Dialogu me Serbine – Dielli

DIALOGU ME ARMIKUN-SHTETIN KRIMINAL SERB

June 14, 2021 by dgreca

-Shqiptarët kanë kujtesë të shkurtër, aq të shkurtër sa që xhelatët e tyre i thërrasin miq pas një kohe të shkurtër- Leo Freundlich

Nga MA. AGIM ALIÇKAJ */

E zgjodha këtë thënie të publicistit dhe politikanit të njohur austriak me prejardhje hebreje, autorit të dokumentit për krimet serbe të quajtur “Golgota shqiptare”, jo për ta vërtetuar “budallallekun kombëtarë”, por për t’ia treguar vlerat njerëzore të kombit shqiptar botës demokratike. Vlera të cilat i mungojnë kombit serb. Hegjemonizmi, shovenizmi, johumaniteti dhe armiqësia agresive serbe është e hapët dhe plotësisht e dokumentuar. Planet e tyre për çfarosjen e popullit shqiptar dhe grabitjen e tokave shqiptare datojnë që nga Naçertanja e Grashaninit ( 1884 ) dhe memorandumi i Vasa Çubriloviqit “Zhdukja e shqiptarve”( 1937). Faktet tmerruese dëshmojnë për vrasjet sistematike të popullsisë civile dhe shpërnguljen me dhunë të qindramijërave shqiptarëve në Turqi dhe vende të tjera të botës. Gjithë kjo përpjekje kulmoi me gjenocidin serb ndaj shqiptarve në vitin 1999.

Pas të gjitha këtyre mizorive serbe, shtrohet pyetja, si mund të bisedohet në mënyrë të barabartë me një armik kaq të ulët dhe kaq të rrezikshëm ?! Me një shtet katil të udhëhequr nga politikanë që nuk dallojnë fare nga krimineli i luftës Millosheviq, të cilët nuk janë penduar por janë të dëshpëruar pse nuk ia arritën qëllimit ta zhdukin popullin shqiptar. Qeveria shoveniste serbe e thotë haptas dhe pa kurrëfarë dileme. SERBIA NUK E NJEH KURRË PAVARËSINË E KOSOVËS. Kjo është e vetmja deklaratë e tyre e sinqertë. Të gjitha të tjerat, për kinse gatishmërinë e tyre për dialog, janë gënjeshtra dhe propagandë me qëllim të manipulimit të bashkësisë ndërkombëtare. Prandaj qëllimet e ulëta serbe duhen ekspozuar.

Realisht dhe drejtësisht, përderisa pala serbe sillet si armike, duhet edhe të trajtohet si armike. Me te nuk do të duhej biseduar fare, derisa ta pranojë fajin, të kërkojë falje për gjenocid, t’i dorëzojë kriminelët e luftës t’i kthejë të pagjeturit e fshehur dhe t’i paguaj dëmet e luftës. Por, dialogun e kërkon dhe e pret bota demokratike të cilit Qeverisja e Republikës së Kosovës nuk mund t’i iki. Megjithatë, ai duhet të jetë real dhe i bazuar në fakte, jo për t’ja bërë qejfin dhe shërbyer interesave të bashkësisë ndërkombëtare, jo për ta gjymtuar shtetin e Kosovës dhe zgjeruar shtetin serb, jo për interesa personale karrieriste, jo me përulje dhe nënshtrim siç e bëri qeverisja e gjerëtanishme në krye me Thaçin dhe Mustafën. Disa parime dhe interesa qenësore, njerëzore dhe shtetërore nuk bënë dhe nuk mund të shkelen. Përndryshe, dialogu e humbë kuptimin dhe nuk na duhet fare.

SERBIA MUND DHE DUHET TË MUNDET VETEM ME ZOR. Me forcën e argumenteve, drejtësisë dhe të së vërtetës. Të gjitha këto janë në anën tonë. Veçse duhet përgaditje, përkushtim, dituri, mençuri, sinqeritet, trimëri dhe diplomaci për ta fituar këtë betejë shumë të vështirë. Bota demokratike të ballafaqohet me parime dhe vlera të cilat vetë i kultivon dhe i predikon pandalë, të cilat nuk mund t’i nënçmon, mohon dhe nuk mund t’i shkelë haptas. Suksesi mund të arrihet me veprim paralel në dy drejtime, FORCIMI I SHTETIT DHE DIALOGU.

Ndërtimi dhe forcimi i shtetit të bëhet pavarësisht nga rrjedha e bisedimeve duke u bazuar në mundësinë reale që dialogu me Serbinë do të zgjasë pakufi. Duhet luftimi i pakompromis i korrupsionit, nepotizmit dhe familjarizmit ekstrem. Angazhimi i kuadrove të shkolluara profesionale në bazë të aftësive. Përmirësimi dhe forcimi i të gjitha institucioneve shtetërore dhe ngritja e shërbimeve shëndetësore dhe sociale. Zhvillimi ekonomik i orientuar nga Shqipëria dhe vendet e tjera mike, si dhe ato të cilat nuk tregojnë armiqësi të hapur ndaj shtetit të Kosovës. Forcimi i ligjit dhe sigurisë. Lehtësimi dhe thjeshtësimi i rregullave dhe ligjeve për investime të jashtme. Këto e forcojnë pozicionin e Kosovës në dialog.

Nuk ka dialog dhe bisedime të suksesshme pa angazhimin e drejtpërdrejt dhe rolin udhëheqës të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Populli shqiptar e don dhe i beson Amerikës si vendi më i drejt dhe më demokratik në botë. Interesat strategjike të kombit amerikan, shumicës së shteteve evropiane dhe kombit shqiptar përputhen plotësisht. Amerika është i vetmi vend që mund ta bllokojë Rusinë. Për të siguruar përkrahjen e vazhdueshme për çështjen tone të drejtë, me Amerikën duhet komunikuar dhe bashkëpunuar në mënyrë të përherëshme nëpërmjet marëdhënieve zyrtare shtetërore, por paralelisht edhe me veprime lobiste në Kongresin amerikan. Shteti amerikan nuk bënë të kundërshtohet, por zyrtarët eventual pro-serb siç ishte ambasadori Grenell, mund të ballafaqohen dhe neutralizohen nëpërmjet kongresit amerikan me fakte dhe argumenta. Marrëveshja e tij për kinse “normalizim të marrëdhënieve ekonomike” midis agresorit dhe viktimës, ishte iluzion për interesa të kampanjës zgjedhore amerikane.

Nuk ka forcë në botë, që mund t’ja imponojë zgjidhjen e konfliktit me Serbinë popullit të Kosovës në dëm të tij, pa dëshirën e tij. Një ndër gabimet më të mëdha historike në konfrontim me Serbinë është se populli shqiptar ka rezistuar gjithmonë në mbrojtje, si përgjigje ndaj terrorit të organizuar serb, pa plan dhe pa strategji. Tashti janë pjekur të gjitha kushtet që të kalohet në sulm të përhershëm, duke filluar nga dialogu. Me strategji të përgaditur mirë duke bërë kompromise në gjëra më të vogla e më pak të rëndësishme dhe duke ngulur këmbë në çështje të mëdha, ekzistenciale.

-Integriteti territorial dhe sovraniteti i shtetit të Kosovës nuk mund të negociohet nga askush dhe me askend. Dhe: PIKË. PERIOD. TAÇKA. ( për ta kuptuar të gjitha palët)

-Kërkesat serbe për asociacione të komunave të pastërta etnike brenda shtetit të Kosovës janë pa kurrëfarë baze dhe kundër vlerave multi-etnike amerikane dhe evropiane. Ato e nënkuptojnë kthimin e Serbisë në Kosovë dhe shkatërrimin e shtetit. Nuk bënë as të diskutohen. PIKË. PERIOD. TAÇKA.

-Serbia e ka humbur luftën dhe duhet të dënohet si agresore, të denazifikohet dhe shërohet nga sëmundja e urrejtjes dhe iluzioneve për dominim.

-Bisha e tërbuar serbe duhet të ulet në bisht. Të konfrontohet me krimet dhe masakrat ç’njerëzore, në mënyra të ndryshme dhe të përhershme, përfshirë edhe dialogun, deri sa të bëhet e mundur padia ndërkombëtare për gjenocid. Duhet kërkuar hulumtimin e rolit të presidentit Vuçiq dhe të disa politikanëve të tjerë serb në krimet serbe. Atyre iu duhet bërë presion për tu deklaruar në përkrahje ose denoncim të krimeve të Milosheviqit, Karaxhiqit dhe Mladiqit.

– Shpresoj se Evropa është lodhur me përkdheljen e Serbisë me të cilën e ka kaluar çdo kufi. Nëse dëshiron deri në vuajtje ta tërhjekë ate nga taborri ruso-kinez, gjë që është shumë e vështirë, mund t’i ofrojë asaj diçka tjetër, jo tokat shqiptare.

-Me Serbinë mund të bisedohet vetëm për çështje ndërshtetërore, kurrsesi për punët e brendshme të shtetit të Kosovës.

-Brengat dhe të drejtat e pakicës serbe të Kosovës duhet të adresohen në mënyrë të përhershme duke biseduar me përfaqësuesit e tyre nga Kosova në prezencë ndërkombëtare (jo të Rusisë), kurrsesi nga Serbia. Nëse mediatorët insistojnë që këto të jenë pjesë e dialogut me Serbinë, mund të bëhet vetëm dhe vetëm me përfshirjen në mënyrë të barabartë të shqiptarëve që jetojnë në tokat etnike të okupuara nga Serbia. Këtu vjen në shprehje reciprociteti dhe nuk ka tjetër.

– Reciprociteti ekonomik e ka rëndësinë më të madhe në rast të dështimit të bisedimeve dhe mund të bëhet kurdo, nuk i kalon koha. Kritikat e opozitës për mospërmbushjen e premtimit për reciprocitet si dhe pagesën e rrymës minoritetit serb nga qeveria Kurti, duhet injoruar. Pagesa e rrymës mund të përdoret në bisedime për t’ju treguar mediatorëve se serbët kanë të drejta më të mëdha se ju takojnë, më shumë se çdo minoritet tjetër në botë.

– Nuk ka nevojë as kurrëfarë arsye për të siguruar ekstraterritorialitet për objektet fetare ortodokse dhe monumentet kulturore. Ato janë pjesë e pasurisë kombëtare dhe shtetërore të Kosovës. Janë ruajtur dhe mbrojtur nga populli shqiptar gjatë gjithë historisë. Për këto ka fakte. Duhet kërkuar të formohet komision i përbashkët me historianë dhe shkenctarë ndërkombëtar që njëherë e përgjithmonë t’i mbyllet goja Serbisë për kinse Kosovën si “djep të civilizimit serb dhe pjesë të Serbisë”. Rëndësi ka që përfundimisht të dokumentohet dhe pranohet zyrtarisht e vërteta historike se, siç e thotë më së miri patrioti Bardhyl Mahmuti, KOSOVA ËSHTË DJEPI I BARBARISË DHE I GJENOCIDIT SERB NDAJ SHQIPTARËVE.

Këto nuk janë gjëra të lehta. Janë detyrë, së pari e qeverisjes aktuale të Kosovës, por edhe e të gjithë të tjerëve, opozitës, gazetarve, shkrimtarve, historianve, lobistëve dhe organizatave të ndryshme në të gjitha Trojet etnike dhe diasporë. Qeveria Kurti i ka filluar mirë përgaditjet për dialog, me uljen e Serbisë aty ku duhet, në karrigen e agresorit, në Kombe të bashkuara dhe në takime rajonale. Konsultimet me opozitën dhe figurat e rëndësishme me përvojë janë të nevojshme. Kontributi varet prej tyre, por është mirë ta dijnë se e kanë detyrë kombëtare për të ndihmuar. Opozita duhet të jetë pjesë e dialogut, por të dërgojë kuadro të reja dhe të afta, kurrsesi ata që me bisedime gati e shkatërruan shtetin.

Populli i Republikës së Dardanisë i votoi me shumicë znj. Vjosa Osmani- Presidente dhe, Z. Albin Kurti-Kryeminister, për shumë arsye. Dy ishin pika kryesore, luftimi i korrupsionit dhe i armikut serb. Nga ata pritet fitimi i dialogut me Serbinë, si dhe shpëtimi dhe ndërtimi i shtetit të Kosovës. Nëse dështojnë në cilëndo prej tyre ata do ta humbin përkrahjen e popullit. Kritikat parimore të opozitës dhe kundërshtarëve politik është mirë të konsiderohen, të analizohen dhe të iu jepet përgjigje adekuate. Sharjet, fyerjet, ofendimet dhe kritikat joparimore është më së miri dhe më lehti të injorohen plotësisht.

Grumbullimi i opozitës së Republikës së Kosovës në “oborrin” e kryeministrit të sapozgjedhur (me dallavere) të Shqipërisë, Edi Rama, është i çuditëshëm dhe tregon shenja të këqija. Veprimet e tij të gjerëtanishme ishin haptazi anti-kombëtare, nënshtrim i tij i plotë dhe i turpshëm ndaj shovinistit Vuçiq dhe interesave serbe. Nëse vazhdon kështu ai do të përfundoi në “Murin e Turpit” të historisë shqiptare. Bashkë me te edhe një pjesë e opozitës së Kosovës. Inkurajon këndshëm mosprezenca e liderit të ri, të mënçur dhe largëpamës të LDK-së, z. Lumir Abdixhiku. Nga ana tjetër, ishte dëshpëruese pjesëmarrja e luftarit të vërtetë të lirisë, gjeneralit të Ushtrisë së Lavdishme Çlirimtare të Kosovës, liderit të AAK-së, z. Ramush Haradinaj. Arësyeja e vërtetë nuk dihet, por ai nuk e ka vendin të shoqërohet me tipa si Rama, Mustafa dhe Veliu.

Kërcënimet e shovenistëve serb me luftë, janë të zbrazëta, naive dhe qesharake. Me hyrjen e forcave të NATO-s luftat në Evropën Juglindore kanë përfunduar përgjithmonë. Është më reale të pritet vazhdimi i aktivitetit armiqësor serb me metoda të ndryshme, duke shfrytëzuar objektet fetare dhe kërkesat e minoritetit serb, përfshirë edhe trazirat eventuale nga bandat e infiltruara brenda tij në disa pjesë të Kosovës. Por, kombi shqiptar duhet të jetë i përgaditur, gjithmonë gati për tu mbrojtur me forcë nëse guxon ta sulmojë Serbia. UÇK-ja e heroit Adem Jashari dhe etja për liri nuk shuhen kurrë në zemrat, shpirtin dhe mendjen e shqiptarëve.

E vërteta është se nëse populli i Dardanisë dhe Trojeve të tjera shqiptare, organizohet dhe reagojnë si komb, është më i fortë se Serbia. E ka përkrahjen e pafund dhe parezervë të mërgatës patriotike, shumë të fuqishme. Punë e madhe fort nëse Republiken e Kosovës nuk e njeh Serbia. Vetëm në kohën më të re, për dy dekada që nga viti 1981, Kosova ka qëndruar, ekzistuar dhe mbijetuar terrorin institucional serb. Për dy dekada të tjera, që nga çlirimi dhe fitorja e luftës kundër regjimit serb në vitin 1999, ka vazhduar jetën pa njohje nga Serbia, edhe pse me qeverisje të pahajrit, përveç kohës së Presidentit historik dr. Ibrahim Rugova. Me qeverisje të hajrit Kosova mund të ecë në rrugën e vet të lavdishme, pa njohje nga Serbia, për sa të ekzistojë bota.

Reagimi si komb e nënkupton edhe angazhimin e të gjithëve në drejtim të bashkimit kombëtarë i cili ishte dhe është dëshirë dhe ideal i patriotëve më të mëdhenj të kombit. Është nevojë dhe e drejtë legjitime e çdo kombi, sidomos e popullit shqiptar të ndarë padrejtësisht në 6 shtete. Këte e di fare mirë Evropa dhe Amerika. Shqiptarët nuk kanë nevojë të kërkojnë ndryshim të kufijve me forcë, gjë që nuk e përkrahë bota demokratike. Bashkimi kombëtar mund të arrihet gradualisht, në mënyrë paqësore, duke hequr barrierat shtetërore, me lëvizje të lirë dhe bashkëpunim në të gjitha nivelet.

Ky nuk mund të krahasohet kurrë me projektin e errët serb për “Serbi të madhe” duke vrarë e masakruar qindra-mijëra njerëz me qëllim të grabitjes së tokave të tyre.

Kombi shqiptar është komb i lashtë me traditë dhe vlera të larta njerëzore, i papërkulur dhe i pathyeshëm.

*Anëtarë i Kryesisë së Ligës Shqiptaro-Amerikane dhe i Këshillit të Vatrës

Prelec: Fitorja e Kurtit lë mënjanë dialogun me Serbinë

February 15, 2021 by dgreca

Marko Prelec, analist i lartë në Grupin Ndërkombëtar të Krizave, ka thënë në një intervistë për Radion Evropa e Lirë se rezultati i zgjedhjeve të 14 shkurtit, përbën diçka gati revolucionare. Sipas tij, nëse Albin Kurti do të jetë kryeministër i ri i Kosovës, ai do të përballet me shumë sfida, në krye të të cilave do të jenë korrupsioni dhe dialogu me Serbinë. Sa i përket procesit të dialogut, Prelec beson se për aq kohë sa Kurti mund të jetë në pushtet në Kosovë dhe Aleksandar Vuçiq në Serbi, marrëveshja përfundimtare është vite larg. I pyetur për marrëdhëniet me SHBA-në, Prelec ka thënë se nuk e di deri në çfarë shkalle mund t’i bëjnë presion Kurtit zyrtarët amerikanë.

Radio Evropa e Lirë: Zoti Prelec, Lëvizja Vetëvendosje, e udhëhequr nga Albin Kurti, pritet të shënojë fitore të madhe në zgjedhjet e parakohshme parlamentare. Krahasuar me vitin 2019, dallimi është i madh. Çfarë mendoni se ndodhi ndërkohë?

Marko Prelec: Mendoj që njerëzit nuk kanë qenë të kënaqur me mënyrën se si është rrëzuar qeveria e kaluar e Kurtit. Ka ekzistuar ndjenja që diçka nuk është në rregull lidhur me këtë gjë. Më pas ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi është paditur dhe është tani në Hagë në gjykim, bashkë me një numër liderësh nga partia e tij, por edhe nga Vetëvendosje. Një tjetër gjë që është rëndësishme është se zyrtarët e një prej partive kryesore në opozitë tashmë, partia e kryeministrit në shkuarje, Avdullah Hoti, Lidhjes Demokratike e Kosovës, i janë bashkuar partisë së Kurtit në listë. Po flas për Vjosa Osmanin, ushtruesen e detyrës së presidentit. Pra, janë mbledhur një varg faktorësh, mirëpo ne duhet të kemi parasysh se ka diçka gati revolucionare në këtë moment. Asnjë parti nuk ka fituar kurrë një përqindje kaq të madhe në Kosovë, kurrë. Është një referendum i qartë për njerëzit që e kanë udhëhequr Kosovën në pjesën më të madhe të 20 vjetëve të fundit dhe kjo ka qenë si deklaratë që ‘mjaft më, nuk ju duam më, duam dikë ndryshe’.

Radio Evropa e Lirë: Kurti po ashtu i ka cilësuar këto zgjedhje si referendum. Por, a mendoni se ai mund t’i ndryshojë gjërat rrënjësisht? Kosova po përballet me pasojat e pandemisë ashtu sikurse secili shtet në botë.

Marko Prelec: Po, ai do të përballet me shumë sfida, disa prej të cilave janë relativisht më të lehta dhe disa më të komplikuara. Është shumë herët të flasim për këtë. Ai me shumë gjasë do të jetë kryeministër dhe do të ketë shumë rol në marrëdhëniet me jashtë. Pikëpamja e tij për dialogun me Serbinë do të jetë ajo që do të ndodhë. Mendoj se dialogu, në thelb, do të ndalet për disa vjet.

Radio Evropa e Lirë: Ju besoni se mund të ndalet për disa vjet?

Marko Prelec: Mund të mos ndalet formalisht, mund të ketë ende takime në Bruksel, mirëpo asgjë e rëndësishme nuk do të ndodhë. Ajo që është më e vështirë për ta refomuar është sistemi në Kosovë. Kjo është diçka që mbetet të shihet, por është diçka për të cilën janë zotuar Kurti dhe Vetëvendosje. Mirëpo pushteti gjen mënyra të të korruptuarit. Mbetet të shihet deri në çfarë shkalle do të ecin përpara me premtimet e tyre kundër korrupsionit. Mund ta luftoni korrupsionin duke gjykuar ata që tashmë nuk janë nëpër pozita, dhe kjo është gjë e lehtë, apo mund ta luftoni korrupsionin duke mos u korruptuar vetë, që është më e vështirë. Shpresoj shumë që Vetëvendosje do të bëja të dyja këto gjëra. Ka nevojë për llogaridhënie, por ka edhe nevojë për të vazhduar pastër rrugën drejt së ardhmes.

Radio Evropa e Lirë: Ju përmendet dialogun, prisni përfshirjen më të madhe të Bashkimit Evropian në këtë proces, edhe pse ju e thatë që mund të shtyhet për disa vjet?

Marko Prelec: Mendoj që nuk kemi të bëjmë me shtyrjen, por mendoj se pozicionet mes palëve janë aq të largëta. Kurti nuk ka pasur kurrë qasje pozitive ndaj dialogut. Deri më tani, komentet e tij kanë qenë negative për gjërat të cilat nuk i pëlqejnë për këtë proces. Dhe kjo qasje ka përjashtuar pothuajse gjithçka që ka qenë në tavolinë sa i përket çështjes së madhe të arritjes së marrëveshjes me Serbinë dhe nëse Serbia do ta njohë Kosovën. Kjo pyetje pritet të jetë jashtë tavolinës së negociimit për disa vjet, për aq kohë sa (presidenti serb, Aleksandar) Vuçiq është në pushtet në Serbi dhe Kurti është në pushtet në Kosovë. Atyre do t’iu duhet kohë që të gjejnë gjuhë të përbashkët. Nuk është e pamundshme që ata të pajtohen për një varg gjërash praktike, natyrisht kjo është e mundshme, dhe do të ishte gjë e mirë. Një gjë e cila është shumë e rëndësishme dhe të cilën pres ta shoh unë dhe shumë persona tjerë është se si Kurti do të veprojë me popullsinë serbe në Kosovë.

Radio Evropa e Lirë: Mendoj se ai ka thënë se do t’i mbështesë dhe do të punojë për mirëqenien e tyre..

Marko Prelec: Po, mirëpo përfaqësuesit e tyre politikë që janë zgjedhur tani, janë në fakt shumë besnikë ndaj Beogradit, dhe Serbia ka ende disa institucione që i funksiojnë brenda territorit të Kosovës. Se a do ta vazhdojë ai politikën e qeverisjes së kaluar, duke i injoruar dhe duke lejuar që të vazhdojnë përpara, apo nëse do të ketë qasje më konfrontuese, kjo gjë mbetet të shihet. Nuk pres që të ndodhë diçka urgjentisht, sepse ai mund të gëzojë mandat të gjatë, mirëpo mendoj se ka arsye për shqetësim. Mendoj se marrëdhëniet do të jenë më të tendosura sesa në të kaluarën.

“LDK dhe PDK, në krizë ekzistenciale”

Radio Evropa e Lirë: Le të kthehemi në Kosovë. Çfarë mendoni për Lidhjen Demokratike të Kosovës, apo edhe Partinë Demokratike të Kosovës. Çfarë do të thotë kjo humbje për ta, që është e konsiderueshme në përqindje?

Marko Prelec: Po, lë shije të keqe. Nuk e di, nëse unë do të isha në pozitat e tyre, do ta shihja këtë situatë si krizë ekzistenciale. Nuk është tani puna si të përmirësojnë pozicionet e tyre, por pyetja është nëse vërtet mund të mbijetojnë si lëvizje politike. Kjo nuk ka të bëjë vetëm me Kosovën. Në gjithë Evropën ne kemi parë disa raste të partive që dikur kanë udhëhequr, sidomos të së majtës, të cilat janë zvogëluar në 5 ose 6 për qind të popullaritetit, dhe për kohë shumë, shumë të vogël, pothuajse brenda natës. Prandaj ato duhet të vendosin se çfarë mund të ofrojnë te votuesit. Qartazi sfida e radhës do të jetë përgatitja për zgjedhjet lokale dhe të tentojnë të fitojnë të paktën disa komuna. Mendoj se PDK-ja është pak në pozitë më të mirë në krahasim me LDK-në. Mirëpo përshtatja në rolin e opozitës dhe përshtatja në rolin e të mos pasurit fuqi, kjo do të jetë gjë e vështirë për ata.

Radio Evropa e Lirë: Duke pasur paraqysh rivalitetin e madh politik, a do të jetë sfidë për Kurtin që të arrijë marrëveshje me ndonjërën parti nëse i duhet për të formuar qeverinë. Deri më tani, Partia Demokratike e Kosovës, ka thënë se nuk do të jetë pjesë e qeverisë së re.

Marko Prelec: Mendoj se është shumë herët që të flasim. Nuk pres që Kurti të synojë koalicion. Ai mund të ketë një lloj ujdie me disa parti politike opozitare për çështjen e presidentit, gjë që duhet të ndodhë shpejt, pothuajse menjëherë. Edhe nëse do të mund të zgjidhte presidentin vetëm me votat e minoriteteve, pra nëse ka më shumë se 60 ulëse (në parlament) dhe 20 vota të minoriteteve janë mjaftueshëm. Është pak e pakëndshme që të mbyllen të gjitha mundësitë për partitë me shumicë shqiptare. Mendoj se do të ketë negociata interesante për këtë çështje.

“Sa u përket marrëdhënieve me SHBA-në, nuk janë më vitet e 90-ta”

Radio Evropa e Lirë: A keni parashikuar ju diçka të tillë? Ju i njihni çështjet e Ballkanit, kjo duket se është fitore e madhe për Lëvizjen Vetëvendosje?

Marko Prelec: Nuk dua të pretendoj se kam parashikuar fitore kaq të madhe. Sikurse të gjithë të tjerët kam pritur që Vetëvendosje të rritet për dallim nga hera e kaluar. Mirëpo sinqerisht nuk e kam pritur që do të fitojë kaq shumë. Jam pak i befasuar, por jo në mënyrë të pakëndshme. Fitorja mund të jetë edhe më madhe, ne ende jemi duke pritur për votat e diasporës.

Radio Evropa e Lirë: T’iu kthehemi marrëdhënieve me jashtë. Qeveria e kaluar e Kurtit nuk është pëlqyer shumë nga administrata e kaluar amerikane. Cilat janë mundësitë e tij me administratën e presidentit amerikan, Joe Biden?

Marko Prelec: Ata nuk janë pëlqyer nga askush në komunitetin ndërkombëtar. Vetëm disa vjet më parë ka ekzistuar një lloj embargoje joformale kur ka qenë fjala për ta, gjë për cilën si Kurti, ashtu edhe (Vjosa) Osmani, kanë punuar shumë për ta tejkaluar, me sukses të konsiderueshëm. Ai e ka mbështetur Bidenin. Mendoj se Shtetet e Bashkuara do të kenë gatishmëri për të punuar me të. Mendoj se SHBA-ja do të ushtrojë presion për të qenë më fleksibil në dialog, mirëpo nuk e di sa i madh do të jetë ai presion. Dhe në fakt nuk e di se sa do të ketë mundësi SHBA-ja ta bëjë Kurtin që të ndryshojë pozicionet e tij. Nuk janë vitet e 90-ta më, kur Uashingtoni ka mundur të ndërhyjë. Do të mbetet të shihet, por mendoj se marrëdhëniet do të jenë të sinqerta.(Kortezi: krenare Cubolli-Evropa e Lire)

DIALOGU ME SERBINË, PËR NJOHJEN E PAVARËSISË SË KOSOVËS

July 27, 2020 by dgreca

Presidenti Thaçi dhe Kryeministri Hoti, takime me Koordinatorin Shtetëror për Dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Skënder Hyseni: Në Bruksel do të dialogohet vetëm për njohjen ndërshtetërore/

-Hyseni për takimin me Reeker në Bruksel: Mirëprita përkushtimin e palëkundur amerikan në përkrahje të dialogut dhe se Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të jenë me ne përgjatë gjithë këtij procesi, në përkrahje të fuqishme për një marrëveshje të drejtë, të qëndrueshme dhe gjithpërfshirëse/

PRISHTINË, 27 Korrik 2020-Gazeta DIELLI/ Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, sot e ka pritur Koordinatorin Shtetëror për Dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Skënder Hysenin.

Presidenti Thaçi e ka uruar edhe një herë për emërimin e tij në këtë detyrë, duke shprehur besimin se me përvojën dhe angazhimin e tij z. Hyseni do e koordinojë këtë proces në mënyrën më të mirë të mundshme.

“E kam mirëpritur emërimin tuaj si koordinator për dialogun, sepse besoj fuqishëm në eksperiencën dhe qasjen tuaj gjithëpërfshirëse e përafruese mes gjithë spektrit politik në vend”, u shpreh presidenti Thaçi.

Kreu i shtetit ritheksoi se në Bruksel duhet të dialogohet vetëm për marrëveshjen përfundimtare që sjellë njohjen reciproke ndërshtetërore.

Presidenti i vendit, Hashim Thaçi dhe koordinatori për dialog, Skënder Hyseni, kanë biseduar edhe për nevojën e mbështetjes së këtij procesi nga deputetët e Kuvendit të Kosovës.

Presidenti Thaçi dhe koordinatori Hyseni kanë ritheksuar se krijimi i unitetit politik është përcaktues për suksesin në procesin e dialogut.

Edhe Kryeministri i Qeverisë së Republikës së Kosovës, Avdullah Hoti është njoftuar sot nga Koordinatori shtetëror për dialogun, Skënderi Hyseni, për takimet e delegacionit të Kosovës me atë të Serbisë, në Bruksel.

Po ashtu, z. Hyseni e njoftoi kryeministrin Hoti edhe për takimet e tij të tjera të rëndësishme, ndër të cilat edhe me Asistent Sekretarin kryesor për Evropë dhe Euroazi në Departamentin Amerikan të Shtetit, Philip Reeker.

Koordinatori shtetëror për dialogun, Skënderi Hyseni, në 24 korrik 2020 nga Brukseli deklaronte:

Pata knaqësinë të takoja sot në Bruksel Asistent Sekretarin Kryesor për Evropë dhe Euroazi në Departamentin Amerikan të Shtetit, mikun tim të kahmotshëm, Philip Reeker. Gjatë këtij takimi shumë të përzemërt, me ambasadorin Reeker bëmë një bisedë të hapur rreth zhvillimeve në Kosovë dhe rajon, me theks të veçantë në dialogun e rinisur midis Republikës së Kosovës dhe Serbisë në Bruksel. Krahas BE-së, theksova se roli i SHBA-ve në këtë proces është i pazëvendsueshëm. Mirëprita përkushtimin e palëkundur amerikan në përkrahje të dialogut dhe se Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të jenë me ne përgjatë gjithë këtij procesi, në përkrahje të fuqishme për një marrëveshje të drejtë, të qëndrueshme dhe gjithpërfshirëse.

HYSENI: NUK DO TË KETË MARRËVESHJE TË VEÇANTA PËRDERISA S’KA MARRËVESHJE GJITHËPËRFSHIRËSE

Hyseni me te derguarin e BE Mirosllav Lajçak.

Radio Evropa e Lirë në 23 korrik 2020 njoftonte:

Delegacionet e Kosovës dhe Serbisë, në nivel ekspertësh, janë takuar të enjten në Bruksel në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.

Koordinatori shtetëror për dialog, Skender Hyseni, pas takimit me palën serbe në Bruksel, deklaroi se “duket se ka një dozë konstruktiviteti dhe vetëdije që duhet të ecet tutje”.

Ai, megjithatë, nuk dha detaje lidhur me temat konkrete nga takimi i së enjtes, por theksoi që ka “pajtim rreth elementëve të caktuar dhe se biseda ka qenë konstruktive”.

“Nuk ka marrëveshje për kapituj të veçantë përderisa nuk do të ketë marrëveshje gjithëpërfshirëse”, tha ai.

Sipas tij, çdo e arritur në këtë proces që mund të zbatohet dhe ka zbatueshmëri, do të ndodhë.

“Mirëpo, ky është një moment i ri. Po flasim për një përmbyllje, prandaj ky proces është skajshmërisht politik”, theksoi Hyseni.

“Nuk ka më asgjë teknike, është skajshmërisht politik. Dhe, një ditë kur elementet e marrëveshjes gjithëpërfshirëse të dakordohen në tërësi, do të shihen që janë elementë të një marrëveshjeje, së cilës i subordinohet çdo gjë tjetër. Prandaj, nuk mund ta zvarritin procesin, tash e tutje, duke trajtuar tema të ndara, të cilat mund të zbatohen dhe mund të mos zbatohen dhe që varen nga vullneti i mirë dhe i lirë i cilësdo palë. Tash po flasim për një marrëveshje ndërkombëtare ligjërisht të obligueshme, të cilën do të detyrohen të dyja palët që ta zbatojnë në terren, sepse do ta ketë vulën ndërkombëtare”.

I dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, më herët gjatë ditës, ka konfirmuar se ka zhvilluar takime të ndara me dy negociatorët, Skender Hysenin nga Kosova dhe Marko Gjuriqin nga Serbia.

Lajçak është shprehur i kënaqur që është takuar me Hysenin dhe Gjuriqin dhe ka thënë se “kanë vazhduar diskutimet politike në nivel ekspertësh”. Duket se Lajçak i ka zgjedhur mirë fjalët, pasi pala kosovare thotë se këto bisedime nuk janë teknike, por janë politike.

PRISHTINË, 21 KORRIK 2020: SKENDER HYSENI U EMËRUA KOORDINATOR SHTETËROR PËR DIALOG

Në 21 korrik 2020 Zyra për Komunikim Publik-Zyra e Kryeministrit të Kosovës njoftonte:

Duke u bazuar në platformën e Qeverisë së Republikës së Kosovës për dialogun me Serbinë, në mbështetje të vendimit të Qeverisë së Republikës së Kosovës të datës 1 korrik 2020, me qëllim të organizimit dhe të bashkërendimit institucional dhe ndërkombëtar të këtij procesi, kryeministri Avdullah Hoti sot ka emëruar z. Skender Hysenin Koordinator Shtetëror për Dialog.

HOTI:Interes i Kosovës: Dialogu me Serbinë të mbyllet sa më shpejtë…

June 27, 2020 by dgreca

-Kryeministri Hoti pas takimeve në Bruksel e anulimit të udhëtimit drejt Uashingtonit kthehet në Prishtinë, në konferencë shtypi sot deklaroi:Është me interes për shtetin e Kosovës që procesi i dialogut me Serbinë të mbyllet sa më shpejtë duke qenë se ka interesim të madh nga Bashkimi Evropian, nga vendet kyçe të tij, dhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës-

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 27 Qershor 2020/ Kryeministri Avdullah Hoti sot në Prishtinë pas kthimit nga vizita zyrtare në Bruksel, tha se është me interes për shtetin e Kosovës që procesi i dialogut me Serbinë të mbyllet sa më shpejtë duke qenë se ka interesim të madh nga Bashkimi Evropian, nga vendet kyçe të tij, dhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

“Pavarësisht ndryshimeve në axhendën e ditëve të fundit sa i përket dialogut, ne si qeveri mbesim të përkushtuar për procesin e dialogut. Besojmë thellë se dialogu nuk ka alternativë. Këtë qëndrim e kam prezantuar edhe dje te zyrtarët e lartë të Bashkimit Evropian dhe e njëjta gjë na është kërkuar nga ata zyrtarë me të cilët jemi takuar”, tha kryeministri i Kosovës në konferencë shtypi.

Për shkak të zhvillimeve që kanë ndodhur ditëve të fundit, vijoi kryeministri Hoti, kemi shtyrë vizitën në Uashington.

“Unë kam pasur komunikim intensiv me të dërguarin special të Presidentit Amerikan Trump për dialog, ambasadorin Grenell. Pas diskutimeve që kam pasur me të jemi dakorduar përfundimisht që takimin ta shtyjmë për një datë tjetër, e cila duhet të ndodhë së shpejti. Axhenda e atij takimi mbetet e njëjtë prapë, që t’i japë shtysë mbështetjes së procesit të dialogut përmes një axhende të zhvillimit ekonomik që e ndryshon komplet gjendjen ekonomike në dy vendet, por edhe komplet në rajon”, theksoi Hoti.

Kryeministri Hoti tha se, tanimë janë duke u bërë aranzhimet finale për Samitin e Parisit, me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të Kosovës e Serbisë.

“Ne kemi dhënë dakordimin tonë si qeveri që jemi të gatshëm për të qenë pjesë e atij samiti që kryesohet nga dy shtete kryesore të BE-së. Në fakt, jemi të nderuar që kemi një fokus dhe një interesim kaq të madh të Presidentit të Francës dhe Kancelares Gjermane për këtë proces. Në ditët e ardhshme ne do të punojmë shumë brenda qeverisë për të funksionalizuar strukturat e nevojshme për procesin e dialogut përmes Këshillit të ekspertëve për dialog, të cilët do të jenë të përgatitur që të prezantojmë qëndrimin tonë për secilën prej temave që ngritën në procesin e dialogut”, u shpreh kryeministri kosovar.

Për ditën e sotme, 27 Qershor, ishte parlajmëruar një takim në Shtëpinë e Bardhë në kudër të procesit të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, por në 24 Qershor Presidenca kumtoi se Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, pas njoftimit të bërë publik nga Zyra e Prokurorit të Specializuar lidhur me inicimin e ngritjes së aktakuzës, ka ndërprerë udhëtimin zyrtar drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Në 25 Qershor edhe kryeministri Hoti deklaroi se, për shkak të zhvillimeve të reja duhej të kthehej në Prishtinë për tu marrë me situatën dhe
bëri të ditur se e ka njoftuar ambasadorin Grenell se nuk mund të marrë pjesë në takimin e datës 27 Qershor në Shtëpinë e Bardhë.

***

KRYEMINISTRI HOTI: KOSOVA I KA PLOTËSUAR TË GJITHA KUSHTET PËR LIBERALIZIM TË VIZAVE

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Avdullah Hoti, pas kthimit nga vizita zyrtare në Bruksel, sot në 27 Qershor 2020,

ka mbajtur konferencë për media, në të cilën ka njoftuar për takimet që ka zhvilluar me përfaqësues të lartë të Bashkimit Evropian.

Kryeministri Hoti theksoi se në këto takime janë diskutuar temat me interes vital për shtetin e Kosovës, duke filluar nga çështja e vizave, luftimi i pandemisë, rimëkëmbja ekonomike, dialogu, për zhvillimet e fundit që kanë ndodhur në Kosovë, anulimi i vizitës në Uashington dhe për përgatitjet për Samitin e Parisit.

Fjala e plotë e kryeministrit Hoti në konferencën për media

Ju falënderoj të gjithëve për prezencën, këtë ditë të shtunë!

Ju kemi ftuar për të prezantuar para jush disa çështje lidhur me vizitën në Bruksel, që mendoj se është tepër e rëndësishme për shtetin dhe Qeverinë e Kosovës.

Siç e keni parë nga agjenda e djeshme kemi pasur takime të nivelit më të lartë në kuadër të institucioneve të Bashkimit Evropian, duke filluar nga presidenti i Këshillit, Charles Michel, nga presidentja e Komisionit Evropian, znj. Von der Leyen, nga Komisioneri për Fqinjësi dhe Zgjerim, Oliver Varhelyi dhe kryetarin e Komisionit për Politikë të Jashtme në kuadër të Parlamentit Evropian, i cili njëkohësisht është edhe nënkryetar i Partive Popullore Evropiane dhe mik i Kosovës, David McAllister.

Temat që i kemi diskutuar në këto takime, pa përjashtim të gjitha, besoj që janë tema me interes vital për shtetin e Kosovës duke filluar nga vizat. E them me kënaqësi që ka një mirëkuptim të plotë nga ana e Komisionit Evropian dhe e Parlamentit Evropian, për nevojën që ka Kosova dhe qytetarët e Kosovës që të lëvizin lirshëm sa më parë.

Pranohet nga të gjithë që Kosova i ka plotësuar të gjitha kushtet që i janë vendosur për liberalizim të vizave. Sigurisht, tash është obligim yni si Qeveri që t’i mirëmbajmë ato kritere që i kemi plotësuar për liberalizim të vizave.

Unë pres që disa prej vendeve anëtare që në të kaluarën kanë qenë pak skeptike në këtë drejtim, me përkushtimin e treguar nga Qeveria e re, për Agjendën e Reformës Evropiane, për zbatimin e MSA-së dhe reformat në drejtësi, të lëvizin sa më shpejt përpara në liberalizim të vizave.

Siç e keni parë, një grup i deputetëve të Parlamentit Evropian, dje i kanë shkruar Kancelares Merkel, duke qenë se Gjermania nga data 1 korrik e merr kryesimin e BE-së, deputetë nga të gjitha grupet parlamentare pa përjashtim dhe kjo neve na bën me shpresë që ka një pajtueshmëri të gjerë te të gjitha grupet e Parlamentit Evropian për liberalizimin e vizave për qytetarët e Kosovës.

Ne do të punojmë tash në javët e ardhshme, veç e veç, me secilin prej vendeve të BE-së për të treguar përkushtimin tonë për reformat dhe për mirëmbajtje të kritereve që i kemi plotësuar tanimë për liberalizim të vizave.

Çështja e dytë për të cilën kemi biseduar është sigurisht luftimi i pandemisë. Unë i kam falënderuar Komisionin dhe institucionet e BE-së për mbështetjen që na kanë dhënë në luftimin e pandemisë, edhe financiare, edhe teknike.

Ne tash, siç po duket, duhet të bëhemi gati për valën e dytë të pandemisë dhe do të punojmë ngushtë me Ministrinë e Shëndetësisë dhe me institucionet shëndetësore që të krijojmë të gjitha kapacitetet e nevojshme që të normalizojmë jetën, biznesin, arsimin dhe institucionet e tjera sa më parë dhe të mësohemi të jetojmë në kuadër të kushteve të pandemisë. Orientimi ynë si qeveri është që të zbatojmë protokollet e Komisionit Evropian sa i përket luftimit të pandemisë.

Çështja e tretë që e kemi biseduar në detaje, është rimëkëmbja ekonomike dhe mbështetja që i duhet krejt Ballkanit Perëndimor dhe Kosovës në veçanti për t’i tejkaluar pasojat ekonomike të pandemisë.

I kam njoftuar institucionet e BE-së për përpjekjet që kemi bërë deri tash, me krijimin e Fondit për rimëkëmbje ekonomike që është afër 400 milionë euro dhe jemi dakorduar që në pjesën e dytë të vitit i gjithë Ballkani Perëndimor, përfshirë edhe Kosovën, të trajtohet veçmas në një pako gjithëpërfshirëse të mbështetjes ekonomike dhe të rimëkëmbjes që jep Bashkimi Evropian për të gjitha këto vende.

Jemi dakorduar që të rishikojmë agjendën e reformave evropiane edhe një herë, bazuar në Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit, por ta rishikojmë duke vendosur kritere të qarta në mënyrë që të mbesim të fokusuar drejt integrimit evropian. Kjo është e para që sot kam dashur të flas para jush dhe para qytetarëve.

E dyta, zhvillimet politike dhe zhvillimet e fundit në veçanti që kanë ndodhur në Kosovë, e kanë ndërruar pak dinamikën e agjendës sonë si qeveri, tash pas njoftimit për dorëzim të aktakuzës nga Zyra e Prokurorit të Specializuar. Lidhur me këtë çështje më lejoni t’i them tri shtylla të qëndrimit tonë si qeveri:

E para, lufta çlirimtare e popullit të Kosovës sigurisht është arritja më e madhe e organizimit tonë për të fituar pavarësinë. Kjo luftë është e shenjtë për popullin e Kosovës, kjo luftë ka sjellë lirinë dhe pavarësinë dhe në fakt akti i shpalljes së pavarësisë që është njohur nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, plotësisht e legjitimon luftën e popullit të Kosovës për liri dhe pavarësi.

E dyta, duhet të pajtohemi të gjithë ta respektojmë në plotni parimin e drejtësisë që është prezumimi i pafajësisë derisa nuk ka vendim përfundimtar nga një gjykatë kompetente dhe

E treta, unë jam i bindur që të gjitha institucionet, bartësit e institucioneve në Kosovë do të tregojnë maturi në këtë situatë të re të krijuar, sikur që kemi treguar maturi në të kaluarën për të respektuar plotësisht obligimet tona kushtetuese dhe ligjore, por edhe obligimet tona ndërkombëtare që i kemi si shtet.

Çështja e fundit që dëshiroj të flas para jush është procesi i dialogut. Më lejoni edhe një herë të them para jush që pavarësisht ndryshimeve në agjendën e ditëve të fundit sa i përket dialogut, ne mbesim të përkushtuar për procesin e dialogut si qeveri. Besojmë thellë se dialogu nuk ka alternativë. Këtë qëndrim e kam prezantuar edhe dje te zyrtarët e lartë të Bashkimit Evropian dhe e njëjta gjë na është kërkuar nga ata zyrtarë me të cilët dje jemi takuar.

Është me interes për shtetin e Kosovës që ky proces të mbyllet sa më shpejt duke qenë se ka interesim të madh nga Bashkimi Evropian, nga vendet kyçe të BE-së dhe nga SHBA.

Për shkak të zhvillimeve që kanë ndodhur ditëve të fundit, për të cilat fola më lart, ne kemi shtyrë vizitën në Uashington. Unë kam pasur komunikim intensiv me të dërguarin special të Presidentit Trump për dialog, ambasadorin Grenell.

Pas diskutimeve që kam pasur me të jemi dakorduar përfundimisht që ta shtyjmë për një datë tjetër, e cila duhet të ndodhë së shpejti. Ju do të njoftoheni së shpejti për datën që do të caktohet për këtë takim. Agjenda e atij takimi mbetet e njëjtë prapë, që t’i japë shtysë mbështetjes së procesit të dialogut përmes një agjende të zhvillimit ekonomik që e ndryshon komplet gjendjen ekonomike në dy vendet, por edhe komplet në regjion.

Tanimë janë duke u bërë aranzhimet finale për Samitin e Parisit. Ne kemi dhënë dakordimin tonë si qeveri që jemi të gatshëm për të qenë pjesë e atij samiti që kryesohet nga dy shtete kryesore të BE-së. Në fakt, jemi të nderuar që kemi një fokus dhe një interesim kaq të madh të presidentit të Francës dhe Kancelares gjermane për këtë proces. Në ditët e ardhshme ne do të punojmë shumë brenda qeverisë për të funksionalizuar strukturat e nevojshme për procesin e dialogut përmes Këshillit të ekspertëve për dialog, të cilët do të jenë të përgatitur që të prezantojmë qëndrimin tonë për secilën prej temave që ngritën në procesin e dialogut.

Besoj që shumë shpejt agjendën për këtë Samit do ta kemi publike dhe do të njoftoheni të gjithë me kohë.

Ju falënderoj për vëmendjen!

Si degjeneroi “Dialogu” me Serbinë

December 26, 2018 by dgreca

Nga Skënder Buçpapaj/

Në praktikën ndërkombëtare, të paktën në tre shekujt e fundit, nuk ka asnjë rast të tillë ku bisedimet për njohje mes një pale ish-koloniale dhe një pale që ka fituar pavarësinë, të kenë zgjatur kaq shumë dhe të kenë marrë një kahje kaq të kundërt me qëllimin e tyre të kryehershëm.

“Dialogu” Kosovë-Serbi, ku Kosova është pala që ka fituar pavarësinë, ndërsa Serbia është pala ish koloniale, e ka burimin nga Rezoluta e 9 shtatorit të vitit 2010 e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara. Në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara qenë paraqitur dy versione: njëri ishte versioni i Beogradit, ku kërkohej që statusi i ardhshëm i Kosovës të vendosej gjatë dialogut mes Serbisë dhe Kosovës, tjetri ishte versioni i Bashkimit Evropian ku përcaktohej se statusi ishte përufndimtar dhe nuk do të diskutohej.

Kjo rezolutë, atë ditë dhe në vijim, u konsiderua një fitore për Përfaqësuesen e Lartë të BE-së për Politikë të Jashtme, Catherine Ashton, së cilës iu deshën dy ditë presion ndaj presidentit serb Boris Tadiç për të pranuar formulën e sugjeruar nga Bashkimi Europian. “The Guardian” shkruante se Tadiçi ishte paralajmëruar nga zonja Ashton se refuzimi i kësaj formule do të nënkuptonte mbylljen e derës për Serbinë në BE, ku ajo ka dëshirë të integrohet sa më shpejt të jetë e mundur. Gjithashtu, nga ana tjetër, edhe Washingtoni, më konkretisht, zevendespresidenti Joe Biden, e kishte përforcuar këtë mesazh. Kështu Beogradi e njihte vendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë rreth Kosoves dhe mirëpriste ndërmjetësimin e BE-së në një proces dialogues mes Serbisë dhe Kosovës. Në artikullin me titull “Serbia heq dorë nga sfidimi i pavarësisë së Kosovës”, Guardian shkruante se Serbia u gjunjëzua pas presionit intensiv nga Bashkimi Europian dhe Shtetet e Bashkuara, duke hequr dorë nga sfidimi i pavarësisë së Kosovës në Kombet e Bashkuara dhe se kjo tani iu hap rrugën bisedimeve mes Beogradit dhe udhëheqjes shqiptare të Kosovës.

Rezoluta e 9 shtatorit 2010 (ditë e enjte), që bënte thirrje për dialog mes Serbisë dhe Kosovës, miratohej disa javë pas vendimit të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, dhënë më 22 korrik të atij viti, ku shpallja e pavarësisë së Kosovës konsiderohej një veprim në pajtim të plotë me ligjet ndërkombëtare. Projekt-rezoluta e Beogradit përfshinte mosnjohjen e shpalljes së pavarësisë së Kosovës më 17 shkurt 2008. Ndërsa teksti përfundimtar i rezolutës njihte gjykimin e Gjykatës Ndërkombëtare për Drejtësi, që thotë se shpallja unilaterale e pavarësisë së Kosovës është e ligjshme. Rezoluta gjithashtu përshëndeste ofertën e Bashkimit Evropian për të mundësuar dialogun mes Serbisë dhe Kosovës, si rrugë për anëtarësimin e Kosovës në të ardhmen në këtë organizatë. Ministri i Jashtëm i Serbisë, Vuk Jeremiç përsëriti papushim që Beogradi nuk do ta njohë pavarësinë e Kosovës.

Ato ditë kreu i Zyrës Civile Ndërkombëtare dhe përfaqësuesi i BE-së në Kosovë, Pieter Feith, garantoi në Prishtinë se bisedimet mes palëve nuk duhet të çojnë në ndarjen e veriut të Kosovës e as në rinegociimin e statusit: “Si Përfaqësues Civil Ndërkombëtar dua të jem shumë i qartë se këto bisedime nuk duhet të jenë për statusin, sepse statusi është zgjidhur dhe këto bisedime në asnjë mënyrë nuk duhet të çojnë në ndarjen e veriut. Çështjet që mund të diskutohen mes palëve duhet të jenë në dobi të qytetarëve të të dyja vendeve dhe në funksion të qëndrueshmërisë rajonale dhe perspektivës evropiane të Kosovës dhe të Serbisë.”

Kreu i Zyrës Civile Ndërkombëtare, i pyetur nga mediat, përjashtoi mundësinë që për veriun e Kosovës me shumicë serbe të ketë një zgjidhje tjetër, jashtë asaj që parashikon plani Ahtisaari. Për shkak të dështimit të zbatimit të planit gjithëpërfshirës për statusin në veri të Kosovës, Grupi Ndërkombëtar i Krizave pak ditë më parë kishte rekomanduar dhënien e një autonomie për veriun apo shkëmbimin e territoreve ndërmjet Kosovës e Serbisë, zgjidhje që përjashtoheshin tashmë nga Rezoluta e 9 shtatorit 2010 e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së.

Rezoluta e 9 shtatorit 2010 ishte e detyrueshme dhe mbyllte një praktikë të cilën Asambleja e Përgjithshme e OKB-së e kishte filluar më 9 tetor të vitit 2008, kur ajo kishte miratuar një rezolutë të Serbisë ku OKB-ja i kërkonte Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë përgjigje ndaj pyetjes: A është shpallja e njënashme e pavarësisë së Kosovës në pajtim me ligjet ndërkombëtare dhe Rezolutën 1244? Është hera e parë dhe deri tash e vetme që GJND-së i kërkohet mendim për një deklaratë pavarësie.

Parahistoria e “dialogut” Kosovë-Serbi kalon deri këtu nëpër tri data: 9 tetori 2008, kur Serbia miraton në OKB rezolutën ku i kërkoj mendim GJND për pavarësinë e Kosovës; 22 korrik 2010, kur GJND përgjigjej se shpallja e pavarësisë së Kosovës është në pajtim me ligjet ndërkombëtare; 9 shtator 2010, kur miratohet Rezoluta që bën thirrje për dialogun Kosovë-Serbi mbi bazën e vendimit të GJND-së, dialog në të mirën e “paqes, sigurisë dhe stabilitetit në rajon”, formulë që u shqiptua fort ato ditë dhe vazhdon të ndihet edhe sot.

“Dialogu teknik”

“Dialogu” paralajmërohej të fillonte nga fundi i vitit 2010. Por, ndërsa pritej tronditje e madhe në Beograd pas humbjes së bujshme diplomatike të Tadiçit, Daçiçit dhe Jeremiçit, kjo ndodhi në Prishtinë. Largohej nga skena, me vendim të Gjykatës Kushtetuese, Presidenti Fatmir Sejdiu, krahu i djathtë i Thaçit në koalicionin që shpalli pavarësinë dhe udhëhoqi deri aty proceset e shtetit më të ri të botës, largohej edhe Skënder Hyseni, ministri i Jashtëm, që e kishte ndjekur edhe zhvillimin në GJND dhe javët e diskutimeve në OKB pas këtij vendimi deri në miratimin e Rezolutës së 9 shtatorit. Thaçi improvizonte qeveri të re pa LDK-në, presidentë të tjerë pas Sejdiut, dhe “dialogu” i quajtur “teknik” filloi vitin e ardhshëm, pas zgjedhjeve të reja parlamentare të Kosovës.

Deri më 9 shtator 2010 ishte bërë sa ishte bërë presion mbi Beogradin. Nga kjo datë është Beogradi ai që bën presion, tashmë duke shpërfillur Rezolutën e hartuar me 27 vendet e BE-së dhe të miratuar njëzëri nga OKB-ja, por duke zbatuar Projekt-rezolutën që paraqiti Beogradi në OKB dhe që nuk u miratua. Nga kjo datë filloi vrullshëm sfidimi i statusit të Kosovës, sfidimi i vendimit të GJND-së, sfidimi i të gjitha realiteteve të konfirmuara deri atëherë.

Përkundër njohjes së vendimit të GJND-së, Serbia nuk pranon që Kosova të përfaqësohet në marrëdhëniet ndërkombëtare. Ajo kërcënon me bojkotimin e çdo veprimtarie ku ftohej Kosova për pjesëmarrje. Pothuaj gjithë vitin 2011 dhe muajt e parë të vitit 2012 u shpenzuan për arritjen e marrëveshjes për përfaqësimin e Kosovës në takimet rajonale. U hodh propozimi që Kosova në këto takime të paraqitej me një fusnotë të shoqëruar me asteriks (*). Marrëveshja parashikonte që “Kosovo*” të jetë denominimi i vetëm që do të përdoret dhe që fusnota ta ketë këtë tekst: “Ky emërtim është pa paragjykimin për statusin, dhe në linjë me Rezolutën e Këshillit të Sigurimit 1244 si dhe Opinionit të GJND-së për Deklaratën e Pavarësisë së Kosovës”.

Propozimi për fusnotën shkaktoi reaksion dhe zemërim në Kosovë, duke e parë si paragjykim ndaj statusit të saj të shtetit të pavarur dhe sovran. Edhe ekspertët perëndimorë, përfshirë James Hooper dhe Janusz Bugajski e tjerë e quajtën të dëmshme fusnotën. Thaçi i quajti antiamerikanë dhe antievropianë të gjithë ata që e kundërshtonin fusnotën. Pas muajsh e muajsh ecejakësh të ndërmjetësuesit të Brukselit Robert Cooper, Beogradi pranoi që pranë rezolutës 12 44 të përmendej këshilldhënia e GJND-së. Më 24 shkurt 2012 u nënshkrua marrëveshja nga Daçiçi dhe Thaçi në praninë e Ashtonit. Kështu Kosova do të përfaqësohej në takimet rajonale, me kusht që fusnota të ishte kudo e dukshme dhe në dokumentet e mbledhjeve të ishte shënimi i plotë sqarues dhe, përveç kësaj, ai të lexohej paraprakisht. Beogradi tha se fusnota do të ishte afagjatë, ndërsa Prishtina këmbënguli se fusnota do të ishte fjollë bore. Në fakt, fusnota është gjallë e shëndosh edhe kësaj dite. Konkretisht, Brukseli i propozon Prishtinës që, për të mos figuruar si UNMIK, Kosova të figurojë me fusnotë, pra Kosovo*.

Kjo marrëveshje, ndërkaq, nuk e lejonte Kosovën të përfaqësohej në veprimtaritë ndërkombëtare. Kryeministri Thaçi e trumbetoi marrëveshjen si sukses të madh që do të shpërblehej nga Bashkimi Evropian me dhënien e udhërrëfyesit për liberalizimin e vizave.

Pas rreth dy vjetësh “dialog”, më 19 prill 2013, u arrit marrëveshja e parë e ashtuquajtur e “normalizimit të marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë” e nënshkruar nga kryeministrat Thaçi e Daçiç. Marrëveshja thuhej se “si bazë ka vendosjen e parimeve të para të normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”. Kjo marrëveshje u trumbetua kaq shumë sa u mëtua që këta të dy të merrnin Nobelin e Paqes të atij viti. Thaçi deklaronte se kishte bërë 30 takime me Daçiçin. Ndërsa Petrit Selimi i tij do të shpërndante në internet foto familjare me Daçiçin dhe me djalin e tij foshnjë. Një vit më vonë, Enver Hoxhaj, i vetmi diplomat i formatit të lartë në Kosovë, përcaktonte se normalizimi do të duhet të kalojë nëpër pesë etapa deri te vendosja e marrëdhënieve normale ndër-fqinjësore:

“Së pari, Serbia të implementojë të gjitha marrëveshjet e arritura në dialogun me Kosovën.

Së dyti, Serbia duhet të shpërbëjë të gjitha strukturat ilegale paralele në Republikën e Kosovës.

Së treti, të lejojë integrimin e komunitetit serb në institucionet e Republikës së Kosovës”.

“Së katërti, mosbllokimi i Kosovës nga ana e Serbisë në organizata të ndryshime evropiane duke përfshirë edhe anëtarësimin e Kosovës në OKB.

Së fundi, duhet të pasojë njohja reciproke ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, si dy shtete të pavarura dhe sovrane. Vetëm pas plotësimit të këtyre pesë kushteve, ne mund të flasim për normalizim të marrëdhënieve.”

Në fakt, Marrëveshja e 19 prillit 2013 duhej të ishte marrëveshje e njohjes zyrtare paraprake të Kosovës nga ana e Serbisë, ku të përvijoheshin parimet bazë mbi të cilat do të hartohej marrëveshja përfundimtare “gjithpërshirëse dhe obligative”. Nga këtu, Kosova dhe Serbia do të duhej bënin dialog të vërtetë dhe jo “dialog” në thonjëza, ku shteti ish kolonial është anëtar i Kombeve të Bashkuara dhe pothuaj i të gjitha organizmave ndërkombëtare. Kryeministri Thaçi e quante “marrëveshje historike” që i jepte fund së kaluarës dhe hapte perspektiva evropiane për të dyja vendet.

Prishtina e hante këtë karrem duke besuar se, nën presionin e Brukselit dhe Uashingtonit, Serbia nuk do ta pengonte Kosovën në integrimin e saj në të gjitha organizmat ndërkombëtare dhe se, në shkëmbim të rolit të saj në “dialog”, Kosova do të shpërblehej me integrime të shpejta sa më të njëkohshme dhe të barabarta me Serbinë.

Duke i marrë me radhë pesë pikat e Hoxhajt, mund të themi se:

1. Serbia nuk ka implementuar asgjë nga marrëveshjet e arritura. Ekspertët kanë vlerësuar se, po të vazhdojë me ritmet e deritashme, Serbia as pas disa shekujsh nuk do t’i implementojë këto marrëveshje.

2. Serbia nuk i ka shpërbërë strukturat e saj paralele. Ndonëse Prishtina i ka integruar disa segmente të këtyre strukturave paralele serbe në institucionet e Kosovës, ato paguhen shumë mirë nga Prishtinë dhe njëkohësisht shumë majmë nga Beogradi, nga i cili i marrin urdhërat dhe të cilit i shërbejnë.

3. Komunitetit serb të Kosovës Beogradi vazhdon t’i thotë se Serbia është shteti i tyre dhe jo Kosova. Serbia vazhdon ta mbajë komunitetin serb në Kosovë në pritshmëri të rikthimit të plotë të Serbisë “në krahinë”.

4. Serbia e bllokon gjithnjë e më fuqishëm Kosovën në organizatat evropiane dhe ndërkombëtare, duke lobuar fuqishëm kundër njohjeve të reja të Kosovës dhe njëkohësisht tek vendet që e kanë njohur Kosovën, në mënyrë që këto vende t’i tërheqin njohjet e tyre, pasi, sipas Beogradit, statusi i Kosovës nuk është i përcaktuar.

Duke u përqëndruar tek veprimtaria lobuese vetëm e Vuk Jeremiçit, kur ai ishte ministër i Jashtëm i Serbisë, unë në atë kohë kam shkruar se Jeremiç “ka lobuar kundër njohjes së Kosovës duke udhëtuar personalisht në Argjentinë, Brazil, Kil, Kubë, Xhamajkë, Venezuelë, Meksikë, Egjipt, Libi, Gabon, RD Kongo, Afrikën e Jugut, Ganë, Marok, Algjeri, Lesoto, Namibi, Nigeri, Kinë, Indi, Indonezi, Malajzi, Singapor, Vietnam, Kuvajt, Azerbajxhan, Tailandë, Filipine, Pakistan, Siri, Oman dhe Iran. Gjithashtu ka lobuar në takimet e larta të Lëvizjes së të Paangazhuarve në Teheran, në Unionin Afrikan në Sharm-el-Sheik dhe në Malabo, në Sesionin e 38të dhe të 40të të rregullt të Organizatës së Shteteve Amerikane , në Forumin Ekonomik Rajonal të Meksikës, në Forumin 2010 të Aleancës së Qytetërimeve në Rio De Zhaneiro, në takimin e Lidhjes Arabe në Egjipt, në Teheran ka takuar ministrat e Jashtëm të Mongolisë, Sri Lankës, Algjerisë, Bruneit, Kenias, Kubës, Iranit, Pakistanit, Butanit, Laosit, Bangladeshit, Singaporit, Venezuelës, Panamasë, Kilit, Kolombisë, Marokut, Sirisë, Tunizisë dhe Bolivisë. Në Meksikë ka pasur takime me Felipe Kalderón, Daniel Ortega, Antonio Saka, Álvaro Kolom Kaballeros, Manuel Zelaya dhe Fernando Araújo Perdomo. Në vitin 2009, ai u takua me prelatin e Vatikanit Pietro Parolin që të ketë konfirmimin dhe miratimin e mosnjohjes së Kosovës nga Selia e Shenjtë. Kjo madje përbën edhe krenarinë e Jeremiçit gjatë ushtrimit të detyrës së tij si ministër i Jashtëm i Serbisë.”

Ky lobim ballor i gjithanshëm i Serbisë kundër Kosovës është sot më agresiv se kurrë. Kryeministrja e Serbisë kohët e fundit i dërgonte deri edhe Kryeministrit të Shqipërisë letër ku i kërkohej që Shqipëria ta tërheqë njohjen ndaj Kosovës. Kjo tregon se të gjithë zyrtarët e lartë të Serbisë iu dërgojnë letra të tilla sistematikisht homologëve të tyre ndërkombëtarë për ta tërhequr njohjen e Kosovës. Ndërsa vendet që nuk e kanë njohur i falënderon për mbështetje të integritetit territorial të Serbisë.

5. Serbia, sa më shumë që ka vazhduar “dialogu”, aq më shumë e ka përforcuar vendosmërinë për të mos e njohur Kosovën.

Ashtu siç pritej, “dialogun” në Bruksel Serbia e ka shfrytëzuar për të nxjerrë përfitime sa më maksimale prej tij, për ta sabotuar sa më shumë të ardhmen e Kosovës nëpërmjet tij, dhe për ta përdorur si mjet diplomatik që, nëpërmjet tij, të përfitonte sa më shumë kohë në pritje të koniunkturave ndërkombëtare të favorshme për Serbinë dhe të pafavorshme për Kosovën.

“Dialogu politik”

“Dialogu politik” shënon periudhën pas Marrëveshjes së 19 prillit 2013, kur objekt i tij është arritja e marrëveshjes përfundimtare midis Kosovës dhe Serbisë.

Kjo periudhë karakterizohet nga forcimi i madh i pozitës ndërkombëtare të Serbisë. Pas marrëveshjes për përfaqësimin e Kosovës në takimet rajonale, arritur më 24 shkurt 2012, pa pritur fare zbatimin e saj, menjëherë, në janar 2012 Serbia pranohet kandidate për anëtare të Bashkimit Evropian. Pas marrëveshjes së 19 prillit për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, fare pa pritur zbatimin e marrëveshjes, Serbisë i hapen negociatat për pranim në Bashkimin Evropian.

I njëjti nxitim pati karakterizuar ri-integrimin e Serbisë në bashkësinë ndërkombëtare, menjëherë pas rrëzimit të Millosheviçit nga pushteti dhe dërgimit të tij në Hagë. Pa pritur që Serbia të kishte një bashkëpunim konstruktiv me Tribunalin e Hagës për krimet e luftës në ish-Jugosllavi, ajo shpërblehet me kryesim të OSBE-së, me zgjedhjen e Vuk Jeremiçit në krye të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, me ftesë për partneritet me NATO-n e tjerë. Tribunali i Hagës vazhdimisht akuzoi Beogradin për mosbashkëpunim në kapjen dhe dërgimin e të akuzuarve serbë për krime lufte. Një numër shumë i vogël i kriminelëve të luftës u dërgua në Hagë apo u nxor para drejtësisë në Serbi. Dhe, sapo u kthyen, nga dënimet në Hagë, të dënuarit për krime lufte po marrin poste të larta në krye të ushtrisë serbe dhe të shtetit serb.

Kjo periudhë përkon me ardhjen e Vuçiçit në krye të Serbisë, me zgjedhjen e Thaçit president i Kosovës, me zgjedhjen e Edi Ramës në krye të qeverisë në Shqipëri dhe me ardhjen e Federica Mogherinit në krye të diplomacisë së Bashkimit Evropian, pas largimit të Ashton nga kjo detyrë.

Kjo periudhë karakterizohet nga dobësimi i madh i pozitës së brendshme dhe ndërkombëtare të Kosovës. Njohjet e reja rrallohen dhe pastaj ndalen. Thaçi shpall se përparësi e tij ishte anëtarësimi i Kosovës në organizmat ndërkombëtare. Por Kosova, edhe falë lobimit ekstrem të Serbisë, në të gjitha përpjekjet e saj dështon të pranohet në Këshillin e Evropës, UNESCO, INTERPOL dhe mezi pranohet në disa organizata sportive. Kosova edhe pas gjashtë vjetësh nga marrja e udhërrëfyesit, nuk e ka fituar liberalizimin e vizave. Diplomatët perëndimore në Prishtinë fare haptas dhe pa asnjë ngurim ua bëjnë të qartë të gjithë bashkëbiseduesve të tyre se Serbia ka arritur të paralizojë këto vite, më shumë se kurrë, jetën e brendshme të Kosovës dhe marrëdhëniet e saj ndërkombëtare, duke krijuar një situatë të rëndë, veç të tjerash psikologjike tek qytetarët, para së gjithash tek rinia.

Sa më shumë që shpërblehet nga Evropa dhe nga bashkësia ndërkombëtare, aq më shumë Serbia bën pozat e viktimës. Humbësja e katër luftërave në Slloveni, Kroaci, Bosnjë dhe Kosovë, autorja e gjenocideve të tmerrëshme në zemër të Evropës, shtiret se e përjeton rëndë dërgimin e kryekasapëve Millosheviç, Sheshel, Mlladiç, Karaxhiç e tjerë në Hagë.

Vuçiçi para serbëve në Kosovë arrin të rehabilitojë Millosheviçin publikisht, duke shpallur se ai luftoi për një çështje të drejtë, por me mjete të gabuara. Milosheviçi përdorin ushtrinë për të realizuar Serbinë e Madhe. Bashkëpunëtorët dhe pasuesit e tij nuk kanë hequr dorë nga qëllimi i shefit, përkohësisht kanë hequr dorë nga mjetet e tij.

Nga njëra anë duke u shtrirur si viktimë e padrejtësive ndërkombëtare, nga ana tjetër duke shantazhuar me destabilizim të Bosnjës, Malit të Zi, Kosovës e tjerë me anë të pranive serbe atje, si dhe për rritje të bashkëpunimit të gjithanshëm me Rusinë motër, Serbia ka arritur të imponojë pothuaj gjithçka në këto vite pas rezolutës së 9 shtatorit 2010.

Teksa flitet për marrëveshjen përfundimtare gjithpërfshirëse Kosovë-Serbi, Vuçiçi del me tezën se Serbia nuk mund të dalë përsëri humbëse, ajo patjetër duhet të fitojë diçka. Dhe kjo “diçka” është, ndër të tjera, ndarja e Kosovës. Kreu serb qartësisht kërkon të marrë veriun e Kosovës. Tezës së tij i bën jehonë Hashim Thaçi, kur flet për “korrigjim të kufijve”, për “marrëveshje të dhimbshme” të Kosovës me Serbinë, duke e kamufluar ndarjen e Kosovës me gjoja bashkimin e Luginës së Preshevës me Kosovën.

Ndërsa Vuçiçi e shpall ndarjen e Kosovës ide serbe, Thaçi e shpall atë ide kryehere të Prishtinës, madje duke e argumentuar atë.

Pas tetë vitesh “dialog”, Kosova dhe Serbia janë gjithnjë e më shumë dy palë jo të barabarta. Kjo e vërtetë mund të bëhet fatale për Kosovën dhe rajonin si dhe për të gjitha zhvillimet ndërkombëtare të ndërlidhura me to, nëse vazhdohet me të njëjtën logjikë.

Ekspertët amerikanë kanë këmbëngulur këto kohë se “dialogu” mund të përmbyllet me sukses vetëm kur palët të jenë të barabarta. Pozita e barbartë krijohet vetëm nëse paraprakisht Serbia njeh, në mënyrë zyrtare, Republikën e Kosovës shtet të pavarur dhe sovran unitar me kufijtë e saj kushtetues shtetërorë, si dhe nëse Serbia lejon anëtarësimin e Republikës së Kosovës në Kombet e Bashkuara. Nëse ndodh vetëm e para, argumenton David Phillips, kjo nuk përbën asnjë garanci për Kosovën, sepse Serbia është një partnere e pabesueshme. Vetëm pasi Serbia të ketë njohur zyrtarisht Republikën e Kosovës dhe kjo, Republika e Kosovës të jetë bërë anëtare e Kombeve të Bashkuara, atëherë mund të hartohet e të miratohet marrëveshja gjithpërshirëse ligjërisht e detyrueshme për normalizimin e plotë të marrëdhënieve ndërfqinjësore Kosovë-Serbi. Këtë e përsërit tash edhe Daniel Serwer, kur kritikon librin e marrëveshjes Kosovë-Serbi të kryeministrit Ramush Haradinaj.

“Dialogu Vuçiç-Thaçi”

Kryeministri Haradinaj edhe në një intervistë të gjatë tek “Zëri i Amerikës” para pak ditëve, me të drejtë theksonte se idetë e Vuçiçit dhe të Thaçit për “korrigjim të kufijve”, “ndryshim të kufijve”, “shkëmbim të territoreve” e tjerë çojnë në vënien në diskutim të statusit të Kosovës.

Në shkresat që dërgojnë vendet që kanë pezulluar njohjen e Kosovës, të cilat thuhet se janë nja 15, thuhet se e pezullojnë këtë njohje deri në marrëveshjen përfundimtare midis Kosovës dhe Serbisë, ku do të përcaktohet edhe statusi i Kosovës. Serbia, pra, i ka bindur disa nga partnerët e saj ndërkombëtarë se statusi i Kosovës është ende i papërcaktuar. Idetë për ndryshim, korrigjim të kufijve apo shkëmbime të territoreve janë thjesht mosnjohje e tyre, dhe kur kjo mosnjohje vjen edhe nga kreu i Kosovës, kuptohet që çon në rihapje të kapitujve të Kosovës nga e para, pra duke filluar nga statusi.

Faza përmbyllëse e “dialogut”, siç shihet, mund të quhet tashmë “dialogu Vuçiç-Thaçi”, i personalizuar kështu në emrat e Presidentit të Serbisë dhe të Kosovës. Kuptohet, siç e kam theksuar, se ka qenë dhe është imponim i Beogradit ndaj Brukselit dhe bashkësisë ndërkombëtare që Kosova të përfaqësohet ekskluzivisht patjetër nga Thaçi. Janë të gjitha gjasat që Beogradi të imponojë që marrëveshjen përfundimtare Kosovë-Serbi ta nënshkruajë vetëm me Thaçin.

***

“Dialogu” me Serbinë në Bruksel gjithë këto vite është një kohë e humbur për Kosovën dhe një kohë e fituar për fqinjen e saj veriore. Në këto kushte çdo vazhdim i tij sjell rreziqe fatale për paqen, sigurinë dhe stabilitetin, në kuptimin e mprehtë që marrin këto dy terma në aktualitetin e sotëm botëror. Dialog mund të ketë vetëm në kushte të barabarta, kur Kosova të ketë njohjen zyrtare nga Serbia fqinje dhe të jetë anëtare e OKB-së. Vetëm kështu procesi i normalizimit të plotë të marrëdhënieve midis Republikës së Kosovës dhe Republikës së Serbisë, shtete të pavarura dhe sovrane, anëtare të Kombeve të Bashkuara, mund të jetë i pakthyeshëm. Përndryshe, kahja që ka marrë “dialogu” e kthen pashmangshëm Kosovën dhe rajonin përsëri në vitet 1990 dhe me pasoja shumë më fatale për të gjithë.

Fjalë kyçe: Skënder Buçpapaj,