjetë e gjysëm, thirrjen në vijim :

« Legata e Shqipërisë në Francë, në emër të qeverisë së saj dhe të gjithë popullit shqiptar, proteston në mënyrë absolute kundër veprimeve barbare të qeverisë fashiste në Shqipëri.

Parlamenti shqiptar, duke rrëzuar dje në mbrëmje njëzëri ultimatumin i cili përmbante kushte të papranueshme për një popull të lirë, forca të shumta detare dhe ajrore kanë bombarduar gjatë kësaj nate dhe vazhdojnë të bombardojnë dhunshëm të gjitha qytetet bregdetare, duke masakruar gra dhe fëmijë të pambrojtur.

Ushtria shqiptare dhe i gjithë populli shqiptar, me të drejtën e tyre për të jetuar të lirë dhe të pavarur, pavarësisht nga pabarazia e forcave : 44 milionë italianë kundër 1.2 milionë shqiptarë kanë shtyrë deri tani të gjitha përpjekjet për zbarkim.

Legata u adreson këtë thirrje të gjitha kombeve të civilizuara, për të cilat ligji është ende një rregull ndërkombëtar, që një ndihmë morale dhe materiale e menjëhershme tu jepet shqiptarëve të cilët, pavarësisht forcave të pabarabarta, i bëjnë ballë me gjoksin e tyre flotës barbare të pushtuesit. »…

Mbreti Zog pohon vullnetin e tij për rezistencë/

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

« Londër, 7 prill – Një telegram nga Tirana, dërguar në Londër gjatë mbrëmjes, njofton se mbreti Zog i Shqipërisë ka lajmëruar personalisht legatarët britanikë, francezë, amerikanë, jugosllavë, turq, grekë dhe rumunë për sulmin e territorit shqiptar nga forcat ushtarake italiane.

Mbreti Zog u ka thënë gjithashtu përfaqësueve të huaj diplomatikë se qeveria e tij ka vendosur për të mbrojtur tokën shqiptare me të gjitha forcat që ka në dispozicionin e saj dhe se lufta vijon me një frymë të madhe rezistence nga ana e trupave mbretërore shqiptare.

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Së fundmi, Mbreti Zog u ka kërkuar ministrave të jashtëm të lajmërojnë qeveritë e tyre përkatëse se sulmet italiane përbëjnë një shkelje zyrtare të të gjitha traktave dhe marrëveshjeve ekzistuese midis Shqipërisë dhe Italisë »

* Çdo gazetë online apo print, çdo portal që merr këtë shkrim duhet të citojë autorin në fillim të shkrimit (Nga Aurenc Bebja, Francë) dhe burimin e informacionit në fund (Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania), si dhe të vendosë linkun e burimit : https://www.darsiani.com/la-gazette/8-prill-1939-reagimet-e-shqiptareve-brenda-dhe-jashte-atdheut-ndaj-pushtuesit-italian-ne-gazeten-franceze-le-populaire/.

ALI PASHË TEPELENA – KONSULLIT FRANCEZ : NËNA HANKO, FRYMËZUESJA IME

January 29, 2017 by dgreca

1485704037 Nga Aurenc Bebja*, Francë – 29 Janar 2017/Në librin e Alphonse De Beauchamp, me titullin « Jeta e Ali Pashës » – botuar në korrik të 1822 në Paris – gjejmë një përshkrim për nënën e Ali Pashë Tepelenës, Hankon, një grua e zgjuar dhe e guximshme, e cila pas vdekjes së burrit të saj, Veliut, u kujdes me devotshmëri për djalin e saj. Pikërisht, për këtë arsye, në faqen 32 të veprës, Pashai i ka rrëfyer konsullit francez, François Pouqueville, të gjithë admirimin që kishte për nënën e tij.

Përshkrimi i Hankos nga De Beauchamp :

« Aliu, ende shumë i ri për të mbrojtur ato prona të pakta të babait, të cilat armiqtë e tij nuk ia kishin marrë akoma, do t’i kishte humbur të gjitha në qoftë se nëna e tij nuk do të merrte nën kontroll administrimin e tyre.Deri në atë moment Hanko, vajza e Beut të Konicës dhe e veja e Veli – Beut, dukej një grua e zakonshme. Pak kohë pas vdekjes së Veli – Beut, ajo vuri në dukje aftësinë e saj të madhe dhe forcën e saj shpirtërore të jashtëzakonshme ; por me një karakter të fortë, me disa ngjashmëri me Olimpian, nënën e Aleksandrit, e lindur si ajo në Epir.Duke mos pasur qëllim tjetër përveçse sigurimin e trashëgimisë së burrit të saj për të birin, Aliun, të cilin e donte shumë, ajo, me kujdesin dhe të gjitha përpjekjet, mori në dorë fatin e familjes (shtëpisë).Aliu ishte asokohe 14 vjeç. Shpirti i tij i turbullt dhe gjallëria e skajshme u shfaqën herët tek ai. Babai (Veliu) nuk arriti të përqëndronte vëmendjen e tij për të studiuar ; Aliu largohej prej të atit dhe kujdestarit të tij, ikte nga shtëpia fshehurazi dhe shkonte e vraponte nëpër male, duke u endur mes borës dhe pyjeve. Pas vdekjes së babait, duke u mbështetur tërësisht tek nëna e tij e dashur, ai iu nënshtrua vullnetit të saj, mësoi të lexonte, dukej më i qetë, dhe ndoqi vetëm këshillat e Hankos. »

Rrëfimi i Ali Pashë Tepelenës me konsullin francez François Pouqueville :

« I detyrohem për gjithçka nënës time, sepse babai pas vdekjes me patë lënë vetëm një strehë dhe disa fusha (ara). Imagjinata ime, frymëzuar prej këshillave të asaj që më dha jetën dy herë, për faktin se ajo më bëri burrë dhe vizir, më tregoi sekretin (rrugën) e fatit tim (të ardhmes). Që nga ai moment, nuk shihja më në Tepelenë vetëm se vendlindjen nga e cila përgatitesha për të sulmuar gjahun që kisha në mendje. Ëndërroja vetëm për pushtet, thesare, pallate, ku me kohën i kam realizuar dhe do të vazhdoj ; sepse pika ku ndodhem, nuk është fundi i shpresave (ëndrrave) të mia. »

Këshilla e Hankos :

Faktikisht, Hanko, duke e rritur Aliun që të jetë mbështetësi dhe trashëgimtari i pasurisë së saj, i mbante atij maksima, të cilat në një farë mynyre ishte i detyruar t’i ndiqte :

« Biri im, ai që nuk mbron pasurinë e tij, e meriton që t’ia rrëmbejnë. Kujtohu se pasuria e të tjerëve u përket atyre vetëm se janë të fortë (të aftë) ; në qoftë se ti fiton mbi ta, atëherë pasuria do të përkasë ty. »( Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France….Publikohet me deshiren e autorit- Kortezi: Aurenc Bebja, Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania : https://www.darsiani.com)