Ismet Azizi – Page 3 – Dielli

Gjenocidi ndaj popullsisë gjermane në Jugosllavinë komuniste!

January 6, 2017 by dgreca

Ngjarjet që pasuan në fund të luftës në Jugosllavi ishin fshehur me sukses për më shumëse 60 vjet. Për këtë rast, edhe sot nuk ka asnjë gjykim te qartë historik. Ende në tekstet e historisë nuk përmendet numri i kampeve për gjermanët, krimet e kryera kundër pakicës gjermane,si dhe viktimat në anën e kësaj pakice. Kjo mund të jetë arsyeja kryesore që mungojnë dhe opinionet e juristëve në kualifikimin e këtij veprimi dhe përcaktimi nëse në ish-Jugosllavi është kryer gjenocid ndaj minoritetit gjerman./

Nga Ismet Azizi/Gjermanët danubjan(siç quheshin gjermanët e Vojvodinës), janë pasardhës të gjermanëve dhe austriakëve jugperëndimor, të cilët ndërmjet viteve 1689 dhe 1787, janë vendosur në basenin e Panonisë nga mbretëria hasburgiane. Kjo ka ndodhur pas çlirimit të Hungarisë së atëhershme e cila qëndroi 160 vjet nën sundim të Perandorisë Osmane.

Sot, në Vojvodinë, gjermanët janë një nga pakicat etnike. Ata e flasin gjuhën serbe ndërsa njohja e gjuhës gjermane iu shërben për arsye ekonomike dhe komerciale. Këta gjermanë i përkasin besimit katolik dhe protestant. Sipas regjistrimit të vitit 2002 në Vojvodinë kanë jetuar 3 154 gjermanë.
Por, më herët gjendja ka qenë ndryshe. Sipas regjistrimit të popullsisë së vitit1880 në Vojvodinë kanë jetuar 285 920 gjermanë dhe përbënin 24.4% tëpopullsisë. Këta ishin komuniteti i dytë për nga numri, pas serbëve. Mandej, nëvitin 1890, është shënuar një rënie e lehtë e përqindjes (24.2%) edhe pse numri i tyre ishte rritur në 321 563 duke u radhitur si komunitetet i tretë, pas serbëve dhe hungarezëve. Në vitin 1900 në Vojvodinë kishte 336.430 (23.5%) gjermanë ndërsa në prag të Luftës së Dytë Botërore llogaritet të ketë pasur mbi 550 000.
Sipas regjistrimit të parë të pasluftës (1948) në Vojvodinë jetonin vetëm 31.821 (1.9%) gjermanë, të cilët ishin të gjashtit për nga numri, të kryesuar nga serbët dhe hungarezët që përbënin shumicën.Është e pakontestueshme se ndaj minoritetit gjerman në Jugosllavinë komuniste është kryer gjenocid. Në të vërtetë, qëllim ishte çrrënjosja e tyre ngaVojvodina, nëpërmjet vendimeve të AVNOJ-it dhe ato të mëvonshme që mori kreu komunist. Deklaratat publike, siç ka qenë ajo e Titos në Vrshac, se problemi ipakicës gjermane do të zgjidhet me zhdukjen e tyre nga këto treva, ose ajo e Boris Kidriqit, që elementi gjerman nga pjesët veriore të ish-Jugosllavisëduhet të zhduket, vërtetojnë aktin e gjenocidit.

Ngjarjetqë pasuan në fund të luftës në Jugosllavi ishin fshehur me sukses për më shumëse 60 vjet. Për këtë rast, edhe sot nuk ka asnjë gjykim te qartë historik. Ende në tekstet e historisë nuk përmendet numri i kampeve për gjermanët, krimet e kryera kundër pakicës gjermane,si dhe viktimat në anën e kësaj pakice. Kjo mund të jetë arsyeja kryesore që mungojnë dhe opinionet e juristëve në kualifikimin e këtij veprimi dhe përcaktimi nëse në ish-Jugosllavi është kryer gjenocid ndaj minoritetit gjerman.

Veprime kundër pjesëtarëve të pakicës kombëtare gjermane kanë përfunduar rreth vitit 1965. Në këtë proces gjenocidal kjo pakicë etnike, sipas regjistrimit të vitit 2002, është zvogëluar në numër prej rreth 541,000 në vetëm 3901. Kjo paraqet një rënie prej 140 herë. Tëdhënat tregojnë se sot në ish-Jugosllavi ka ende vetëm 0.7% të kësaj pakice kombëtare.

Megjithatë komuniteti gjerman beson se ky numër është diç më i lartë, por jo më shumë se 20 000 – 30 000 e anëtarë e cila paraqet vetëm 3.6% – 5.4%, në krahasim me numrin në prag të Luftës së Dytë Botërore. Ky ndryshim i 3901 anëtarë, me numrin e vlerësuar, nga anëtarëte tij të cilët ende kanë frikë të deklarohen, nuk kanë guxim të identifikohen si gjerman, por si pjesëtarë të etnive të tjera, apo si pjesëtar rajonal. Ata deklarohen si të pavendosur ose nuk identifikohen fare.

Në muajt e fundit të luftës së Dytë Botërore pakica gjermane është dënuar në forma të ndryshme duke përfshirë edhe detyrimin për largim nga shtëpitë e tyre për në Gjermaninë e sotme.Në sesionit të dytë i AVNOJ-it më 21 nëntor1943, gjermanëve etnikë u është hequr statusi i pakicës kombëtare dhe të drejtat qytetare, shtetësia jugosllave dhe e drejta e pronës.

Teksti i deklaratës që AVNOJ ka nxjerrë përkëtë rast, thotë:

“1. Të gjithë anëtarët e pakicës gjermaneqë jetojnë në Jugosllavi automatikisht do ta humbin shtetësinë e tyre Jugosllave dhe të gjitha të drejtat civile dhe kombëtare;

E gjithë prona e luajtshme dhe e paluajtshme e personave etnik gjerman konsiderohet e konfiskuar dhe bëhet pronë e shtetit;
Gjermanëve jugosllavë u ndalohet të kërkojnë çfarëdo të drejte dhe ushtrimin e mbrojtjes ligjore apo personalenga gjykatat apo institucionet. “

Vendimi i AVNOJ -it , i 21 nëntorit 1944 konfirmon shpalljen e Deklaratës kurse pjesëtarët e pakicës kombëtare gjermane mbeten pa pasurinë e tyre. Është bërëme dije se ky vendim nuk ka pas efekt ndaj gjermanëve që luftuan në radhët e Ushtrisë Nacional Çlirimtare dhe aradheve partizane Jugosllave.

Vendimit përcakton se çfarë konsiderohet pasuri e palujtshme:

“Me këtë vendim konsiderohet pasuria e paluajtshme, prona dhe të drejtat e luajtshme, si dhe posedimi i tokës, shtëpive, mobileve, pyjeve, të drejtat minerare, kompanitë metë gjitha objektet dhe aksione, letrat me vlerë, aksionet, kompanitë, shoqatat e çdo lloji,financimi, të gjitha llojet e mjeteve të pagesës, llogaritë e arkëtueshme qëmarrin pjesë në aktivitetet e ndërmarrjeve, të drejtat e autorit, të drejtat epronësisë industriale, si dhe të gjitha të drejtave për sendet e përmendura mëlart. “

Mënyra se si është kryer dëbimi i gjermanëve ngaVojvodina, duke i dërguar në kampet e vdekjes, ekzekutimi masiv, dijegëja e librave të tyre dhe shkatërrimi i çdo gjëjeqë ka të bëjë me kulturën, gjuhën dhe traditën gjermane në këtë rajon, është eqartë se këtu kemi të bëjmë me gjenocid.

Shpërngulja e popullsisë gjermane ishte e planikuar edhe në një elaborat nga ministri atëhershëm i Bujqësisë në Jugosllavin Komuniste, Vaso Çubriloviq, në platformën ”Problemi i Pakicave kombtare në Jugosllavin e re më 3 nëntor 1944. Problemi i pakicave kombtare në Jugosllavin e re, në mesin e çeshtjeve të tjera të sotme, në Jugosllavi e shtroi edhe problemin e pakicave kombëtare të saj. Pas çlirimit, në vitin 1918, ne kemi marrë qëndrim të shpirtgjërësisë më të madhe naj pakicave kombëtare…. Pakicat i kanë gëzuar të gjitha të drejtat qytetare te ne. Kanë pasur autonomi të plotë arsimore dhe të drejtë të mbajnë lidhje kulturore me popujt e ngjashëm të tyre. Këto privilegje i kanë shfrytëzuar sidomos gjermanët jugosllavë. Çubriloviqi si një arsyetim për shpërnguljen e gjermanëve me Nazistët kërkon edhe dëbimin e tyre, madje duke menduar se një formë e tillë është krejt e pranueshme për aleatët. Folksdojçerët siq quheshin popullësia gjermane atëher, ne duhet ti qërojmë hesapet një herë e përgjithmonë. Madje Çubriloviq shtron edhe dëshirën e ndihmës nga Bashkimi Sovjetik për shpërnguljen e popullsive me metodat e saja. Në rangun e popujve që duhej shpërngulur Çubriloviqi rëndit: 1. Gjermanët, 2.Shqiptarët, 3.Hungarezet etj., ku në fillim shtron idenë e heqjes së të drejtave qytetare për ta. Në krahinat tona mbrenda mundësive , duhet shpartalluar dhe shpërngulur vendbanimet gjermane, sikur të mund ti dëbojm nga rrethet e Baçkës e të Banatit të Sremit 5-600.000 gjermanë dhe në vend të tyre të sjellim njerzë tanë.Vojvodina do të bëhej e jona njëher e përgjithmonë. Në Slloveni viset rreth Koçevjes dhe Mariborit duhet të lirohen nga gjermanët.

Për gjenocidin e kryer ndaj gjermanëve të Vojvodinës më së miri mund të mësojmë nga studimi i grupit të autorëve nga Austria dhe Gjermania të cilët botuan librin “Gjenocidi kundër pakicës gjermane të viti1944-1948″, i cili, në vitin 2004, përveç në gjuhënangleze, është përkthyer edhe në gjuhën serbe. Në këtë libër është dokumentuarnë detaje shfarosja e gjermanëve në ish-Jugosllavi. Aty vërtetohet se nga 106 000 viktima civile nga viti 1941 deri 1948 që u regjistruan në territorin e Vojvodinës, rreth 25 000 ishin të kombësisë gjermane.

Universiteti Harvarditdhe disa universitete tjera gjermane e franceze, përfshirë ekspertin ndërkombëtar për gjenocid dhe krime të luftës Dr. Dieter Blumenvic, sjellin ekspertizën profesionale në të cilën, duke u mbështetur në jurisprudencën dhe në të drejtën ndërkombëtare, është qartësuar se ndaj gjermanëve në ish Jugosllavi është kryer gjenocid.

Për këtë shkak, pasLuftës së Dytë Botërore numri i popullsisë gjermane u zvogëlua në masë tëmadhe. Arsyet janë të shumta: vdiqën si ushtarë, ikja nga pushteti i ri (rreth 250 000), vdekjet në kampet e punës, ekzekutimet hakmarrëse që ndodhnin merastin e çlirimit të vendit nga gjermania naziste. Por, dëbimet dhe emigrimi I tyre i mëvonshëm, për shkak marrëveshjes së fituesve të luftës në vitin 1945, kanë bërë që rreth 14 milionë gjermanë të dëbohen nga trevat e veta ku kanë jetuar në shtetet e ndryshme të Evropës. Pos kësaj, shumë prej tyre e kanë ndërruar identitetin në kroatë dhe hungarezë. Në pronat e braktisur të gjermanëve në Vojvodinë gjatë viteve1945-1950, kur është bërë kolonizimi janë vendosur ardhacakë nga të gjitha republikat sipas kuotave të caktuara dhe rajoneve pasive. Pjesa më e madhe ekolonizatorëve kanë qenë serbë dhe malazezë.

Numri i përgjithshëm i popullsisë dhe ajo e pakicës gjermane në Jugosllavinë e atëhershme :

Viti 1921. 12 017 000 , gjermanë 505 790
1931. 13 943 000 , 499 969
1948. 15 772 000 , 57 180
1981. 22 427 000 , vetëm 8 712

Nga të dhënat shihet se numri i përgjithshëm I popullsisë në Jugosllavinë e atëhershme rritet nga 12 milion në mbi 22 milion.Ndërsa numri i gjermanëve bie nga mbi 500 000 sa kishte në vitin 1921, në 8 712 në vitin 1981, apo siç përmendëm më herët në më pak se 4000 sa kishte në vitin 2002.

Serbia më të dhëna të zymta : Popullsia po plaket

December 27, 2016 by dgreca

1-sebia-plaket

Projeksionet demografike parashikojnë që në Serbi, deri në vitin 2030, përqindja e popullsisë mbi 65 vjeç do të rritet në 21 për qind ndërsa ajo e mbi moshën 80 vjeç do të jetë 5 për qind/

Nga Ismet Azizi/Sipas të dhënave nga hulumtimi “Gjendja e njerëzve të moshuar në fshat” deri në vitin 2030, përqindja e popullsisë mbi 65 vjeç do të rritet në 21 për qind ndërsa ajo mbi moshën 80 vjeç do të jetë 5 për qind, parashikojnë projeksionet demografike për Serbinë. Tashmë në Serbi, sipas regjistrimit të vitit 2011, 17.25 për qind e popullsisë është më e vjetër se 65 vjet. Rezultatet e hulumtimit tregojnë se nga viti 2002 deri në vitin 2011, popullsia rurale ka rënë për 311,139, ose 10.9 për qind, shkruan Novosti.Shtëpitë e fshatrave të boshatisura dhe fshatrat që po vdesin në rajonin e Pirotit, veçanërisht ato që janë më afër degës lindore të Korridorit 10, gjithnjë e më shumë janë interesante për të huajt. Për disa mijëra euro mund të blihet një shtëpi e mirë me një kopsht dhe një tokë e cila nuk është punuar për dekada të tëra.Gjashtë vjet më parë francezi Michael Michael (41) me origjinë nga Guinea, ka blerë një shtëpi në Çiniglavc të vjetër. Që atëherë janë shitur disa shtëpi në fshatrat si Çiniglavc, dhe së fundmi në fshatin Sreqkovc, në anën e djathtë të Korridorit 10, dy familje turke kanë blerë dy shtëpi.Në mesin e atyre që janë të interesuar për shtëpitë e vjetra janë bullgarët, veçanërisht ata paraardhësit e të cilëve vijnë nga ky rajon. Këto shtëpi, sidomos turqve u shërbejnë për pushim gjatë rrugës kur vijnë nga Gjermania, Franca dhe vende të tjera perëndimore ose kur kthehen nga Turqia për në këto vende. Ata thonë se shtëpitë i blejnë me pak para e cila gjë për ta nuk paraqet ndonjë problem. Banorët e fshatit Sreqkovc thonë se fshati i tyre po vdes. Sikur mos të ishin pensionistët, të cilët pas pensionimit kthehen në pronat e tyre, fshatrat tani më do të ishin tërësisht të braktisura.Fshati pa njerëzve vdes. Është më mirë që vijnë ketë njerëz nga jashtë se sa mos të ketë fare. Vendi ynë është i pastër. Nnuk besoj se këto dy familje nga Turqia do të merren me bujqësi por në qoftë se ka njerëz, do të jetë më mirë për ne’ – thotë një fshatar për gazetën e përditshme Novosti.

Çmimi i pronave në vitet e fundit janë ngritur pas shpronësim përgjat koridorit të dhjetë, ndërsa më parë disa hektarë me ara dhe nji shtëpi është shitur për vetëm 2.000 euro, ndërsa në fshatrat malore edhe më të lirë.Trendi i blerjes së shtëpive të vjetra në fshatrat afër rrugëve kryesore është vërejtë pesë -gjashtë viteve të fundit edhe në Bullgari, të cilat i kishin blerë gjermanët, austriakët,…Mosha mesatare e popullsisë së Serbisë është 42 vjet. Serbia radhitet në vendin e III –të në Evropë për nga vjetërsia mesatare e popullsisë. Para Serbisë është Gjermania me moshë mesatare 44 vjet dhe Italia 43.Mesatarja e lindjes te një grua në Serbi është 1,4 ndërsa për t’u siguruar ripërtëritja e thjeshtë e popullsisë duhet të jetë 2,1.

Zyrtarët serb për demografi konsiderojnë se edhe mosha mesatare në Serbi është gjithnjë e më e plakur. Pas tri vjetësh, sipas tyre, mosha mesatar e popullsisë në Serbi do të jetë 46 vjet.Vendet më të zhvilluara të Evropës problemin e rënies së numrit të popullsisë mund ta zvogëlojnë me migrime me ardhjen e popullësisë nga Afrika dhe Lindja e Afërme, por se si do të përfiton shteti serb nga migrimet koha do ta tregojë. Në të ardhmen prioritet i shumë vendeve ballkanike me përjashtim (përedhe pak kohë) të Kosovës dhe Shqipërisë do të jetë problemi zvogëlimi të numrit të popullsisë sepse pa njerëz, nuk ka mundësi të zhvillimit ekonomik.

Histori- Arnautllëku i Dimitrije Rakiqit

October 7, 2016 by dgreca

Toplicën, Pusta Rekën, Gollakun dhe Jabllanicën e atëhershme, të sapo okupuar nga ushtria serbe, Dimitrije“Mita” Rakiqi quajti Arnautllëk (Shqipëri). Me hyrjen e trupave serbe në këto treva , Arnautllakën, e emërtoi me emër të ri, Serbia e Re./

Nga Ismet Azizi/

Me përfundimin e luftës ruso-turke 1876-1878, gjegjësisht me dëbimin e shqiptarëve nga Toplica e Jabllanica dhe nga visettjera të trevave të banuara me shqiptarë, kryeshefi i repartit operativ pranë komandës qendrore të ushtrisë serbe, gjenerali Kosta Protiq – shtabi i të cilit ishte në Nish – i mori disa hapa me qëllim të njohjes, gjegjësisht hulumtimit sa më të mirë të trevave, sipas tij të “çliruara” nga Perandoria Osmane. Ndërkohë, ai i caktoi disa personalitete për të hulumtuar gjendjen agrare-juridike, atë monumentale të arkitekturës, shëndetësisë, arsimit dhe çështjeve tjera. Gjenerali Protiq e caktoi edhe Mita Rakiqin të hulumtonte gjendjen e përmendoreve të letërsisë së vjetër serbe dhe për këtë të përpilojë raporte zyrtare. Për këtë detyrë, ai ishte shumë i përshtatshëm.

Dimitrije“Mita” Rakiq jetoi shkurt, por, megjithatë arriti që në disa vazhdime të shkruajë veprën “Putovanje po novoj Srbiji” (Udhëtimi nëpër Serbinë e Re) gjatë viteve 1878-`80.

Në vazhdim po japim vetëm disa pjesë, ku ai përmend shqiptarët si popullatë shumicë, e cila ka populluar viset e Toplicës, Gollakut, Pusta Rekës dhe Jabllanicës.

Për Kurshumlinë, si vendbanim shqiptarësh, ai thotë se ky vend”ka qenë çerdhe shqiptare, në të cilën ka jetuar dhe sunduar vetë shqiptari i pastër. Këtu kanë jetuar më të tmerrshmit, thënë të drejtën, të pavarurit”, ka thënë ai.

Pas “humbjes” më saktësisht, pasi Llapi kishte mbetur, në anën tjetër të kufirit,nën Vilajetin e Kosovës, Rakiq shprehet:

“Kam dhimbje për të, më duket se gjysma e zemrës më është shkulur. Aq shumë e dua dhe e çmoj, sa për të do ta jepja tërë Gollakun dhe tërë Arnautllakun tonë. Më duket se kisha dashurqë mos ta kisha parë kurrë. Sa keq më vjen për Llapin, nuk mundem ta harroj atë dhimbje!”

Rakiq kishte vazhduar rrugën për t`u njoftuar me vendbanimet, sipas tij, të Arnautllakut, duke i përshkruar në detaje:

”Rruga nga Prokupla për Pusta Rekë dhe Leskoc shkon përgjatë lumit të Toplicës, në anën e majtë të tij, përgjatë malit Rastovnik, i cili shtrihet në anën e djathtë”.

Gjatë rrugës, kishte hasur në një shkëmb të quajtur “Shkëmbi i Markut”, për të cilin thotë se “nga secili mora të njëjtën përgjigje”: “Kush e di?”. Gjatë rrugës kishte hasur në fshatin e parë Gajkuq, tashmë i zbrazët, i cili kishte qenë i banuar krejtësisht me shqiptarë. Vllahova,po ashtu i banuar me shqiptarë dhe Reqica, sipas tij, një fshat serb. Në vazhdim të rrugëtimit të tij, ai përmend një çukë ( bregore), e cila quhet “Çuka e Glatnicës”, për të cilën pak dihet,se e kujt është dhe për vjetërsinë e saj. Dihet, sikurse edhe për tërë këtë trevë se është “starovremska”, pra e kohës së vjetër dhe “latinska” çka do të thotë se është e kohës latine. Pasi kalohet, Reçica vjen fshati Zhitogragjë (në hartën e atëhershme Ziloro), për të cilin vendbanim thotë se ka një kishë, pa ndonjë vlerë, shkruan Rakiq. Por, vlen të theksohet se ai për këtë vendbanim dhe për shumë vendbanime tjera nuk tregon se kujt i ka takuar, serbëve apo shqiptarëve. Në vazhdim, ai përmend fshatrat e zbrazëta, të cilat më parë ishin të banuara me shqiptarë, siç ishin: Kutlleshi, Drenovci,Pukovci, Brestovci, Brijani, Stublla, Bellanoci, Kacabashi, Bojniku etjera. Për Zhitnipotokun,Rakiq thotë:

“Ishte pa mëdyshje, fshati më i madh dhe më i bukur shqiptar. Të gjitha shtëpitë ishin të bukura, të gëlqerosura dhe të mbuluara me qeremide- ky është rasti i vetëm në tërë Arnautllakun tonë; tërë fshati është i djegur përveç dy-tri shtëpive”.

Rakiq kishte vështirësi të udhëtonte nëpër këto treva, sepse ishte për herë të parë në një vend krejt të panjohur për të cilën gjë shkruan:

‘Nuk munda ta vazhdoj rrugën tutje, sepse paraprakisht ishte krejt pa njerëz dhe askush nuk di të tregoj rrugën kah duhet shkuar. Posaçërisht, më ka mbetur djegë në zemër që nuk mund ta shoh fshatin Kosmaç. Ai shtrihet në malet e Sokollovicës, i tëri i banuar me shqiptarë, tashmë i zbrazët’.

Rrugëtimi i Rakiqit vazhdoi nëpër vendbanimet shqiptare, duke i përshkruar:

“Ditën e nesërme jam nisur për Petrova Gorë, fshati i parë, Turjani, krejt i zbrazur i cili ishte i banuar me shqiptarë , sikurse të gjitha vendbanimet e tjera, që nga Bojniku. Nga aty ndodhet Llozana, në të cilin janë tri shtëpi shqiptare, mandej Orana, në të majtë Bujarova, mandej Ivanja, të gjitha të boshatisura dhe të djegura”.

Gjatë këtij rrugëtimi, Rakiq kishte një përcjellës shqiptar, siç e quan ai Zenil ( sigurisht se quhej Zenel), për të cilin thotë se ai nuk dinte t`i tregonte për kishat, të cilat ai më së shumti i hulumtonte. Në Mojkovc kishin gjetur dy shtëpi shqiptare dhe një serbe, shtëpitë tjera ishin të boshatisura dhe në të ishte një dervish i moshës 80 vjeçare, i cili ishte në gjendje të vështirë shëndetësore. Për çudi djali i tij me nusen e ushqenin dhe kujdeseshin për të, që për Rakiqin ishte një rast i rrallë. Dervishi edhe në këtë gjendje i shërbente popullit të tij, për ta shëruar nga sëmundjet e ndryshme. Nga Mojkovci, pak në të djathtë, jo më shumë se një çerek ore gjendet Obrazhda e boshatisur, si të gjitha fshatrat tjera, për habi ara të tëra të mbjellura me drithëra.

Edhe për Burincën të njëjtat fjalë: e boshatisur, e djegur, si gjithë fshatrat tjera. Nga ky fshat, shkruan Rakiq: ” u ngritëm lart në Sh.Petri, morëm një pamje të shkëlqyeshme të sistemeve malore të “Serbisë së Re” (kështu e quan ai Arnautllakun) Kopaonikun, Xhakun, Hërticën, Mërkonjin, Gollakun, Guribabën, Crnivërh, Suva Pllaninën.

Nga Sh.Petri, shkruan Rakiq, lëshohemi në fshatin Slushanë, i cili ishte fshat i madh, i bukur, i pasur dhe u takonte shqiptarëve, por tash është i zbrazët dhe i djegur. Fshati ka pasur edhe Xhaminë, në të cilën, gjatë luftës ishte spital, ndërsa në fshat ishte kryeshef sanitar i korit të Timokut.Nga një turk, në fshatin Byqmet kam dëgjuar disa herë të thonë Shlishanë, e jo Slishanë, si thonë serbët.

Në juglindje të Bojnikut, pas gjysmë ore ecje ka qenë fshati shqiptar i quajtur Mrvesh, nëpër të cilin rrjedh lumi Gjacë.

Për ndarjen e parë administrative, rrethi i Pusta Rekës ka qenë pjesë përbërëse e rrethit të Leskocit, i cili i ka pasur edhe dy rrethe: Veternicën dhe Vllasinën.

Për Pusta Rekën thot se i ka pasur 112 fshatra, të përfshira në 5 komuna. “Për kuriozitet se janë dy fshatra, për të cilat pushteti nuk ka informacion se si emërtoheshin. Nuk kam informacion se a janë përfshirë edhe këto dy fshatra në këtë numër. Nuk është për t`u habitur: këto dy fshatra janë fshatra shqiptare, për të cilat serbët kurrë nuk kanë ditur gjë, ndërsa tash nuk ka shqiptarë në këto fshatra dhe kështu, askush nuk mundta dijë se si janë quajtur këto dy fshatra”, shkruan Rakiq.

Rakiq jep disa të dhëna për Pusta Rekën dhe vë në dyshim dhe shprehë habinë për emrin e këtij vendbanimi; “Sipas regjistrimit gjatë kohës së Komandës së lartë, në Pusta Rekëkanë qenë 1539 shtëpi shqiptarë, 638 serbë dhe 60 romë, porkur unë kam kaluar nëpër to, kanë ekzistuar vetëm ato serbe dhe rome, pra në Pusta Rekë kanë qenë vetëm 698 shtëpi”. Mandej ; “Nuk di pse kjo trevë quhet Pusta Reka (Lumi i zbrazët) kur nuk ishte i zbrazët, as me bereqet, as me popullsi: në të kundërtën, i banuar në mënyrë tëdendurdhe me drithëra që e bëjnë trevë të e pasur. Por, nëse më parë nga padrejtësia është quajtur ashtu, tash edhe për nga drejtësia, edhe për nga vërtetësia Pusta Reka, ashtu e zbrazët, sado që duhet shumë vjet derisa të mos mbetet e zbrazët dhe të popullohet;mund të mendohet që edhe Gollaku i tërë të popullohet.

Në vazhdim Rakiq jep detale për objektet e banimit: “Në Toplicë, Llap dhe Pusta Rekë shtëpitë janë të ndërtuara me çatmë,në Gollak me dërrasa, ndërsa ato të serbëve janë kasolla të mbuluara me kashtë. Shqiptari është korpulent, i fortë dhe i racës së bukur. Ai është edhe më i pastër, po ashtu sikurse gruajadhe fëmijët e tij.Gjithherë, rrobat i ka të pastërta dhe peshqirin e pastër rreth kokës’.

Rakiq, pa i kursyer serbet dhe pa ngurim, përshkruan karakterin e shqiptarëve: “Ai (shqiptari) është mikpritës: në rrugë nëpër këto treva, vetëm shtëpitë e shqiptarëve i hapnin dyert për mua dhe më ofronin bukë, djathë dhe cicvara (ushqim i përgatitur me qumësht, djathë dhe miell), me atë që kishin. Në të kundërtën, në Prekopelicë (fshat i madh serb në Pusta Rekë), ku kisha rënë për tokë nga uria dhe lodhja, nuk kam mundur as në shtëpinë e kryeplakut, madje me pagesë, e lëre më pa pagesë, të marrë një copë bukë dhe djathë. Kjomë ka ndodhur edhe në Bojnik”.

Më tej, autori bënë krahasimin në mes shqiptarëve dhe serbëve për nga pamja; ”Por, arsyeja pse shqiptari është pa asnjë mëdyshje më shtatlartë, jo vetëm nga serbët në Serbinë e re (Arnautllak), por edhe nga ne, në Serbinë e vjetër, ështëpërshkak se ai kurrë nuk ka pi verë e as raki. Të rrallë janë ata, të cilët ngrehin ndonjë kafe. Ndërsa, besën e shqiptarit as që duhet përmendur”.

Duke folur për traditat, Rakiq ka shtuar:

“Është me rëndësi se shqiptarët janë të vetmit që kanë traditën e së kaluarës së këtyre vendeve, për kishat dhe muret e vjetra. Ata i dijnë të gjitha rrugët, të gjitha kodrat e malet afër tyre, madje edhe ato që cilat janë edhe larg vendbanimeve të tyre. Serbët dinë vetëm për trevën e afërt të tyre, shpesh nuk dijnë gjë as për rrethinën e tyre. Hanxhiu në Podujevë jeton njëzet vjet në Llap, nuk din si quhet asnjë majë malore, të cilat i shikon për çdo ditë rreth e përqark Llapit. Me shkuarjen e shqiptarëve nga këto treva, ne jemi privuar nga njohuritë aq të çmueshme për këto vende”.

VEZHGIM-Salla shkollore për lojë apo loja me salla shkollore?!

August 29, 2016 by dgreca

Çka është në dorën e punëtorëve dhe mësimdhënësve, gjithçka do të jetë gati për fillimin e vitit të ri shkollor. Por, brengosëse është qasja e organeve komunale dhe qendrore ndaj nevojave dhe kërkesave të nxënësve, mësimdhënësve dhe të komunitetit në tërësi./

Nga Ismet Azizi/

Në fillim të korrikut të viti të kaluar, në oborrin e shkollës “Abaz Ajeti” të qytetit të Gjilanit, të cilin rrallë ndonjë shkollë ta ketë, dhe në atë “Liria” të fshatit Pogragjë, u vu gur-themeli për ndërtimin e sallave të kulturës fizike për këto dy shkolla, me objektet përcjellëse dhe me aneksin e dhomave për parashkollorë, të cilat nuk janë gati edhe pse ka kaluar më tepër se një vit, që kur kishin filluar së ndërtuari.Që kur isha nxënës në shkollën fillore “Liria” në Pogragjë në vitet e 70-ta flitej me të madhe se ka me u ndërtua salla e kulturës fizike e që për ne nxënësit, asokohe, ishte një atraksion. Ne fëmijët e asaj treve as që kishim pa si duket një sallë, përveç që mund të shihnim në ndonjë emision në TV. Që nga atëherë thuhej se ishte nisur kjo punë, sepse shiheshin tullat e lëna në murin ku do të ndërtohej muri i sallës të cilët e kishte filluar drejtori i atëhershëm në zë, Ibrahim Ahmetaj nga Vuthajt.

Edhe pse nuk ishte arrite të ndërtohej salla e kulturës fizike, shumë mjete gjimnastikore të markës së njohur sllovene Elan, shkolla i kishte pas në dispozicion. Pra, qysh atëherë shkolla kishte edhe dy kabinete, atë të Gjeografisë dhe Historisë të pajisura me grafoskop dhe grafopoprojektor, dhe për lëndët Kimi dhe Biologji, të pajisura me mjete konkretizues.

Është e pabesueshme për gjeneratat e sotme, se çfarë kushte të mira kishim në atë periudhë në atë shkollë. Ishte ndër shkollat më të mira të Kosovës. Pikërisht në atë kohë nxënësit e kësaj shkolle radhitnin sukseset më të mira në garat e atëhershme kosovare. Kanë kaluar më se 40 vite nga ajo kohë, dhe edhe pse janë ndarë mjetet, më tepër se para një viti, përfundimi i sallës nuk duket kund. Ishte premtuar të kryheshin punët për 120 ditë, por tashmë kanë kaluat 420 ditë dhe as që është kryer gjysma e punëve e lere më të kryhet e gjitha, siç patën premtuar dy ministrat, ai i Arsimit dhe të Administratës Publike.

Premtimet ishin që pas 120 ditësh pune, salla të ishte gati dhe të hapej për nderë të 28 nëntorit, të vitit të kaluar, por nëse vazhdojnë punët me këtë ritëm, për përfundimin e sallës në Pogragjë do të duhet të kalojnë 1200 ditë.

Pak ma mirë, edhe pse ka pasur pengesa ligjore, kanë shkuar punët në ndërtimin e sallës dhe aneksit të objektit për parashkollorë në shkollën Abaz Ajeti”, por megjithatë vështirë se do të hapet objekti i ri për parashkollorë,e sa i përket sallës së edukatës fizike, shpresohet se do të jetë gati për 28 nëntorin e këtij viti.

Po them pak më mirë, por megjithatë, jemi dy-tre ditë para një shtatori, dhe sipas asaj që shihet nuk ka gjasa që nxënësit ta kremtojnë fillimin e viti të ri shkollor me sallë dhe objekt të gadimorës.

Çka edhe nëse salla e kulturës fizike kryhet dhe inaugurohet për 28 nëntor?!

Kur është përpiluar projekti ideor, flitej se më në fund shkollat e komunës do ta ketë një objekt të përkryer shkollor të shekullit 21, i cili objekt do të mundësojë organizimin e garave shkollore të komunës. Dhe jo vetëm kaq. Është folur me pompozitet se komuniteti, pra lagjet ku është objekti i shkollës, do të kenë mundësinë ta shfrytëzojnë sallën e cila do t’i lehtësonte nevojat e tyre. Me këtë komuniteti do të ishte më i lidhur për shkolle dhe në një mënyrë do të ishte pjesë e saj.

Por çka po ndodhë? A do të jetë ashtu në të ardhmen? Ndodhi ajo që më së paku pritej. Ndryshoi projekti, në të vërtetë as që pat projekt me rastin e fillimit të punëve, dhe përmasat e sallës u zvogëluan gati për gjysmë, nga 46 metra gjatësi sa parashihej, kur filloi ndërtimi ajo u “zvogëlua” në vetëm 24 metra gjatësi, pjesa tjetër u “tretë”. Me këto përmasa parashihej salla në njërën anë (në pjesën e aneksit të gadimorës) të ketë ulëse-tribuna. Edhe kjo tani është e pamundur.Me këtë madhësi në sallën në fjalë, mund të zhvillohet vetëm loja e volejbollit ndërsa për lojërat tjera me top nuk eksitojnë kushte. Bile, duke marrë parasysh se në sallë do të mbajnë mësim, nga dy paralele, atëherë mundë të thuhet se nuk i plotëson standardet, as për së afërmi.

Për tu zhvilluar një lojë e basketbollit për këdo qoftë ajo, dimensionet e fushës së basketbollit janë:

28 m (gjatësia) 15 m (gjerësia), fusha medoemos i shtruar në parket. Ndërsa sa i përket parketit nuk mendoj se do të jetë i shtruar.

Në përmasat sa do të jetë salla, pa probleme të theksuara mundë të zhvillohet një lojë volejboll, për dallim nga ajo fushë çfarë mendohej para se me fillua ndërtimi, ku mund të zhvilloheshin dy lojëra në të njëjtën kohë, ashtu siç parashihet të jetë një sallë standarde. Fusha e volejbollit duhet të jetë 18 metra gjatësi, 9 metra gjerësi, po ashtu, patjetër duhet të jetë e shtruar në parket.

Ndërsa për zhvillimin e lojës së Hendbollit dhe futsallit, nuk ka kushte elementare. Për t’iu zhvilluar loja e hendbollit duhet fusha të jetë 40 m gjatësi dhe 20 m gjerësi, Ndërsa Futsalli, loja më e popullarizuar në kohët e fundit, për tu zhvilluar një ndeshje ndërkombëtare, gjatësia më e vogël e lejuar është 38 m ndërsa më e gjata 42 m dhe gjerësia më e vogël 18 m, me e madhe 25 m. Por, vlen të themi se, dimensionet e lojës së futsallit lejohen edhe më të vogla.

Çka është shumë brengosëse dhe se që atëherë dyshohej se do të shkonte puna mbarë, u pa me rastin e vënies së gur-themelit. Për çudi, të ngazëllyer, përgjegjësit komunal për manifestime të tilla me rastin e fillimit të punëve, kishin marrë edhe gërshërët dhe shiritin me vete, me rastin e këtij akti të fillim të punimeve. Mandej, gjatë fjalime të ministrave dhe të tjerëve, të cilët morën pjesë në këtë manifestim, të gjithë shpreheshin me fjalët, “shpresojmë se punëkryesi do t’i kryej punët me kohë”, e askush nga ta, nuk kishte guxim të kërkonin nga punëkryesi që punët vërtetë të kryhen me kohë, e lëre më t’u tërhiqet vëmendja në pasojat që mund t’i ketë nëse punët nuk kryhen sipas afatit të paraparë.

Jam i bindur se shumë kush, edhe nga kolegët e mi, por edhe nga qytetarët të “ngjyrosur” politikisht, kam me u keqkuptua. Përgjigjja e tyre, apo kundërshtimi do të jetë,,“eiiii s’kemi pas fare, bile tash e kemi”. Një gjë duhet ta kemi parasysh. Sallat e kulturës fizike mund të rinovohen, të kompletohen me mjet përcjellëse, por në asnjë mënyrë nuk do të mund t’i ndërrohet struktura bazë, pra dimensionet.

Na mbetët të shpresojmë, që pas përfundimit të punimeve, sallat të kompletohen me mjete sportive,si koshat, rrjetën e volejbollit, dhe ato të gjimnastikës. Nxënësit, por edhe mësimdhënësit, me padurim presin t’i zhvillojnë orët e kulturës fizike, edhe në kushte çfarë ofrojnë këto salla, që fatkeqësisht nuk po bëhen me standarde, përkundër premtimeve.

Serbizimit i besimtarëve mysliman përmes sistemit shkollor

August 9, 2016 by dgreca

Si erdhi deri te hapja e shkollës serbe, në të cilën emri “Medrese” në mënyrë më djallëzore përdoret për mashtrimin e popujve joserbë, mbi të gjitha shqiptarëve jashtë Kosovës së sotme?/

Nga Ismet Azizi/

Kur në vitin 1912, Serbia e okupoi Kosovën dhe Sanxhakun, autoritetet e atëhershme serbe morën qëndrim se shkollimi i popujve tjerë (joserbë) është në kundërshtim me interesat e politikës shtetërore serbe. Derisa ne aspektin politik dhe edukativ te jene në nivelin që ishin, lehtë mund të manipulohet me ta.Tendenca serbe që popujt e shtypur të mbahen sa më gjatë në nivel të ulët të arsimit, është aplikuar ndaj shqiptarëve si model i “suksesshëm”. Ky model është zbatuar për popullatën e Sanxhakut (boshnjakët e sotshëm).

Rreth vitit 1920, struktura qeverisëse serbe erdhi në përfundim se një politikë e tillë nuk e siguron stabilitetin e regjimit shtetëror, por i thellon konfliktet në mes të shqiptarëve, sanxhaklinjëve (boshnjakëve të sotëm) dhe turqve të nënshtruar në njërën anë, dhe serbëve në pushtet. Pastaj, sundimtarët serbë kuptojnë se një situatë e tillë bie në kundërshtim me mendimin kombëtar serb i cili ishte i bazuar në faktin se serbizimi i boshnjakëve, sidomos i sanxhaklinjëve, më shpejtë arrihet nëpërmjet shkollimit.

Gjeografi dhe etnografi serb, Jovan Cvijiq, ka publikuar studime dhe libra të shumtë për të shpjeguar se si duhet ‘t’i konvertojmë të tjerët në serbë. Jefto Dedijer, pasuesi i Cvijiqit (babai i biografit të Titos, Vladimiririt dhe Stevanit), më pas botoi librin “Serbia e re” ku flitet për shqiptarët, boshnjakët, turqit etj. Autori thotë: “Ne këta do t’i shndërrojmë në serbë, por jo me ‘qytek’, por nëpërmjet shkollimit dhe me mjete të tjera”.

Qeveria e Mbretërisë Jugosllave, Shkupin e kishte shpallur qendër të “trevave jugore serbe” ose në “Banovinës së Vardarit” në kuptimin administrativ. Prandaj, këtu ishin vendosur një numër i madh i institucioneve civile e ushtarake jugosllave, siç ishin: udhëheqja e Banovinës në krye me Banin, Qendra për Realizimin e Reformës Agrare, ministritë rajonale, si ajo e Arsimit, e Fesë, e Drejtësisë, Policisë, Bujqësisë, si dhe Komanda e Tretë e Armatës.

Në këtë kohë, në regjimin serb mbizotëronte pikëpamja se ka nevojë për të gjetur forma të reja për t’i përfituar folësit sllavë, në mënyrë që fëmijët e tyre t’i dërgojnë në shkolla, në të cilat, besimtarët myslimanë të Sanxhakut dhe ata të Kosovës, nuk kishin besim. Për këtë arsye, me propozimin e Ministrisë serbe të Fesë, me dekretin mbretëror të 24 prillit të viti 1924, formohet Shkolla e Mesme Speciale e cila iu dedikohej boshnjakëve, shqiptarëve dhe turqve. Në mënyrë që shkolla të pranohet më mirë, ishte emëruar “Medreseja e Madhe e Mbretit Aleksandër I”, e cila hapet në Shkup në vitin 1925.

Bashkësia Fetare Islame në Mbretërinë e SKS (Serbe-Kroate-Sllovene), përkatësisht Ulema Mexhlisi i Shkupit, i cili përfshinte tërë viset shqiptare në Jugosllavi, pati një rol të rëndësishëm në organizimin e popullsisë myslimane. Nisur nga ky fakt, pushteti i atëhershëm jugosllav te kjo organizatë shihte një “alet” (vegël) të fuqishme për realizimin e planeve të veta të errëta, siç ishin: asimilimi i popullsisë myslimane, veçanërisht të asaj shqiptare e turke; dëbimi i dhunshëm i kësaj popullsie për në Turqi dhe kolonizimi i këtyre viseve me kolonist sllavë.

Për këtë qëllim, zyrtarët e Beogradit, menjëherë pas mbarimit të Luftës së Parë Botërore, ndërhynë brutalisht në organizimin e brendshëm të Bashkësisë Fetare Islame, duke emëruar emisarë të tyre nëpër të gjitha organet drejtuese të saja. Këta emisarë, të cilët vinin nga Bosnja e Hercegovina, siç ishin Hasan Rebac, Ahmed Mehmedbashiq, Fejzi Haxhiamziq, Sheçerkadiq e shumë të tjerë, në përpikëri do t’i zbatojnë detyrat e pranuara nga padronët e tyre të Beogradit.

Përveç kësaj, me qëllim të realizimit të planeve të parapara, Qeveria mbretërore e atëhershme e SKS-së, në vitin 1925, në Shkup, hapi një shkollë të mesme gjoja për krijimin e “kuadrit fetar” për popullsinë myslimane, për viset – siç thuhej – “jugore jugosllave”. Në këtë shkollë, që e mori emrin “Medreseja e Madhe e Kral Aleksandrit të I-rë”, përveç drejtorit (Mehmedbashiq, një mysliman nga Bosnja e Hercegovina, i deklaruar si serb), nuk pati asnjë të punësuar që i takonte besimit Islam. Përkundrazi, të gjithë ishin të krishterë, serb ose rus, përfshirë këtu edhe mësimdhënësit e lëndëve fetare si dhe edukatorët.

Ideologët e atëhershëm serbë kanë qenë shumë të vetëdijshëm për atë se çka do të thotë për besimtarët myslimanë emërtimi “Medrese”. Kjo ishte arsyeja edhe pse bëhej fjalë për gjimnazin serb, përdorimi i emërtimit “Medrese”, që në këtë mënyrë t’i tërheqë sanxhaklinjtë dhe myslimanët tjerë që t’i regjistrojnë fëmijët e tyre. Që mashtrimi të jetë edhe më perfid, në “Medresenë” serbe, përveç lëndëve të gjimnazit, ishte shtuar edhe mësimi i Kuranit, njëra nga gjuhët orientale, por sipas kurrikulës shkollore të përgatitur nga Beogradi zyrtar.

Çerdhja kryesore e serbomëdhenjve, ishte Medreseja e Madhe, e cila u themelua në shtator të vitit 1925, me propozim të Ministrisë për Fe të Qeverisë së atëhershme të mbretërisë së SKS-së, dhe me dekretin e Mbretit Aleksandri i I-rë, të datës 24 prill 1924, e cila e mori emrin: “Medreseja e Madhe Kral Aleksandri i I-rë”.

Qëllimi primar i kësaj shkolle ishte asimilimi i popullsisë shqiptare dhe asaj të Sanxhakut. Këtë mund ta shohim në raportin vjetor për punën e kësaj shkolle, dërguar me 14 korrik 1930, Ministrisë së Arsimit. Dragosllav Jovanoviq, këshilltar i ministrit, përndryshe profesor universitar, qartë shprehet: “Përveç drejtorit Mehmedbashiq, nuk ka asnjë arsimtar ose edukator i besimit islam, por të gjithë janë ortodoksë të vërtetë, serbë ose rusë”.

Në vazhdim, ai në raport ndalet në shkaqet e themelimit të shkollës ku shprehimisht thotë: “Që t’ju dilet në ndihmë, elementeve myslimane të shkojnë në rrugën e vërtetë të arsimimit dhe progresit, të bëhet përtëritja e kuadrit teologjik, të edukuar nëpër shkollat në frymën e kulturës sonë”. Mandej shton “sigurimin e kuadrove për nevojat tona shtetërore dhe aspiratave e idealeve tona nacionale. Të eliminohet propaganda e huaj në mesin e shqiptarëve dhe turqve, që të përshpejtohet procesi i asimilimit. Si zgjidhje më e përshtatshme e çështjes sonë u pa hapja e shkollës Medreseja e Madhe…” , përfundon Jovanoviq.

Vijuesit e kësaj shkolle kishin strehimin dhe ushqimin në konviktin shkollor pa pagesë. Pa pagesë dhe të detyrueshme ishin edhe uniformat e shkollore. Përveç lëndëve tjera mësimore të gjimnazit, nxënësit e kësaj “Medreseje” janë marrë edhe me muzikë dhe kanë pasur dy kore dhe tri orkestra, seksionin e dramës, seksionin sportiv dhe letrar.

Çfarë kanë përfaqësuar shoqëritë e Sokolave Serbë, më së miri e shpjegon ky citat: “Sokolat Serbë paraqesin një lëvizje kombëtare e cila me ushtrimet fizike mbulon qëllimin e saj, d.m.th. bashkimi i të gjitha tokave serbe në një tërësi…”!

Rregullat e shoqatës së Sokolave ishin se të gjithë anëtarët e shoqatës, pavarësisht se nga janë, në mes vete duhet të quheshin “vëlla”, ndërsa përshëndetje e vetme ishte “zdravo”. Pra, boshnjakët, shqiptarët e turqit, si anëtarë të shoqatës së “Medresesë”, Sokol, ishin të detyruar t’i quanin “vëllezër” edhe ata “jeta e të cilëve ishte në duart e tyre”. Në të njëjtën kohë, në vitin 1924, këta “vëllezër” i kanë vra, mandej djegë në hell rreth 6000-7000 banorë të Shahoviqit

Medreseja e Madhe e Mbretit Aleksandar Karagjorgjeviq I, në Shkup, ka pasur detyrë themelore: t’i ngufasin sistematikisht ndjenjat kombëtare dhe fetare të studentëve dhe të formojnë njerëz të cilët do të i shërbejnë me besnikëri regjimit serb. Dëshmia më e mirë për këtë është fakti se pothuajse të gjithë nxënësit e “medreseve” mbretërore, kanë vazhduar “edukimin” e tyre në disa fakultete serbe dhe pothuajse asnjë prej tyre kurrë nuk u bë imam. Asnjëri prej tyre kurrë nuk ka bërë punë për komunitetin mysliman. Si medresantë të diplomuar, kur janë kthyen në vendet e tyre, këta myslimanë të serbizuar kanë themeluar shoqata të ndryshme e assesi institucione islame.

Nuk është rastësi që në këtë “medrese” serbe në Shkup, shumica e vijuesve ishin nga Sanxhaku në krahasim nga viset tjera. Mësimi zhvillohej në gjuhën serbe, dhe ishte e përshtatshme për popullsinë e Sanxhakut , popullsi e cila e kishte në përdorim gjuhën serbe!

Për shkak të qëndrimit jo të denjë të boshnjakëve ndaj sllavizmit (serbizimit) të dukshëm të cilin regjimi ua imponoi, në mesin e popullit shqiptar dhe turk në Kosovë në mënyrë të hapur flitej se “boshnjakët po na serbizojnë fëmijët”. Kjo është theksuar veçanërisht në takimet “Xhemijetit”, partisë politike që u mblodhën të gjithë myslimanët nga zona e Sanxhakut dhe Kosovës. Prandaj, Aqif Effendi Blyta dhe Ferhat-bej Draga morën iniciativën për krijimin e një Medrese të mirëfilltë në Shkup. Kjo edhe u arrit në vitin 1925, si e vetmja mënyrë për të kundërshtuar regjimin në serbizimin e besimtarëve myslimanë. Medreseja e Isa Beut, me iniciativën e prijësve fetarë dhe intelektualëve të atëhershëm, më 1932 u rindërtua, kështu që në vitin 1936 u krijuan kushte për të filluar me punë të rregullt. Njëkohësisht u reformua edhe programi i saj dhe ajo fitoi statusin e shkollës së mesme.

Ndër aktivitetet e shumta që zhvilluan organizatat fetare dhe kuadrot e dala nga Medreseja, gjatë periudhës kohore 1937-1941, duhet veçuar fushatat e bujshme kundër shpërnguljes së shqiptarëve për në Turqi. Qarqet e atëhershme, policore e ushtarake jugosllave, me të madhe e akuzonin udhëheqjen e Ulema Mexhlisit të Shkupit, për aktivitetin e saj politik e organizativ brenda popullsisë shqiptare, që sipas tyre binte ndesh me “politikën shtetërore” dhe se në mënyrë të dukshme po i acaronte marrëdhëniet fetare e nacionale në ato vise. Sipas tyre, bartës i këtyre aktiviteteve ishte Ferhat bej Draga, i cili siç vihej në dukje “me ndihmën e Mehmed Spahos ka arritur ta shqiptarizojë Bashkësinë Fetare Islame në Shkup dhe se “tash më ai është shpall lider i pakontestueshëm i shqiptarëve në Jugosllavi”.