Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Shqiptarët në Maqedoni mund të kënaqen me avancimin e gjuhës shqipe

by

1-arben-llalla-250x299

Nga Arben LLALLA/Në verën e nxehtë të muajt gusht, mediet andej dhe këtej kufirit shqiptaro-shqiptar bien kambanat se gjuha shqipe po zyrtarizohet në Maqedoni. Por pyetja e thjeshtë është: Përse deri tani gjuha shqipe ishte ilegale? E gjithë kjo propagandë mediatike është për tua larë shqiptarëve kokën me akull. Të gjithë shqiptarët në Maqedoni e dinë nga historia, por edhe nga pleqtë që janë gjallë që në kohën e Titos, më 1974 gjuha shqipe ishte e barabartë në Maqedoni me gjuhën sllavo-maqedonase. Përse nuk kërkojnë shqiptarët këtë barazi të gjuhës shqipe? Vërtetë çfarë po ndodh me gjuhën shqipe këtë periudhë që bërtasin dhe çirren politikanët dhe mediat që janë vënë në shërbim të përhapjes së gënjeshtrës së rradhës për shqiptarët jetim në Maqedoni. Me ndërhyrjen e kryeministrit Edi Rama i cili para disa muajve i futi këmbët në një këpucë Ali Ahmetit (që ishte mësuar të ishte i përkëdheluri nga Sali Berisha edhe pse shqiptarët vriteshin, burgoseshin, shpallin Non Grata), u bë e mundur realizimi i avancimit të gjuhës shqipe dhe të minoriteteve të tjera në bazë të Marrëveshjes së Ohrit. Nuk ka ndodhur asnjë mrekulli, asnjë suksese për shqiptarët në Maqedoni që të gëzohet dikush, por vetëm realizimi i asaj që është nënshkruar me garancinë e Ndërkombëtarëve dhe që duhej të realizohej më 2004. Falë këmbënguljes së Edi Ramës, ndoshta edhe me gjuhën e kërcënimit ndaj politikanëve me gjysmë diplome në xhep dhe me kapacitete të kufizuara u arrit ajo që po çirren dhe bërtasin disa për kanë rreth 15 vite në pushtet sa me LSDM dhe me VMRO.

Kush mendon se shqiptarët do mbesin skllevër të disa shqiptarëve të cilët erdhën nga mërgimi ekonomik dhe u qëndronin të tjerëve me pistoletë pas koke, gabojnë. Grupi i politikanëve mafiozë Ballkanikë që i shërbenin Serbisë dhe Rusisë për përfitime ekonomike po shkojnë drejtë izolimit dhe burgosjes. Shqiptarët në Maqedoni mund të kënaqen me avancimin e gjuhës shqipe, por do të duhet shumë, shumë punë që të riparohen dëmet që bënë vasal shqiptar që i shërbyen me zell VMRO dhe Serbisë, duke burgosur dhe vrarë shqiptarët atdhedashës. Duhet të rikujtojmë Sopotin, Mostrën, vrasjen e Harun Aliut dhe shumë shokëve të tij që më shumë donin lirinë e shqiptarëve se sa kolltukun e butë të vasalit. Duhet të zbardhet rasti i Kumanovës ku disa shqiptar u vunë në shërbim të agjenturave sllave për të ruajtur pushtetin e tyre, çdo gjë është e regjistruar dhe nuk ka shpëtim. Drejtësia gjithnjë ka triumfuar ndaj gënjeshtrës, qoftë edhe me vonesë prandaj populli thotë: “Më mirë vonë se sa kurrë”. Prandaj duhet durim, mend në kokë dhe jo nxitimi sepse një punë e bërë me nxitim dhe e lënë përgjysmë është më mirë se hiçi.

Në përfundim duhet të riqartësojmë se nuk u bë zyrtarizimi i gjuhës shqipe, sepse ajo është zyrtare, por avancimi i saj në bazë të nënshkrimit të Marrëveshjses së Ohrit, këto falë këmbënguljes së Edi Ramës dhe partnerëve Ndërkombëtare. (Shumë shpejtë do dalin bisedat e Ramës dhe Ali Ahmetin dhe futja e kokës si struci nënrërë) Nuk duhet të ketë asnjë Mirënjohje për politikanët shqiptar të Maqedonisë, pavarësisht se kujt partie politike i përkasin, sepse shumica e këtyre politikanëve janë vasal dhe u shërbejnë sllavëve.

Ne ishim, jemi dhe do të jemi këtu, në trojet tona mijëravjeçare bashkë me gjuhën shqipe, ilegale apo legale.

Që gjuha shqipe të mos jetë një atdhe i humbur për Shqiptarët në Maqedoni

by

 

 ArbenNga Arben LLALLA/Ka disa kohë që po dëgjojmë deklarata nga politikanët sllavo-maqedonas dhe shqiptarë se gjuha shqipe do të zyrtarizohet shumë shpejtë në Maqedoni. Çështja është se prej 16 vitesh politikanët sllavo-maqedonas dhe ata shqiptarë janë tallur me ligjin e gjuhës shqipe, sa është e vështirë që të besohet se gjuha e Gjergj Kastriotit do ketë vendin e nderit që i takon në Maqedoni. Unë jam pesimist se gjuha shqipe në Maqedoni do jetë e barabartë me gjuhën sllavo-maqedonase, e cila gëzon privilegjin e ruajtjes me ligj, nëse fyhet apo cënohet.

Gjatë kohës së ish-Jugosllavisë gjuha shqipe dhe flamuri kombëtar kishin përdorim zyrtar të barabartë me gjuhën sllavo-maqedonase, por pas vitit 1990, me pavarësinë e Maqedonisë gjuha shqipe u sakatua, u diskretitua nga qeveritarët sllavo-maqedonas dhe vasalët e tyre shqiptarë.

Por, si duhet të jetë Ligji për përdorim e gjuhës shqipe në Maqedoni?

Që gjuha shqipe të ndjehet e barabartë me statutin që e flasin qytetarët shtetformues të Republikës së Maqedonisë, ajo duhet të përdoret në tërë territorin e Maqedonisë si:

  1. Çertifikata e shtetësisë duhet të jepet në gjuhën shqipe.
  2. Çertifikata e përbërjes së familjes duhet të jepet në gjuhën shqipe.
  3. Dokumentet e Ministrisë së Mbrojtjes, prokurorisë dhe gjykatat duhet të jenë në gjuhën shqipe.
  4. Dokumentet e Postës së Maqedonisë duhet të jenë në gjuhën shqipe.
  5. Dokumentet e Bankës Kombëtare të Maqedonisë duhet të jenë në gjuhën shqipe.

Këto janë disa institucione kryesore që sot për sot e kanë të ndaluar me ligj që të përdoret gjuha shqipe. Janë institucione që përbëjnë barazinë shtetërore midis qytetarëve të kombësive të ndryshme në Maqedoni.

A do zyrtarizohet gjuha shqipe si gjuhë e minoritetit ardhacakë?

Kjo është pyetja që na shqetëson më shumë, sepse deri tani strukturat shtetërore të Maqedonisë janë përkujdesur që shqiptarët t’i paraqesin si ardhacakë dhe njerëz të egër të zbritur nga Mali. Kjo vihet re përditë në botimet që i financojnë institucionet akademike, Ministria e Arsimit, Ministria e Kulturës, e më gjerë. Vërtetë çfarë u bë me Enciklopedinë e botuar nga Akademia e Maqedonisë, ku bëjnë pjesë edhe shqiptarët?

Komisioni i Venecias dhe BE janë përkujdesur që pakicat të jenë mbrojtura me ligj. Italia votoi ligjin e gjuhëve të minoriteve më 15 dhjetor 1999, nr.482, me titull “Norma në lëndën mbi mbrojtjen të pakicave gjuhësore historike”, dhe është botuar në gazetën zyrtare më 20 dhjetor 1999, nr.297. Me hyrjen në fuqi ky ligj u lejoi pakicave historike popullsive me kombësive joitaliane si arbëreshëve (shqiptarëve), katalanëve, gjermanëve, grekëve, sllovenëve, kroatëve, francezëve, frënge-provenciale, friulane, ladine, oçitane, sarde, të cilët janë shumicë në komunat (bashkitë) në Itali të përdorin nëpër shkolla dhe shkresat zyrtare komunale gjuhët e tyre kombëtare përkrah asaj të shtetit italian. E thënë më qartë se çdo shkresë shtetërore jepet në dy gjuhë, atë shtetërore dhe kombëtare, pra në gjuhën italiane dhe në gjuhën shqipe në rastin e arbëreshëve. Ligji me numër 482 i 15 dhjetori 1999 i zyrtarizuar nga shteti italian, jo vetëm që i pranon pakicat, por mbron me këtë ligj trashëgiminë, zakonet, kulturën e tyre kombëtare dhe përdorimin zyrtar të gjuhës së tyre.

Në komunat (bashkitë) e Italisë që udhëhiqen nga kryetari dhe këshilli arbëresh (shqiptar) gjuha shqipe është gjuhë e dytë zyrtare në komunë, gjithashtu në këto komuna përkrah flamurit të shtetit të Italisë dhe të komunës valëvitet dhe flamuri kombëtar shqiptar.

E pra, politikanët shqiptarë duhet të jenë të kujdesshëm se çfarë ligji do pranojnë dhe do votojnë për përdorimin e gjuhës shqipe në Maqedoni, me qëllim që ajo të mos ketë fatin e përdorim të flamurit kombëtar, i cili lejohet zyrtarisht të jetë 1/3 më i vogël se flamuri sllavo-maqedonas dhe për këtë fajin kryesor e kanë deputetët shqiptarë të BDI-së, të cilët e votuan me dy duar ligjin e diskretitimit të flamurit shqiptar. Që gjuha shqipe për shqiptarët të Maqedonisë të mos jetë një atdhe i humbur, sepse shqiptarët sot nuk janë të shtypur, ata janë kryetar Kuvendi, ministra, akademikë, pra jo në kushtet e një shtypjeje, por vetë po e “gëlltisim” me vasalitet përdorimin e nderit që i takon gjuhës dhe flamurit kombëtar.

 

 

1462: KËSHTU FILLOI “GJUHA E KRISHTIT” !

by

Nga Fritz RADOVANI/

45  VJETORI  I  VORRIMIT GJUHES  GEGNISHTE/

Imzot Pal Engjelli

POPULL SHQIPTAR! VETEM TI FILLOVE ME SHKRUE I BEKUEM !/

1972: 20 – 25 Nandor, në prag të 60 vjetorit të shpalljes së Pavarsisë Kombtare, u thirr Kongresi që do të mbyllte diskutimet per drejtshkrimin, që kishin fillue në vitin 1967 njëheri me “Revolucionin Ideologjik e kultural” të tipit kinez, atëherë kur u caktuen edhe parimet themelore të hartimit të drejtshkrimit të gjuhës letrare kombtare.

87 Delegatët që i moren ata vendime ishin mbledhë me “kambë të kalit” nga trojet e “shqiptarëve” të Jugosllavisë, Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi dhe Arbëreshët e Italisë që “asnjeni”, as sot nuk di me shkrue pa gabime Gjuhen Shqipe, sepse “të gjithë bashkë ishin pa përgatitje kulturore”, per me marrë vendime të tilla per Gjuhen Letrare Shqipe.

Në 87 delegatët “ndoshta” Prof. Eqrem Çabej e Prof. Kolë Ashta, banin perjashtim, per të tjerët mund të thohet pa frikë shprehja e vjeter: “I kishin dalë zot si magjypi Dinit…”

Rezoluta pohon, për herë të parë se “populli shqiptar ka teshmë një gjuhë letrare të njësuar”. Kështu Kongresi mbylli periudhën kur gjuha letrare shqipe funksiononte në dy a më shumë variante dhe hapi një periudhë të re, periudhën e një gjuhe letrare të vetme, të njësuar.” (Fjalori Enciklopedik Shqiptar, 1985, fq. 510. Tiranë).

Referati qendror i Kongresit u mbajt nga Androkli Kostallari. Edhe Fjalori Enciklopedik e ka vue emnin e tij pa asnjë titull… Mbas Kongresit 1972 dekorohet me Urdhërin “Naim Frashëri” të Klasit të Parë, dhe ka vdekë “Mësues i Popullit” me disa tituj.., shperblim!

Epitafi mbi vorrin e Gjuhës Gegnishte mbyllet me këto fjalë: “Kongresi i Drejtshkrimit ishte një fitore e vijës marksiste – leniniste të PPSH për zgjidhjen e drejtë të problemit të gjuhës sonë letrare kombtare. Ai ishte shprehje e dashurisë së thellë të gjithë popullit shqiptar për gjuhën e vet amtare dhe e kujdesit të tij të pandërprerë për zhvillimin e lulëzimin e saj.’ (Po aty fq 510). “Kongresi i drejtshkrimit i vitit 1972”, ishte vula me të cilen Enver Hoxha ka nenshkrue zyrtarisht me djallzinë e një “ateistit” të 1967 se:

“Shqiptarët duhet t’i përshtaten Kur’anit!” (Enver Hoxha “Shenime për Lindjen e Mesme”) Një mendim që sot ka pushtue edhe Akademinë e Shkencave Antishqiptare!

E per fatin e keq të Shqipnisë, me këta tradhtarë kanë bashkpunue edhe shumë të tjerë nga diaspora Shqiptare prej Amerikës dhe deri këtu n’ Australi. Këte fakt e provojnë sot programet shkollore që kanë perjashtue ajken e kultures sonë kombtare, e që janë:

Imz. Pal Engjulli, Don Gjon Buzukun… Don Aleksandër SIRDANI, At Anton HARAPI, Anton LOGORECI,  At Anton ZANONI, Arshi PIPA, At Bernardin PALAJ, At Benedikt DEMA, Branko MERXHANI, At Daniel GJEÇAJ, Dedë GAJTANI, Engjëll RADOJA, Ernest KOLIQI, Et’hem HAXHIADEMI, Elena LULI, Faik KONICA, Frano ALKAJ,  At Gjergj FISHTA, Gjergj PEKMEZI, Gjon SINISHTA, Guljelm DEDA, Ilo Mitkë QAFËZEZI, At Justin RROTA, Don Kolec PRENNUSHI (Pseudonim Mujs POLEMI), Karl GURAKUQI, Kolë Bib MIRAKAJ, Kolë THAÇI, Konstantin KOTE, Kostë A. ÇEKREZI, At Konrrad GJOLAJ, Krist MALOKI, Kristo FLOQI, Don Lazër SHANTOJA (Pseudonim Y…), Lef NOSI, Imz. Luigj BUMÇI, At Luigj MARLEKAJ, Luigj THAÇI, Lumo SKËNDO (Mit’hat FRASHËRI), At Marin SIRDANI, At Mark HARAPI, Mark DEMA, Martin CAMAJ, Mati LOGORECI, Mehdi FRASHËRI, Musine KOKALARI, Mustafa KRUJA – MERLIKA (Pseudonim Shpend BARDHI), Namik RESSULI, Ndoc VASIJA, Don Ndre ZADEJA, Don Nikoll GAZULLI, Nikoll DAKA, Don Nikoll MAZRREKU, At Pashko BARDHI, At Pjeter MËSHKALLA, Imzot Preng DOÇI, Qemal DRAÇINI, Sami REPISHTI, Simon SHUTERIQI, Stavro SKENDI, Tajar ZAVALANI, Vangjel KOÇA, Vasil ALARUPI  (Bendo Shapërdani), Imzot Vinçenc PRENNUSHI, Zef M. HARAPI, Zef SCHIRO Jr. (I riu), Zef ZORBA, Zoj XOXA, At Zef VALENTINI, etj…

■Shkrimtarët dhe “Akademikët” tanë sot thonë: “Ata që u shemben… U shemben…!”

Dhe, shembja e plotë u perfundue me “Revolucionin Ideologjik e Kultural të 1967”!

SHQIPNIA E GJERGJ KASTRIOTIT me “Kushtetuten e vitit 1975 u shpall ‘Shteti i parë ateist në Botë !”, vetem per të fshij perfundimisht Historinë e lavdishme të Skenderbeut, per të shkëputë perfundimisht lidhjet mijvjeçare me Europen dhe, me justifikue botnisht “Gjenocidin sllavokomunist anadollak kunder Klerit Katolik Shqiptar të vitit 1944 – 1991”. Po inteligjenca e përgatitun në Europen Përendimore!?

Ndoshta, edhe mbeti ndonjë deri vonë tue veshtrue se shka po ngjanë mbas 1991?!

Boll pak e ma pak se askush prej Atyne Burrave që njiheshin per të dijtun dhe të fortë per kah trimnia. Ishte një brez që nuk persëritet kurrma! Pa shkolla e njerzë të dijtun Trima, asht vështirë me u mendue se mund të bahet prap Shqipnia!

PO DEDA I GJO’ LULIT PSE DHA JETEN PER SHQIPNI?

Dha jeten e me Te u vranë djelmët e far’ e fisi, e askush nuk kujtohet per veprat e Tyne!

Po, po, bash Ai Burrë, që sot nuk ka as vorr!.. Gati askush nuk e di të vërtetën se në qelën e At Mati Prennushit, në Gerçë, shkon Imzot Lazër Mjedja e organizojnë takimin historik ku përpilohet një dokument i randësishëm: “Memorandumi i Gerçës”, më 23 qershor 1911, që i prinë ngjarjes së madhe të Pavarësisë Kombtare në Vlonë, më 28 nandor 1912. Ky Memorandum u shkrue në gjuhën frenge nga dora e atdhetarit Luigj Gurakuqi dhe u përpilue nga Imzot Lazër Mjedja, Luigj Gurakuqi, At Mati Prennushi, At Buon Gjeçaj, dhe asht nenshkrue nga: Sokol Baci i Grudës, Ded Gjon Luli i Traboinit të Hotit, Dedë Nika Bajraktar i Grudës; Dodë Preçi Bajraktar i Kastratit; Tomë Nika i Shkrelit, Col Dedi i Selcës Këlmendit; Lul Rrapuka i Vuklit të Këlmendit; Llesh Gjergji, Bajraktar i Nikçit; Gjeto Marku i Hotit; Mehmet Shpendi, i pari i Djelmënisë së Shalës; Martin Preka i Shkrelit; Prelë Marku, Bajraktari i Shalës, Avdi Kola Bajraktar i Gimaj, Nik Mëhilli i Shllakut, Pup Çuni Prekalor, Binak Lulashi Toplanas; Bash Bajrami Bajraktar i Nikajve dhe Bec Delia. (Marrë nga libri “Dedë Gjo’ Luli”, autor F.R., 2011)

***

1944 Dikund, nder faqet e “Hyllit të Dritës” e kam lexue shumë kohë perpara një nga thanjet e paharrueshme të At Gjon Shllakut O.F.M., i cili u torturue derisa u pushkatue:

“Shka i fali Françeskani nder kohët e mbrame Shqipnísë?

I fali vehten, i fali jeten e vet. Janoshi e Zymbi janë stërklatë e lá me gjak fretensh të vrámë. I fali, i pasqyroi Shqypnísë edhè vehten e Saj. I këndoi më Lahutë Kangët e Kreshnikëve, Besën e Burrninë, i ruejti “Kanunin e Lek Dukagjinit”. Prrallat e lojët kombtare, gojëdhanen e Skenderbegut. Pse e pat gjithmonë per zêmer Visarin Kombtar. Françeskanët i falen Shqipnísë Poetin e fisit, të rracës.

Shka u ká detyrë Shqipnia Françeskanvet? – Kurrgjâ.

Pse Françeskanët janë të Shqipnísë.”

E pra, edhe duheshin “zhdukë por, dhe harrue”!

Po, “Visaret Shpirtnore”, jo, jo! Edhe Ata janë Gegnisht !!

Lutjet e permbledhuna në libretin e vogel nga Don Kolec Prennushi nuk zehen me gojë!

Se shka do të bahet me Shqipninë mbas vitit 1950, Don Koleci, e ka thanë haptas dhe “me shkronja të mëdha” në mbledhjen e Klerit Katolik Shqiptar, kur diskutohej prej Tyne “Projekt – Statuti i Kishës Katolike Shqiptare” i propozuem nga Enver Hoxha…

Ata që mbas vdekjes së Don Kolecit e aprovuen Statutin në vitin 1951, u zhduken nga vetë diktatori Enver Hoxha, dhe shumë prej tyne besoj se, “u penduen”, por vonë!

Kumbonët bijnë per me i ndigjue!

Mohuesit e “Visarit Shpirtnuer” të Shqiptarëve, janë vetem tradhtarë të Atdheut e Fesë!

E “Visari Shpirtnuer” i shumicës së Popullit Shqiptar asht pikrisht Gegnishtja!

 

Melbourne, 16 Qershor 2017.

At GJERGJ FISHTA& DOM NDRE MJEDA: GJUHA SHQYPE

by

Nga At Gjergj FISHTA O.F.M/1-gjergj-fishta-276x300-250x272GJUHA  SHQYPE / 

Kjo kangë, nji nder ma të bukrat poezi lirike të At Fishtës, kje botue në rasen e pesëdhjetëvjetorit të themelimit të shkollës françeskane (1911), e kje vu si parathanje melodramit “Shqyptari i Qytetnuem”. Kundra asaj propagande së huej e rrymave shkollore, qi poshtnonte Gjuhen Shqipe si nji gjuhë e mangët, të padhenun e barbare. Fishta këndon bukurinë, fuqinë e saj, tue shque sidomos nder të rij dashtninë per té.

Asht pa ndryshime nga botimi i parë në vitin 1911 prej vetë Autorit.                                                                                                

  1. Porsi kanga e zogut t’ verës,

Qi vallzon n’ blerim të Prillit;

Porsi i ambli flladi i erës,

Qi lmon gjit’ e drandofillit:

Porsi vala e bregut t’ detit,

Porsi gjama e rrfés zgjetare,

Porsi ushtima e njij termetit,

Njashtu a’ gjuha e jonë shqyptare.

  1. Ah! Po; a’ e ambel fjala e sajë,

Porsi gjumi m’ nji kerthi,

Porsi drita plot uzdajë,

Porsi gazi i pa mashtri;

Edhe ndihet tue kumbue,

Porsi fleta e Kerubinit,

Ka’ i bjen qiellvet tue flutrue

N’ t’ zjarrtat valle t’ amëshimit.

  1. Pra, mallkue njai bir Shqyptari,

Qi ketë gjuhë të Perendis,

Trashigim, qi na la i Pari,

Trashigim s’ i a len ai fmis;

Edhe atij iu thaftë, po, goja,

Qi e perbuzë ketë gjuhë hyjnore;

Qi n’ gjuhë t’ huej, kur s’ asht nevoja,

Flet e t’ veten len mbas dore.

  1. Në gjuhë shqype nanat t’ona

Shi prej djepit na kanë thanun,

Se asht nji Zot, qi do t’a dona:

Njatë, qi jeten na ka dhanun;

Edhe shqyp na thanë se Zoti

Per Shqyptarë Shqypnin e fali,

Se sa t’ enden stina e moti,

Do t’ a gzojn kta djalë mbas djali.

  1. Shqyp na vetë, po pik’ ma para,

N’ agim t’ jetës kur kemi shkue

Tue ndjekë flutra neper ara,

Shqyp ma s’ pari kemi kndue:

Kemi kndue, po armët besnike,

Qi flakue kanë n’ dorë t’ Shqyptarvet,

Kah kanë dekë per besë jetike,

Kah kanë dekë kta per dhé t’ t’ Parvet.

  1. Në ketë gjuhë edhe njai Leka,

Qi ‘i rruzllim mbretnin s’ i a xuni,

Qi kah bijtè ai, shkelte deka,

Shekllit mbarë ligjë t’ randë i vuni;

Në ketë gjuhë edhe Kastriota

U pat folë njatyne ushtrive,

Qi sa t’ ndrisë e diellit rrota,

Kanë me kenë ndera e trimnive.

  1. Pra, Shqyptarë, çdo fés qi t’ jini,

Gegë e Toskë, malci e qyteta,

Gjuhen t’ uej kurr mos t’ a lini,

Mos t’ a lini sa t’ jetë jeta,

Por per té gjithmonë punoni;

Pse, sa t’ mbani gjuhen t’ uej,

Fisi i juej, vendi e zakoni

Kanë me u mbajtë larg kambet t’ huej.

  1. N’per gjuhë shqype bota mbarë

Ka me u njohtë se ç’ fis ju kini,

Ka me u njohtë ju per Shqyptarë:

Trima n’ za sikurse jini.

Prandej, pra, n’ e doni fisin,

Mali, bregu edhe Malcija

Prej njaj goje sot t’ brohrisin: 

Me gjuhë t’ veten rrnoftë Shqypnija!

1-MjedaNga Don Ndre MJEDJA:

GJUHA  SHQYPE 

            Autori këte vjerrshë ia kushtoi albanologut Gustav Meyer-it (1850 – 1900).

Vjerrsha asht shkrue në Krakov, në Poloni, në Dhjetor 1892. Edhe kjo asht pa ndryshime.

 

Përmbi za qi lshon bylbyli,
Gjuha shqype m’ shungullon,
Përmbi erë qi nep zymyli,
Pa da zemrën ma ngushllon.

Ndër komb’ tjerë, nder dhena tjera,
Ku e shkoj jetën tash sa mot,
Veç për ty m’rreh zemra e mjera,
E prej mallit derdhi lot.

Njikto gjuhë qi jam tue ndie,
Janë të bukra me themel,
Por prap këjo, si diell pa hije,
Për mue t’ tanave iu del.

Edhe zogu kerkon lisin

Mbi shpi t’ artë ku rri me mbret;

E shtegtari dishron fisin

Permbi vend qi s’asht i vet.

 

O Shqypni e mjerë Shqypnija,

Plot me burra e trima plot

Ti ‘j dit’  ishe;  por lumnija

Që ke pasun nuk a sot.

 

Nen njat tokë qi ta shklet kamba

Zan’ e t’ moçmeve veshtro:

Per bij t’ tashem, porsi e ama

E  t’ koritunve, gjimo.  

Nam e za, qi kishe, t’ treti,

E veç turpi e marrja t’ mëloj;

Per lumni veç kore t’ mbeti

Qysh se fara e mirë mbaroj.

Por gazmo nder gjith’ kto t’ vshtira

Perse ende s’ sharrove krejt;

Diçka t’ mbet nder ato t’ mira

Mbas dy mij’ e ma shum vjet.

T’ ka mbet’ gjuha qi po ndihet

N’ fush’ e n’ mal që ti zotnon;

Gjith’ ku hija e jote shtrihet,

Ku Shqyptari zan’ e lëshon.

 

Prej Tivarit e n’ Preveze

Nji a gjuha e kombi nji,

Ku lëshon dielli njato rreze

Qi veç toka e jote i di.

 

Ku n’ breg t’ Cemit rritet trimi

Me zbardhë, Shqype, zanin tand,

E ku i Drinit a burimi

Qi shperndahet kand e kand.

 

Geg’ e Toskë, Malci, jallia,
Jan’ nji komb, m’u da s’duron,
Fund e maje nji â Shqypnija,
E nji gjuhë t’gjith na bashkon.

Kjoftë mallkue kush qet ngatrrime,
Nder kta vllazën shoq me shoq:
Kush e dan me flak’ e shkrime
Çka natyra vetë përpoq.

 

Por me gjuhë kaq t’ moçme e mjera

Si ‘i bij kje që pa prind mbet;

Per t’ huej t’ mbajshin dhenat tjera,

S’ t’ kishte kush per motrë t’ vet.

 

Kur nji burrë u çue n’ Austri

E me sy gjithkund t’ kerkoj:

Gustav Meyer-i asht emni i tij,

Emni i burrit qi t’ madhnoj.

 

Porsi dielli tui flakue

Shperndan terrin qi na mbëlon,

Njashtu Meyer-i tue kerkue

Ka ke dalë po ta difton.

 

T’ difton motrat, t’ difton fisin

Neper shekuj fluturim,

T’ çon njatje ku luftnat krisin,

Ku a kap’ Roma e Iliri shqim.

 

Njikto t’ thot’ (e ti s’ e dishe)

Janë t’ bijt t’ tu qi pate mot;

Këta janë burrat qi ‘j ditë kishe,

Emnit tand me i dalun zot.

 

Nen qytet qi ma vonë çili

Kombi i yt luftar ma pak,

Ku ish mbret at – botë Bardili,

Shum anmiku derdhi gjak.

 

E njat tokë qi je tue gëzue

E ke xanë tesh sa mij’ vjet.

Shqyptarija qi mbet mbëlue

Sot nen dhe, edhe shqyp flet.

 

Flet me rrasa, flet me sende

Ku lumnin e vet e shkroj;

Por kerkush s’i di këto vende,

E harrimi t’ tana i mbëloj.

 

Por gjithnji nen kambë po ndihen

Burrat t’u qi toka i mbëlon.

E nen dhe kocijt perzihen

Si ‘j arë grun’ kur era lëshon.

 

Don’ m’u çue e gjith’ per s’ mbarit

Me u pri nipave mb’ nji cak:

Don’ me t’ ba si ke kenë s’ parit

T’ nderës me kapë t’ lumnueshmin prak.

                                            =============================

Shenim nga Fritz RADOVANI: Pra, mallkue njai bir Shqyptari, Qi ket gjuhë të Perendis, Trashigim, qi na la i Pari, Trashigim s’ i a len ai fmis; Edhe atij iu thaftë, po, goja, Qi e perbuzë ketë gjuhë hyjnore; … Kjoftë mallkue kush qet ngatrrime, Nder kta vllazën shoq me shoq: Kush e danë me flak’ e shkrime… Dit’ e natë me grushta kresë, “profesora e akademikë”, të gjithë sa jeni… Me kongrese e faqe të zezë…

  Melbourne, Prill 2017.

GJUHA SHQIPE, ZYRTARE NË PODGORICË, ULQIN, TIVAR, PLAVË, ROZHAJË DHE TUZ

by

Sipas autoriteteve malazeze gjuha shqipe përveç në Ulqin, Tuz dhe Plavë me ligjin e ri zyrtarizohet tani edhe në Rozhajë, Podgoricë dhe Tivar. Kjo përbën një hap pozitiv në drejtim të avansimit të drejtave të shqiptarëve në Mal të Zi./
Gjuha-shqipe-432x300

Ndryshimi i ligjit mbi të drejtat dhe liritë e pakicave në Mal të Zi, parashikon zyrtarizimin e gjuhës së pakicave në të gjitha komunat ku ato përbëjnë 5% të popullsisë, raporton Fakte.

Sipas autoriteteve malazeze gjuha shqipe përveç në Ulqin, Tuz dhe Plavë me ligjin e ri zyrtarizohet tani edhe në Rozhajë, Podgoricë dhe Tivar. Kjo përbën një hap të madh në drejtim të avansimit të drejtave të shqiptarëve në Mal të Zi.

Në Maqedoni, edhe pas një lufte çlirimtare, Marrëveshjes së Ohrit dhe ndryshimet kushtetuese, 15 vite më pas gjuha shqipe nuk po implementohet pothuajse askund, kjo për shkak të paaftësisë dhe korrupcionit në radhët e funksionarëve shqiptarë të BDI-së.

Gjuha shqipe