Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

FLET, “NDERI I KOMBIT”- HARRY BAJRAKTARI

by

*KA ARDHUR KOHA QË SHQIPËRIA DHE KOSOVA T’ IA KTHEJNË MUNDIN DHE SAKRIFICËN KOMUNITETIT TONË
* Presidenti i Shqipërisë Bujar Nishani, gjatë qëndrimit të tij në Nju Jork, nderoi javën e fundit të muajit shtator në një darkë me Vatrën dhe lokalin e njohur Russian Tea Room në Nju Jork, me medalje dhe urdhra Federatën PanShqiptare VATRA, një organizatë KKSHA dhe 8 personalitete të dalluara të diasporës shqiptare në Amerikë/
Intervistoi Beqir SINA/
Në këto ceremoni të organizuar nga Misioni i Shqipërisë pranë Kombeve të Bashkuara, zoti Nishani falenderoi dhe vlerësoi lart kontributin e shqiptarëve të Amerikës, në dobi të çështjes kombëtare si dhe nderoi me këtë rast figurat e shquara të komunitetit shqiptaro-amerikan dhe sidomos disa personalitete të dalluara në diasporë, për kontributin e tyre në çështjen kombëtare.
Presidenti i Shqipërisë Bujar Nishani me këtë rast u shprehu mirënjohjen shqiptaro-amerikanëve për ndihmesën e tyre në krijimin dhe mbrojtjen e shtetit shqiptar, pavarësinë e Shqipërisë dhe Kosovës, për lirinë dhe demokracinë, mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve në Mal të Zi, Luginën e Preshevës dhe Maqedoni dhe në afrimin më të madh mes shqiptarëve dhe popullit amerikan.
Ndërkohë, gjatë qëndrimit në New York, presidenti i Shqipërisë z. Bujar Nishani, dekoroi me urdhërin ” Nderi i Kombit” për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në avancimin e çështjes shqiptare në Washington, veprimtarin e njohur në komunitet zotin Harry Bajraktari. Titull me të cilin u dekoruan edhe Anthony Athanas (post mortum), Nikolla Pano, Richard Lukaj, Jim Xhema, Agim Karaxhozi dhe Dr. Gjon Buçaj. Kurse, Federatën Panshqiptare “Vatra” Presidenti Nishani i nderoi me me titullin ” Urdhëri i Flamurit”, ndërsa Këshillin Shqiptaro-Amerikan me urdhërin “Gjergj Kastrioti”.
Zoti Bajraktari :A keni pritur një nderim kaq të lartë?
H.Bajraktari: Për 100 vjet Komunitetit Shqiptaro-Amerikan ka qenë dinamik, i gjallë dhe angazhues në jetën amerikane dhe në çështjen kombëtare. I gjallë dhe dinamik ky komunitet është edhe sot. Falë këtij angazhimi mund të them se Komuniteti ynë në SHBA është më i organizuar, më i shkolluar brenda jetës amerikane sesa komunitet e tjetra që jetojnë e veprojnë në këtë hapësirë. Ndihma e këtij komunitetiti nuk ka munguar në asnjë periudhë dhe në asnjë rast të vetëm për mbrojtjen e shqiptarëve në Ballkan. Historia është më e vjetër se një shekull, po aq edhe ndihma e afruar nga ne. Në këtë kontekst po përmendi Konicën, Nolin dhe mikun tim personal Anthony Athanas, i cili, njëherësh, ka qenë edhe mentor i imi si për biznes, ashtu edhe për aktivitetin tim politik. Ne, më të rinjët, kemi trashëguar nga ata më të vjetrit dhe ky zinxhir i aktivitetit tonë kombëtar nuk është shkëputur kurrë.
Të gjithë ne, edhe shokët e mi, për çështjen kombëtare ishim bashkë. Unë jam njëri nga themeluesit e Këshillit Shqiptaro- Amerikan( NAAC). Kam pasur disa pozita në këtë këshill dhe veproj palodhshëm edhe sot brenda tij. Këtu nuk pretendoj të flas për punën dhe aktivitetin tim për 25 vjet të shkuara. Për këtë flasin faktet dhe do të flasë më vonë historia.
E imja është të punoj dhe të kontribuoj për çështjen e atdheut. Kjo është e rëndësishme për mua dhe familjen time. Tërë angazhimin im ka qenë i drejtuar për të bërë diferencën tek populli im në Ballkan.
Çfarë do të thotë për ju personalisht dhe familjen tuaj ” Nderi i Kombit”?
H. Bajraktari: Natyrisht, kam qenë shumë i emocionuar për këtë mirënjohje. Është një respekt për punën time që kam bërë bashkë me shokët e mi për Shqipërinë, Kosovën dhe viset tjera shqiptare në Ballkan. Këtë e konsideroj si motiv për të punuar në kontinuitet për çështjen kombëtare. Ky çmim që m’ u nda mua nga Presidenti i Shqipërisë z. Nishani është një nder i madh për mua dhe punën time, për familjen time dhe për të gjitha ata që kemi punuar së bashku për këtë çështje madhore.
Ju keni marrë shumë vlerësime, dekorata, mirënjohje dhe falënderime nga SHBA Kosova dhe Shqipëria. Cila nga to u ka gëzuar më shumë, përkatësisht cilën e konsideroni më të veçantë?
H. Bajraktari: S’ mund të them se njëra është mbi tjetrën, më e veçantë se tjetra, në fakt se cila e ka vlerën dhe rëndësinë e vet për kohën e veprimit dhe për punën time. Megjithkëtë, do të veçoja tri nga to: atë të Presidentit të SHBA George Bush në vitin 2006, të Presidentes së Kosovës Atifete Jahjaga në vitin 2012 dhe këtë që m’ u nda para pak ditësh nga Presidenti i Shqipërisë, Bujar Nishani. Të gjitha këto kanë qenë një gëzim për mua dhe një shtytje për të punuar edhe më shumë për Amerikën dhe atdheun tim.
Zoti Bajraktari Nëse do t’ u jipej rasti, kujt do t’ ia dedikoshi këtë mirënjohje?
H. Bajraktari: Popullit dhe shtetit amerikan për miqësinë 100 vjeçare, Shtëpisë së Bardhë, Senatit dhe Kongresit Amerikan që mbështetën sinqerisht shqiptarët në të gjitha periudhat historike, kur ne ishim të rrezikuar zeriozisht nga hegjemonia e fqinjve tanë në Ballkan.
A mund të përmendni edhe emra tjerë në komunitetin tonë?
H. Bajraktari: Komuniteti ynë, siç theksova më parë, qe një shekull punon për të mirën e atdheut, për Shqipërinë, Kosovën dhe trojet tjera etnike në Ballkan. Mendoj se ka ardhur koha që këta njerëz për punën dhe sakrificën e tyre, më herët dhe më vonë, nga Tirana, Prishtina dhe Shkupi, të nderohen. Të tillë ka pasur, ka dhe do të ketë edhe në të ardhshmen.
Ju keni shoqëruar shumë liderë e delegacione nga Kosova dhe Shqipëria në Washinkton: në Kongres, Senat dhe në Shtëpinë e Bardhë. Cili ishte lideri apo delegacioni i parë?
H. Bajraktari: Delegacionin e parë që unë e shoqërova në Shtëpinë e Bardhë , në hyrje të West Wing, ishte ai i Presidentit të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova në vitin 1993, ku u prit nga Këshilltari për Siguri Kombëtare i presidentit Clinton, Samuel Richard Berger. Dr. Rugovën e shoqërove edhe kur u prit nga Sekretari i Shtetit Warren Cristopher në vitin 1996, që ishte pritja në nivelin më e lartë në Shtëpinë e Bardh deri në atë kohë. Një delegacion të Këshillt Kombëtar Shqiptaro- Amerikn, ku isha edhe unë, e priti Presidenti i SHBA Bill Clinton në vitin 1999 para fillimit të fushatës së bombardimeve në Serbi. Unë kam shoqëruar edhe delegacione të tjera shqiptare në Dhomën e Përfaqësuesve, në Senat dhe në Shtëpinë e Bardhë.
Sot dëgjon edhe shprehjen se ajo ç’ ka ndodhur me shqiptarët në Ballkan është mrrekulli. Sa keni qenë optimist në vitet e 90-ta për këtë që ka ndodhur?
H. Bajraktari: Nga natyra jam optimist, sepse këtë e mbështeti me punë. Mund të them se edhe në vitet e 90-ta kam qenë i tillë, gjithnjë optimist se në Kosovë dhe Shqipëri dhe në të gjitha trevat tjera shqiptare do të ndodhin ndryshime pozitive. Kur i vështron sot pas kaq vjetësh, mund të vish në një përfundim fatlum. Kanë ndodhur më shumë ndryshime pozitive sesa që kemi pritur. Këto ndryshime janë historike, sidomos për Kosovën, që fitoi pavarësinë.
Si i mendoni shqiptarët në të ardhshmen?
H. Bajraktari: Duke u nisur nga e sotmja, duke marrë para sysh rezultatet, mendoj se shqiptarët asnjëherë gjatë së kalurës nuk kanë qenë në pozitë më të volitshme. Kjo ecje drejt Evropiës garanton një të ardhshme shumë më stabile të shqiptarëve. S’ ka dyshim se Shqipëria, e cila ka nisur negociatat me Bashimin Evropian, do të jetë pjesë e saj, ndërkaq Kosova pjesë e NATO-s dhe gjithashtu e integruar në Evropë. Jam thellësisht i bindur se në të ardhshmën nuk do të ketë kufij mes tokave shqiptare. Në rretha tjera ndërkombëtare, ashtu siç po e shohim në ç’ drejtim po lëviz bota sot, Amerika dhe Evropa, do të pajtohen që nga dy shtete, të jetë një shtet shqiptar.
A mendoni se ka ardhur koha që shqiptarët e Amerikës të marrin mandat që kanë nga dy shtetet tona- Shqipëria dhe Kosova?
H. Bajraktari: Kur kam ardhur në Amerikë e kam gjetur një komunitet mjaft dinamik që luftonte kundër politikës së dhunshme të Jugosllavis ndaj shqiptarëve dhe politikës diktatoriale të Enver Hoxhës në Shqipëri. Atëherë ka qenë një situatë, nëse mund ta them, e status quos, gjërat nuk lëviznin ashtu si mendonim për shkak të Luftës së Ftoftë mes dy blloqeve, perëndimit dhe lindjes, por kumuniteti shqiptar në SHBA kurrë nuk është ndalur së vepruari për rrëzimin e regjimit të E. Hoxhës dhe lirinë e pavarësinë e Kosovës. Nëse do të llogaritej matematikisht i tërë kontributi i këtij komuniteti, jam i sigurt se Shqipëria dhe Kosova s’ do ta kenë lehtë të shpërblejnë këtë mund. Ndërkaq, sa i përket mandatit duhet të vlerësojnë ata vetë.

Ju jeni pjesë e diasporës të cilën regjimi i Enver Hoxhës e quante “Mërgata e Qyqeve”. Çfarë mendimi ken ju për figurat e tjera me të cilat keni bashkëpunuar për vite me radhë për rrëzimin e komunizmit, të drejtat politike e kombëtare të shqiptarëve nën Jugosllavi dhe çlirimin, lirinë dhe pavarësinë e Kosovës?
H. Bajraktari: Nuk ishim qyqe të mërgatës, por zë i fortë i atdheut, zë që i drejtonim diktatorit Hoxha nga vendet demokratike, nga Amerika dhe Evropa Perëndimore se ajo që po bënte ai ishte një mizori mbi shqiptarët që e mendonin një Shqipëri të lirë, demokratike e qytetare. Sintagma “Mërgata e Qyqve” ishte vetëm një prpogandë e tij e brendshme, siç kishte edhe shumë të tjera për Parinë Punës.
Zoti Bajraktari Së fundi a keni një falënderim për Presidentin e Republikës së Shqipërisë zotin Bujar Nishani!
H. Bajraktari: Po! Përzemërsisht, unë e përgëzoj me gjithë zemër kryetarin Nishani për punën e tij të jashtëzakonshme, që po bën për Shqipërinë. Presidenti Nishani ka një vlerësim të lartë edhe këtu në Amerikë.
Ne Foto: Nga e majta: Richard Lukaj, Nikolla Pano, Martin Shkreli, kongresmeni Engel, presidenti Nishani, Harry Bajraktari, Avni Mustafaj. Anthony Athanas-JR, Michael Granoff, CEO of Pomona Capital, dhe ambasadori Ferit Hoxha./

ILIR IKONOMI:HISTORIA RISHKRUHET PERMES DEBATIT

by

Në një intervistë dhënë enkas për Gazetën më të Vjetër të Botës Shqiptare në print “DIELLI”, gazetari dhe studiuesi Ilir Ikonomi shprehet se:…”Historia rishkruhet më mirë dhe më saktë përmes debatit dhe debati duhet të jetë si një vorbull që zien; aty duhet të marrin pjesë shumë pikëpamje dhe jo një e vetme…”
Ndiqeni intervistën që Editori i Diellit Dalip Greca, i mori gazetarit dhe studiuesit Ilir Ikonomi, që po lëvron suksesshëm një zhanër të veçantë, mes rrëfimit dhe historisë:
Si ndjehet Ilir Ikonomi pas një promovimi të sukseshëm në Tiranë të librit të tretë”Pushtimi”?
Ilir Ikonomi -Më vjen mirë që libri u prit me interesim, me sa kuptova. Besoj se interesimi erdhi kryesisht nga kërshëria e lexuesit për të ditur se si e shihnin amerikanët pushimin e Shqipërisë nga Italia. Ishte diçka për të cilën nuk është folur ndonjëherë me kaq hollësi.

Si shkuat tek zbulimi i raporteve të ambasadorit amerikan Hugh Gladney Grant?

Ilir Ikonomi-Raportet i zbulova në vitin 2010 në Arkivin Kombëtar amerikan që ndodhet në College Park të shtetit Maryland, rreth 50 minuta larg shtëpisë sime. Isha në valën e kërkimeve për një libër që po shkruaja mbi jetën e Faik Konicës në Uashington. Hugh G. Grant ka qenë i dërguari diplomatik i SHBA në Tiranë mes viteve 1935 dhe 1939, prandaj natyrshëm më duhej të rrëmoja në korrespondencën që Granti shkëmbente me Departamentin e Shtetit në atë periudhë, me shpresë se do të gjeja se çfarë thuhej në komunikimet e tyre për Konicën. Kërkimi ishte i frytshëm, sepse sqarova shumë gjëra që më ndihmuan të përcaktoj me saktësi disa lëvizje të Konicës dhe disa fakte që lidheshin me marrëdhëniet e Mbretit Zog me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Gjatë këtij kërkimi, hasa fillimisht në një raport të gjatë, ku Granti përshkruante me hollësi pushtimin e Shqipërisë, ashtu siç e kishte parë me sytë e tij, si dhe pasojat e menjëhershme që solli kjo ngjarje: humbjen e pavarësisë së shtetit shqiptar në të gjitha aspektet. Materiali i daktilografuar mbante datën 24 maj 1939, pra rreth një muaj e gjysmë pas pushtimit të 7 prillit. Në dosjet me dokumente të zverdhura të arkivit gjeta edhe një raport tjetër, më të shkurtër të Grantit, që me sa dukej ishte përfunduar së daktilografuari më 25 korrik të atij viti.
Kuptova se për të shkruar raportet, ministri amerikan ishte bazuar në shënimet që kishte mbajtur gjatë gjithë asaj periudhe të turbullt. Materiali përmbante hollësi që mu dukën mjaft të besueshme dhe me vlerë, sepse ato tregoheshin nga një dëshmitar pamor, madje nga një dëshmitar që kishte kontakte me qarqet më larta politike të vendit. Jo vetëm kaq. Ky dëshmitar i rrallë ishte i paanshëm dhe objektiv në rrëfimin e ngjarjeve. Ai nuk kishte ndonjë arsye të fortë të mbante anën e dikujt në këtë histori të trishtueshme. Së fundi, Granti ishte i njohur për skrupulozitetin e tij prej burokrati. Në kabllogramet që i dërgonte Departamentit të Shtetit dhe që ishin të shpeshta, nuk kisha gjetur ndonëherë pasaktësi ose mospërputhje.
Prandaj mendova se materiali që kisha në dorë ishte me rëndësi, si dokument që e pasqyronte më së miri këtë kapitull të historisë shqiptare.

Do të doja të sillnit për lexuesit e Diellit se çfarë ndjetë në momentin e zbulimit të raporteve shtatë e më shumë dekada pasi ambasadori i pat shkruar.

Ilir Ikonomi-U ndjeva i privilegjuar. Kur hasa në raportin e parë, isha në sallën kryesore të arkivit, ku punonin disa dhjetëra kërkues si unë dhe gjëja e parë që bëra ishte ta fotografoja menjëherë të gjithë raportin, për ta shqyruar më me imtësi më vonë. Ndodhesha përpara një perle të vërtetë, rreth 100 faqe të daktilografuara, që kishin fjetur në arkiv për 7 dekada, fare të panjohura. Në fillim më kapi një frikë e kotë: Po sikur dikush nga punonjësit e arkivit të vijë e të më thotë se materiali është ende i klasifikuar dhe nuk lejohet fotografimi?
Mendoj se çdo send historik që zbulojmë, çdo relik apo dorëshkrim nga historia, nuk na takon neve personalisht, nuk është diçka që na shërben për të zbukuruar dhomën apo bibliotekën tonë personale, por merr rëndësi kur bëhet pjesë e të gjithëve, e kujtesës së kombit. Prandaj mendimi se këtë material mund ta botoja një ditë më dha emocione. Kur më në fund gjeta kohën për ta shqyrtuar me imtësi rrëfimin e Grantit, pashë se kisha të bëja me një material të pazakontë. Me shumë habi dhe kënaqësi kuptova se Granti vërtet i kishte shkruar raportet për Departamentin e Shtetit, por qëllimi i tij kryesor ishte që ato të ruheshin në arkiv dhe, më vonë, kur dikush të interesohej për këtë pjesë të historisë së Shqipërisë, t’i lexonte për të kuptuar më mirë aferën e pushtimit italian. Kjo dëshirë e Grantit, ky vullnet i mirë i tij për shqiptarët më la një përshtypje të pashlyeshme.

Ju jepni në libër vështrimin e ftohtë amerikan për një nga ngjarjet më të përfolura të historisë së Shqipërisë. Sa ndikojnë materiale të tilla në rishkrimin e paanshëm të historisë?

Ilir Ikonomi-Mendoj se historia rishkruhet më mirë dhe më saktë përmes debatit dhe debati duhet të jetë si një vorbull që zien; aty duhet të marrin pjesë shumë pikëpamje dhe jo një e vetme. Në këtë vështrim, raportet e Grantit e pasurojnë procesin e rishkrimit të historisë së Shqipërisë, për më tepër se ai flet si një aktor i jashtëm, i painteresuar drejtpërsëdrejti.
Duhet pranuar se gjatë periudhës komuniste, historia e Shqipërisë është shkruar në mënyrë të deformuar dhe në shumë raste shtrembërimet kanë qenë të neveritshme. Janë thënë plot gënjeshtra dhe ata që i kanë thënë mbajnë përgjegjësi. Është shumë e saktë shprehja e George Orwellit: “Mënyra më e efektshme për të shkatërruar një popull është të mos e lejosh atë të kuptojë historinë e vet, t’ia fshish nga kujtesa këtë histori.”
Për shembull, një ndër figurat ende të debatuara në historinë shqiptare të pas pavarësisë është Ahmet Zogu. Gjatë dekadave të komunizmit, historia e Shqipërisë i ka mëshuar mohimit të plotë të kësaj figure. Aq e madhe ka qenë këmbëngulja, saqë ndikimi i kësaj teze vazhdon edhe sot. Një pjesë e historianëve, megjithëse shëtisin shpesh nëpër Evropë dhe citojnë plot literaturë të huaj, nuk mësohen dot me mënyrat perëndimore, realiste të analizës së ngjarjeve, ose nuk kanë guximin të mohojnë atë që kanë thënë dikur. Tek disa të tjerë mbizotërojnë dogmat, në vend që të ndjekin intuitën. Këtyre do t’u kujtoja thënien e novatorit të madh amerikan, Steve Jobs: “Mos u kapni në grackë nga dogma, që do të thotë të jetosh me rezultatet e mendimit të të tjerëve.”
Të dërguarit amerikanë në Tiranë në vitet 1930, Herman Bernstein dhe Hugh Grant, e shihnin qeverisjen e Ahmet Zogut si një periudhë stabilizimi, unifikimi dhe modernizimi të shtetit shqiptar, që zgjati nga viti 1925 deri më 1939, pra plot 14 vjet. Edhe para kësaj periudhe, duke filluar nga Kongresi i Lushnjes, Zogu ishte një figurë qendrore në Shqipëri dhe shihej gjerësisht si patriot dhe bashkues, po të gjykojmë nga kronikat e gazetarëve perëndimorë që e kanë takuar. Ai veproi në rrethana jashtëzakonisht të vështira për një shtet që ishte krijuar vetëm një dekadë më parë dhe për të cilin kishte dyshime të mëdha nëse do të mund të ekzistonte gjatë.(Te plote do ta lexoni ne Gazeten Dielli te Printuar)

INTERVISTË E SUPERSTARIT RITA ORA TEK “20 FRIDAY” ZVICËR

by

Pas yjeve të futbollit Zviceran, Rita Ora është një personazh shumë i njohur në Zvicër, me përmasat e një ylli botëror të krahasueshëm me Mbretëreshën e Muzikës pop – vetë Madonën. Kësaj jave ajo kishte pushtuar kopertinën dhe faqet e revistës zvicerane më të lexuar në Konfederatën Helvetike – një suplement javor 20 Minuten, gazetës gratis që gjendet në çdo cep të Zvicrës.
RITA ORA NJË SUPERSTAR NGA KOSOVA – PAS ALBUMIT TË PARË ORA I CILI ISHTE NË MAJË TË ÇARTSEVE BRITANIKE – ASHTU SI EDHE ME SINGELIN AKTUAL « I Will Never Let You Down», NË SHTATOR VJEN ME ALBUMIN E DYTË
Me flokë të lyer në biond platin së bashku me Gwen Stefani, Michelle Williams, duke u cilësuar nga eksperti Eddine Belaid – si perfekte në look – Rita Ora e çmend rininë zvicerane me magjinë e saj – prandaj ajo është e kudogjendur në shtypin helvetik, gati për çdo ditë, ku lexuesi merr informacion për çdo të re që vjen prej Planetit Rita Ora. Lexuesit shqiptar po i sjellin pjesë nga intervista që ajo dha për redaktorin e Friday Marc-André Capeder.
SUPERSTAR-I RITA ORA ISHTE VETËM 1 VJEÇ KUR PRINDËRIT E SAJ U VENDOSËN NË LONDËR
Rita Ora sot 23 vjeç, ishte vetëm një vjeçare, më 1991, kur bashkë me familjen u vendos në Londër për shkak të konfliktit në ish-Jugosllavi. Më 2009 ajo nënshkroi një kontratë me Jay-Z, të cilin e konsideron mentorin e saj, që do t’i hapte asaj dyert e suksesit në të gjithë botën. Suksesi në muzikë i Rita Orës shoqërohet edhe me pamjen e saj fantastike, në look dhe veshje, duke e bërë që të jetë sa sfiduese aq e kërkuar nga bota e lartë e modës dhe firmave më të famshme të sportit – si Donna Karan, Met Gala, Rimmel DKNY, Adidas etj. Të gjitha dyert janë të hapura për të. Dhe ajo në çdo intervistë nuk harron të tregojë kurrë se vjen me prejardhje nga Kosova, fakt që e bën të ndihet krenare. Më poshtë po ju sjellim pjesë nga intervista që i dha redaktorit të 20 minuten Friday Marc-André Capeder.
«Asnjë pyetje për marrëshëniet e saj me Calvin Harris». Ky ishte mesazhi që mori gazetari nga Shtëpia diskografike e superyllit përpara se ai të vinte këmbën në dhomën ku do t’i merrte intervistë Rita Orës. Në fakt, gazetari i Friday dëshironte të mësonte nëse në vilën e saj, Rita kishte një dhomë të mbushur me albumet dhe fotot e Calvin Harris. Gjithësesi ajo u tregua shumë miqsore me gazetarin, ashtu si tregohen njerëzit me miqtë e tyre, duke i treguar foto nga celulari i saj ku ajo bënte grimasa dhe në fund duke i thënë se „Ajo është gjithmonë Rita ora – njëlloj si ka qenë dy vite më parë“. „Superylli britanik me rrënjë kosovare.“ Kështu shkruan gazetari zviceran.
INTERVISTA
Rita, ti je shumë kohë e ikur nga shtëpia me aktivitete, çfarë bën ti kur ke një pauzë?
Rita Ora: Qendroj gjithë ditën në krevat, duke parë Realityshows si «The Real Housewives of Atlanta». Në këto ditë nga krevati ngrihem vetëm kur më duhet të gatuaj e të ha.
Do të kesh ti një Realityshow?
Rita Ora: Kurrë. Nuk mund ta duroj, do të rraskapitesha krejt nëse rreth meje do të sillej një ekip me kamera.
Po më habit.
Rita Ora: Përse kështu?
Sepse ti je shumë ekstroverse, një person që dukesh se merr energji kur rrethohesh nga njerëzit. A nuk pozove ti për Terry Richardson (fotograf amerikan i famshëm) me BH thuajse transparente.
Rita Ora: Terry Richardson është një legjendë. Unë duhej patjetër të punoja me të…
Prandaj interpreton ti në filmin «50 Shades of Grey» (një romancë erotike) ?
Rita Ora: Po interpretoj këtu, por askush nuk më sheh të zhveshur. Luaj rolin e motrës të Christian Grey…
Ju tregoni shumë lehtë, diçka që ngjan rrallë tek yjet.
Rita Ora: Unë jam gjithnjë e çiltër në intervista. Por ne mund të flasim edhe për Albumin tim të ri apo jo.
Okay. Përse jo?
Rita Ora: Albumi përmban këngë dashurie – në kohën më të bukur të një raporti dashurie, të muajit të mjaltit, kur jemi të dashuruar marrëzisht dhe bota e gjithçka të duket me ngjyrë rozë. Ky Album del në shtatorin që vjen.
Ka Albumi diçka të veçantë?
Rita Ora: Po, Prince është në Album. Ndaj jam unë kaq krenare.
Ti i dhe fund shkollës në moshën 16 vjeçare për t’u bërë një Star. Cili ka qenë qëndrimi i prindërve të tu?
Rita Ora: Babait tim nuk i pëlqente kjo gjë. Ndërsa mamaja më ka mbështetur. Ajo më thoshte gjithmonë:«Rita, a ke ëndërruar ndonjëherë në gjumë, sikur ndodhesh përpara një turme prej 20’000 njerëzish, ku të gjithë ulërasin emrin tënd. Kjo ëndërr do të bëhet realitet.» Ajo kishte të drejtë.
Si je përfshirë me karrerën tënde?
Rita Ora: Tashmë kam themeluar Firmën time. Shumë shpejt do të dalin në treg produkte të Rita-Ora-Beautyprodukte. Motra ime Elena e drejton këtë firmë së bashku me prindërit. Dua të ndërtoj një Ora-Imperum të vogël.
Ke të një shtëpi edhe në Kosovë?
Rita Ora: Ende jo, por shpejt do të kem. Por tashmë kam investuar në një skuadër futbolli të Kosovës.
A mund të qarkullosh lehtë nëpër rrugë atje?
Rita Ora: Natyrisht, njerëzit atje janë kaq të natyrishëm. Kur jam në Prishtinë, njerëzit më thërrasin në rrugë «Hey Rita, ç‘kemi?». Unë jam si ata, njëra prej tyre.
Më 23 Korrik Rita Ora jep koncert live në Festivalin Blue Balls Festival në Luzernë.
(Shqipëroi dhe përgatiti për botim Elida Buçpapaj)

ILIR IKONOMI PËRMES “PUSHTIMIT” SJELL EDHE MESAZHIN E RISHKRIMIT TË HISTORISË TË NDARË NGA POLITIKA

by

Intervistë e posaçme me gazetarin dhe shkrimtarin Ilir Ikonomi pas publikimit te librit me te ri”pushtimi”/
NEW YORK CITY : Në një intervistë të posaçme për gazetën tonë, me gazetarin dhe shkrimtarin Ilir Ikonomi autori i dy librave ” best seller” “Faik Konica, Jeta në Uashington” dhe “Pavarësia – Udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit” flet me gazetarin tonë në SHBA, Beqir SINA, mbi librin më të ri “Pushtimi”
Një libër siç thotë ai që tregon historinë e pushtimit të Shqipërisë nga Italia në prag të Luftës së Dytë Botërore dhe përmban rrëfimin e shefit të misionit diplomatik amerikan në Tiranë, Hugh Gladney Grant (Hju Glledni Grant).
Gjithashtu, Ikonomi nëpërmjet “rrëmimeve” të tij në arshivat e Uashingtonit, duke shkruar edhe këtë libër ka “zbuluar atë se çfarë vendi zenë SHBA në faqet e librit të tij “, si dhe ditët e fundme të Shqipërisë mbretëri e ditët e para të pushtimit italian të rrëfyera nga ministri amerikan i kohës në Tiranë, Hugh Grant.
“Vërtet, kjo është një histori e njohur, por për herë të parë ajo tregohet nga këndvështrimi i një amerikani, i cili e pa me sytë e tij pushtimin, sepse ndodhej në Tiranë në atë kohë. Ai ishte ministri fuqiplotë i SHBA në Shqipëri dhe quhej Hugh Grant, thotë në këtë intervistë Ikonomi.
Ai si një “gjuetar” i mirë, duket në faqet e shkruara të këtij libri, se ka gjetur dokumente të rëndësishme në Arkivin Kombëtar Amerikan, pikërishtë, bëhet fjalë për dy dokumente që hedhin dritë mbi qëndrimin e mbretit dhe të shteteve europiane për pushtimin.
Lidhur me pyetjen se si mendon Ikonomi a duhet të rishkruhet historia në Shqipëri dhe kush duhet ta bëjë këtë?
Ilir Ikonomi përgjigjet prerë se :”Historia, është duke u rishkruar në sajë të pluralizmit të pikëpamjeve për ngjarjet dhe figurat kryesore historike. Ka kaluar koha kur për çdo gjë kishte një pikëpamje të vetme të diktuar nga pushteti. Mendoj se tek historianët tani ekziston një kuptim më i mirë për karakterin kompleks që kanë ngjarjet dhe personazhet historike, pra ekziston më shumë realizëm. Për arësye të ndryshme, ku hyn edhe sedra, një pjesë e tyre nuk heqin dorë nga opinionet e prera që mund të kenë shprehur në të kaluarën e tyre si shkrues të historisë zyrtare.”

Zoti Ikonomi, çdo lexues, para se të blejë një libër do të donte të dinte për autorin, pra: kush jeni ju, nga keni ardhur, cila është jeta juaj?
Kam lindur në Pogradec, jam rritur në Berat. Im atë ka qenë mjek, nëna mësuese. Jam rritur në një shtëpi me shumë libra dhe ku nuk flitej shumë për politikë. Im atë dinte disa gjuhë të huaja prandaj në shtëpinë tonë kishte shumë fjalorë, të cilët ai i shihte si urën e vetme për të komunikuar me botën perëndimore. E dinim origjinën tonë prej disa brezash, sepse në shtëpi kishim një dokument që tregonte historinë e familjes nga ana e babait. Kam studiuar në Kinë për gjuhë kineze në vitet 1970. Punova si përkthyes i kinezçes në Radio Tirana deri në vitin 1990. Me rënien e komunizmit, u bëra korrespondenti i parë i agjencisë Rojter në Shqipëri dhe pas dy vjetësh Zëri i Amerikës më ftoi për të punuar në Uashington. Që nga ajo kohë vazhdoj të jem gazetar në seksionin shqip të VOA.
“Pushtimi” është libri juaj i tretë. A ka ndonjë numër librash që duhet të shkruash për t’u ndjerë shkrimtar?
Nuk e besoj. Shkrimtar të quan ose jo lexuesi. Në rastin tim, rruga si autor librash sapo ka nisur dhe ende nuk e di se çfarë mendon lexuesi, por sinqerisht nuk ndihem shkrimtar në kuptimin klasik të fjalës. Them se do të të shkruaj edhe libra të tjerë nëse lexuesi vazhdon të ketë interes për punimet e mia.
Ju shkruani për historinë shqiptare, duke filluar nga vitet e para të shtetit shqiptar. Si i përzgjidhni temat për të cilat vendosni të shkruani?
Përpiqem të zgjedh ato tema historike që na interesojnë më shumë neve si shqiptarë për të kuptuar vetveten. Prandaj në librat e mi do të hasni disa nga ngjarjet dhe figurat më madhore për Shqipërinë: Ismail Qemali, shpallja e pavarësisë, Faik Konica, pushtimi i Shqipërisë nga Italia e të tjera. Të gjitha detajet në librat e mi janë në funksion të këtyre ngjarjeve dhe personazheve të mëdha. Nuk më pëlqen të shkruaj për politikën e ditës, sepse ajo nuk të lejon të nxjerrësh përfundime të mëdha dhe të reflektosh se nga kemi ardhur e ku po shkojmë. E kundërta mund të thuhet për të shkuarën historike. Nëse e pasqyron me besnikëri dhe në mënyrë të balancuar e të arsyeshme, ajo të ndihmon të kuptosh të ardhmen.
A kanë librat tuaj një lidhje të brendshme, diçka që ndoshta e kuptoni vetëm ju?
Besoj se kanë një fije që i lidh – idenë se Shqipëria ka patur një të kaluar të vështirë, në kuptimin që krijimi i shtetit shqiptar ka qenë një sipërmarrje jashtëzakonisht e mundimshme dhe këto mundime kanë vazhduar gjatë. Disa njerëz nuk e kuptojnë dot këtë, pra se sa i vështirë ka qenë krijimi i një entiteti të unifikuar në kushtet e ndarjeve të mëdha krahinore e fisnore, mungesës së theksuar të zhvillimit ekonomik dhe ndarjes në tre besime. Në të gjithë librat e mi jam përpjekur ta paraqes këtë fenomen shqiptar në formën e sfondit të madh të veprimit të personazheve, në mënyrë që lexuesi të mund të arrijë përfundime për të tashmen dhe t’u japë përgjigje pyetjeve të tilla, si: ku e kanë rrënjën përçarjet e sotme dhe çfarë e pengon ecjen përpara.
Ky libër tregon përmes dokumentesh historinë e pushtimit të Shqipërisë nga Italia më 7 prill 1939, në prag të Luftës së Dytë Botërore. Përse zgjodhët një temë për të cilën është folur shumë?
Vërtet kjo është një histori e njohur, por për herë të parë ajo tregohet nga këndvështrimi i një amerikani, i cili e pa me sytë e tij pushtimin, sepse ndodhej në Tiranë në atë kohë. Ai ishte ministri fuqiplotë i SHBA në Shqipëri dhe quhej Hugh Grant.
Përse ju duket me rëndësi kur tregohet nga një amerikan?
Amerikanët në atë kohë nuk kishin ndonjë interesim të veçantë për Ballkanin, politika e jashtme e SHBA nuk ishte shumë aktive. Prandaj, ndryshe nga diplomatët e tjerë të huaj në Shqipërinë e asaj kohe, Granti mund të shihet si një vëzhgues i ftohtë dhe i paanshëm i ngjarjeve. Mendoj se raportet që ai i dërgonte Departamentit të Shtetit për pushtimin e Shqipërisë janë mjaft të paanshme.
Çfarë pjese zë rrëfimi juaj si autor në këtë libër?
Hugh Granti flet kryesisht për pushtimin e Shqipërisë nga Italia dhe ngjarjet që pasuan, siç ishin konsolidimi i regjimit të pushtimit, taktikat e italianëve për të krijuar përshtypjen se pavarësia nuk ishte humbur, imponimi prej tyre i një kushtetute të hartuar në Romë, eliminimi i politikës së jashtme të Shqipërisë, etj. Për të dhënë një pasqyrë më të plotë të Shqipërisë në periudhën para pushtimit, unë kam shkruar një ekspoze në formën e një rrëfimi që i paraprin asaj për të cilën flet ministri Grant.
Diplomati amerikan duhet ta ketë takuar shumë herë Mbretin Zog. Çfarë mendimesh shpreh ai për monarkun shqiptar?
Po, e ka takuar shumë herë. Granti kishte simpati për shqiptarët në përgjithësi dhe i kuptonte ndjenjat e tyre proamerikane. Të njëjtën simpati shprehte edhe për Mbretin Zog, i cili gjithashtu ushqente ndjenja miqësore për Amerikën. Takimi i tij i fundit me Mbretin ishte një ditë para pushtimit, më 6 prill. Sipas shënimeve të hollësishme të Grantit nga ai takim, Zogu i tregoi hapur ministrit amerikan situatën e vështirë në të cilën ndodhej, për shkak të trysnisë së madhe që po i bënin italianët. Granti na jep të kuptojmë se Mbreti Zog, me inteligjencën e tij natyrore, e analizonte drejt gjendjen në Evropë dhe e kuptonte se askush nuk do t’i vinte në ndihmë nëse Shqipëria sulmohej nga Italia. Në raportet për Sekretarin amerikan të Shtetit, Granti bën një analizë të hollësishme, me të cilën në mënyrë të paanshme tregon se si arriti Italia ta fusë Shqipërinë në zinxhirin e saj. Ai shpjegon se Zogu i njihte mirë kartat e tij. Ndoshta, – shkruan Granti, – Mbreti llogariste që, nëse fillonte një luftë botërore, Italia do të humbiste dhe ai do të çlirohej nga borxhet që kishte marrë prej saj. Llogaritë nuk i dolën, sepse Italia nuk vonoi ta pushtonte Shqipërinë.
Përse Zogu është një figurë kaq e debatuar mes historianëve? Përse ka kaq pasione kur flitet për të?
Mendoj se një pjesë e kësaj është pasojë e trashëgimisë politike të Shqipërisë. Gjatë shumë dekadave të komunizmit, në Shqipëri pati një fushatë denigruese kundër Zogut. Historianët e asaj kohe, me bindje ose nën presion nuk na dhanë dot një analizë objektive të monarkut shqiptar, i cili si çdo prijës që vepron në një mjedis të vështirë ka plot dritëhije. Sot, shumë qëndrime kanë ndryshuar, por kam përshtypjen se kritikat kryesore që i bëhen Zogut ende ngrihen mbi të njëjtën bazë si edhe më parë. Për shembull, qëllimisht theksi vihet tek ikja e tij më 7 prill dhe pak flitet për natyrën e trysnisë italiane, për komplotet e tyre për ta eliminuar fizikisht Mbretin dhe përgjithësisht për atmosferën e krijuar, ku rezistenca ishte e pamundur. Lihet në heshtje, për shembull, fakti që Musolini kishte të paktën një vit që përgatitej për ndërhyrjen ushtarake në Shqipëri dhe kjo i linte pak hapësirë Zogut për të rezistuar. I mëshohet faktit që Mbreti Zog u lidh së tepërmi me italianët dhe nuk thuhet se cilat mund të kishin qenë alternativat: Lidhja me grekët? Lidhja me jugosllavët? Apo izolimi tragjik nga bota siç bëri Hoxha? Po ashtu, pak flitet mbi përpjekjet e Zogut për bashkim kombëtar dhe për modernizimin e një Shqipërie që po ndërtohej si shtet gati nga themelet. Kur analizat ngrihen mbi pasione, kjo të pengon të kuptosh edhe ato që vërtet mund të quhen anë të errëta të Zogut, siç ishin përpjekjet për të qëndruar me çdo kusht në pushtet, dëshira për luks dhe ekstravagancë në një vend që ende vuante nga uria, etj.
Si mendoni se duhet të rishkruhet historia në Shqipëri dhe kush duhet ta bëjë këtë?

Historia është duke u rishkruar në sajë të pluralizmit të pikëpamjeve për ngjarjet dhe figurat kryesore historike. Ka kaluar koha kur për çdo gjë kishte një pikëpamje të vetme të diktuar nga pushteti. Mendoj se tek historianët tani ekziston një kuptim më i mirë për karakterin kompleks që kanë ngjarjet dhe personazhet historike, pra ekziston më shumë realizëm. Për arësye të ndryshme, ku hyn edhe sedra, një pjesë e tyre nuk heqin dorë nga opinionet e prera që mund të kenë shprehur në të kaluarën e tyre si shkrues të historisë zyrtare. Natyrisht, kur vjen puna te hartimi i teksteve, kjo është një sipërmarrje me përgjegjësi të madhe. Këtu mendoj se ka rëndësi ruajtja e baraspeshës, në kuptimin që në komisionet e teksteve të marrin pjesë historianë që pasqyrojnë një pluralitet pikëpamjesh. Sidomos ndarja e politikës nga historia në kuptimin e plotë të kësaj shprehjeje, mendoj se duhet të jetë një kriter kryesor.
Dëgjojmë shpesh të thuhet se tek shqiptarët ka rënë leximi, njerëzit nuk interesohen dhe aq shumë për librin. Ju ç’mendoni?
Nuk e besoj se kurioziteti për të ditur mund të bjerë ndonjëherë. Por me siguri që do të ketë periudha kur rënia e fuqisë blerëse bëhet pengesë që të shiten më shumë libra. Kam përshtypjen se po t’u ofrohet një libër i mirë, njerëzit nuk kursejnë për ta blerë. Në një shoqëri gjithnjë ka njerëz që lexojnë dhe njerëz që nuk lexojnë dhe nuk besoj se kjo do të ndryshojë ndonjëherë.
Intervistojë : Beqir SINA

Familja Vlora, kontribut të rëndësishëm në historinë e Shqipërisë

by

-Intervistë e Harilla Koçi me zotin Darling Vlora/
Darling Vlora, është pinjoll i familjes Vlora, pasardhës i Ismail Qemal Vlorës. Prej vitit 1998, ai jeton e punon në veri të Italisë, por lidhjet me vendin e vet nuk i ka ndërprerë asnjëherë. Udhëton shpesh në Shqipëri dhe mban kontakte të rregullta me emigrantët shqiptarë në Lombardi e më gjerë. Në një intervistë për ATSH-në ai tregon se ka lindur në Tiranë, më 1967 dhe është djalë i Ismail Vlorës (1920-1990) dhe Esma Hurshitit (1926-2012). I ati ishte djali i madh i Qamil bej Vlorës (1895-1950) dhe Ylvije Dyrmishit (1900-1972), ndërkohë që Qamil bej Vlora ishte djali dhe fëmija më i vogël i Ismail Qemal bej Vlorës. “Lindur më 1920 (një vit pas vdekjes së Ismail beut) im at pati fatin të trashëgonte emrin e nderuar të gjyshit të tij”, tregon mes të tjerash Darlingu.
Darling Vlora i ka kryer studimet e mesme në Tiranë, por për motive politike nuk mundi dot të vazhdonte studimet e larta. “Duket çudi por fakti është që djali i Ismail beut (pra gjyshi im), u dënua me burgim gjatë viteve të para të regjimit diktatorial, të njëjtin fat, edhe pse për pak kohë, pësoi edhe babai im dhe kështu, në forma nga më të ndryshmet, lufta e klasave vazhdoi edhe tek ne”, tregon zoti Vlora, ndërkohë që shton se, “kam marrë pjesë që në demostratat e para kundër regjimit totalitar, në mitingjet dhe në demostratën e 20 shkurtit 1991, ku u rrëzua përmendorja e diktatorit Hoxha”. Edhe pse kishte dëshirën që të jetonte në Shqipëri, më 1998, pas 6 viteve nënpunës pranë Komitetit Shtetëror të ish-të Përndjekurve Politikë (ku gjatë kësaj periudhe ndoqi edhe Fakultetin Juridik), u largua nga Shqipëria bashkë me gruan dhe djalin e posalindur.
Në intervistën e tij ai bën një përshkrim të kontributit të familjes Vlora në historinë e Shqipërisë, ndërkohë që vlerëson vendimin e Qeverisë për kthimin në Atdhe të eshtrave të Eqrem Bej Vlorës.
1. Ditë më parë, ju ishit i pranishëm në ceremonitë zyrtare të rivarrimit të eshtrave të Eqerem Bej Vlorës. Në këtë rast, prania juaj, lidhej me atë në nderim të një personaliteti të letrave shqipe, të historisë sonë, apo të një prej paraardhësve të familjes Vlora, pinjoll i së cilës jeni?
– Prania ime në Shqipëri për të marrë pjesë në ceremoninë zyrtare të kthimit të eshtrave në atdhe të Eqrem bej Vlorës padyshim që, në radhë të parë, lidhet me faktin e përkatësisë familjare. Unë e kam ndjekur nga afër të gjithë procesin e përgatitjes së kthimit të eshtrave, deri në realizimin e tij dhe isha prezent në Shqipëri për të nderuar kujtimin e një pinjolli të shquar të familjes Vlora, ku kam nderin të bëj pjesë, por njëkohësisht edhe për të nderuar kujtimin e një figure të shquar të historisë sonë, në shumë aspekte. Eqrem bej Vlora ka qenë dhe do mbetet jo vetëm një personalitet i shquar i letrave shqiptare por një patriot, një njeri që atdheun e tij e ka dashur aq shumë.
2. Në këndvështrimin tuaj, si do ta vlerësonit ju Eqerem bej Vlorën dhe faktin që, 50 vjet pas vdekjes eshtrat e tij u sollën dhe u rivarrosën në Shqipëri me një ceremoni shtetërore?
-Eqrem bej Vlora, me dritëhije që dikush ia atribuon e dikush jo, është një figurë e shquar e historisë sonë kombëtare, me një kontribut të jashtëzakonshëm dhe mjaft të gjerë. Që i ri spikati në fushën e diplomacisë dhe letrave ku, sidomos në këtë të fundit, trashëgimia që na ka lënë e që akoma nuk është e njohur krejtësisht, është mjaft e madhe.
Fakti që eshtrat e tij u sollën në atdhe 50 vjet pas ndarjes nga jeta, nuk përbën ndonjë veçanti sa përbën fakti që ky veprim u realizua me një vendim qeveritar. Ka patur reagime sikur nëpërmjet këtij vendimi indirekt është «rehabilituar» figura e Eqrem bej Vlorës, gjë që është krejt absurde, pasi në radhë të parë, nuk ka çfarë të rehabilitohet ndërsa nga ana tjetër vetë vendimi i Këshillit të Ministrave flet mjaft qartë duke theksuar se ky vendim është marrë për vlerësimin ndaj kontributit të Eqrem bej Vlorës në letrat shqiptare.
Unë mendoj se me këtë veprim, pra me vendimin që Qeveria aktuale morri për të kthyer në atdhe eshtrat e Eqrem bej Vlorës, tregoj një pjekuri politike, duke përcaktuar fare qartë në vendimin e saj edhe motivin, pra duke bërë kështu një diferencim mbi një kontribut të pakundërshtueshëm e mbi atë ç’ka akoma, për disa, mund të jetë argument i tepërt e i kotë polemike.
3. Historia sjell edhe një fakt: kundërshtitë që kanë pasur mes tyre, në momente të caktuara, Ismail Qemal bej Vlora dhe Eqerem bej Vlora. Cili do të ishte komenti juaj për këtë?
-Midis vlorajve ka patur edhe kundërshtime dhe kjo është mëse normale. Megjithatë kjo nuk do të thotë që midis tyre ka patur armiqësi. Ky fenomen brenda vlorajve konfirmon thjesht faktin se mendimi i kundërt, ose më mirë të themi mosbashkëpunimi, është një e drejtë absolute e kujtdo. Nuk kishte pse të ndodhte që, duke qenë pinjollë të së njëjtës familje, ata duhet patjetër t’i mendonin gjërat njësoj. Kush mund të kenë qenë pasojat e këtij mosbashkëpunimi apo rivaliteti, kjo pastaj është diçka tjetër.
4.Si pinjoll i nderuar i familjes Vlora, cili është mendimi juaj: a është vlerësuar siç duhet dhe a është bërë mjaftueshëm për të nderuar figurën dhe rolin e Ismail Qemal bej Vlorës në historinë e Shqipërisë?
-Duke njohur mjaft mirë kontributin e vlorajve në historinë e Shqipërisë, sepse këtë njohje ma lehtëson shumë edhe fakti i të qenurit pinjoll i familjes, mund të them se roli i Ismail Qemal bej Vlorës në historiografinë tonë nuk e ka marrë akoma, por po e merr, vlerësimin e duhur, e po ashtu edhe vlorajt e tjerë.
Kjo padyshim lidhet shumë me faktin se Shqipëria, në 100 vjet shtet, nuk ka patur aspak një jetë të qetë politiko-shoqërore, por një jetë mbushur me ndryshime rrënjësore e periudha krejt të kundërta ideologjikisht. Nga një periudhë e vështirë e viteve të para të pavarësisë u kalua në Luftën e Irë Botërore; nga një mbretëri 10-vjeçare, në një pushtim të huaj; nga një Luftë e IItë Botërore në instalimin e një regjimi totalitar, e më pas një periudhë postkomuniste, që herë-herë ngjan me një tranzicion të pafund. Pra, në një jetesë të tillë, është e vështirë të mendohet për pozicionim figurash dhe rolesh historike. Megjithatë edhe pse figura e Ismail Qemalit gjatë gjithë këtyre periudhave asnjëherë nuk është luftuar nuk do të thotë që është vlerësuar. Megjithëse, kohët e fundit, sidomos që nga pragu i 100-vjetorit, figura e tij ka filluar të marrë pak nga pak atë ç’ka i takon. Në këtë drejtim më pëlqen të shpreh falenderimet e mia për vendimin që morri qeveria aktuale, që në ditët e para të saj, duke vendosur portretin e Ismail Qemal bej Vlorës në institucionet shtetërore. Prania e portreteve, monumenteve, data përkujtimore, etj., bën që figurat historike t’i kemi gjithmonë pranë, të reflektojmë, të mësojmë prej tyre e, mbi të gjitha, të mësohemi t’i respektojmë e nderojmë kujtimin dhe veprën.
5. Në festimet për 100 vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë Kombëtare, a u vlerësua me dimensionet e nevojshme figura e Plakut të Pavarësisë?
-Një veprim i përkryer është gjithmonë vështirë të realizohet. Në 100-vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë ndoshta u bë më pak nga çduhej bërë, ndoshta mund të bëhej më shumë, por ja që e përkryera nuk ekziston. Megjithatë mendoj se e rëndësishme është që roli i Ismail Qemal bej Vlorës, më tepër se u vlerësua apo jo, filloi të rikthehej në dimensionin e tij. Një histori e njohur mirë është dritë për këdo. Dhe kjo dritë filloi të përhapej nëpërmjet botimeve pafund, nga të cilët unë do veçoja punimin e Ilir Ikonomit: “Pavarësia, udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit”; nga bustet që u vendosën në Kaninë, Vlorë, Tiranë, Durrës, etj.; nga emisionet e ndryshme televizive, ku me mjaft interes ishte edhe dokumentari «Ismail Qemali që nuk kemi njohur», i gazetarit Roland Qafoku; nga ekspozitat, siç ishte ajo e piktorit Arben Morina i cili, në ambientet e Kryeministrisë, paraqiti portretet e të gjithë firmëtarëve të Aktit të Pavarësisë, siç nuk kishte ndodhur asnjëherë më parë; artisti Eltjon Valle realizoi një portret të Ismail Qemal bej Vlorës, portret i cili u përzgjodh nga gazeta e njohur “Dielli”» e shqiptarëve të New Yorkut për t’u vendosur në kopertinën e saj, pikërisht në muajin nëntor 2012; Nga ana tjetër, në një këndvështrim familjar, ne pasardhësit e Plakut të Pavarësisë, ishim të ftuar në festimet zyrtare, prezencë që, deri në atë kohë, na kishte munguar thuajse krejtësisht.
6. Në një këndvështrim tjetër, cili është vendi që zë në histori familja Vlora?
-Familja Vlora në historinë e Shqipërisë zë një vend mjaft të rëndësishëm.
Historia e saj është e do jetë pjesë e pandarë e Historisë së Shqipërisë duke filluar, të paktën, që nga fillim shekulli XIX, kur një nga më të shquarit pinjollë të saj, Ismail bej Vlora, njëkohësisht ndër të parët shqiptarë të atij shekulli, kundërvënien ndaj Perandorisë Osmane do ta paguante me kokën e tij, më 1829. Më pas kontributi i vlorajve vazhdon me rolin e tyre në kryengritjet kundër Perandorisë, sidomos në kryengritjen kundër reformave të tanzimatit (1847), ku spikatën Mahmud bej Vlora dhe Selim pashë Vlora, për të vazhduar në Lidhjen e Prizrenit (1878), me Mustafa pashë Vlorën, anëtar i Kryesisë së Lidhjes; në periudhën e Pavarësisë, ku, përveç Ismail Qemal bej Vlorës, spikatën Syrja bej Vlora, Eqrem bej Vlora, Et’hem bej Vlora, Qazim bej Vlora, etj.; në vitet e para të konsolidimit të shtetit shqiptar, ku shquhen Nuredin bej Vlora, Qamil bej Vlora, etj. Njëkohësisht vlorajt, pa përjashtim dhe në bllok, mbajtën një qëndrim të prerë kundër regjimit totalitar. Përveç burgjeve që ata provuan, siç është edhe rasti i Qamil bej Vlorës (djalë i Ismail Qemalit), midis vlorajve kemi edhe një martir, dhe ky është Riaz bej Vlora, i cili vdiq nga torturat, gjatë hetuesisë, në gusht të vitit 1948. Pra familja Vlora zë një vend të rëndësishëm për kontributin por edhe për prezencën e saj në një kohë relativisht të gjatë në shërbim të interesave të atdheut