Copyright photo: VATICAN MEDIA
Alfons Grishaj/
Fotoreporter: Dritan Haxhia/
Vatikan, 25 Tetor 2023 – Prej kohe lidershipi i Vatrës, planifikoi domosdoshmërinë e një vizite në Selinë e Shenjtë, siç thonë latinët: “ad apicem, ad cacumina”. Për ne, marrja pjesë në meshën e shenjtë të drejtuar nga Papa ishte e një rëndësie të veçantë, sepse përbënte dy kulme: atë historike dhe anën shpirtërore.
Pa hyrë në hollësitë historike të kohës dhe ndërtimit të Vatikanit, thjeshtë sjell datën e pranimit si Qytet-Shtet. Vatikani u ligjërua me Traktatin e Lateranit me, 11 Shkurt 1929, firmosur nga Benito Musolini (në emër të Viktor Emanuelit III ) dhe Kardinal Pietro Gasparri (në emër të Papa Piut XI) . Traktati hyri në fuqi me 7 Qershor të vitit 1929 .
Udhëtimi për në Selinë e Shenjtë na kish sjellur disa ndjesi interesante dhe pyetje të çuditëshme. Gjithë ekipi ishim të lumtur dhe mezi po prisnim momentin për të shkelur Romën…Vatranët u nisën në ditë të ndryshme për në destinacion. Nga New York, kryesonte Kryetari Elmi Berisha me zonjën e tij Myzafere Berisha. Në ditët në vazhdim u bashkangjitën me ne, Pashko Camaj me zonjën e tij Sonia dhe fëmijët, Anton Raja me zonjën e tij Gloria dhe shumë miq nga Dardania, Gjermania e Zvicra, Bashkim Musabelliu, Paulin Mernaçaj me bashkëshorten, Drita Vushaj, Marjan Cubi, Ilir Cubi, Gjokë Deçkaj me zonjën e tij Lajde, Gëzim Nika me vajzën Eliverta i shoqëruar dhe me disa miq nga Tirana dhe Londra, Elio Ahmetaj me zonjën Maria dhe fëmijët, Rafaela Prifti me motrën, fotoreporteri dhe “Këshilltari për Mediat”, Dritan Haxhia.
Nga Florida mbërriten, Kryetari i Këshillit Kolec Ndoja me zonjën e tij Margerita. Anëtari i Kryesisë, Tasim Ruko dhe nënkryetari i Vatrës Tampa Bay Endri Filipi. Nga Michigani: Imam Shuajb Gërguri, Dom Fred Kalaj, Mondi Rakaj me zonjën Matilda dhe fëmijët, Ben Pllumaj me zonjën e tij Mirela dhe vëllaun Sokolin, Alfons Grishaj me zonjën Mirela dhe fëmijët.
Nga Prishtina, Dr. Naser Rugova dhe zonja e tij Teuta. Kryetari Komunës së Prishtinës z.Perparim Rama me zonjën e tij Kristale, shoqëruar nga Jonada Jashari. Nga Zvicra, Kujtim Berisha me bashkëshorten Besjana.
Për meshën e shenjtë me Papa Françeskun në Sheshin St. Pjetrit, Selia e Shenjtë i rezervoi Vatrës 135 bileta, një numër shumë privilegjues. Biletat për Meshën e Shenjtë ishin në ngjyrë bojëqielli, ndërsa biletat për audience personale ishin me ngjyrë të verdhë, pasqyrim i flamurit të Selisë së Shenjtë. Ftesa kishte të shkrojtur poshtë simbolit të Vatikanit , Prefettura Della Casa Pontifica Incontro con il Santo Padre , FRANCESCO, poshtë vula e Pontifikatit. Biletat u tërhoqën tek “Porta e Bronxtë” nga Kryetari i Vatrës, z. Elmi Berisha. Pas një shëtitje të bukur në sheshin e Shën Pjetrit, Vatranët u mblodhën në Romë në Restoranin e Markos, një italian i gjeneratës së fundit si nga ana e recepturave të gatimit, por dhe mikëpritjes. Ai u shpreh, “Fratello, quanto tempo rimani a Roma, questo casa e tua!”
Në darkë mori pjesë dhe Prelat i Kishës Katolike, Monsinjor Angelo Massafra, Arqipeshkv i Shkodrës, i cili hapi zarfin që zyra Papnore i kish dhënë kryetarit të Vatrës Dr. Berisha. Mbi zarfin e bardhë ish vënë emri i Vatrës, dhe pas, Monsinjor Massafra. Monsinjori, pasi hapi zarfin e madh, brenda të bashkangjitur me biletat bojeqielli qenë dhe tre zarfa të tjerë për audience me Papën. Zarfi i Vatrës kishte brenda 2 bileta te verdha. “Radio Maria” ishte zarfi i dytë me bileta të verdha dhe u tërhoq nga përfaqësuesi i “Radio Maria” Dom Preke Lazri, por, për çudi asnjë nga “Radio Maria” nuk qe i pranishëm në takim me Papa Françeskun! Në Meshë, po! Zarf i tretë me bileta të verdha rezervuar “Shoqatës të Burgosurve Politik të Shkodrës”, u tërhoq nga Monsinjor Massafra. Ai me një përulje fisnike kërkoi dhe katër bileta blu plus për persona që kishin ardhur nga larg për të parë Meshën e drejtuar nga Papa Francesku. Më bëri aq përshtypje ky xhest tokësor…sa mendova, Prelatë të tillë të Kishës bëjnë diferencën njerëzore duke përcjellur pastër fjalën e Krishtit. Pasi ftesat u venduan, kaluam një darkë të këndshme, duke u ndjekur me kujdes nga fotoreporteri Haxhia, i cili fokusoi me aparatin e tij fotografik momentet dhe emocionet deri në fund të udhëtimit tonë pa u lodhur asnjë moment.
Data 25 nuk ishte si ditët e tjera kalendarike, prandaj Vatranët dhe miqtë e Vatrës u zgjuan herët. Natën e shkuar vendosem që në oren 6:00 të mëngjezit të ishim gjithë poshtë Hotelit. Pjesa më e madhe e Vatranëve ishte akomoduar tek Hotel Basilica , në mes të Romës, ku prej aty, “Coloseum”, “Shatërvani i Trevi-t”, “Monumenti i Viktor Emmanuel II”, “Shkallet Spanjolle” etj ishin rreth 20 minuta në këmbë. Grupi tjetër i kryesuar nga Anton Raja, Paulin Mernaçaj, Drita Vushaj, Gëzim Nika dhe Pashko Camaj qenë më të kujdesëshëm, duke mbërritur 40 minuta para nesh në sheshin Shën Pjetri, ku mbahej Mesha e Shenjtë. Në grupimin e Antonit merrnin pjesë dhe miqtë nga Tirana, Dardania, Gjermania, Zvicrra, Kroacia, ku mbaj mend, Gjon Berisha, Gjergj Deda, Kolë Jakupi, Marije Jakupi, Kolë Beka etj.…
Rreth ores 9:00, Hyrja e Papës, karocuar për arsye shëndetësore , ngjalli një zgjim shpirtëror dhe emocional në shesh. Grupe të ndryshme brohorisnin me ngazëllim emrin e Papa Françeskut. Ai bëri xhiron tradicionale, duke përshëndetur e bekuar fëmijët e vegjël. Pasi mbaroi ritualin Papnor, ashtu madhështor si një Hyj përrallash u ul në fronin e Tij, i buzëqeshuar dhe i menduar priti anoncimin e të ftuarve. Në Gjuhën Angleze, u përmend Vatra dhe shqiptarët e Amerikës. Ky anoncim sa i papritur dhe miklues qe surpriza e mirëseardhjes për vatranët nga Selia e Shenjtë. Vatra e meritonte një përkëdhelje të tillë se ajo bëri për vendin e vet atë që rrallë pakica në diasporë bënë për vendet e tyre. Ne shikonim njëri-tjetrin dhe nuk u besonim veshëve. Erdhi ajo ditë që Vatra të përmendej dhe në Selinë e shenjtë, në tokën Romake ku u martirizuan mbi një milionë të Krishterë dhe u rilindën mbi dy miliardë të tjerë. Në tokën ku paqe është harmonia e mishit dhe shpirtit të çdo feje. Në tokën ku Selia e Shenjtë nuk bëjnë kompromise me lirinë e humbur dhe dhe varfërinë e pajustifikuar, por përkundrazi lufton me armën më të fuqishme, lutjen! Lutje! Për një botë vëllazërore pa konflikte besimesh dhe etnicitetesh. Tek sodisja sheshin Shën Pjetri, jetoja një ëndërr në rrethuar me kolona dhe skulptura ëngjëjsh, por afër meje Mirela dhe fëmijët, shokët dhe peligrinët përreth, më sollën në mënd, Medieval theologji, “The God of the Old Testament is a God of power, the God of New Testament is also God of love!”. Në karriget buzë Papës, përfaqësuesit e Vatres, kryetari Elmi Berisha dhe drejtori i Degëve, Mondi Rakaj. Ata u takuan me Shenjtërinë e Tij, Papa Françesku, duke i dhënë dhuratë bustin e Shenjëtores (love) Nënë Tereza, të punuar në bronz nga mjeshtrat e Tiranës, por nën mbikqyrjen dhe kujdesin e Dr. Naser Rugova. Busti Nënë Terezës me dedikim: “To the Holy Father Pope Francis, From the Pan-Albanian Federation Vatra – USA”. Papa preku fytyrën e St. Tereza , duke thënë me ngazëllim shpirtëror: “Mother Tereza”. Thënie që reflektoi në fytyrën e Shenjtërisë Tij. Dr. Elmi Berisha, i kërkoi Shenjtërisë, Papa Françesku, njohjen e Kosovës, një kërkesë legjitime e çdo biri apo nëne që flet shqip, dhe për më tepër, përfaqësuesi më i lartë i Vatres, Institucionit më të vjetër kombëtar, pas Kishes dhe Xhamisë. Papa e shikoi me vëmendje z. Berisha, dhe me buzëqeshjen e Tij natyrale sikur lexoi testamentin e vjetër (Power of God) për tokën e premtuar.
Papa Françesku, në Sheshin Shën Pjetri, bekoi Vatranët dhe të gjithë të pranishmit. Një rast që vjen rrallë në organizata dhe grupime të ndryshme. Tashmë Vatra, hyri në Protokollin e Qytet-Shtetit të Vatikanit për të vazhduar një udhëtim kalendarik njerëzor dhe shpirtëror me Selinë e Shenjtë. Bekimi i Atit të Shenjtë e ndihmoftë Vatrën dhe shqiptarët në çdo cep të planetit!
Një falenderim njerëzor shkon për të gjithë Vatranët dhe miqtë tanë në këtë udhëtim të shënuar në Selinë e Shenjtë. Veçanërisht falenderoj veteranin e Vatrës, Marjan Cubi, i cili ka kontribuar gjithmonë për fe dhe atdhe dhe nuk është ndalur për asnjë moment. Falenderimi special i Vatrës shkon për Monsinjor Angelo Massafra, çelsi i udhëtimit tonë për në Vatikan.
Armand Bora, autor dhe regjisor i shfaqjes ka një eksperiencë të gjatë dhe të pasur skenike. Z. Bora është autor i më shumë se 30 produksioneve skenike jo vetëm në Teatër, por edhe në Opera, Film dhe Television si autor dhe moderator i disa programeve të fokusuar te kultura. Produksionet e tij skenike janë shfaqur në skenat e disa vendeve të Europës si Greqi, Kroaci, Francë, Holandë deri edhe në Australi, në teatrin “La Mama” në Melburn. Armand Bora është gjithashtu autor i 6 teksteve skenike dhe drejtues i kursit të regjisë skenike në Universitetin Europian të Tiranës. 
Herion Mustafaraj, e ka nisur udhëtimin e tij artistic në film dhe teatër në moshën gjashtë vjecare me debutim në filmin “Beni ecën vetë”. Ky film shënon edhe fiillimin e një bashkëpunimi të gjatë dhe të suksesshëm në filmat e disa prej regjisorëve më të njohur të kinematografisë shqiptare, ku Herioni ka krijuar karaktere të paharrueshëm. Pas përfundimit të studimeve për aktrim në Akademinë e Arteve në Tiranë ai vendoset ne Shtetet e Bashkuara për ta vazhduar aty karierën e tij artistike. Në Shtetet e Bashkuara ai është angazhuar në disa projekte teatrore të realizuara në Boston, Nju Jork dhe Los Anxheles. Gjithashtu, të spikatur janë edhe disa role në kinematografi të realizuara në produksione të nndryshme amerikane si “Cash Only,” “Being American,” “Trace,” “Killerman”, “Out of a Dream” dhe “Love.” Filmi “Bird Poop” gjithashtu mban emrin e tij si autor, producent dhe interpretues I një prej personazheve të këtij filmi. “The Shot,”, me skenar, regji dhe produksion të tij shënon filmin e tij të pare edhe si producent në industrinë kinematografike. Me këtë film, ai ka sjellë në ekranin e kinemasë së pavarur, si një përrallë nostalgjie, mrekullinë që solli shpikja e fotografisë në vitet 1900.
Era Makoci bashkohet me projektin tonë, nga një sfond jokonvencional i ndërthurur thellë me teatrin. Një “Theater Child,” (ajo praktikisht u rrit në prapaskenë ku të dy prindërit e saj ndërtuan karrierën e tyre teatrale). Era studioi regji skenike në Universitetin e Arteve në Tiranë. Pas rënies së komunizmit, në fillim të viteve nëntëdhjetë, ajo migroi në Shtetet e Bashkuara, ku ndoqi një Bachelor of Arts in Political Science në Columbia University, e ndjekur nga një diplomë Juris Doctor në Universitetin Yeshiva. Ajo jeton në Nju Jork prej gati tre dekadave, ku punon si avokate. Përvoja e saj e larmishme dhe kujtesa emocionale e asaj që është të jetosh në një diktaturë dhe, në të vërtetë, duke pritur një trokitje në derë nga Policia e Sigurimit të Shtetit, sjellin një kontribut unik aktrimi në këtë projekt.
*Për herë të parë shfaqet në publik Autopsia e trupit të Mithat Frashërit, që u nda nga jeta në mënyrë misterioze me 3 tetor 1949 në Hotelin “Winthrop”,që ndodhej në 47th Street & Lexinton Avenue, në Manhattan, Nju Jork./
