*Histori: ÇESHTJA E KISHES ORTHODOKSE AUTOQEFALE SHQIPTARE NE AMERIKE (1955-66)/
* Tentativa e vitit 1965-66 me marre ne dorezim Kishen Orthodokse Autoqefale Shqiptare te Amerikes, Inc. ka qene nji pjese e planeve grekomedha/
* Me gjithe kalimin e kohes, pesedhjete vjeçare, akuzat e kundershtareve te te ndjerit Imzot Fan S. Noli per prirjet e tia majtiste vazhdojne. Ato ma ekstreme, qe e quejne “prokomunist” ne se jo “komunist” vijne nga dy qendra: shovinistet greke qe synojne marrjen ne dore te Kishes sone Orthodokse Kombetare, dhe nga nji grup shqiptaresh qe kane horizontin politik te kufizuem, ose nxiten nga ambicie politike qe kerkojne damtimin e imazhit te te ndjerit Imzot Noli./
Nga Prof. Sami Repishti/
(Shenim. i Redaksise.- Fletorja e jone, qe nga vdekja e Metropolitit Imzot Fan S.Noli dhe gjate mosmarreveshjes qe lindi ne gjirin e Kishes Orthodokse Autoqefale Shqiptare ne Amerike, ka shkruar me diskrecionin me te madh duke uruar qe nji ujdisje dhe pajtim te mund te behej ndermjet anetareve te Dioçezes pergjithesisht dhe veçanerisht ndermjet anetareve te Kathedrales Shen Gjergji te Boston-it.
Mergimtaret bashkeatdhetare kane marre njoftim mbi vendimin e Gjykates se Suffolk-ut, Mass., dhe kane shprese qe çdo gje do te marre rrugen e mbar. Artikulli i Kryetarit te “Vatres”, Z. Anthony Athanas,botuar ne Diellin e 7 Dhjetorit 1966 me titullin“Nje thirrje per bashkim dhe pajtim”, tregon nje vullnet te forte e te mire vllezeror. Tani, shume mergimtare, te brezit te ri dhe te vjeter, mund te mos kene nje ide te qarte te vendimit gjyqsor (me letra e gojarisht na kane kerkuar sqarime) dhe per kete shkak, duke marre parasyshe edhe emigrantet e Europes, te Australise, te Turqise, e gjetiu, i u drejtuam mikut dhe bashkepunetorit tone, vatranit Z. Sami Repishti, te analizonte ne menyre te thjeshte vendimin e Gjykates.
Z. Repishti jo vetem pranoi lutjen tone por, per me teper, artikullin e ka shkruar ne toskerishte, qe te kuptohet me lehte nga Shqiptaro-Amerikanet e vjeter qe jane nga Juga.
-(Nexhat Peshkepia-Shqiptari i Lire , Nentor-Dhjetor 1966, f. 4)
Njoftime te pergjitheshme.-
Shtetet e Bashkuara te Amerikes jane nje Federate e perbere nga 50 shtete.Qeverisja e tyre behet me anen e organeve qeveritare ne tri nivele te njepasnjeshme: Qeverisja lokale e çdo qyteti ose fshati. Qeverisja shtetnore ushtruar brenda kufinjve administrative te Shtetit. Qeverisja federale me qender ne qytetin e Washingtonit,te Distriktit Columbia(D.C.)qe ushtrohet mbi 50 shtetet perberese te Kombit amerikan.
Si ne demokracite tjera, pushteti ndahet ne tre organe me funksione te caktuara: organi legjislativ, organi gjyqsor dhe organi ekzekutiv.Organi gjyqsor eshte percaktuar nga Kushtetuta e Shteteve te Bashkuara te Amerikes,(Neni 3):
“ Pushteti gjyqsor perfaqesohet nga Gjykata e Larte (Supreme Court) si dhe nga Gjykatat tjera me te uleta qe, here pas here, Kongresi (Senati dhe Dhoma e Perfaqesuesve) krijon ose urdheron te krijohen”.
Nje nga keto Gjykata te nje natyre te kufizuar eshte Gjykata Eprore (SuperiorCourt). Ne shume shtete nje Gjykate e tille quhet Gjykate e zakoneshme me juridiksion te pergjitheshem. Gjykata Eprore e Shtetit Massachusetts eshte nje Gjykate me e larte se Gjykata e zakonshme me juridiksion te pergjitheshem, dhe konsiderohet si nje Gjykate me juridiksion special te kufizuar, por gjithnje nen shkallen e Gjykatave te Apelit.
Ne pergjithesi, funksioni i Gjykatave eshte te vendosin “kush kate drejte” kurdohere qe nje mosmarreveshje ekziston ne mes te dy paleve te interesuara. Keto marreveshje paraqiten ne tri forma: civile, kriminale, dhe percaktimi i se drejtes (InEquity)
Çeshtja e Kishes Orthodokse Autoqefale ne Amerike (KOASH) ka formen e “inequity”, d.m.th.kerkon te percaktohet pala qe ka te drejte. Rastet “in equity” shqyrtohen kur palet e interesuara nuk jane ne gjendje te sigurojne “drejtesi te mjaftueshme” me ane te zbatimit te dispozitave te zakonshme ligjore, ne nje shkalle gjyqi civil.
Pala qe kerkon “in equity” duhet te provoje ne nje menyre te pranueshme para Gjykates se nuk ka mundesi te zgjidhet nje mosmarreveshje (problem) me dispozitat ligjore ekzistuese. Historikisht, gjykatesit marrin vendime “in equity” duke vendosur zbatimin e nje “drejtesie te mjaftueshme” pa nje Kod ligjor te perpunuar,te caktuar, te dekretuar, por te mbeshtetur ne eksperiencen e rasteve te mepareshme te njellojta. Kjo eksperience tani eshte aq e pasur saka marre formen e nje Kodi rregullash shume te perpunuara dhe teknikisht te persosura. Ne rastin e Kishes Orthodokse Shqiptare Inc., Gjykata Eprore e Suffolk-ut, Mass, u mbeshtet ne kater raste te mepareshme te ketilla.
Pershkrimi qe vijon nuk eshte nje studim i krizes se Kishes Orthodokse Shqiptare ne Amerike, qe filloi me 13 mars 1955, diten e vdekjes se Kryetarit te saj, Imzot Fan Noli, dhe faza e pare e se ciles u mbyll me 24 tetor 1966 me vendimin e Gjykates Eprore te Suffolk, Commonwealth of Massachusetts. Ku shkrim eshte vetem nje perpjekje per te thjeshtesuar dhe ndihmuar qe vendimi i Gjykates se lartpermendur te kuptohet ashtu si duhet.
Paraqitja e Mosmarreveshjes ne Gjyq.
Kjo çeshtje i u paraqit Gjykates Eprore te Suffolk, Mass., nga nje numer anetaresh te rregullt te Kishes se Shen Gjergjit ne Boston, e cila eshte pjese e Diocezes Orthodokse Autoqefale Shqiptare ne Amerike, Inc. Ne baze te ligjit amerikan, “disa individe pjesetare te nje klase te caktuar, ne mes tyre, mund te konsiderohen si vete klasa e caktuar”. Ne rastin tone keta individe jane: ZZ. Elias Mitchell, Anthony Athanas, Dr. Andrew Elia, te tre “Knights of Saint George” dhe Sotir Nikolla, Kryetari “Committee to Preserve dhe Rights of St.George’s Parishioners “(Komiteti per Ruajtjen e te Drejtave te Anetareve te Kishes se Shen Gjergjit). Keta anetare te rregullt e konsideronin gjendjen e Kishes si te pakenaqeshme. Pala qe akuzohej se ka shkelur te drejtat e anetareve, perbehet nga ZZ. Gary Riska, Kryetar laik, At Sotir Dilogjika, Sekretar i Diocezes, Andrea Theodos, Arketar i Diocezes, dhe Rev. Stefan Lasko. Meqenese keta kater persona moren me force dhe ilegalisht perfaqesimin e Kishes Orthodokse Autoqefale Shqiptare ne Amerike, Inc. organet gjyqsore u detyruan te vene ne akt-paditjen edhe emrin e Kishes Orthodokse Autoqefale ne Amerike, Inc. Per kete arsye, titulli i çeshtjes se shqyrtuar eshte formuluar zyrtarisht ne kete menyre: “Elias Mitchell, et als. vs . Albanian Orthodox Diocese in America, Inc. et als.
Shqyrtimi i çeshtjes dhe vendimi i Gjykates
Pikat qe duhet te shqyrtohen.
Gjykata Eprore e Suffolk, Mass., beri keto sqarime:
1)Çeshtja e identitetit te Peshkopit te tanishem te Peshkopates eshte e nje natyre thjesht kishtare. Duke u mbeshtetur ne kete thenje, Gjykata mendon se nuk eshte ne juridiksionin e saj te nderhyje ne fushen e titujve fetare me qellim qe te zgjidhe mosmarreveshje qe kane nje karakter eksluzivisht kishtar.
2) Fondet dhe pronat e Kishes nuk kane pesuar ndonje dem. Gjykatorja mendon se akuza e bere per shkeljen e te drejtave te disa anetareve te rregullte te Kishes, merret parasyshe si subjekt per shqyrtim nga Gjykata.
3)Gjykata mendon gjithashtu se, edhe ne mosmarreveshje kishetare, organet gjyqsore duhet te nderhyjne, ne qofte se te drejtat civile ose pronesore te anetareve jane cenuar nga Autoriteti kishetar. Per me teper, Gjykata mendon se :”Parimi qe paqja dhe rregulli ne nje shoqeri besimtaresh jane objekt te nje rendesie te veçante kujdesie publike, dhe se shoqeri te ketilla kane nje karakter gjysem publik dhe nuk mund te veshtrohen, ne disa pikepamje, thjeshtesisht si korporata private”.
(Ky opinion ka nji vlere te madhe dhe rendesi te jashtezakoneshme praktike)
Ne mbeshtetje te pikes se pare, Gjykata nuk shqyrton problemin nese Rev. Stefan lasko, o kushdo tjeter qofte, eshte apo nuk eshte Peshkop i Kishes Orthdokse Shqiptare ne Amerike,Inc. Ne mbeshtetje te pikes se dyte Gjykata pranon te shqyrtoje keto pika:
Kush eshte anetar i rregullte dhe votues i Kishes se Shen Gjergjit, me te drejte ftese per pjesemarrje ne Mbledhjen vjetore te anetareve te Shen Gjergjit.
Nga te gjithe anetaret per Mbledhjen vjetore te anetareve te Shen Gjergjit, caktuar per diten 13 qershor 1965, disa e kane marre dhe disa te tjere nuk e kane marre;
c).Interpretimi i artikujve te Rregullores se Kishes qe kane te bejne me problemet e permendura ne pikat a) dhe b).
2) “Keshilli Ekzekutiv” dhe mos- zbatimi i “Rregullores”.
Gjykata e Suffolk-ut, Mass vertetoi:
Dioceza (Peshkopata) Orthodokse Shqiptare ne Amerike, Inc. perbehet nga 11 kisha te shperndara ne shume qytete te Amerikes.
Dioceza ka nje Rregullore qe mban daten 12 dhjetor 1956; se eshte e rregjistruar rregullisht nen Kapitullin 180 te “General Law of Commonwealth of Massachusetts”; se eshte nje organizate fetare me qender ne Kishen e Shen Gjergjit ne Boston, Mass.; se per shume vjet me radhe- edhe perpara formimit te saj si Peshkopate e rregullt- ka kryer sherbime fetare per persona me prejardhje shqiptare ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes, ne perputhje me ritet, traditat e Kishe Orthodokse te Lindjes;
Peshkopata, me 16 dhjetor 1956, adoptoi ne menyre te rregullte nje rregullore qe percakton zyrtaret qe do te drejtojne dhe menyren e drejtimit te puneve te saja; nje Keshille Zyrtaresh eshte caktuar gjithashtu qe te kete fuqine e Drejtoreve.
ç) Ne vitin 1959, Rregullores i eshte ngjitur nje shtese-plotesimi (amendment)) e cila percakton proceduren qe duhet ndjekur per zgjedhjen e nje kandidati ne vendin vakant tePeshkopit. “Amendmenti” u paraqit dhe u perkrah nga Peshkop Fan Noli personalisht.
d) Disa seksione te Rregullores nuk jane mjaft te qarta per interpretim.
dh) Peshkop Fan Noli ka qene deri ne diten e vdekjes se tij Zyrtari me i larte i Peshkpates.
e)Ne baze te nenit 5 te Rregullores mbi Zyrtaret, Peshkopi (qe eshte dhe Kryetar) nen-kryetari laik, Sekretari, Arketari, Kontrollori, 4 delegate te zgjedhur nga Kuvendi, Kleriket qe sherbejne ne Kishet e ndryshme te Peshkopates, perbejne Keshillin e Peshkopates, dhe konsiderohen si zyrtaret e saj;
é) Ne baze te nenit 4, seksioni I(D), Keshilli Peshkopates therret Mbledhjen Vjetore te Anetareve te rregullt te Kathedrales se Shen Gjergjit.
f) Duke filluar nga viti 1956, vete Peshkopi Fan Noli me ane te sekretarit te Peshkopates ka thirrur Keshillin e Peshkopates.
g) Rev. Sotir Dilogjika ka qene sekreter i Peshkopates nga data 2 korrik 1962 gjer me 13 mars 1965 (dite e vdekjes se Peshkop Nolit) dite ne te cilen ka dhene doreheqjen per arsye personale-kishetare.
gj) Ne mbeshtetje te Nenit 7, Seksioni 1(E), Sotir Dilogjika, qe nga dita e vdekjes se Peshkop Fan S.Noli, gjer ne çastin e dore-heqjes se tij si Sekretar, po ate dite 13 mars 1965;
h) At Sotir Dilogjika, zv.Peshkop, thirri nje Mbledhje te Jashtezakoneshme te Keshilit te Peshkopates ne daten 16 mars 1965 duke derguar ftesa per 35 anetaret e Keshillit, me qellim qe te diskutohen planet per varrosjen e Peshkop Nolit;
i) Rev. Stefan Lasko, megjithe se anetar i Keshillit, nuk mori pjese ne ate mbledhje, meqene se me 8 mars 1956 ishte nisur per Shqiperi ku shkoi per arsye eklesiastike;
j) Me 26 mars 1965, At Sotir Dilogjika si Sekertar i Peshkopates (megjithese kishte dhene doreheqjen), konvokoi nje tjeter mbledhje te Jasshtezakoneshme te Keshillit te Peshkopates me qellim qe te degjohej nje raport nga Rev. Stefan Lasko i posa ardhur nga Shqiperia. At Sotir Dilogjika tha keto fjale: “At Lasko do te ju njoftoje nje amanet me rendesi i lene nga i ndjeri Mitropoliti i jone Fan Noli).
(Ketej nise origjina e fjales “amanet” qe perdoret nga shtypi shqiptar imergimit)
k)Deklatara e At Sotir Dilogjikes dhe raporti i At Laskos shkaktuan mosmarreveshjen qe u zhvillua brenda Kishes Orthodokse ne Amerike.
l) Ne kete gjendje pakenaqesie, nje “Komitet Ekzekutiv” u vetekrijua nga At S.Dilogjika, Sekretar iPeshkopates: Gary Riska, Kryetar laik, Andrea Theodosi, Arketar, dhe Rev.S.Lasko. Ky Komitet i vete formuar eshte pala e akuzuar.
ll) Ky “Komitet Ekzekutiv” njoftoi se nje Mbledhje vjetore te Anetareve te Shen Gjergjit do te mbahej diten e 13 qershorit 1965. Kjo Mbledhje u pezullua me urdher te Gjykates Eprore te Suffolk-ut,Mass., per keto tri arsye:
At Sotir Dilogjika deklaroi me goje dhe me shkrim se vetem Keshilli i Peshkopates ka te drejte te thrrase Mbledhjen vjetore, dhe jo “Komiteti Ekzekutiv” ose çfardo organi tjeter.
Pala ankuese, ne dy letra te derguara me 21 prill 1965 dhe me 15 maj 1965, kerkoi qe At S.Dilogjika ( i cili sipas rregullores duhej te konsiderohej si Zevendes Peshkopi) te therrase Kuvendin e Anetareve te Kishes se Shen Gjergjit;
Se asnji Kuvend i veçante nuk eshte mbledhur qe te zgjedhe nje Zev.Peshkop; (keshtu qe At Sotir Dilogjika mbetet automatikisht zevendes .Peshkopi)
m) Raportet e paraqitura, ne lidhje me menyren sesi jane bere Mbledhjet e mepareshme te Peshkopates, jane “te ngaterruara, te papercaktuara, dhe jo perfundimtare”. Gjate kohes 1956-1962, keto Mbledhje u bene me urdher te Imzot Fan S.Nolit, dhe ftesat u a dergoi Sekretari At S.Dilogjika gjithe anetareve, pa perjashtim. (Deklarate e At Christ Ellis) Pas viti 1962, ftesat u jane derguar vetem atyre Anetareve me nje mbrapambetje ne pagesen e Kishes pr gjate nje kohe jo me te madhe se dy vjet. (Deklarate e At S.Dilogjika) Gjykata nuk pranoi asnje deshmi si baze per vendim. Gjykata erdhi ne perfundimin se ne te gjitha rastet, fjala e Peshkop Fan S. Nolit zevendsonte Rregulloren e Peshkopates.
3)Perjashtimi arbitrar i disa Anetareve te rregullte.-
Ne lidhje me anetarsite e rregullta ne Kishen e Shen Gjergjit, Gjykata vertetoi keto fakte:
E drejta e zgjedhjes se Anetareve te pranuar ose te perjashtuar eshte ne juridiksionin (ne kompetencen) e plote te Keshillit te Peshkopates.
E drejta ligjore e Keshillit te Peshkopates nuk i eshte dhene asnjeherendonji organi tjeter, qofte Sekretarit te Peshkopates, ose kujdo tjeter, qe nga viti 1956, dhe se Keshilli i Peshkopates nga ana e tij nuk ka transferuar asnje here nje te drejte te tille ne favor te nje organi tjeter. Kjo provohet me process-verbalet e Mbledhjes se Keshillit te Peshkopates, 12 qershor 1958.
Asnje anetar i Kishes nuk eshte perjashtuar nga Keshilli Peshkopates qe nga viti 1956.
110 Anetare te rregullte te Kishes se Shen Gjergjit (te perfshire ne listen “Interrogatory”12) nuk jane perjashtuar nga Kisha asnje here, dhe se gjer diten e caktuar per Mbledhjen e 13 qershorit 1965 kane qene pjesetare aktive te Kishes se Shen Gjergjit;
Keto 110 Anetare te rregullte nuk kane marre pjese ne Mbledhjen e anetareve te rregullte te Kishes se Shen Gjergjit.
Ftesa e derguar me 4 qershor 1965 per Mbledhjen e 13 qershorit eshte firmuar vetem nga “Komiteti Ekzekutiv” (pala e paditur ne gjyq) dhe se çdo pjesemarres eshte i detyruar te paraqese leter-ftesen te portat e hyrjes, qe te lejohet te marre pjese. Gjykatorja zbuloi se asnje here me pare nuk ka qene ndjekur nje procedure e tille.
Gjykatorja zbuloi gjithashtu se edhe 5 Anetare te tjere te rregullte jane lene pa ftese.
4) Te dhenat qe kane vlere ligjore. Gjykata Eprore e Suffolk-ut,Mass., konsideron si ligjerisht te vlefshme keto te dhena:
1) Ne Mbeshtetje te Nenit 7, Seksioni 1(E), At S. Dilogjika quhet Zevendes-Peshkop gjersa nje Kuvend i Posaçem te zgjedhi nje pasardhes te Peshkopit te vdekur. Me qene se nje Mbledhje e tille nuk eshte bere akoma, At S. Dilogjika nga pikepamja civile e çeshtjes, konsiderohet gjithenje Zevendes Peshkop. Gjendja e At S. Dilogjikes nuk kate beje aspak me gjendjen eRev. Stefan Laskos, ose kujdo tjeter qofte.
2) “Komiteti Ekzekutiv” i vetekrijuar nga kater te akuzuarit ka qene nje Komitet jo-zyrtar, e nuk ka pasur asnje mbeshtetje ne Rregulloren e Kishes, dhe se nuk eshte aprovuar zyrtarisht nga asnje Mbledhje e Kuvendit te Peshkopates, ose Mbledhje tjeter.
3) Me pelqimin e dy paleve ne mosmarreveshje, u pranua qe Dokumentet 1, 27, e 28 te konsiderohen si listat qe permbajne emrat e anetareve te rregullt e me te drejte vote te Kishes se Shen Gjergjit, dhe si anetare qe duhet te njoftohen per Mbledhjen e Kuvendit te Kishes;
(Dokumentet e siperme perfshijne emrat e 115 Anetareve te rregullte te perjashtuar padrejtesisht nga i vetequajturi “Komitet Ekzekutiv”)
4) Peshkopata Orthodokse Shqiptare ne Amerike,Inc. eshte autonome dhe nuk mund t’i nenshtrohet asnje Patriku te huaj te Kishes Orthodokse ne Shqiperi. Peshkopata ka njohur vetem Metropolitin Fan S. Noli si autoritetin me te larte ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes dhe nuk i eshte nenshtruar asnje autoriteti tjeter fetar.
5) Ne perfundim te kesaj grindjeje, vetekuptohet qe “funksioni i Rregullores eshte te rregulloje sjelljen, dhe te percaktoje detyrat e Anetareve kundrejt Shoqates dhe te Anetareve ne mes tyne. Ne te vertete, Rregullorja eshte njeKontrate e lidhur ndermjet Anetareve (te ndryshem) dhe Korporates (Peshkopates), dhe se Keshilli duhet t’I bindet Rregullores.
****
Ne mbeshtetje te sqarimeve te bera dhe te fakteve te tjera te konsideruara si ligjerisht te vlefshme gjate hetuesise qe zgjati 17 muaj, Gjykata Eprore e Suffolk-ut, Mass. Dekreton:
U R D H E R
1) Mbledhja vjetore per Anetaret e Rregullt te Kathedrales se Shen Gjergjit e propozuar per diten 13 qershor 1965 pezullohet ne menyre perfundimtare; kjo Mbledhje konsiderohet Mbledhje e paligjeshme, meqene se 115 anetare te rregullte nuk kane marre ftesat e duhura ne perputhje me Rregulloren;
2) Emrat dhe adresat e anetareve me te drejte vote ne mbledhjen vjetore te Katedrales se Shen Gjergjit jane caktuar ne Dok.s 1, 27 dhe 28.
3) “Urdheri i mosveprimit” origjinal i dhene me 18 qershor 1965, i cili urdheronte qe te akuzuarit ne fjale (“Komiteti Ekzekutiv”) dhe “cilido nga ju dhe agjentet tuaj, avokatet, sherbetoret, nepunesit, zyrtaret dhe keshilltaret, secili dhe te gjithe se bashku te permbahen nga çdo nderhyrje per ndryshimin e gjendjes se ankuesve dhe te anetareve te rregulltetjere te Diaspores” vazhdon te mbetet ne fuqi. Çdo urdher tjeter mosveprimi dhe ndryshimi bere gjer sot dhe paraqitur me dokumentet e mosveprimitkonsiderohet i revokuar (removed). Ky veprim i Gjyqit ne lidhje me urdherat e mosveprimit nuk duhet te interpretohet, drejte per se drejti ose terthorzi, se kush eshte zgjidhur Peshkop i Kishes Orthodokse Shqiptare ne Amerike INC.
4) Rev. Stefan Lasko nuk lejohet te ushtroje te drejten e parapare nga Neni 4, Seksioni 1(F), (Domethene te jete Kryetar Kishes Orthodokse Shqiptare ne Amerike, Inc,) per gjer sa nje e drejte e tille nuk i eshte njohur nga dy palet ne mosmarreveshje. Perseri, ky Urdher nuk duhet perdorur per te interpretuar poziten e Rev Stefan Laskos ne lidhje me Zyren e Peshkopit te Kishes Orthodokse Shqiptare ne Amerike,Inc.
Data 24 Tetor 1966
Firmuar: Robert H. BEAUDREAU
Gjyqtar i Gjykates Eprore
(Nji sqarim: Me gjithe kalimin e kohes, pesedhjete vjeçare, akuzat e kundershtareve te te ndjerit Imzot Fan S. Noli per prirjet e tia majtiste vazhdojne. Ato ma ekstreme, qe e quejne “prokomunist” ne se jo “komunist” vijne nga dy qendra: shovinistet greke qe synojne marrjen ne dore te Kishes sone Orthodokse Kombetare, dhe nga nji grup shqiptaresh qe kane horizontin politik te kufizuem, ose nxiten nga ambicie politike qe kerkojne damtimin e imazhit te te ndjerit Imzot Noli.
Tentativa e vitit 1965-66 me marre ne dorezim Kishen Orthodokse Autoqefale Shqiptare te Amerikes, Inc. ka qene nji pjese e planeve grekomedha e ushtrueme ne dy drejtime:
E para, me ane te Peshkopit Mark Lipa, iderguem direkt ne Patrikana e Stambollit te marre ne dorezim Kishen tone te Bostonit. Megjithe perkrahjen e disa elementeve te genjyem (fatkeqsisht edhe disa forcave politike anti-komuniste ketu ne SHBA!) kjo tentative deshtoi sepse ishte thellesisht ilegale, dhe kjo u konfirmue nga shkrimi ima siperm me vendim gjyqsor.
E dyta, nji tentative nga intelektuale greke ne Greqi dhe ketu ne Amerike me diskreditue figuren e Imzot Nolit si “the red bishop” (peshkopi i kuq). Kjo u konfirmue me shkrimin tendencioz me ate titull te Prof. Nicholas Stavrou, te Universitetit Virginia, te botuem ne revisten progreke Mediterrenean Review.
Fatmiresisht, ky sulm i rrezikshem deshtoi per dy arsye kryesore:
E para, Zbatimi i ligjit ne Amerike. Gjykata amerikane vendosi qe veprimet e disa klerikeve orthodoks shqiptare ketu ne SHBA ishin te paligjeshme dhe se Rregullorja e Kishes se Shen Gjergjit ishte shkele .
E dyta rezistenca e vendosun e pothuejse te gjithe shqiptaro-amerikaneve qe pa dallim feje mbrojten te drejten e Kishes dhe emnin e te ndjerit Imzot Noli.
Ky shkrim sot mbas 50 viteve ka per qellim me rikonfirmue poziten e Imzot Nolit dhe ate te Kishes Orthodokse Autoqefale ne Amerike, sidomos perata qe akoma vazhdojne te pergojojne qellimet dhe qendrimin e Imzotit tone te nderuem
( Sami Repishti)